Sàriputta - sihanàdo1
1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà nàëandàyaü2 viharati
pàvàrikambavane. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenupasaïkami,
upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinno kho àyasmà sàriputto bhagavantaü etadavoca: “evaü pasanno ahaü
bhante bhagavati, na càhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o
samaõovà bràhmaõo và bhagavatà bhiyyobhi¤¤ataro yadidaü sambodhiyanti”.
“Uëàrà kho te ayaü sàriputta àsabhã vàcà bhàsità, ekaüso gahito,
sãhanàdo nadito: ‘evaü pasanno ahaü bhante bhagavati, na càhu na ca
bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà
bhiyyo’bhi¤¤ataro yadidaü samambodhiyanti’, kiü te3 sàriputta ye te
ahesuü atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto
cetasà ceto paricca vidità, evaüsãlà te bhagavanto ahesuü iti pi,
evaüdhammà te bhagavanto ahesuü itipi, [PTS Page 100] [\q 100/]
evaüpa¤¤à te bhagavanto ahesuü iti pi, evaüvihàrã te bhagavanto ahesuü
iti pi, evaüvimuttà te bhagavanto ahesuü itipã?Ti”.
“No hetaü bhante”.
“Kiü pana te sàriputta ye te bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto
sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto cetasà ceto paricca vidità, ecaüsãlà
te bhagavanto bhavissanti iti pi, evaüdhammà te bhagavanto ahesuü
itipi, evaüpa¤¤à. Evaüvihàrã. Evaüvimuttà te bhagavanto bhavissanti
itipã?Ti?.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1. Dutiyabhàge dãgha11 130 piñheña. 2. Nàlandàyaü - machasaü 3. Kiünu - [PTS] kiü nu kho te - syà.
[BJT Page 168] [\x 168/]
“No hetaü bhante”.
” Kiü pana te sàriputta ahaü etarahi arahaü sammàsambuddho cetasà
ceto paricca vidito evaü sãlo bhagavà iti pi evaüdhammo evaüpa¤¤o
evaüvihàrã evaüvimutto bhagavà itipã”? Ti.
“No hetaü bhante”.
“Ettha hi1 te sàriputta atãtànàgatapaccuppannesu arahantesu
sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü natthi. Atha ki¤carahi te ayaü
sàriputta uëàrà àsabhã vàcà bhàsità, ekaüso gahito, sãhanàdo nadito
“evaü pasanno ahaü bhante bhagavati, na càhu naca bhavissati na cetarahi
vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤ataro yadidaü
sambodhiyanti?”.
” Na kho meü2 bhante atãtànàgatapaccuppannesu aharantesu
sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü atthi. Api ca kho me bhante dhammanvayo
vidito. Seyyathàpi [PTS Page 101] [\q 101/] bhante ra¤¤o paccantimaü
nagaraü daëahuddàpaü3 daëhapàkàratoraõaü ekadvàraü, tatrassadovàriko
paõóito byatto4 medhàvã a¤¤àtànaü nivàretà, ¤àtànaü pavesetà, so tassa
nagarassa samantà5 anupariyàyapathaü anukkamamàno6 na passeyya
pàkàrasandhiü và pàkàravivaraü và antamaso biëàranissakkanamattampi,
tassa evamassa, ye keci oëàrikà pàõà imaü nagaraü pavisanti và
nikkhamanti và, sabbe te iminà’ dvàrena pavisanti và nikkhamanti và’ti,
evameva kho me bhante dhammanvayo vidito. Ye te bhante ahesuü
atãtamaddhànaü aharanto sammà sambuddhà, sabbe te bhagavanto
pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu7
satipaññhànesu suppatiññhitacittà, sattasambojjhaïge yathàbhåtaü
bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhiüsu.
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Ettha ca hi. Machasaü 2. Na kho panetaü. Sãmu. Syà. 3.
Daëahuddhàpa. Machasaü, daëahaddhàlaü. Syà. 4. Vitto. Syà, [PTS] 5.
Sàmantà. Sãmu. Syà. 6. Anukkamante. [PTS] 7. Catusuü [PTS]
[BJT Page 170] [\x 170/]
Ye pi te bhavissanti. Anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, sabbe
te bhagavanto pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya
dubbalãkaraõe, catusu satipaññhànesu suppatiññhitacittà satta
sambojjhaïge1 yathàbhåtaü bhàvetvà, anuttaraü sammàsambodhiü
abhisambujjhissanni. Bhagavà pi bhante etarahi arahaü sammàsambuddho
pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu
satipaññhanesu suppatiññhitacitto satta sambojjhaïge yathàbhåtaü
bhàvetvà, anuttaraü sammàsabbodhiü abhisambuddho.
2. Idàhaü2 bhante yena [PTS Page 102] [\q 102/] bhagavà
tenupasaïkamiü dhammasavaõàya. 3 Tissa me bhante bhagavà dhammaü desesi.
4 Uttaruttaraü paõãtapaõãtaü kaõhasukkasappañibhàgaü. Yathà yathà me
bhante bhagavà dhammaü desesi uttaruttaraü5 paõãtapaõãtaü
kaõhasukkasappañibhàgaü, tathà tathàhaü tasmiü dhamme abhi¤¤à idhekaccaü
dhammaü dhammesu niññhamagamaü, satthari pasãdiü, ’sammàsambuddho vata
so bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno6 bhagavato
sàvakasaïgho’ti.
Kusaladhammadesanà
3. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
kusalesu dhammesu. Tatrime kusalà dhammà: seyyathãdaü cattàro
satipaññhànà, cattàro sammappadhànà, cattàro iddhipàdà, pa¤cindriyàni,
pa¤cabalàni, satta bojjhaïgà, ariyo aññhaïgiko maggo. Idha bhante
bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññheva
dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharati. Etadànuttariyaü
bhante kusalesu dhammesu taü bhagavà asesamabhijànàti taü bhagavato
asesamabhijànato uttariü abhi¤¤eyyaü natthi, yadabhijànaü a¤¤o samaõo và
bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤ataro assa yadidaü kusalesu dhammesu.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1. Bojjhaüpe. [PTS] 2. Idhàhaü. Machasaü 3. Dhammassavaõaya.
Machasaü, dhamma savanàya. [PTS] 4. Deseti. Machasaü 5. Uttàruttariü
syà. [PTS] 6. Suppañipanno sàvakasaügho machasaü
[BJT Page 172] [\x 172/]
âyatanapa¤¤atti 4. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà
dhammà deseti àyatanapaõõattãsu1. Chayimàni bhante ajjhattikabàhiràni
àyatanàni: cakkhu¤ca2 råpàni ca sota¤ca3 saddàca, ghàõa¤ca4 gandhà ca
jivhà ca5 rasà ca, kàyo ca6 phoññhabbà ca7 mano ca8 dhammà ca.
Etadànuttariyaü bhante àyatanapaõõattãsu. Taü bhagavà asesamabhijànàti
taü bhagavato asesamabhijànato uttariü abhi¤¤eyyaü natthi, [PTS Page
103] [\q 103/] yadabhijànaü a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo’
bhi¤¤ataro assa yadidaü àyatanapaõõattãsu.
Gabbhàvakkantidesanà
5. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
gabbhàvakkantisu. Catasso imà bhante gabbhàvakkantiyo: idha bhante
ekacco asampajàno màtukucchiü okkamati, asampajàno màtukucchismiü ñhàti,
asampajàno màtukucchimhà nikkhamati. Ayaü pañhamà gabbhàvakkanti. Puna
ca paraü bhante idhekacco sampajàne màtukucchiü okkamati, asampajàno
màtukucchismiü ñhàti, asampajàno màtukucchãmhà nikkhamati. Ayaü dutiyà
gabbhàvakkanti. Puna ca paraü bhante idhekacco sampajàno9 màtukucchiü
okkamati, sampajàno màtukucchismiü ñhàti, asampajàno màtukucchimbhà 10
nikkhamati. Ayaü tatiyà gabbhàvakkanti. Puna ca paraü bhante idhekacco
sampajàno màtukucchiü okkamati, sampajàno màtukucchismiü ñhàti,
sampajàno màtukucchimhà nikkhamati. Ayaü catutthi11 gabbhàvakkanti.
Etadànuttariyaü bhante gabbhàvakkantisu
âdesanavidhà desanà
6. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
àdesanavidhàsu. Catasso imà bhante àdesanavidhà. Idha bhante ekacco
nimittena àdisati ‘evampi te mano, itthampi te mano, iti pi te
cittanti’. So bahuü cepi àdisati tatheva taü hoti, no a¤¤athà. Ayaü
pañhamà àdesanavidhà.
- - - - - - - - - - - - - - -
1. âyatanapa¤¤attãsu - [PTS] 2. Cakkhu¤ceva - sãmu. Machasaü 3. So
ta¤ceva - [PTS] 4. Ghàõa¤ceva - [PTS] 5. Jivhàceva - [PTS] 6] kàyoceva -
[PTS] 7. Phoññhabba ceva. - Sãmu 8. Manoceva - [PTS] 9. Samapajàno pi -
[PTS] 10. Màtutucchismà [PTS] 11. Catuttha - machasaü
[BJT Page 174] [\x 174/]
Puna ca paraü bhante idhekacco na heva kho nimittena àdisati, api ca
kho manussànaü và amanussànaü và devatànaü và saddaü sutvà àdisati’.
Evampi te mano, itthampã te mano, itipi te cittanti’, so bahuü cepi
àdisati, tatheva taü hoti, no a¤¤athà. Ayaü dutiyà àdasanavidhà. Puna ca
paraü bhante idhekacco na heva kho nimittena àdisati, nàpi manussànaü
và amanussànaü và devatànaü và saddaü sutvà àdisati, [PTS Page 104] [\q
104/] api ca kho vitakkayato vicàrayato vitakkavipphàrasaddaü sutvà
àdisati ‘ evampi te mano, itthampi te mano, itipi te cittanti’. So bahuü
ce pi àdisati tatheva taü hoti no a¤¤athà. Ayaü tatiyà àdesanavidhà.
Puna ca paraü bhante idhekacco na heva kho nimittena àdisati, nàpi
manussànaü và amanussànaü và devatànaü và saddaü sutvà àdisati, nàpi
vitakkayato vicàrayato vitakkavipphàrasaddaü sutvà àdisati, api ca kho
vitakkavicàrasamàdhisamàpannassa cetasà ceto paricca pajànàti - yathà
imassa bhoto manosaïkhàrà paõihità, tathà imassa cittassa anantarà imaü
nàma vitakkaü vitakkessatãti. So bahu¤cepi àdisati, tatheva taü hoti no
a¤¤athàti. Ayaü catutthà àdesanavidhà. Etadànuttariyaü bhante
àdesanavidhàsu.
Dassanasamàpatti - desanà
7. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
dassanasamàpattisu. Catasso imà bhante dassanasamàpattiyo: idha bhante
ekacco samaõo và bràhmaõo và àtappamanvàya padhànamanvàya anuyogamanvàya
appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya tathà råpaü cetosamàdhiü phusati
yathà samàhite citte imameva kàyaü uddhaü pàdatalà adho kesamatthakà
tacapariyantaü påraü nànappakàrassa asucino paccavekkhati: atthã imasmiü
kàye kesà lomà nakhà dantà taco maüsaü nahàra1 aññhi2 aññhimi¤jà3
vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü pihakaü papphàsaü antaü antaguõaü
udariyaü karãsaü pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasà kheëo
siïghànikà lasikà muttanti. Ayaü pañhamà dassanasamàpattã.
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Nahàru. Syà [PTS] 2. Aññhã. Syà [PTS] 3. Aññhãmi¤jaü machasaü
[BJT Page 176] [\x 176/]
Puna [PTS Page 105] [\q 105/] ca paraü bhante idhekacco samaõo và
bràhmaõo và àtappamanvàya padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya
sammàmanasikàramanvàya tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite
citte ima¤ceva kàyaü uddhaü pàdatalà adho kesamatthakà tacapariyantaü
påraü nànappakàrassa asucino paccavekkhati: atthã imasmiü kàye kesà lomà
nakhà dantà taco maüsaü nahàra1 aññhi2 aññhimi¤jà3 vakkaü hadayaü
yakanaü kilomakaü pihakaü papphàsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü
pittaü semhaü pubbo lohitaü sedo medo assu vasà kheëo siïghànikà lasikà
muttanti. Atikkamma ca purisassa chavimaüsa lohitaü aññhiü
paccavekkhati. Ayaü dutiyàdassanasamàpatti.
Puna ca paraü bhante idhekacco samaõo và bràhmaõo và àtappamanvàya
padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya
tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite citte ima¤ceva kàyaü
uddhaü pàdatalà adho kesamatthakà tacapariyantaü påraü nànappakàrassa
asucino paccavekkhati: atthã imasmiü kàye kesà lomà nakhà dantà taco
maüsaü nahàra1 aññhi2 aññhimi¤jà3 vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü
pihakaü papphàsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü pittaü semhaü pubbo
lohitaü sedo medo assu vasà kheëo siïghànikà lasikà muttanti. Atikkamma
ca purisassa chavimaüsa lohitaü aññhiü paccavekkhati. Purisassa ca
vi¤¤àõasotaü pajànàti ubhayato abbocchinnaü idha loke patiññhitaü ca
paraloke patiññhitaü ca. Ayaü tatiyà dassanasamàpatti.
Puna ca paraü bhante idhekacco samaõo và bràhmaõo và àtappamanvàya
padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya
tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite citte imameva kàyaü
uddhaü pàdatalà adho kesamatthako tacapariyantaü påraü nànappakàrassa
asucino paccavekkhati: atthã imasmiü kàya kesà lomà nakhà dantà taco
maüsaü nahàra1 aññhi2 aññhimi¤jà3 vakkaü hadayaü yakanaü kilomakaü
pihakaü papphàsaü antaü antaguõaü udariyaü karãsaü pittaü semhaü pubbo
lohitaü sedo medo assu vasà kheëo siïghànikà lasikà muttanti. Atikkamma
ca purisassa chavimaüsa lohitaü aññhiü paccavekkhati. Purisassa ca
vi¤¤àõasotaü pajànàti ubhayato abbocchinnaü idha loke appatiññhita¤ca
paraloke appatiññhita¤ca. Ayaü catutthà dassanasamàpatti.
Etadànuttariyaü bhante dassanasamàpattisu.
Puggalapaõõatatidesanà
8. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
puggalapaõõattãsu.1 Sattime bhante puggalà: ubhatobhàgavimutto,
pa¤¤àvimutto, kàyasakkhi, diññhippatto, saddhàvimutto, dhammànusàrã,
saddhànusàrã. Etadànuttariyaü bhante puggalapa¤¤attãsu.
Padhànadesanà.
9. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà [PTS Page 106]
[\q 106/] dhammaü deseti padhànesu. Sattime bhante sambojjhaïgà:
satisambojjhaïgo, dhammavicayasambojjhaïgo, viriya2 sambojjhaïgo,
pãtisambojjhaïgo passaddhisambojjhaïgo samàdhisambojjhaïgo,
upekkhàsambojjhaïgo. Etadànuttariyaü bhante padhànesu.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1.. Puggalapa¤¤attisu - sãmu. 2. Viriyaü. - Machasaü
[BJT Page 178] [\x 178/]
Pañipadàdesanà
10. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
pañipadàsu. Catasso imà bhante pañipadà: dukkhà pañipadà dandhàbhi¤¤à,
dukkhà pañipadà khippàbhi¤¤à, sukhà pañipadà dandhàbhi¤¤à, sukhà
pañipadà khippàbhi¤¤à’ti. Tatra bhante yàyaü pañipadà dukkhà
dandhàbhi¤¤à, ayaü bhante pañipadà ubhayeneva hãnà akkhàyati dukkhattà
ca dandhattà ca. Tatra bhante yàyaü pañipadà dukkhà khippàbhi¤¤à, ayaü
pana bhante pañipadà dukkhattà hãnà akkhàyati. Tatra bhante yàyaü
pañipadà sukhà dandhàbhi¤¤à, ayaü pana bhante pañipadà dandhattà hãnà
akkhàyati. Tatra bhante yàyaü pañipadà sukhà khippàbhi¤¤à, ayaü pana
bhante pañipadà ubhayeneva paõãtà akkhàyati sukhattà ca khãppattà ca.
Etadànuttariyaü bhante pañipadàsu.
Bhassasamàcàràdi - desanà
11. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
bhassasasamàcàre. Idha bhante ekacco na ceva musàvàdåpasaühitaü vàcaü
bhàsati, na ca vebhåtiyaü na ca pesuõiyaü1 na ca sàrambhajaü jayàpekkho,
mantà mantà vàcaü bhàsati nidhànavatiü kàlena, etadànuntariyaü bhante
bhassasamàcàre.
12. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
purisasãlasamàcàre. Idha bhante ekacco cassa saddho ca. Na ca kuhako, na
ca lapako, na ca nemittiko, na ca nippesiko, na ca [PTS Page 107] [\q
107/] làbhena làbhaü nijihisanako2 indriyesu guttadvàro, bhojane
matta¤¤u, samakàrã, jàgariyànuyogamanuyutto, atandito, àraddhaviriyo,
jhàyã, satimà, kalyàõapañibhàno, gatimà, dhitimà, matimà na ca kàmesu
giddho, sato ca nipako ca.
Etadànuttariyaü bhante purisasãlasamàcàre.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Pesuniyaü - machasaü 2. Nicigãüsanako, syà, nijigãnako machasaü.
[BJT Page 180] [\x 180/]
Anusàsanavidhàdesanà
13. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
anusàsanavidhàsu. Catasso imà bhante anusàsanavidhà. Jànàti bhante
bhagavà paraü puggalaü paccattaü yoniso manasikàrà, ‘ayaü puggalo
yathànusiññhaü tathà pañipajjamàno, tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà
sotàpanto bhavissati avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo’ti. Jànàti
bhante bhagavà paraü1 puggalaü paccattaü yonisomanasikàrà, - ayaü
puggalo yathànusiññhaü tathà pañipajjamàno tiõõaü sa¤¤ojanànaü
parikkhayà ràgadosamohànaü tanuttà sakadàgàmã bhavissati, sakideva imaü
lokaü àgantvà dukkhassantaü karissatãti.
Jànàti bhante bhagavà paraü puggalaü paccattaü yoniso manasikàrà,
ayaü puggalo yathànusiññhaü tathà pañipajjamàno, pa¤cannaü
orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko bhavissati, tattha
parinibbàyã anàvattidhammà tasmà lokàti.
Jànàti bhante bhagavà paraü puggalaü paccattaü yoniso manasikàrà, -
ayaü puggaloyathànusiññhaü tathà pañipajjamàno àsavànaü khayà anàsavaü
cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà
upasampajja viharissatãti.
Etadànuttariyaü bhante anusàsanavidhàsu.
Parapuggalavimutti¤àõadesanà
14. [PTS Page 108] [\q 108/] aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà
bhagavà dhammaü deseti parapuggalavimutti¤àõe. Jànàti bhante bhagavà
paraü puggalaü paccattaü yonisomanasikàrà, ayaü puggalo tiõõaü
sa¤¤ojanànaü parikkhayà sotàpanno bhavissati avinipàtadhammo niyato
sambodhiparàyaõo’ti. Jànàti bhante bhagavà paraü puggalaü paccattaü
yoniso manasikàrà, ayaü puggalo tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà
ràgadosamohànaü tanuttà sakàdàgimã bhavissati sakideva imaü lokaü
àgantvà dukkhassantaü karissatã’ti.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Aparà ‘(majasaü) parapuggalaü - [PTS]
[BJT Page 182] [\x 182/]
Jànàti bhante bhagavà paraü puggalaü paccattaü yoniso manasikàrà,
‘ayaü puggalo pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko
bhavissati tattha parinibbàyã anàvattidhammà tasmà lokà’ti.
Jànàti bhante bhagavà paraü puggalaü paccattaü yoniso manasikàrà
‘ayaü puggalo àsavànaü khayà anàsavaü cetovimuttiü pa¤¤àvimuttiü
diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharissatã’ti.
Etadànuttariyaü bhante parapuggalavimutti¤àõe.
Sassatavàdadesanà
15. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammàü deseti
sassatavàdesu. Tayo me bhante sassatavàdà. Idha bhante ekacco samaõo và
bràhmaõo và àtappamanvàya padhànamatvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya
sammà manasikàramanvàya tathàråpaü cetosamàdhiü phusati, yathà samàhite
citte anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati seyyathãdaü: ekampi jàtiü dve
pi jàtiyo tisso pi jàtiyo catasso pi jàtiyo pa¤ca pi jàtiyo dasa pi
jàtiyo vãsampi1 jàtiyo tiüsampi jàtiyo cattàëãsampi2 jàtiyo pa¤¤àsampi
jàtiyo jàtisatampi jàtisahassampi jàtisatasahassampi, anekànipi
jàtisatàni anekàni pi jàtisahassàni anekàni pi jàtisatasahassàni,
amutràsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro
evaüsukhadukkhapañisaüvedã [PTS Page 109] [\q 109/] evamàyupariyanto. So
tato cuto amutra udapàdiü3. Tatràpàsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo
evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto
idhåpapanno”ti. Iti sàkàraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü
anussarati. So evamàha. Atãtampàhaü4 addhànaü jànàmi ’saüvaññã5 pi loke
vivaññi pi ‘ ti, anàgatampàhaü addhànaü jànàmi ’saüvaññissati và loko
vivaññissati và’ti. Sassato attà ca loko ca va¤jho kuñaññho6 esikaññhàyã
ñhito te’ va sattà sandhàvanti saüsaranti vacanti upapajjanti,
atthitveva sassatisamanti. Ayaü pañhamo sassatavàdo.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Vãsatimpi - [PTS] 2. Cattàlisampi. Syà cattàrisaü - [PTS] 3.
Uppàdi - [PTS] 4. Atãtaü vàhaü, syà atãtampihaü - [PTS] 5. Saüvaññi và, .
. . . Vivaññi và - sãmu 6. Kuñañño - syà
[BJT Page 184] [\x 184/]
Punaca paraü bhante idhekacco samaõo và bràhmaõo và àtappavanvàya
padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya
tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite citte anekavihitaü
pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü1 ekampi saüvaññavivaññaü dve pi
saüvaññavivaññàni tãni pi saüvaññavivaññàni cattàrã pi saüvaññavivaññàni
pa¤ca pi saüvaññavivaññàni dasa pi saüvaññavivaññàni amutràsiü evaünàmo
evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã
evamàyupariyanto. So tato cuto amutra udapàdiü, tatràpàsiü evaünàmo
evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã
evamàyupariyanto so tato cuto idhuppanno’ti. Iti sàkàraü sauddesaü
anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. So evamàha: atãtampàhaü addhànaü
jànàmi ’saüvaññi và loko vivaññã và loko, anàgata¤ca khvàhaü addhànaü
[PTS Page 110] [\q 110/] jànàmi saüvaññissati và loko vivaññissati vàti.
Sassato attà ca loko ca va¤jho kuñaññho esikaññhàyã ñhito te’va sattà
sandhàvanti saüsaranti cavanti upapajjanti. Atthitveva sassatisamanti.
Ayaü bhante dutiyo sassatavàdo.
Puna ca paraü bhante idhekacco samaõo và bràhmaõo và àtappamanvàya
padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya
tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite citte anekavihitaü
pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü1 ekampi saüvaññavivaññaü dve pi
saüvaññavivaññàni tãni pi saüvaññavivaññàni cattàrã pi saüvaññavivaññàni
pa¤ca pi saüvaññavivaññàni dasa pi saüvaññavivaññàni amutràsiü evaünàmo
evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedã
evamàyupariyanto. So tato cuto amutra udapàdiü, tatràpàsiü evaünàmo
evaügotto evaüvaõõo evamàhàro evaüsukhadukkhapañisaüvedi
evamàyupariyanto. So tato cuto idhuppanno’ti. Iti sàkàraü sauddesaü
anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. So evamàha: atãtampàhaü addhànaü
jànàmi ’saüvaññã pi loko vivaññã pã’ti. Anàgatampàhaü addhànaü jànàmi
’saüvaññissati pi loko vivaññissati pã’ti. ‘Sassato attà ca loko ca
va¤jho kuñaññho esikaññhàyã ñhito, te’va sattà sandhàvanti saüsaranti
cavanti upapajjanti. Atthitveva sassatisamanti’. Ayaü bhante tatiyo
sassatavàdo, etadànuttariyaü bhante sassatavàdesu.
- - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Seyyathãdaü - machasaü
[BJT Page 186] [\x 186/]
Pubbenivàsànussati¤àõadesanà
13. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü, yathà bhagavà dhammaü deseti
pubbenivàsànussati¤àõe. Idha bhante ekacco samaõo và bràhmaõo và
àtappamanvàya padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya
sammàmanasikàramanvàya tathà råpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite
citte anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati, seyyathãdaü ekampi jàtiü
dvepi jàtiyo tissopi jàtiyo catassopi jàtiyo pa¤capi jàtiyo dasapi
jàtiyo vãsampi jàtiyo tiüsampi jàtiyo cattàëãsampi jàtiyo pa¤¤àsampi
jàtiyo satampi jàtiyo sahassampi jàtiyo satasahassampi jàtiyo aneke pi
saüvaññakappe aneke pi vivaññakappe aneke pi saüvaññavivaññakappe,
‘amutràsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro
evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto amutra
udapàdi. Tatràpàsiü evaünàmo evaügotto evaüvaõõo evamàhàro
evaüsukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto
idhåpapanno’ti. [PTS Page 111] [\q 111/] iti sàkàraü sauddesaü
anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Santi bhante devà1 yesaü na sakkà
gaõanàya và saïkhànena2 và àyuü saïkhàtuü, api ca yasmiü yasmiü
attabhàve abhinivutthapubbo3 hoti yadi và råpãsu yadi và aråpãsu yadi và
sa¤¤ãsu yadi và asa¤¤isu yadi và nevasa¤¤inàsa¤¤isu. Iti sàkàraü
sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussarati. Etadànuttariyaü bhante
pubbenivàsànussati ¤àõe.
Cutupapàta¤àõadesanà
14. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
sattànaü cåtupapàta¤àõe. Idha bhante ekacco samaõo và bràhmaõo và
àtappamanvàya padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya
sammàmanasikàramanvàya tathàråpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite
citte dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati
cavamàne upapajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate
yathàkammåpage satte pajànàti; ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena
samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà manoduccaritena samannàgatà
ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa
bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Ime và
pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà
manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà
sammàdiññhikammasamàdànà, te kàyassa bhedà [PTS Page 112] [\q 112/]
parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà’ti. Iti dibbena cakkhunà
visuddhena atikkantamànusakena satte passati vacamàne upapajjamàne hãne
paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammåpage satte pajànàti.
Etadànuttariyaü bhante sattànaü cutupapàta¤àõe.
- - - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Sattà - syà. 2. Saükhàto - [PTS] 3. Abhinivuññhapubebà - machasaü
[BJT Page 188] [\x 188/]
Iddhividhadesanà
15. Aparaü pana bhante etadànuttariyaü yathà bhagavà dhammaü deseti
iddhividhàsu. Dve’mà bhante iddhividhàyo.1 Atthi bhante iddhi yà sàsavà
saupadhikà no ariyà’ti vuccati. Atthi bhante iddhi yà anàsavà anupadhikà
ariyà’ti. Katamà ca bhante iddhi yà sàsavà2 saupadhikà no ariyà’ti
vuccati? Idha bhante ekacco samaõo và bràhmaõo và àtappamanvàya
padhànamanvàya anuyogamanvàya appamàdamanvàya sammàmanasikàramanvàya
tathàråpaü cetosamàdhiü phusati yathà samàhite citte anekavihitaü
iddhividhaü paccanuhoti: eko pi hutvà bahudhà hoti, bahudhà pi hutvà eko
hoti, àvibhàvaü tirobhavaü tirokuóóaü3 tiropàkàraü tiropabbataü
asajjamàno4 gacchati seyyathàpi àkàse. Pañhaviyà pi ummujjanimujjaü
karoti seyyathàpi udake, udake pi abhijjamàne gacchati seyyathàpi
pañhaviyaü, àkàse pi pallaïkena kamati seyyathàpi pakkhi sakuõo. Ime pi
candima suriye5 evaü mahiddhike evaü mahànubhàve pàõinà parimasati6
parimajjati. Yàva brahmalokà pi kàyena vasaü vatteti. Ayaü bhante iddhi
yà sàsavà saupadhikà no ariyà ti vuccati.
Katamà pana bhante iddhi yà anàsavà anupadhikà ariyà ti vuccati? Idha
bhante bhikkhu sace àkaïkhati pañikule appañikålasa¤¤i vihareyyanti,
appañikålasa¤¤i tattha viharati. Sace àkaïkhati appañikåle [PTS Page
113] [\q 113/] pañikålasa¤¤i vihareyyanti, pañikålasa¤¤i tattha
viharati. Sace àkaïkhati pañikåle ca appañikåle ca appañikålasa¤¤i
vihareyyanti appañikålasa¤¤i tattha viharati. Sace àkaïkhati pañikåle ca
appañikåle ca pañikålasa¤¤i vihareyyanti, pañikålasa¤¤i tattha
viharati. Sace àkaïkhati pañikåla¤ca appañikåla¤ca tadubhayaü
abhinivajjetvà upekkhako vihareyyaü sato sampajàno’ti, upekkhako tattha
viharati sato sampajàno. Ayaü pana bhante iddhi anàsavà anupadhikà ariyà
ti vuccati. Etadànuttariyaü bhante iddhividhàsu. Taü bhagavà
asesamabhijànàti. Taü bhagavato asesamabhijànato uttariü abhi¤¤eyyaü
natthi, yadabhijànaü a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà
bhiyyo’bhi¤¤ataro assa yadidaü iddhividhàsu.
- - - - - - - - - - - - - - - -
1. Iddhiye - [PTS] 2. Iddhisàsavà - machasaü 3. Tirokaññaü - machasaü
4. Abhijjamàno - [PTS] 5. Måriye - machasaü 6. Paràmasati - (sãmu)
[BJT Page 190] [\x 190/]
16. Yantaü bhante saddhena kulaputtena pattabbaü àraddhaviriyena
thàmavatà purisathàmena purisaviriyena purisaparakkamena
purisadhorayhena, anuppattaü taü bhagavatà. Na ca bhante bhagavà kàmesu
kàmasukhallikànuyogamanuyutto hãnaü gammaü pothujjanikaü anariyaü
anatthasaühitaü, na ca attakilamathànuyogamanuyutto dukkhaü anariyaü
anatthasaühitaü, catunnaü ca bhagavà jhànànaü àbhicetasikànaü
diññhadhammasukhavihàrànaü nikàmalàbhã akicchalàbhã akasiralàbhã.
Anuyogadànappakàro
Sace maü bhante evaü puccheyya ‘kinnu kho àvuso sàriputta, ahesuü
atãtamaddhànaü a¤¤e samaõo và bràhmaõà và bhagavatà bhiyyo’ bhi¤¤atarà
sambodhiyanti? Evaü puññho ahaü bhante no’ti vadeyyaü. ‘Kiü panàvuso
sàriputta bhavissanti anàgatamaddhànaü a¤¤e samaõà và bràhmaõà và
bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤atarà sabbodhiyanti?’ Evaü puññho ahaü bhante
‘no’ti [PTS Page 114] [\q 114/] vadeyyaü. ‘Kiü panàvuso sàriputta
atthetarahi a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤ataro
sambodhiyanti?” Evaü puññho ahaü bhante ‘no’ti vadeyyaü. Sace pana maü
bhante evaü puccheyya “kinnu kho àvuso sàriputta ahesuü atãtamaddhànaü
a¤¤e samaõà và bràhmaõà và bhagavatà samasamà sambodhiyanti?’ Evaü
puññho ahaü bhante ‘evanti’ vadeyyaü. ‘Kiü panàvuso sàriputta,
bhavissanti anàgatamaddhànaü a¤¤e samaõà và bràhmaõà và bhagavatà
samasamà sambodhiyanti?’ Evaü puññho ahaü bhante ‘evanti’ vadeyyaü. ‘Kaü
panàvuso sàriputta atthetarahi a¤¤e samaõà và bràhmaõà và bhagavatà
samasamà sambodhiyanti?’ Evaü puññho ahaü bhante’no’ti vadeyyaü. Sace
pana maü bhante evaü puccheyya, ‘kiü panàyasmà sàriputto ekaccaü
abbhanujànàti ekaccaü nàbbhanujànàtã?’Ti evaü puññho ahaü bhante evaü
byàkareyyaü ’sammukhà metaü àvuso bhagavato sutaü, sammukhà
pañiggahitaü.’ Ahesuü atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà mayà
samasamà sambodhiyanti. Sammukhà metaü àvuso bhagavato sutaü, sammukhà
pañiggahitaü: bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà mayà
samasamà sambodhiyanti. Sammukhà metaü àvuso bhagavato sutaü sammukhà
pañiggahitaü:
[BJT Page 192] [\x 192/]
“Aññhànametaü anavakàso yaü ekissà lokadhàtuyà dve arahanto
sammàsambuddhà apubbaü acarimaü uppajeyyuü. Netaü ñhànaü vijjatã”ti.
Ekaccàhaü bhante [PTS Page 115] [\q 115/] evaü puññho evaü byàkaramàno
vuttavàdã ceva bhagavato homi. Na ca bhagavantaü abhutena abbhàcikkhàmi,
dhammassa cànudhammaü byàkaromi, na ca koci sahadhammiko. Vàdànupàto1
gàrayhaü ñhànaü àgacchatã?Ti”.
17. “Tagagha tvaü sàriputta evaü puññho evaü byàkaramàno vuttavàdi
ceva me hoti na ca maü abhutena abbhàcikkhasi, dhammassa cànudhammaü
byàkarosi, na ca koci sahadhammiko vàdànupàto gàrayhaü ñhànaü
àgacchati”ti.
Acchariyabbhåtàni
18. Evaü vutte àyasmà udàyã bhagavantaü etadavoca: “acchariyaü bhante
abbhåtaü bhante tathàgatassa apapicchatà santuññhità sallekhatà yatra
hã nàma tathàgato evaümahiddhiko evaümahànubhàvo, atha ca pana
nevattànaü pàtukarissati. Ekamekaü cepi ito bhante dhammaü a¤¤atitthiyà
paribbàjakà attani samanupasseyyuü, te tàvatakeneva pañàkaü
parihareyyuü. Acchariyaü bhante abbhåtaü bhante tathàgatassa appicchatà
santuññhità sallekhatà, yatra hi nàma tathàgato evaümahiddhiko
evaümahànubhavo, atha ca pana nevattànaü pàtukarissatã”ti.
19. “Passa kho tvaü udàyi: tathàgatassa appicchatà santuññhità
sallekhatà, yatra hi nàma tathàgato evaü mahiddhiko evaümahànubhàvo,
atha ca pana nevattànaü pàtukarissati. Ekamekaü cepi ito udàyi dhammaü
a¤¤atitthiyà paribbàjakà attani samanupasseyyuü, te tàvatakeneva pañàkaü
parihareyyuü. Passa kho tvaü udàyi: tathàgatassa apapicchatà
santuññhità sallekhatà, yatra hi nàma tathàgato evaümahiddhiko
evaümahànubhàvo, atha ca pana nevattànaü pàtukarissatã”ti.
20, [PTS Page 116] [\q 116/] atha kho bhagavà àyasmantaü, sàriputtaü
àmantesi: “tasmàtiha2 tvaü sàriputta imaü dhammapariyàyaü abhikkhaõaü
bhàseyyàsi bhikkhunaü bhikkhunãnaü upàsakànaü upàsikànaü. Yesampi hi
sàriputta moghapurisànaü bhavissati tathàgate kaïkhà và vimati và
tesamimaü3 dhammapariyàyaü sutvà yà tathàgate kaïkhà và vimati và sà
pahãyissatã”ti. Itihidaü àyasmà sàriputto bhagavato sammukhà sampasàdaü
pavedesi. Tasmà imassa veyyàkaraõassa sampasàdaniyantveva adhivacananti.
Sampasàdaniyasuttaünãññhitaü pa¤camaü.
1. Vàdànuvàde - machasaü 2. Yasmà - syà. 3. Tesampi imaü - [PTS] tesampi maü - syà.
oS ksldh
