ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕಂ

ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕಂ

ಅನಿಸ್ಸಿತವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೧೭. ಉಪಾಲಿಪಞ್ಹೇಸು ಕತಿಹಿ ನು ಖೋ ಭನ್ತೇತಿ
ಪುಚ್ಛಾಯ ಅಯಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಥೇರೋ ಕಿರ ರಹೋಗತೋ ಸಬ್ಬಾನಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚಕಾನಿ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ
‘‘ಭಗವನ್ತಂ ದಾನಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಇಮೇಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನಕಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತನ್ತಿಂ
ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕತಿಹಿ ನು ಖೋ ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ
ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಉಪೋಸಥಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನವವಿಧಂ ಉಪೋಸಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಾದಿಭೇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಚತುಬ್ಬಿಧನ್ತಿ ನವವಿಧಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಂ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಪವಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನವವಿಧಂ ಪವಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಾದಿಭೇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನಾಪತ್ತಿಞ್ಚ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಆಪನ್ನೋ ಕಮ್ಮಕತೋತಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾವ ಸಙ್ಘೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ।

ನಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೨೦. ಕಮ್ಮಂ ನಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಯಂ ಯಸ್ಮಾ ಅನುಲೋಮವತ್ತೇ ನ ವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬಂ; ಸರಜ್ಜುಕೋವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

೪೨೧. ಸಚೇ ಉಪಾಲಿ ಸಙ್ಘೋ ಸಮಗ್ಗಕರಣೀಯಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋತೀತಿ
ಸಚೇ ಸಮಗ್ಗೇಹಿ ಕರಣೀಯಾನಿ ಉಪೋಸಥಾದೀನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋತಿ, ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದೀಸು ಹಿ
ಠಿತಾಸು ಉಪತ್ಥಮ್ಭೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸಾಮಗ್ಗಿಂ
ಕರೋತಿ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಂ ಕರೋತಿ , ಏವರೂಪಂ ಸಮಗ್ಗಕರಣೀಯಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇತಿ ಸಚೇ ತಾದಿಸೇ ಕಮ್ಮೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಕ್ಖಮತಿ, ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ
ಕತ್ವಾ ತಥಾರೂಪಾ ಸಾಮಗ್ಗೀ ಉಪೇತಬ್ಬಾ, ಏವಂ ವಿಲೋಮಗ್ಗಾಹೋ ನ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ। ಯತ್ರ ಪನ
ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಸತ್ಥು ಸಾಸನಂ ದೀಪೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ।

ಉಸ್ಸಿತಮನ್ತೀ ಚಾತಿ ಲೋಭದೋಸಮೋಹಮಾನುಸ್ಸನ್ನಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಕಣ್ಹವಾಚೋ ಅನತ್ಥಕದೀಪನೋ। ನಿಸ್ಸಿತಜಪ್ಪೀತಿ
ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಉಸ್ಸದಯುತ್ತಂ ಭಾಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ; ಅಥ ಖೋ ‘‘ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಾ
ಏವಂ ಕಥೇಸಿ, ಅಸುಕಮಹಾಮತ್ತೋ ಏವಂ ಕಥೇಸಿ, ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಮಯ್ಹಂ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ
ತೇಪಿಟಕೋ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏವಂ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜಪ್ಪತಿ। ನ ಚ ಭಾಸಾನುಸನ್ಧಿಕುಸಲೋತಿ ಕಥಾನುಸನ್ಧಿವಚನೇ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಾನುಸನ್ಧಿವಚನೇ ಚ ಅಕುಸಲೋ ಹೋತಿ। ನ ಯಥಾಧಮ್ಮೇ ಯಥಾವಿನಯೇತಿ ನ ಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಸಾರೇತ್ವಾ ಚೋದೇತಾ ಹೋತಿ।

ಉಸ್ಸಾದೇತಾ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಆಚರಿಯೋ ಮಹಾತೇಪಿಟಕೋ ಪರಮಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಏಕಚ್ಚಂ ಉಸ್ಸಾದೇತಿ। ದುತಿಯಪದೇ
‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ಕಿಂ ಸೋ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಏಕಚ್ಚಂ ಅಪಸಾದೇತಿ। ಅಧಮ್ಮಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಪಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಬಾಹತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಪಕ್ಖಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ। ಸಮ್ಫಞ್ಚ ಬಹುಂ ಭಾಸತೀತಿ ಬಹುಂ ನಿರತ್ಥಕಕಥಂ ಕಥೇತಿ।

ಪಸಯ್ಹ ಪವತ್ತಾ ಹೋತೀತಿ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಭಾರೇ ಅನಾರೋಪಿತೇ ಕೇವಲಂ ಮಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅನಧಿಕಾರೇ ಕಥೇತಾ ಹೋತಿ। ಅನೋಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾತಿ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಅಕಾರೇತ್ವಾ ಪವತ್ತಾ ಹೋತಿ। ನ ಯಥಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಬ್ಯಾಕತಾ ಹೋತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿ ತಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ನ ಬ್ಯಾಕತಾ ; ಲದ್ಧಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಯಥಾಭುಚ್ಚಂ ಅಧಮ್ಮಾದೀಸು ಧಮ್ಮಾದಿಲದ್ಧಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇತಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ವೋಹಾರವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೨೪. ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪಯೋಗಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ಕಾಯಪ್ಪಯೋಗಾ, ಅಯಂ ವಚೀಪಯೋಗಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೂಪಸಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸನಾಯ ವೂಪಸಮತಿ, ಅಯಂ ವುಟ್ಠಾನೇನ, ಅಯಂ ನೇವ ದೇಸನಾಯ ನ ವುಟ್ಠಾನೇನಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ವಿನಿಚ್ಛಯಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅಯಂ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ದೋಸಾನುರೂಪಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ।

ಅಧಿಕರಣಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ
‘‘ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಇದಂ ಚತಸ್ಸೋ
ವಿಪತ್ತಿಯೋ, ಇದಂ ಪಞ್ಚ ವಾ ಸತ್ತ ವಾ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ, ಇದಂ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಾನಿ
ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಮುಟ್ಠಾತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಯೋಗಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ
‘‘ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ದ್ವಾದಸಮೂಲಪ್ಪಯೋಗಂ, ಇದಂ ಚುದ್ದಸಮೂಲಪ್ಪಯೋಗಂ, ಇದಂ ಛಮೂಲಪಯೋಗಂ,
ಇದಂ ಏಕಮೂಲಪಯೋಗ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಅಧಿಕರಣಾನಞ್ಹಿ ಯಥಾಸಕಂಮೂಲಮೇವ ಪಯೋಗಾ ನಾಮ
ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವೂಪಸಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ವೂಪಸಮತಿ, ಇದಂ ತೀಹಿ, ಇದಂ ಚತೂಹಿ, ಇದಂ ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ವೂಪಸಮತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ನ ವಿನಿಚ್ಛಯಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಸಮಥಂ ಪಾಪೇತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ತಜ್ಜನೀಯಾದಿ ಸತ್ತವಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ಇಮಿನಾ ನೀಹಾರೇನ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ತಜ್ಜನೀಯಸ್ಸ ವತ್ಥು, ಇದಂ ನಿಯಸ್ಸಾದೀನ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ವತ್ತನ್ತಿ ಸತ್ತಸು ಕಮ್ಮೇಸು ಹೇಟ್ಠಾ ಚತುನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ ತಿವಿಧಸ್ಸ ಚ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಸ್ಸ ತೇಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಂ ವತ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವೂಪಸಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ವತ್ತೇ ವತ್ತಿತ್ವಾ ಯಾಚತಿ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬಂ, ಅಚ್ಚಯೋ ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ।

ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ನಿದಾನಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಇದಂ ಇಮಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ತಿವಿಧಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪದಪಚ್ಚಾಭಟ್ಠಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಪದಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಭಗವಾ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಪದಂ ಯೋಜೇತಿ।

ಅಕುಸಲೋ ಚ ಹೋತಿ ವಿನಯೇತಿ ವಿನಯಪಾಳಿಯಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ ಅಕುಸಲೋ ಹೋತಿ।

ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ
ಹಿ ದುವಿಧಾ ಞತ್ತಿ – ‘‘ಏಸಾ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಏವಂ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಚ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಚ। ತತ್ಥ
ಯಾ ಏವಂ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸಾ ‘‘ಕಮ್ಮಞತ್ತಿ’’ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸಾ
‘‘ಕಮ್ಮಪಾದಞತ್ತಿ’’ ನಾಮ, ತಂ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ಕರಣಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನವಸು ಠಾನೇಸು ಕಮ್ಮಞತ್ತಿಯಾ ಕರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ದ್ವೀಸು ಠಾನೇಸು ಕಮ್ಮಪಾದಞತ್ತಿಯಾ। ಞತ್ತಿಯಾ ಅನುಸ್ಸಾವನನ್ತಿ ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ ಞತ್ತಿಯಾ ಏಕಾ ಅನುಸ್ಸಾವನಾ, ಇಮಿಸ್ಸಾ ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ಸಮಥಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಯ್ವಾಯಂ ಸತಿವಿನಯೋ, ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯೋ, ತಸ್ಸಪಾಪಿಯಸಿಕಾ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಸಮಥೋ ಞತ್ತಿಯಾ ವಿನಾ ನ ಹೋತಿ, ತಂ ಞತ್ತಿಯಾ ಸಮಥೋತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ವೂಪಸಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಯಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಇಮಿನಾ ಚತುಬ್ಬಿಧೇನ ಞತ್ತಿಸಮಥೇನ ವೂಪಸಮತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ವೂಪಸಮಂ ‘‘ಅಯಂ ಞತ್ತಿಯಾ ವೂಪಸಮೋ ಕತೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಸುತ್ತಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ನ ಜಾನಾತಿ। ವಿನಯಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಖನ್ಧಕಪರಿವಾರಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ವಿನಯಾನುಲೋಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇಯೇವ ನ ಜಾನಾತಿ। ನ ಚ ಠಾನಾಠಾನಕುಸಲೋತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣಕುಸಲೋ ನ ಹೋತಿ।

ಧಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಅವಸೇಸಂ ಪಿಟಕದ್ವಯಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಧಮ್ಮಾನುಲೋಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಸುತ್ತನ್ತಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ನ ಜಾನಾತಿ। ವಿನಯಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಖನ್ಧಕಪರಿವಾರಮೇವ ನ ಜಾನಾತಿ। ವಿನಯಾನುಲೋಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ
ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ನ ಜಾನಾತಿ। ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಾ ಪನೇತ್ಥ ಅಸಙ್ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾಯಂ
ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ವಿನಯನ್ತಿ ಸಕಲಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ತಂ ನ
ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನ ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ಪುರೇಕಥಾಯ ಚ ಪಚ್ಛಾಕಥಾಯ ಚ ಅಕುಸಲೋ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಪುಬ್ಬೇ ಪಕಾಸಿತತ್ತಾ ಚ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಅನಿಸ್ಸಿತವಗ್ಗನಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನವಗ್ಗವೋಹಾರವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೨೫. ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮವಗ್ಗೇ – ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮಾತಿ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಆವಿಕಮ್ಮಾನಿ; ಲದ್ಧಿಪ್ಪಕಾಸನಾನಿ ಆಪತ್ತಿದೇಸನಾಸಙ್ಖಾತಾನಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಅನಾಪತ್ತಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿ ಕರೋತೀತಿ ಅನಾಪತ್ತಿಮೇವ ಆಪತ್ತೀತಿ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ । ಅದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯಾತಿ ಗರುಕಾಪತ್ತಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿಕರೋತಿ; ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ದೇಸಿತಾಯಾತಿ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಯಾಪಿ ದೇಸಿತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿಕರೋತಿ; ದೇಸಿತಂ ಪುನ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ಯಥಾ ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ದಿಟ್ಠಿ ಆವಿಕತಾ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಆವಿಕರೋತಿ; ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಏಕತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನೋಮಾನಸೇನಾತಿ ಮನಸಙ್ಖಾತೇನ ಮಾನಸೇನ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿಕರೋತಿ; ವಚೀಭೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ನಾನಾಸಂವಾಸಕಸ್ಸಾತಿ ಲದ್ಧಿನಾನಾಸಂವಾಸಕಸ್ಸ ವಾ ಕಮ್ಮನಾನಾಸಂವಾಸಕಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಿಕೇ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿಕರೋತಿ; ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಾನಾಸೀಮಾಯಾತಿ
ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸ್ಸಾಪಿ ನಾನಾಸೀಮಾಯ ಠಿತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಆವಿಕರೋತಿ। ಮಾಳಕಸೀಮಾಯ ಹಿ ಠಿತೇನ
ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ಠಿತಸ್ಸ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ವಾ ಠಿತೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಯ ಠಿತಸ್ಸಾಪಿ ಆಪತ್ತಿಂ
ದೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅಪಕತತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಸ್ಸ ವಾ, ಯಸ್ಸ ವಾ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾ ಠಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೪೩೦. ನಾಲಂ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾತುನ್ತಿ ನ ಪರಿಯತ್ತಂ ಕಾತುಂ; ನ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಧಾಪಿ ಅಪಕತತ್ತೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ಚ ಠಪಿತಉಪೋಸಥಪವಾರಣೋ ಚ। ಚಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಸಾಸನತೋ ಚಾವೇತುಕಾಮೋ।

೪೩೨. ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾತಿ ಮನ್ದಭಾವೇನ ಮೋಮೂಹಭಾವೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಮ್ಪಿ ಜಾನಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋ, ಕೇವಲಂ ಅತ್ತನೋ ಮೋಮೂಹಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋಯೇವ ಪುಚ್ಛತಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ವಿಯ। ಪಾಪಿಚ್ಛೋತಿ ‘‘ಏವಂ ಮಂ ಜನೋ ಸಮ್ಭಾವೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಾಪಿಕಾಯ ಇಚ್ಛಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ। ಪರಿಭವಾತಿ
ಪರಿಭವಂ ಆರೋಪೇತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅಞ್ಞಬ್ಯಾಕರಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸೇಸಂ
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ। ಅತ್ತಾದಾನವಗ್ಗೇ ಚ ಧುತಙ್ಗವಗ್ಗೇ ಚ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಂ
ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ।

ದಿಟ್ಠಾವಿಕಮ್ಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೪೪. ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗೇ – ಪಾರಾಜಿಕಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಾರಾಜಿಕಗಾಮೀ;
ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತತ್ಥ
ಅಸನ್ತಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನಮುಸಾವಾದೋ ಪಾರಾಜಿಕಗಾಮೀ, ಅಮೂಲಕೇನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ
ಅನುದ್ಧಂಸನಮುಸಾವಾದೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಗಾಮೀ, ‘‘ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ವುತ್ತಮುಸಾವಾದೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಗಾಮೀ, ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಗಾಮೀ, ‘‘ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಆಗತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಗಾಮೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಅದಸ್ಸನೇನಾತಿ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನೇನ। ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯೇಸು ಹಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ
ವಿನಯಧರಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಹಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಂ
ಕರೇಯ್ಯ, ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಕರೋನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಂ
ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಆಪತ್ತಿಂ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ದಸ್ಸನೇನ ನಾಪಜ್ಜತಿ, ಅದಸ್ಸನೇನೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತೇನ
ವುತ್ತಂ ‘‘ಅದಸ್ಸನೇನಾ’’ತಿ। ಅಸ್ಸವನೇನಾತಿ ಏಕವಿಹಾರೇಪಿ
ವಸನ್ತೋ ಪನ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ
ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ಅಸುಣನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿಯೇವ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಸ್ಸವನೇನಾ’’ತಿ। ಪಸುತ್ತಕತಾತಿ ಪಸುತ್ತಕತಾಯ। ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಞ್ಹಿ ಪಸುತ್ತಕಭಾವೇನಪಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಪನ ತಥಾಸಞ್ಞೀ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಏಕರತ್ತಾತಿಕ್ಕಮಾದಿವಸೇನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಮುಸಾವಾದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೫೦. ಭಿಕ್ಖುನಿವಗ್ಗೇ – ಅಲಾಭಾಯಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಅಲಾಭತ್ಥಾಯ; ಯಥಾ ಪಚ್ಚಯೇ ನ ಲಭನ್ತಿ, ತಥಾ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ ವಾಯಮತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅನತ್ಥಂ ಕಲಿಸಾಸನಂ ಆರೋಪೇನ್ತೋ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ। ಅವಾಸಾಯಾತಿ ಅವಾಸತ್ಥಾಯ; ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಖೇತ್ತೇ ವಸನ್ತಿ, ತತೋ ನೀಹರಣತ್ಥಾಯ। ಸಮ್ಪಯೋಜೇತೀತಿ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಸೇವನತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಯೋಜೇತಿ।

೪೫೧. ‘‘ಕತಿಹಿ ನು ಖೋ ಭನ್ತೇ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ।

೪೫೪. ನ ಸಾಕಚ್ಛಾತಬ್ಬೋತಿ
ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾದಿಭೇದೋ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ ನ ಕಥೇತಬ್ಬೋ। ಯಸ್ಮಾ
ಪನ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ವಿಸಂವಾದೇತಿ, ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಕಥಾಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇತಿ,
ನ ಇತರೋ; ತಸ್ಮಾ ಪಠಮಪಞ್ಚಕೇ ‘‘ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದುತಿಯಪಞ್ಚಕೇ
‘‘ಅಸೇಕ್ಖೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ನ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋತಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ ಪಭೇದಗತಞಾಣಪ್ಪತ್ತೋ ನ ಹೋತಿ। ನ ಧಮ್ಮಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋತಿ ಪಾಳಿಧಮ್ಮೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ ನ ಹೋತಿ। ನ ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋತಿ ವೋಹಾರನಿರುತ್ತಿಯಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ ನ ಹೋತಿ। ನ ಪಟಿಭಾನಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋತಿ ಯಾನಿ ತಾನಿ ಪಟಿಭಾನಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಅತ್ಥಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದೀನಿ ಞಾಣಾನಿ, ತೇಸು ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ ನ ಹೋತಿ। ಯಥಾವಿಮುತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ಫಲವಿಮುತ್ತೀನಂ ವಸೇನ ಯಥಾವಿಮುತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಏಕೂನವೀಸತಿಭೇದಾಯ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾಯ ನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಾ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಉಬ್ಬಾಹಿಕವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೫೫. ಉಬ್ಬಾಹಿಕವಗ್ಗೇ – ನ ಅತ್ಥಕುಸಲೋತಿ ನ ಅಟ್ಠಕಥಾಕುಸಲೋ; ಅತ್ಥುದ್ಧಾರೇ ಛೇಕೋ ನ ಹೋತಿ। ನ ಧಮ್ಮಕುಸಲೋತಿ ಆಚರಿಯಮುಖತೋ ಅನುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಪಾಳಿಯಂ ನ ಕುಸಲೋ, ನ ಪಾಳಿಸೂರೋ। ನ ನಿರುತ್ತಿಕುಸಲೋತಿ ಭಾಸನ್ತರವೋಹಾರೇ ನ ಕುಸಲೋ। ನ ಬ್ಯಞ್ಜನಕುಸಲೋತಿ ಸಿಥಿಲಧನಿತಾದಿವಸೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಬ್ಯಞ್ಜನಾರೋಪನೇ ಕುಸಲೋ ನ ಹೋತಿ; ನ ಅಕ್ಖರಪರಿಚ್ಛೇದೇ ನಿಪುಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಪುಬ್ಬಾಪರಕುಸಲೋತಿ ಅತ್ಥಪುಬ್ಬಾಪರೇ ಧಮ್ಮಪುಬ್ಬಾಪರೇ ನಿರುತ್ತಿಪುಬ್ಬಾಪರೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಪುಬ್ಬಾಪರೇ ಪುರೇಕಥಾಪಚ್ಛಾಕಥಾಸು ಚ ನ ಕುಸಲೋ ಹೋತಿ।

ಕೋಧನೋತಿಆದೀನಿ ಯಸ್ಮಾ ಕೋಧಾದೀಹಿ ಅಭಿಭೂತೋ ಕಾರಣಾಕಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ವಿನಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಾನಿ। ಪಸಾರೇತಾ ಹೋತಿ ನೋ ಸಾರೇತಾತಿ ಮೋಹೇತಾ ಹೋತಿ, ನ ಸತಿಉಪ್ಪಾದೇತಾ; ಚೋದಕಚುದಿತಕಾನಂ ಕಥಂ ಮೋಹೇತಿ ಪಿದಹತಿ ನ ಸಾರೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉಬ್ಬಾಹಿಕವಗ್ಗೇ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಉಬ್ಬಾಹಿಕವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೫೭. ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗೇ – ಪುಗ್ಗಲಗರು ಹೋತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ಅಯಂ ಮೇ ಆಚರಿಯೋ’’ತಿಆದೀನಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಜಯಂ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ದೀಪೇತಿ। ಸಙ್ಘಗರು ಹೋತೀತಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ವಿನಯಞ್ಚ ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೋ ಸಙ್ಘಗರುಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಚೀವರಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೋ ಆಮಿಸಗರುಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಗರುಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ।

೪೫೮. ಪಞ್ಚಹುಪಾಲಿ ಆಕಾರೇಹೀತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ – ಕಮ್ಮೇನ, ಉದ್ದೇಸೇನ, ವೋಹರನ್ತೋ, ಅನುಸ್ಸಾವನೇನ, ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾತಿ। ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಪಲೋಕನಾದೀಸು ಚತೂಸು ಕಮ್ಮೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಕಮ್ಮೇನ। ಉದ್ದೇಸೇನಾತಿ ಪಞ್ಚಸು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಉದ್ದೇಸೇನ। ವೋಹರನ್ತೋತಿ ಕಥಯನ್ತೋ; ತಾಹಿ ತಾಹಿ ಉಪಪತ್ತೀಹಿ ‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದೀನಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ದೀಪೇನ್ತೋ । ಅನುಸ್ಸಾವನೇನಾತಿ
‘‘ನನು ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥ ಮಯ್ಹಂ ಉಚ್ಚಾಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಞ್ಚ, ಮಾದಿಸೋ
ನಾಮ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಸತ್ಥು ಸಾಸನಂ ಗಾಹೇಯ್ಯಾತಿ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ
ತುಮ್ಹಾಕಂ ಯುತ್ತಂ, ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಅವೀಚಿ ನೀಲುಪ್ಪಲವನಮಿವ ಸೀತಲೋ, ಕಿಮಹಂ ಅಪಾಯತೋ ನ
ಭಾಯಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವನೇನ। ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನಾತಿ ಏವಂ ಅನುಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತ್ವಾ ಅನಿವತ್ತಿಧಮ್ಮೇ ಕತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ಇಮಂ ಸಲಾಕ’’ನ್ತಿ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನ।

ಏತ್ಥ ಚ ಕಮ್ಮಮೇವ ಉದ್ದೇಸೋ ವಾ ಪಮಾಣಂ, ವೋಹಾರಾನುಸ್ಸಾವನಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ ಪನ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ। ಅಟ್ಠಾರಸವತ್ಥುದೀಪನವಸೇನ ಹಿ ವೋಹರನ್ತೇ ತತ್ಥ ರುಚಿಜನನತ್ಥಂ
ಅನುಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಾಯ ಗಾಹಿತಾಯಪಿ ಅಭಿನ್ನೋವ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘೋ। ಯದಾ ಪನ ಏವಂ ಚತ್ತಾರೋ
ವಾ ಅತಿರೇಕೇ ವಾ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಆವೇಣಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ಉದ್ದೇಸಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ತದಾ
ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಯಂ ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾಯಂ
ಅವೋಚುಮ್ಹಾ ‘‘ಏವಂ ಅಟ್ಠಾರಸಸು ವತ್ಥೂಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಕಮ್ಪಿ ವತ್ಥುಂ ದೀಪೇತ್ವಾ ತೇನ
ತೇನ ಕಾರಣೇನ ‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾ’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ
ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಪರಿವಾರೇ ಪನ ‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಉಪಾಲಿ, ಆಕಾರೇಹಿ
ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತೀ’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಇಧ ವುತ್ತೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಲಕ್ಖಣೇನ ಅತ್ಥತೋ
ನಾನಾಕರಣಂ ನತ್ಥಿ। ತಂ ಪನಸ್ಸ ನಾನಾಕರಣಾಭಾವಂ ತತ್ಥೇವ ಪಕಾಸಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ಸ್ವಾಯಂ
ಪಕಾಸಿತೋ ಹೋತಿ।

ಪಞ್ಞತ್ತೇತನ್ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಏತಂ।
ಕ್ವ ಪಞ್ಞತ್ತಂ? ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕೇ। ತತ್ರ ಹಿ ಚುದ್ದಸ ಖನ್ಧಕವತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ।
ತೇನಾಹ – ‘‘ಪಞ್ಞತ್ತೇತಂ, ಉಪಾಲಿ, ಮಯಾ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಆಗನ್ತುಕವತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಸಙ್ಘರಾಜಿ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಸಙ್ಘಭೇದೋತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಸಙ್ಘರಾಜಿಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ನ ತಾವ ಸಙ್ಘಭೇದೋ; ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪನ ಅಯಂ ಸಙ್ಘರಾಜಿ ವಡ್ಢಮಾನಾ ಸಙ್ಘಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾರತ್ತನ್ತಿ ರತ್ತಿಪರಿಮಾಣಾನುರೂಪಂ; ಯಥಾಥೇರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆವೇನಿಭಾವಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ ವಿಸುಂ ವವತ್ಥಾನಂ ಕರಿತ್ವಾ। ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅಪರಾಪರಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಉಪಾದಾಯ ಖುದ್ದಕಾನಿ ಚೇವ ಮಹನ್ತಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥಾಪಿ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮವಗ್ಗೇ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಸಙ್ಘಭೇದಕವಗ್ಗದ್ವಯವಣ್ಣನಾ

೪೫೯. ಸಙ್ಘಭೇದವಗ್ಗದ್ವಯೇ – ವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಮ್ಮೇನಾತಿ
ತೇಸು ಅಧಮ್ಮಾದೀಸು ಅಧಮ್ಮಾದಯೋ ಏತೇತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿಕೋವ ಹುತ್ವಾ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನಿಧಾಯ
ತೇ ಧಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ದೀಪೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಇತಿ ಯಂ ವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಮ್ಮಂ
ಕರೋತಿ, ತೇನ ಏವಂ ಕತೇನ ವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಕಮ್ಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಹೋನ್ತಿ,
‘‘ಇಮೇಹಿ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ಅತ್ಥಯೋಜನಾ ।
ಏತೇನ ನಯೇನ ಸಬ್ಬಪಞ್ಚಕಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏತ್ಥಾಪಿ ಚ ವೋಹಾರಾದಿ ಅಙ್ಗತ್ತಯಂ
ಪುಬ್ಬಭಾಗವಸೇನೇವ ವುತ್ತಂ। ಕಮ್ಮುದ್ದೇಸವಸೇನ ಪನ ಅತೇಕಿಚ್ಛತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸೇಸಂ
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ನ ಹೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಿ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅವುತ್ತನಯಂ।

ಆವಾಸಿಕವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೬೧. ಆವಾಸಿಕವಗ್ಗೇ – ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಯಥಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋ।

೪೬೨. ವಿನಯಬ್ಯಾಕರಣಾತಿ ವಿನಯಪಞ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ। ಪರಿಣಾಮೇತೀತಿ ನಿಯಾಮೇತಿ ದೀಪೇತಿ ಕಥೇತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಕಥಿನತ್ಥಾರವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ

೪೬೭. ಕಥಿನತ್ಥಾರವಗ್ಗೇ – ಓತಮಸಿಕೋತಿ ಅನ್ಧಕಾರಗತೋ; ತಞ್ಹಿ ವನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಮಞ್ಚಪಾದಾದೀಸುಪಿ ನಲಾಟಂ ಪಟಿಹಞ್ಞೇಯ್ಯ। ಅಸಮನ್ನಾಹರನ್ತೋತಿ ಕಿಚ್ಚಯಪಸುತತ್ತಾ ವನ್ದನಂ ಅಸಮನ್ನಾಹರನ್ತೋ। ಸುತ್ತೋತಿ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ। ಏಕಾವತ್ತೋತಿ ಏಕತೋ ಆವತ್ತೋ ಸಪತ್ತಪಕ್ಖೇ ಠಿತೋ ವೇರೀ ವಿಸಭಾಗಪುಗ್ಗಲೋ ವುಚ್ಚತಿ; ಅಯಂ ಅವನ್ದಿಯೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ವನ್ದಿಯಮಾನೋ ಪಾದೇನಪಿ ಪಹರೇಯ್ಯ। ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋತಿ ಅಞ್ಞಂ ಚಿನ್ತಯಮಾನೋ।

ಖಾದನ್ತೋತಿ ಪಿಟ್ಠಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ಖಾದನ್ತೋ। ಉಚ್ಚಾರಞ್ಚ ಪಸ್ಸಾವಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಅನೋಕಾಸಗತತ್ತಾ ಅವನ್ದಿಯೋ। ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋತಿ
ತಿವಿಧೇನಪಿ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮೇನ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ಅವನ್ದಿಯೋ। ತಜ್ಜನೀಯಾದಿಕಮ್ಮಕತಾ ಪನ
ಚತ್ತಾರೋ ವನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾಪಿ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ
ವುತ್ತೇಸು ಅವನ್ದಿಯೇಸು ನಗ್ಗಞ್ಚ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಞ್ಚ ವನ್ದನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ। ಇತರೇಸಂ ಪನ
ಅಸಾರುಪ್ಪಟ್ಠೇನ ಚ ಅನ್ತರಾ ವುತ್ತಕಾರಣೇನ ಚ ವನ್ದನಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಇತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಛಾಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾದಯೋ
ದಸಪಿ ಆಪತ್ತಿವತ್ಥುಭಾವೇನೇವ ಅವನ್ದಿಯಾ। ತೇ ವನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ನಿಯಮೇನೇವ ಆಪತ್ತಿ। ಇತಿ
ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಪಞ್ಚಕೇಸು ತೇರಸ ಜನೇ ವನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ದ್ವಾದಸನ್ನಂ ವನ್ದನಾಯ
ಆಪತ್ತಿ।

೪೬೮. ಆಚರಿಯೋ ವನ್ದಿಯೋತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಚರಿಯೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಚರಿಯೋ ನಿಸ್ಸಯಾಚರಿಯೋ ಉದ್ದೇಸಾಚರಿಯೋ ಓವಾದಾಚರಿಯೋತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಚವಿಧೋಪಿ ಆಚರಿಯೋ ವನ್ದಿಯೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಕಥಿನತ್ಥಾರವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕವಣ್ಣನಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ
ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಅಧಿಕರಣಭೇದಂ 

ಚೋದನಾಕಣ್ಡಂ
ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮೋ
ಮಹಾಸಙ್ಗಾಮೋ
ಕಥಿನಭೇದಂ
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕಂ

ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೪೭೦. ಅಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿಆದೀಸು
ಸಹಸೇಯ್ಯಾದಿಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದೇಸೇನ್ತೋ
ಸಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಸಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಮೇವ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ
ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಇತರಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಚಿತ್ತಕೋ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ‘‘ಧಮ್ಮದಾನಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಪದಸೋಧಮ್ಮಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೋ
ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಬುದ್ಧಾನಂ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತೋ ದೇಸೇನ್ತೋ
ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ದೋಮನಸ್ಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ,
ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ನಿದ್ದಾಗತೋವ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಭಿಂಸಾಪನಾದೀನಿ
ಕತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಿಕೋ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ದೋಮನಸ್ಸಿಕೋವ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ,
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ।
ನಿದ್ದೋಕ್ಕನ್ತಸಮಯೇ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತೀ’’ತಿಆದಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಪಠಮಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹೀತಿಆದಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

೪೭೩. ಚತ್ತಾರೋ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹೀತಿಆದೀಸು ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಯಂ ಯಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಲಬ್ಭತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ।

ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ
ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಅಧಿಕರಣಭೇದಂ 

ಚೋದನಾಕಣ್ಡಂ
ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮೋ
ಮಹಾಸಙ್ಗಾಮೋ
ಕಥಿನಭೇದಂ
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕಂ
ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಪರದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಅಪರದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

(೧) ಕಾಯಿಕಾದಿಆಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ

೪೭೪. ‘‘ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಕಾಯಿಕಾ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಛ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಕಾಯಿಕಾತಿ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲೇ ಚತುತ್ಥೇನ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಛ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖು
ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾಪತ್ತಿಯೋ।
ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಸಮುಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಹಿ ಏತಾ ಕಾಯಿಕಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಛ ವಾಚಸಿಕಾತಿ
ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲೇ ಪಞ್ಚಮೇನ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಛ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ,
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಇಚ್ಛಾಪಕತೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾಪತ್ತಿಯೋ। ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋತಿ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಪಟಿಚ್ಛಾದನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅತ್ತನೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಪಟಿಚ್ಛಾದನೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಪಞ್ಚ ಸಂಸಗ್ಗಪಚ್ಚಯಾತಿ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಕಾಯೇನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇ
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಙ್ಗುಲಿಪತೋದಕೇ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಇಮಾ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಪಚ್ಚಯಾ ಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಯೋ।

ಅರುಣುಗ್ಗೇ ತಿಸ್ಸೋತಿ
ಏಕರತ್ತಛಾರತ್ತಸತ್ತಾಹದಸಾಹಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮವಸೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ
ರತ್ತಿವಿಪ್ಪವಾಸೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ‘‘ಪಠಮಮ್ಪಿ ಯಾಮಂ ಛಾದೇತಿ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತತಿಯಮ್ಪಿ
ಯಾಮಂ ಛಾದೇತಿ, ಉದ್ಧಸ್ತೇ ಅರುಣೇ ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ, ಯೋ ಛಾದೇತಿ ಸೋ ದುಕ್ಕಟಂ
ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಇಮಾ ಅರುಣುಗ್ಗೇ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ದ್ವೇ ಯಾವತತಿಯಕಾತಿ ಏಕಾದಸ ಯಾವತತಿಯಕಾ ನಾಮ, ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ಪನ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯಾವತತಿಯಕಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಯಾವತತಿಯಕಾತಿ। ಏಕೇತ್ಥ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂಯೇವ ಏಕಾ ಏತ್ಥ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾ ನಾಮ। ಏಕೇನ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಹೋತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ, ಸೋ ಆವಿಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಏಕೇನ ನಿದಾನುದ್ದೇಸೇನ ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಞ್ಚ ಸಬ್ಬಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾನಞ್ಚ ಸಙ್ಗಹೋ ಹೋತಿ।

ವಿನಯಸ್ಸ ದ್ವೇ ಮೂಲಾನೀತಿ ಕಾಯೋ ಚೇವ ವಾಚಾ ಚ। ಗರುಕಾ ದ್ವೇ ವುತ್ತಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ । ದ್ವೇ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಚ್ಛಾದನಾತಿ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾಯ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದಕಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಇಮಾ ದ್ವೇ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಚ್ಛಾದನಾಪತ್ತಿಯೋ ನಾಮ।

ಗಾಮನ್ತರೇ ಚತಸ್ಸೋತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖು
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿದಹತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ; ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮತಿ,
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಗಾಮನ್ತರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಗಾಮೇ ಪಠಮಪಾದೇ
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ದುತಿಯಪಾದೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ; ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪಠಮಪಾದೇ ಉಪಚಾರೋಕ್ಕಮನೇ
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ದುತಿಯಪಾದೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ ಇಮಾ ಗಾಮನ್ತರೇ
ದುಕ್ಕಟಪಾಚಿತ್ತಿಯಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸಙ್ಘಆದಿಸೇಸವಸೇನ ಚತಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಚತಸ್ಸೋ ನದಿಪಾರಪಚ್ಚಯಾತಿ
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿದಹತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ; ನಾವಂ ಅಭಿರುಹತಿ,
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ನದಿಪಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಉತ್ತರಣಕಾಲೇ ಪಠಮಪಾದೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ,
ದುತಿಯಪಾದೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋ। ಏಕಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ। ನವಮಂಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸೇಸಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಸು।

ದ್ವೇ ವಾಚಸಿಕಾ ರತ್ತಿನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ ರತ್ತನ್ಧಕಾರೇ ಅಪ್ಪದೀಪೇ ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತಾ ಸಲ್ಲಪತಿ , ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ಸಲ್ಲಪತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ದ್ವೇ ವಾಚಸಿಕಾ ದಿವಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ ದಿವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತಾ ಸಲ್ಲಪತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಸಲ್ಲಪತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ದದಮಾನಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋತಿ
ಮರಣಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ ವಿಸಂ ದೇತಿ, ಸೋ ಚೇ ತೇನ ಮರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ; ಯಕ್ಖಪೇತಾನಂ
ದೇತಿ, ತೇ ಚೇ ಮರನ್ತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸ್ಸ ದೇತಿ, ಸೋ ಚೇ ಮರತಿ,
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರದಾನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಏವಂ ದದಮಾನಸ್ಸ
ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಿ
ಹತ್ಥಗ್ಗಾಹ-ವೇಣಿಗ್ಗಾಹೇಸು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಮುಖೇನ ಅಙ್ಗಜಾತಗ್ಗಹಣೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ,
ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅವಸ್ಸುತಾಯ
ಅವಸ್ಸುತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ಏವಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇ ಚತ್ತಾರೋ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ।

(೨) ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯಾದಿವಣ್ಣನಾ

೪೭೫. ಪಞ್ಚ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯೋತಿ ಲಹುಕಾ ಪಞ್ಚ। ಛ ಸಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ। ಏಕೇತ್ಥ ಅಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮಾತಿ ಏಕಾ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿ।

ವಿನಯಗರುಕಾ ದ್ವೇ ವುತ್ತಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚೇವ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ। ಕಾಯವಾಚಸಿಕಾನಿ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಕಾಯವಾಚಸಿಕಾನಿ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಏಕಸಿಕ್ಖಾಪದಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ। ಏಕೋ ವಿಕಾಲೇ ಧಞ್ಞರಸೋತಿ ಲೋಣಸೋವೀರಕಂ। ಅಯಮೇವ ಹಿ ಏಕೋ ಧಞ್ಞರಸೋ ವಿಕಾಲೇ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕಾ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಸಮ್ಮುತೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿ। ಅಯಮೇವ ಹಿ ಏಕಾ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೇನ ಸಮ್ಮುತಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾ।

ಪಾರಾಜಿಕಾ ಕಾಯಿಕಾ ದ್ವೇತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮೇಥುನಪಾರಾಜಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಪಾರಾಜಿಕಂ। ದ್ವೇ ಸಂವಾಸಭೂಮಿಯೋತಿ
ಅತ್ತನಾ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಂ ಕರೋತಿ, ಸಮಗ್ಗೋ ವಾ ಸಙ್ಘೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಂ ಓಸಾರೇತಿ।
ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಭೂಮಿ ಚ ನಾನಾಸಂವಾಸಕಭೂಮಿ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂ ದ್ವೇ
ಸಂವಾಸಭೂಮಿಯೋ ವುತ್ತಾ। ದ್ವಿನ್ನಂ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋತಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ಚ ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಸ್ಸ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಾ। ದ್ವಙ್ಗುಲಾ ದುವೇತಿ ದ್ವೇ ದ್ವಙ್ಗುಲಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ, ‘‘ದ್ವಙ್ಗುಲಪಬ್ಬಪರಮಂ ಆದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅಯಮೇಕಾ, ‘‘ದ್ವಙ್ಗುಲಂ ವಾ ದ್ವೇಮಾಸಂ ವಾ’’ತಿ ಅಯಮೇಕಾ।

ದ್ವೇ ಅತ್ತಾನಂ ವಧಿತ್ವಾನಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅತ್ತಾನಂ ವಧಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ; ವಧತಿ ರೋದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ; ವಧತಿ ನ ರೋದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ದ್ವೀಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಕಮ್ಮೇನ ಚ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನ ಚ। ದ್ವೇತ್ಥ ಪಠಮಾಪತ್ತಿಕಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಕಲೇಪಿ ವಿನಯೇ ದ್ವೇ ಪಠಮಾಪತ್ತಿಕಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ। ಇತರಥಾ ಪನ ನವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನವ ಭಿಕ್ಖುನೀನನ್ತಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಹೋನ್ತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ಕರಣಾ ದುವೇತಿ ದ್ವೇ ಞತ್ತಿಕಿಚ್ಚಾನಿ – ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಮ್ಮಪಾದಕಾ ಚ। ನವಸು ಠಾನೇಸು ಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೀಸು ಕಮ್ಮಪಾದಭಾವೇನ ತಿಟ್ಠತಿ।

ಪಾಣಾತಿಪಾತೇ ತಿಸ್ಸೋತಿ
‘‘ಅನೋದಿಸ್ಸ ಓಪಾತಂ ಖಣತಿ, ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸೋ ಮರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ; ಯಕ್ಖಪೇತಾನಂ ಮರಣೇ
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸ್ಸ ಮರಣೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಹೋನ್ತಿ। ವಾಚಾ ಪಾರಾಜಿಕಾ ತಯೋತಿ
ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಾಯ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾಯ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಾಯಾತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ
‘‘ಆಣತ್ತಿಯಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ, ಮನುಸ್ಸಮರಣೇ, ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಉಲ್ಲಪನೇ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂ
ತಯೋ ವುತ್ತಾ। ಓಭಾಸನಾ ತಯೋತಿ ವಚ್ಚಮಗ್ಗಂ ಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗಂ
ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಭಾಸನೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ವಚ್ಚಮಗ್ಗಂ ಪಸ್ಸಾವಮಗ್ಗಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಧಕ್ಖಕಂ
ಉಬ್ಭಜಾಣುಮಣ್ಡಲಂ ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಭಣನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಉಬ್ಭಕ್ಖಕಂ ಅಧೋಜಾಣುಮಣ್ಡಲಂ
ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಭಣನೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಞ್ಚರಿತ್ತೇನ ವಾ ತಯೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವೀಮಂಸತಿ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ , ಆಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ;
ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವೀಮಂಸತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ; ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನ
ವೀಮಂಸತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಇಮೇ ಸಞ್ಚರಿತ್ತೇನ ಕಾರಣಭೂತೇನ ತಯೋ
ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ।

ತಯೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಾತಿ
ಅದ್ಧಾನಹೀನೋ ಅಙ್ಗಹೀನೋ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನೋ ಚ ತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ ವುತ್ತಮೇವ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಯೋ
ಪತ್ತಚೀವರೇನ ಅಪರಿಪೂರೋ, ಪರಿಪೂರೋ ಚ ನ ಯಾಚತಿ, ಇಮೇಪಿ ಅಙ್ಗಹೀನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ।
ಮಾತುಘಾತಕಾದಯೋ ಚ ಕರಣದುಕ್ಕಟಕಾ ಪಣ್ಡಕಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕತಿರಚ್ಛಾನಗತಸಙ್ಖಾತೇನ
ವತ್ಥುವಿಪನ್ನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏಸ ನಯೋ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತೋ। ತಯೋ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಗಹಾತಿ
ಞತ್ತಿಕಪ್ಪನಾ, ವಿಪ್ಪಕತಪಚ್ಚತ್ತಂ, ಅತೀತಕರಣನ್ತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ದದೇಯ್ಯ
ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿಭೇದಾ ಞತ್ತಿಕಪ್ಪನಾ; ‘‘ದೇತಿ ಕರೋತೀ’’ತಿಆದಿಭೇದಂ ವಿಪ್ಪಕತಪಚ್ಚತ್ತಂ;
‘‘ದಿನ್ನಂ ಕತ’’ನ್ತಿಆದಿಭೇದಂ ಅತೀತಕರಣಂ ನಾಮಾತಿ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಕಮ್ಮಾನಿ
ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ। ಅಪರೇಹಿಪಿ ತೀಹಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹನ್ತಿ – ವತ್ಥುನಾ, ಞತ್ತಿಯಾ,
ಅನುಸ್ಸಾವನಾಯಾತಿ। ವತ್ಥುಸಮ್ಪನ್ನಞ್ಹಿ ಞತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅನುಸ್ಸಾವನಸಮ್ಪನ್ನಞ್ಚ ಕಮ್ಮಂ
ನಾಮ ಹೋತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಯೋ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಗಹಾ’’ತಿ। ನಾಸಿತಕಾ ತಯೋ ನಾಮ ಮೇತ್ತಿಯಂ
ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಥ, ದೂಸಕೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಾಮಣೇರೋ
ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಕಣ್ಟಕಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ನಾಸೇಥಾತಿ ಏವಂ ಲಿಙ್ಗಸಂವಾಸದಣ್ಡಕಮ್ಮನಾಸನಾವಸೇನ
ತಯೋ ನಾಸಿತಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಏಕವಾಚಿಕಾತಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ದ್ವೇ ತಯೋ ಏಕಾನುಸ್ಸಾವನೇ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಜನಾನಂ ಏಕುಪಜ್ಝಾಯೇನ ನಾನಾಚರಿಯೇನ ಏಕಾನುಸ್ಸಾವನಾ ವಟ್ಟತಿ।

ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ತಿಸ್ಸೋತಿ ಪಾದೇ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಾದೇ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಅತಿರೇಕಮಾಸಕೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಮಾಸಕೇ ವಾ ಊನಮಾಸಕೇ ವಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ಚತಸ್ಸೋ ಮೇಥುನಪಚ್ಚಯಾತಿ ಅಕ್ಖಯಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಖಯಿತೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ವಿವಟಕತೇ ಮುಖೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಜತುಮಟ್ಠಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋತಿ ವನಪ್ಪತಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ಭೂತಗಾಮೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಙ್ಗಜಾತೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಪಞ್ಚ ಛಡ್ಡಿತಪಚ್ಚಯಾತಿ
ಅನೋದಿಸ್ಸ ವಿಸಂ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಸಚೇ ತೇನ ಮನುಸ್ಸೋ ಮರತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಂ; ಯಕ್ಖಪೇತೇಸು
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಛಡ್ಡನೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ;
ಸೇಖಿಯೇಸು ಹರಿತೇ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಛಡ್ಡನೇ ದುಕ್ಕಟಂ – ಇಮಾ ಛಡ್ಡಿತಪಚ್ಚಯಾ
ಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ।

ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ದುಕ್ಕಟಾ ಕತಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕವಗ್ಗಸ್ಮಿಂ ದಸಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಾ ಕತಾ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತುರೇತ್ಥ ನವಕಾ ವುತ್ತಾತಿ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದಮ್ಹಿಯೇವ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ದ್ವೇ, ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ದ್ವೇತಿ ಏವಂ ಚತ್ತಾರೋ ನವಕಾ ವುತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದ್ವಿನ್ನಂ ಚೀವರೇನ ಚಾತಿ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ
ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಚೀವರಂ
ದೇನ್ತಸ್ಸ ಚೀವರೇನ ಕಾರಣಭೂತೇನ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಅಟ್ಠ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಾತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾ ಏವ। ಭುಞ್ಜನ್ತಾಮಕಧಞ್ಞೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ದುಕ್ಕಟಾ ಕತಾತಿ ಆಮಕಧಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಾ ಕತಾಯೇವ।

ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಚತಸ್ಸೋತಿ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಮಾತುಗಾಮೇನ ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ,
ಗಾಮೂಪಚಾರೋಕ್ಕಮನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಏಕಾ ಗಾಮನ್ತರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸಾ
ಗಾಮೂಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಿಯಾ ಪಠಮಪಾದೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ದುತಿಯಪಾದೇ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ
ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ। ಠಿತಸ್ಸ ಚಾಪಿ ತತ್ತಕಾತಿ
ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಚತಸ್ಸೋ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಂ? ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ
ಓಕಾಸೇ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವವಸೇನ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ; ಹತ್ಥಪಾಸಂ
ವಿಜಹಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ; ಅರುಣುಗ್ಗಮನಕಾಲೇ ದುತಿಯಿಕಾಯ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹನ್ತೀ
ತಿಟ್ಠತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ; ವಿಜಹಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಚತಸ್ಸೋ
ಆಪತ್ತಿಯೋ। ನಿಪನ್ನಸ್ಸಾಪಿ ತತ್ತಕಾತಿ ಸಚೇಪಿ ಹಿ ಸಾ ನಿಸೀದತಿ ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ ವಾ, ಏತಾಯೇವ ಚತಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ।

(೩) ಪಾಚಿತ್ತಿಯವಣ್ಣನಾ

೪೭೬. ಪಞ್ಚ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀತಿ
ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಾನಾಭಾಜನೇಸು ವಾ ಏಕಭಾಜನೇ ವಾ ಅಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಠಪಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಞ್ಚ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ
ನಾನಾವತ್ಥುಕಾನಿ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಇಮಂ ಪಠಮಂ ಆಪನ್ನೋ, ಇಮಂ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ ನ
ವತ್ತಬ್ಬೋ।

ನವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀತಿ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು
ನವ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಏಕಂ ಕಬಳಂ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಮುಖೇ
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಗಳಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಅಯಂ ನವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾನಿ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘‘ಇಮಂ ಪಠಮಂ ಆಪನ್ನೋ, ಇಮಂ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಏಕವಾಚಾಯ ದೇಸೇಯ್ಯಾತಿ
‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚ
ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪನ್ನೋ, ತಾ ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕವಾಚಾಯ ದೇಸೇಯ್ಯ, ದೇಸಿತಾವ
ಹೋನ್ತಿ, ದ್ವೀಹಿ ತೀಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದುತಿಯವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ‘‘ಅಹಂ,
ಭನ್ತೇ, ನವ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನವ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪನ್ನೋ, ತಾ
ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।

ವತ್ಥುಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ದೇಸೇಯ್ಯಾತಿ
‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇಸಿಂ,
ಯಥಾವತ್ಥುಕಂ ತಂ ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ಥುಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ದೇಸೇಯ್ಯ,
ದೇಸಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ನಾಮಗ್ಗಹಣೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ।
ದುತಿಯವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ನವ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುತ್ತೋ,
ಯಥಾವತ್ಥುಕಂ ತಂ ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।

ಯಾವತತಿಯಕೇ ತಿಸ್ಸೋತಿ
ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾಯ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಭೇದಕಾನುವತ್ತಕಾನಂ ಕೋಕಾಲಿಕಾದೀನಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ,
ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಚಣ್ಡಕಾಳಿಕಾಯ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ
ಇಮಾ ಯಾವತತಿಯಕಾ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಛ ವೋಹಾರಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಯುತ್ತವಾಚಾಪಚ್ಚಯಾ ಛ
ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಂ? ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಪಾಪಿಚ್ಛೋ ಇಚ್ಛಾಪಕತೋ
ಅಸನ್ತಂ ಅಭೂತಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಉಲ್ಲಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು
ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ
ಯೋ ತೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ ಸೋ ಅರಹಾತಿ ವದತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು
ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಭಿಕ್ಖು ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ
ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಸ್ಸ। ಆಜೀವಹೇತು ಆಜೀವಕಾರಣಾ ಸೂಪಂ ವಾ
ಓದನಂ ವಾ ಅಗಿಲಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ।

ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅವಸೇಸೇಸು ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಲಸುಣೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾತಿ ಅವಸ್ಸುತಾ ಅವಸ್ಸುತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಭೋಜನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಲಸುಣಂ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅವಸೇಸಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವೋಮಿಸ್ಸಕಂ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಮಾನಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ, ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಮಾ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನೀತಿ
‘‘ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಮನುಭಾಸನಾಯ
ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಿಯಾ ಞತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ದ್ವೀಹಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾಹಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ,
ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ, ಸಙ್ಘಭೇದಾಯ ಪರಕ್ಕಮನಾದೀಸು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ,
ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಾ ಯಾವತತಿಯಕಾ
ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಪಞ್ಚನ್ನಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತೀತಿ
ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ದ್ವಿನ್ನಂ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ
ಆಪತ್ತಿಯೇವ, ಸಿಕ್ಖಾಮಾನಸಾಮಣೇರಿಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ತಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಇಮಿನಾ
ಪರಿಯಾಯೇನ ತೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ ನ ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬಾ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಪನ ತೇಸಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣೇನ ಚಾತಿ
ಅಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪಞ್ಚನ್ನಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇಸಂಯೇವ ಹಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪತ್ತಚೀವರಾದೀನಂ
ಅತ್ಥಾಯ ವಿನಿಚ್ಛಯವೋಹಾರೋ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಿಹೀನಂ ಪನ ಅಡ್ಡಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ।

ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಹೋತೀತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವೂಪಸಮೇನ ಚಾತಿ ಏತೇಸಂಯೇವ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಞ್ಚನ್ನಞ್ಚೇವ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏತೇಸಂಯೇವ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅನಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೀಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಸೋಭತೀತಿ
ಸಙ್ಘಾದೀಹಿ ತೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸೋಭತಿ। ಕತವೀತಿಕ್ಕಮೋ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮಂ
ಆಪತ್ತಿಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಗಣಮಜ್ಝೇ ಪುಗ್ಗಲಸನ್ತಿಕೇ ವಾ ಪಟಿಕರಿತ್ವಾ ಅಬ್ಭುಣ್ಹಸೀಲೋ
ಪಾಕತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೀಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಸೋಭತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

ದ್ವೇ ಕಾಯಿಕಾ ರತ್ತಿನ್ತಿ
ಭಿಕ್ಖುನೀ ರತ್ತನ್ಧಕಾರೇ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಾನನಿಸಜ್ಜಸಯನಾನಿ ಕಪ್ಪಯಮಾನಾ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಾನಾದೀನಿ ಕಪ್ಪಯಮಾನಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ದ್ವೇ
ಕಾಯದ್ವಾರಸಮ್ಭವಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ರತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ದ್ವೇ ಕಾಯಿಕಾ ದಿವಾತಿ ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ದಿವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸ ಏಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾರತ್ತೇನ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯಿತಬ್ಬಂ । ಯೋ ಉಪನಿಜ್ಝಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೨೬೬) ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅಯಮೇಕಾ ಆಪತ್ತಿ। ಏಕಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಚ್ಚಯಾತಿ
‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖಾದಾಯಿಕಾಯ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೬೬) ಏತ್ಥ
ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಯಾಗುಂ ವಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಾ ದೇನ್ತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ಮುಖಂ
ಉಲ್ಲೋಕಯತೋ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏಕಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಚ್ಚಯಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಪರಿಪಾಚಿತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಅಟ್ಠಾನಿಸಂಸೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾನಿಸಂಸೇ। ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಾ ತಯೋ ವುತ್ತಾತಿ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನೇ ಅಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಪಾಪಿಕಾಯ ಚ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇತಿ। ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಮ್ಮಾವತ್ತನಾತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಾನಂ ಏತ್ತಕೇಸು ವತ್ತೇಸು ವತ್ತನಾ।

ಪಞ್ಚಠಾನೇ ಮುಸಾವಾದೋತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಸಙ್ಖಾತೇ ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಮುಸಾವಾದೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಚುದ್ದಸ ಪರಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ದಸಾಹಪರಮಾದಿನಯೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಂ। ದ್ವಾದಸ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚತ್ತಾರಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಟ್ಠ। ಚತುನ್ನಂ ದೇಸನಾಯ ಚಾತಿ
ಚತುನ್ನಂ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತಮಾ ಪನ ಸಾತಿ? ದೇವದತ್ತೇನ ಪಯೋಜಿತಾನಂ
ಅಭಿಮಾರಾನಂ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾ, ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಯಿಕಾಯ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾ, ವಡ್ಢಸ್ಸ
ಲಿಚ್ಛವಿನೋ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾ, ವಾಸಭಗಾಮಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತಾನಂ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾತಿ ಅಯಂ ಚತುನ್ನಂ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಾ ನಾಮ।

ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮುಸಾವಾದೋತಿ
‘‘ಪುಬ್ಬೇವಸ್ಸ ಹೋತಿ ಮುಸಾ ಭಣಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ವಿನಿಧಾಯ ಸಞ್ಞ’’ನ್ತಿ
ಪರಿಯೋಸಾನೇಹಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪-೫; ಪರಿ॰ ೪೫೯) ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ।
ಉಪೋಸಥಙ್ಗಾನಿಪಿ ಪಾಣಂ ನ ಹನೇತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾನೇವ। ಅಟ್ಠ ದೂತೇಯ್ಯಙ್ಗಾನೀತಿ ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾ ಚ ಹೋತಿ ಸಾವೇತಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಚೂಳವ॰ ೩೪೭) ನಯೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಕೇ ವುತ್ತಾನಿ। ಅಟ್ಠ ತಿತ್ಥಿಯವತ್ತಾನಿ ಮಹಾಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾನಿ।

ಅಟ್ಠವಾಚಿಕಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಇತರಾಹಿ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಆಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ । ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಅಟ್ಠಹೀತಿ ಅಟ್ಠಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ।

ಏಕಸ್ಸ ಛೇಜ್ಜನ್ತಿ ಗಾಥಾಯ ನವಸು
ಜನೇಸು ಯೋ ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಛೇಜ್ಜಂ ಹೋತಿ, ದೇವದತ್ತೋ ವಿಯ
ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಭೇದಕಾನುವತ್ತಕಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಕೋಕಾಲಿಕಾದೀನಂ ವಿಯ, ಧಮ್ಮವಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಇಮಾ ಪನ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕವತ್ಥುಕಾ ಸಙ್ಘಭೇದವತ್ಥುಕಾ ಏವ।

ನವ ಆಘಾತವತ್ಥೂನೀತಿ ಗಾಥಾಯ ನವಹೀತಿ ನವಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ಕರಣಾ ನವಾತಿ ಞತ್ತಿಯಾ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ನವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

(೪) ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾದಿವಣ್ಣನಾ

೪೭೭. ದಸ ಪುಗ್ಗಲಾ ನಾಭಿವಾದೇತಬ್ಬಾತಿ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾ ದಸ ಜನಾ। ಅಞ್ಜಲಿ ಸಾಮೀಚೇನ ಚಾತಿ
ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಞ್ಜಲಿ ಚ ತೇಸಂ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನೇವ
ಪಾನೀಯಾಪುಚ್ಛನತಾಲವಣ್ಟಗ್ಗಹಣಾದಿ ಖನ್ಧಕವತ್ತಂ ತೇಸಂ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಜಲಿ
ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಸನ್ನಂ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ತೇಸಂಯೇವ ದಸನ್ನಂ ಏವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ। ದಸ ಚೀವರಧಾರಣಾತಿ ದಸ ದಿವಸಾನಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಧಾರಣಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ, ದಾತಬ್ಬಂ ಇಧ ಚೀವರನ್ತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಸಮ್ಮುಖಾವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಸನ್ತೇತಿ ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಉಮ್ಮತ್ತಕಖಿತ್ತಚಿತ್ತವೇದನಾಟ್ಟಾನಂ ತಿಣ್ಣಞ್ಚ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಾನನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಸನ್ತೇ ಪತಿರೂಪೇ ಗಾಹಕೇ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ। ಸೋಳಸನ್ನಂ ನ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಸೇಸಾನಂ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾನಂ ಪಣ್ಡಕಾದೀನಂ ಸೋಳಸನ್ನಂ ನ ದಾತಬ್ಬಂ।

ಕತಿಸತಂ ರತ್ತಿಸತಂ, ಆಪತ್ತಿಯೋ ಛಾದಯಿತ್ವಾನಾತಿ ಕತಿಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ರತ್ತಿಸತಂ ಛಾದಯಿತ್ವಾನ। ದಸಸತಂ ರತ್ತಿಸತಂ, ಆಪತ್ತಿಯೋ ಛಾದಯಿತ್ವಾನಾತಿ
ದಸಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ರತ್ತಿಸತಂ ಛಾದಯಿತ್ವಾನ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಯೋ ದಿವಸೇ ಸತಂ
ಸತಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಸ ದಸ ದಿವಸೇ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ತೇನ ರತ್ತಿಸತಂ
ಆಪತ್ತಿಸಹಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಸಬ್ಬಾವ ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾತಿ ಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ದಸ ರತ್ತಿಯೋ ವಸಿತ್ವಾನ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಪಾರಿವಾಸಿಕೋತಿ।

ದ್ವಾದಸ ಕಮ್ಮದೋಸಾ ವುತ್ತಾತಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಂ, ಅಧಮ್ಮೇನಸಮಗ್ಗಂ, ಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಂ, ತಥಾ ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಾನಿಪೀತಿ ಏವಂ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮೇ ತಯೋ ತಯೋ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾದಸ ಕಮ್ಮದೋಸಾ ವುತ್ತಾ।

ಚತಸ್ಸೋ ಕಮ್ಮಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋತಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೇನಸಮಗ್ಗಂ, ತಥಾ ಸೇಸಾನಿಪೀತಿ ಏವಂ ಚತಸ್ಸೋ ಕಮ್ಮಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ವುತ್ತಾ।

ಛ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ
ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಕಮ್ಮಂ, ಅಧಮ್ಮೇನಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮಂ, ಧಮ್ಮಪತಿರೂಪಕೇನವಗ್ಗಕಮ್ಮಂ,
ಧಮ್ಮಪತಿರೂಪಕೇನಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮಂ, ಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಕಮ್ಮಂ, ಧಮ್ಮೇನಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮನ್ತಿ ಏವಂ ಛ
ಕಮ್ಮಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಏಕೇತ್ಥ ಧಮ್ಮಿಕಾ ಕತಾತಿ ಏಕಂ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಕಮ್ಮಮೇವೇತ್ಥ ಧಮ್ಮಿಕಂ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುತಿಯಗಾಥಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಏತದೇವ ಧಮ್ಮಿಕಂ।

ಯಂ ದೇಸಿತಾತಿ ಯಾನಿ ದೇಸಿತಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ಪಕಾಸಿತಾನಿ। ಅನನ್ತಜಿನೇನಾತಿಆದೀಸು
ಪರಿಯನ್ತಪರಿಚ್ಛೇದಭಾವರಹಿತತ್ತಾ ಅನನ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತಂ ಭಗವತಾ ರಞ್ಞಾ
ಸಪತ್ತಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ವಿಯ ಕಿಲೇಸಗಣಂ ಅಭಿಮದ್ದಿತ್ವಾ ಜಿತಂ ವಿಜಿತಂ ಅಧಿಗತಂ
ಸಮ್ಪತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ‘‘ಅನನ್ತಜಿನೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸ್ವೇವ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು
ನಿಬ್ಬಿಕಾರತಾಯ ತಾದಿ, ವಿಕ್ಖಮ್ಭನತದಙ್ಗಸಮುಚ್ಛೇದಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿನಿಸ್ಸರಣವಿವೇಕಸಙ್ಖಾತಂ
ವಿವೇಕಪಞ್ಚಕಂ ಅದ್ದಸಾತಿ ವಿವೇಕದಸ್ಸೀ; ತೇನ ಅನನ್ತಜಿನೇನ ತಾದಿನಾ ವಿವೇಕದಸ್ಸಿನಾ ಯಾನಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಿ ದೇಸಿತಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಏಕೇತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ವಿನಾ ಸಮಥೇಹೀತಿ
ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಯಾನಿ ಸತ್ಥಾರಾ ಸತ್ತ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಿ ದೇಸಿತಾನಿ, ತತ್ಥ
ಏಕಾಪಿ ಆಪತ್ತಿ ವಿನಾ ಸಮಥೇಹಿ ನ ಸಮ್ಮತಿ, ಅಥ ಖೋ ಛ ಸಮಥಾ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನೀತಿ
ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ಸಮಾಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಪನ ಏಕೋ
ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋವ ವಿನಾ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ, ಸಮಥಭಾವಂ ಗಚ್ಛತಿ।
ನ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇನ ಸಮಥೇನ ವಿನಾ ಅನಿಪ್ಫತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಏಕೇತ್ಥ
ಸಮ್ಮತಿ ವಿನಾ ಸಮಥೇಹೀ’’ತಿ। ಇಮಿನಾ ತಾವ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅತ್ಥೋ ವುತ್ತೋ।
ಮಯಂ ಪನ ‘‘ವಿನಾ’’ತಿ ನಿಪಾತಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧನಮತ್ತಮತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕೇತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ವಿನಾ
ಸಮಥೇಹೀ’’ತಿ ಏತೇಸು ಸತ್ತಸು ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಏಕೋ
ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ವಿನಾ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತೀತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ರೋಚೇಯ್ಯಾಮ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ
ಚೇತಂ ‘‘ಯಾ ಸಾ ಆಪತ್ತಿ ಅನವಸೇಸಾ, ಸಾ ಆಪತ್ತಿ ನ ಕತಮೇನ ಅಧಿಕರಣೇನ ಕತಮಮ್ಹಿ ಠಾನೇ ನ
ಕತಮೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತೀ’’ತಿ।

ಛಊನದಿಯಡ್ಢಸತಾತಿ
‘‘ಇಧ, ಉಪಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ದೀಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ
ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ
ವೇಮತಿಕೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ
ವೇಮತಿಕೋ, ತಸ್ಮಿಂ ವೇಮತಿಕೋ ಭೇದೇ ಅಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವೇಮತಿಕೋ ಭೇದೇ
ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವೇಮತಿಕೋ ಭೇದೇ ವೇಮತಿಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ಯಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸನ್ನಂ
ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಂ ವಸೇನ ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಕಾನಿ ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾನಿ, ತೇಸಂ ವಸೇನ
ಛಊನದಿಯಡ್ಢಸತಂ ಆಪಾಯಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ಅಟ್ಠಾರಸ ಅನಾಪಾಯಿಕಾತಿ ‘‘ಇಧ,
ಉಪಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ಅಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ದೀಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ ಭೇದೇ ಧಮ್ಮದಿಟ್ಠಿ
ಅವಿನಿಧಾಯ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಿನಿಧಾಯ ಖನ್ತಿಂ ಅವಿನಿಧಾಯ ರುಚಿಂ ಅವಿನಿಧಾಯ ಭಾವಂ
ಅನುಸ್ಸಾವೇತಿ, ಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇತಿ ‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ, ಅಯಂ ವಿನಯೋ, ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ, ಇಮಂ
ಗಣ್ಹಥ, ಇಮಂ ರೋಚೇಥಾ’ತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಉಪಾಲಿ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ ನ ಆಪಾಯಿಕೋ ನ ನೇರಯಿಕೋ ನ
ಕಪ್ಪಟ್ಠೋ ನ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಏಕೇಕಂ ಕತ್ವಾ
ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಾವಸಾನೇ ವುತ್ತಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ಜನಾ। ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಕಾ
ಛಊನದಿಯಡ್ಢಸತವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ವುತ್ತಾಯೇವ।

(೫) ಸೋಳಸಕಮ್ಮಾದಿವಣ್ಣನಾ

೪೭೮. ಕತಿ ಕಮ್ಮಾನೀತಿಆದೀನಂ ಸಬ್ಬಗಾಥಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಅಪರದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ
ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಅಧಿಕರಣಭೇದಂ 

ಚೋದನಾಕಣ್ಡಂ
ಚೂಳಸಙ್ಗಾಮೋ
ಮಹಾಸಙ್ಗಾಮೋ
ಕಥಿನಭೇದಂ
ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕಂ
ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ
ಅಪರದುತಿಯಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಸೇದಮೋಚನಗಾಥಾ

ಸೇದಮೋಚನಗಾಥಾ

(೧) ಅವಿಪ್ಪವಾಸಪಞ್ಹಾವಣ್ಣನಾ

೪೭೯. ಸೇದಮೋಚನಗಾಥಾಸು ಅಸಂವಾಸೋತಿ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದಿನಾ ಸಂವಾಸೇನ ಅಸಂವಾಸೋ। ಸಮ್ಭೋಗೋ ಏಕಚ್ಚೋ ತಹಿಂ ನ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಮ್ಭೋಗೋ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ನಹಾಪನಭೋಜನಾದಿಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಪನ ಮಾತರಾಯೇವ ಕಾತುಂ ಲಬ್ಭತಿ। ಅವಿಪ್ಪವಾಸೇನ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಾಯ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾತಿ ಏಸಾ ಪಞ್ಹಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ। ಅಸ್ಸಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ದಾರಕಮಾತುಯಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸಾ ಹಿ ಪುತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ।

ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಗಾಥಾ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ, ಅತ್ಥೋ ಪನಸ್ಸಾ ಗರುಭಣ್ಡವಿನಿಚ್ಛಯೇ ವುತ್ತೋಯೇವ।

ದಸ ಪುಗ್ಗಲೇ ನ ವದಾಮೀತಿ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೇ ದಸ ಪುಗ್ಗಲೇ ನ ವದಾಮಿ। ಏಕಾದಸ ವಿವಜ್ಜಿಯಾತಿ ಯೇ ಮಹಾಖನ್ಧಕೇ ಏಕಾದಸ ವಿವಜ್ಜನೀಯಪುಗ್ಗಲಾ ವುತ್ತಾ, ತೇಪಿ ನ ವದಾಮಿ। ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ನಗ್ಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಕಥಂ ನು ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಸಾಧಾರಣೋತಿ ಪಞ್ಹಾ ನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಖುರಭಣ್ಡಂ ಪರಿಹರಿತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಲಭನ್ತಿ; ತಸ್ಮಾ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಸಾಧಾರಣೋ।

ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕತಮಂ ವದನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ನಿಮ್ಮಿತಬುದ್ಧಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಅಧೋನಾಭಿಂ ವಿವಜ್ಜಿಯಾತಿ ಅಧೋನಾಭಿಂ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ। ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಯಂ ತಂ ಅಸೀಸಕಂ ಕಬನ್ಧಂ, ಯಸ್ಸ ಉರೇ ಅಕ್ಖೀನಿ ಚೇವ ಮುಖಞ್ಚ ಹೋತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಭಿಕ್ಖು ಸಞ್ಞಾಚಿಕಾಯ ಕುಟಿನ್ತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ತಿಣಚ್ಛಾದನಂ ಕುಟಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ದುತಿಯಪಞ್ಹಾ ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಂ ಕುಟಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಗರುಕಂ ಛೇಜ್ಜವತ್ಥುನ್ತಿ
ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ದುತಿಯಪಞ್ಹಾ ಪಣ್ಡಕಾದಯೋ
ಅಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಏಕಾದಸಪಿ ಹಿ ತೇ ಗಿಹಿಭಾವೇಯೇವ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪತ್ತಾ।

ವಾಚಾತಿ ವಾಚಾಯ ಅನಾಲಪನ್ತೋ। ಗಿರಂ ನೋ ಚ ಪರೇ ಭಣೇಯ್ಯಾತಿ
‘‘ಇತಿ ಇಮೇ ಸೋಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪರಪುಗ್ಗಲೇ ಸನ್ಧಾಯ ಸದ್ದಮ್ಪಿ ನ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ। ಅಯಂ
ಪಞ್ಹಾ ‘‘ಸನ್ತಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನಾವಿಕರೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಂ
ಮುಸಾವಾದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಧಮ್ಮಿಕಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ತುಣ್ಹೀಭೂತಸ್ಸ
ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಮನೋದ್ವಾರೇ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಆವಿಕಾತಬ್ಬಂ ನ ಆವಿಕರೋತಿ,
ತೇನಸ್ಸ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಅಕಿರಿಯತೋ ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಚತುರೋತಿ ಅಯಂ
ಪಞ್ಹಾ ಅರುಣುಗ್ಗೇ ಗಾಮನ್ತರಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ನದಿಪಾರಂ ಓಕ್ಕನ್ತಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಸನ್ಧಾಯ
ವುತ್ತಾ, ಸಾ ಹಿ ಸಕಗಾಮತೋ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಕಾಲೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ
ನದಿಪಾರಂ ಓಕ್ಕನ್ತಮತ್ತಾವ ರತ್ತಿವಿಪ್ಪವಾಸಗಾಮನ್ತರನದಿಪಾರಗಣಮ್ಹಾಓಹೀಯನಲಕ್ಖಣೇನ
ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಚತುರೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ನಾನಾತಿ ಅಯಂ
ಪಞ್ಹಾ ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತಾಸು ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಹತ್ಥತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ
ಏಕತೋಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಹತ್ಥತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ।

ಚತುರೋ ಜನಾ ಸಂವಿಧಾಯಾತಿ ಆಚರಿಯೋ ಚ ತಯೋ ಚ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಛಮಾಸಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಅವಹರಿಂಸು, ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸಾಹತ್ಥಿಕಾ ತಯೋ ಮಾಸಕಾ, ಆಣತ್ತಿಯಾಪಿ ತಯೋವ ತಸ್ಮಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ,
ಇತರೇಸಂ ಸಾಹತ್ಥಿಕೋ ಏಕೇಕೋ, ಆಣತ್ತಿಕಾ ಪಞ್ಚಾತಿ ತಸ್ಮಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು।
ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರೋ ಪನ ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಾರಾಜಿಕೇ ಸಂವಿದಾವಹಾರವಣ್ಣನಾಯಂ
ವುತ್ತೋ।

(೨) ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಪಞ್ಹಾವಣ್ಣನಾ

೪೮೦. ಛಿದ್ದಂ ತಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ನತ್ಥೀತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ದುಸ್ಸಕುಟಿಆದೀನಿ ಸನ್ಥತಪೇಯ್ಯಾಲಞ್ಚ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ತೇಲಂ ಮಧುಂ ಫಾಣಿತನ್ತಿ ಗಾಥಾ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನಾತಿ ಗಾಥಾ ಪರಿಣಾಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಯೋ ಹಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಲಾಭತೋ ಏಕಂ ಚೀವರಂ ಅತ್ತನೋ, ಏಕಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ‘‘ಏಕಂ ಮಯ್ಹಂ, ಏಕಂ ತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏಕಪಯಓಗೇನ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಸೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚೇವ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ ಏಕತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಕಮ್ಮಞ್ಚ ತಂ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ ವಗ್ಗಪಚ್ಚಯಾತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಪಮಾಣೇಸು ಬಾರಾಣಸಿಆದೀಸು ನಗರೇಸು ಗಾಮಸೀಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಪದವೀತಿಹಾರಮತ್ತೇನಾತಿ ಗಾಥಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ, ಅತ್ಥೋಪಿ ಚಸ್ಸಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತವಣ್ಣನಾಯಮೇವ ವುತ್ತೋ।

ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನೀತಿ
ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಧೋವಾಪನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಸಚೇ ಹಿ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ
ಚೀವರಾನಂ ಕಾಕಊಹದನಂ ವಾ ಕದ್ದಮಮಕ್ಖಿತಂ ವಾ ಕಣ್ಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಉದಕೇನ ಧೋವತಿ,
ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಕಾಯಗತಾನೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ।

ಸರಣಗಮನಮ್ಪಿ ನ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸರಣಗಮನಉಪಸಮ್ಪದಾಪಿ ನತ್ಥಿ। ಅಯಂ ಪನ ಪಞ್ಹಾ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಹನೇಯ್ಯ ಅನರಿಯಂ ಮನ್ದೋತಿ ತಞ್ಹಿ ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಪುರಿಸಂ ವಾ ಅನರಿಯಂ ಹನೇಯ್ಯ। ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತೇನ ಇತ್ಥಿಭೂತಂ ಪಿತರಂ ಪುರಿಸಭೂತಞ್ಚ ಮಾತರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ನ ತೇನಾನನ್ತರಂ ಫುಸೇತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಮಿಗಸಿಙ್ಗತಾಪಸಸೀಹಕುಮಾರಾದೀನಂ ವಿಯ ತಿರಚ್ಛಾನಮಾತಾಪಿತರೋ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಅಚೋದಯಿತ್ವಾತಿ ಗಾಥಾ ದೂತೇನುಪಸಮ್ಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಚೋದಯಿತ್ವಾತಿ
ಗಾಥಾ ಪಣ್ಡಕಾದೀನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪಠಮಗಾಥಾ ಅಟ್ಠ
ಅಸಮ್ಮುಖಾಕಮ್ಮಾನಿ, ದುತಿಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ’’ತಿ ಆಗತಂ।

ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ ವನಪ್ಪತಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ, ತಿಣಲತಾದಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಕೇಸೇ ಚ ನಖೇ ಚ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ। ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಗೇಹಾದೀನಿ ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।

ಸಚ್ಚಂ ಭಣನ್ತೋತಿ
ಗಾಥಾಯ ‘‘ಸಿಖರಣೀಸಿ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಾಸೀ’’ತಿ ಸಚ್ಚಂ ಭಣನ್ತೋ ಗರುಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಪನ ಮುಸಾ ಭಾಸತೋ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಅಭೂತಾರೋಚನೇ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತೋ
ಗರುಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಭೂತಾರೋಚನೇ ಸಚ್ಚಂ ಭಾಸತೋ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ।

(೩) ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದಿಪಞ್ಹಾವಣ್ಣನಾ

೪೮೧. ಅಧಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಗಾಥಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಚೀವರಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇತಿ ಗಾಥಾ ರೋಮನ್ಥಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ನ ರತ್ತಚಿತ್ತೋತಿ ಗಾಥಾಯ
ಅಯಮತ್ಥೋ – ರತ್ತಚಿತ್ತೋ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ
ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಾರಾಜಿಕಂ, ಪರಂ ಮರಣಾಯ ಚೇತೇನ್ತೋ ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹಪಾರಾಜಿಕಂ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ
ಪನ ನ ರತ್ತಚಿತ್ತೋ ನ ಚ ಪನ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೋ ನ ಚಾಪಿ ಸೋ ಪರಂ
ಮರಣಾಯ ಚೇತಯಿ, ಸಲಾಕಂ ಪನಸ್ಸ ದೇನ್ತಸ್ಸ ಹೋತಿ ಛೇಜ್ಜಂ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸಲಾಕಂ
ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಭೇದಕಾನುವತ್ತಕಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ।

ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅಡ್ಢಯೋಜನನ್ತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತನಿಗ್ರೋಧಸದಿಸಂ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಕಾಯಿಕಾನೀತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಕೇಸೇ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ವಾ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ವಾಚಸಿಕಾನೀತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ‘‘ಸಬ್ಬಾ ತುಮ್ಹೇ ಸಿಖರಣಿಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಭಾಣಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ತಿಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ ಮೇಥುನಂ ತಂ ನ ಸೇವೇತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಇತ್ಥಿಯೋ ವುತ್ತಾ, ತಾಸುಪಿ ಯಂ ತಂ ಮೇಥುನಂ ನಾಮ, ತಂ ನ ಸೇವತಿ। ತಯೋ ಪುರಿಸೇತಿ ತಯೋ ಪುರಿಸೇಪಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಮೇಥುನಂ ನ ಸೇವತಿ। ತಯೋ ಅನರಿಯಪಣ್ಡಕೇತಿ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಸಙ್ಖಾತೇ ತಯೋ ಅನರಿಯೇ ತಯೋ ಚ ಪಣ್ಡಕೇತಿ ಇಮೇಪಿ ಛ ಜನೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಮೇಥುನಂ ನ ಸೇವತಿ। ನ ಚಾಚರೇ ಮೇಥುನಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಮಿನ್ತಿ ಅನುಲೋಮಪಾರಾಜಿಕವಸೇನಪಿ ಮೇಥುನಂ ನಾಚರತಿ। ಛೇಜ್ಜಂ ಸಿಯಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾತಿ ಸಿಯಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪಞ್ಹಾ ಅಟ್ಠವತ್ಥುಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಸಾ ಹಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ ಆಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾಯಮನ್ತಿಯಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ ಛೇಜ್ಜಂ ಹೋತಿ।

ಮಾತರಂ ಚೀವರನ್ತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕತ್ಥಂ ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಪನಸ್ಸಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾಯಮೇವ ವುತ್ತೋ।

ಕುದ್ಧೋ ಆರಾಧಕೋ ಹೋತೀತಿ ಗಾಥಾ
ತಿತ್ಥಿಯವತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತಿತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ವತ್ತಂ ಪೂರಯಮಾನೋ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ವಣ್ಣೇ
ಭಞ್ಞಮಾನೇ ಕುದ್ಧೋ ಆರಾಧಕೋ ಹೋತಿ, ವತ್ಥುತ್ತಯಸ್ಸ ವಣ್ಣೇ ಭಞ್ಞಮಾನೇ ಕುದ್ಧೋ ಗಾರಯ್ಹೋ
ಹೋತೀತಿ ತತ್ಥೇವಸ್ಸಾ ವಿತ್ಥಾರೋ ವುತ್ತೋ। ದುತಿಯಗಾಥಾಪಿ ತಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸನ್ತಿಆದಿ
ಗಾಥಾ ಯಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅವಸ್ಸುತಾವ ಅವಸ್ಸುತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಮನುಸ್ಸಮಂಸಲಸುಣಪಣೀತಭೋಜನಸೇಸಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ತಂ
ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ಏಕೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಏಕೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ
ಗಾಥಾ ಆಕಾಸಗತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಸಚೇ ಹಿ ದ್ವೀಸು ಸಾಮಣೇರೇಸು ಏಕೋ ಇದ್ಧಿಯಾ
ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಥವಿಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಾಮ ಹೋತಿ।
ಸಙ್ಘೇನಾಪಿ ಆಕಾಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಗತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಕರೋತಿ,
ಕುಪ್ಪತಿ।

ಅಕಪ್ಪಕತನ್ತಿ ಗಾಥಾ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಚಸ್ಸಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿತ್ಥಾರೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿ ವುತ್ತೋ।

ನ ದೇತಿ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ನಾಪಿ ಉಯ್ಯೋಜಿಕಾ ದೇತಿ, ನ ಉಯ್ಯೋಜಿತಾ ತಸ್ಸಾ ಹತ್ಥತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ತೇನ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಉಯ್ಯೋಜಿಕಾಯ ಹತ್ಥತೋ ಉಯ್ಯೋಜಿತಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ। ಆಪಜ್ಜತಿ ಗರುಕನ್ತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಅವಸ್ಸುತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಗ್ಗಹಣೇ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೀ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಞ್ಚ ಪರಿಭೋಗಪಚ್ಚಯಾತಿ ತಞ್ಚ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಮಾನಾ ತಸ್ಸಾ ಉಯ್ಯೋಜಿತಾಯ ಪರಿಭೋಗಪಚ್ಚಯಾ ಆಪಜ್ಜತಿ । ತಸ್ಸಾ ಹಿ ಭೋಜನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಯ್ಯೋಜಿಕಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಹೋತೀತಿ। ದುತಿಯಗಾಥಾ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಉದಕದನ್ತಪೋನಗ್ಗಹಣೇ ಉಯ್ಯೋಜನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ।

ನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ನೋ ಚ ಫುಸೇಯ್ಯ ವಜ್ಜನ್ತಿ
ಸತ್ತರಸಕೇಸು ಹಿ ಅಞ್ಞತರಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನಾದರಿಯೇನ ಛಾದಯಮಾನಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀ
ಛಾದನಪಚ್ಚಯಾ ವಜ್ಜಂ ನ ಫುಸತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನವಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನಾಪಜ್ಜತಿ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ವಾ
ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀಪಿ ನ ಹೋತಿ,
ಸಾವಸೇಸಞ್ಚ ಗರುಕಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಛಾದೇತ್ವಾ ವಜ್ಜಂ ನ ಫುಸತಿ। ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾತಿ
ಅಯಂ ಕಿರ ಪಞ್ಹಾ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ
ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಛಾದೇನ್ತೋ ವಜ್ಜಂ ನ ಫುಸತೀತಿ।

ಸೇದಮೋಚನಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।