Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1. Tena samayena buddho bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane
anàthapiõóikassa àràme. Tena kho pana samayena bhikkhånaü sàradikena
àbàdhena phuññhànaü yàgupi pãtà uggacchati. Bhattampi bhuttaü
uggacchati. Te tena kisà honti låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà
dhamanisanthatagattà. Addasà kho bhagavà te bhikkhå kise låkhe dubbaõõe
uppaõóuppaõóukajàte dhamanisanthatagatte. Disvàna àyasmantaü ànandaü
àmantesi: “kinnukho ànanda etarahi bhikkhå kisà låkhà dubbaõõà
uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà?” Ti.
2. Etarahi bhante bhikkhånaü sàradikena àbàdhena phuññhànaü yàgupi
pãtà uggacchati. Bhattampi bhuttaü uggacchati. Te tena kisà honti1 låkhà
dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà”ti.
3. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso
parivitakko udapàdi: “etarahi kho bhikkhånaü sàradikena àbàdhena
phuññhànaü yàgupi pãtà uggacchati. Bhattampi bhuttaü uggacchati. Te tena
kisà låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà. Kinnå kho
ahaü bhikkhånaü bhesajjaü anujàneyyaü, yaü bhesajja¤ceva assa
bhesajjasammata¤ca lokassa. âhàrattha¤ca phareyya. Na ca oëàriko àhàro
pa¤¤àyeyyà” ti.
1. “Honti” ånaü sã mu.
[BJT Page 522] [\x 522/]
4. Atha kho bhagavato etadahosi: “imàni kho pa¤ca bhesajjàni.
Seyyathãdaü: sappi navanãtaü telaü madhu phàõitaü bhesajjàni ceva
bhesajjasammatàni ca lokassa. âhàrattha¤ca pharanti. Na ca oëàriko àhàro
pa¤¤àyati. Yannånàhaü bhikkhånaü imàni pa¤ca bhesajjàni anujàneyyaü
kàle pañiggahetvà kàle paribhu¤jitu”nti.
5. Atha kho bhagavà sàyaõhasamayaü patisallànà vuññhito etasmiü
nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “idha
mayhaü bhikkhave, rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso parivitakko
udapàdi: ‘etarahi kho bhikkhånaü sàradikena àbàdhena phuññhànaü yàgupi
pãtà uggacchati. Bhattampi bhuttaü uggacchati. Te tena kisà låkhà
dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà. Kinnu kho ahaü
bhikkhånaü bhesajjaü anujàneyyaü. Yaü kho1 bhesajjaü ceva assa,
bhesajjasammata¤ca lokassa. âhàrattha¤ca phareyya. Na ca oëàriko àhàro
pa¤¤àyeyyà”ti.
6. Tassa mayhaü bhikkhave, etadahosi: “imàni kho pa¤ca bhesajjàni.
[PTS Page 200] [\q 200/] seyyathãdaü: sappi navanãtaü telaü madhu
phàõitaü bhesajjàni ceva bhesajjasammatàni ca lokassa. âhàrattha¤ca
pharanti. Na ca oëàriko àhàro pa¤¤àyati. Yannånàhaü bhikkhånaü imàni
pa¤ca bhesajjàni anujàneyyaü kàle pañiggahetvà kàle paribhu¤jitu”nti.
“Anujànàmi bhikkhave, tàni pa¤ca bhesajjàni kàle pañiggahetvà kàle
paribhu¤jitu” nti.
7. Tena kho pana samayena bhikkhå tàni pa¤ca bhesajjàni kàle
pañiggahetvà kàle paribhu¤janti. Tesaü yànipi tàni pàkatikàni låkhàni
bhojanàni, tànipi nacchàdenti. Pageva senesikàni 2. Te tena ceva
sàradikena àbàdhena phuññhà iminà ca bhattacchàdakena 3 tadubhayena
bhiyosomattàya kisà honti låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà
dhamanisanthatagattà.
8. Addasà kho bhagavà te bhikkhå bhiyyosomattàya kise låkhe dubbaõõe
uppaõóuppaõóukajàte dhamanisanthatagatte. Disvàna àyasmantaü ànandaü
àmantesi: “kinnu kho ànanda, etarahi bhikkhå bhiyyosomattàya kisà låkhà
dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà?”Ti.
9. Etarahi bhante bhikkhå tàni pa¤ca bhesajjàni kàle pañiggahetvà
kàle paribhu¤janti. Tesaü yànipi tàni pàkatikàni låkhàni bhojanàni,
tànipi nacchàdenti. Pageva senesikàni 2. Te tena ceva sàradikena
àbàdhena phuññhà iminà ca bhattacchàdakena 3 tadubhayena bhiyyosomattàya
kisà honti låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà”ti.
1. “Kho” ånaü. Machasaü.
2. “Sinehikàni” katthaci “sineyikàni” machasaü. (Yojanà)
3. “Bhattàcchàdakena, machasaü. Bhattàcchantakena” itipi
[BJT Page 524] [\x 524/]
10. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, tàni pa¤ca bhesajjàni
pañiggahetvà kàlepi vikàlepi paribhu¤jitu” nti.
11. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü vasehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave vasàni
bhesajjàni: acchavasaü macchavasaü susukàvasaü såkaravasaü gadrabhavasaü
kàle pañiggahitaü kàle nippakkaü1 kàle saüsattaü2 telaparibhogena
paribhu¤jituü. Vikàle ce bhikkhave, pañiggahitaü vikàle nippakkaü vikàle
saüsattaü, ta¤ce paribhu¤jeyya, àpatti tiõõaü dukkañànaü. Kàle ce
bhikkhave, pañiggahitaü vikàle nippakkaü vikàle saüsattaü, ta¤ce
paribhu¤jeyya, àpatti dvinnaü dukkañànaü. Kàle ce bhikkhave,
pañiggahitaü kàle nippakkaü vikàle saüsattaü, taü ce paribhu¤jeyya,
àpatti dukkañassa. Kàle ce bhikkhave, pañiggahitaü kàle nippakkaü kàle
saüsattaü, ta¤ce paribhu¤jeyya, anàpattã” ti.
12. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü målehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. [PTS Page 201] [\q 201/]
“anujànàmi bhikkhave, målàni bhesajjàni: haliddiü siïgiveraü vacaü
vacatthaü ativisaü kañukarohiõiü usãraü bhaddamuttakaü. Yàni và
pana¤¤ànipi atthi målàni bhesajjàni neva khàdanãye khàdanãyatthaü
pharanti, na bhojanãye bhojanãyatthaü pharanti, tàni pañiggahetvà
yàvajãvaü pariharituü, sati paccaye paribhu¤jituü. Asati paccaye
paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà” ti.
13. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü målehi bhesajjehi
piññhehi attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, nisadaü nisadapotaka”nti3 .
14. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü kasàvehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, kasàvàni
bhesajjàni: nimbakasàvaü kuñajakasàvaü pañolakasàvaü siggavakasàvaü
nattamàlakasàvaü. Yàni và pana¤¤ànipi atthi kasàvàni4 bhesajjàni neva
khàdanãye khàdanãyatthaü pharanti, na bhojanãye bhojanãyatthaü pharanti,
tàni pañiggahetvà yàvajãvaü pariharituü, sati paccaye paribhu¤jituü.
Asati paccaye paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà’ ti.
15. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü paõõehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, paõõàni
bhesajjàni: nimbapaõõaü kuñajapaõõaü pañolapaõõaü sulasipaõõaü
kappàsipaõõaü.5 Yàni và pana¤¤ànipi atthi paõõàni bhesajjàni neva
khàdanãye khàdanãyatthaü pharanti, na bhojanãye bhojanãyatthaü pharanti,
tàni pañiggahetvà yàvajãvaü pariharituü, sati paccaye paribhu¤jituü.
Asati paccaye paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà’ ti.
1. “Nipakkaü” itipi. 2. “Saüsaññhaü” ñãkà. 3. “Nisadapotanti” a. Vi.
To vi. [P T S.] Ja vi. 4. “Kasàva” machasaü. 5. “Kappàsapaõõaü”
machasaü. 5. “Kappàsikapaõõaü” [PTS]
[BJT Page 526] [\x 526/]
16. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü phalehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, phalàni
bhesajjàni: viëaïgaü pipphaliü maricaü harãñakaü vibhãñakaü àmalakaü
goññhaphalaü1, yàni và pana¤¤àni pi atthi phalàni bhesajjàni, neva
khàdanãye khàdanãyatthaü pharanti, na bhojanãye bhojanãyatthaü pharanti,
tàni pañiggahetvà yàvajãvaü pariharituü. Sati paccaye paribhu¤jituü.
Asati paccaye paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà” ti.
17. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü jatåhi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, jatåni
bhesajjàni: hiügu giügujatu2 hiügusipàñikaü takaü takapattiü [PTS Page
202] [\q 202/] takapaõõiü sajjulasaü, yàni và pana¤¤ànipi atthi jatåni
bhesajjàni neva khadanãye khàdanãyatthaü pharanti, na bhojanãye
bhojanãyatthaü pharanti, tàni pañiggahetvà yàvajãvaü pariharituü, sati
paccaye paribhu¤jituü. Asati paccaye paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà”
ti.
18. Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü loõehi bhesajjehi
attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, loõàni
bhesajjàni: sàmuddaü kàëaloõaü sindhavaü ubbhidaü biëàlaü3, yàni và
pana¤¤ànipi atthi loõàni bhesajjàni, neva khàdanãye khàdanãyatthaü
pharanti, na bhojanãye bhojanãyatthaü pharanti, tàni pañiggahetvà
yàvajãvaü pariharituü, sati paccaye paribhu¤jituü. Asati paccaye
paribhu¤jantassa àpatti dukkañassà” ti.
19. Tena kho pana samayena àyasmato ànandassa upajjhàyassa àyasmato
belaññhisãsassa4 thullakacchàbàdho hoti. Tassa lasikàya cãvaràni kàye
lagganti. Tàni bhikkhå udakena temetvà temetvà apakaóóhanti.
20. Addasà kho bhagavà senàsanacàrikaü àhiõóanto te bhikkhå tàni
cãvaràni udakena temetvà temetvà apakaóóhante. Disvàna yena te bhikkhå
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te bhikkhå etadavoca: “kiü imassa
bhikkhave, bhikkhuno àbàdho” ti. “Imassa bhante àyasmato
thullakacchàbàdho. Lasikàya cãvaràni kàye lagganti. Tàni mayaü udakena
temetvà temetvà apakaóóhàmà” ti.
21. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmanetasi: “anujànàmi bhikkhave, yassa kaõóu và piëakà và
assàvo và thullakacchu và àbàdho, kàyo và duggandho, cuõõàni bhesajjàni.
Agilànassa chakaõaü mattikaü rajananippakkaü. Anujànàmi bhikkhave,
udukkhalamusala”nti.
1. Koññhaphalaü itipi 2. “Hiügu” “hiügujatuü” machasaü.
3. “Bilaü” ma ja saü. 4. “Belaññhasãsassa” ma ja saü. [P T S.]
[BJT page 528 22.] Tena kho pana samayena gilànànaü bhikkhånaü
cuõõehi bhesajjehi càlitehi attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, cuõõacàlini”nti. Saõhehi attho hoti. “Anujànàmi
bhikkhave, dussacàlini”nti.
23. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno amanussikàbàdho
hoti. Taü àcariyupajjhàyà upañañhahantà nàsakkhiüsu arogaü kàtuü. So
såkarasånaü gananvà àmakamaüsa¤ca 1 khàdi. âmakalohita¤ca2 pivi. Tassa
so amanussikàbàdho pañippassambhi. Bhagavato etamatthaü [PTS Page 203]
[\q 203/] àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, amanussikàbàdhe àmakamaüsaü
àmakalohita” nti.
24. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno cakkhurogàbàdho
hoti. Taü bhikkhu pariggahetvà uccàrampi passàvampi nikkhàmenti.
25. Addasà kho bhagavà senàsanacàrikaü àhiõóanto te bhikkhå taü
bhikkhuü pariggahetvà uccàrampi passàvampi nikkhàmente. Disvàna yena te
bhikkhå tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te bhikkhå etadavoca: “kiü imassa
bhikkhave, bhikkhuno àbàdho” ti. “Imasasa bhaneta, àyasmato
cakkhurogàbàdho. Imaü mayaü pariggahetvà uccàrampi passàvampi
nikkhàmemà” ti.
26. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmanetasi: “anujànàmi bhikkhave, a¤janaü: kàëa¤janaü
rasa¤janaü sota¤janaü gerukaü kapallaka”3 nti. A¤janåpapiüsanehi4 attho
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, candanaü
tagaraü kàëànusàriyaü tàlãsaü bhaddamuttaka” nti.
27. Tena kho pana samayena bhikkhå piññhàni a¤janàni thàlakesupi5
saràvakesupi nikkhipanti. Tiõacuõõehipi paüsukehipi okirãyanti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, a¤jani” nti.
28. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå uccàvacà a¤janiyo
dhàrenti: sovaõõamayaü råpãmayaü. Manussà ujjhàyanti, khãyanti,
vipàcenti: “seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Na bhikkhave, uccàvacà a¤janiyo6 dhàretabbà. Yo dhàreyya,
àpatti dukkañassa. Anujànàmi bhikkhave, aññhimayaü dantamayaü
visàõamayaü naëamayaü veëumayaü kaññhamayaü jatumayaü phalamayaü
lohamayaü saïkhanàbhimaya”nti.
29. Tena kho pana samayena a¤janiyo apàrutà honti. Tiõacuõõehipi
paüsukehipi okirãyanti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, apidhàna” nti. Apidhànaü patati 7. “Anujànàmi bhikkhave,
suttakena bandhitvà a¤janiyà bandhitu”nti. A¤janã phalati 8. Anujànàmi
bhikkhave, suttakena sibbetu” nti.
1. “âmakamaüsaü” machasaü. [P T S. 2.] “âmakalohitaü” machasaü. 3.
“Kapallaü” ma ja saü 4. “A¤janåpapisanehi” machasaü [P T S. 5.]
“Carukesupi” ma cha saü. 6. “A¤janã” machasaü. [P T S. 7.] “Bhagavato
etamatthaü àrocesuü” machasaü. 8. “Bhagavato etamatthaü àrocesuü” [P T
S.]
[BJT Page 530] [\x 530/]
30. Tena kho pana samayena bhikkhå aïguliyà a¤janti. Akkhãni dukkhàni
honti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
a¤janisalàka” nti.
31. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu uccàvacà
a¤janisalàkàyo dhàrenti sovaõõamayaü råpãmayaü. 1 Manussà [PTS Page 204]
[\q 204/] ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti: “seyyathàpi gihã
kàmabhogino”ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave, uccàvacà
a¤janisalàkà dhàretabbà. Yo dhàreyya, àpatti dukkañassa. Anujànàmi
bhikkhave, aññhimayaü dantamayaü visàõamayaü naëamayaü veëumayaü
kaññhamayaü jatumayaü phalamayaü lohamayaü saïkhanàbhimaya” nti.
32. Tena kho pana samayena a¤janisalàkà bhåmiyaü patità pharusà hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, salàkodhàniya”nti
2.
33. Tena kho pana samayena bhikkhå a¤janimpi a¤janisalàkampi hatthena
pariharanti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
a¤janitthavika” nti. Aüsavaññako 3 na hoti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, aüsavaññakaü4 bandhanasutta” nti.
34. Tena kho pana samayena àyasmato pilindivacchassa 5 sãsàbhitàpo
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, muddhani
telaka”nti. Nakkhamaõiyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, natthukammanti. Natthu galati. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, natthukaraõi” nti.
35. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå uccàvacà
natthukaraõiyo dhàrenti: sovaõõamayaü råpãmayaü. Manussà ujjhàyanti,
khãyanti, vipàcenti: “seyyathàpi gihã kàmabhogino”ti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave, uccàvacà natthukaraõã dhàretabbà. Yo
dhàreyya, àpatti dukkañassa. Anujànàmi bhikkhave, aññhimayaü dantamayaü
visàõamayaü naëamayaü veëumayaü kaññhamayaü chatumayaü phalamayaü
lohamayaü saïkhanàbhimaya”nti. Natthuü visamaü àsi¤cãyati 6. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, yamakaü natthukaraõi” nti. 7
Nakkhamaõãyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. ‘Anujànàmi bhikkhave,
dhåmaü pàtu” nti. Ta¤¤eva vaññiü àlimpetvà pivanti. Kaõñho8 óahati.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, dhåmanetta” nti.
36. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu uccàvacàni
dhåmanettàni, dhàrenti sovaõõamayaü råpãmayaü. Manussà ujjhàyanti.
Khãyanti, vipàcenti: “seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave, uccàvacàni dhåmanettàni
dhàretabbàni. Yo dhàreyya, àpatti dukkañassa. “Anujànàmi bhikkhave,
aññhimayaü dantamayaü visàõamayaü naëamayaü veëumayaü kaññhamayaü
chatumayaü phalamayaü lohamayaü saïkhanàbhimaya”nti.
37. Tena kho pana samayena dhåmanettàni apàrutàni honti. Pàõakà
pavisanti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
apidhàna”nti.
1. “Råpãmayaü” machasaü. 2. “Salàkañhàniyanti” machasaü.
“Salàkàdhàniyanti’ ma nu pa. 3. “Aüsabaddhako” machasaü. [P T S. 4.]
“Aüsabaddhakaü” machasaü. [P T S. 5.] “Piëindacacchassa” machasaü. [P T
S.] A vi. To vi. 6. “âsi¤canti” machasaü. [P T S. 7.] “Yamaka
natthukaraõinti” ma cha saü. [P T S. 8.] “Kaõñhaü” [P T S.]
[BJT Page 532] [\x 532/]
38. Tena kho pana samayena bhikkhå dhåmanettàni hatthena pariharanti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
dhåmanettatthavika” nti. Ekato ghaüsãyanti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, yamakatthavika” nti. Aüsavaññako na
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, aüsavaññakaü
bandhanasutta” nti.
+++++++++ 39. Tena kho pana samayena àyasmato pilindicchavassa [PTS
Page 205] [\q 205/] vàtàbàdho hoti. Vejjà evamàhaüsu: “telaü pacitabba”
nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, telapàka” nti.
Tasmiü kho pana telapàke majjaü pakkhipitabbaü hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, telapàke majjaü pakkhipitu”
nti.
40. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå atipakkhittamajjàni
telàni pacanti. Tàni pivitvà majjanti bhagavato etamatthaü àrocesuü. ”
Na bhikkhave, atipakkhittamajjaü telaü pàtabbaü. Yo piveyya, yathà
dhammo kàretabbo. Anujànàmi bhikkhave, yasmiü telapàke majjassa na ca
vaõõo1 na ca gandho na ca raso pa¤¤àyati, evaråpaü majjapakkhittaü telaü
pàtu” nti.
41. Tena kho pana samayena bhikkhånaü bahuü atipakkhittamajjaü telaü
pakkaü hoti. Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “kathannu kho
atipakkhittamajje tele pañipajjitabba” nti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, abbha¤janaü adhiññhàtu” nti.
42. Tena kho pana samayena àyasmato pilindivacchassa bahuü telaü
pakkaü hoti. Telabhàjanaü na vijjati 2. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, tãni tumbàni: lohatumbaü kaññhatumbaü phalatumba”
nti.
43. Tena kho pana samayena àyasmato pilindivacchassa aïgavàto hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, sedakamma” nti.
Nakkhamanãyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave,
sambhàraseda” nti. Nakkhakamanãyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
Anujànàmi bhikkhave mahàseda” nti. Nakkhamanãyo hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave bhaïgodaka” nti. Nakkhakamanãyo
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
udakakoññhaka” nti.
44. Tena kho pana samayena àyasmato pilindivacchassa pabbavàto hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, lohitaü mocetu”
nti. Nakkhamanãyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, lohitaü mocetvà visàõena gahetu”nti. 3
45. Tena kho pana samayena ayasmato pilindivacchassa pàdà phalità 4
honti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
pàdabbha¤jana” nti. Nakkhamanãyo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, pajjaü abhisaïkaritu” nti.
1. “Majjassa na vaõõo” machasaü. [P T S. 2.] “Saüvijjati” ma nu pa.
[P T S. 3.] “Gàhetunti” machasaü. To vi. A vi. 4. “Phàlità” sã mu.
[BJT Page 534] [\x 534/]
46. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno gaõóàbàdho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, satthakamma” nti.
Kasàvodakena attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave kasàvodaka”nti. Tilakakkena attho hoti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, tilakakka”nti. Kabalikàya attho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, kabalika”nti.
Vaõabandhanacolakena1 attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
Anujànàmi bhikkhave, vaõabandhanacolaka” nti. Vaõo kaõóuvati. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi, bhikkhave, sàsapakuõóena2 phositu” nti.
Vaõo kilijjittha 4. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. [PTS Page 206] [\q
206/] “anujànàmi bhikkhave, dhåmaü kàtu” nti. Vaóóhamaüsaü 5 vuññhàti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, loõasakkharikàya
chinditu” nti. Vaõo na råhati. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi
bhikkhave, vaõatela” nti. Telaü galati. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, vikàsikaü sabbaü vaõapañikamma” nti.
47. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhå ahinà daññho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, cattàri
mahàvikañàni dàtuü: guthaü muttaü chàrikaü mattika” nti. Atha kho
bhikkhånaü etadahosi: “apañiggahãtàni nu kho udàhu pañiggahetabbànã” ti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, sati kappãyakàrake
pañiggahàpetuü, asati kappiyakàrake sàmaü gahetvà paribhu¤jitu” nti.
48. Tena kho pana samayena a¤¤atarena bhikkhunà visaü pãtaü hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, gåthaü pàyetu” nti.
Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “apañiggahito nu kho udàhu
pañiggahetabbà” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
yaü karonto patigaõhàti, sveva pañiggaho kato hoti. Na puna
pañiggahàpetabbo” ti.
49. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno gharadinnakàbàdho
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, sãtàëoliü
pàyetu” nti.
50. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu duññhagahaõiko hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, àmisakhàraü pàyetu”
nti.
51. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno paõóurogàbàdho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, muttaharãñakaü
pàyetu” nti.
52. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno chavidosàbàdho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, gandhàlepaü kàtu”
nti. 1.
“Vaõabandhanacolena” machasaü. [P T S.] A vi. Cha vi. 2.
“Sàsapakuóóena” sã mu. “Sàsapakuññhena” machasaü. [P T S] cha vi 3.
“Dhovitunti” ma nu pa. Cha vi. 4. “Kilijjattha” sã mu. 5. “Vaõamaüsaü”
[P T S. “.] “Posituü” sã. Mu. Phusituü?
[BJT Page 536] [\x 536/]
53. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu abhisannakàyo hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, virecanaü pàtu”
nti. Acchaka¤jiyà attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, acchaka¤ji” nti. Akañayåsena attho hoti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave akañayåsa” nti. Kañàkañena attho hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave kañàkaña” nti.
Pañicchàdanãyena attho hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, pañicchàdanãya” nti.
54. Tena kho pana samayena àyasmà pilindivaccho ràjagahe pabbhàraü
sodhàpeti leõaü kattukàmo. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro
yenàyasmà pilindivaccho tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü
pilindivacchaü [PTS Page 207] [\q 207/] abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro àyasmantaü
pilindivacchaü etadavoca: “kiü bhante thero kàràpetã” ti. “Pabbhàraü
mahàràja, sodhàpemi leõaü kattukàmo” ti. “Attho bhante, ayyassa
àràmikenà” ti. “Na kho mahàràja, bhagavatà àràmiko anu¤¤àto” ti. “Tena
hi bhante, bhagavantaü pañipucchitvà mama àroceyyàthà” ti. “Evaü
mahàràja” ti kho àyasmà pilindivaccho ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa paccassosi.
55. Atha kho àyasmà pilindivaccho ràjànaü màgadhaü seniyaü bimbisàraü
dhammiyà kathàya sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi.
Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro àyasmatà pilindivacchena dhammiyà
kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito uññhàyàsanà
àyasmantaü pilindivacchaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
56. Atha kho àyasmà pilindivaccho bhagavato santike dåtaü pàhesi:
“ràjà bhante, màgadho seniyo bimbisàro àràmikaü dàtukàmo. Kathannu kho
bhante1 pañipajjitabba”nti. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü
pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave,
àràmika” nti.
57. Dutiyampi kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro yenàyasmà
pilindivaccho tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü pilindivacchaü
abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho ràjà màgadho seniyo
bimbisàro àyasmantaü pilindivacchaü etadavoca: “anu¤¤àto bhante,
bhagavatà àràmiko” ti. “Evaü mahàràjà” ti. “Tena hi bhante, ayyassa
àràmikaü dammã” ti.
1. “Bhaneta mayà” machasaü.
[BJT Page 538] [\x 538/]
58. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro àyasmato pilindivacchassa
àràmikaü pañissutvà vissaritvà cirena satiü pañilabhitvà a¤¤ataraü
sabbatthakaü mahàmattaü àmanetasi: “yo mayà bhaõe, ayyassa àràmiko
pañissuto, dinno so àràmiko” ti. “Na kho deva ayyassa àràmiko dinno” ti.
“Kãva cirannu kho bhaõe, ito hi 1 taü hoti” ti. Atha kho so mahàmatto
rattiyo vigaõetvà 2 ràjànaü màgadhaü seniyaü bimbisàraü etadavoca:
“pa¤ca deva rattisatànã” ti. “Tena hi bhaõe, ayyassa pa¤ca àràmikasatàni
dehã” ti. 3 “Evaü devà” ti kho so mahàmatto ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa pañissutvà àyasmato pilindivacchassa pa¤ca àràmikasatàni
pàdàsi. Pàñiyekko gàmo nivisi. âràmikagàmotipi4 naü àhaüsu.
Pilindigàmotipi5 naü àhaüsu.
59. Tena kho pana samayena àyasmà pilindivaccho tasmiü gàmake
kulåpago hoti. Atha kho àyasmà pilindivaccho pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya pilindigàmaü piõóàya pàvisi.
60. Tena kho pana samayena tasmiü gàmake ussavo hoti. Dàrakà
alaïkità6 màlàkità kãëanti. Atha kho àyasmà pilindivaccho pilindigàmake
sapadànaü piõóàya caramàno yena a¤¤atarassa àràmikassa nivesanaü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi.
61. Tena kho pana samayena tassà àràmikiniyà dhãtà a¤¤e dàrake
alaïkite màlàkite passitvà rodati: “màlaü me detha. Alaükàraü me dethà”
ti. Atha kho àyasmà pilindivaccho taü àràmikiniü etadavoca: “kissàya
dàrikà rodatã” ti. “Ayaü bhaneta, dàrikà a¤¤e dàrake alaïkite màlàkite
passitvà rodati: ‘màlaü me detha. Alaïkàraü me dethà’ ti. Kuto amhàkaü
duggatànaü màlà. Kuto alaïkàro” ti.
62. Atha kho àyasmà pilindivaccho a¤¤ataraü tiõaõóupakaü gahetvà taü
àràmikiniü etadavoca: “handimaü tiõaõóupakaü tassà dàrikàya sãse
pañimu¤cà”ti. Atha kho sà àràmikinã taü tiõaõóupakaü gahetvà tassà
dàrikàya sãse pañimu¤ci. Sà ahosi suvaõõamàlà abhiråpà dassanãyà
pàsàdikà. Natthi tàdisà ra¤¤opi antepure suvaõõamàlà. Manussà ra¤¤o
màgadhassa seniyassa bimbisàrassa àrocesuü: “amukassa deva, àràmikassa
seniyassa bimbisàrassa àrocesuü: “amukassa deva, àràmikassa ghare
suvaõõamàlà abhiråpà dassanãyà pàsàdikà. Natthi tàdisà devassàpi
antepure suvaõõamàlà. Kuto tassa duggatassa? Nissaüsayaü corikàya
àbhatà” ti. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro taü àràmikakulaü
bandhàpesi.
1. “Ito rattã” si. . 2. “Gaõetvà” machasaü. 3. “Dethàti” sãmu. 4.
“âràmãka gàmakotipi” 5. “Piëindagàmakotipi” machasaü. 6. “Alaïkatà”
machasaü.
[BJT Page 540] [\x 540/]
63. Dutiyampi kho àyasmà pilindivaccho pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya pilindigàmaü piõóàya pàvisi. Pilindigàmake sapadànaü
piõóàya caramàno yena tassa àràmikassa nivesanaü tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà pañivissake pucchi: “kahaü imaü àràmikakulaü gata” nti.
“Etissà bhante, suvaõõamàlàya kàraõà ra¤¤à bandhàpita” nti.
64. Atha kho àyasmà pilindivaccho yena ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane
nisãdi. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro yenàyasmà pilindivaccho
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü pilindivacchaü abhivàdetvà
ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü [PTS Page 209] [\q 209/] kho
ràjànaü màgadhaü seniyaü bimbisàraü àyasmà pilindivaccho etadavoca:
“kissa mahàràja àràmikakulaü bandhàpita” nti. “Tassa bhante, àràmikassa
ghare suvaõõamàlà abhiråpà dassanãyà pàsàdikà. Natthi tàdisà amhàkampi
antepure suvaõõamàlà. Kuto tassa duggatassa? Nissaüsayaü corikàya
àbhatà” ti.
65. Atha kho àyasmà pilindivaccho ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa pàsàdaü suvaõõanti adhimucci. So ahosi sabbasovaõõamayo.
“Idaü pana te mahàràja, tàva bahuü suvaõõaü kuto” ti. “A¤¤àtaü bhaneta,
ayyassa eso1 iddhànubhàvo” ti taü àràmikakulaü mu¤càpesi. Manussà
“ayyena kira pilindivacchena saràjikàya parisàya uttarimanussadhammà2
iddhipàñihàriyaü dassita” nti attamanà abhippasannà àyasmato
pilindivacchassa pa¤ca bhesajjàni abhihariüsu. Seyyathãdaü: sappi3
navanãtaü telaü madhu4 phàõita” nti.
66. Pakatiyàpi ca àyasmà pilindivaccho làbhã hoti pa¤cannaü
bhesajjànaü. Laddhaü laddhaü parisàya vissajjeti. Parisà cassa hoti
bàhulikà5. Laddhaü laddhaü kolambepi ghañepi påretvà pañisàmeti6.
Parissàvanànipi thavikàyopi påretvà vàtapànesu laggeti. Tàni
olãnavilãnàni tiññhanti. Undårehipi vihàrà okiõõà vikiõõà honti. Manussà
vihàracàrikaü àhiõóantà passãtvà ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti:
“anetà koññhàgàrikà ime samaõà sakyaputtiyà seyyathàpi ràjà màgadho
seniyo bimbisàro” ti.
67. Assosuü kho bhikkhu tesaü manussànaü ujjhàyantànaü khãyantànaü
vipàcentànaü. Ye te bhikkhå appicchà te ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti:
“kathaü hi nàma bhikkhå evaråpàya bàhullàya cetessantã” ti. Atha kho te
bhikkhå7 bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Saccaü kira bhikkhave, bhikkhå
evaråpàya bàhullàya cetentã”8ti. “Saccaü bhagavà” bhagavato etamatthaü
àrocesuü. Vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi. “Yàni kho
pana tàni gilànànaü bhikkhånaü pañisàyanãyàni bhesajjàni, seyyathãdaü:
sappi navanãtaü telaü madhu phàõitaü, tàni pañiggahetvà sattàhaparamaü
sannidhikàrakaü paribhu¤jitabbàni. Taü atikkàmayato yathà dhammo
kàretabbo” ti.
Bhesajjaanu¤¤àtabhàõavàro pañhamo
1. “Ayyasseveso” machasaü. 2. “Uttarimanussa dhammaü” ma cha saü. [P T
S. 3.] “Sappiü” machasaü. [P T S. 4.] “Madhuü” machasaü 5. “Bàhullikà”
machasaü. [P T S. 6.] “Pañisàmenti” a vi. Cha vi. 7. “Te anekapariyàyena
vigarahitvà” machasaü. 8. “Cetessantãti” sã mu.
[BJT Page 542] [\x 542/]
1. Atha kho bhagavà sàvatthiyaü yathàbhirattaü viharitvà [PTS Page 210] [\q 210/] yena ràjagahaü tena càrikaü pakkàmi.
2. Addasà kho àyasmà kaïkhàrevato antaràmagge guëakaraõaü okkamitvà
guëe piññhampi chàrikampi pakkhipante. Disvàna “akappiyo guëo. Sàmiso.
Na kappati guëo vikàle paribhu¤jitu” nti kukkuccàyanto sapariso guëaü na
paribhu¤jati. Yepissa sotabbaü ma¤¤anti, tepi guëaü na paribhu¤janti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Kimatthàya1 bhikkhave, guëe piññhampi
chàrikampi pakkhipantã” ti. “Bandhanatthàya2 bhagavà” ti. “Sace
bhikkhave, bandhanatthàya3 guëe piññhampi chàrikampi pakkhipanti, so ca
guëotveva saïkhaü gacchati. Anujànàmi bhikkhave, yathàsukhaü guëaü
paribhu¤jitu” nti.
3. Addasà kho àyasmà kaïkhàrevato antaràmagge vacce muggaü jàtaü.
Passitvà “akappiyà muggà. Pakkàpi muggà jàyantã” ti kukkuccàyanto
sapariso muggaü na paribhu¤jati. Yepissa sotabbaü ma¤¤anti tepi muggaü
na paribhu¤janti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Sace bhikkhave,
pakkàpi muggà jàyanti, anujànàmi bhikkhave, yathàsukhaü muggaü
paribhu¤jitu”nti.
4. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno udaravàtàbàdho hoti.
So loõasovãrakaü apàyi. Tassa so udaravàtàbàdho pañippassambhã.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, gilànassa
loõasovãrakaü agilànassa udakasambhinnaü pànaparibhogena paribhu¤jitu”
nti.
5. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena ràjagahaü
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà ràjagahe viharati veëuvane
kalandakanivàpe. Tena kho pana samayena bhagavato udaravàtàbàdho hoti.
6. Atha kho àyasmà ànando “pubbepi bhagavato udaravàtàbàdho
tekañulàya4 yàguyà phàsu hotã” ti sàmaü tilampi taõóulampi muggampi
vi¤¤àpetvà anto vàsetvà anto sàmaü pacitvà bhagavato upanàmesi “pivatu
bhagavà tekañulayàgu” nti.
7. Jànantàpi tathàgatà pucchanti. Jànantàpi na pucchanti. Kàlaü
viditvà pucchanti. Kàlaü viditvà na pucchanti. Atthasaühitaü tathàgatà
pucchanti. No anatthasaühitaü. Anatthasaühite setughato tathàgatànaü.
Dvãhi àkàrehi buddhà bhagavanto bhikkhå pañipucchanti: “dhammaü và
desissàma sàvakànaü và sikkhàpadaü pa¤¤àpessàmà” ti.
8. Atha kho bhagavà àyasmantaü [PTS Page 211] [\q 211/] ànandaü àmantesi “kuto yaü5 ànanda, yàgå ti.
1. “Kimatthiyà” machasaü. [P T S. 2.] “Baddhatthàya” ma cha saü. ”
“Thaddhanatthàya” [P T S. 3.] “Thaddhatthàya” machasaü sãmu - kattha ci.
4. “Tekañula” machasaü. 5. “Kutàyaü” ma cha saü [P T S.]
[BJT Page 544] [\x 544/]
9. Atha kho àyasmà ànando bhagavato etamatthaü àrocesi. Vigarahi
buddho bhagavà “ananulomikaü appatiråpaü assàmaõakaü akappiyaü
akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü ànanda, evaråpàya bàhullàya cetessasi?
Yadapi ànanda, anto vutthaü1, tadapi akappiyaü. Yadapi anto pakkaü,
tadapi akappiyaü. Yadapi sàmaü pakkaü, tadapi akappiyaü. Netaü ànanda,
appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü
kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, anto vutthaü anto pakkaü
sàmaü pakkaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassa. Anto
ce bhikkhave, vutthaü anto pakkaü a¤¤ehi pakkaü, ta¤ce paribhu¤jeyya,
àpatti dvinnaü dukkañànaü. Bahi ce bhikkhave, vutthaü anto pakkaü sàmaü
pakkaü, ta¤ce paribhu¤jeyya, àpatti dvinnaü dukkañànaü. Anto ce
bhikkhave vutthaü bahi pakkaü a¤¤ehi pakkaü, ta¤ce paribhu¤jeyya, àpatti
dukkañassa. Bahi ce bhikkhave, vutthaü anto pakkaü a¤¤ehi pakkaü, ta¤ce
paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassa. Bahi ce bhikkhave, vutthaü bahi
pakkaü sàmaü pakkaü, ta¤ce paribhu¤jeyya àpatti dukkañassa. Bahi ce
bhikkhave, vutthaü bahi pakkaü a¤¤ehi pakkaü, ta¤ce paribhu¤jeyya,
anàpattã” ti.
10. Tena kho pana samayena bhikkhå “bhagavato sàmaüpàko pañikkhitto”
ti puna pàke kukkuccàyanti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, puna pàkaü pacitu” nti.
11. Tena kho pana samayena ràjagahaü dubbhikkhaü hoti. Manussà
loõampi telampi taõóulampi khàdanãyampi àràmaü àharanti. Tàni bhikkhå
bahi vàsenti. Ukkapiõóikàpi khàdanti. Coràpi haranti. Damakàpi haranti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, anto vàsetu” nti.
Anto vàsetvà bahi pàcenti. Damakà parivàrenti. Bhikkhå avissatthà2
paribhu¤janti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, anto
pacitu” nti. Dubbhikkhe kappiyakàrakà bahutarà haranti. Appataraü
bhikkhånaü denti. Bhagavato [PTS Page 212] [\q 212/] etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, sàmaü pacituü. Anujànàmi bhikkhave, anto
vutthaü3 anto pakkaü sàmaü pakkaü” nti.
12. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kàsãsu vassaü vutthà4
ràjagahaü gacchantà bhagavantaü dassanàya antaràmagge na labhiüsu
låkhassa và paõãtassa và bhojanassa yàvadatthaü pàripåriü. Bahu¤ca
phalakhàdanãyaü ahosi. Kappiyakàrako ca na ahosi. Atha kho te bhikkhå
kilantaråpà yena ràjagahaü veëuvanaü kalandakanivàpo yena bhagavà
tenupasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu.
1. “Anto vuññhaü” machasaü. 2. “Avisaññhà” machasaü. [P T S. 3.] “Antovuññhaü” machasaü. ” “Avissatthàya” to vi. Ma nu pa.
4. “Vassaü vuññhà” machasaü.
[BJT Page 546] [\x 546/]
13. âciõõaü kho panetaü buddhànaü bhagavantaü àgantukehi bhikkhåhi
saddhiü pañisammodituü. Atha kho bhagavà te bhikkhå etadavoca: “kacci
bhikkhave, khamanãyaü? Kacci yàpanãyaü? Kaccittha appakilamathena
addhànaü àgatà? Kuto ca tumhe bhikkhave, àgacchathà?” Ti. “Khamanãyaü
bhagavà yàpanãyaü bhagavà. Idha mayaü bhante kàsãsu vassaü vutthà
ràjagahaü àgacchantà bhagavantaü dassanàya antaràmagge na labhimhà
låkhassa và paõãtassa và bhojanassa yàvadatthaü pàripåriü. Bahu¤ca
phalakhàdanãyaü ahosi. Kappiyakàrako ca na ahosi. Tena mayaü kilantaråpà
addhànaü àgatà” ti.
14. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakareõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, yattha phalakhàdanãyaü
passati, kappiyakàrako ca na hoti, sàmaü gahetvà haritvà kappiyakàrakaü1
passitvà bhåmiyaü nikkhipitvà pañiggahàpetvà paribhu¤jituü. Anujànàmi
bhikkhave. Uggahitapañiggahita” nti2.
15. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bràhmaõassa navà ca tilà
nava¤ca madhu uppannà honti. Atha kho tassa bràhmaõassa etadahosi:
“yannånàhaü nave ca tile navaü ca madhuü buddhapamukhassa
bhikkhusaïghassa dadeyya” nti. Atha kho so bràhmaõo yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi3. Sammodanãyaü
kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho so
bràhmaõo bhagavantaü etadavoca: “adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya
bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà” ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena.
[PTS Page 213] [\q 213/] atha kho so bràhmaõo bhagavato adhivàsanaü
viditvà pakkàmi.
16. Atha kho so bràhmaõo tassà rattiyà accayena paõãtaü khàdanãyaü
bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo bho gotama,
niññhitaü bhatta” nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya yena tassa bràhmaõassa nivesanaü tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü bhikkhusaïghena.
17. Atha kho so bràhmaõo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà bhagavantaü
bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho taü
bràhmaõaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
18. Atha kho tassa bràhmaõassa acirapakkantassa bhagavato etadahosi:
“yesaü kho mayà atthàya buddhapamukho bhikkhusaïgho nimantito nave ca
tile navaü ca madhuü dassàmã” ti te mayà pammuññhà4 dàtuü. Yannånàhaü
nave ca tile nava¤ca madhuü kolambehi ca ghañehi ca àràmaü àharàpeyya”
nti 5.
1. “Kappiyakàrake” ma ja saü. 2. “Uggahitaü pañiggahitunti” ma cha
saü. 3. “Pañisammodi” machasaü. 4. “Pamuññhà” machasaü. 5.
“Haràpeyyanti”
[BJT Page 548] [\x 548/]
19. Atha kho so bràhmaõo nave ca tile nava¤ca madhuü kolambehi ca
ghañehi ca àràmaü àharàpetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho so bràhmaõo bhagavantaü
etadavoca: “yesaü kho mayà bho gotama, atthàya buddhapamukho
bhikkhusaügho nimantito ‘nace ca tile nava¤ca madhuü dassàmã’ ti, te
mayà pammuññhà dàtuü. Patigaõhàtu me bhavaü gotamo nave ca tile nava¤ca
madhu” nti. “Tena hi bràhmaõa, bhikkhånaü dehã” ti.
20. Tena kho pana samayena bhikkhå dubbhikkhe appamattakepi
pavàrenti. Pañisaïkhàpi pañikkhipanti. Sabbo ca saïgho pavàrito hoti.
Bhikkhå kukkuccàyantà na patigaõhanti. “Patigaõhàtha1 bhikkhave,
paribhu¤jatha. Anujànàmi bhikkhave, tato nãhañaü bhuttàvinà pavàritena
anatirittaü paribhu¤jitu”nti.
21. Tena kho pana samayena àyasmato upanandassa sakyaputtassa
upaññhàkakulaü saïghassa atthàya khàdanãyaü pàhesi: “idaü khàdanãyaü2
ayyassa upanandassa dassetvà saïghassa dàtabba” nti.
22 Tena kho pana samayena àyasmà upanando [PTS Page 214] [\q 214/] sakyaputto gàmaü piõóàya paviññho hoti.
23. Atha kho te manussà àràmaü gantvà bhikkhå pucchiüsu: “kahaü
bhante, ayyo upanando” ti. Esàvuso àyasmà upanando sakyaputto gàmaü
piõóàya paviññho”ti. Idaü bhante khàdanãyaü ayyassa upanandassa dassetvà
saïghassa dàtabba” nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Tena hi
bhikkhave, pañiggahetvà nikkhipatha yàva upanando àgacchatã” ti.
24. Atha kho àyasmà upanando sakyaputto purebhattaü kulàni payirupàsitvà divà àgacchati.
25. Tena kho pana samayane bhikkhå dubbhikkhe appamattakepi
pavàrenti. Pañisaïkhàpi pañikkhipanti. Sabbo ca saïgho pavàrito hoti.
Bhikkhå kukkuccàyantà na patigaõhanti. “Patigaõhàtha bhikkhave,
paribhu¤jatha. Anujànàmi bhikkhave, purebhattaü pañiggahitaü bhuttàvinà
pavàritena anatirittaü paribhu¤jitu” nti.
26. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà yena sàvatthi
tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane
anàthapiõóikassa àràme.
27. Tena kho pana samayena àyasmato sàriputtassa kàyaóàhàbàdho hoti.
1. “Pañigaõhatha” machasaü. 2. “Idaü khàdanãyaü” iti marammakkharapotthake na dissate
[BJT Page 550] [\x 550/]
28. Atha kho àyasmà mahàmoggallàno yenàyasmà sàriputto tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà àyasmantaü sàriputtaü etadavoca: “pubbe te àvuso
sàriputta, kàyaóàhàbàdho kena phàsu hotã” ti. “Bhisehi ca me àvuso
muëàlikàhi cà” ti.
29. Atha kho àyasmà mahàmoggallàno seyyathàpi nàma balavà puriso
sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evamevaü
jetavane antarahito mandàkiniyà pokkharaõiyà tãre pàturahosi.
30. Addasà kho a¤¤ataro nàgo àyasmantaü mahàmoggallànaü dåratova
àgacchantaü. Disvàna àyasmantaü mahàmoggallànaü etadavoca: “etu kho
bhante ayyo mahàmoggallàno. Svàgataü bhante ayyassa mahàmoggallànassa.
Kena bhante, ayyassa attho? Kiü dammã” ti. “Bhisehi ca me àvuso attho
muëàlikàhi cà” ti.
31. Atha kho so nàgo a¤¤ataraü nàgaü àõàpesi: “tena hi bhaõe ayyassa
bhise ca muëàlikàyo ca yàvadatthaü dehã” ti. Atha kho so nàgo mandàkiniü
pokkharaõiü ogàhetvà soõóàya bhisa¤ca bhisamuëàlika¤ca1 abbàhetvà2
suvikkhàlitaü [PTS Page 215] [\q 215/] vikkhàletvà bhaõóikaü bandhitvà
yenàyasmà mahàmoggallàno tenupasaïkami.
32. Atha kho àyasmà mahàmoggallàno seyyathàpi nàma balavà puriso
sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, evamevaü
mandàkiniyà pokkharaõiyà tãre antarahito jetavane pàturahosi.
33. Sopi kho nàgo mandàkiniyà pokkharaõiyà tãre antarahito jetavane
pàturahosi. Atha kho so nàgo àyasmato mahàmoggallànassa bhise ca
muëàlikàyo ca pañiggahàpetvà jetavane antarahito mandàkiniyà
pokkharaõiyà tãre pàturahosi.
34. Atha kho àyasmà mahàmoggallàno àyasmato sàriputtassa bhise ca
muëàlikàyo ca upanàmesi. Atha kho àyasmato sàriputtassa bhise ca
muëàlikàyo ca paribhuttassa3 kàyaóàhàbàdho pañippassambhi. Bahå bhisà ca
muëàlikàyo ca avasiññhà honti.
35. Tena kho pana samayena bhikkhå dubbhikkhe appamattakepi
pavàrenti. Pañisaïkhàpi pañikkhipanti. Sabbo ca saïgho pavàrito hoti.
Bhikkhå kukkuccàyantà na patigaõhanti. “Patigaõhàtha bhikkhave,
paribhu¤jatha. “Anujànàmi bhikkhave, vanaññhaü pokkharaññhaü bhuttàvinà
pavàritena anatirittaü paribhu¤jitu” nti.
1. “Bhisa muëàliü” sã mu. 2. “Aggahetvà’ ma nu pa. To vi. “Abbàhitvà” machasaü. 3. “Bhuttassa” machasaü.
[BJT Page 552] [\x 552/]
36. Tena kho pana samayena sàvatthiyaü bahuü phalakhàdanãyaü
uppannaü1 hoti. Kappiyakàrako ca na hoti. Bhikkhå kukkuccàyantà phalaü
na paribhu¤janti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
abãjaü nibbaññabãjaü2 akatakappaü phalaü paribhu¤jitu” nti.
37. Atha kho bhagavà sàvatthiyaü yathàbhirattaü viharitvà yena
ràjagahaü tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena
ràjagahaü tadavasari. Tatra sudaü bhagavà ràjagahe viharati veëuvane
kalandakanivàpe.
38. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno bhagandalàbàdho
hoti. âkàsagotto vejjo satthakammaü karoti. Atha kho bhagavà
senàsanacàrikaü àhiõóanto yena tassa bhikkhuno vihàro tenupasaïkami.
Addasà kho àkàsagotto vejjo bhagavantaü dåratova àgacchantaü. Disvàna
bhagavantaü etadavoca: “àgacchatu bhavaü gotamo, imassa bhikkhuno
vaccamaggaü passatu seyyathàpi godhàmukha” nti.
39. [PTS Page 216] [\q 216/] atha kho bhagavà “mamaü3 khvàyaü
moghapuriso uppaõóetã” ti tatova pañinivattitvà etasmiü nidàne etasmiü
pakaraõe bhikkhusaïghaü sannipàtàpetvà bhikkhå pañipucchi: “atthi4
bhikkhave, amukasmiü vihàre bhikkhu gilàno?”Ti. “Atthi bhagavà” ti. “Kiü
tassa bhikkhave, bhikkhuno àbàdho?” Ti. “Tassa bhante àyasmato
bhagandalàbàdho. âkàsagotto vejjo satthakammaü karotã” ti. Vigarahi
buddho bhagavà: “ananucchaviyaü bhikkhave, tassa moghapurisassa
ananulomikaü appatiråpaü assàmaõakaü akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi
nàma so bhikkhave, moghapuriso sambàdhe satthakammaü kàràpessati.
Sambàdhe bhikkhave, sukhumà chavi. Duropayo vaõo. Dupparihàraü satthaü
netaü bhikkhave, appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya
vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave,
sambàdhe satthakammaü kàràpetabbaü. Yo kàràpeyya, àpatti thullaccayassà”
ti.
40. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå “bhagavato
satthakammaü pañikkhitta” nti vatthikammaü kàràpenti. Ye te bhikkhå
appicchà te ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti: “kathaü hi nàma chabbaggiyà
bhikkhå vatthikammaü kàràpessantã” ti. Atha kho te bhikkhå bhagavato
etamatthaü àrocesuü.
41. “Saccaü kira bhikkhave, chabbaggiyà bhikkhå vatthikammaü
kàràpentã” ti. “Saccaü bhagavà”. Sambàdhe bhikkhave, sukhumà chavi.
Duropayo vaõo. Dupparihàraü satthaü netaü bhikkhave, appasannànaü và
pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, sambàdhassa sàmantà dvaïgulà
satthakammaü và vatthikammaü và kàràpetabbaü. Yo kàràpeyya, àpatti
thullaccayassà” ti.
1. “Ussannaü” sã mu. 2. “Nibbittabãjaü” machasaü.
3. “So maü” machasaü. 4. “Atthi kira” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 554] [\x 554/]
42. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà yena bàràõasã
tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena bàràõasã
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà bàràõasiyaü viharati isipatane migadàye.
43. Tena kho pana samayena bàràõasiyaü suppiyo ca upàsako suppiyà ca
upàsikà ubho pasannà1 honti dàyakà kàrakà saïghupaññhàkà. Atha kho
suppiyà upàsikà àràmaü gantvà vihàrena vihàraü pariveõena pariveõaü
upasaïkamitvà bhikkhå pucchati: “ko bhaneta gilàno, kassa kiü àharãyatå”
ti.
44. Tena kho pana samayena a¤¤atarena bhikkhunà [PTS Page 217] [\q
217/] virecanaü pãtaü hoti. Atha kho so bhikkhu suppiyaü upàsikaü
etadavoca: “mayà kho bhagini, virecanaü pãtaü. Attho me
pañicchàdanãyenà” ti. “Suññhu ayya, àharãyissatã”ti. Gharaü gantvà
antevàsiü àõàpesi: “gaccha bhaõe, pavattamaüsaü jànàhã” ti. “Evaü ayye”
ti kho so puriso suppiyàya upàsikàya pañissutvà kevalakappaü bàràõasiü
àhiõóanto na addasa pavattamaüsaü. Atha kho so puriso yena suppiyà
upàsikà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà suppiyaü upàsikaü etadavoca:
“natthayye pavattamaüsaü. Màghàto ajjà” ti.
45. Atha kho suppiyàya upàsikàya etadahosi: “tassa kho gilànassa
bhikkhuno pañicchàdanãyaü alabhantassa àbàdho và abhivaóóhissati.
Kàlakiriyà và bhavissati. Na kho me taü patiråpaü, yàhaü pañissutvà na
haràpeyya”nti. Potthanikaü gahetvà årumaüsaü ukkantitvà dàsiyà adàsi:
“bhanda je imaü maüsaü sampàdetvà, amukasmiü vihàre bhikkhu gilàno,
tassa dajjehi2. Yo ca maü pucchati, gilànàni pañivedehã” ti.
Uttaràsaïgena åruü paveñhetvà3 ovarakaü pavisitvà ma¤cako nipajiji.
46. Atha kho suppiyo upàsako gharaü gantvà dàsiü pucchi: “kahaü
suppiyà” ti. “Esayya4 ovarake nipannà”ti. Atha kho suppiyo upàsako yena
suppiyà upàsikà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà suppiyaü upàsikaü
etadavoca: “kissa nipannàsã” ti. Gilànamhã”ti 5. “Kinte àbàdho” ti. Atha
kho suppiyà upàsikà suppiyassa upàsakassa etamatthaü àrocesi.
47. Atha kho suppiyo upàsako “acchariyaü vata bho! Abbhutaü vata bho!
Yàvasaddhàyaü suppiyà pasannà, yatra hi nàma attanopi maüsàni
pariccattàni, kimpanimàya6 a¤¤aü ki¤ci adeyyaü bhavissatã” ti haññho
udaggo yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà
ekamantaü nisãdi.
1. “Ubhato pasannà” machasaü. [P T S.] A vi. To vi. 2. “Dajjàhi”
machasaü. 3. “Veñhetvà” machasaü. 4. “Esàyya” machasaü. 5.
“Gilànàmbhãti” machasaü. 6. “Kimapimàya” machasaü. To vi.
[BJT Page 556] [\x 556/]
48. Ekamantaü nisinno kho suppiyo upàsako bhagavantaü etadavoca:
“adhivàsetu me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà”
ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho suppiyo upàsako bhagavato
adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü
katvà pakkàmi.
49. Atha kho suppiyo upàsako tassà rattiyà accayena paõãtaü
khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo
bhante, niññhitaü bhatta”nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya yena [PTS Page 218] [\q 218/] suppiyassa upàsakassa
nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü
bhikkhusaïghena.
50. Atha kho suppiyo upàsako yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü
ñhitaü kho suppiyaü upàsakaü bhagavà etadavoca: “kahaü suppiyà” ti.
“Gilànà bhagavà” ti. “Tena hi àgacchatå” ti. “Na bhagavà ussahatã ” ti.
“Tena hi pariggahetvàpi ànethà” ti. Atha kho suppiyo upàsako suppiyaü
upàsikaü pariggahetvà ànesi. Tassà sahadassanena bhagavato tàva mahàvaõo
råëho ahosi succhavi lomajàto.
51. Atha kho suppiyo ca upàsako suppiyà ca upàsikà “acchariyaü vata
bho! Abbhutaü vata bho! Tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà, yatra
hi nàma sahadassanena bhagavato tàva mahàvaõo råëho bhavissati succhavi
lomajàto” ti haññhà udaggà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü panãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà bhagavantaü
bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdiüsu. Atha kho bhagavà suppiyaü
ca upàsakaü suppiyaü ca upàsikaü dhammiyà kathàya sandassetvà
samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
52. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe bhikkhusaïghaü
sannipàtàpetvà bhikkhå pañipucchi: “ko bhikkhave, suppiyaü upàsikaü
maüsaü vi¤¤àpesã” ti. Evaü vutte so bhikkhu bhagavantaü etadavoca: “ahaü
kho bhante suppiyaü upàsikaü maüsaü vi¤¤àpesi”nti. “âharãyittha
bhikkhå” ti. “âharãyittha bhagavà”ti. “Paribhu¤ji tvaü bhikkhå” ti.
“Pari¤jàhaü 1 bhagavà” ti. “Pañivekkhi tvaü bhikkhå” ti. “Nàhaü bhagavà
pañivekkhi” nti.
53. Vigarahi buddho bhagavà: “ananucchaviyaü bhikkhave, tassa
moghapurisassa ananulomikaü appatiråpaü assàmaõakaü akappiyaü
akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa, appañivekkhitvà maüsaü
paribhu¤jissasi. Manussamaüsaü kho tayà moghapurisa, paribhuttaü. Netaü
moghapurisa, appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya
vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “santi bhikkhave,
manussà saddhà pasannà. Tehi attanopi maüsàni pariccattàni. Na
bhikkhave, manussamaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti
thullaccayassa. Na ca bhikkhave, appañivekkhitvà maüsaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
1. “Paribhu¤jàmahaü” machasaü.
[BJT Page 558] [\x 558/]
54. Tena kho pana samayena ra¤¤o hatthi maranti. [PTS Page 219] [\q
219/] manussà dubbhikkhe hatthimaüsaü paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya
carantànaü hatthi maüsaü denti. Bhikkhå hatthimaüsaü paribhu¤janti.
Manussà ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti: “kathaü hi nàma samaõà
sakyaputtiyà hatthimaüsaü paribhu¤jissanti. Ràjaïgaü hatthi. Sace ràjà
jàneyya, na tesaü 1 attamano assà” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Na bhikkhave, hatthimaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti
dukkañassà” ti.
55. Tena kho pana samayena ra¤¤o assà maranti. Manussà dubbhikkhe
assamaüsaü paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü assamaüsaü
denti. Bhikkhå assamaüsaü paribhu¤janti. Manussà ujjhàpenti, khãyanti,
vipàcenti: “kathaü hi nàma samaõà sakyaputtiyà assamaüsaü
paribhu¤jissanti. Ràjaïgaü assà. Sace ràjà jàneyya, na tesaü attamano
assà” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave, assamaüsaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
56. Tena kho pana samayena manussà dubbhikkhe sunakhamaüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü sunakhamaüsaü denti.
Bhikkhå sunakhamaüsaü paribhu¤janti. Manussà ujjhàyanti, khãyanti,
vipàcenti: “kathaü hi nàma samaõà sakyaputtiyà sunakhamaüsaü
paribhu¤jissanti. Jeguccho sunakho pañikkålo”ti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Na bhikkhave, sunakhamaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo
paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
57
Tena kho pana samayena manussà dubbhikkhe ahimaüsaü paribhu¤janti.
Bhikkhånaü piõóàya carantànaü ahimaüsaü denti. Bhikkhå ahimaüsaü
paribhu¤janti. Manussà ujjhàyanti, khãyanti, vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà ahimaüsaü paribhu¤jissanti. Jeguccho ahi pañikkålo”
ti.
58. Suphassopi 2 nàgaràjà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho suphassà
nàgaràjà bhagavantaü etadavoca: “santi hi 3 bhante, nàgà assaddhà
appasannà. Te appamattakehipi bhikkhå viheñheyyuü. Sàdhu bhante ayyà
abhimaüsaü na paribhu¤jeyyu” nti.
59. Atha kho bhagavà suphassaü nàgaràjànaü dhammiyà kathàya
sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha kho suphasso
nàgaràjà bhagavatà dhammiyà kathà sandassito samàdapito samuttejito
sampahaüsito bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
60. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe [PTS Page 220]
[\q 220/] dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave,
abhimaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
1. “Nesaü” machasaü. 2. “Supassopi” machasaü. [P T S. 3.] “Santã” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 560] [\x 560/]
61. Tena kho pana samayena luddakà sãhaü hantvà sãhamaüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü sãhamaüsaü denti. Bhikkhå
sãhamaüsaü paribhu¤jitvà ara¤¤e viharanti. Sãhà maüsagandhena 1 bhikkhå
paripàtenti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave, sãhamaüsaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
62. Tena kho pana samayena luddakà vyagghaü hantvà vyaggha maüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü vyagghamaüsaü denti.
Bhikkhå vyagghamaüsaü paribhu¤jitvà ara¤¤e viharanti. Vyagghà
maüsagandhena 2 bhikkhå paripàtenti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na
bhikkhave, vyagghamaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti
dukkañassà” ti.
63. Tena kho pana samayena luddakà dãpiü hantvà dãpimaüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü dãpimaüsaü denti. Bhikkhå
dãpimaüsaü paribhu¤jitvà ara¤¤e viharanti. Dãpi maüsagandhena 3 bhikkhå
paripàtenti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave dãpimaüsaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
64. Tena kho pana samayena luddakà acchaü hanatvà acchamaüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü acchamaüsaü denti. Bhikkhå
acchamaüsaü paribhu¤jitvà ara¤¤e viharanti. Acchà maüsagandhena 4
bhikkhå paripàtenti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave,
acchamaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassà” ti.
65. Tena kho pana samayena luddakà taracchaü hantvà taracchamaüsaü
paribhu¤janti. Bhikkhånaü piõóàya carantànaü taracchamaüsaü denti.
Bhikkhå taracchamaüsaü paribhu¤jitvà ara¤¤e viharanti. Taracchà
maüsagandhena 5 bhikkhå paripàtenti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na
bhikkhave, taracchamaüsaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti
dukkañassà” ti.
Suppiyabhàõavàro dutiyo.
1. “Sãhamaüsagandhena” machasaü. 3. “Dãpimaüsagandhena” ma cha saü. 2. “Vyagghamaüsagandhena” ” 4. “Acchamaüsagandhena” “
5. “Taracchamaüsagandhena” machasaü.
[BJT Page 562] [\x 562/]
1. Atha kho bhagavà bàràõasiyaü yathàbhirattaü viharitvà yena
andhakavindaü tena càrikaü pakkàmi mahatà bhikkhusaïghena saddhiü
aóóhateëasehi bhikkhusatehi.
2. Tena kho pana samayena jànapadà manussà bahuü loõampi telampi
taõóulampi khàdanãyampi sakañesu àropetvà buddhapamukhassa bhikkhu
saïghassa piññhito piññhito anubaddhà1 honti “yadà pañipàñiü labhissàma,
tadà bhattaü karissàmà” ti. Pa¤camattàni ca vighàsàdasatàni.
3. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena andhakavindaü
tadavasarã. Atha kho a¤¤atarassa bràhmaõassa pañipàñiü alabhantassa
etadahosi: “adhikàni 2 kho me dve màsàni buddhapamukhaü bhikkhasaïghaü
anubandhantassa ‘yadà pañipàñiü labhissàmi, tadà bhattaü karissàmã’ ti.
Na ca me pañipàñiü labbhati. Aha¤camhi ekako3. Bahu ca me gharàvàsattho
hàyati. Yannånàhaü bhattaggaü olokeyyaü, yaü bhattagge nàssa, taü
pañiyàdeyya” nti. Atha kho so bràhmaõo bhattaggaü olokento dve nàddasa:
yàgu¤ca madhugoëaka¤ca.
4. Atha kho so bràhmaõo yenàyasmà ànando tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
àyasmantaü ànandaü etadavoca: “idha me bho ànanda, pañipàñiü
alabhantassa etadahosi: ‘adhikàni kho [PTS Page 221] [\q 221/] me dve
màsàni buddhapamukhaü bhikkhu saïghaü anubandhantassa ‘yadà pañipàñiü
labhissàmi tadà bhattaü karissàmã’ ti. Na ca me pañipàñi labbhati.
Aha¤cambhi ekako. Bahu ca me gharàvàsattho hàyati. Yannånàhaü bhattaggaü
olokeyyaü, ‘yaü bhattagge nàssa taü pañiyàdeyya’ nti. So kho ahaü bho
ànanda, bhattaggaü olokento dve nàddasaü: yàgu¤ca madhugoëaka¤ca. Svàhaü
bho ànanda, pañiyàdeyyaü yàgu¤ca madhugoëaka¤ca, patigaõheyya me bhavaü
gotamo”ti. “Tena hi bràhmaõa, bhagavantaü pañipucchissàmã” ti.
5. Atha kho àyasmà ànando bhagavato etamatthaü àrocesi. “Tenahànanda,
pañiyàdetå” ti. “Tena hi bràhmaõa, pañiyàdehã” ti. Atha kho so bràhmaõo
tassà rattiyà accayena pahåtaü yàgu¤ca madhugoëaka¤ca pañiyàdàpetvà
bhagavato” upanàmesi: patigaõhàtu me bhavaü gotamo yàgu¤ca
madhugoëaka¤cà” ti. “Tena hi bràhmaõa, bhikkhånaü dehã” ti. Bhikkhå
kukkuccàyantà na patigaõhanti. “Patigaõhàtha bhikkhave, paribhu¤jathà”
ti:
6. Atha kho so bràhmaõo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü pahåtàya yàguyà
ca madhugoëakena ca sahatthà santappetvà sampavàretvà bhagavantaü
dhotahatthaü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho
taü bràhmaõaü bhagavà etadavoca: “dasa ime bràhmaõa, ànisaüsà yàguyà, 4
yàguü dento àyuü deti. Vaõõaü deti. Sukhaü deti. Balaü deti. Pañibhàõaü
deti. Yàgu pãtà khudaü 5 pañihanti 6. Pipàsaü pañivineti 7. Vàtaü
anulometi. Vatthiü sodheti. âmàvasesaü pàceti. Ime kho bràhmaõa,
dasànisaüsà yàguyà” ti.
1. “Anubandhà” sã mu. Machasaü. 2. “Atãtàni” machasaü. [P T S.]
3. “Ekatthako” machasaü. 4. “Katame dasa” machasaü. [P T S.]
5. “Khuddaü” machasaü. 6. “Pañihanti” machasaü. [P T S.]
7. “Vineti” machasaü.
[BJT Page 564] [\x 564/]
7. Yo sa¤¤atànaü paradattabhojinaü
Kàlena sakkacca dadàti yàguü,
Dasassa ñhànàni anuppavecchati
âyu¤ca vaõõa¤ca sukhaü bala¤ca.
8. Pañibhàõamassa upajàyate tato
Khudaü pipàsaü 1 vyapaneti vàtaü,
Sodheti vatthiü pariõàmeti bhuttaü 2
Bhesajjametaü sugatena vaõõitaü.
9. Tasmà hi yàguü alameva dàtuü
Niccaü manussena sukhatthikena,
Dibbàni và patthayatà 3 sukhàni
Manussasobhagyatamicchatà 4 vàti.
10. [PTS Page 222] [\q 222/] atha kho bhagavà taü bràhmaõaü imàhi
gathàhi anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho bhagavà etasmiü
pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave,
yàgu¤ca madhugoëaka¤cà” ti.
11. Assosuü kho manussà “bhagavatà kira bhikkhånaü 5 yàgu anu¤¤àtà
madhugoëaka¤cà” ti. Te kàlasseva bhojjayàguü pañiyàdenti madhugoëaka¤ca.
Bhikkhå kàlasseva bhojjàya yàguyà 6 dhàtà madhugoëakena ca bhattagge na
cittaråpaü bhu¤janti. 7
12. Tena kho pana samayena a¤¤atarena taruõappasannena 8 mahàmattena
svàtanàya buddhapamukho bhikkhusaïgho nimantito hoti. Atha kho tassa
taruõappasannassa mahàmattassa etadahosi: “yannånàhaü aóóhateëasannaü
bhikkhusatànaü aóóhateëasàni maüsapàtisatàni pañiyàdeyyaü, ekamekassa
bhikkhuno ekamekaü maüsapàtiü upanàmeyya” nti. Atha kho so
taruõappasanno mahàmatto tassà rattiyà accayena paõitaü khàdanãyaü
bhojanãyaü pañiyàdàpetvà aóóhateëasàni ca maüsapàtisatàni bhagavato
kàlaü àrocàpesi: “kàlo bhante, niññhitaü bhatta” nti. Atha kho bhagavà
pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaraü àdàya yena tassa
taruõappasannassa mahàmattassa nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü bhikkhusaïghena.
13. Atha kho so taruõappasanno mahàmatto bhattagge bhikkhå
parivisati. Bhikkhå evamàhaüsu. “Thokaü àvuso dehã” ti. “Mà kho tumhe
bhante. “Ayaü taruõappasanno mahàmatto” ti. Thokaü thokaü patigaõhittha
9. Bahuü me khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyattaü aóóhateëasàni 10
maüsapàtisatàni. Ekamekaü maüsapàtiü upanàmessàmi. 11. Patigaõhatha
bhante yàvadattha” nti. “Na kho mayaü àvuso etaü kàraõà thokaü thokaü
patigaõhàma. Api ca mayaü kàlasseva bhojjàya yàguyà dhàtà madhugoëakena
ca. Tena mayaü thokaü thokaü patigaõhàmà” ti.
1. “Pipàsa¤ca” machasaü. [P T S. 2.] “Bhattaü” machasaü. Ja vi to vi.
Ma nu pa to vi. 3. “Patthayataü” 4. “Icchitaü” aññhakathà. 5.
“Bhagavatà kira yàgu” machasaü. 6. “Bhojjayàguyà” machasaü. [P T S. 7.]
“Paribhu¤janti” ma cha saü. 8. “Taruõapasannena” machasaü. 9.
“Patigaõhatha” machasaü [P T S. 10.] “Aóóhatelasàni ca” machasaü. 11.
“Upanàmessàmãti’ machasaü. To vi.
[BJT Page 566] [\x 566/]
14. Atha kho so taruõappasanno mahàmatto ujjhàyati, khãyati,
vipàceti: “kathaü hi nàma bhadantà mayà nimantità a¤¤assa bhojjayàguü
paribhu¤jissanti. Na càhaü pañibalo yàvadatthaü dàtu” nti kupito
anattamano asàdanàpekkho bhikkhånaü patte pårento àgamàsi “bhu¤jatha và.
Haratha và” ti.
15. Atha kho so taruõappasanno mahàmatto buddhapamukhaü bhikkhu
saïghaü paõãtena [PTS Page 223] [\q 223/] khàdanãyena bhojanãyena
sahatthaü santappetvà sampavàretvà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü
ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho taü taruõappasannaü mahàmattaü
bhagavà dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
16. Atha kho tassa taruõappasannassa mahàmattassa acirapakkantassa
bhagavato ahudeva kukkuccaü. Ahu vippañisàro: “alàbhà vata me, na vata
me làbhà, dulladdhaü vata me, na vata me suladdhaü, yohaü kupito
anattamano àsàdanàpekkho bhikkhånaü patte pårentà agamàsiü ‘bhu¤jatha và
haratha và’ ti. Kinnu kho mayà bahuü pasutaü pu¤¤aü và apu¤¤aü và? Ti.
17. Atha kho so taruõappasanno mahàmatto yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinno kho so taruõappasanno mahàmatto bhagavantaü etadavoca: “idha
mayhaü bhante acirapannantassa bhagavato ahudeva kukkuccaü ahu
vippañisàro: ‘alàbhà vata me, na vata me làbhà, dulladdhaü vata me, na
vata me suladdhaü, yohaü kupito anattamano àsàdanàpekkho bhikkhånaü
patte pårento àgamàsiü. ‘Bhu¤jatha và haratha và’ ti. Kinnu kho mayaü
bahuü pasutaü pu¤¤aü và apu¤¤aü và?” Ti. Kinnu kho mayà bhante bahuü
pasutaü pu¤¤aü và apu¤¤aü và?” Ti. “Yadaggena tayà àvuso, svàtanàya
buddhapamukho bhikkhusaïgho nimantito, tadaggena te bahuü pu¤¤aü
pasutaü. Yadaggena te ekamekena bhikkhunà ekamekaü sitthaü pañiggahitaü,
tadaggena te bahuü pu¤¤aü pasutaü. Saggà te àraddhà” ti.
18. Atha kho so taruõappasanno mahàmatto “làbhà kira me. Suladdhaü
kira me. Bahuü kira mayà pu¤¤aü pasutaü. Saggà kira me àraddhà” ti
haññho udaggo uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà
pakkàmi. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe bhikkhusaïghaü
sannipàtàpetvà bhikkhå pañipucchi: “saccaü kira bhikkhave bhikkhå
a¤¤atra nimantità a¤¤assa bhojjayàguü paribhu¤jantã” ti. “Saccaü
bhagavà” ti. Vigarahi buddho bhagavà “kathaü hi nàma te bhikkhave,
moghapurisà a¤¤atra nimantità a¤¤assa bhojjayàguü paribhu¤jantã” ti.
“Saccaü bhagavà” ti. Vigarahi buddho bhagavà: “kathaü hi nàma te
bhikkhave, moghapurisà a¤¤atra nimantità a¤¤assa bhojjayàguü
paribhu¤jissanti. Netaü bhikkhave, appasannànaü và pasàdàya” pasannànaü
và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: [PTS
Page 224] [\q 224/] “na bhikkhave, a¤¤atra nimantitena a¤¤assa
bhojjayàgu paribhu¤jitabbà. Yo paribhu¤jeyya, yathà dhammo kàretabbo”
ti.
[BJT Page 568] [\x 568/]
19. Atha kho bhagavà andhakavinde yathàbhirattaü viharitvà yena
ràjagahaü tena càrikaü pakkàmi mahatà bhikkhusaïghena saddhiü
aóóhateëasehi bhikkhusatehi.
20. Tena kho pana samayane belaññho kaccàno ràjagahaü andhakavindaü
addhànamaggapañipanno hoti pa¤camattehi sakañasatehi sabbeheva
guëakumbhapårehi. Addasà kho bhagavà belaññhaü kaccànaü dåratova
àgacchantaü. Disvàna maggà okkamama a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi.
21. Atha kho belaññho kaccàno yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito
kho belaññho kaccàno bhagavantaü etadavoca: “icchàmahaü bhante
ekamekassa bhikkhuno ekamekaü guëakumbhaü dàtu”nti. Tena hi tvaü
kaccàna, ekaüyeva guëakumbhaü àharà” ti. “Evaü bhante” ti kho belaññho
kaccàno bhagavato pañissutvà ekaüyeva guëakumbhaü àdàya yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “àhaño 1 bhante,
guëakumbho. Kathàhaü bhante, pañipajjàmã” ti. “Tena hi tvaü kaccàna,
bhikkhånaü guëaü dehã” ti. “Evaü bhante” ti kho belaññho kaccàno
bhagavato pañissutvà bhikkhånaü guëaü datvà bhagavantaü etadavoca:
“dinno bhante, bhikkhånaü guëo. Bahu càyaü guëo avasiññho. Kathàhaü
bhante, pañipajjàmã” ti. “Tena hi tvaü kaccàna,bhikkhånaü gålaü
yàvadatthaü dehi”ti.” Evaü bhante”ti kho belaññho kaccàno bhagavato
pañissutvà bhikkhå guëehi santappesi. Ekacce bhikkhå pattepi påresuü.
Parissàvanànipi thavikàyopi påresuü.
22. Atha kho belaññho kaccàno bhikkhå guëehi santappetvà bhagavantaü
etadavoca: “santappità bhante bhikkhå guëehi. Bahu càyaü guëo avasiññho.
Kathàhaü bhante, pañipajjàmã”ti. “Tena [PTS Page 225] [\q 225/] hi tvaü
kaccàna vighàsàdànaü guëaü dehã” ti. “Evaü bhante”ti kho belaññho
kaccàno bhagavato pañissutvà vighàsàdànaü guëaü datvà bhagavantaü
etadavoca: “dinno bhante, vighàsàdànaü guëo. Bahu càyaü guëo avasiññho.
Kathàhaü bhante, pañipajjàmã” ti. “Tena hi tvaü kaccàna, vighàsàdànaü
guëaü yàvadatthaü dehã” ti. “Evaü bhante” ti kho belaññho kaccàno
bhagavato pañissutvà vighàsàdànaü guëaü yàvadatthaü datvà bhagavantaü
etadavoca: “dinno bhante, vighàsàdànaü guëo yàvadattho. Bahuü càyaü guëo
avasiññho. Kathàhaü bhante, pañipajjàmã” ti. “Tena hi tvaü kaccàna,
vighàsàde guëehi santappehã” ti. “Evaü bhaneta” ti kho belaññho kaccàno
bhagavato pañissutvà vighàsàde guëehi santappesi. Ekacce vighàsàdà
kolambepi ghañepi påreüsu. Piñakànipi ucchaïgepi påresuü.
1. “âhato” machasaü.
[BJT Page 570] [\x 570/]
23. Atha kho belaññho kaccàno vighàsàde guëehi santappetvà
bhagavantaü etadavoca: “santappità bhante vighàsàdà guëehi. Bahu càyaü
guëo avasiññho. Kathàhaü bhante pañipajjàmã” ti. “Nàhaü taü kaccàna,
passàmi sadevake loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà pajàya
sadevamanussàya yasseso guëo1 paribhutto sammà pariõàmaü gaccheyya
a¤¤atra tathàgatassa và tathàgatasàvakassa và. Tena hi tvaü kaccàna, taü
guëaü appaharite và chaóóehi. Appàõake và udake opilàpehã” ti. “Evaü
bhante” ti kho belaññho kaccàno bhagavato pañissutvà taü guëaü appàõake
udake opilepesi 2. Atha kho so guëo udake pakkhitto cicciñàyati.
Ciñiciñàyati. Sandhåpàyati3. Sampadhåpàyati. Seyyathàpi nàma phàlo
divasasantatto4 udake pakkhitto cicciñàyati, ciñiciñàyati, sandhåpàyati,
sampadhåpàyati, evameva so guëo udake pakkhitto cicciñàyati.
Ciñiciñàyati. Sandhåpàyati. Sampadhåpàyati.
24. Atha kho belaññho kaccàno saüviggo lomahaññhajàto yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinassa kho belaññhassa kaccànassa bhagavà ànupubbãkathaü
kathesi. Seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü saggakathaü kàmànaü àdinavaü
okàraü saükilesaü nekkhamme ànisaüsaü pakàsesi. Yadà bhagavà a¤¤àsi
belaññhaü kaccànaü kallacittaü muducittaü vinãvaraõa cittaü udaggacittaü
pasannacittaü, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü
pakàsesi. (Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva
rajanaü pañigaõheyya, ) evameva belaññhassa [PTS Page 226] [\q 226/]
kaccànassa tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi:
“yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabbantaü nirodhadhamma” nti.
25. Atha kho belaññho kaccàno diññhadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaïkatho vesàrajjappatto
aparappaccayo satthusàsane bhagavantaü etadavoca: “abhikkantaü bhante,
abhikkantaü bhante, seyyathàpi bhante, nikkujjitaü và ukkujjeyya,
pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và
telapajjotaü dhàreyya: cakkhumanto råpàni dakkhintã ti, evamevaü
bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante bhagavantaü
saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà
dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gata” nti.
1. “Yassa so guëo” machasaü. [P T S. 2.] “Opilàpeti” machasaü. 3. “Padhåpàyati” machasaü. 4. “Divasaüsantatto” ma cha saü.
++ [BJT Page 572] [\x 572/]
26. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena ràjagahaü
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà ràjagahe viharati veëuvane
kalandakanivàpe. Tena kho pana samayena ràjagahe guëo ussanno hoti.
Bhikkhå “gilànasseva bhagavatà guëo anu¤¤àto. No agilànassà” ti.
Kukkuccàyantà guëaü na paribhu¤janti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, gilànassa guëaü. Agilànassa guëodaka” nti.
27. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà yena
pàñaligàmo tena càrikaü pakkàmi mahatà bhikkhusaïghena saddhiü
aóóhateëasehi bhikkhusatehi. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü
caramàno yena pàñaligàmo tadavasari. Assosuü kho pàñaligàmikà upàsakà
“bhagavà kira pàñaligàmaü anuppatto” ti. Atha kho pàñaligàmikà upàsakà
yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà
ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinno kho pàñaligàmike upàsake bhagavà
dhammiyà kathàya sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha
kho pàñaligàmikà upàsakà bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità
samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavocuü: “adhivàsetu
no bhante bhagavà àvasathàgàraü saddhiü bhikkhusaïghenà”ti. Adhivàsesi
bhagavà tuõhãbhàvena.
28. Atha kho pàñaligàmikà upàsakà bhagavato adhivàsanaü viditvà
uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà [PTS Page 227] [\q 227/] padakkhiõaü
katvà yena àvasathàgàraü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà sabbasanthariü
àvasathàgàraü santharitvà àsanàni pa¤¤àpetvà udakamaõikaü patiññhàpetvà
telappadãpaü àropetvà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho
pàñaligàmikà upàsakà bhagavantaü etadavocuü: “sabbasanthariü santhataü1
bhante, àvasathà gàraü. âsanàni pa¤¤attàni. Udakamaõiko patiññhàpito.
Telappadãpo àropito. Yassadàni bhante, bhagavà kàlaü ma¤¤atã” ti. Atha
kho bhagavà nivàsetvà pattacãvaraü àdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena
àvasathàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pàde pakkhàletvà
àvasathàgàraü pavisitvà majjhimaü thambhaü nissàya puratthàbhimukho
nisãdi. Bhikkhu saïghopi kho pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü pavisitvà
pacchimaü bhittiü nissàya puratthàbhimukho nisãdi bhagavantaüyeva
purakkhatvà. Pàñaligàmikàpi kho upàsakà pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü
pavisitvà puratthimaü bhittiü nissàya pacchimàbhimukhà nisãdiüsu
bhagavantaüyeva purakkhatvà.
1. Sabbasantharisatthataü” machasaü.
[BJT Page 574] [\x 574/]
29. Atha kho bhagavà pàñaligàmike upàsake àmantesi: “pa¤cime
gahapatayo, àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà. Katame pa¤ca? Idha
gahapatayo, dussãlo sãlavipanno pamàdàdhikaraõaü mahatiü bhogajàniü
nigacchati. Ayaü pañhamo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. Punacaparaü
gahapatayo, dussãlassa sãlavipannassa pàpako kittisaddo abbhuggacchati.
Ayaü dutiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. Punacaparaü gahapatayo,
dussãlo sãlavipanno ya¤¤adeva parisaü upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü
yadi bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, avisàrado
upasaïkamati maïkubhåto. Ayaü tatiyo àdãnavo. Dussãlassa sãlavipattiyà.
Punacaparaü gahapatayo, dussãlo sãlavipanno sammåëho kàlaü karoti. Ayaü
catuttho àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. Punacaparaü gahapatayo,
dussãlo sãlavipanto kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü
nirayaü upapajjati. Ayaü pa¤camo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà. Ime
kho gahapatayo. Pa¤ca àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà.
30. Pa¤cime gahapatayo, ànisaüsà sãlavato sãlasampadàya. [PTS Page
228] [\q 228/] katame pa¤ca? Idha gahapatayo, sãlavà sãlasampanno
appamàdàdhikaraõaü mahantaü bhogakkhandhaü adhigacchati. Ayaü pañhamo
ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. Punacaparaü gahapatayo, sãlavato
sãlasampannassa kalyàõo kittisaddo abbhuggacchati. Ayaü dutiyo ànisaüso
sãlavato sãlasampadàya. Punacaparaü gahapatayo, sãlavà sãlasampanno
ya¤¤adeva parisaü upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi
bràhmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, visàrado
upasaïkamati amaïkubhåto. Ayaü tatiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.
Punacaparaü gahapatayo, sãlavà sãlasampanno asammåëho kàlaü karoti. Ayaü
catuttho ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. Punacaparaü gahapatayo,
sãlavà sãlasampanno kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü
upapajjati. Ayaü pa¤camo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya. Ime kho
gahapatayo, pa¤ca ànisaüsà sãlavato sãlasampadàyà”ti.
31. Atha kho bhagavà pàñaligàmake upàsake bahudeva rattiü dhammiyà
kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uyyojesi
“abhikkantà kho gahapatayo, ratti. Yassadàni kàlaü ma¤¤athà” ti. “Evaü
bhante” ti kho pàñaligàmikà upàsakà bhagavato pañissutvà uññhàyàsanà
bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkamiüsu. Atha kho bhagavà
acirapakkantesu pàñaligàmikesu upàsakesu su¤¤àgàraü pàvisi.
32. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà
pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàya. Addasà kho bhagavà
rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya dibbena cakkhunà visuddhena atikkanta
mànusakena sambahulà devatàyo pàñaligàme vatthåni parigaõhantiyo.
Yasmiü padesa mahesakkhà devatà vatthåni parigaõhanti, mahesakkhànaü
tattha ràjånaü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü.
Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni parigaõhanti, majjhimànaü tattha
ràjånaü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü
padese nãcà devatà vatthåni parigaõhanti, nãcànaü tattha ràjånaü
ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü.
[BJT Page 576] [\x 576/]
33. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “ko nu kho te
ànanda, pàñaligàme nagaraü màpentã” ti. “Sunãdhavassakàrà [PTS Page 229]
[\q 229/] bhante, magadhamahàmattà pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü
pañibàhàyà” ti. “Seyyathàpi ànanda, devehi tàvatiüsehi saddhiü mantetvà,
evameva kho ànanda, sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà pàñaligàme
nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàya. Idhàhaü ànanda, rattiyà
paccåsasamayaü paccuññhàya addasaü dibbena cakkhunà visuddhena
atikkantamànusakena sambahulà devatàyo pàñaligàme vatthåni
parigaõhantiyo. Yasmiü padese mahesakkhà devatà vatthåni parigaõhanti.
Mahesakkhànaü tattha ràjånaü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni
màpetuü. Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni parigaõhanti,
majjhimànaü tattha ràjånaü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni
màpetuü. Yasmiü padese nãcà devatà vatthåni parigaõhanti, nãcànaü tattha
ràjånaü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni màpetuü. Yàvatà
ànanda, ariyaü àyatanaü, yàvatà vaõippatho, idaü agganagaraü bhavissati
pàñaliputtaü puñabhedanaü. Pàñaliputtassa kho ànanda, tayo antaràyà
bhavissanti aggito và udakato và abbhantarato và mithubhedà” ti.
34. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamattà yena bhagavà
tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodiüsu.
Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü
ñhità kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü etadavocuü:
“adhivàsetu no bhavaü gotamo ajjatanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà”ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho
sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavato adhivàsanaü viditvà
pakkamiüsu.
35. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà paõãtaü khàdanãyaü
bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesuü. “Kàlo bho gotama,
niññhitaü bhatta” nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya yena sunãdhavassakàrànaü magadhamahàmattànaü
parivesanà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü
bhikkhusaïghena.
36. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà buddhapamukhaü
bhikkhusaïghaü paõãtena khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà
sampavàretvà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdiüsu.
Ekamantaü nisinne kho sunãdhavassakàre magadhamahàmatte bhagavà imàhi
gàthàhi anumodi:
37. “Yasmiü padese kappeti vàsaü paõóitajàtiyo,
Sãlavantettha bhojetvà sa¤¤ate brahmacàrayo 2.
38. Yà tattha devatà àsuü tàsaü dakkhiõamàdise,
Tà påjità påjayanti mànità mànayanti naü.
39. [PTS Page 230] [\q 230/] tato naü anukampanti màtà puttaü va orasaü,
Devatànukampito poso sadà bhadràni passatã” ti.
1. Vaõõippatho - katthaci. 2. “Brahmacàrino” si.
[BJT Page 578] [\x 578/]
40. Atha kho bhagavà sunãdhavassakàre magadhamahàmatte imàhi gàthàhi
anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà
mahadhamahàmattà bhagavantaü piññhito piññhito anubaddhà honti: “yena
ajja samaõo gotamo dvàrena nikkhamissati, taü gotamadvàraü nàma
bhavissati. Yena titthena gaïgaü nadiü uttarissati, taü gotamatitthaü
nàma bhavissatã” ti. Atha kho bhagavà yena dvàrena nikkhami, taü
gotamadvàraü nàma ahosi. Atha kho bhagavà yena gaïgà nadã,
tenupasaïkami. Tena kho pana samayena gaïgànadã pårà hoti samatittikà
kàkapeyyà. Manussà a¤¤e nàvaü pariyesanti, a¤¤e uëumpaü pariyesanti,
a¤¤e kullaü bandhanti orà pàraü gantukàmà.
41. Addasà kho bhagavà te manusse a¤¤e nàvaü pariyesante a¤¤e uëumpaü
pariyesante a¤¤e kullaü bandhante orà pàraü gantukàme. Disvàna
seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü
và bàhaü sammi¤jeyya, evameva1 bhagavà gaïgàya nadiyà orimatãre
antarahito pàrimatãre paccuññhàsi saddhiü bhikkhusaïghena. Atha kho
bhagavà etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:
42. “Ye taranti aõõavaü saraü setuü katvàna visajja pallalàni,
Kullaü hi jano pabandhati 2 tiõõà medhàvino janà”ti.
43. Atha kho bhagavà yena koñigàmo tenupasaïkami. Tatra sudaü bhagavà
koñigàme viharati. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: “catunnaü
bhikkhave, ariyasaccànaü ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü
sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Katamesaü catunnaü: ?
Dukkhassa bhikkhave, ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhasamudayassa ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhanirodhassa ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhanirodhagàminiyà pañipadàya 3 ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà
evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Tayidaü bhikkhave, dukkhaü ariyasaccaü [PTS Page 231] [\q 231/]
anubuddhaü pañividdhaü. Dukkhasamudayaü ariyasaccaü anubuddhaü
pañividdhaü. Dukkhanirodhaü ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü.
Dukkhanirodhagàminãpañipadaü ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü.
Ucchinnà bhavataõhà. Khãõà bhavanetti. Natthidàni punabbhavo” ti.
44. “Catunnaü ariyasaccànaü yathàbhåtaü adassanà,
Saüsitaü 4 dãghamaddhànaü tàsu tàsveva jàtãsu.
45. Tàni etàni diññhàni bhavanenti samåhatà,
Ucchinnaü målaü 5 dukkhassa natthidàni punabbhavoti.
1. “Evameva kho bhagavà” machasaü. 2. “Bandhati” machasaü.
3. “Dukkhanirodhagàminãpañipadà” sã mu. 4. “Sàsitaü” sã mu.
5. “Ucchinnamålaü” sã mu. To vi. Ja vi. Ma nu pa.
[BJT Page 580] [\x 580/]
46. Assosi kho ambapàli gaõikà “bhagavà kira koñigàmaü anuppatto” ti.
Atha kho ambapàli gaõikà bhadràni bhadràni yànàni yojàpetvà bhadraü
yànaü 1 abhiruhitvà bhadrehi bhadrehi yànehi vesàliyà niyyàsi
bhagavantaü dassanàya. Yàvatikà yànassa bhåmi, yànena gantavà yànà
paccorohitvà pattikàva yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho
ambapàliü gaõikaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi. Samàdapesi.
Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha kho ambapàlã gaõikà bhagavatà dhammiyà
kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü
etadavoca: “adhivàsetu me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà”ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho ambapàlã
gaõikà bhagavato adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanaü bhagavantaü
abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
47. Assosuü kho vesàlikà licchavã “bhagavà kira koñigàmaü anuppatto”
ti. Atha kho vesàlikà licchavã bhadràni bhadrani yànàni yojàpetvà
bhadraü bhadraü yànaü abhiråhitvà bhadrehi bhadrehi yànehi vesàliyà
nãyiüsu 2 bhagavantaü dassanàya. Appekacce licchavã nãlà honti nãlavaõõà
nãlavatthà nãlàlaïkàrà. Appekacce licchavã pãtà honti pãtavaõõà
pãtavatthà pãtàlaïkàrà. Appekacce licchavã lohitakà honti lohitakavaõõà3
lohitakavatthà lohitakàlaïkàrà. Appekacce licchavã odàtà honti
odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàrà.
48. Atha kho ambapàlã gaõikà daharànaü licchavãnaü ãsàya ãsaü yugena
yugaü cakkena cakkaü akkhena akkhaü pativaññesi. [PTS Page 232] [\q
232/] atha kho te licchavã ambapàliü gaõikaü etadavocuü: “kissa je
ambapàli, amhàkaü4 daharànaü daharànaü licchavãnaü ãsàya ãsaü yugena
yugaü cakkena cakkaü akkhena akkhaü pativaññesã”ti. “Tathà hi pana mayà
ayyaputtà, svàtanàya buddhapamukho bhikkhusaïghe nimantito” ti. “Dehi je
ambapàli, amhàkaü etaü bhattaü satasahassenà” ti. “Sacepi me ayyaputtà
vesàliü sàhàraü dajjeyyàtha, neva dajjà bhatta” nti.
49. Atha kho te licchavã aïguliü poñhesuü: “paràjitambha 5 vata bho ambakàya. Paràjitambha vata bho ambakàyà” ti.
50. Atha kho te licchavã yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Addasà kho
bhagavà te licchavã dåratova àgacchante. Disvàna bhikkhå àmantesi: “yehi
bhikkhave, bhikkhåhi devà tàvatiüsà adiññhapubbà, oloketha bhikkhave,
licchaviparisaü. Apaloketha bhikkhave, licchaviparisaü. Upasaüharatha
bhikkhave, licchaviparisaü tàvatiüsaparisa” nti.
1. “Bhadraü bhadraü yànaü” to vi ma nu pa. 2. “Nãyàsu” ma cha saü. [P T S.]
3. “Lohitavaõõà” machasaü. [P T S. 4.] “Ambapàli daharànaü” machasaü
5. “Jitamha” machasaü. A vi to vi.
[BJT Page 582] [\x 582/]
51. Atha kho te licchavã yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà
paccorohitvà pattikàva yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinno kho te
licchavã bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi.
Sampahaüsesi. Atha kho te licchavã bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità
samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavocuü: adhivàsetu
no bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà” ti.
“Adhivutthomhi licchavã, svàtanàya ambapàliyà gaõikàya bhatta” nti. Atha
kho te licchavã aïguliü poñhesuü: “paràjitamha vata bho ambakàya.
Paràjitamha vata bho ambakàyà”ti. Atha kho te licchavã bhagavato
bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà
padakkhiõaü katvà pakkamiüsu.
52. Atha kho bhagavà koñigàme yathàbhirattaü viharitvà yena nàtikà 1
tenupasaïkami. Tatra sudaü bhagavà nàtike viharati gi¤jakàvasathe. Atha
kho ambapàli gaõikà tassà rattiyà accayena sake àràme paõãtaü khàdanãyaü
bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo bhante,
niññhitaü bhatta” nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaraü àdàya yena ambapàliyà gaõikàya pañivesanà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü bhikkhusaïghena.
53. [PTS Page 233] [\q 233/] atha kho ambapàlã gaõikà buddhapamukhaü
bhikkhusaïghaü paõãtena khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà
sampavàretvà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnà kho ambapàlã gaõikà bhagavantaü etadavoca: “imàhaü
bhante, ambavanaü buddha pamukhassa bhikkhusaïghassa dammã” ti.
Pañiggahesi bhagavà àràmaü.
54. Atha kho bhagavà ambapàliü gaõikaü dhammiyà kathàya sandassetvà
samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà yena mahàvanaü
tenupasaïkami. Tatra sudaü bhagavà vesàliyaü viharati mahàvane
kåñàgàrasàlàyaü.
Licchavibhàõavàro tatiyo.
1. ‘Nàdikà” sã mu. “¥àtikà” [P T S.]
[BJT Page 584] [\x 584/]
1. Tena kho pana samayena abhi¤¤àtà abhi¤¤àtà licchavã santhàgàre 1
sannisinnà sannipatità anekapariyàyena buddhassa vaõõaü bhàsanti.
Dhammassa vaõõaü bhàsanti. Saïghassa vaõõaü bhàsanti.
2. Tena kho pana samayena sãho senàpati nigaõñhasàvako tassaü
parisàyaü nisinno hoti. Atha kho sãhassa senàpatissa etadahosi:
“nissaüsayaü kho so bhagavà arahaü sammàsambuddho bhavissati. Tathà hi
me abhi¤¤àtà abhi¤¤àtà licchavã santhàgàre sannisinnà sannipatità
anekapariyàyena buddhassa vaõõaü bhàsanti. Dhammassa vaõõaü bhàsanti.
Saïghassa vaõõaü bhàsanti. Yannånàhaü taü bhagavantaü dassanàya
upasaïkameyyaü arahantaü sammàsambuddha” nti.
3. Atha kho sãho senàpàti yena nigaõñho nàtaputto 2 tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà nigaõñhaü nàtaputtaü abhivàdetvà 3 ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho sãho senàpati nigaõñhaü nàtaputtaü etadavoca:
“icchàmahaü bhante, samaõaü gotamaü dassanàya upasaïkamitu” nti. “Kiü
pana tvaü sãha, kiriyavàdo samàno akiriyavàdaü samaõaü gotamaü dassanàya
upasaïkamissasi? Samaõo hi sãha, gotamo akiriyavàdo akiriyàya dhammaü
deseti. Tena ca sàvake vinetã” ti. Atha kho sãhassa senàpatissa yo ahosi
gamikàbhisaïkhàro 4 bhagavantaü dassanàya so pañippassambhi.
4. Dutiyampi kho abhi¤¤àtà abhi¤¤àtà licchavã santhàgàre sannisinnà
sannipatità anekapariyàyena buddhassa vaõõaü bhàsanti. Dhammassa vaõõaü
bhàsanti. Saïghassa vaõõaü bhàsanti. [PTS Page 234 [\q 234/] Textvvv
isvvv faulvvvtyvvv] tatiyampi kho abhi¤¤àtà abhi¤¤àtà licchavã
santhàgàre sannisinnà sannipatità anekapariyàyena buddhassa vaõõaü
bhàsanti. Dhammassa vaõõaü bhàsanti. Saïghassa vaõõaü bhàsanti.
Tatiyampi kho sãhassa senàpatissa etadahosi: “nissaüsayaü kho so bhagavà
arahaü sammàsambuddho bhavissati. Tathà hi me abhi¤¤àtà abhi¤¤àtà
licchavã santhàgàre sannisinnà sannipatità anekapariyàyena buddhassa
vaõõaü bhàsanti. Dhammassa vaõõaü bhàsanti. Saïghassa vaõõaü bhàsanti.
Kiü hi me karissanti nigaõñhà apalokità và anapalokità và? Yannånàhaü
anapaloketvà va nigaõñhe taü bhagavantaü dassanàya upasaïkameyyaü
arahantaü sammàsambuddha” nti.
5. Atha kho sãho senàpati pa¤cahi rathasatehi divàdivassa vesàliyà
nãyyàsi bhagavantaü dassanàya yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà
paccorohitvà pattikova yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho sãho
senàpati bhagavantaü etadavoca: “sutammetaü bhante, akiriyavàdo samaõo
gotamo akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetãti. Ye te bhante
evamàhaüsu: ‘akiriyavàdo samaõo gotamo akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti. Ye te bhante evamàhaüsu: ‘akiriyavàdo samaõo gotamo
akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã’ ti. Kacci te bhante,
bhagavato vuttavàdino? Na ca bhagavantaü abhåtena abbhàcikkhanti?
Dhammassa cànudhammaü vyàkaronti? Na ca koci sahadhammiko vàdànuvàdo
gàrayhaü ñhànaü àgacchati? Anabbhakkhàtukàmà hi mayaü bhante bhagavanta”
nti.
1. “Sandhàgàre” machasaü. 2. “Nighaõñhanàtha” sã. Sã mu. “Nighaõñhanàña” machasaü.
3. “Abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho sãho senàpati
nigaõñhaü nàtaputtaü” iti ayaü pàñho na dissate marammakkharapotthake.
4. “Gamiyàbhisaïkhàro” 5. “Vàdànupàto” sabbattha.
[BJT Page 586] [\x 586/]
6. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya:
‘akiriyavàdo samaõo gotamo akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
7. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya:
‘kiriyavàdo samaõo gotamo kiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
8. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya:
‘ucchedavàdo samaõo gotamo ucchedàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ti.
9. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya:
jegucchã samaõo gotamo jegucchitàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
10. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: venayiko samaõo gotamo vinayàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
11. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘tapassã samaõo gotamo tapassitàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti.
12. “Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘apagabbho samaõo gotamo apagabbhatàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ti.
13. ‘Atthi sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘assattho samaõo gotamo assàsàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
14. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘akiriyavàdo samaõo gotamo akiriyàya dhammaü [PTS Page 235] [\q
235/] deseti. Tena ca sàvake vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, akiriyaü vadàmi
kàyaduccaritassa vacãduccaritassa manoduccaritassa. Anekavihitànaü
pàpakànaü akusalànaü dhammànaü akiriyaü vadàmi. Ayaü kho sãha, pariyàyo,
yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya: ‘akiriyavàdo samaõo gotamo
akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã’ ti.
15. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘kiriyavàdo samaõo gotamo kiriyàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, kiriyaü vadàmi kàyasucaritassa
vacãsucaritassa manosucaritassa. Anekavihitànaü kusalànaü dhammànaü
kiriyaü vadàmi. Ayaü kho sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà
vadamàno vadeyya: ‘kiriyavàdo samaõo gotamo. Kiriyàya dhammaü deseti.
Tena ca sàvake vinetã’ ti.
[BJT Page 588] [\x 588/]
16. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘ucchedavàdo samaõo gotamo ucchedàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, ucchedaü vadàmi ràgassa dosassa
mohassa. Anekavihitànaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü ucchedaü vadàmi.
Ayaü kho sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya:
‘ucchedavàdo samaõo gotamo ucchedàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti.
17. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘jegucchã samaõo gotamo jegucchitàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, jigucchàmi kàya duccaritena
vacãduccaritena manoduccaritena. Anekavihitànaü pàpakànaü akusalànaü
dhammànaü samàpattiyà jigucchàmi. Ayaü kho sãha, pariyàyo, yena maü
pariyàyena sammà vadamàno vadeyya: “jegucchã samaõo gotamo jegucchitàya
dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã’ ti.
18. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘venayiko samaõo gotamo vinayàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, vinayàya dhammaü desemi ràgassa dosassa
mohassa. Anekavihitànaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü vinayàya dhammaü
desemi. Ayaü kho sãha, pariyàyo yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘venayiko samaõo gotamo vinayàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ti.
19. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘tapassã samaõo gotamo tapassitàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ti. Tapanãyàhaü sãha, pàpake akusale dhamme vadàmi
kàyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü. Yassa kho sãha, tapanãyà
pàpakà akusalà dhammà pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà1
àyatiü anuppàdadhammà, tamahaü tapassãti vadàmi. Tathàgatassa kho sãha,
tapanãyà pàpakà akusalà dhammà pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà
anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, ayaü kho sãha, pariyàyo, yena maü
pariyàyena sammà vadamàno vadeyya: tapassã [PTS Page 236] [\q 236/]
samaõo gotamo tapassitàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã’ti.
1. “Anabhàvaü katà” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 590] [\x 590/]
20. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘apagabbho samaõo gotamo apagabbhatàya dhammaü deseti. Tena ca
sàvake vinetã’ ti. Yassa kho sãha, àyatiü gabbhaseyyà
punabbhavàbhinibbatti pahãõà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà
àyatiü anuppàdadhammà, tamahaü apagabbhoti vadàmi. Tathàgatassa kho
sãha, àyatiü gabbhaseyyà punabbhavàbhinibbatti pahãõà ucchinnamålà
tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà. Ayaü kho sãha,
pariyàyo yena maü pariyàyena sammà vadamàno vadeyya: ‘apagabbho samaõo
gotamo apagabbhatàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã’ ti.
21. “Katamo ca sãha, pariyàyo, yena maü pariyàyena sammà vadamàno
vadeyya: ‘assattho samaõo gotamo assàsàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake
vinetã’ ti. Ahaü hi sãha, assattho paramena assàsena. Assàsàya ca 1
dhammaü desemi. Tena ca sàvake vinemi. Ayaü kho sãha, pariyàyo, yena maü
pariyàyena sammà vadamàno vadeyya: ‘assattho samaõo gotamo assàsàya
dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã” ti.
22. Evaü vutte sãho senàpati bhagavantaü etadavoca: “abhikkantaü
bhante. Abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya,
pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và
telapajjotaü dhàreyya: ‘cakkhumanto råpàni dakkhintã’ ti, evamevaü
bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante, bhagavantaü
saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà
dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gata” nti.
23. Anuviccakàraü kho sãha, karohi. Anuviccakàro tumhàdisànaü
¤àtamanussànaü sàdhu hotã ti. Iminàpahaü bhante bhagavato vacanena
bhiyosomattàya 2 attamano abhiraddho, yaü maü bhagavà evamàha:
“anuviccakàraü kho sãha, karohi. Anuviccakàro tumhàdisànaü
¤àtamanussànaü sàdhu hotã”ti. Mamaü hi bhante a¤¤atitthiyà sàvakaü
labhitvà kevalakappaü vesàliü pañàkaü parihareyyuü: ’sãho3 amhàkaü
senàpati sàvakattaü upagato’ ti. Atha ca pana maü bhagavà evamàha:
“anuviccakàraü kho sãha, karohi. Anuviccakàro tumhàdisànaü
¤àtamanussànaü sàdhu hotã” ti. Esàhaü bhante dutiyampi bhagavantaü
saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà
dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü gata” nti.
1. “Assàsàya” machasaü. 2. “Bhagavato bhiyyosomantàya” machasaü. 3. “Sãho kho” machasaü.
[BJT Page 592] [\x 592/]
24. Dãgharattaü kho te sãha, nigaõñhànaü opànabhåtaü kulaü, yena
tesaü upagatànaü piõóakaü1 dàtabbaü ma¤¤eyyàsã ti. Iminàpahaü bhante,
bhagavato vacanena bhiyosomattàya attamano abhiraddho, yaü maü bhagavà
evamàha: “dãgharattaü kho te sãha, nigaõñhànaü opànabhåtaü kulaü, yena
tesaü upagatànaü piõóakaü dàtabbaü ma¤¤eyyàsã” ti.
25. Sutaü metaü bhante, “samaõo gotamo evamàha: mayhameva dànaü
dàtabbaü. Na a¤¤esaü dànaü dàtabbaü. Mayhameva sàvakànaü dànaü dàtabbaü.
Na a¤¤esaü sàvakànaü dànaü [PTS Page 237] [\q 237/] dàtabbaü. Mayhameva
dinnaü mahapphalaü. Na a¤¤esaü dinnaü mahapphalaü. Mayhameva sàvakànaü
dinnaü mahapphalaü. Na a¤¤esaü sàvakànaü dinnaü mahapphala” nti. Atha ca
pana maü bhagavà nigaõñhesupi dàne samàdapeti. Api ca bhante,
mayamettha kàlaü jànissàma. Esàhaü bhante, tatiyampi bhagavantaü saraõaü
gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà dhàretu
ajjatagge pàõupetaü saraõaü gata nti.
26. Atha kho bhagavà sãhassa senàpatissa ànupubbãkathaü kathesi
seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü
saükilesaü. Nekkhamme ànisaüsaü pakàsesi. Yadà bhagavà a¤¤àsi sãha
senàpatiü kallacittaü muducittaü vinãvaraõacittaü udaggacittaü
pasannacittaü, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü
pakàsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü
vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü patigaõheyya, evameva sãhassa
senàpatissa tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi:
“yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbaü taü nirodhadhamma”nti.
27. Atha kho sãho senàpati diññhadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaïkatho vesàrajjappatto
aparappaccayo satthusàsane bhagavantaü etadavoca: “adhivàsetu me bhante
bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà” ti. Adhivàsesi
bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho sãho senàpati bhagavato adhivàsanaü
viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
28. Atha kho sãho senàpati a¤¤ataraü purisaü àõàpesi: “gaccha bhaõe,
pavattamaüsaü jànàhã” ti. Atha kho sãho senàpati tassà rattiyà accayena
paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi:
“kàlo bhante, niññhitaü bhatta” nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü
nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena sãhassa senàpatissa nivesanaü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü
bhikkhusaïghena.
1. “Piõóapàtaü” machasaü.
[BJT Page 594] [\x 594/]
29. Tena kho pana samayena sambahulà nigaõñhà vesàliyaü rathiyà
rathiyaü1 siïghàñakena siïghàñakaü bàhà paggayha kandanti: “ajja sãhena
senàpatinà thullaü pasuü2 vadhitvà samaõassa gotamassa bhattaü kataü.
Taü samaõo gotamo jànaü uddissakañaü maüsaü paribhu¤jati pañiccakamma”
nti.
30. Atha kho a¤¤ataro puriso yena sãho senàpati tenupasaïakami.
Upasaïkamitvà sãhassa senàpatissa upakaõõake àrocesi: “yagghe bhante,
jàneyyàsi? Ete sambahulà nigaõñhà vesàliyaü rathiyà rathiyaü
siïghàñakena siïghàñakaü bàhà paggayha kandanti: ajja sãhena senàpatinà
thullaü pasuü vadhitvà samaõassa gotamassa bhattaü kataü. Taü samaõo
gotamo jànaü uddissakañaü maüsaü paribhu¤jati pañiccakamma” nti.
31. “Alaü ayyo, dãgharattampi te àyasmantà avaõõakàmà buddhassa.
Avaõõakàmà dhammassa. Avaõõakàmà saïghassa. Na ca pana te àyasmantà
jãranti 3 taü bhagavantaü asatà tucchà musà abhåtena abbhàcikkhantà. Na
ca mayaü jãvitahetåpi sa¤cicca pàõaü jãvità voropeyyàmà” ti.
32. Atha kho sãho senàpati buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà [PTS Page 238] [\q 238/] santappetvà
sampavàretvà bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho sãhaü senàpatiü bhagavà dhammiyà kathàya
sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
33. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne pakaraõe dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: ” na bhikkhave, jànaü uddissakañaü maüsaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya àpatti dukkañassa. Anujànàmi
bhikkhave, tikoñiparisuddhaü macchamaüsaü: adiññhaü asutaü aparisaïkita”
nti.
34. Tena kho pana samayena vesàlã subhikkhà hoti susassà4 sulabhapiõóà. Sukarà u¤chena paggahena yàpetuü.
35. Atha kho bhagavato rahogatassa patisallãnassa evaü cetaso
parivitakko udapàdi: “yàni tàni mayà bhikkhånaü anu¤¤àtàni dubbhikkhe
dussasse dullabhapiõóe anto vutthaü anto pakkaü sàmaü pakkaü,
uggahitapañiggahitakaü, tato nãhañaü, purebhattaü pañiggahitaü,
vanaññhaü pokkharaññhaü, ajjàpi nu kho tàni bhikkhå paribhu¤jantã”ti.
1. “Rathikàya rathikaü” machasaü. 2. “Thålaü pasuü” machasaü.
3. “Jãridanti” machasaü. 4. “Sussassà” sã mu.
[BJT Page 596] [\x 596/]
36. Atha kho bhagavà sàyaõhasamayaü patisallànà vuññhito ayasmantaü
ànandaü àmantesi: “yàni tàni ànanda, mayà bhikkhånaü anu¤¤àtàni
dubbhikkhe dussasse dullabhapiõóe anto vutthaü anto pakkaü sàmaü pakkaü,
uggahitapañiggahitakaü, tato nãhañaü, purebhattaü pañiggahitaü,
vanaññhaü, pokkharaññhaü, ajjàpi nu kho tàni bhikkhå paribhu¤jantã” ti.
“Paribhu¤janti bhagavà” ti.
37. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “yàni tàni bhikkhave, mayà bhikkhånaü anu¤¤àtàni
dubbhikkhe dussasse dullabhapiõóe anto vutthaü anto pakkaü sàmaü
pakkaü, uggahitapañiggahitakaü, tato nãhañaü, purebhattaü pañiggahitaü,
vanaññhaü, pokkharaññhaü, tànàhaü ajjatagge pañikkhipàmi. Na bhikkhave,
anto vutthaü anto pakkaü sàmaü pakkaü, uggahitapañiggahitakaü
paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassa. Na ca bhikkhave,
tato nãhañaü, purebhattaü pañiggahitaü. Vanaññhaü, pokkharaññhaü
bhuttàvinà pavàritena anatirittaü paribhu¤jitabbaü. Yo paribhu¤jeyya,
yathà dhammo kàretabbo” ti.
38. Tena kho pana samayena jànapadà manussà bahuü loõampi telampi
taõóulampi khàdanãyampi sakañesu àropetvà bahàràmakoññhake
sakañaparivattaü karitvà acchanti: “yadà pañipàñiü labhissàma, tadà
bhattaü karissàmà” ti. Mahà ca [PTS Page 239] [\q 239/] megho uggato
hoti.
39. Atha kho te manussà yenàyasmà ànando tenupasaïkamiüsu.
Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü etadavocuü: “idha bhante ànanda, bahuü
loõampi telampi taõóulampi khàdanãyampi sakañesu àropità1 tiññhanti.
Mahà ca megho uggato. Kathannukho bhante ànanda, 2 pañipajjitabba” nti.
40. Atha kho àyasmà ànando bhagavato etamatthaü àrocesi.
“Tenahànanda, saïgho paccantimaü vihàraü kappiyabhåmiü sammannitvà
tattha vàsetu, yaü saïgho àkaïkhati vihàraü và aóóhayogaü và pàsàdaü và
hammiyaü và guhaü và. Eva¤ca pana bhikkhave, sammannitabbo3 vyattena
bhikkhunà pañibalena saïgho ¤àpetabbo: “suõàtu me bhante, saïgho. Yadi
saïghassa pattakallaü, saïgho itthannàmaü vihàraü kappiyabhåmiü
sammanneyya, esà ¤atti. Suõàtu me bhante, saïgho. Saïgho itthannàmaü
vihàraü kappiyabhåmiü sammannati. Yassàyasmato khamati itthannàmassa
vihàrassa kappiyabhåmiyà sammuti, so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so
bhàseyya. Sammato saïghena itthannàmo vihàro kappiyabhåmi. Khamati
saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü dhàrayàmã” ti.
1. “âropetvà” sã mu. 2. “Bhante” machasaü.
3. “Sammannitabbà” machasaü.
[BJT Page 598] [\x 598/]
41. Tena kho pana samayena manussà tattheva sammutiyà1 kappiyabhåmiyà
yàguyo pacanti. Bhattàni pacanti. Såpàni sampàdenti. Maüsàni koññenti.
Kaññhàni phàlenti.
42. Assosi kho bhagavà rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya uccàsaddaü
mahàsaddaü kàkoravasaddaü. Sutvàna àyasmantaü ànandaü àmantesi: “kinnu
kho so ànanda uccàsaddo mahàsaddo kàkoravasaddo”? Ti. “Etarahi bhante,
manussà tattheva sammutiyà kappiyabhåmiyà yàguyo pacanti. Såpàni
sampàdenti. Maüsàni koññenti. Kaññhàni phàlenti. So eso bhagavà
uccàsaddo mahàsaddo kàkoravasaddo” ti.
43. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, sammutikappiyabhåmi
paribhu¤jitabbà. Yo paribhu¤jeyya, àpatti dukkañassa. Anujànàmi
bhikkhave, tisso kappiyabhåmiyo: ussàvanantikaü gonisàdikaü
gahapati”nti.
44. Tena kho pana samayena àyasmà yasojo gilàno hoti. Tassatthàya
bhesajjàni àharãyanti. Tàni bhikkhå bahi vàsenti. Ukkapiõóakàpi
khàdanti. Coràpi haranti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, sammutiü kappiyabhåmiü [PTS Page 240] [\q 240/]
paribhu¤jituü. Anujànàmi bhikkhave, catasso kappiyabhåmiyo:
ussàvanantikaü gonisàdikaü gahapatiü sammuti” nti.
Sãhabhàõavàro catuttho.
1. “Sammatikàya si.
[BJT Page 600] [\x 600/]
1. Tena kho pana samayena bhaddiyanagare meõóako gahapati pañivasati.
Tassa evaråpo iddhànubhàvo hoti: sãsaü nahàyitvà dha¤¤àgàraü
sammajjàpetvà padvàre1 nisãdati. Antaëikkhà dha¤¤assa dhàrà opatitvà
dha¤¤àgàraü påreti.
2. Bhariyàya evaråpo iddhànubhàvo hoti: eka¤¤eva àëhaka thàlikaü
upanisãditvà eka¤ca såpabhi¤jarakaü2 dàsakammakaraporisaü bhattena
parivisati. Na tàva taü khãyati3, yàva sà na vuññhàti.
3. Puttassa evaråpo iddhànubhàvo hoti: ekaüyeva sahassatthavikaü
gahetvà dàsakammakaraporisassa chammàsikaü4 vetanaü deti. Na tàva taü
khãyati, yàvassa hatthagatà.
4. Suõisàya evaråpo iddhànubhàvo hoti: eka¤¤eva catudoõikaü pãñakaü
upanisãditvà dàsakammakaraporisassa jammàsikaü bãjabhattaü5 deti. Na
tàva taü khãyati, yàva sà na vuññhàti.
5. Dàsassa evaråpo iddhànubhàvo hoti: ekena naïgalena kasantassa satta sãtàyo gacchanti.
6. Assosi kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro “amhàkaü kira vijite
bhaddiyanagare meõóako gahapati pañivasati. Tassa evaråpo iddhànubhàvo:
sãsaü nahàyitvà dha¤¤àgàraü sampajjàpetvà padvàre1 nisãdati. Antalikkhà
dha¤¤assa dhàrà opatitvà dha¤¤àgàraü påreti. Bhariyàya evaråpo
iddhànubhàvo: ekaüyeva àëhakathàlikaü upanisãditvà eka¤ca
såpabhi¤jarakaü2 dàsakammakaraporisaü bhattena parivisati. Na tàva taü
khãyati, yàva sà na vuññhàti. Puttassa evaråpo iddhànubhàvo: ekaüyeva
sahassatthavikaü gahetvà dàsakammakaraporisassa jammàsikaü vetanaü deti.
Na tàva taü khãyati, yàvassa hatthagatà. Suõisàya evaråpo iddhànubhàvo:
ekaüyeva catudoõikaü piñakaü upanisãditvà dàsakammakaraporisassa
jammàsikaü bãjabhattaü5 deti. Na tàva taü khãyati, yàva sà na vuññhàti.
Dàsassa evaråpo iddhànubhàvo: ekena naïgalena kasantassa satta sãtàyo
gacchantã” ti.
7. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro a¤¤ataraü sabbatthakaü
mahàmattaü àmantesi: “amhàkaü kira bhaõe vijite bhaddiyanagare meõóako
gahapati pañivasati. Tassa evaråpo iddhànubhàvo: [PTS Page 241] [\q
241/] sãsaü nahàyitvà dha¤¤àgàraü sammajjàpetvà padvàre nisãdati.
Antalikkhà dha¤¤assa dhàrà opatitvà dha¤¤àgàraü påreti. Bhariyàya
evaråpo iddhànubhàvo: eka¤¤eva àëhakathàlikaü upanisãditvà eka¤ca
såpabhi¤jarakaü2 dàsakammakaraporisaü bhattena parivisati. Na tàva taü
khãyati, yàva sà na vuññhàti. Puttassa evaråpo iddhànubhàvo hoti.
Ekaüyeva sahassatthavikaü gahetvà dàsakammakaraporisassa jammàsikaü
vetanaü deti. Na tàva taü khãyati, yàvassa hatthagatà. Suõisàya evaråpo
iddhànubhàvo hoti. Eka¤¤eva catudoõikaü piñakaü upanisãditvà
dàsakammakaraporisassa jammàsikaü bãjahattaü5 deti. Na tàva taü khãyati,
yàva sà na vuññhàti. Dàsassa evaråpo iddhànubhàvo: ekena naïgalena
kasantassa satta sãtàyo gacchantã” ti.
Gaccha bhaõe. Jànàhi yathà mayà sàmaü diññho, evaü tava diññho bhavissatã” ti.
1. “Bahidvàre” machasaü. 2. “Såpabhi¤janakaü” machasaü. 3. “Khãyati”
machasaü. Ma nu pa. ” “Såpavya¤janakaü” [P T S. 4.] “Jamàsikaü”
machasaü. 5. “Bãjabhattaü” - ettha “bãja” iti ånaü sabba potthakesu.
Dhammapadaññhakathàyaü ceva taüsãhalànuvàde
saddhammaratanàvalãnàmasãhalaganthe “bat bijuvaña” iti ca dissamànattà
taü idha yojitaü.
[BJT Page 602] [\x 602/]
8. “Evaü devà” tã kho so mahàmatto ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa pañissutvà caturaïginiyà senàya yena bhaddiyaü tena pàyàsi.
Anupubbena yena bhaddiyaü yena meõóako gahapati tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà meõóakaü gahapatiü etadavoca: “ahaü hi gahapati, ra¤¤à
àõatto “amhàkaü kira bhaõe, vijite bhaddiya nagare meõóako gahapati
pañivasati. Tassa evaråpo iddhànubhàvo: sãsaü nahàyitvà dha¤¤àgàraü
sammajjàpetvà padvàre nisãdati. Antaëikkhà dha¤¤assa dhàrà opatitvà
dha¤¤àgàraü påreti. Bhariyàya evaråpo iddhànubhàvo: eka¤¤eva
àëhakathàlikaü upanisãditvà eka¤ca såpabhi¤jarakaü2 dàsakammakaraporisaü
bhattena parivisati. Na tàva taü khãyati, yàva sà na vuññhàti. Puttassa
evaråpo iddhànubhàvo: ekaüyeva sahassatthavikaü gahetvà
dàsakammakaraporisassa jammàsikaü vetanaü deti. Na tàva taü khãyati,
yàvassa hatthagatà. Suõisàya evaråpo iddhànubhàvo: eka¤¤eva catudoõikaü
piñakaü upanisãditvà dàsakammakaraporisassa jammàsikaü bãjabhattaü5
deti. Na tàva taü khãyati, yàva sà na vuññhàti. Dàsassa evaråpo
iddhànubhàvo: ekena naïgalena kasantassa satta sãtàyo gacchanti. ‘
Gaccha bhaõe, jànàhi. Yathà mayà sàmaü diññho, evaü tava diññho
bhavissatã” ti. Passàma te gahapati, iddhànubhàva nti.
9. Atha kho meõóako gahapati sãsaü nahàyitvà dha¤¤àgàraü
sammajjàpetvà padvàre nisãdi. Antalikkhà dha¤¤assa dhàrà opatitvà
dha¤¤àgàraü påresi.
10. “Diññho te gahapati, iddhànubhàvo. Bhariyàya te iddhànubhàvaü
passàmà” ti1. Atha kho meõóako gahapati bhariyaü àõàpesi: “tena hi
caturaïginiü senaü bhattena parivisà”ti. Atha kho meõóakassa gahapatissa
bhariyà ekaüyeva àëhakathàlikaü upanisãditvà eka¤ca såpabhi¤jarakaü
caturaïginiü senaü bhattena parivisi. Na tàva taü khãyi. 2 Yàva sà na
vuññhàsi. 3
11. “Diññho te gahapati bhariyàyapi iddhànubhàvo. Puttassa te
iddhànubhàvaü passàmà” ti. Atha kho meõóako gahapati puttaü àõàpesi:
“tena hi caturaïginiyà senàya jammàsikaü vetanaü dehã” ti. Atha kho
meõóakassa gahapatissa putto ekaüyeva sahassatthavikaü gahetvà
caturaïginiyà senàya chammàsikaü vetanaü adàsi. Na tàva taü khãyi,
yàvassa hatthagatà.
12. “Diññho te gahapati, puttassapi iddhànubhàvo. Suõisàya te
iddhànubhàvaü passamà” ti. Atha kho meõóako gahapati suõisaü àõàpesi:
“tena hi caturaïginiyà senàya chammàsikaü bãjabhattaü dehã” ti. Atha kho
meõóakassa gahapatissa suõisà ekaüyeva catudoõikaü piñakaü upanisãditvà
caturaïginiyà senàya chammàsikaü bãjabhattaü adàsi. Na tàva taü khãyi,
yàva sà na vuññhàsi.
13. “Diññho te gahapati, suõisàyapi iddhànubhàvo. Dàsassa te
iddhànubhàvaü passàmà” ti. “Mayhaü kho sàmi, dàsassa iddhànubhàvo khette
passitabbo”ti. “Alaü gahapati, diññho te dàsassapi iddhànubhàvo” ti.
14. Atha kho so mahàmatto caturaïginiyà senàya punadeva ràjagahaü
paccàga¤jã. Yena ràjà màgadho seniyo bimbisàro tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà ra¤¤o màgadhassa seniyassa bimbisàrassa etamatthaü
àrocesi.
1. “Passissàmàti” machasaü. [P T S. 2.] “Khãyati” machasaü. [P T S.]
3. “Na vuññhàti” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 604] [\x 604/]
15. [PTS Page 242] [\q 242/] atha kho bhagavà vesàliyaü
yathàbhirattaü viharitvà yena bhaddiyaü tena càrikaü pakkàmi mahatà
bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehi.
16. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena bhaddiyaü tadavasari. Tatrasudaü bhagavà bhaddiye viharati jàtiyàvane.
17. Assosi kho meõóako gahapati “samaõo khalu bho gotamo sakyaputto
sakyakulà pabbajito bhaddiyaü anuppatto bhaddiye viharati jàtiyàvane.
Taü kho pana bhagavantaü gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato:
“itipi so bhagavà arahaü, sammàsambuddho, vijjàcaraõasampanno, sugato,
lokavidå, anuttaro, purisadammasàrathã, satthà devamanussànaü, buddho,
bhagavà. 1 So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü sabrahmakaü,
sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamanussaü, sayaü abhi¤¤à sacchikatvà
pavadeti. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü
pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü. Kevalaparipuõõaü parisuddhaü
brahmacariyaü pakàseti. Sàdhu kho pana tatharåpànaü arahataü dassanaü
hotã” ti.
18. Atha kho meõóako gahapati bhadràni yànàni yojàpetvà bhadraü yànaü
abhiråhitvà bhadrehi bhadrehi yànehi bhaddiyà nãyyàsi bhagavantaü
dassanàya.
19. Addasaüsu kho sambahulà titthiyà meõóakaü gahapatiü dåratova
àgacchantaü disvàna meõóakaü gahapatiü etadavocuü: kahaü tvaü gahapati,
gacchasã” ti. “Gacchàmahaü bhante, bhagavantaü samaõaü gotamaü2
dassanàyà”ti. “Kiü pana tvaü gahapati, kiriyavàdo samàno akiriyavàdaü
samaõaü gotamaü dassanàya upasaïkamissasi? Samaõo hi gahapati, gotamo
akiriyavàdo akiriyàya dhammaü deseti. Tena ca sàvake vinetã “ti.
20. Atha kho meõóakassa gahapatissa etadahosi: “nissaüsayaü kho so
bhagavà arahaü sammà sambuddho bhavissati, yathàpime3 titthiyà usåyantã”
ti. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikova
yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà
ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnassa kho meõóakassa gahapatissa
bhagavà ànupubbãkathaü kathesi seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü
saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü, nekkhamme ànisaüsaü
pakàsesi.
1. “Bhagavàti” machasaü. Ja vi. A vi. To vi. 2. “Bhante samaõaü gotamaü” sã mu. 3. “Yathaime” machasaü.
[BJT Page 606] [\x 606/]
21. Yadà bhagavà a¤¤àsi meõóakaü gahapatiü kallacittaü muducittaü
vinãvaraõacittaü udaggacittaü pasannacittaü, atha yà buddhànaü
sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü pakàsesi - dukkhaü samudayaü nirodhaü
maggaü. Seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü
patigaõheyya, evameva kho meõóakassa gahapatissa tasmiü yeva àsane
virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi: “yaü ki¤ci samudayadhammaü,
sabbaü taü nirodhadhamma” nti.
22. Atha kho meõóako gahapati diññhadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakataïkatho vesàrajjappatto
aparappaccayo satthusàsane bhagavantaü etadavoca: “abhikkantaü bhante.
Abhikkantaü bhante. Seyyathàpi bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya,
pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và
telapajjotaü dhàreyya: “cakkhumanto råpàni dakkhintã’ ti, evameva
bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante, bhagavantaü
saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà
dhàretu ajjatagge pàõupetaü saraõaü [PTS Page 243] [\q 243/] gataü.
Adhivàsetu ca me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà” ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho meõóako
gahapati bhagavato adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü
abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
23. Atha kho meõóako gahapati tassà rattiyà accayena paõãtaü
khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo
bhante, niññhitaü bhatta” nti.
24. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya yena
meõóakassa gahapatissa nivesanaü, tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte
àsane nisãdi saddhiü bhikkhusaïghena.
25. Atha kho meõóakassa gahapatissa bhariyà ca putto ca suõisà ca
dàso ca yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü
abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Tesaü bhagavà ànupubbikathaü kathesi
seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü
saïkilesaü, nekkhamme ànisaüsaü pakàsesi.
26. Yadà te bhagavà a¤¤àsi kallacitte muducitte vinãvaraõa citte
udaggacitte pasannacitte, atha yà buddhànaü sàmukkaüsikà dhammadesanà,
taü pakàsesi - dukkhaü samudayaü nirodhaü maggaü. Seyyathàpi nàma
suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü patigaõheyya, evameva
tesaü tasmiü yeva àsane virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi: “yaü
ki¤ci samudayadhammaü, sabbaü taü nirodhadhamma’ nti.
[BJT Page 608] [\x 608/]
27. Te diññhadhammà pattadhammà viditadhammà pariyogàëhadhammà
tiõõavicikicchà vigatakathaïkathà vesàrajjappattà aparappaccayà
satthusàsane bhagavantaü etadavocuü: abhikkantaü bhante. Abhikkantaü
bhante. Seyyathàpi bhante, nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và
vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü
dhàreyya - ‘cakkhumanto råpàni dakkhintã’ ti, evameva bhagavatà
anekapariyàyena dhammo pakàsito. Ete mayaü bhante, bhagavantaü saraõaü
gacchàma dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsake no bhagavà dhàretu
ajjatagge pàõupetaü saraõaü gate” ti.
28. Atha kho meõóako gahapati buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà, bhagavantaü
bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho
meõóako gahapati bhagavantaü etadavoca: “yàva bhante bhagavà bhaddiye
viharati tàva ahaü buddhapamukhassa bhikkhusaïghassa dhåvabhattenà” ti.
Atha kho bhagavà meõóakaü gahapatiü dhammiyà kathà sandassetvà
samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
29. Atha kho bhagavà bhaddiye yathàbhirattaü viharitvà meõóakaü
gahapatiü anàpucchà yena aïguttaràpo tena càrikaü pakkàmi. Mahatà
bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhåsatehã”.
30. Assosi kho meõóako gahapati “bhagavà kira yena aïguttaràpo tena
càrikaü pakkanto mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi
bhikkhåsatehã” ti.
31. Atha kho meõóako gahapati dàse ca kammakare ca àõàpesi: “tena hi
bhaõe, bahuü loõampi telampi madhumpi taõóulampi khàdanãyampi sakañesu
àropetvà àgacchatha. Aóóhateëasàni ca gopàlakasatàni aóóhateëasàni ca
dhenusatàni àdàya àgacchantu. Yattha mayaü bhagavantaü1 passissàma,
dhàruõhena2 khãrena bhojessàmà” ti.
32. Atha kho meõóako [PTS Page 244] [\q 244/] gahapati bhagavantaü
antaràmagge kantàre sambhàvesi. Atha kho meõóako gahapati yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi.
Ekamantaü ñhito kho meõóako gahapati bhagavantaü etadavoca: “adhivàsetu
me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà” ti.
Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho meõóako gahapati bhagavato
adhivàsanaü viditvà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
1. “Yattha bhagavantaü” machasaü. 2. ‘Taruõena’ machasaü.
[BJT Page 610] [\x 610/]
33. Atha kho meõóako gahapati tassà rattiyà accayena paõãtaü
khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo
bhante niññhitaü bhatta” nti.
34. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaraü àdàya
yena meõóakassa gahapatissa parivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü bhikkhusaïghena.
35. Atha kho meõóako gahapati aóóhateëasàni gopàlakasatàni àõàpesi:
“tena hi bhaõe, ekamekaü dhenuü gahetvà ekamekassa bhikkhuno
upatiññhatha. Dhàruõhena khãrena bhojessàmà” ti.
36. Atha kho meõóako gahapati buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappesi: sampavàresi dhàruõhena ca
khãrena. Bhikkhu kukkuccàyantà khãraü na patigaõhanti. “Patigaõhàtha
bhikkhave paribhu¤jathà” ti.
37. Atha kho meõóako gahapati buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà dhàruõhena ca
khãrena, bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho meõóako gahapati bhagavantaü etadavoca: “sanni
bhante, maggà kantàrà appodakà appabhakkhà na sukarà apàtheyyena gantuü.
Sàdhu bhante, bhagavà bhikkhånaü pàtheyyaü anujànàtå” ti. Atha kho
bhagavà meõóakaü gahapatiü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà
samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
38. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, pa¤ca gorasekhãraü dadhi
takkaü navanãtaü sappi. Santi bhikkhave, maggà kantàrà appodakà
appabhakkhà na sukarà apàtheyyena gantuü. Anujànàmi. Bhikkhave,
pàtheyyaü pariyesituü. Taõóulo taõóulatthikena. Muggo muggatthikena.
Màse màsatthikena. Loõaü loõatthikena. [PTS Page 245] [\q 245/] guëo
guëatthikena. Telaü telatthikena. Sappi sappitthikena. Santi bhikkhave,
manussà saddhà pasannà. Te kappiyakarakànaü hatthe hira¤¤aü
upanikkhipanti: ‘iminà yaü ayyassa kappiyaü, taü dethà’ti. Anujànàmi
bhikkhave, yaü tato kappiyaü, taü sàdiyituü. 1 Na tvevàhaü bhikkhave,
kenaci pariyàyena jàtaråparajataü sàdiyitabbaü2 pariyesitabbanti.
Vadàmã” ti.
1. “Sàdituü” machasaü. To vi. 2. “Sàditabbaü” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 612] [\x 612/]
39. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena àpaõaü,
tadavasari. Assosi kho keõiyo jañilo “samaõo khalu bho gotamo sakyaputto
sakyakulà pabbajito àpaõaü anuppatto àpaõe viharati. 1 Taü kho pana
bhavantaü gotamaü evaü kalyàõo
Kittisaddo abbhuggato: itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho
vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathi satthà
devamanussànaü buddho bhagavà. So imaü lokaü sadevakaü samàrakaü
sabrahmakaü, sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamanussaü sayaü abhi¤¤à
sacchikatvà pavadeti. So dhammaü deseti àdikalyàõaü majjhe kalyàõaü
pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤janaü. Kevalaparipuõõaü parisuddhaü
brahmacariyaü pakàseti. Sàdhu kho pana tathàråpànaü arahataü dassanaü
hotã” ti.
40. Atha kho keõiyassa jañilassa etadahosi: “kinnu kho ahaü samaõassa
gotamassa haràpeyya” nti. Atha kho keõiyassa jañilassa etadahosi: “yepi
kho te bràhmaõànaü pubbakà isayo mantànaü kattàro mantànaü pavattàro,
yesamidaü etarahi bràhmaõà poràõaü mantapadaü gãtaü pavuttaü samãhitaü
tadanugàyanti, tadanubhàsanti, bhàsita manubhàsanti, vàcitamanuvàcenti.
Seyyathãdaü: aññako, vàmako, vàmadevo, vessàmitto, yamataggi2, aïgãraso,
bhàradvàjo, vàseññho, kassapo, bhagu, rattåparatà viratà vikàlabhojanà.
Te evaråpàni pànàni sàdiyiüsu. “Samaõopi gotamo rattåparato virato
vikàlabhojanà. Arahati samaõopi gotamo evaråpàni pànàni sàdiyitu” nti.
Pahåtaü pànaü pañiyàdàpetvà kàjehi gàhàpetvà yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü
vãtisàretvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho keõiyo jañilo
bhagavantaü etadavoca: “patigaõhàtu me bhavaü gotamo pàna” nti. “Tena hi
keõiya, bhikkhånaü dehã” ti. Bhikkhå kukkuccàyantà na patigaõhanti.
“Patigaõhàtha bhikkhave, paribhu¤jathà”ti.
41. Atha kho keõiyo jañilo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü pahåtehi
pànehi sahatthà santappetvà sampavàretvà, bhagavantaü dhotahatthaü
onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho keõiyaü jañilaü
bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi.
Sampahaüsesi.
1. “âpaõe viharatã” ti natthi marammakkhara potthake 2. “Yamadaggi” ityapi.
[BJT Page 614] [\x 614/]
42. Atha [PTS Page 246] [\q 246/] kho keõiyo jañilo bhagavatà
dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito
bhagavantaü etadavoca: “adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya bhattaü
saddhiü bhikkhusaïghenà”ti. “Mahà kho keõiya, bhikkhusaïgho.
Aóóhateëasàni bhikkhusatàni. Tva¤ca bràhmaõesu abhippasanno”ti.
Dutiyampi kho keõiyo jañilo bhagavantaü etadavoca: “ki¤càpi bho1 gotama,
mahà bhikkhusaïgho aóóhateëasàni bhikkhusatàni, ahaü ca bràmhaõesu
abhippasanno, adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà”ti. “Mahà kho keõiya, bhikkhusaïgho. Aóóhateëasàni
bhikkhusatàni. Tvaü ca bràhmaõesu abhippasanno” ti. Tatiyampi kho keõiyo
jañilo bhagavantaü etadavoca: “ki¤càpi bho gotama, mahà bhikkhusaïgho
aóóhateëasàni bhikkhusatàni, ahaü ca bràhmaõesu abhippasanno, adhivàsetu
me bhavaü2 gotamo svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà” ti.
Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho keõiyo jañilo bhagavato
adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà pakkàmi.
43. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, aññha panàni: ambapànaü
jambupànaü vocapànaü mocapànaü madhupànaü3 muddikapànaü sàlåkapànaü
phàrusakapànaü. Anujànàmi bhikkhave, sabbaü phalarasaü ñhapetvà
dha¤¤aphalarasaü. Anujànàmi bhikkhave, sabbaü pattarasaü ñhapetvà
óàkarasaü. Anujànàmi bhikkhave, sabbaü puppharasaü ñhapetvà
madhukapuppharasaü. Anujànàmi bhikkhave ucchurasa” nti.
44. Atha kho keõiyo jañilo tassà rattiyà accayena sake assame paõãtaü
khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: “kàlo
bho gotama, niññhitaü bhatta”nti. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü
nivàsetvà pattacivaramàdàya yena keõiyassa jañilassa assamo
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi saddhiü
bhikkhusaïghena.
45. Atha kho keõiyo jañilo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà, bhagavantaü
bhuttàviü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho
keõiyaü jañilaü bhagavà imàhi gàthàhi anumodi: -
1. “Aggihuttamukhà ya¤¤à sàvitti chandaso mukhaü,
Ràjà mukhaü manussànaü nadãnaü sàgaro mukhaü.
11. Nakkhattànaü mukhaü cando àdicco tapataü mukhaü,
Pu¤¤amàkaïkhamànànaü4 saïgho ve yajataü mukha”nti.
1. “Ki¤càpi kho” machasaü. 2. Adhivàsetu bhavaü. Machasaü.
3. “Madhukapànaü” machasaü. 4. “Pu¤¤aü àkaïkhamànànaü” ma cha saü. [P T S.] To vi. Ja vi.
[BJT Page 616] [\x 616/]
46. Atha kho bhagavà keõiyaü jañilaü imàhi gàthàhi anumoditvà
uññhàyàsanà pakkàmi. [PTS Page 247] [\q 247/] atha kho bhagavà àpaõe
yathàbhirattaü viharitvà yena kusinàrà, tena càrikaü pakkàmi mahatà
bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehi.
47. Assosuü kho kosinàrakà mallà “bhagavà kira kusinàraü àgacchati
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehã”ti. Te
saïgaraü akaüsu: “yo bhagavato paccuggamanaü na karissati,
pa¤casatànissa daõóo” ti.
48. Tena kho pana samayena rojo mallo àyasmato ànandassa sahàyo hoti.
Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena kusinàrà, tadavasari.
Atha kho kosinàrakà mallà bhagavato paccuggamanaü akaüsu.
49. Atha kho rojo mallo bhagavato paccuggamanaü karitvà yenàyasmà
ànando, tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü abhivàdetvà
ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhitaü kho rojaü mallaü àyasmà ànando
etadavoca: “uëàraü kho te imaü àvuso roja, yaü tvaü bhagavato
paccuggagamanaü akàsã” ti. “Nàhaü bhante ànanda, bahukato buddhe và
dhamme và saïghe và1. Api ca ¤àtãhi saïgaro kato: ‘yo bhagavato
paccuggamanaü na karissati, pa¤casatànissa daõóo’ti. So kho ahaü bhante
ànanda, ¤àtãnaü daõóabhayà evàhaü bhagavato paccuggamanaü akàsi” nti.
50. Atha kho àyasmà ànandà anattamano ahosi: “kathaü hi nàma rojo
mallo evaü vakkhatã” ti. Atha kho àyasmà ànandà yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: “ayaü bhante
rojo mallo abhi¤¤àto ¤àtamanusso. Mahiddhiyo2 kho pana evaråpànaü
¤àtamanussànaü imasmiü dhammavinaye pasàdo. Sàdhu bhante, bhagavà tathà
karotu, yathà rojo mallo imasmiü dhammavinaye pasãdeyyà” ti. “Na kho taü
ànanda, dukkaraü tathàgatena yathà rojo mallo imasmiü dhammavinaye
pasãdeyyà” ti.
51. Atha kho bhagavà rojaü mallaü mettena cittena pharitvà
uññhàyàsanà vihàraü pàvisi. Atha kho rojo mallo bhagavatà3 mettena
cittena phuññho seyyathàpi nàma gàvã taruõavacchà4, evameva vihàrena
vihàraü pariveõena pariveõaü upasaïkamitvà bhikkhå pucchati: “kahannu
kho bhante etarahi so bhagavà viharati arahaü sammà sambuddho?
Dassanakàmà hi mayaü taü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddha” nti.
“Esàvuso roja, [PTS Page 248] [\q 248/] vihàro saüvutadvàro. Tena
appasaddo upaïkamitvà ataramàno àlindaü pavisitvà ukkàsitvà aggaëaü
àkoñehi. Vivarissati te bhagavà dvàra”nti
1. “Buddhena và dhammena và saïghena và” sã mu 1 2. “Mahiddhiko”
machasaü. 3. “Bhagavato” machasaü to vi. 4. “Gàviü taruõavaccho”
machasaü.
[BJT Page 618] [\x 618/]
52. Atha kho rojo mallo yena so vihàro saüvutadvàro, tena appasaddo
upasaïkamitvà ataramàno àlindaü pavisitvà ukkàsitvà aggaëaü àkoñesi.
Vivari bhagavà dvàraü. Atha kho rojo mallo vihàraü pavisitvà bhagavantaü
abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnassa kho rojassa mallassa
bhagavà ànupubbãkathaü kathesi: seyyathãdaü: dànakathaü sãlakathaü
saggakathaü, kàmànaü àdãnavaü okàraü saükilesaü, nekkhamme ànisaüsaü
pakàsesi.
53. Yadà bhagavà a¤¤àsi rojaü mallaü kallacittaü muducittaü
vinãvaraõacittaü udaggacittaü pasannacittaü, atha yà buddhànaü
sàmukkaüsikà dhammadesanà, taü pakàsesi: dukkhaü samudayaü nirodhaü
maggaü seyyathàpi nàma suddhaü vatthaü apagatakàëakaü sammadeva rajanaü
patigaõheyya, evameva kho rojassa mallassa tasmiü yeva àsane virajaü
vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi: “yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabbaü taü
nirodhadhamma” nti.
54. Atha kho rojo mallo diññhadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogàëhadhammo tiõõavicikiccho vigatakathaïkatho vesàrajjappatto
aparappaccayo satthusàsane bhagavantaü etadavoca: “sàdhu bhante ayyà
mama¤¤eva patigaõheyyuü
cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàraü, no a¤¤esa”
nti. “Yesaü kho roja, sekhena ¤àõena sekhena dassanena dhammo diññho
seyyathàpi tayà, tesampi evaü hoti: ‘aho nåna ayya amhàka¤¤eva
patigaõheyyuü cãvarapiõóapàtasenàsanagilànappaccayabhesajjaparikkhàraü,
no a¤¤esa’ nti. Tena hi roja, tava ceva pañiggahessanti a¤¤esa¤cà” ti.
55. Tena kho pana samayena kusinàràyaü paõãtànaü bhattànaü
bhattapañipàñi aññhità hoti. Atha kho rojassa mallassa pañipàñiü
alabhantassa etadahosi: “yannånà haü bhattaggaü olokeyyaü, yaü bhattagge
nàssa, taü pañiyàdeyya” nti. Atha kho rojo mallo bhattaggaü olokento
dve nàddasa óàka¤ca piññhakhàdanãya¤ca. Atha kho rojo mallo yenàyasmà
ànando tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü etadavoca: “idha
me bhante ànanda, pañipàñiü alabhantassa etadahosi: ‘yannånàhaü
bhattaggaü olokeyyaü, yaü bhattagge nàssa, taü pañiyàdeyya’ nti. So kho
ahaü bhante ànanda, bhattaggaü olokento dve nàddasaü óàka¤ca
piññhakhàdanãya¤ca. Sacàhaü bhante ànanda, pañiyàdeyyaü óàka¤ca
piññhakhàdanãya¤ca, patigaõheyya me bhagavà”ti. “Tena hi roja,
bhagavantaü pañipucchissàmã”ti.
56. Atha kho àyasmà ànando bhagavato etamatthaü àrocesi. “Tenahànanda, pañiyàdetå” ti. “Tena hi roja, pañiyàdehã” ti.
[BJT Page 620] [\x 620/]
57. Atha kho rojo mallo tassà rattiyà accayena pahåtaü óàka¤ca
piññhakhàdanãya¤ca pañiyàdàpetvà bhagavato upanàmesi “patigaõhàtu me
bhante bhagavà óàka¤ca piññhakhàdanãya¤cà” ti. “Tena hi roja, bhikkhånaü
dehã”ti *. Bhikkhu kukkuccàyantà na patigaõhanti. [PTS Page 249] [\q
249/] “patigaõaõhàtha bhikkhave, paribhu¤jathà” ti.
58. Atha kho rojo mallo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü pahåtehi óàkehi
ca piññhakhàdanãyehi ca sahatthà santappetvà sampavàretvà bhagavantaü
dhotahatthaü onãtapattapàõiü ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho
rojaü mallaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà
samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.
59. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, sabba¤ca óàkaü sabba¤ca
piññhakhàdanãya” nti.
60. Atha kho bhagavà kusinàràyaü yathàbhirattaü viharitvà yena àtumà,
tena càrikaü pakkàmi mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi
bhikkhusatehi.
61. Tena kho pana samayena a¤¤ataro buóóhapabbajito àtumàyaü
pañivasati nahàpitapubbo. Tassa dve dàrakà honti ma¤jukà pañibhàõeyyakà
dakkhà pariyodàtasippà sake àcariyake nahàpitakamme. Assosi kho so
buóóhapabbajito “bhagavà kira àtumaü àgacchati mahatà bhikkhusaïghena
saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehã”ti.
62. Atha kho so buóóhapabbajito te dàrake etadavoca: “bhagavà kira
tàtà, àtumaü àgacchati mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi
bhikkhusatehi. Gacchatha tumhe tàtà, khurabhaõóaü àdàya. Nàëiyàvàpakena
anugharakaü1 àhiõóatha. Loõampi telampi taõóulampi khàdanãyampi
saüharatha. Bhagavato àgatassa yàgudànaü2 karissàmà”ti. “Evaü tàtà” ti
kho te dàrakà tassa buóóhapabbajitassa pañissutvà khurabhaõóaü àdàya
nàëiyà àvàpakena anugharakaü àhiõóanti loõampi telampi taõóulampi
khàdanãyampi saüharantà. Manussà te dàrake ma¤ajuke pañibhàõeyyake
passitvà yepi na kàràpetukàmà, tepi kàràpenti. Kàràpetvàpi bahuü denti.
Atha kho te dàrakà bahuü loõampi telampi taõóulampi khàdanãyampi
saühariüsu.
63. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena àtumà tadavasari. Tatra sudaü bhagavà àtumàyaü viharati bhusàgàre.
* “Atha kho rojo mallaputto bhikkhånaü deti” machasaü. Ayaü pàñho
sãhalakkharapotthakesu na dissate. 1. “Anugharakaü anugharakaü”
machasaü. [P T S.] To vi. A vi. 2. “Yàgupànaü” machasaü. [P T S.] To vi.
[BJT Page 622] [\x 622/]
64. Atha kho so buóóhapabbajito tassà rattiyà accayena pahåtaü yàguü
pañiyàdàpetvà bhagavato upanàmesi: “patigaõhàtu me bhante bhagavà yàgu”
nti.
65. Jànantàpi [PTS Page 250] [\q 250/] tathàgatà pucchanti. Jànantàpi
na pucchanti. Kàlaü viditvà pucchanti. Kàlaü viditvà na pucchanti.
Atthasaühitaü tathàgatà pucchanti no anatthasaühitaü. Anatthasaühite
setughàto tathàgatànaü. Dvãhàkàrehi buddhà bhagavanto bhikkhå
pañipucchanti: “dhammaü và desessàma. Sàvakànaü và sikkhàpadaü
pa¤¤àpessàmà”ti.
66. Atha kho bhagavà taü buóóhapababajitaü etadavoca: “kutàyaü
bhikkhå yàgå”ti. Atha kho so buóóhapabbajito bhagavato etamatthaü
àrocesi: vigarahi buddho bhagavà ‘ananucchaviyaü moghapurisa,
ananulomikaü appatiråpaü assàmaõakaü akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi
nàma tvaü moghapurisa, pabbajite1 akappiye samàdapessasi2. Netaü
moghapurisa, appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya
vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave,
pabbajità akappiye samàdapetabbà3. Yo samàdapeyya, àpatti dukkañassa. Na
ca bhikkhave, nahàpitapubbena burabhaõóaü pariharitabbaü. Yo
parihareyya àpatti dukkañassà” ti.
67. Atha kho bhagavà àtumàyaü yathàbhirattaü viharitvà yena sàvatthi,
tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi,
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane
anàthapiõóikasasa àràme.
68. Tena kho pana samayena sàvatthiyaü bahuü phalakhàdanãyaü uppannaü
hoti4. Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “kinnu kho bhagavatà
phalakhàdanãya anu¤¤àtaü? Kiü ananu¤¤àta”nti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, sabbaü phalakhàdanãya” nti.
69. Tena kho pana samayena saïghikàni bãjàni puggalikàya bhåmiyà
ropãyanti. Puggalikàni bãjàni saïghikàya bhåmiyà ropãyanti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Saïghikàni bhikkhave, bãjàni puggalikàyà bhåmiyà
ropitàni bhàgaü datvà paribhu¤jitabbàni. Puggalikàni bãjàni saïghikàya
bhåmiyà ropitàni bhàgaü datvà paribhu¤jitabbànã” ti.
1. “Pabbajito” machasaü. [P T S.] To vi. Sã mu. Imassa
buóóhapabbajitassa dve dàrakàpi pabbajità sàmaõerabhåmiyaü ñhitàti
dãghanikàyaññhakathàyaü vuttaü. Tasmà ettha “pabbajite” ti padaü
yuttameva. 2. “Samàdapesi” machasaü. 3. “Pabbajitena samàdapetabbà”
machasaü. [P T S.] To vi. To vi. Ja. Vi 4. “Ussannaü” machasaü.
[BJT Page 624] [\x 624/]
70. Tena kho pana samayena bhikkhånaü kismi¤ci kismi¤ci ñhàne
kukkuccaü uppajjati: “kinnu kho bhagavatà anu¤¤àtaü? Kiü ananu¤¤àta”
nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Yaü bhikkhave, mayà ‘idaü na
kappatã’ ti apañikkhittaü, [PTS Page 251] [\q 251/] taü ce akappiyaü
anulometi’ kappiyaü pañibàhati, taü vo na kappati. Yaü bhikkhave, mayà
‘idaü na kappatã’ ti apañikkhittaü, taü ce kappiyaü anulometi, akappiyaü
pañibàhati, taü vo kappati. Yaü bhikkhave, mayà ‘idaü kappatãti
ananu¤¤àtaü, taü ce akappiyaü anulometi, kappiyaü pañibàhati, taü vo na
kappati. Yaü bhikkhave, mayà ‘idaü kappatã’ ti ananu¤¤àtaü, taü ce
kappiyaü anulometi, akappiyaü pañibàhati, taü vo kappatã” ti.
71. Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “kappati nu kho yàvakàlikena
yàmakàlikaü? Na nu kho kappati? Kappati nu kho yàvakàlikena
sattàhakàlikaü? Na nu kho kappati? Kappati nu kho yàvakàlikena
yàvajãvikaü? Na nu kho kappati? Kappati nu kho yàmakàlikena
sattàhakàlikaü? Na nu kho kappati? Kappati nu kho yàmakàlikena
yàvajãvikaü? Na nu kho kappati? Kappati nu kho sattàhakàlikena
yàvajãvikaü? Na nu kho kappatã? Ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Yàvakàlikena bhikkhave, yàmakàlikaü tadahu pañiggahitaü kàle kappati.
Vikàle na kappati. Yàvakàlikena bhikkhave, sattàhakàlikaü tadahu
pañiggahitaü kàle kappati. Vikàle na kappati. Yàvakàlikena bhikkhave,
yàvajãvikaü tadahu pañiggahitaü kàle kappati. Vikàle na kappati.
Yàmakàlikena bhikkhave, sattàhakàlikaü tadahu pañiggahitaü yàme kappati.
Yàmàtikkante na kappati. Yàmakàlikena bhikkhave, yàvajãvikaü tadahu
pañiggahitaü yàme kappati. Yàmàtikkante na kappati. Sattàhakàlikena
bhikkhave yàvajãvikaü tadahu pañiggahitaü sattàhaü kappati.
Sattàhàtikkante na kappatã” ti.
Bhesajjakkhandhako niññhito chaññho
[BJT Page 626] [\x 626/]
Imamhi khandhake vatthå ekasataü cha vatthå.
Tassa uddànaü:
Sàradike vikàlepi vasaü måle piññhehi ca,
Kasàvehi paõõaü phalaü jatu loõaü chakana¤ca.
Cuõõaü càlinã maüsa¤ca a¤janã1 upapiüsanã 2,
A¤janã ucca3 pàrutà salàkà salàkodhanã 4.
Thavikaü savaññakaü 5 suttaü muddhani tela6 natthu ca,
Natthukaraõã dhåma 7 netta¤ca pidhànaü yamakatthavi 8.
Telapàkesu majja¤ca atikkhittaü abbha¤janaü,
Tumbaü sedaü sambhàra¤ca mahàbhaïgodakaü tathà.
Dakakoññhaü lohita¤ca visàõaü pàdabbha¤janaü,
Pajjaü satthaü kasàva¤ca tilakakkaü kabalikaü.
[PTS Page 252] [\q 252/] colaü sàsapakuóóa¤ca 9 dhåmasakkharikàya ca,
Vaõatelaü vikàsikaü vikaña¤ca pañiggahaü.
Gåthaü karontà roëi¤ca khàraü muttahariñakã 10
Gandhà virecana¤ceva acchà kaña 11 kañàkañaü.
Pañicchàdanã pabbhàrà àràmà satà pa¤cahi 12
Guëaü muggaü sovãra¤ca sàmapàkà 13 punà pace.
Punànu¤¤àsi dubbhikkhe phala¤ca tilakhàdanã,
Purebhattaü kàyaóàho nibbañña¤ca bhagandalaü.
Vatthikamma¤ca suppã ca 14 manussamaüsameva ca,
Hatthi assà sunakhàhi 15 sãhabyagghaü ca dãpikaü. 16
Accha taraccha maüsa¤ca pañipàñi ca yàgu ca,
Taruõaü a¤¤atra guëaü sunãdhàvasathàgaraü. 17
Gaïgà koñi saccakathà ambapàlã ca licchavi,
Uddissa kañaü subhikkhaü punadeva pañikkhipi.
Megho yaso meõóako ca gorasaü pàtheyyakena ca,
Keõi ambo jambucoca mocamadhumuddikasàlukaü.
Phàrusakaü 18 óàkapiññhaü àtumàyaü nahàpito,
Sàvatthiyaü phalaü bãjaü kismiü ñhàne ca kàliketi.
1. “A¤janaü” machasaü. [P T S. 2.] “Upapãsanã” machasaü.
“Upapiüsanaü” si. [P T S. 3.] “Uccà” machasaü. To vi. 4. “Salàkañhàni”
machasaü.
5. “Sabandhakaü” machasaü “bandhakaü” [P T S. 6.] “Telaü” [P T S.]
7. “Dhåma¤ca” machasaü. [P T S.]
8. “Netta¤càpidha natthavi” machasaü. “Netta¤cà pidhànaü thavi” [P T S.]
9. “Sàsapakuññhaka¤ca” machasaü [P T S.] “Sàsapakuõóaüca” a vi. To vi.
10. “Haritakaü’ machasaü. 11. “Acchàkañaü machasaü.
12. “âràmasatthàhenaca” machasaü. 13. “Sàmaüpàkà” ma cha saü.
14. “Suppi¤ce” machasaü. Ja vi. A vi.
15. “Sunakhoca” machasaü. [P T S.] Ma nu pa.
16. “Abhisãha¤cadãpikaü” machasaü ja vi. Ma nu pa.
17. “Vasathàgàraü” machasaü. A vi. [P T S.] Ja vi.
18. “Phàrusakà” machasaü. Sã mu.
8 fNicAclaLFOlh’