Free Online FOOD for MIND & HUNGER - DO GOOD 😊 PURIFY MIND.To live like free birds 🐦 🦢 🦅 grow fruits 🍍 🍊 🥑 🥭 🍇 🍌 🍎 🍉 🍒 🍑 🥝 vegetables 🥦 🥕 🥗 🥬 🥔 🍆 🥜 🎃 🫑 🍅🍜 🧅 🍄 🍝 🥗 🥒 🌽 🍏 🫑 🌳 🍓 🍊 🥥 🌵 🍈 🌰 🇧🇧 🫐 🍅 🍐 🫒Plants 🌱in pots 🪴 along with Meditative Mindful Swimming 🏊‍♂️ to Attain NIBBĀNA the Eternal Bliss.
Kushinara NIBBĀNA Bhumi Pagoda White Home, Puniya Bhumi Bengaluru, Prabuddha Bharat International.
Categories:

Archives:
Meta:
April 2024
M T W T F S S
« Jan    
1234567
891011121314
15161718192021
22232425262728
2930  
12/24/15
1724 LESSON Fri Dec 25 2015 FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University in Visual Format (FOA1TRPUVF) through 
http://sarvajan.ambedkar.org email-awakenonea1@gmail.com Wishes all a Happy Christmas! Tipiṭaka (Kannada)-ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)- ಸುತ್ತಪಿಟಕ-ದೀಘನಿಕಾಯ-ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗಪಾಳಿ- ೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ-೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ-೧೨. ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ-೧೩. ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ http://www.tipitaka.org/knda/ Please watch: Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being. https://www.youtube.com/watch?v=0s00yLd4nNc The quotes of Lord Buddha in kannada language.- 2:03 mins Tipiṭaka (Kannada) ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) ವಿನಯಪಿಟಕ ಸುತ್ತಪಿಟಕ ದೀಘನಿಕಾಯ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗಪಾಳಿ ೧. ಬ್ರಹ್ಮಜಾಲಸುತ್ತಂ ೨. ಸಾಮಞ್ಞಫಲಸುತ್ತಂ ೩. ಅಮ್ಬಟ್ಠಸುತ್ತಂ ೪. ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತಂ ೫. ಕೂಟದನ್ತಸುತ್ತಂ ೬. ಮಹಾಲಿಸುತ್ತಂ ೭. ಜಾಲಿಯಸುತ್ತಂ ೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
Filed under: General
Posted by: site admin @ 8:24 pm


1724 LESSON Fri Dec 25 2015



FREE
Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University
in Visual Format (FOA1TRPUVF)  
through 
http://sarvajan.ambedkar.org 

email-awakenonea1@gmail.com


Wishes all a Happy Christmas!

Dove-02-june.gif (38556 bytes)



buddha christmas photo: buddha tibet.png
animated christmas photo: ANIMATED CHRISTMAS ANIMATEDCHRISTMASCATSPIC000C052SVL1-Copygif.gif
May all Sentient and Non-Sentient Beings be Ever Happy, Well and Secure !
May all Live Long !
May all have Calm, Quiet, Alert, Attentive
And an Equanimity Mind with a Clear Understanding
That Everything is Changing !
All
Buddhists, Christians, Muslims and Hindus minus untouchability and
in-equality practice Fraternity, Equality and Compassion all over the
world for Peace, Happiness and Welfare of all Societies !
for
All Societies in Jambudvipa belong to the same Human Race!

Please Watch:

Please watch:https://www.youtube.com/watch?v=QAaW6BYhfNM
for



Jesus was a Buddhist Monk BBC Documentary-49:11 Mins







I have been to
India two years ago to the Buddhist monastery called Hemis in the
mountains of Himalayas.The monastery contains details about the life of Jesus
in India when he was a young boy and after his so called “crucifixion”
when he again came back to that monastery.Actually none of his teachings
were of his own.
quran advice islamic quotes sayings photo: 1 to 10 letter word 10letteratlast1.gif


Demeritorious

deeds

give

rise

to

more


suffering

25 December 2015


The performance of good actions gives rise to merit (punna), a
quality which purifies and cleanses the mind. If the mind is unchecked,
it has the tendency to be ruled by evil tendencies, leading one to
perform bad deeds and getting into trouble. Merit purifies the mind of
the evil tendencies of greed, hatred and delusion. The greedy mind
encourages a person to desire, accumulate and hoard; the hating mind
drags him to dislike and anger; and the deluded mind makes one become
entangled in greed and hatred, thinking that these evil roots are right
and worthy. Demeritorious deeds give rise to more suffering and reduce
the opportunities for a person to know and practise the Dhamma….


೭. ಜಾಲಿಯಸುತ್ತಂ
೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೧೩. ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ




೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


ಸುಭಮಾಣವಕವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ


೪೪೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ಸಾವತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಸುಭಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾ। ಅಚಿರಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತೀತಿ
ಅಚಿರಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನತೋ ಉದ್ಧಂ ಮಾಸಮತ್ತೇ ಕಾಲೇ।
ನಿದಾನವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಭಗವತೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಖೀರವಿರೇಚನಂ
ಪಿವಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನದಿವಸಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋತಿ
ತೋದೇಯ್ಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಸೋ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ತುದಿಗಾಮೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ,
ತಸ್ಸ ಅಧಿಪತಿತ್ತಾ ತೋದೇಯ್ಯೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ। ಮಹದ್ಧನೋ ಪನ ಹೋತಿ
ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿವಿಭವೋ, ಪರಮಮಚ್ಛರೀ – ‘‘ದದತೋ ಭೋಗಾನಂ ಅಪರಿಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ
ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದೇತಿ, ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಆಹ –


‘‘ಅಞ್ಜನಾನಂ ಖಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ವಮ್ಮಿಕಾನಞ್ಚ ಸಞ್ಚಯಂ।


ಮಧೂನಞ್ಚ ಸಮಾಹಾರಂ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಘರಮಾವಸೇ’’ತಿ॥


ಏವಂ ಅದಾನಮೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಘರೇ
ಸುನಖೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ। ಸುಭೋ ತಂ ಸುನಖಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಾಯತಿ। ಅತ್ತನೋ
ಭುಞ್ಜನಕಭತ್ತಂಯೇವ ಭೋಜೇತಿ, ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವರಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಏಕದಿವಸಂ
ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಮಾಣವೇ ತಂ ಘರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಸುನಖೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭುಕ್ಕಾರಂ
ಕರೋನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಮೀಪಂ ಗತೋ। ತತೋ ನಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ ‘‘ತೋದೇಯ್ಯ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಂ
‘ಭೋ, ಭೋ’ತಿ ಪರಿಭವಿತ್ವಾ ಸುನಖೋ ಜಾತೋ, ಇದಾನಿಪಿ ಭುಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅವೀಚಿಂ
ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ। ಸುನಖೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ಉದ್ಧನನ್ತರೇ ಛಾರಿಕಾಯ
ನಿಪನ್ನೋ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯನೇ ಸಯಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು


ಸುಭೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೇನಾಯಂ ಸುನಖೋ ಸಯನಾ ಓರೋಪಿತೋ’’ತಿ ಆಹ। ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ನ ಕೇನಚೀ’’ತಿ
ವತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಮಾಣವೋ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ,
ಸಮಣೋ ಪನ ಗೋತಮೋ ಮೇ ಪಿತರಂ ಸುನಖಂ ಕರೋತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಏಸ ಮುಖಾರೂಳ್ಹಂ ಭಾಸತೀ’’ತಿ
ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಮುಸಾವಾದೇನ ಚೋದೇತುಕಾಮೋ ವಿಹಾರಂ
ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ತಥೇವ ವತ್ವಾ ಅವಿಸಂವಾದನತ್ಥಂ ಆಹ –
‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ, ಮಾಣವ, ಪಿತರಾ ನ ಅಕ್ಖಾತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ। ಅತ್ಥಿ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾ, ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾ
ಸುವಣ್ಣಪಾತಿ, ಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಕಹಾಪಣನ್ತಿ। ಗಚ್ಛ ತಂ ಸುನಖಂ ಅಪ್ಪೋದಕಂ ಮಧುಪಾಯಾಸಂ
ಭೋಜೇತ್ವಾ ಸಯನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಈಸಕಂ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತಕಾಲೇ ಪುಚ್ಛ, ಸಬ್ಬಂ ತೇ
ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ನಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ ಏಸೋ’’ತಿ। ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ। ಸುನಖೋ
ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ತದಾ ನಂ – ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂಚುದ್ದಸ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗತೋ, ತಂ
ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸುಭೋ ಮಾಣವೋ ತೋದೇಯ್ಯಪುತ್ತೋ’’ತಿ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಭೋಗಗಾಮತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸತಿ।


೪೪೫-೪೪೬. ಅಞ್ಞತರಂ ಮಾಣವಕಂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ
ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ‘‘ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ಕಿರಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಮಹಾಜನೋ
ತಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ವಿಹಾರಂ ಖೋ ಪನ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಜನಮಜ್ಝೇ ನ
ಸಕ್ಕಾ ಸುಖೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ವಾ ಕಾತುಂ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸೋತುಂ ಗೇಹಂ ಆಗತಂಯೇವ ನಂ ದಿಸ್ವಾ
ಸುಖೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏಕಾ ಚ ಮೇ ಕಙ್ಖಾ ಅತ್ಥಿ, ತಮ್ಪಿ ನಂ
ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಮಾಣವಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ। ಅಪ್ಪಾಬಾಧನ್ತಿಆದೀಸು ಆಬಾಧೋತಿ ವಿಸಭಾಗವೇದನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಾ ಏಕದೇಸೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಅಯಪಟ್ಟೇನ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ಗಣ್ಹತಿ, ತಸ್ಸಾ ಅಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋತಿ
ಕಿಚ್ಛಜೀವಿತಕರೋ ರೋಗೋ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಗಿಲಾನಸ್ಸೇವ ಚ
ಉಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಗರುಕಂ ಹೋತಿ, ಕಾಯೇ ಬಲಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿಗ್ಗೇಲಞ್ಞಭಾವಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ
ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಫಾಸುವಿಹಾರನ್ತಿ ಗಮನಠಾನನಿಸಜ್ಜಸಯನೇಸು ಚತೂಸು ಇರಿಯಾಪಥೇಸು ಸುಖವಿಹಾರಂ ಪುಚ್ಛಾತಿ ವದತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸುಭೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


೪೪೭. ಕಾಲಞ್ಚ ಸಮಯಞ್ಚ ಉಪಾದಾಯಾತಿ
ಕಾಲಞ್ಚ ಸಮಯಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸ್ವೇ
ಗಮನಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಾಯೇ ಬಲಮತ್ತಾ ಚೇವ ಫರಿಸ್ಸತಿ, ಗಮನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಅಞ್ಞೋ
ಅಫಾಸುವಿಹಾರೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಥೇತಂ ಕಾಲಞ್ಚ ಗಮನಕಾರಣಸಮವಾಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮಯಞ್ಚ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ – ‘‘ಅಪಿ ಏವ ನಾಮ ಸ್ವೇ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।


೪೪೮. ಚೇತಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಚೇತಿರಟ್ಠೇ ಜಾತತ್ತಾ ಚೇತಕೋತಿ ಏವಂ ಲದ್ಧನಾಮೇನ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯನ್ತಿ
ಭೋ, ಆನನ್ದ, ದಸಬಲಸ್ಸ ಕೋ ನಾಮ ಆಬಾಧೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಿಂ ಭಗವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ। ಅಪಿ ಚ ಸತ್ಥು
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೋಕೋ ಉದಪಾದಿ, ಸತ್ಥಾ ನಾಮ ನ ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಮಹಾಜಾನಿ, ಕೋ ದಾನಿ ಅಞ್ಞೋ ಮರಣಾ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ,
ಯತ್ರ ಸೋ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಇದಾನಿ ಕಂ ಅಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ
ಮಚ್ಚುರಾಜಾ ಲಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ನಯೇನ ಮರಣಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ
ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಹಿಯ್ಯೋ ಪೀತಭೇಸಜ್ಜಾನುರೂಪಂ ಆಹಾರಂ ದತ್ವಾ
ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಾವಸಾನೇ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।


ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋ, ನ ರನ್ಧಗವೇಸೀ। ನ ವೀಮಂಸನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಮೀಪಚಾರೀತಿ ಇದಂ ಪುರಿಮಪದಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಯೇಸಂ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋತಿ
ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛತಿ? ತಸ್ಸ ಕಿರ ಏವಂ ಅಹೋಸಿ ‘‘ಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ
ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿ, ತೇ ತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಟ್ಠಾ ನು ಖೋ, ಧರನ್ತಿ ನು ಖೋ, ಸಚೇ ಧರನ್ತಿ,
ಆನನ್ದೋ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದ ನಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿ।


೪೪೯. ಅಥಸ್ಸ
ಥೇರೋ ತೀಣಿ ಪಿಟಕಾನಿ ತೀಹಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ
ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮಾಣವೋ ಸಙ್ಖಿತ್ತೇನ ಕಥಿತಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ – ‘‘ವಿತ್ಥಾರತೋ
ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಕತಮೇಸಂ ತಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।


ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಣ್ಣನಾ


೪೫೦-೪೫೩. ತತೋ ಥೇರೇನ ‘‘ಅರಿಯಸ್ಸ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ ತೇಸು ದಸ್ಸಿತೇಸು ಪುನ ‘‘ಕತಮೋ ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ’’ತಿ ಏಕೇಕಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋಪಿಸ್ಸ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತನ್ತಿಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಭಗವತಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ನ ಸೀಲಮೇವ ಸಾರೋ, ಕೇವಲಞ್ಹೇತಂ ಪತಿಟ್ಠಾಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಪನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ ಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾತಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ।


ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧವಣ್ಣನಾ


೪೫೪. ಕಥಞ್ಚ , ಮಾಣವ, ಭಿಕ್ಖು ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಹೋತೀತಿ
ಇದಮಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ‘‘ಕತಮೋ ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಅರಿಯೋ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೋ’’ತಿ ಏವಂ
ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಪುಟ್ಠೋಪಿ ಯೇ ತೇ ‘‘ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ
ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸೀಲಾನನ್ತರಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಾದಯೋ
ಸೀಲಸಮಾಧೀನಂ ಅನ್ತರೇ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಉಪಕಾರಕಧಮ್ಮಾ ಉದ್ದಿಟ್ಠಾ, ತೇ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ
ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಂ ದಸ್ಸೇತುಕಾಮೋ ಆರಭಿ। ಏತ್ಥ ಚ ರೂಪಜ್ಝಾನಾನೇವ ಆಗತಾನಿ, ನ
ಅರೂಪಜ್ಝಾನಾನಿ, ಆನೇತ್ವಾ ಪನ ದೀಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನೇನ ಹಿ ಅಸಙ್ಗಹಿತಾ
ಅರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿಯೇವ।


೪೭೧-೪೮೦. ಅತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ನ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಮತ್ತಕೇನೇವ ಪರಿಯೋಸಾನಪ್ಪತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಇತೋಪಿ ಉತ್ತರಿ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ ಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನತ್ಥಿ ಚೇವೇತ್ಥ ಉತ್ತರಿಕರಣೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿಯೇವ, ಅರಹತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಞ್ಹಿ ಭಗವತೋ ಸಾಸನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।


ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ


ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।


೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


ಕೇವಟ್ಟಗಹಪತಿಪುತ್ತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ


೪೮೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ನಾಳನ್ದಾಯನ್ತಿ ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಾ। ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನೇತಿ ಪಾವಾರಿಕಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನೇ। ಕೇವಟ್ಟೋತಿ
ಇದಂ ತಸ್ಸ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಸೋ ಕಿರ ಚತ್ತಾಲೀಸಕೋಟಿಧನೋ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲೋ ಅತಿವಿಯ
ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಸದ್ಧಾಧಿಕತ್ತಾಯೇವ ‘‘ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಡ್ಢಮಾಸನ್ತರೇನ
ವಾ ಮಾಸನ್ತರೇನ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರೇನ ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ವಿವಿಧಾನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ
ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬೋ ಜನೋ ಅತಿವಿಯ ಪಸೀದೇಯ್ಯ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ
ಪಾಟಿಹಾರಿಯಕರಣತ್ಥಾಯ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುಜಾನಾಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ।


ತತ್ಥ ಇದ್ಧಾತಿ ಸಮಿದ್ಧಾ ಫೀತಾತಿ ನಾನಾಭಣ್ಡಉಸ್ಸನ್ನತಾಯ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಾ। ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾತಿ ಅಂಸಕೂಟೇನ ಅಂಸಕೂಟಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ವಿಯ ವಿಚರನ್ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಆಕಿಣ್ಣಾ। ಸಮಾದಿಸತೂತಿ ಆಣಾಪೇತು ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇತು। ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾತಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮತೋ, ದಸಕುಸಲಸಙ್ಖಾತತೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮತೋ ಉತ್ತರಿ। ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯಾತಿ ಪಕತಿಯಾಪಿ ಪಜ್ಜಲಿತಪದೀಪೋ ತೇಲಸ್ನೇಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಯ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅಭಿಪ್ಪಸೀದಿಸ್ಸತಿ। ನ ಖೋ ಅಹನ್ತಿ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ನ ಖೋ ಅಹ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।


೪೮೨. ನ ಧಂಸೇಮೀತಿ ನ ಗುಣವಿನಾಸನೇನ ಧಂಸೇಮಿ, ಸೀಲಭೇದಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನತೋ ಓತಾರೇನ್ತೋ ನೀಚಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇಮಿ, ಅಥ ಖೋ ಅಹಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನಸ್ಸ ವುದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ಕಥೇಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋತಿ
ಯಾವತತಿಯಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಕಥಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ವಿಸಹನ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಅಯಂ ಪನ
ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಲ್ಲಭೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ಥಕಾಮೋಸ್ಮೀತಿ
ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಥೇಸಿ।


ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ


೪೮೩-೪೮೪. ಅಥ ಭಗವಾ ಅಯಂ ಉಪಾಸಕೋ ಮಯಿ ಪಟಿಬಾಹನ್ತೇಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚತಿಯೇವ। ‘‘ಹನ್ದಸ್ಸ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಕರಣೇ ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತೀಣಿ ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಮಾಹಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಅಮುಂ ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖುಂ। ಗನ್ಧಾರೀತಿ ಗನ್ಧಾರೇನ ನಾಮ ಇಸಿನಾ ಕತಾ, ಗನ್ಧಾರರಟ್ಠೇ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ವಿಜ್ಜಾ। ತತ್ಥ ಕಿರ ಬಹೂ ಇಸಯೋ ವಸಿಂಸು, ತೇಸು ಏಕೇನ ಕತಾ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಟ್ಟೀಯಾಮೀತಿ ಅಟ್ಟೋ ಪೀಳಿತೋ ವಿಯ ಹೋಮಿ। ಹರಾಯಾಮೀತಿ ಲಜ್ಜಾಮಿ। ಜಿಗುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಗೂಥಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಯ ಜಿಗುಚ್ಛಂ ಉಪ್ಪಾದೇಮಿ।


ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ


೪೮೫. ಪರಸತ್ತಾನನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ। ದುತಿಯಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಆದಿಸತೀತಿ ಕಥೇತಿ। ಚೇತಸಿಕನ್ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಏವಮ್ಪಿ ತೇ ಮನೋತಿ ಏವಂ ತವ ಮನೋ ಸೋಮನಸ್ಸಿತೋ ವಾ ದೋಮನಸ್ಸಿತೋ ವಾ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ವಾ। ದುತಿಯಂ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಇತಿಪಿ ತೇ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇತಿ ತವ ಚಿತ್ತಂ, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ ಚಿನ್ತಯಮಾನಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಣಿಕಾ ನಾಮ ವಿಜ್ಜಾತಿ ಚಿನ್ತಾಮಣೀತಿ ಏವಂ ಲದ್ಧನಾಮಾ ಲೋಕೇ ಏಕಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅತ್ಥಿ। ತಾಯ ಪರೇಸಂ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ದೀಪೇತಿ।


ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯವಣ್ಣನಾ


೪೮೬. ಏವಂ ವಿತಕ್ಕೇಥಾತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕಾದಯೋ ಏವಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಾ ವಿತಕ್ಕೇಥ। ಮಾ ಏವಂ ವಿತಕ್ಕಯಿತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಯೋ ಪವತ್ತೇನ್ತಾ ಮಾ ವಿತಕ್ಕಯಿತ್ಥ। ಏವಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥಾತಿ ಏವಂ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಮೇವ, ದುಕ್ಖಸಞ್ಞಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ। ಮಾ ಏವನ್ತಿ ‘‘ನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಾ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ಥ। ಇದನ್ತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಿಕರಾಗಂ ಪಜಹಥ। ಇದಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಾತಿ ಇದಂ ಚತುಮಗ್ಗಫಲಪ್ಪಭೇದಂ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಮೇವ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ವಿಹರಥ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಕಥನಂ ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ। ಸಾವಕಾನಞ್ಚ ಬುದ್ಧಾನಞ್ಚ ಸತತಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯನ್ತಿ।


ತತ್ಥ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನ
ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಆಚಿಣ್ಣಂ, ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನ
ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ। ದೇವದತ್ತೇ ಸಂಘಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ
ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಯಾಸೀಸೇ ಬುದ್ಧಲೀಳಾಯ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸನ್ತೇ ಹಿ ಭಗವತಾ
ಪೇಸಿತೇಸು ದ್ವೀಸು ಅಗ್ಗಸಾವಕೇಸು ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ತೇಸಂ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಸಿ , ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸತಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು। ಅಥ ನೇಸಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ವಿಕುಬ್ಬನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅರಹತ್ತಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು। ಅಥ ದ್ವೇಪಿ
ಮಹಾನಾಗಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ
ವೇಳುವನಮೇವಾಗಮಿಂಸು। ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಪನ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸತತಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ತೇಸು
ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ಸಉಪಾರಮ್ಭಾನಿ ಸದೋಸಾನಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ನ
ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ಅತಿಟ್ಠನತೋ ನ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ। ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಅನುಪಾರಮ್ಭಂ
ನಿದ್ದೋಸಂ, ಅದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ತಿಟ್ಠನತೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ
ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಞ್ಚ ಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಞ್ಚ ಗರಹತಿ, ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಂಯೇವ
ಪಸಂಸತಿ।


ಭೂತನಿರೋಧೇಸಕವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ


೪೮೭. ಭೂತಪುಬ್ಬನ್ತಿ
ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ ಆರದ್ಧಂ। ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಆದೇಸನಾಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಂ
ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ, ಅನುಸಾಸನೀಪಾಟಿಹಾರಿಯಸ್ಸೇವ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ।
ಅಪಿ ಚ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ಮಹಾಭೂತಪರಿಯೇಸಕೋ ನಾಮೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿಯೇವ। ಯೋ ಮಹಾಭೂತೇ
ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ವಿಚರಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಾರಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ
ಬುದ್ಧಮೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಮಹನ್ತಭಾವಪ್ಪಕಾಸನತ್ಥಂ,
ಇದಞ್ಚ ಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಅಥ ನಂ ವಿವಟಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋಪಿ ಭಗವಾ
‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।


ತತ್ಥ ಕತ್ಥ ನು ಖೋತಿ ಕಿಸ್ಮಿಂ
ಠಾನೇ ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಕಿಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ತೇ ಅನವಸೇಸಾ ಅಪ್ಪವತ್ತಿವಸೇನ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ।
ಮಹಾಭೂತಕಥಾ ಪನೇಸಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ತತೋವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।


೪೮೮. ದೇವಯಾನಿಯೋ ಮಗ್ಗೋತಿ
ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ದೇವಲೋಕಗಮನಮಗ್ಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಸ್ಸೇವ ಪನೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
ತೇನ ಹೇಸ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಪಿ ಕಾಯೇನ ವಸಂ ವತ್ತೇನ್ತೋ ದೇವಲೋಕಂ ಯಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಂ
ದೇವಯಾನಿಯೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೇನ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾತಿ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮತಾಯ ಚೋದಿತೋ ದೇವತಾ ಮಹಾನುಭಾವಾತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಮಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ನ ಜಾನಾಮಾತಿ ಬುದ್ಧವಿಸಯೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತಾ ದೇವತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ ,
ತೇನೇವಮಾಹಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಮ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ನ ಕಥೇತುಂ ನ ಲಬ್ಭಾ, ಸೀಘಂ
ಕಥೇಥಾ’’ತಿ ತಾ ದೇವತಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ತಾ ‘‘ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ ನೋ
ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು, ಹನ್ದ ನಂ ಹತ್ಥತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು
ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹಂಸು। ತತ್ಥ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಾತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಕನ್ತತರಾ। ಪಣೀತತರಾತಿ ವಣ್ಣಯಸಇಸ್ಸರಿಯಾದೀಹಿ ಉತ್ತಮತರಾ ಏತೇನ ನಯೇನ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।


೪೯೧-೪೯೩.
ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಕ್ಕೋ ಕಿರ ದೇವರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ಬುದ್ಧವಿಸಯೋ, ನ
ಸಕ್ಕಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತುಂ, ಅಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅಗ್ಗಿಂ ಪಹಾಯ ಖಜ್ಜೋಪನಕಂ ಧಮನ್ತೋ
ವಿಯ, ಭೇರಿಂ ಪಹಾಯ ಉದರಂ ವಾದೇನ್ತೋ ವಿಯ ಚ, ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ
ಪಹಾಯ ದೇವತಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಪೇಸೇಮಿ ನಂ ಸತ್ಥುಸನ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ। ತತೋ ಪುನದೇವ ಸೋ
ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಸುದೂರಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇವ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ
ಅತ್ಥಿ ಚೇವ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮೇಸ, ಥೋಕಂ ತಾವ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋ ಕಿಲಮತು ಪಚ್ಛಾ
ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತತೋ ತಂ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಿಯೋಪಿ
ದೇವಯಾನಿಯಸದಿಸೋವ। ದೇವಯಾನಿಯಮಗ್ಗೋತಿ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಯಾನಿಯಮಗ್ಗೋತಿ ವಾ ಧಮ್ಮಸೇತೂತಿ ವಾ
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಿಕಅಪ್ಪನಾತಿ ವಾ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಿಕಚೇತನಾತಿ ವಾ ಮಹಗ್ಗತಚಿತ್ತನ್ತಿ ವಾ
ಅಭಿಞ್ಞಾಞಾಣನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ।


೪೯೪. ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಆಗಮನಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಉದಯತೋ ಅರುಣುಗ್ಗಂ ವಿಯ। ತಸ್ಮಾ ಇದಾನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮಯಂ ಜಾನಾಮಾತಿ ದೀಪಯಿಂಸು। ಪಾತುರಹೋಸೀತಿ
ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪುಟ್ಠೋ ಅತ್ತನೋ ಅವಿಸಯಭಾವಂ
ಞತ್ವಾ ಸಚಾಹಂ ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಇಮೇ ಮಂ ಪರಿಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಥ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಮೇ ಭಿಕ್ಖು ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಅನಾರದ್ಧಚಿತ್ತೋ ವಾದಂ
ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ। ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಪನ ಮೇ ಭಣನ್ತಸ್ಸ ನ ಕೋಚಿ ವಚನಂ
ಸದ್ದಹಿಸ್ಸತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸತ್ಥುಸನ್ತಿಕಂಯೇವ
ಪೇಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


೪೯೫-೪೯೬. ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಏವಮಕಾಸಿ? ಕುಹಕತ್ತಾ। ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಯೇಟ್ಠಿನ್ತಿ ತೇಲತ್ಥಿಕೋ ವಾಲಿಕಂ ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನೋ ವಿಯ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪರಿಯೇಸನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।


೪೯೭. ಸಕುಣನ್ತಿ ಕಾಕಂ ವಾ ಕುಲಲಂ ವಾ। ನ ಖೋ ಏಸೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಹೋ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ
ಇದಂ ಭಗವಾ ಯಸ್ಮಾ ಪದೇಸೇನೇಸ ಪಞ್ಹೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಅಯಞ್ಚ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು
ಅನುಪಾದಿನ್ನಕೇಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಪುಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸೇಧೇತಿ। ಆಚಿಣ್ಣಂ
ಕಿರೇತಂ ಬುದ್ಧಾನಂ, ಪುಚ್ಛಾಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಂ
ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತೋ
ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೋ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಹಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೋ ಪನ ‘‘ಕತ್ಥ ಆಪೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


೪೯೮. ತತ್ಥ ನ ಗಾಧತೀತಿ ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಭೂತಾ ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಾ ಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಾದಿನ್ನಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಪುಚ್ಛತಿ। ದೀಘಞ್ಚ ರಸ್ಸಞ್ಚಾತಿ ಸಣ್ಠಾನವಸೇನ ಉಪಾದಾರೂಪಂ ವುತ್ತಂ। ಅಣುಂ ಥೂಲನ್ತಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಮಹನ್ತಂ ವಾ, ಇಮಿನಾಪಿ ಉಪಾದಾರೂಪೇ ವಣ್ಣಮತ್ತಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಸುಭಾಸುಭನ್ತಿ ಸುಭಞ್ಚ ಅಸುಭಞ್ಚ ಉಪಾದಾರೂಪಮೇವ ಕಥಿತಂ। ಕಿಂ ಪನ ಉಪಾದಾರೂಪಂ ಸುಭನ್ತಿ ಅಸುಭನ್ತಿ ಅತ್ಥಿ? ನತ್ಥಿ। ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಂ ಪನೇವ ಕಥಿತಂ। ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚಾತಿ ನಾಮಞ್ಚ ದೀಘಾದಿಭೇದಂ ರೂಪಞ್ಚ। ಉಪರುಜ್ಝತೀತಿ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಕಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಸೇಸಮೇತಂ ನಪ್ಪವತ್ತತೀತಿ।


ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾತಿ ಪುಚ್ಛಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತತ್ರ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಭವತೀತಿ ವತ್ವಾ – ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।


೪೯೯. ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ತದೇತಂ ನಿದಸ್ಸನಾಭಾವತೋ ಅನಿದಸ್ಸನಂ। ಉಪ್ಪಾದನ್ತೋ ವಾ ವಯನ್ತೋ ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತನ್ತೋ ವಾ ಏತಸ್ಸ ನತ್ಥೀತಿ ಅನನ್ತಂ। ಪಭನ್ತಿ ಪನೇತಂ ಕಿರ ತಿತ್ಥಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಞ್ಹಿ ಪಪನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಪಂ, ಪಕಾರಸ್ಸ ಪನ ಭಕಾರೋ ಕತೋ। ಸಬ್ಬತೋ ಪಭಮಸ್ಸಾತಿ ಸಬ್ಬತೋಪಭಂ।
ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಕಿರ ಯಥಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಯತೋ ಯತೋ ಓತರಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ
ತಿತ್ಥಂ, ಅತಿತ್ಥಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಏವಮೇವ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇಸು ಯೇನ ಯೇನ ಮುಖೇನ
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಓತರಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ತಿತ್ಥಂ, ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅತಿತ್ಥಂ ನಾಮ
ನತ್ಥಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಬ್ಬತೋಪಭ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಆಪೋ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಇದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಗಮ್ಮ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಆಪೋತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಕ ಧಮ್ಮಜಾತಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ಅಪ್ಪವತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ।


ಇದಾನಿಸ್ಸ ನಿರುಜ್ಝನೂಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೇನ ಏತ್ಥೇತಂ ಉಪರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಚರಿಮಕವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ ,
ಚರಿಮಕವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ನಿರೋಧೇನ ಏತ್ಥೇತಂ ಉಪರುಜ್ಝತಿ। ವಿಜ್ಝಾತದೀಪಸಿಖಾ ವಿಯ
ಅಪಣ್ಣತ್ತಿಕಭಾವಂ ಯಾತಿ। ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸಾಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧೇನ ಅನುಪ್ಪಾದವಸೇನ
ಉಪರುಜ್ಝತಿ। ಯಥಾಹ ‘‘ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಞಾಣೇನ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ನಿರೋಧೇನ
ಠಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತಭವೇ ಅನಮತಗ್ಗೇ ಸಂಸಾರೇ ಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚ ಏತ್ಥೇತೇ ನಿರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಚೂಳನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।


ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ


ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೨. ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


೧೨. ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


ಲೋಹಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ


೫೦೧. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ಕೋಸಲೇಸೂತಿ ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾ। ಸಾಲವತಿಕಾತಿ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ನಾಮಂ, ಸೋ ಕಿರ ವತಿಯಾ ವಿಯ ಸಮನ್ತತೋ ಸಾಲಪನ್ತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸಾಲವತಿಕಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಲೋಹಿಚ್ಚೋತಿ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಾಮಂ।


೫೦೨-೫೦೩. ಪಾಪಕನ್ತಿ ಪರಾನುಕಮ್ಪಾ ವಿರಹಿತತ್ತಾ ಲಾಮಕಂ, ನ ಪನ ಉಚ್ಛೇದಸಸ್ಸತಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ। ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತೀತಿ ಜಾತಂ ಹೋತಿ, ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಚಿತ್ತೇ ಜಾತಮತ್ತಮೇವ। ಸೋ ಕಿರ ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಪಿ ಏವಂ ಭಾಸತಿಯೇವ। ಕಿಞ್ಹಿ ಪರೋ ಪರಸ್ಸಾತಿ
ಪರೋ ಯೋ ಅನುಸಾಸೀಯತಿ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಅನುಸಾಸಕಸ್ಸ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ। ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಲದ್ಧಂ
ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ ಅತ್ತನಾವ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವದತಿ।


೫೦೪-೪೦೭. ರೋಸಿಕಂ ನ್ಹಾಪಿತಂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ
ರೋಸಿಕಾತಿ ಏವಂ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಲದ್ಧನಾಮಂ ನ್ಹಾಪಿತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ। ಸೋ ಕಿರ ಭಗವತೋ
ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ನಾಮಂ ಭಾರೋ, ಗೇಹಂ ಪನ
ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ಚೇವ ಯಥಾಸತ್ತಿ ಚ ಆಗನ್ತುಕಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಏವಂ ನ್ಹಾಪಿತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ।


೫೦೮. ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಕಥಾಫಾಸುಕತ್ಥಂ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಅನುಬನ್ಧೋ ಹೋತಿ। ವಿವೇಚೇತೂತಿ ವಿಮೋಚೇತು, ತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ವಿನೋದೇತೂತಿ ವದತಿ। ಅಯಂ ಕಿರ ಉಪಾಸಕೋ ಲೋಹಿಚ್ಚಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಿಯಸಹಾಯಕೋ। ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಕಾಮತಾಯ ಏವಮಾಹ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಠಮವಚನೇನ ಭಗವಾ ಗಜ್ಜತಿ, ದುತಿಯವಚನೇನ ಅನುಗಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ಕಿರೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ರೋಸಿಕೇ ಏತದತ್ಥಮೇವ ಮಯಾ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾನಿ। ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ವಿವಿಧಾನಿ ದುಕ್ಕರಾನಿ ಕರೋನ್ತೇನ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರಿತಾ ,
ಏತದತ್ಥಮೇವ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ನ ಮೇ ಲೋಹಿಚ್ಚಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ
ಭಿನ್ದಿತುಂ ಭಾರೋತಿ, ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಠಮವಚನೇನ ಭಗವಾ ಗಜ್ಜತಿ। ಕೇವಲಂ ರೋಸಿಕೇ
ಲೋಹಿಚ್ಚಸ್ಸ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಗಮನಂ ವಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ವಾ ಅಲ್ಲಾಪಸಲ್ಲಾಪೋ ವಾ ಹೋತು, ಸಚೇಪಿ
ಲೋಹಿಚ್ಚಸದಿಸಾನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾ ಹೋತಿ, ಪಟಿಬಲೋ ಅಹಂ ವಿನೋದೇತುಂ ಲೋಹಿಚ್ಚಸ್ಸ ಪನ
ಏಕಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿವಿನೋದನೇ ಮಯ್ಹಂ ಕೋ ಭಾರೋತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ದುತಿಯವಚನೇನ ಭಗವಾ
ಅನುಗಜ್ಜತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।


ಲೋಹಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನುಯೋಗವಣ್ಣನಾ


೫೦೯. ಸಮುದಯಸಞ್ಜಾತೀತಿ ಸಮುದಯಸ್ಸ ಸಞ್ಜಾತಿ ಭೋಗುಪ್ಪಾದೋ, ತತೋ ಉಟ್ಠಿತಂ ಧನಧಞ್ಞನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇ ತಂ ಉಪಜೀವನ್ತೀತಿ ಯೇ ಞಾತಿಪರಿಜನದಾಸಕಮ್ಮಕರಾದಯೋ ಜನಾ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವನ್ತಿ। ಅನ್ತರಾಯಕರೋತಿ ಲಾಭನ್ತರಾಯಕರೋ। ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀತಿ ಏತ್ಥ ಹಿತನ್ತಿ ವುಡ್ಢಿ। ಅನುಕಮ್ಪತೀತಿ ಅನುಕಮ್ಪೀ, ಇಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ವುಡ್ಢಿಂ ಇಚ್ಛತಿ ವಾ ನೋ ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನಿರಯಂ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ವಾತಿ ಸಚೇ ಸಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ನಿಯತಾ ಹೋತಿ, ಏಕಂಸೇನ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ನೋ ಚೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।


೫೧೦-೫೧೨.
ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಅತ್ತನೋ ಲಾಭನ್ತರಾಯೇನ ಸತ್ತಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ನ ತಥಾ ಪರೇಸಂ, ತಸ್ಮಾ
ಸುಟ್ಠುತರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪವೇಚೇತುಕಾಮೋ ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ ದುತಿಯಂ ಉಪಪತ್ತಿಮಾಹ। ಯೇ ಚಿಮೇತಿ ಯೇ ಚ ಇಮೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಅರಿಯಭೂಮಿಂ ಓಕ್ಕಮಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ದಿಬ್ಬಾ ಗಬ್ಭಾತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ, ದಿಬ್ಬೇ ಗಬ್ಭೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಿಬ್ಬಾ, ಗಬ್ಭಾತಿ ಚ ಛನ್ನಂ ದೇವಲೋಕಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಪರಿಪಾಚೇನ್ತೀತಿ
ದೇವಲೋಕಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಪೂರಯಮಾನಾ ದಾನಂ, ದದಮಾನಾ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಮಾನಾ,
ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ, ಪೂಜಂ ಕುರುಮಾನಾ ಭಾವನಂ ಭಾವಯಮಾನಾ ಪಾಚೇನ್ತಿ ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ
ಪರಿಪಾಚೇನ್ತಿ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಮೇನ್ತಿ। ದಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಾನಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಾತಿ ದಿಬ್ಬಭವಾ ನಾಮ ದೇವಾನಂ ವಿಮಾನಾನಿ , ತೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನತ್ಥಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ದಿಬ್ಬಾ ಗಬ್ಭಾತಿ ದಾನಾದಯೋ ಪುಞ್ಞವಿಸೇಸಾ। ದಿಬ್ಬಾ ಭವಾತಿ ದೇವಲೋಕೇ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾ, ತೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನತ್ಥಾಯ ತಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇಸಂ ಅನ್ತರಾಯಕರೋತಿ ತೇಸಂ ಮಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಫಲಸಮ್ಪತ್ತಿದಿಬ್ಬಭವವಿಸೇಸಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಕರೋ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಏತ್ತಾವತಾ ಅನಿಯಮಿತೇನೇವ ಓಪಮ್ಮವಿಧಿನಾ ಯಾವ ಭವಗ್ಗಾ ಉಗ್ಗತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಮಾನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಚೋದನಾರಹೇ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಯೋ ಖೋ ಮೇ, ಲೋಹಿಚ್ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


ತಯೋ ಚೋದನಾರಹವಣ್ಣನಾ


೫೧೩. ತತ್ಥ ಸಾ ಚೋದನಾತಿ ತಯೋ ಸತ್ಥಾರೇ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ಚೋದನಾ। ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಾಯ ಆಜಾನನತ್ಥಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ। ವೋಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ನಿರನ್ತರಂ ತಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಅಕತ್ವಾ ತತೋ ಉಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವತ್ತನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಸಕ್ಕನ್ತಿಯಾ ವಾ ಉಸ್ಸಕ್ಕೇಯ್ಯಾತಿ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿಯಾ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅನಿಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಏಕಾಯ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಏಕೋ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪರಮ್ಮುಖಿಂ ವಾ ಆಲಿಙ್ಗೇಯ್ಯಾತಿ ದಟ್ಠುಮ್ಪಿ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಂ ಪರಮ್ಮುಖಿಂ ಠಿತಂ ಪಚ್ಛತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಲಿಙ್ಗೇಯ್ಯ। ಏವಂಸಮ್ಪದಮಿದನ್ತಿ
ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಸತ್ಥುನೋ ‘‘ಮಮ ಇಮೇ ಸಾವಕಾ’’ತಿ ಸಾಸನಾ ವೋಕ್ಕಮ್ಮ ವತ್ತಮಾನೇಪಿ ತೇ ಲೋಭೇನ
ಅನುಸಾಸತೋ ಇಮಂ ಲೋಭಧಮ್ಮಂ ಏವಂಸಮ್ಪದಮೇವ ಈದಿಸಮೇವ ವದಾಮಿ। ಇತಿ ಸೋ ಏವರೂಪೋ ತವ
ಲೋಭಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ತ್ವಂ ಓಸಕ್ಕನ್ತಿಯಾ ಉಸ್ಸಕ್ಕನ್ತೋ ವಿಯ ಪರಮ್ಮುಖಿಂ ಆಲಿಙ್ಗನ್ತೋ ವಿಯ
ಅಹೋಸೀತಿಪಿ ತಂ ಚೋದನಂ ಅರಹತಿ। ಕಿಞ್ಹಿ ಪರೋ ಪರಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಪರೇ ಅನುಸಾಸಿ, ಅತ್ತಾನಮೇವ ತಾವ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಾದೇಹಿ, ಉಜುಂ ಕರೋಹಿ। ಕಿಞ್ಹಿ ಪರೋ ಪರಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಚೋದನಂ ಅರಹತಿ।


೫೧೪. ನಿದ್ದಾಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಸ್ಸರೂಪಕಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಕಾತಬ್ಬಂ।


೫೧೫. ತತಿಯಚೋದನಾಯ ಕಿಞ್ಹಿ ಪರೋ ಪರಸ್ಸಾತಿ ಅನುಸಾಸನಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರೋ ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಪರಸ್ಸ
ಅನುಸಾಸಕಸ್ಸ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ನನು ತತ್ಥ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ
ಪಟಿವಿದ್ಧಧಮ್ಮಂ ಅತ್ತನಾವ ಮಾನೇತ್ವಾ ಪೂಜೇತ್ವಾ ವಿಹಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಂ ಚೋದನಂ ಅರಹತೀತಿ
ಅತ್ಥೋ।


ನ ಚೋದನಾರಹಸತ್ಥುವಣ್ಣನಾ


೫೧೬. ಚೋದನಾರಹೋತಿ
ಅಯಞ್ಹಿ ಯಸ್ಮಾ ಪಠಮಮೇವ ಅತ್ತಾನಂ ಪತಿರೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ।
ಸಾವಕಾ ಚಸ್ಸ ಅಸ್ಸವಾ ಹುತ್ವಾ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾಯ ಚ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ
ಮಹನ್ತಂ ವಿಸೇಸಮಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ನ ಚೋದನಾರಹೋತಿ।


೫೧೭. ನರಕಪಪಾತಂ ಪಪತನ್ತೋತಿ ಮಯಾ ಗಹಿತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಹಂ ನರಕಪಪಾತಂ ಪಪತನ್ತೋ। ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋತಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಹತ್ಥೇನ ಅಪಾಯಪತನತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಥಲೇ ಠಪಿತೋಮ್ಹೀತಿ ವದತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।


ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ


ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೦. ಸುಭಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೧೩. ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


೧೩. ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ


೫೧೮. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ…ಪೇ॰… ಕೋಸಲೇಸೂತಿ ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಾ। ಮನಸಾಕಟನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಉತ್ತರೇನ ಮನಸಾಕಟಸ್ಸಾತಿ ಮನಸಾಕಟತೋ ಅವಿದೂರೇ ಉತ್ತರಪಸ್ಸೇ। ಅಮ್ಬವನೇತಿ
ತರುಣಅಮ್ಬರುಕ್ಖಸಣ್ಡೇ, ರಮಣೀಯೋ ಕಿರ ಸೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ, ಹೇಟ್ಠಾ ರಜತಪಟ್ಟಸದಿಸಾ ವಾಲಿಕಾ
ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಾ, ಉಪರಿ ಮಣಿವಿತಾನಂ ವಿಯ ಘನಸಾಖಾಪತ್ತಂ ಅಮ್ಬವನಂ। ತಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧಾನಂ
ಅನುಚ್ಛವಿಕೇ ಪವಿವೇಕಸುಖೇ ಅಮ್ಬವನೇ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।


೫೧೯. ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾತಿ ಕುಲಚಾರಿತ್ತಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾತಾ। ಚಙ್ಕೀತಿಆದೀನಿ ತೇಸಂ ನಾಮಾನಿ। ತತ್ಥ ಚಙ್ಕೀ ಓಪಾಸಾದವಾಸಿಕೋ। ತಾರುಕ್ಖೋ ಇಚ್ಛಾನಙ್ಗಲವಾಸಿಕೋ। ಪೋಕ್ಖರಸಾತೀ ಉಕ್ಕಟ್ಠವಾಸಿಕೋ। ಜಾಣುಸೋಣೀ ಸಾವತ್ಥಿವಾಸಿಕೋ। ತೋದೇಯ್ಯೋ ತುದಿಗಾಮವಾಸಿಕೋ। ಅಞ್ಞೇ ಚಾತಿ
ಅಞ್ಞೇ ಚ ಬಹುಜನಾ। ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನೇಹಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮನ್ತಸಜ್ಝಾಯಕರಣತ್ಥಂ
ತತ್ಥ ಪಟಿವಸನ್ತಿ। ಮನಸಾಕಟಸ್ಸ ಕಿರ ರಮಣೀಯತಾಯ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತತ್ಥ ನದೀತೀರೇ ಗೇಹಾನಿ
ಕಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಬಹೂನಂ ಪವೇಸನಂ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ತತ್ಥ
ಗನ್ತ್ವಾ ವಸನ್ತಿ।


೫೨೦-೫೨೧. ವಾಸೇಟ್ಠಭಾರದ್ವಾಜಾನನ್ತಿ ವಾಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಪೋಕ್ಖರಸಾತಿನೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸ್ಸ, ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಸ ಚ ತಾರುಕ್ಖನ್ತೇವಾಸಿಕಸ್ಸ। ಏತೇ ಕಿರ ದ್ವೇ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಅಹೇಸುಂ। ಜಙ್ಘವಿಹಾರನ್ತಿ
ಅತಿಚಿರನಿಸಜ್ಜಪಚ್ಚಯಾ ಕಿಲಮಥವಿನೋದನತ್ಥಾಯ ಜಙ್ಘಚಾರಂ। ತೇ ಕಿರ ದಿವಸಂ ಸಜ್ಝಾಯಂ
ಕತ್ವಾ ಸಾಯನ್ಹೇ ವುಟ್ಠಾಯ ನ್ಹಾನೀಯಸಮ್ಭಾರಗನ್ಧಮಾಲತೇಲಧೋತವತ್ಥಾನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ
ಅತ್ತನೋ ಪರಿಜನಪರಿವುತಾ ನ್ಹಾಯಿತುಕಾಮಾ ನದೀತೀರಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ರಜತಪಟ್ಟವಣ್ಣೇ ವಾಲಿಕಾಸಣ್ಡೇ ಅಪರಾಪರಂ ಚಙ್ಕಮಿಂಸು। ಏಕಂ ಚಙ್ಕಮನ್ತಂ ಇತರೋ
ಅನುಚಙ್ಕಮಿ, ಪುನ ಇತರಂ ಇತರೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುಚಙ್ಕಮನ್ತಾನಂ
ಅನುವಿಚರನ್ತಾನ’’ನ್ತಿ। ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇತಿ ಮಗ್ಗೇ ಚ ಅಮಗ್ಗೇ
ಚ। ಕತಮಂ ನು ಖೋ ಪಟಿಪದಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕತಮೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸಕ್ಕಾ ಸುಖಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ
ಗನ್ತುನ್ತಿ ಏವಂ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಞ್ಜಸಾಯನೋತಿ ಉಜುಮಗ್ಗಸ್ಸೇತಂ ವೇವಚನಂ, ಅಞ್ಜಸಾ ವಾ ಉಜುಕಮೇವ ಏತೇನ ಆಯನ್ತಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಜಸಾಯನೋ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೋ ನಿಯ್ಯಾತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾಯನ್ತೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।


ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಸಹಬ್ಯತಾಯಾತಿ ಯೋ ತಂ ಮಗ್ಗಂ ಕರೋತಿ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಭಾವಾಯ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಪಾತುಭಾವಾಯ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯ್ವಾಯನ್ತಿ ಯೋ ಅಯಂ। ಅಕ್ಖಾತೋತಿ ಕಥಿತೋ ದೀಪಿತೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಪೋಕ್ಖರಸಾತಿನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯಂ ಅಪದಿಸತಿ। ಇತಿ ವಾಸೇಟ್ಠೋ ಸಕಮೇವ ಆಚರಿಯವಾದಂ ಥೋಮೇತ್ವಾ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿಚರತಿ। ಭಾರದ್ವಾಜೋಪಿ ಸಕಮೇವಾತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನೇವ ಖೋ ಅಸಕ್ಖಿ ವಾಸೇಟ್ಠೋ’’ತಿಆದಿ।


ತತೋ ವಾಸೇಟ್ಠೋ ‘‘ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಥಾ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಾವ,
ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕೇ ಮಗ್ಗಕುಸಲೋ ನಾಮ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಸದಿಸೋ ನತ್ಥಿ, ಭವಞ್ಚ ಗೋತಮೋ
ಅವಿದೂರೇ ವಸತಿ, ಸೋ ನೋ ತುಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನವಾಣಿಜೋ ವಿಯ ಕಙ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ
ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಉಭೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಭಗವತೋ
ಆರೋಚೇಸುಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ವಾಸೇಟ್ಠೋ…ಪೇ॰… ಯ್ವಾಯಂ ಅಕ್ಖಾತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ
ತಾರುಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ।


೫೨೨. ಏತ್ಥ ಭೋ ಗೋತಮಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇ। ವಿಗ್ಗಹೋ ವಿವಾದೋತಿಆದೀಸು ಪುಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕೋ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಅಪರಭಾಗೇ ವಿವಾದೋ। ದುವಿಧೋಪಿ ಏಸೋ ನಾನಾಆಚರಿಯಾನಂ ವಾದತೋ ನಾನಾವಾದೋ।


೫೨೩. ಅಥ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಪನ ವೋತಿ
ತ್ವಮ್ಪಿ ಅಯಮೇವ ಮಗ್ಗೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯವಾದಮೇವ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠಸಿ, ಭಾರದ್ವಾಜೋಪಿ
ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯವಾದಮೇವ, ಏಕಸ್ಸಾಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಂಸಯೋ ನತ್ಥಿ। ಏವಂ ಸತಿ ಕಿಸ್ಮಿಂ ವೋ
ವಿಗ್ಗಹೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।


೫೨೪. ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇ , ಭೋ ಗೋತಮಾತಿ
ಮಗ್ಗೇ ಭೋ ಗೋತಮ ಅಮಗ್ಗೇ ಚ, ಉಜುಮಗ್ಗೇ ಚ ಅನುಜುಮಗ್ಗೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸ ಕಿರ
ಏಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸಾಪಿ ಮಗ್ಗಂ ‘‘ನ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ನ ವದತಿ। ಯಥಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯಸ್ಸ
ಮಗ್ಗೋ ಉಜುಮಗ್ಗೋ, ನ ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅನುಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಮೇವತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನೀತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವದತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಬಹೂನೀತಿ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ವಾ। ನಾನಾಮಗ್ಗಾನೀತಿ ಮಹನ್ತಾಮಹನ್ತಜಙ್ಘಮಗ್ಗಸಕಟಮಗ್ಗಾದಿವಸೇನ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ಸಾಮನ್ತಾ ಗಾಮನದೀತಳಾಕಖೇತ್ತಾದೀಹಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನಮಗ್ಗಾನಿ।


೫೨೫-೫೨೬. ‘‘ನಿಯ್ಯನ್ತೀತಿ
ವಾಸೇಟ್ಠ ವದೇಸೀ’’ತಿ ಭಗವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ।
ಕಸ್ಮಾ? ತಿತ್ಥಿಯಾ ಹಿ ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ನಿಗ್ಗಯ್ಹಮಾನಾ ಅವಜಾನನ್ತಿ। ಸೋ ತಥಾ
ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀತಿ।


೫೨೭-೫೨೯. ತೇವ ತೇವಿಜ್ಜಾತಿ ತೇ ತೇವಿಜ್ಜಾ। ವಕಾರೋ ಆಗಮಸನ್ಧಿಮತ್ತಂ। ಅನ್ಧವೇಣೀತಿ
ಅನ್ಧಪವೇಣೀ, ಏಕೇನ ಚಕ್ಖುಮತಾ ಗಹಿತಯಟ್ಠಿಯಾ ಕೋಟಿಂ ಏಕೋ ಅನ್ಧೋ ಗಣ್ಹತಿ, ತಂ ಅನ್ಧಂ
ಅಞ್ಞೋ ತಂ ಅಞ್ಞೋತಿ ಏವಂ ಪಣ್ಣಾಸಸಟ್ಠಿ ಅನ್ಧಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಘಟಿತಾ ಅನ್ಧವೇಣೀತಿ
ವುಚ್ಚತಿ। ಪರಮ್ಪರಸಂಸತ್ತಾತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಲಗ್ಗಾ,
ಯಟ್ಠಿಗಾಹಕೇನಪಿ ಚಕ್ಖುಮತಾ ವಿರಹಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕೋ ಕಿರ ಧುತ್ತೋ ಅನ್ಧಗಣಂ ದಿಸ್ವಾ
‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಂ ಸುಲಭ’’ನ್ತಿ ಉಸ್ಸಾಹೇತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತತ್ಥ ನೋ
ಸಾಮಿ ನೇಹಿ, ಇದಂ ನಾಮ ತೇ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಮಗ್ಗಾ
ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಮಹನ್ತಂ ಗಚ್ಛಂ ಅನುಪರಿಗನ್ತ್ವಾ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇನ ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಕಚ್ಛಂ
ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ, ಗಚ್ಛಥ ತಾವ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ, ತೇ
ದಿವಸಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಅವಿನ್ದಮಾನಾ ‘‘ಕುಹಿಂ ನೋ ಚಕ್ಖುಮಾ, ಕುಹಿಂ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ
ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಅವಿನ್ದಮಾನಾ ತತ್ಥೇವ ಮರಿಂಸು। ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ
‘‘ಪರಮ್ಪರಸಂಸತ್ತಾ’’ತಿ। ಪುರಿಮೋಪೀತಿ ಪುರಿಮೇಸು ದಸಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಏಕೋಪಿ। ಮಜ್ಝಿಮೋಪೀತಿ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯೇಸು ಏಕೋಪಿ। ಪಚ್ಛಿಮೋಪೀತಿ ಇದಾನಿ ತೇವಿಜ್ಜೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಏಕೋಪಿ। ಹಸ್ಸಕಞ್ಞೇವಾತಿ ಹಸಿತಬ್ಬಮೇವ। ನಾಮಕಞ್ಞೇವಾತಿ ಲಾಮಕಂಯೇವ। ತದೇತಂ ಅತ್ಥಾಭಾವೇನ ರಿತ್ತಕಂ, ರಿತ್ತಕತ್ತಾಯೇವ ತುಚ್ಛಕಂ।
ಇದಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ತಾವ ತಿಟ್ಠತು, ಯೋ ತೇವಿಜ್ಜೇಹಿ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋವ। ಯೇಪಿ
ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ತೇವಿಜ್ಜಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇತುಂ
ನಪ್ಪಹೋನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


೫೩೦. ತತ್ಥ ಯತೋ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಯತ್ಥ ಚ ಓಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅತ್ಥಮೇನ್ತಿ, ಉಗ್ಗಮನಕಾಲೇ ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮನಕಾಲೇ ಚ ಪಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಯಾಚನ್ತೀತಿ ‘‘ಉದೇಹಿ ಭವಂ ಚನ್ದ, ಉದೇಹಿ ಭವಂ ಸೂರಿಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆಯಾಚನ್ತಿ। ಥೋಮಯನ್ತೀತಿ ‘‘ಸೋಮ್ಮೋ ಚನ್ದೋ, ಪರಿಮಣ್ಡಲೋ ಚನ್ದೋ, ಸಪ್ಪಭೋ ಚನ್ದೋ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಾ ಪಸಂಸನ್ತಿ। ಪಞ್ಜಲಿಕಾತಿ ಪಗ್ಗಹಿತಅಞ್ಜಲಿಕಾ। ನಮಸ್ಸಮಾನಾತಿ ‘‘ನಮೋ ನಮೋ’’ತಿ ವದಮಾನಾ।


೫೩೧-೫೩೨. ಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಕಿಂ ಪನ ನ ಕಿರಾತಿ ಏತ್ಥ ಇಧ ಪನ ಕಿಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಯತ್ಥ ಕಿರ ತೇವಿಜ್ಜೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ನ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಕ್ಖಿದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।


ಅಚಿರವತೀನದೀಉಪಮಾಕಥಾ


೫೪೨. ಸಮತಿತ್ತಿಕಾತಿ ಸಮಭರಿತಾ। ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾತಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ತೀರೇ ಠಿತೇನ ಕಾಕೇನ ಸಕ್ಕಾ ಪಾತುನ್ತಿ ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ। ಪಾರಂ ತರಿತುಕಾಮೋತಿ ನದಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರತೀರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ। ಅವ್ಹೇಯ್ಯಾತಿ ಪಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯ। ಏಹಿ ಪಾರಾಪಾರನ್ತಿ ಅಮ್ಭೋ ಪಾರ ಅಪಾರಂ ಏಹಿ, ಅಥ ಮಂ ಸಹಸಾವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ, ಅತ್ಥಿ ಮೇ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।


೫೪೪. ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಾರಕಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಞ್ಚಸೀಲದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಭೇದಾ ಧಮ್ಮಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಾರಕಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ , ತಬ್ಬಿಪರೀತಾ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಾರಕಾ। ಇನ್ದಮವ್ಹಾಯಾಮಾತಿ
ಇನ್ದಂ ಅವ್ಹಾಯಾಮ ಪಕ್ಕೋಸಾಮ। ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅವ್ಹಾಯನಸ್ಸ ನಿರತ್ಥಕತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಪುನಪಿ ಭಗವಾ ಅಣ್ಣವಕುಚ್ಛಿಯಂ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಜಲಮಾನೋ ಪಞ್ಚಸತಭಿಕ್ಖುಪರಿವುತೋ
ಅಚಿರವತಿಯಾ ತೀರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ನದೀಉಪಮಂಯೇವ ಆಹರನ್ತೋ
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।


೫೪೬. ಕಾಮಗುಣಾತಿ
ಕಾಮಯಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಕಾಮಾ, ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಗುಣಾ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹತಾನಂ
ವತ್ಥಾನಂ ದಿಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೮) ಏತ್ಥ ಹಿ ಪಟಲಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ।
‘‘ಅಚ್ಚೇನ್ತಿ ಕಾಲಾ ತರಯನ್ತಿ ರತ್ತಿಯೋ, ವಯೋಗುಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಂ ಜಹನ್ತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ
ರಾಸಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಸತಗುಣಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ
(ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೩೭೯) ಏತ್ಥ ಆನಿಸಂಸಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ‘‘ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ (ಖು॰ ಪಾ॰ ೩.೧)
ಕಯಿರಾ ಮಾಲಾಗುಣೇ ಬಹೂ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೫೩) ಚ ಏತ್ಥ ಬನ್ಧನಟ್ಠೋ ಗುಣಟ್ಠೋ। ಇಧಾಪಿ ಏಸೇವ
ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬನ್ಧನಟ್ಠೇನ ಗುಣಾ’’ತಿ। ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಾ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾದೀಸುಪಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಟ್ಠಾತಿ ಪರಿಯಿಟ್ಠಾ ವಾ ಹೋನ್ತು, ಮಾ ವಾ, ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕನ್ತಾತಿ ಕಾಮನೀಯಾ। ಮನಾಪಾತಿ ಮನವಡ್ಢನಕಾ। ಪಿಯರೂಪಾತಿ ಪಿಯಜಾತಿಕಾ। ಕಾಮೂಪಸಞ್ಹಿತಾತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೇನ ಕಾಮೇನ ಉಪಸಞ್ಹಿತಾ। ರಜನೀಯಾತಿ ರಞ್ಜನೀಯಾ, ರಾಗುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।


ಗಧಿತಾತಿ ಗೇಧೇನ ಅಭಿಭೂತಾ ಹುತ್ವಾ। ಮುಚ್ಛಿತಾತಿ ಮುಚ್ಛಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಾಯ ಅಧಿಮತ್ತಕಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಅಭಿಭೂತಾ। ಅಜ್ಝೋಪನ್ನಾತಿ ಅಧಿಓಪನ್ನಾ ಓಗಾಳ್ಹಾ ‘‘ಇದಂ ಸಾರ’’ನ್ತಿ ಪರಿನಿಟ್ಠಾನಪ್ಪತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ। ಅನಾದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋತಿ ಆದೀನವಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ। ಅನಿಸ್ಸರಣಪಞ್ಞಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ನಿಸ್ಸರಣನ್ತಿ, ಏವಂ ಪರಿಜಾನನಪಞ್ಞಾವಿರಹಿತಾ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಪರಿಭೋಗವಿರಹಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ।


೫೪೮. ಆವರಣಾತಿಆದೀಸು ಆವರನ್ತೀತಿ ಆವರಣಾ। ನಿವಾರೇನ್ತೀತಿ ನೀವರಣಾ। ಓನನ್ಧನ್ತೀತಿ ಓನಾಹನಾ। ಪರಿಯೋನನ್ಧನ್ತೀತಿ ಪರಿಯೋನಾಹನಾ। ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾದೀನಂ ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗತೋ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।


೫೪೯-೫೫೦. ಆವುತಾ ನಿವುತಾ ಓನದ್ಧಾ ಪರಿಯೋನದ್ಧಾತಿ ಪದಾನಿ ಆವರಣಾದೀನಂ ವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಸಪರಿಗ್ಗಹೋತಿ ಇತ್ಥಿಪರಿಗ್ಗಹೇನ ಸಪರಿಗ್ಗಹೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅಪರಿಗ್ಗಹೋ ಭೋ ಗೋತಮಾತಿಆದೀಸುಪಿ
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಇತ್ಥಿಪರಿಗ್ಗಹೇನ ಅಪರಿಗ್ಗಹೋ। ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಕೇನಚಿ
ಸದ್ಧಿಂ ವೇರಚಿತ್ತೇನ ಅವೇರೋ। ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಚಿತ್ತಗೇಲಞ್ಞಸಙ್ಖಾತೇನ
ಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೋ। ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಭಾವತೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾದೀಹಿ
ಸಂಕಿಲೇಸೇಹಿ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಮಾನಸೋ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಅಭಾವತೋ ಚಿತ್ತಂ
ವಸೇ ವತ್ತೇತಿ। ಯಥಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚಿತ್ತಗತಿಕಾ ಹೋನ್ತೀತಿ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ
ವತ್ತನ್ತಿ, ನ ತಾದಿಸೋತಿ ವಸವತ್ತೀ।


೫೫೨. ಇಧ ಖೋ ಪನಾತಿ ಇಧ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮಗ್ಗೇ। ಆಸೀದಿತ್ವಾತಿ ಅಮಗ್ಗಮೇವ ‘‘ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ। ಸಂಸೀದನ್ತೀತಿ ‘‘ಸಮತಲ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಪಙ್ಕಂ ಓತಿಣ್ಣಾ ವಿಯ ಅನುಪ್ಪವಿಸನ್ತಿ। ಸಂಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಸಾರಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಪಙ್ಕೇ ವಿಯ ಸಂಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಸಾರಂ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಸಂಭಞ್ಜನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಸುಕ್ಖತರಂ ಮಞ್ಞೇ ತರನ್ತೀತಿ
ಮರೀಚಿಕಾಯ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ‘‘ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ ನದೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ತರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ
ಪಾದೇಹಿ ಚ ವಾಯಮಮಾನಾ ಸುಕ್ಖತರಣಂ ಮಞ್ಞೇ ತರನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಹತ್ಥಪಾದಾದೀನಂ
ಸಂಭಞ್ಜನಂ ಪರಿಭಞ್ಜನಂ, ಏವಂ ಅಪಾಯೇಸು ಸಂಭಞ್ಜನಂ ಪರಿಭಞ್ಜನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಇಧೇವ ಚ
ಸುಖಂ ವಾ ಸಾತಂ ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ತೇವಿಜ್ಜಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಸಹಬ್ಯತಾಯ ಮಗ್ಗದೀಪಕಂ ತೇವಿಜ್ಜಕಂ ಪಾವಚನಂ ತೇವಿಜ್ಜಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ। ತೇವಿಜ್ಜಾಇರಿಣನ್ತಿ ತೇವಿಜ್ಜಾಅರಞ್ಞಂ ಇರಿಣನ್ತಿ ಹಿ ಅಗಾಮಕಂ ಮಹಾಅರಞ್ಞಂ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇವಿಜ್ಜಾವಿವನನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಫಲೇಹಿ ಅಪರಿಭೋಗರುಕ್ಖೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಂ ನಿರುದಕಂ ಅರಞ್ಞಂ । ಯತ್ಥ ಮಗ್ಗತೋ ಉಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತಿತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ತೇವಿಜ್ಜಾವಿವನನ್ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ। ತೇವಿಜ್ಜಾಬ್ಯಸನನ್ತಿ
ತೇವಿಜ್ಜಾನಂ ಪಞ್ಚವಿಧಬ್ಯಸನಸದಿಸಮೇತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಞಾತಿರೋಗಭೋಗ ದಿಟ್ಠಿ
ಸೀಲಬ್ಯಸನಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸುಖಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಏವಂ ತೇವಿಜ್ಜಾನಂ ತೇವಿಜ್ಜಕಂ ಪಾವಚನಂ ಆಗಮ್ಮ
ಸುಖಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।


೫೫೪. ಜಾತಸಂವಡ್ಢೋತಿ ಜಾತೋ ಚ ವಡ್ಢಿತೋ ಚ, ಯೋ ಹಿ ಕೇವಲಂ ತತ್ಥ ಜಾತೋವ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ
ವಡ್ಢಿತೋ, ತಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಗಾಮಮಗ್ಗಾ ನ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಜಾತಸಂವಡ್ಢೋತಿ ಆಹ। ಜಾತಸಂವಡ್ಢೋಪಿ ಯೋ ಚಿರನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ತಸ್ಸ ನ ಸಬ್ಬಸೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾ
ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಾವದೇವ ಅವಸಟ’’ನ್ತಿ ಆಹ, ತಙ್ಖಣಮೇವ ನಿಕ್ಖನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದನ್ಧಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ಅಯಂ ನು ಖೋ ಮಗ್ಗೋ, ಅಯಂ ನ ನುಖೋತಿ ಕಙ್ಖಾವಸೇನ ಚಿರಾಯಿತತ್ತಂ। ವಿತ್ಥಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ಯಥಾ ಸುಖುಮಂ ಅತ್ಥಜಾತಂ ಸಹಸಾ ಪುಚ್ಛಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸರೀರಂ ಥದ್ಧಭಾವಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಥದ್ಧಭಾವಗ್ಗಹಣಂ। ನ ತ್ವೇವಾತಿ ಇಮಿನಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಹತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಹಿ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಾರಾವಟ್ಟನಾದಿವಸೇನ ಸಿಯಾ ಞಾಣಸ್ಸ ಪಟಿಘಾತೋ। ತೇನ ಸೋ ದನ್ಧಾಯೇಯ್ಯ ವಾ ವಿತ್ಥಾಯೇಯ್ಯ ವಾ। ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಹತಂ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತಸ್ಸ ಕೇನಚಿ ಅನ್ತರಾಯೋ ಕಾತುನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ।


೫೫೫. ಉಲ್ಲುಮ್ಪತು ಭವಂ ಗೋತಮೋತಿ ಉದ್ಧರತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜನ್ತಿ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣದಾರಕಂ, ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಮಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪುತ್ತಂ ಅಪಾಯಮಗ್ಗತೋ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮಗ್ಗೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇತೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಸದ್ಧಿಂ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾಯ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರಾದಿಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ದೇಸೇತುಕಾಮೋ ‘‘ತೇನ
ಹಿ ವಾಸೇಟ್ಠಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ‘‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ’’ತಿಆದಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಂ।
ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನಾತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ
ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾಸೇಟ್ಠ ಬಲವಾ ಸಙ್ಖಧಮೋತಿಆದಿ ಪನ ಇಧ ಅಪುಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ಬಲವಾತಿ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸಙ್ಖಧಮೋತಿ ಸಙ್ಖಧಮಕೋ। ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನಾತಿ
ಅಕಿಚ್ಛೇನ ಅದುಕ್ಖೇನ। ದುಬ್ಬಲೋ ಹಿ ಸಙ್ಖಧಮೋ ಸಙ್ಖಂ ಧಮನ್ತೋಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಚತಸ್ಸೋ
ದಿಸಾ ಸರೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ, ನಾಸ್ಸ ಸಙ್ಖಸದ್ದೋ ಸಬ್ಬತೋ ಫರತಿ। ಬಲವತೋ ಪನ ವಿಪ್ಫಾರಿಕೋ
ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಬಲವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಮೇತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಮೇತ್ತಾತಿ ವುತ್ತೇ ಉಪಚಾರೋಪಿ ಅಪ್ಪನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಚೇತ್ತೋವಿಮುತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಅಪ್ಪನಾವ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ
ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕಾಮಾವಚರಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಪ್ಪಮಾಣಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರಂ।
ತಞ್ಹಿ ಪಮಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಓದಿಸ್ಸಕಅನೋದಿಸ್ಸಕದಿಸಾಫರಣವಸೇನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಕತತ್ತಾ
ಅಪ್ಪಮಾಣಕತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನ ತಂ ತತ್ರಾವಸಿಸ್ಸತಿ ನ ತಂ ತತ್ರಾವತಿಟ್ಠತೀತಿ
ತಂ ಕಾಮಾವಚರಕಮ್ಮಂ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಪಾವಚರಾರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮೇ ನ ಓಹೀಯತಿ, ನ ತಿಟ್ಠತಿ। ಕಿಂ
ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಂ ಕಾಮಾವಚರಕಮ್ಮಂ ತಸ್ಸ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಲಗ್ಗಿತುಂ ವಾ
ಠಾತುಂ ವಾ ರೂಪಾರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮಂ ಫರಿತ್ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಓಕಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ರೂಪಾವಚರಾರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮಮೇವ ಕಾಮಾವಚರಂ ಮಹೋಘೋ ವಿಯ
ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಂ ಫರಿತ್ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಓಕಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ತಸ್ಸ
ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಬ್ರಹ್ಮಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪನೇತೀತಿ। ಏವಂವಿಹಾರೀತಿ ಏವಂ ಮೇತ್ತಾದಿವಿಹಾರೀ।


೫೫೯. ಏತೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮನ್ತಿ
ಇದಂ ತೇಸಂ ದುತಿಯಂ ಸರಣಗಮನಂ। ಪಠಮಮೇವ ಹೇತೇ ಮಜ್ಝಿಮಪಣ್ಣಾಸಕೇ ವಾಸೇಟ್ಠಸುತ್ತಂ
ಸುತ್ವಾ ಸರಣಂ ಗತಾ, ಇಮಂ ಪನ ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತಂ ಸುತ್ವಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಸರಣಂ ಗತಾ।
ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಞ್ಞಸುತ್ತೇ ಉಪಸಮ್ಪದಞ್ಚೇವ ಅರಹತ್ತಞ್ಚ ಅಲತ್ಥುಂ।
ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।


ಇತಿ ಸುಮಙ್ಗಲವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ


ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।


ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ತೇರಸಸುತ್ತಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗಸ್ಸ


ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾತಿ।


ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।


Leave a Reply