1736 Wed Jan 06 2016
FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University
in Visual Format (FOA1TRPUVF)
through http://sarvajan.ambedkar.org
email:
aonesolarpower@gmail.com
aonesolarcooker@gmail.com
http://www.tipitaka.org/knda/ Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins https://www.youtube.com/watch?
Please watch:
The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions
in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being.
The quotes of Lord Buddha in kannada language.- 2:03 mins
೩. ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ
೩. ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ
೧೩೧. ಏವಂ ಮೇ
ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ವಜ್ಜೀ ಅಭಿಯಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಏವಮಾಹ –
‘‘ಅಹಂ ಹಿಮೇ ವಜ್ಜೀ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೇ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೇ ಉಚ್ಛೇಚ್ಛಾಮಿ [ಉಚ್ಛೇಜ್ಜಾಮಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰), ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಾಮಿ (ಕ॰)] ವಜ್ಜೀ, ವಿನಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ವಜ್ಜೀ, ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ ವಜ್ಜೀ’’ತಿ [ಆಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ ವಜ್ಜೀತಿ (ಸಬ್ಬತ್ಥ) ಅ॰ ನಿ॰ ೭.೨೨ ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ]।
೧೩೨.
ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ವಸ್ಸಕಾರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಮ
ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ, ಅಪ್ಪಾಬಾಧಂ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕಂ ಲಹುಟ್ಠಾನಂ ಬಲಂ
ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಪುಚ್ಛ – ‘ರಾಜಾ, ಭನ್ತೇ, ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ
ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಅಪ್ಪಾಬಾಧಂ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕಂ ಲಹುಟ್ಠಾನಂ ಬಲಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಪುಚ್ಛತೀ’ತಿ।
ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ – ‘ರಾಜಾ, ಭನ್ತೇ, ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ವಜ್ಜೀ
ಅಭಿಯಾತುಕಾಮೋ। ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಹಂ ಹಿಮೇ ವಜ್ಜೀ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೇ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೇ
ಉಚ್ಛೇಚ್ಛಾಮಿ ವಜ್ಜೀ, ವಿನಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ವಜ್ಜೀ, ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಾದೇಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ। ಯಥಾ ತೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ, ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸಿ। ನ ಹಿ ತಥಾಗತಾ ವಿತಥಂ ಭಣನ್ತೀ’’ತಿ।
ವಸ್ಸಕಾರಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ
೧೩೩.
‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ
ಅಜಾತಸತ್ತುಸ್ಸ ವೇದೇಹಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಭದ್ದಾನಿ ಭದ್ದಾನಿ ಯಾನಾನಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ
ಭದ್ದಂ ಭದ್ದಂ ಯಾನಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಭದ್ದೇಹಿ ಭದ್ದೇಹಿ
ಯಾನೇಹಿ ರಾಜಗಹಮ್ಹಾ ನಿಯ್ಯಾಸಿ, ಯೇನ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೋ ಪಬ್ಬತೋ ತೇನ ಪಾಯಾಸಿ। ಯಾವತಿಕಾ
ಯಾನಸ್ಸ ಭೂಮಿ, ಯಾನೇನ ಗನ್ತ್ವಾ, ಯಾನಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಪತ್ತಿಕೋವ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ
ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ರಾಜಾ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಾದೇ
ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಅಪ್ಪಾಬಾಧಂ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕಂ ಲಹುಟ್ಠಾನಂ ಬಲಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಪುಚ್ಛತಿ।
ರಾಜಾ [ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ ರಾಜಾ (ಕ॰)], ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಾಗಧೋ
ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ವಜ್ಜೀ ಅಭಿಯಾತುಕಾಮೋ। ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಹಂ ಹಿಮೇ ವಜ್ಜೀ
ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೇ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೇ ಉಚ್ಛೇಚ್ಛಾಮಿ ವಜ್ಜೀ, ವಿನಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ವಜ್ಜೀ,
ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಾದೇಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ।
ರಾಜಅಪರಿಹಾನಿಯಧಮ್ಮಾ
೧೩೪. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಬೀಜಯಮಾನೋ [ವೀಜಯಮಾನೋ (ಸೀ॰), ವೀಜಿಯಮಾನೋ (ಸ್ಯಾ॰)]।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀ
ಅಭಿಣ್ಹಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾ ಸನ್ನಿಪಾತಬಹುಲಾ’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ವಜ್ಜೀ ಅಭಿಣ್ಹಂ
ಸನ್ನಿಪಾತಾ ಸನ್ನಿಪಾತಬಹುಲಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀ ಅಭಿಣ್ಹಂ
ಸನ್ನಿಪಾತಾ ಸನ್ನಿಪಾತಬಹುಲಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ ,
‘ವಜ್ಜೀ ಸಮಗ್ಗಾ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವಜ್ಜಿಕರಣೀಯಾನಿ
ಕರೋನ್ತೀ’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ವಜ್ಜೀ ಸಮಗ್ಗಾ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ
ವುಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವಜ್ಜಿಕರಣೀಯಾನಿ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀ
ಸಮಗ್ಗಾ ಸನ್ನಿಪತಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವಜ್ಜಿಕರಣೀಯಾನಿ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪೋರಾಣೇ ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ
ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತನ್ತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ವಜ್ಜೀ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪೋರಾಣೇ ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ
ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತನ್ತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ‘‘ವಜ್ಜೀ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪೋರಾಣೇ
ವಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ
ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀ ಯೇ ತೇ ವಜ್ಜೀನಂ ವಜ್ಜಿಮಹಲ್ಲಕಾ, ತೇ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ [ಗರುಕರೋನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ವಜ್ಜೀ ಯೇ
ತೇ ವಜ್ಜೀನಂ ವಜ್ಜಿಮಹಲ್ಲಕಾ, ತೇ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ,
ತೇಸಞ್ಚ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀ ಯೇ ತೇ ವಜ್ಜೀನಂ
ವಜ್ಜಿಮಹಲ್ಲಕಾ , ತೇ ಸಕ್ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಮಾನೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪೂಜೇಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ,
ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀ ಯಾ ತಾ ಕುಲಿತ್ಥಿಯೋ
ಕುಲಕುಮಾರಿಯೋ, ತಾ ನ ಓಕ್ಕಸ್ಸ ಪಸಯ್ಹ ವಾಸೇನ್ತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ –
‘ವಜ್ಜೀ ಯಾ ತಾ ಕುಲಿತ್ಥಿಯೋ ಕುಲಕುಮಾರಿಯೋ ತಾ ನ ಓಕ್ಕಸ್ಸ ಪಸಯ್ಹ ವಾಸೇನ್ತೀ’’’ತಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀ ಯಾ ತಾ ಕುಲಿತ್ಥಿಯೋ ಕುಲಕುಮಾರಿಯೋ, ತಾ ನ ಓಕ್ಕಸ್ಸ
ಪಸಯ್ಹ ವಾಸೇಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀ ಯಾನಿ ತಾನಿ
ವಜ್ಜೀನಂ ವಜ್ಜಿಚೇತಿಯಾನಿ ಅಬ್ಭನ್ತರಾನಿ ಚೇವ ಬಾಹಿರಾನಿ ಚ,
ತಾನಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ
ಕತಪುಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ ಬಲಿಂ ನೋ ಪರಿಹಾಪೇನ್ತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಸುತಂ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ವಜ್ಜೀ ಯಾನಿ ತಾನಿ ವಜ್ಜೀನಂ ವಜ್ಜಿಚೇತಿಯಾನಿ ಅಬ್ಭನ್ತರಾನಿ ಚೇವ
ಬಾಹಿರಾನಿ ಚ, ತಾನಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ ತೇಸಞ್ಚ
ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಕತಪುಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ ಬಲಿಂ ನೋ ಪರಿಹಾಪೇನ್ತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ,
ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀ ಯಾನಿ ತಾನಿ ವಜ್ಜೀನಂ ವಜ್ಜಿಚೇತಿಯಾನಿ ಅಬ್ಭನ್ತರಾನಿ ಚೇವ ಬಾಹಿರಾನಿ ಚ,
ತಾನಿ ಸಕ್ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಾನೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪೂಜೇಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಞ್ಚ
ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಕತಪುಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ ಬಲಿಂ ನೋ ಪರಿಹಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ,
ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಸುತಂ, ‘ವಜ್ಜೀನಂ ಅರಹನ್ತೇಸು ಧಮ್ಮಿಕಾ
ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿ ಸುಸಂವಿಹಿತಾ, ಕಿನ್ತಿ ಅನಾಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಜಿತಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ,
ಆಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಜಿತೇ ಫಾಸು ವಿಹರೇಯ್ಯು’’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ ‘ವಜ್ಜೀನಂ
ಅರಹನ್ತೇಸು ಧಮ್ಮಿಕಾ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿ ಸುಸಂವಿಹಿತಾ ಕಿನ್ತಿ ಅನಾಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ
ವಿಜಿತಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಆಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಜಿತೇ ಫಾಸು ವಿಹರೇಯ್ಯು’’’ನ್ತಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಅರಹನ್ತೇಸು ಧಮ್ಮಿಕಾ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿ ಸುಸಂವಿಹಿತಾ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಿನ್ತಿ ಅನಾಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಜಿತಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಆಗತಾ ಚ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಜಿತೇ ಫಾಸು ವಿಹರೇಯ್ಯುನ್ತಿ। ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಆನನ್ದ, ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ।
೧೩೫. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ವಸ್ಸಕಾರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸಮಯಂ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಸಾರನ್ದದೇ [ಸಾನನ್ದರೇ (ಕ॰)]
ಚೇತಿಯೇ। ತತ್ರಾಹಂ ವಜ್ಜೀನಂ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸಿಂ। ಯಾವಕೀವಞ್ಚ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ವಜ್ಜೀಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು
ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ವಜ್ಜೀ ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ವಜ್ಜೀನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವಸ್ಸಕಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಕಮೇಕೇನಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಪರಿಹಾನಿಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾನಂ ವಜ್ಜೀನಂ
ವುದ್ಧಿಯೇವ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ । ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಸತ್ತಹಿ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ। ಅಕರಣೀಯಾವ [ಅಕರಣೀಯಾ ಚ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)], ಭೋ ಗೋತಮ, ವಜ್ಜೀ [ವಜ್ಜೀನಂ (ಕ॰)] ರಞ್ಞಾ ಮಾಗಧೇನ ಅಜಾತಸತ್ತುನಾ ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೇನ ಯದಿದಂ ಯುದ್ಧಸ್ಸ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಉಪಲಾಪನಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಿಥುಭೇದಾ। ಹನ್ದ ಚ ದಾನಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಗಚ್ಛಾಮ ,
ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ ಮಯಂ ಬಹುಕರಣೀಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಾಲಂ
ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ
ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
ಭಿಕ್ಖುಅಪರಿಹಾನಿಯಧಮ್ಮಾ
೧೩೬.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ವಸ್ಸಕಾರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸನ್ನಿಪತಿತೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ಯಸ್ಸದಾನಿ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಯೇನ
ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ
ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸತ್ತ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ,
ತಂ ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾ ಸನ್ನಿಪಾತಬಹುಲಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮಗ್ಗಾ ಸನ್ನಿಪತಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ಸಙ್ಘಕರಣೀಯಾನಿ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ , ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು
ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಥೇರಾ
ರತ್ತಞ್ಞೂ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸಙ್ಘಪಿತರೋ ಸಙ್ಘಪರಿಣಾಯಕಾ, ತೇ ಸಕ್ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಗರುಂ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಾನೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪೂಜೇಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ತಣ್ಹಾಯ
ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾಯ ನ ವಸಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ,
ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಞ್ಞಕೇಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ಸಾಪೇಕ್ಖಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಚತ್ತಞ್ಞೇವ ಸತಿಂ
ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ – ‘ಕಿನ್ತಿ ಅನಾಗತಾ ಚ ಪೇಸಲಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಆಗತಾ ಚ
ಪೇಸಲಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಫಾಸು [ಫಾಸುಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ವಿಹರೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ
ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ
ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
೧೩೭. ‘‘ಅಪರೇಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಕಮ್ಮಾರಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಕಮ್ಮರತಾ ನ ಕಮ್ಮಾರಾಮತಮನುಯುತ್ತಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಭಸ್ಸಾರಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ
ಭಸ್ಸರತಾ ನ ಭಸ್ಸಾರಾಮತಮನುಯುತ್ತಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ,
ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ನಿದ್ದಾರಾಮಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ
ನ ನಿದ್ದಾರತಾ ನ ನಿದ್ದಾರಾಮತಮನುಯುತ್ತಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮಾ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಸಙ್ಗಣಿಕರತಾ ನ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಮನುಯುತ್ತಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಪಾಪಿಚ್ಛಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ
ಪಾಪಿಕಾನಂ ಇಚ್ಛಾನಂ ವಸಂ ಗತಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ
ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಪಾಪಮಿತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನ
ಪಾಪಸಹಾಯಾ ನ ಪಾಪಸಮ್ಪವಙ್ಕಾ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ
ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಓರಮತ್ತಕೇನ
ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೇನ ಅನ್ತರಾವೋಸಾನಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
೧೩೮.
‘‘ಅಪರೇಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ…ಪೇ॰…
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸದ್ಧಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಹಿರಿಮನಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…
ಓತ್ತಪ್ಪೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ… ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ… ಆರದ್ಧವೀರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ… ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತೀ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ… ಪಞ್ಞವನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ। ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ
ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ
ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
೧೩೯.
‘‘ಅಪರೇಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ,
ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ
ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ
ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ
ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ
ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ
ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ
ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
೧೪೦.
‘‘ಅಪರೇಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ,
ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ
ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅನತ್ತಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಅಸುಭಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ…
ಆದೀನವಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ಪಹಾನಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ… ವಿರಾಗಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ…
ನಿರೋಧಸಞ್ಞಂ ಭಾವೇಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ
ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಸತ್ತಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
೧೪೧.
‘‘ಛ, ವೋ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪರಿಹಾನಿಯೇ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ
ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ
ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ,
ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ …ಪೇ॰… ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ, ಯೇ ತೇ ಲಾಭಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ
ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಪತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನಮತ್ತಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪೇಹಿ ಲಾಭೇಹಿ
ಅಪ್ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸೀಲವನ್ತೇಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸಾಧಾರಣಭೋಗೀ,
ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಯಾನಿ ಕಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅಚ್ಛಿದ್ದಾನಿ ಅಸಬಲಾನಿ ಅಕಮ್ಮಾಸಾನಿ ಭುಜಿಸ್ಸಾನಿ ವಿಞ್ಞೂಪಸತ್ಥಾನಿ [ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾನಿ (ಸೀ॰)]
ಅಪರಾಮಟ್ಠಾನಿ ಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾನಿ ತಥಾರೂಪೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸೀಲಸಾಮಞ್ಞಗತಾ
ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅರಿಯಾ
ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ, ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ, ತಥಾರೂಪಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ
ದಿಟ್ಠಿಸಾಮಞ್ಞಗತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ವುದ್ಧಿಯೇವ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ ಪರಿಹಾನಿ।
‘‘ಯಾವಕೀವಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಛ
ಅಪರಿಹಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಠಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮೇಸು ಚ ಛಸು ಅಪರಿಹಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು
ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವುದ್ಧಿಯೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ನೋ
ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ।
೧೪೨. ತತ್ರ
ಸುದಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ
ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ ಸಮಾಧಿ, ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ
ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
೧೪೩. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ
ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾಯಂ ವಿಹರತಿ ರಾಜಾಗಾರಕೇ।
ತತ್ರಾಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ರಾಜಾಗಾರಕೇ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ ಇತಿ ಸಮಾಧಿ ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ
ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ।
ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ,
ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
೧೪೪.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾಯಂ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ
– ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ನಾಳನ್ದಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ
ನಾಳನ್ದಾ ತದವಸರಿ, ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನೇ ।
ಸಾರಿಪುತ್ತಸೀಹನಾದೋ
೧೪೫. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏವಂ
ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ; ನ ಚಾಹು ನ ಚ ಭವಿಸ್ಸತಿ ನ ಚೇತರಹಿ ವಿಜ್ಜತಿ ಅಞ್ಞೋ
ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಭಗವತಾ ಭಿಯ್ಯೋಭಿಞ್ಞತರೋ ಯದಿದಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಯ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಉಳಾರಾ
ಖೋ ತೇ ಅಯಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಆಸಭೀ ವಾಚಾ [ಆಸಭಿವಾಚಾ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಭಾಸಿತಾ, ಏಕಂಸೋ ಗಹಿತೋ, ಸೀಹನಾದೋ ನದಿತೋ – ‘ಏವಂಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ; ನ
ಚಾಹು ನ ಚ ಭವಿಸ್ಸತಿ ನ ಚೇತರಹಿ ವಿಜ್ಜತಿ ಅಞ್ಞೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಭಗವತಾ
ಭಿಯ್ಯೋಭಿಞ್ಞತರೋ ಯದಿದಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಯ’ನ್ತಿ।
‘‘ಕಿಂ ತೇ [ಕಿಂ ನು (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)],
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯೇ ತೇ ಅಹೇಸುಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ
ಭಗವನ್ತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತಾ – ‘ಏವಂಸೀಲಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ ಇತಿಪಿ,
ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಏವಂಪಞ್ಞಾ ಏವಂವಿಹಾರೀ ಏವಂವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ ಇತಿಪೀ’’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇ [ಕಿಂ ಪನ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)],
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯೇ ತೇ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ಸಬ್ಬೇ
ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತಾ – ‘ಏವಂಸೀಲಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಇತಿಪಿ, ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಏವಂಪಞ್ಞಾ ಏವಂವಿಹಾರೀ ಏವಂವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಇತಿಪೀ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಹಂ ಏತರಹಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತೋ – ‘‘ಏವಂಸೀಲೋ ಭಗವಾ ಇತಿಪಿ , ಏವಂಧಮ್ಮೋ ಏವಂಪಞ್ಞೋ ಏವಂವಿಹಾರೀ ಏವಂವಿಮುತ್ತೋ ಭಗವಾ ಇತಿಪೀ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಏತ್ಥ ಚ ಹಿ ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಅರಹನ್ತೇಸು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇಸು ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಂ [ಚೇತೋಪರಿಞ್ಞಾಯಞಾಣಂ (ಸ್ಯಾ॰), ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿಯಾಯಞಾಣಂ (ಕ॰)] ನತ್ಥಿ। ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತೇ ಅಯಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಉಳಾರಾ ಆಸಭೀ
ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ, ಏಕಂಸೋ ಗಹಿತೋ, ಸೀಹನಾದೋ ನದಿತೋ – ‘ಏವಂಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ;
ನ ಚಾಹು ನ ಚ ಭವಿಸ್ಸತಿ ನ ಚೇತರಹಿ ವಿಜ್ಜತಿ ಅಞ್ಞೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಭಗವತಾ
ಭಿಯ್ಯೋಭಿಞ್ಞತರೋ ಯದಿದಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಯ’’’ನ್ತಿ?
೧೪೬.
‘‘ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಸು ಅರಹನ್ತೇಸು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇಸು
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಪಿ ಚ ಮೇ ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ವಿದಿತೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞೋ
ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಂ ನಗರಂ ದಳ್ಹುದ್ಧಾಪಂ ದಳ್ಹಪಾಕಾರತೋರಣಂ ಏಕದ್ವಾರಂ, ತತ್ರಸ್ಸ ದೋವಾರಿಕೋ
ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಅಞ್ಞಾತಾನಂ ನಿವಾರೇತಾ ಞಾತಾನಂ ಪವೇಸೇತಾ। ಸೋ ತಸ್ಸ ನಗರಸ್ಸ
ಸಮನ್ತಾ ಅನುಪರಿಯಾಯಪಥಂ [ಅನುಚರಿಯಾಯಪಥಂ (ಸ್ಯಾ॰)] ಅನುಕ್ಕಮಮಾನೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪಾಕಾರಸನ್ಧಿಂ ವಾ ಪಾಕಾರವಿವರಂ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಬಿಳಾರನಿಕ್ಖಮನಮತ್ತಮ್ಪಿ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ [ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰)]
– ‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಓಳಾರಿಕಾ ಪಾಣಾ ಇಮಂ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತಿ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ ವಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ
ಇಮಿನಾವ ದ್ವಾರೇನ ಪವಿಸನ್ತಿ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ ವಾ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ,
ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ವಿದಿತೋ – ‘ಯೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹೇಸುಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ,
ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ
ಚತೂಸು ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು ಸುಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ಸತ್ತಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ
ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝಿಂಸು। ಯೇಪಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ , ಸಬ್ಬೇ ತೇ
ಭಗವನ್ತೋ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ ಚತೂಸು
ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು ಸುಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಅನುತ್ತರಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಭಗವಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಏತರಹಿ ಅರಹಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ
ಚತೂಸು ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇಸು ಸುಪತಿಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ
ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’’ತಿ।
೧೪೭. ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನೇ
ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ ಸಮಾಧಿ, ಇತಿ
ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ
ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
ದುಸ್ಸೀಲಆದೀನವಾ
೧೪೮.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಪಾಟಲಿಗಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ । ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಪಾಟಲಿಗಾಮೋ ತದವಸರಿ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ
– ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಪಾಟಲಿಗಾಮಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ಯೇನ
ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು
ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಆವಸಥಾಗಾರ’’ನ್ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ
ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಆವಸಥಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿಂ [ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿತಂ ಸತ್ಥತಂ (ಸ್ಯಾ॰), ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿಂ ಸನ್ಥತಂ (ಕ॰)]
ಆವಸಥಾಗಾರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಉದಕಮಣಿಕಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತೇಲಪದೀಪಂ
ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ –
‘‘ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿಸನ್ಥತಂ [ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿಂ ಸನ್ಥತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)], ಭನ್ತೇ, ಆವಸಥಾಗಾರಂ, ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ, ಉದಕಮಣಿಕೋ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ, ತೇಲಪದೀಪೋ ಆರೋಪಿತೋ; ಯಸ್ಸದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ [ಇದಂ ಪದಂ ವಿನಯಮಹಾವಗ್ಗ ನ ದಿಸ್ಸತಿ]। ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಯೇನ ಆವಸಥಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಆವಸಥಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಥಮ್ಭಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪುರತ್ಥಾಭಿಮುಖೋ [ಪುರತ್ಥಿಮಾಭಿಮುಖೋ (ಕ॰)] ನಿಸೀದಿ। ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋಪಿ ಖೋ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಆವಸಥಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಭಿತ್ತಿಂ
ನಿಸ್ಸಾಯ ಪುರತ್ಥಾಭಿಮುಖೋ ನಿಸೀದಿ ಭಗವನ್ತಮೇವ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ। ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾಪಿ ಖೋ
ಉಪಾಸಕಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಆವಸಥಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ಭಿತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಪಚ್ಛಿಮಾಭಿಮುಖಾ ನಿಸೀದಿಂಸು ಭಗವನ್ತಮೇವ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ।
೧೪೯.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕೇ ಉಪಾಸಕೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಆದೀನವಾ
ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ
ಪಮಾದಾಧಿಕರಣಂ ಮಹತಿಂ ಭೋಗಜಾನಿಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ। ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಆದೀನವೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ
ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪನ್ನಸ್ಸ ಪಾಪಕೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ। ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಆದೀನವೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಯಞ್ಞದೇವ
ಪರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ – ಯದಿ ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಂ ಯದಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಂ ಯದಿ ಗಹಪತಿಪರಿಸಂ ಯದಿ
ಸಮಣಪರಿಸಂ – ಅವಿಸಾರದೋ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ ಮಙ್ಕುಭೂತೋ। ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಆದೀನವೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ
ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ। ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಆದೀನವೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲೋ
ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
ಅಯಂ ಪಞ್ಚಮೋ ಆದೀನವೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಪಞ್ಚ ಆದೀನವಾ
ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ।
ಸೀಲವನ್ತ್ತಆನಿಸಂಸಾ
೧೫೦. ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ ,
ಗಹಪತಯೋ, ಆನಿಸಂಸಾ ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಸೀಲವಾ
ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಪ್ಪಮಾದಾಧಿಕರಣಂ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ। ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಆನಿಸಂಸೋ
ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ। ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ಸೀಲವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಯಞ್ಞದೇವ ಪರಿಸಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ – ಯದಿ ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಂ ಯದಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಂ ಯದಿ ಗಹಪತಿಪರಿಸಂ ಯದಿ
ಸಮಣಪರಿಸಂ ವಿಸಾರದೋ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ ಅಮಙ್ಕುಭೂತೋ। ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಸೀಲವತೋ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ಸೀಲವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ। ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಗಹಪತಯೋ, ಸೀಲವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ ಪಞ್ಚಮೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಸೀಲವತೋ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ। ಇಮೇ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಪಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಾ ಸೀಲವತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯಾ’’ತಿ।
೧೫೧.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕೇ ಉಪಾಸಕೇ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾ ಖೋ,
ಗಹಪತಯೋ, ರತ್ತಿ, ಯಸ್ಸದಾನಿ ತುಮ್ಹೇ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಪಾಟಲಿಗಾಮಿಕೇಸು
ಉಪಾಸಕೇಸು ಸುಞ್ಞಾಗಾರಂ ಪಾವಿಸಿ।
ಪಾಟಲಿಪುತ್ತನಗರಮಾಪನಂ
೧೫೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ [ಸುನೀಧವಸ್ಸಕಾರಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ನಗರಂ ಮಾಪೇನ್ತಿ ವಜ್ಜೀನಂ ಪಟಿಬಾಹಾಯ। ತೇನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ದೇವತಾಯೋ ಸಹಸ್ಸೇವ [ಸಹಸ್ಸಸ್ಸೇವ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰), ಸಹಸ್ಸಸೇವ (ಟೀಕಾಯಂ ಪಾಠನ್ತರಂ), ಸಹಸ್ಸಸಹಸ್ಸೇವ (ಉದಾನಟ್ಠಕಥಾ)]
ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ವತ್ಥೂನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಮಹೇಸಕ್ಖಾ ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಮಹೇಸಕ್ಖಾನಂ ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ
ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಮಜ್ಝಿಮಾ ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ,
ಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ।
ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ನೀಚಾ ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ನೀಚಾನಂ ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ
ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬೇನ
ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ತಾ ದೇವತಾಯೋ ಸಹಸ್ಸೇವ ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ವತ್ಥೂನಿ
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿಯೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕೇ ನು ಖೋ [ಕೋ ನು ಖೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)], ಆನನ್ದ, ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ನಗರಂ ಮಾಪೇನ್ತೀ’’ತಿ [ಮಾಪೇತೀತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]?
‘‘ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ, ಭನ್ತೇ, ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ನಗರಂ ಮಾಪೇನ್ತಿ ವಜ್ಜೀನಂ
ಪಟಿಬಾಹಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ದೇವೇಹಿ ತಾವತಿಂಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ,
ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ನಗರಂ ಮಾಪೇನ್ತಿ
ವಜ್ಜೀನಂ ಪಟಿಬಾಹಾಯ। ಇಧಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಅದ್ದಸಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ದೇವತಾಯೋ ಸಹಸ್ಸೇವ ಪಾಟಲಿಗಾಮೇ ವತ್ಥೂನಿ
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿಯೋ। ಯಸ್ಮಿಂ , ಆನನ್ದ, ಪದೇಸೇ ಮಹೇಸಕ್ಖಾ
ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಮಹೇಸಕ್ಖಾನಂ ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ
ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಮಜ್ಝಿಮಾ ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ
ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ನೀಚಾ ದೇವತಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ನೀಚಾನಂ
ತತ್ಥ ರಞ್ಞಂ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುಂ। ಯಾವತಾ,
ಆನನ್ದ, ಅರಿಯಂ ಆಯತನಂ ಯಾವತಾ ವಣಿಪ್ಪಥೋ ಇದಂ ಅಗ್ಗನಗರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ
ಪುಟಭೇದನಂ । ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ತಯೋ ಅನ್ತರಾಯಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಅಗ್ಗಿತೋ ವಾ ಉದಕತೋ ವಾ ಮಿಥುಭೇದಾ ವಾ’’ತಿ।
೧೫೩. ಅಥ
ಖೋ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ಅಟ್ಠಂಸು, ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ –
‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು ನೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅಜ್ಜತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ।
ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಭಗವತೋ
ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸಕೋ ಆವಸಥೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಕೇ ಆವಸಥೇ
ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಯೇನ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾನಂ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾನಂ
ಆವಸಥೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ
ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ
ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸುಂ ಸಮ್ಪವಾರೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರೇ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೇ ಭಗವಾ ಇಮಾಹಿ
ಗಾಥಾಹಿ ಅನುಮೋದಿ –
‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಕಪ್ಪೇತಿ, ವಾಸಂ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಯೋ।
ಸೀಲವನ್ತೇತ್ಥ ಭೋಜೇತ್ವಾ, ಸಞ್ಞತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಯೋ [ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ (ಸ್ಯಾ॰)]॥
‘‘ಯಾ ತತ್ಥ ದೇವತಾ ಆಸುಂ, ತಾಸಂ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೇ।
ತಾ ಪೂಜಿತಾ ಪೂಜಯನ್ತಿ [ಪೂಜಿತಾ ಪೂಜಯನ್ತಿ ನಂ (ಕ॰)], ಮಾನಿತಾ ಮಾನಯನ್ತಿ ನಂ॥
‘‘ತತೋ ನಂ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತಿ, ಮಾತಾ ಪುತ್ತಂವ ಓರಸಂ।
ದೇವತಾನುಕಮ್ಪಿತೋ ಪೋಸೋ, ಸದಾ ಭದ್ರಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರೇ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೇ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
೧೫೪. ತೇನ
ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ
ಅನುಬನ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ – ‘‘ಯೇನಜ್ಜ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತಿ, ತಂ
ಗೋತಮದ್ವಾರಂ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಯೇನ ತಿತ್ಥೇನ ಗಙ್ಗಂ ನದಿಂ ತರಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಗೋತಮತಿತ್ಥಂ
ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ ,
ತಂ ಗೋತಮದ್ವಾರಂ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಗಙ್ಗಾ ನದೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ
ಪನ ಸಮಯೇನ ಗಙ್ಗಾ ನದೀ ಪೂರಾ ಹೋತಿ ಸಮತಿತ್ತಿಕಾ ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ। ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ
ನಾವಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಉಳುಮ್ಪಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲ್ಲಂ
ಬನ್ಧನ್ತಿ ಅಪಾರಾ [ಪಾರಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰), ಓರಾ (ವಿ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ)],
ಪಾರಂ ಗನ್ತುಕಾಮಾ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ
ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಓರಿಮತೀರೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ಪಾರಿಮತೀರೇ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಸಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ
ಮನುಸ್ಸೇ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನಾವಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೇ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಉಳುಮ್ಪಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೇ
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲ್ಲಂ ಬನ್ಧನ್ತೇ ಅಪಾರಾ ಪಾರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಮತ್ಥಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
‘‘ಯೇ ತರನ್ತಿ ಅಣ್ಣವಂ ಸರಂ, ಸೇತುಂ ಕತ್ವಾನ ವಿಸಜ್ಜ ಪಲ್ಲಲಾನಿ।
ಕುಲ್ಲಞ್ಹಿ ಜನೋ ಬನ್ಧತಿ [ಕುಲ್ಲಂ ಜನೋ ಚ ಬನ್ಧತಿ (ಸ್ಯಾ॰), ಕುಲ್ಲಂ ಹಿ ಜನೋ ಪಬನ್ಧತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)], ತಿಣ್ಣಾ [ನಿತಿಣ್ಣಾ, ನ ತಿಣ್ಣಾ (ಕ॰)] ಮೇಧಾವಿನೋ ಜನಾ’’ತಿ॥
ಪಠಮಭಾಣವಾರೋ।
ಅರಿಯಸಚ್ಚಕಥಾ
೧೫೫. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಕೋಟಿಗಾಮೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಕೋಟಿಗಾಮೋ ತದವಸರಿ।
ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಕೋಟಿಗಾಮೇ ವಿಹರತಿ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಚತುನ್ನಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ
ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ಕತಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ? ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಚ್ಚಸ್ಸ
ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಞ್ಚೇವ
ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ದುಕ್ಖಸಮುದಯಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಚ್ಚಸ್ಸ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ
ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ದುಕ್ಖನಿರೋಧಸ್ಸ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಚ್ಚಸ್ಸ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ
ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅರಿಯಸಚ್ಚಸ್ಸ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ
ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಅನುಬುದ್ಧಂ
ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ದುಕ್ಖಸಮುದಯಂ [ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಅನುಬುದ್ಧಂ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧಂ [ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಅನುಬುದ್ಧಂ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ
ಅನುಬುದ್ಧಂ ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಾ ಭವತಣ್ಹಾ, ಖೀಣಾ ಭವನೇತ್ತಿ, ನತ್ಥಿದಾನಿ
ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಸುಗತೋ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ –
‘‘ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಂ, ಯಥಾಭೂತಂ ಅದಸ್ಸನಾ।
ಸಂಸಿತಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ತಾಸು ತಾಸ್ವೇವ ಜಾತಿಸು॥
ತಾನಿ ಏತಾನಿ ದಿಟ್ಠಾನಿ, ಭವನೇತ್ತಿ ಸಮೂಹತಾ।
ಉಚ್ಛಿನ್ನಂ ಮೂಲಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ॥
ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಕೋಟಿಗಾಮೇ
ವಿಹರನ್ತೋ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ ಸಮಾಧಿ,
ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ
ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ
ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ
೧೫೬. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಕೋಟಿಗಾಮೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ನಾತಿಕಾ [ನಾದಿಕಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ತೇನುಪಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ನಾತಿಕಾ ತದವಸರಿ।
ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ನಾತಿಕೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಳ್ಹೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು
ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ತಸ್ಸ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ? ನನ್ದಾ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುನೀ
ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತಾ, ತಸ್ಸಾ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ? ಸುದತ್ತೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ತಸ್ಸ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ? ಸುಜಾತಾ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಿಕಾ ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತಾ, ತಸ್ಸಾ ಕಾ ಗತಿ , ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ? ಕುಕ್ಕುಟೋ [ಕಕುಧೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ತಸ್ಸ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ? ಕಾಳಿಮ್ಬೋ [ಕಾಲಿಙ್ಗೋ (ಪೀ॰), ಕಾರಳಿಮ್ಬೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ…ಪೇ॰… ನಿಕಟೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ… ಕಟಿಸ್ಸಹೋ [ಕಟಿಸ್ಸಭೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ… ತುಟ್ಠೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ… ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ… ಭದ್ದೋ [ಭಟೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ… ಸುಭದ್ದೋ [ಸುಭಟೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕೋ ನಾತಿಕೇ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ತಸ್ಸ ಕಾ ಗತಿ, ಕೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯೋ’’ತಿ?
೧೫೭.
‘‘ಸಾಳ್ಹೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ನನ್ದಾ, ಆನನ್ದ,
ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ತತ್ಥ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸುದತ್ತೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ ತಿಣ್ಣಂ
ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ತನುತ್ತಾ ಸಕದಾಗಾಮೀ ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ
ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ। ಸುಜಾತಾ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಿಕಾ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ
ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ [ಪರಾಯನಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]।
ಕುಕ್ಕುಟೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ
ಓಪಪಾತಿಕೋ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಕಾಳಿಮ್ಬೋ, ಆನನ್ದ,
ಉಪಾಸಕೋ…ಪೇ॰… ನಿಕಟೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ… ಕಟಿಸ್ಸಹೋ , ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ… ತುಟ್ಠೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ
… ಸನ್ತುಟ್ಠೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ… ಭದ್ದೋ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾಸಕೋ… ಸುಭದ್ದೋ, ಆನನ್ದ,
ಉಪಾಸಕೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ತತ್ಥ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ । ಪರೋಪಞ್ಞಾಸಂ, ಆನನ್ದ, ನಾತಿಕೇ ಉಪಾಸಕಾ ಕಾಲಙ್ಕತಾ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೋ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಸಾಧಿಕಾ ನವುತಿ [ಛಾಧಿಕಾ ನವುತಿ (ಸ್ಯಾ॰)],
ಆನನ್ದ, ನಾತಿಕೇ ಉಪಾಸಕಾ ಕಾಲಙ್ಕತಾ ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ
ತನುತ್ತಾ ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ।
ಸಾತಿರೇಕಾನಿ [ದಸಾತಿರೇಕಾನಿ (ಸ್ಯಾ॰)], ಆನನ್ದ, ಪಞ್ಚಸತಾನಿ ನಾತಿಕೇ ಉಪಾಸಕಾ ಕಾಲಙ್ಕತಾ, ತಿಣ್ಣಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ ನಿಯತಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣಾ।
ಧಮ್ಮಾದಾಸಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಾ
೧೫೮. ‘‘ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಿಂಯೇವ [ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಚೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಖೋ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಕಾಲಙ್ಕತೇ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಥ, ವಿಹೇಸಾ ಹೇಸಾ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾದಾಸಂ ನಾಮ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಖೀಣನಿರಯೋಮ್ಹಿ
ಖೀಣತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಖೀಣಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಖೀಣಾಪಾಯದುಗ್ಗತಿವಿನಿಪಾತೋ, ಸೋತಾಪನ್ನೋಹಮಸ್ಮಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’ತಿ।
೧೫೯.
‘‘ಕತಮೋ ಚ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾದಾಸೋ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯೋ, ಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ
ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಖೀಣನಿರಯೋಮ್ಹಿ ಖೀಣತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ
ಖೀಣಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಖೀಣಾಪಾಯದುಗ್ಗತಿವಿನಿಪಾತೋ, ಸೋತಾಪನ್ನೋಹಮಸ್ಮಿ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ
ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’ತಿ?
‘‘ಇಧಾನನ್ದ , ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಬುದ್ಧೇ
ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ।
‘‘ಧಮ್ಮೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ಅಕಾಲಿಕೋ ಏಹಿಪಸ್ಸಿಕೋ ಓಪನೇಯ್ಯಿಕೋ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬೋ
ವಿಞ್ಞೂಹೀ’ತಿ।
‘‘ಸಙ್ಘೇ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ‘ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ, ಉಜುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ, ಞಾಯಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ, ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ
ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ ಯದಿದಂ ಚತ್ತಾರಿ ಪುರಿಸಯುಗಾನಿ ಅಟ್ಠ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಾ, ಏಸ ಭಗವತೋ
ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅಞ್ಜಲಿಕರಣೀಯೋ ಅನುತ್ತರಂ
ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘ಅರಿಯಕನ್ತೇಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ ಅಖಣ್ಡೇಹಿ
ಅಚ್ಛಿದ್ದೇಹಿ ಅಸಬಲೇಹಿ ಅಕಮ್ಮಾಸೇಹಿ ಭುಜಿಸ್ಸೇಹಿ ವಿಞ್ಞೂಪಸತ್ಥೇಹಿ ಅಪರಾಮಟ್ಠೇಹಿ
ಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕೇಹಿ।
‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾದಾಸೋ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯೋ, ಯೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಖೀಣನಿರಯೋಮ್ಹಿ
ಖೀಣತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಖೀಣಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ ಖೀಣಾಪಾಯದುಗ್ಗತಿವಿನಿಪಾತೋ, ಸೋತಾಪನ್ನೋಹಮಸ್ಮಿ
ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’’’ತಿ।
ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ನಾತಿಕೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ –
‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ ಇತಿ ಸಮಾಧಿ ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ
ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ।
ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ,
ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
೧೬೦. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ನಾತಿಕೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ವೇಸಾಲೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ
ವೇಸಾಲೀ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಅಮ್ಬಪಾಲಿವನೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ
ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಸತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಅಯಂ ವೋ
ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀ। ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ
ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ
ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ
ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸತೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ
ಹೋತಿ, ಆಲೋಕಿತೇ ವಿಲೋಕಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಸಮಿಞ್ಜಿತೇ
ಪಸಾರಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಘಾಟಿಪತ್ತಚೀವರಧಾರಣೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಅಸಿತೇ
ಪೀತೇ ಖಾಯಿತೇ ಸಾಯಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಕಮ್ಮೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ,
ಗತೇ ಠಿತೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸುತ್ತೇ ಜಾಗರಿತೇ ಭಾಸಿತೇ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ।
ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಸತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರೇಯ್ಯ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಅಯಂ ವೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಸಾಸನೀ’’ತಿ।
ಅಮ್ಬಪಾಲೀಗಣಿಕಾ
೧೬೧.
ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ವೇಸಾಲಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ
ವಿಹರತಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಮ್ಬವನೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ಭದ್ದಾನಿ ಭದ್ದಾನಿ ಯಾನಾನಿ
ಯೋಜಾಪೇತ್ವಾ ಭದ್ದಂ ಭದ್ದಂ ಯಾನಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಭದ್ದೇಹಿ ಭದ್ದೇಹಿ ಯಾನೇಹಿ ವೇಸಾಲಿಯಾ
ನಿಯ್ಯಾಸಿ। ಯೇನ ಸಕೋ ಆರಾಮೋ ತೇನ ಪಾಯಾಸಿ। ಯಾವತಿಕಾ ಯಾನಸ್ಸ ಭೂಮಿ, ಯಾನೇನ ಗನ್ತ್ವಾ,
ಯಾನಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಪತ್ತಿಕಾವ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ
ಅಮ್ಬಪಾಲಿಂ ಗಣಿಕಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ
ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತಾ ಸಮಾದಪಿತಾ
ಸಮುತ್ತೇಜಿತಾ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ
ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ವೇಸಾಲಿಕಾ ಲಿಚ್ಛವೀ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ವೇಸಾಲಿಂ
ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಅಮ್ಬಪಾಲಿವನೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಭದ್ದಾನಿ
ಭದ್ದಾನಿ ಯಾನಾನಿ ಯೋಜಾಪೇತ್ವಾ ಭದ್ದಂ ಭದ್ದಂ ಯಾನಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಭದ್ದೇಹಿ ಭದ್ದೇಹಿ
ಯಾನೇಹಿ ವೇಸಾಲಿಯಾ ನಿಯ್ಯಿಂಸು। ತತ್ರ ಏಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ನೀಲಾ ಹೋನ್ತಿ ನೀಲವಣ್ಣಾ
ನೀಲವತ್ಥಾ ನೀಲಾಲಙ್ಕಾರಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಪೀತಾ ಹೋನ್ತಿ ಪೀತವಣ್ಣಾ ಪೀತವತ್ಥಾ
ಪೀತಾಲಙ್ಕಾರಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಲೋಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ಲೋಹಿತವಣ್ಣಾ ಲೋಹಿತವತ್ಥಾ
ಲೋಹಿತಾಲಙ್ಕಾರಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಓದಾತಾ ಹೋನ್ತಿ ಓದಾತವಣ್ಣಾ ಓದಾತವತ್ಥಾ
ಓದಾತಾಲಙ್ಕಾರಾ। ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ದಹರಾನಂ ದಹರಾನಂ ಲಿಚ್ಛವೀನಂ ಅಕ್ಖೇನ ಅಕ್ಖಂ
ಚಕ್ಕೇನ ಚಕ್ಕಂ ಯುಗೇನ ಯುಗಂ ಪಟಿವಟ್ಟೇಸಿ [ಪರಿವತ್ತೇಸಿ (ವಿ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ)]। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಂ ಗಣಿಕಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಕಿಂ, ಜೇ ಅಮ್ಬಪಾಲಿ ,
ದಹರಾನಂ ದಹರಾನಂ ಲಿಚ್ಛವೀನಂ ಅಕ್ಖೇನ ಅಕ್ಖಂ ಚಕ್ಕೇನ ಚಕ್ಕಂ ಯುಗೇನ ಯುಗಂ
ಪಟಿವಟ್ಟೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ತಥಾ ಹಿ ಪನ ಮೇ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಭಗವಾ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಸ್ವಾತನಾಯ
ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ದೇಹಿ, ಜೇ ಅಮ್ಬಪಾಲಿ, ಏತಂ [ಏಕಂ (ಕ॰)] ಭತ್ತಂ ಸತಸಹಸ್ಸೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇಪಿ ಮೇ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ವೇಸಾಲಿಂ ಸಾಹಾರಂ ದಸ್ಸಥ [ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ (ವಿ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ)], ಏವಮಹಂ ತಂ [ಏವಮ್ಪಿ ಮಹನ್ತಂ (ಸ್ಯಾ॰), ಏವಂ ಮಹನ್ತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಭತ್ತಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ [ನೇವ ದಜ್ಜಾಹಂ ತಂ ಭತ್ತನ್ತಿ (ವಿ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ)]। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಫೋಟೇಸುಂ – ‘‘ಜಿತಮ್ಹ [ಜಿತಮ್ಹಾ (ಬಹೂಸು)] ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಕಾಯ, ಜಿತಮ್ಹ ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಕಾಯಾ’’ತಿ [‘‘ಜಿತಮ್ಹಾ ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಕಾಯ ವಞ್ಚಿತಮ್ಹಾ ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಕಾಯಾ’’ತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]।
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಯೇನ ಅಮ್ಬಪಾಲಿವನಂ ತೇನ ಪಾಯಿಂಸು। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ। ದಿಸ್ವಾನ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯೇಸಂ [ಯೇಹಿ (ವಿ॰ ಮಹಾವಗ್ಗ)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇವಾ ತಾವತಿಂಸಾ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ, ಓಲೋಕೇಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ; ಅಪಲೋಕೇಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ ,
ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ; ಉಪಸಂಹರಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ – ತಾವತಿಂಸಸದಿಸ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ
ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಯಾವತಿಕಾ ಯಾನಸ್ಸ ಭೂಮಿ, ಯಾನೇನ ಗನ್ತ್ವಾ, ಯಾನಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ
ಪತ್ತಿಕಾವ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಭಗವತಾ
ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತಾ ಸಮಾದಪಿತಾ ಸಮುತ್ತೇಜಿತಾ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ
– ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಧಿವುತ್ಥಂ [ಅಧಿವಾಸಿತಂ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಖೋ ಮೇ, ಲಿಚ್ಛವೀ, ಸ್ವಾತನಾಯ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ
ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಫೋಟೇಸುಂ – ‘‘ಜಿತಮ್ಹ ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಕಾಯ, ಜಿತಮ್ಹ ವತ ಭೋ ಅಮ್ಬಕಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು।
೧೬೨. ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಕೇ ಆರಾಮೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ
ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭನ್ತೇ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ
ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಯೇನ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ
ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ
ಗಣಿಕಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ
ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ
ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಗಣಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಮಾಹಂ,
ಭನ್ತೇ, ಆರಾಮಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ ಭಗವಾ
ಆರಾಮಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಮ್ಬಪಾಲಿಂ ಗಣಿಕಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಮ್ಬಪಾಲಿವನೇ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ ಸಮಾಧಿ, ಇತಿ
ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ
ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
ವೇಳುವಗಾಮವಸ್ಸೂಪಗಮನಂ
೧೬೩. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಮ್ಬಪಾಲಿವನೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ವೇಳುವಗಾಮಕೋ [ಬೇಳುವಗಾಮಕೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ವೇಳುವಗಾಮಕೋ
ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ವೇಳುವಗಾಮಕೇ ವಿಹರತಿ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮನ್ತಾ ವೇಸಾಲಿಂ ಯಥಾಮಿತ್ತಂ ಯಥಾಸನ್ದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾಸಮ್ಭತ್ತಂ
ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಥ [ಉಪಗಚ್ಛಥ (ಸ್ಯಾ॰)]। ಅಹಂ ಪನ ಇಧೇವ
ವೇಳುವಗಾಮಕೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ
ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಸಮನ್ತಾ ವೇಸಾಲಿಂ ಯಥಾಮಿತ್ತಂ ಯಥಾಸನ್ದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾಸಮ್ಭತ್ತಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂಸು। ಭಗವಾ ಪನ ತತ್ಥೇವ ವೇಳುವಗಾಮಕೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿ।
೧೬೪.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ವಸ್ಸೂಪಗತಸ್ಸ ಖರೋ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಬಾಳ್ಹಾ ವೇದನಾ ವತ್ತನ್ತಿ
ಮಾರಣನ್ತಿಕಾ। ತಾ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಅವಿಹಞ್ಞಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನ ಖೋ ಮೇತಂ ಪತಿರೂಪಂ, ಯ್ವಾಹಂ ಅನಾಮನ್ತೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಅನಪಲೋಕೇತ್ವಾ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಆಬಾಧಂ ವೀರಿಯೇನ ಪಟಿಪಣಾಮೇತ್ವಾ
ಜೀವಿತಸಙ್ಖಾರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಂ ಆಬಾಧಂ ವೀರಿಯೇನ
ಪಟಿಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಾರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ವಿಹಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಸೋ ಆಬಾಧೋ
ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಗಿಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ [ಗಿಲಾನವುಟ್ಠಿತೋ (ಸದ್ದನೀತಿ)]
ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತೋ ಗೇಲಞ್ಞಾ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ವಿಹಾರಪಚ್ಛಾಯಾಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ
ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ದಿಟ್ಠೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಫಾಸು; ದಿಟ್ಠಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಖಮನೀಯಂ, ಅಪಿ ಚ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಮಧುರಕಜಾತೋ ವಿಯ ಕಾಯೋ। ದಿಸಾಪಿ ಮೇ ನ ಪಕ್ಖಾಯನ್ತಿ;
ಧಮ್ಮಾಪಿ ಮಂ ನ ಪಟಿಭನ್ತಿ ಭಗವತೋ ಗೇಲಞ್ಞೇನ, ಅಪಿ ಚ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹೋಸಿ ಕಾಚಿದೇವ
ಅಸ್ಸಾಸಮತ್ತಾ – ‘ನ ತಾವ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ನ ಯಾವ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಆರಬ್ಭ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಉದಾಹರತೀ’’’ತಿ।
೧೬೫. ‘‘ಕಿಂ ಪನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಮಯಿ ಪಚ್ಚಾಸೀಸತಿ [ಪಚ್ಚಾಸಿಂಸತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)]?
ದೇಸಿತೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಅನನ್ತರಂ ಅಬಾಹಿರಂ ಕರಿತ್ವಾ। ನತ್ಥಾನನ್ದ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಧಮ್ಮೇಸು ಆಚರಿಯಮುಟ್ಠಿ। ಯಸ್ಸ ನೂನ, ಆನನ್ದ, ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ
ಪರಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವಾ ‘ಮಮುದ್ದೇಸಿಕೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ’ತಿ ವಾ, ಸೋ ನೂನ, ಆನನ್ದ,
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಆರಬ್ಭ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಉದಾಹರೇಯ್ಯ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ನ ಏವಂ ಹೋತಿ –
‘ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವಾ ‘ಮಮುದ್ದೇಸಿಕೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ’ತಿ ವಾ। ಸಕಿಂ
[ಕಿಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)], ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ
ಆರಬ್ಭ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಉದಾಹರಿಸ್ಸತಿ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ
ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ। ಆಸೀತಿಕೋ ಮೇ ವಯೋ ವತ್ತತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ,
ಜಜ್ಜರಸಕಟಂ ವೇಠಮಿಸ್ಸಕೇನ [ವೇಳುಮಿಸ್ಸಕೇನ (ಸ್ಯಾ॰), ವೇಘಮಿಸ್ಸಕೇನ (ಪೀ॰), ವೇಧಮಿಸ್ಸಕೇನ, ವೇಖಮಿಸ್ಸಕೇನ (ಕ॰)]
ಯಾಪೇತಿ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ವೇಠಮಿಸ್ಸಕೇನ ಮಞ್ಞೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಯಾಪೇತಿ।
ಯಸ್ಮಿಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯೇ ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ವೇದನಾನಂ
ನಿರೋಧಾ ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಫಾಸುತರೋ, ಆನನ್ದ, ತಸ್ಮಿಂ
ಸಮಯೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಅತ್ತದೀಪಾ
ವಿಹರಥ ಅತ್ತಸರಣಾ ಅನಞ್ಞಸರಣಾ, ಧಮ್ಮದೀಪಾ ಧಮ್ಮಸರಣಾ ಅನಞ್ಞಸರಣಾ। ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ,
ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ತದೀಪೋ ವಿಹರತಿ ಅತ್ತಸರಣೋ ಅನಞ್ಞಸರಣೋ, ಧಮ್ಮದೀಪೋ ಧಮ್ಮಸರಣೋ ಅನಞ್ಞಸರಣೋ?
ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಅತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ
ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ
ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ, ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಏವಂ ಖೋ,
ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ತದೀಪೋ ವಿಹರತಿ ಅತ್ತಸರಣೋ ಅನಞ್ಞಸರಣೋ, ಧಮ್ಮದೀಪೋ ಧಮ್ಮಸರಣೋ
ಅನಞ್ಞಸರಣೋ । ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ,
ಆನನ್ದ, ಏತರಹಿ ವಾ ಮಮ ವಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಅತ್ತದೀಪಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ತಸರಣಾ ಅನಞ್ಞಸರಣಾ,
ಧಮ್ಮದೀಪಾ ಧಮ್ಮಸರಣಾ ಅನಞ್ಞಸರಣಾ, ತಮತಗ್ಗೇ ಮೇ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯೇ
ಕೇಚಿ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ’’ತಿ।
ದುತಿಯಭಾಣವಾರೋ।
ನಿಮಿತ್ತೋಭಾಸಕಥಾ
೧೬೬. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಆನನ್ದ, ನಿಸೀದನಂ, ಯೇನ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ [ಪಾವಾಲಂ (ಚೇತಿಯಂ (ಸ್ಯಾ॰)]
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ ದಿವಾ ವಿಹಾರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ನಿಸೀದನಂ ಆದಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುಬನ್ಧಿ। ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ
ನಿಸೀದಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।
೧೬೭.
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ರಮಣೀಯಾ, ಆನನ್ದ,
ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಗೋತಮಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸತ್ತಮ್ಬಂ [ಸತ್ತಮ್ಬಕಂ (ಪೀ॰)] ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಬಹುಪುತ್ತಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸಾರನ್ದದಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ। ಯಸ್ಸ
ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ
ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ
ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ
ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ [ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ (?)],
ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವತಾ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ; ನ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು
ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಮಾರೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ
ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಮಣೀಯಾ,
ಆನನ್ದ, ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಗೋತಮಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ
ಸತ್ತಮ್ಬಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಬಹುಪುತ್ತಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ
ಸಾರನ್ದದಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ
ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ,
ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ
ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ
ವಾ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತಾ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ
ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ; ನ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ
ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಮಾರೇನ
ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ,
ಆನನ್ದ, ಯಸ್ಸದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ।
ಮಾರಯಾಚನಕಥಾ
೧೬೮.
ಅಥ ಖೋ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆನನ್ದೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ
– ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ
ದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ,
ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ
ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀ [ಉತ್ತಾನಿಂ (ಕ॰), ಉತ್ತಾನಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ । ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ
ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ,
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇನ್ತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ,
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ।
‘‘ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ,
ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ
ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ । ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ
ಭಗವತೋ ಸಾವಿಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ,
ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ
ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ
ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ।
‘‘ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ,
ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಕಾ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ
ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಕಾ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ
ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ
ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ
ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ , ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ , ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ।
‘‘ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ,
ಪಾಪಿಮ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಿಕಾ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ
ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಸಿಕಾ ಭಗವತೋ ಸಾವಿಕಾ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ
ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ
ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ದೇಸೇನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ ವಿವರನ್ತಿ ವಿಭಜನ್ತಿ
ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು
ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ।
‘‘ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ,
ಯಾವ ಮೇ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ಇದ್ಧಂ ಚೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ
ಪುಥುಭೂತಂ ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತ’ನ್ತಿ। ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಇದ್ಧಂ ಚೇವ ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ, ಯಾವ
ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತಂ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು
ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ’’ತಿ ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಭಗವಾ ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ತ್ವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಹೋಹಿ, ನ ಚಿರಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಥಾಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
ಆಯುಸಙ್ಖಾರಓಸ್ಸಜ್ಜನಂ
೧೬೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಸ್ಸಜಿ। ಓಸ್ಸಟ್ಠೇ ಚ ಭಗವತಾ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೇ ಮಹಾಭೂಮಿಚಾಲೋ ಅಹೋಸಿ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ [ಲೋಮಹಂಸೋ (ಸ್ಯಾ॰)], ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ [ದೇವದುದ್ರಭಿಯೋ (ಕ॰)] ಚ ಫಲಿಂಸು । ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
‘‘ತುಲಮತುಲಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಂ, ಭವಸಙ್ಖಾರಮವಸ್ಸಜಿ ಮುನಿ।
ಅಜ್ಝತ್ತರತೋ ಸಮಾಹಿತೋ, ಅಭಿನ್ದಿ ಕವಚಮಿವತ್ತಸಮ್ಭವ’’ನ್ತಿ॥
ಮಹಾಭೂಮಿಚಾಲಹೇತು
೧೭೦.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ, ಮಹಾ
ವತಾಯಂ ಭೂಮಿಚಾಲೋ; ಸುಮಹಾ ವತಾಯಂ ಭೂಮಿಚಾಲೋ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ; ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ
ಫಲಿಂಸು। ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ?
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ,
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಹಾ
ವತಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭೂಮಿಚಾಲೋ; ಸುಮಹಾ ವತಾಯಂ , ಭನ್ತೇ, ಭೂಮಿಚಾಲೋ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ; ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ ಫಲಿಂಸು। ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ , ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ?
೧೭೧.
‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ಹೇತೂ, ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚಯಾ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ। ಕತಮೇ
ಅಟ್ಠ? ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಮಹಾಪಥವೀ ಉದಕೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ, ಉದಕಂ ವಾತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ವಾತೋ
ಆಕಾಸಟ್ಠೋ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯೋ, ಯಂ ಮಹಾವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ। ಮಹಾವಾತಾ ವಾಯನ್ತಾ
ಉದಕಂ ಕಮ್ಪೇನ್ತಿ। ಉದಕಂ ಕಮ್ಪಿತಂ ಪಥವಿಂ ಕಮ್ಪೇತಿ। ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಹೇತು ಪಠಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಣೋ ವಾ ಹೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಇದ್ಧಿಮಾ
ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ, ದೇವೋ ವಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ತಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾ
ಭಾವಿತಾ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಆಪೋಸಞ್ಞಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಪಥವಿಂ ಕಮ್ಪೇತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪೇತಿ
ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇತಿ ಸಮ್ಪವೇಧೇತಿ। ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಹೇತು ದುತಿಯೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ
ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ
ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಹೇತು ತತಿಯೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ
ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ
ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ
ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಹೇತು ಚತುತ್ಥೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ
ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ
ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ಪಞ್ಚಮೋ ಹೇತು ಪಞ್ಚಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ
ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ
ಪವತ್ತೇತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ಛಟ್ಠೋ
ಹೇತು ಛಟ್ಠೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ
ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ
ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ಸತ್ತಮೋ ಹೇತು ಸತ್ತಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ
ಪಾತುಭಾವಾಯ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ
ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ತದಾಯಂ ಪಥವೀ ಕಮ್ಪತಿ ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ
ಸಮ್ಪವೇಧತಿ। ಅಯಂ ಅಟ್ಠಮೋ ಹೇತು ಅಟ್ಠಮೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯ। ಇಮೇ
ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಟ್ಠ ಹೇತೂ, ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚಯಾ ಮಹತೋ ಭೂಮಿಚಾಲಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಟ್ಠ ಪರಿಸಾ
೧೭೨. ‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ ಇಮಾ, ಆನನ್ದ, ಪರಿಸಾ। ಕತಮಾ ಅಟ್ಠ? ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಾ, ಗಹಪತಿಪರಿಸಾ, ಸಮಣಪರಿಸಾ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಪರಿಸಾ [ಚಾತುಮ್ಮಹಾರಾಜಿಕಪರಿಸಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ತಾವತಿಂಸಪರಿಸಾ, ಮಾರಪರಿಸಾ, ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ। ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಆನನ್ದ , ಅನೇಕಸತಂ ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾ। ತತ್ರಪಿ ಮಯಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ ।
ತತ್ಥ ಯಾದಿಸಕೋ ತೇಸಂ ವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಕೋ ಮಯ್ಹಂ ವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ। ಯಾದಿಸಕೋ ತೇಸಂ
ಸರೋ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಕೋ ಮಯ್ಹಂ ಸರೋ ಹೋತಿ। ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಮಿ ಸಮಾದಪೇಮಿ
ಸಮುತ್ತೇಜೇಮಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಮಿ। ಭಾಸಮಾನಞ್ಚ ಮಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಭಾಸತಿ
ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ’ತಿ? ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ
ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯಾಮಿ। ಅನ್ತರಹಿತಞ್ಚ ಮಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಕೋ
ನು ಖೋ ಅಯಂ ಅನ್ತರಹಿತೋ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ’ತಿ? ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಆನನ್ದ,
ಅನೇಕಸತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಂ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿಪರಿಸಂ… ಸಮಣಪರಿಸಂ… ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಪರಿಸಂ…
ತಾವತಿಂಸಪರಿಸಂ… ಮಾರಪರಿಸಂ… ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾ। ತತ್ರಪಿ ಮಯಾ
ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ
ಯಾದಿಸಕೋ ತೇಸಂ ವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಕೋ ಮಯ್ಹಂ ವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ। ಯಾದಿಸಕೋ ತೇಸಂ ಸರೋ
ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಕೋ ಮಯ್ಹಂ ಸರೋ ಹೋತಿ। ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಮಿ ಸಮಾದಪೇಮಿ
ಸಮುತ್ತೇಜೇಮಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಮಿ। ಭಾಸಮಾನಞ್ಚ ಮಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಭಾಸತಿ
ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ’ತಿ? ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯಾಮಿ। ಅನ್ತರಹಿತಞ್ಚ ಮಂ ನ
ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಅಯಂ ಅನ್ತರಹಿತೋ ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ’ತಿ? ಇಮಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಅಟ್ಠ ಪರಿಸಾ।
ಅಟ್ಠ ಅಭಿಭಾಯತನಾನಿ
೧೭೩. ‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ ಇಮಾನಿ, ಆನನ್ದ, ಅಭಿಭಾಯತನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ?
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪರಿತ್ತಾನಿ
ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ
ಪಠಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ
ಹೋತಿ। ಇದಂ ದುತಿಯಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಪರಿತ್ತಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ
ಹೋತಿ। ಇದಂ ತತಿಯಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ
ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ
ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಚತುತ್ಥಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ನೀಲಾನಿ ನೀಲವಣ್ಣಾನಿ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಾನಿ ನೀಲನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ
ನೀಲಂ ನೀಲವಣ್ಣಂ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಂ ನೀಲನಿಭಾಸಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ
ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ನೀಲಂ ನೀಲವಣ್ಣಂ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಂ ನೀಲನಿಭಾಸಂ। ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ನೀಲಾನಿ ನೀಲವಣ್ಣಾನಿ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಾನಿ
ನೀಲನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಪಞ್ಚಮಂ
ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ
ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪೀತಾನಿ ಪೀತವಣ್ಣಾನಿ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಪೀತನಿಭಾಸಾನಿ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಂ ಪೀತಂ ಪೀತವಣ್ಣಂ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಂ ಪೀತನಿಭಾಸಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾ
ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಪೀತಂ ಪೀತವಣ್ಣಂ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಂ
ಪೀತನಿಭಾಸಂ। ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪೀತಾನಿ
ಪೀತವಣ್ಣಾನಿ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಪೀತನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಛಟ್ಠಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ
ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಾನಿ
ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫಂ ಲೋಹಿತಕಂ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಂ
ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಂ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ
ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಲೋಹಿತಕಂ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಂ ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಂ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಂ। ಏವಮೇವ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಾನಿ
ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಸತ್ತಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಓದಾತಾನಿ ಓದಾತವಣ್ಣಾನಿ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಓದಾತನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಓಸಧಿತಾರಕಾ
ಓದಾತಾ ಓದಾತವಣ್ಣಾ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾ ಓದಾತನಿಭಾಸಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ
ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಓದಾತಂ ಓದಾತವಣ್ಣಂ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಂ ಓದಾತನಿಭಾಸಂ।
ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಓದಾತಾನಿ ಓದಾತವಣ್ಣಾನಿ
ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಓದಾತನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ
ಹೋತಿ। ಇದಂ ಅಟ್ಠಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ । ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಟ್ಠ ಅಭಿಭಾಯತನಾನಿ।
ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖಾ
೧೭೪. ‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ವಿಮೋಕ್ಖಾ। ಕತಮೇ ಅಟ್ಠ? ರೂಪೀ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಪಠಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸುಭನ್ತೇವ
ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ
ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸಬ್ಬಸೋ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಪಞ್ಚಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ
ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಛಟ್ಠೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸಬ್ಬಸೋ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ
ಸತ್ತಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಸಬ್ಬಸೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಅಟ್ಠಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಟ್ಠ ವಿಮೋಕ್ಖಾ।
೧೭೫. ‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ ,
ಆನನ್ದ, ಸಮಯಂ ಉರುವೇಲಾಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ನಜ್ಜಾ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ತೀರೇ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧೇ
ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಅಥ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಮಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ; ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ,
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಮಾರಂ
ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ –
‘‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ
ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ
ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ।
‘‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ
ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ
ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ।
‘‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಕಾ
ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ
ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ
ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ।
‘‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ
ಉಪಾಸಿಕಾ ನ ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಯತ್ತಾ ವಿನೀತಾ ವಿಸಾರದಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ, ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸನ್ತಿ
ವಿವರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಭಜಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ
ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸನ್ತಿ।
‘‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ,
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮೇ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಫೀತಞ್ಚ
ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತ’ನ್ತಿ।
೧೭೬.
‘‘ಇದಾನೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಜ್ಜ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಮಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ,
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ವಾಚಾ –
‘‘ನ ತಾವಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ , ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ,
ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಸಾವಿಕಾ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಕಾ ನ ಸಾವಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಉಪಾಸಿಕಾ ನ
ಸಾವಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಯಾವ ಮೇ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ
ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ, ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತ’’ನ್ತಿ।
ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಇದ್ಧಞ್ಚೇವ
ಫೀತಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರಿಕಂ ಬಾಹುಜಞ್ಞಂ ಪುಥುಭೂತಂ, ಯಾವ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತಂ।
ಪರಿನಿಬ್ಬಾತುದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾತು ಸುಗತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋದಾನಿ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ’ತಿ।
೧೭೭.
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ತ್ವಂ,
ಪಾಪಿಮ, ಹೋಹಿ, ನಚಿರಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನಂ
ಅಚ್ಚಯೇನ ತಥಾಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಇದಾನೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅಜ್ಜ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ
ತಥಾಗತೇನ ಸತೇನ ಸಮ್ಪಜಾನೇನ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೋ ಓಸ್ಸಟ್ಠೋ’’ತಿ।
ಆನನ್ದಯಾಚನಕಥಾ
೧೭೮. ಏವಂ
ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ,
ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ
ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಅಲಂದಾನಿ, ಆನನ್ದ। ಮಾ ತಥಾಗತಂ ಯಾಚಿ, ಅಕಾಲೋದಾನಿ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಂ ಯಾಚನಾಯಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ
ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಸದ್ದಹಸಿ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಬೋಧಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ
ಯಾವತತಿಯಕಂ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ
ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ
ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ
ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ। ಸೋ
ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’’’ತಿ।
‘‘ಸದ್ದಹಸಿ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ
ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಅಪರದ್ಧಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ತಥಾಗತೇನ ಏವಂ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ
ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ನ ತಥಾಗತಂ ಯಾಚಿ –
‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ
ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ದ್ವೇವ ತೇ ವಾಚಾ ತಥಾಗತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಅಥ ತತಿಯಕಂ
ಅಧಿವಾಸೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಅಪರದ್ಧಂ।
೧೭೯. ‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯಂ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ। ತತ್ರಾಪಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಮನ್ತೇಸಿಂ
– ‘ರಮಣೀಯಂ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಗಹಂ, ರಮಣೀಯೋ, ಆನನ್ದ, ಗಿಜ್ಝಕೂಟೋ ಪಬ್ಬತೋ। ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ,
ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ
ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ।
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ
ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ
ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ,
ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೇನ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ನ ತಥಾಗತಂ ಯಾಚಿ – ‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ
ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ದ್ವೇ ತೇ ವಾಚಾ
ತಥಾಗತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಅಥ ತತಿಯಕಂ ಅಧಿವಾಸೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ
ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಅಪರದ್ಧಂ।
೧೮೦.
‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯಂ ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಗೋತಮನಿಗ್ರೋಧೇ…ಪೇ॰… ತತ್ಥೇವ
ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಚೋರಪಪಾತೇ… ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ವೇಭಾರಪಸ್ಸೇ
ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾಯಂ… ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ ಕಾಳಸಿಲಾಯಂ… ತತ್ಥೇವ
ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಸೀತವನೇ ಸಪ್ಪಸೋಣ್ಡಿಕಪಬ್ಭಾರೇ… ತತ್ಥೇವ
ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ತಪೋದಾರಾಮೇ… ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ…
ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಜೀವಕಮ್ಬವನೇ… ತತ್ಥೇವ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಮದ್ದಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ
ಮಿಗದಾಯೇ ತತ್ರಾಪಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಮನ್ತೇಸಿಂ –
‘ರಮಣೀಯಂ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಗಹಂ, ರಮಣೀಯೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೋ ಪಬ್ಬತೋ, ರಮಣೀಯೋ ಗೋತಮನಿಗ್ರೋಧೋ,
ರಮಣೀಯೋ ಚೋರಪಪಾತೋ, ರಮಣೀಯಾ ವೇಭಾರಪಸ್ಸೇ ಸತ್ತಪಣ್ಣಿಗುಹಾ, ರಮಣೀಯಾ ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ
ಕಾಳಸಿಲಾ, ರಮಣೀಯೋ ಸೀತವನೇ ಸಪ್ಪಸೋಣ್ಡಿಕಪಬ್ಭಾರೋ , ರಮಣೀಯೋ ತಪೋದಾರಾಮೋ, ರಮಣೀಯೋ ವೇಳುವನೇ
ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೋ, ರಮಣೀಯಂ ಜೀವಕಮ್ಬವನಂ, ರಮಣೀಯೋ ಮದ್ದಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಮಿಗದಾಯೋ। ಯಸ್ಸ
ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ
ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ
ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೇನ ಓಳಾರಿಕೇ
ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ನ ತಥಾಗತಂ
ಯಾಚಿ – ‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ
ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ,
ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ದ್ವೇವ ತೇ ವಾಚಾ ತಥಾಗತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಅಥ ತತಿಯಕಂ
ಅಧಿವಾಸೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಅಪರದ್ಧಂ।
೧೮೧.
‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಸಮಯಂ ಇಧೇವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಉದೇನೇ ಚೇತಿಯೇ। ತತ್ರಾಪಿ ಖೋ
ತಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಆಮನ್ತೇಸಿಂ – ‘ರಮಣೀಯಾ, ಆನನ್ದ, ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ।
ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ
ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ
ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ
ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ,
ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ,
ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೇನ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ನ ತಥಾಗತಂ ಯಾಚಿ – ‘ತಿಟ್ಠತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ
ಕಪ್ಪಂ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ದ್ವೇವ ತೇ ವಾಚಾ
ತಥಾಗತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಅಥ ತತಿಯಕಂ ಅಧಿವಾಸೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ
ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ಅಪರದ್ಧಂ।
೧೮೨. ‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ , ಆನನ್ದ, ಸಮಯಂ ಇಧೇವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇ
…ಪೇ॰… ಇಧೇವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಸತ್ತಮ್ಬೇ ಚೇತಿಯೇ… ಇಧೇವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ
ಬಹುಪುತ್ತೇ ಚೇತಿಯೇ… ಇಧೇವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಸಾರನ್ದದೇ ಚೇತಿಯೇ… ಇದಾನೇವ ಖೋ ತಾಹಂ,
ಆನನ್ದ, ಅಜ್ಜ ಚಾಪಾಲೇ ಚೇತಿಯೇ ಆಮನ್ತೇಸಿಂ – ‘ರಮಣೀಯಾ, ಆನನ್ದ, ವೇಸಾಲೀ, ರಮಣೀಯಂ
ಉದೇನಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಗೋತಮಕಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸತ್ತಮ್ಬಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ
ಬಹುಪುತ್ತಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಸಾರನ್ದದಂ ಚೇತಿಯಂ, ರಮಣೀಯಂ ಚಾಪಾಲಂ ಚೇತಿಯಂ। ಯಸ್ಸ
ಕಸ್ಸಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ
ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ
ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ। ತಥಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ
ಯಾನೀಕತಾ ವತ್ಥುಕತಾ ಅನುಟ್ಠಿತಾ ಪರಿಚಿತಾ ಸುಸಮಾರದ್ಧಾ, ಸೋ ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತೋ ಕಪ್ಪಂ ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ಕಪ್ಪಾವಸೇಸಂ ವಾ’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತೇನ ಓಳಾರಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಓಳಾರಿಕೇ ಓಭಾಸೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ನಾಸಕ್ಖಿ
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ನ ತಥಾಗತಂ ಯಾಚಿ – ‘ತಿಟ್ಠತು ಭಗವಾ ಕಪ್ಪಂ, ತಿಟ್ಠತು ಸುಗತೋ ಕಪ್ಪಂ
ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ।
ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಸಿ, ದ್ವೇವ ತೇ ವಾಚಾ ತಥಾಗತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ,
ಅಥ ತತಿಯಕಂ ಅಧಿವಾಸೇಯ್ಯ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ ದುಕ್ಕಟಂ, ತುಯ್ಹೇವೇತಂ
ಅಪರದ್ಧಂ।
೧೮೩. ‘‘ನನು ಏತಂ [ಏವಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)], ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ [ಪಟಿಗಚ್ಚೇವ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಅಕ್ಖಾತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪಿಯೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ನಾನಾಭಾವೋ ವಿನಾಭಾವೋ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ। ತಂ
ಕುತೇತ್ಥ, ಆನನ್ದ, ಲಬ್ಭಾ, ಯಂ ತಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ ಪಲೋಕಧಮ್ಮಂ, ತಂ ವತ ಮಾ
ಪಲುಜ್ಜೀತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ’। ಯಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೇನ ಚತ್ತಂ ವನ್ತಂ
ಮುತ್ತಂ ಪಹೀನಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಓಸ್ಸಟ್ಠೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೋ, ಏಕಂಸೇನ ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ – ‘ನ
ಚಿರಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಥಾಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಞ್ಚ [ತಂ ವಚನಂ (ಸೀ॰)] ತಥಾಗತೋ ಜೀವಿತಹೇತು ಪುನ ಪಚ್ಚಾವಮಿಸ್ಸತೀತಿ [ಪಚ್ಚಾಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಮಹಾವನಂ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ
ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಮಹಾವನಂ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವೇಸಾಲಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವೇಸಾಲಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸನ್ನಿಪತಿತೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ಯಸ್ಸದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞತೀ’’ತಿ।
೧೮೪.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನುಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ
ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ತೇ ಮಯಾ
ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿಞ್ಞಾ ದೇಸಿತಾ, ತೇ ವೋ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ
ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಾ, ಯಥಯಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅದ್ಧನಿಯಂ ಅಸ್ಸ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ, ತದಸ್ಸ
ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಕತಮೇ
ಚ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಮಯಾ ಅಭಿಞ್ಞಾ ದೇಸಿತಾ, ಯೇ ವೋ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಆಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಾ, ಯಥಯಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅದ್ಧನಿಯಂ ಅಸ್ಸ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ, ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ
ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಅರಿಯೋ
ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ। ಇಮೇ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಮಯಾ ಅಭಿಞ್ಞಾ ದೇಸಿತಾ, ಯೇ ವೋ
ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಾ, ಯಥಯಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಅದ್ಧನಿಯಂ ಅಸ್ಸ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ, ತದಸ್ಸ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ
ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ।
೧೮೫. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಹನ್ದದಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ವೋ, ವಯಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಥ। ನಚಿರಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಥಾಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ, ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಸುಗತೋ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ [ಇತೋ
ಪರಂ ಸ್ಯಾಮಪೋತ್ಥಕೇ ಏವಂಪಿ ಪಾಠೋ ದಿಸ್ಸತಿ –§ದಹರಾಪಿ ಚ ಯೇ ವುದ್ಧಾ, ಯೇ ಬಾಲಾ ಯೇ ಚ
ಪಣ್ಡಿತಾ॥§ಅಡ್ಢಾಚೇವ ದಲಿದ್ದಾ ಚ, ಸಬ್ಬೇ ಮಚ್ಚುಪರಾಯನಾ।§ಯಥಾಪಿ ಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ, ಕತಂ
ಮತ್ತಿಕಭಾಜನಂ॥§ಖುದ್ದಕಞ್ಚ ಮಹನ್ತಞ್ಚ, ಯಞ್ಚ ಪಕ್ಕಂ ಯಞ್ಚ ಆಮಕಂ।§ಸಬ್ಬಂ
ಭೇದಪರಿಯನ್ತಂ, ಏವಂ ಮಚ್ಚಾನ ಜೀವಿತಂ॥§ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ]। –
‘‘ಪರಿಪಕ್ಕೋ ವಯೋ ಮಯ್ಹಂ, ಪರಿತ್ತಂ ಮಮ ಜೀವಿತಂ।
ಪಹಾಯ ವೋ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕತಂ ಮೇ ಸರಣಮತ್ತನೋ॥
‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸತೀಮನ್ತೋ, ಸುಸೀಲಾ ಹೋಥ ಭಿಕ್ಖವೋ।
ಸುಸಮಾಹಿತಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ಸಚಿತ್ತಮನುರಕ್ಖಥ॥
‘‘ಯೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಹಸ್ಸತಿ।
ಪಹಾಯ ಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ [ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ (ಸ್ಯಾ॰), ವಿಹೇಸ್ಸತಿ (ಸೀ॰)]॥
ತತಿಯೋ ಭಾಣವಾರೋ।
ನಾಗಾಪಲೋಕಿತಂ
೧೮೬. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ನಾಗಾಪಲೋಕಿತಂ
ವೇಸಾಲಿಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಕಂ, ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ವೇಸಾಲಿಯಾ ದಸ್ಸನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಭಣ್ಡಗಾಮೋ [ಭಣ್ಡುಗಾಮೋ (ಕ॰)] ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ
ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಭಣ್ಡಗಾಮೋ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಭಣ್ಡಗಾಮೇ ವಿಹರತಿ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ
ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಚತುನ್ನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ
ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ಕತಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ?
ಅರಿಯಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಲಸ್ಸ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ
ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಂ ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ಅರಿಯಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಅನನುಬೋಧಾ
ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ
ಮಮಂ ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ಅರಿಯಾಯ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಞಾಯ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ
ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಂ ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ಅರಿಯಾಯ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಅನನುಬೋಧಾ ಅಪ್ಪಟಿವೇಧಾ ಏವಮಿದಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತಂ ಮಮಂ
ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ। ತಯಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಂ ಸೀಲಂ ಅನುಬುದ್ಧಂ
ಪಟಿವಿದ್ಧಂ, ಅರಿಯೋ ಸಮಾಧಿ ಅನುಬುದ್ಧೋ ಪಟಿವಿದ್ಧೋ, ಅರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಅನುಬುದ್ಧಾ
ಪಟಿವಿದ್ಧಾ, ಅರಿಯಾ ವಿಮುತ್ತಿ ಅನುಬುದ್ಧಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಾ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಾ ಭವತಣ್ಹಾ, ಖೀಣಾ
ಭವನೇತ್ತಿ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ, ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಸುಗತೋ ಅಥಾಪರಂ
ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ –
‘‘ಸೀಲಂ ಸಮಾಧಿ ಪಞ್ಞಾ ಚ, ವಿಮುತ್ತಿ ಚ ಅನುತ್ತರಾ।
ಅನುಬುದ್ಧಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ, ಗೋತಮೇನ ಯಸಸ್ಸಿನಾ॥
‘‘ಇತಿ ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಧಮ್ಮಮಕ್ಖಾಸಿ ಭಿಕ್ಖುನಂ।
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ ಸತ್ಥಾ, ಚಕ್ಖುಮಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ॥
ತತ್ರಾಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಭಣ್ಡಗಾಮೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ ಸಮಾಧಿ, ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ।
ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ। ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ
ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
ಚತುಮಹಾಪದೇಸಕಥಾ
೧೮೭. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಭಣ್ಡಗಾಮೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಹತ್ಥಿಗಾಮೋ, ಯೇನ ಅಮ್ಬಗಾಮೋ, ಯೇನ ಜಮ್ಬುಗಾಮೋ, ಯೇನ ಭೋಗನಗರಂ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಭೋಗನಗರಂ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಭೋಗನಗರೇ ವಿಹರತಿ ಆನನ್ದೇ [ಸಾನನ್ದರೇ (ಕ॰)]
ಚೇತಿಯೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪದೇಸೇ
ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
೧೮೮.
‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಯಂ ವಿನಯೋ ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾಸಿತಂ ನೇವ ಅಭಿನನ್ದಿತಬ್ಬಂ ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ।
ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ತಾನಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರೇತಬ್ಬಾನಿ [ಓತಾರೇತಬ್ಬಾನಿ], ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ [ಓತಾರಿಯಮಾನಾನಿ] ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ ನ ಚೇವ ಸುತ್ತೇ ಓಸರನ್ತಿ [ಓತರನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೧೮೦],
ನ ಚ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ, ಇದಂ ನ ಚೇವ ತಸ್ಸ
ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ಇಮಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇತಿಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಛಡ್ಡೇಯ್ಯಾಥ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ ಸುತ್ತೇ ಚೇವ
ಓಸರನ್ತಿ, ವಿನಯೇ ಚ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ
ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ಇಮಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ।
ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಂ ಮಹಾಪದೇಸಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಆವಾಸೇ ಸಙ್ಘೋ ವಿಹರತಿ ಸಥೇರೋ ಸಪಾಮೋಕ್ಖೋ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಯಂ ವಿನಯೋ ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾಸಿತಂ ನೇವ ಅಭಿನನ್ದಿತಬ್ಬಂ ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ। ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ
ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ತಾನಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸುತ್ತೇ
ಓಸಾರೇತಬ್ಬಾನಿ, ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ ವಿನಯೇ
ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ ನ ಚೇವ ಸುತ್ತೇ ಓಸರನ್ತಿ, ನ ಚ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ
ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ, ಇದಂ ನ ಚೇವ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತಸ್ಸ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ
ದುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇತಿಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಡ್ಡೇಯ್ಯಾಥ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ
ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ ಸುತ್ತೇ ಚೇವ ಓಸರನ್ತಿ ವಿನಯೇ ಚ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ , ಇದಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತಸ್ಸ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಂ ಮಹಾಪದೇಸಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ
ಆವಾಸೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಆಗತಾಗಮಾ ಧಮ್ಮಧರಾ ವಿನಯಧರಾ
ಮಾತಿಕಾಧರಾ। ತೇಸಂ ಮೇ ಥೇರಾನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ
ಅಯಂ ವಿನಯೋ ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾಸಿತಂ ನೇವ
ಅಭಿನನ್ದಿತಬ್ಬಂ…ಪೇ॰… ನ ಚ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ,
ಇದಂ ನ ಚೇವ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತೇಸಞ್ಚ ಥೇರಾನಂ ದುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇತಿಹೇತಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಡ್ಡೇಯ್ಯಾಥ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ…ಪೇ॰… ವಿನಯೇ ಚ
ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತೇಸಞ್ಚ
ಥೇರಾನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಂ ಮಹಾಪದೇಸಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ।
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ
ಆವಾಸೇ ಏಕೋ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹರತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಆಗತಾಗಮೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ವಿನಯಧರೋ
ಮಾತಿಕಾಧರೋ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಥೇರಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ
ಅಯಂ ವಿನಯೋ ಇದಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾಸಿತಂ ನೇವ
ಅಭಿನನ್ದಿತಬ್ಬಂ ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ। ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ತಾನಿ
ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿತಬ್ಬಾನಿ, ವಿನಯೇ
ಸನ್ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ। ತಾನಿ ಚೇ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ ನ ಚೇವ
ಸುತ್ತೇ ಓಸರನ್ತಿ, ನ ಚ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ,
ಇದಂ ನ ಚೇವ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತಸ್ಸ ಚ ಥೇರಸ್ಸ ದುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇತಿಹೇತಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛಡ್ಡೇಯ್ಯಾಥ। ತಾನಿ ಚ ಸುತ್ತೇ ಓಸಾರಿಯಮಾನಾನಿ ವಿನಯೇ ಸನ್ದಸ್ಸಿಯಮಾನಾನಿ
ಸುತ್ತೇ ಚೇವ ಓಸರನ್ತಿ, ವಿನಯೇ ಚ ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ , ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ – ‘ಅದ್ಧಾ ,
ಇದಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಂ; ತಸ್ಸ ಚ ಥೇರಸ್ಸ ಸುಗ್ಗಹಿತ’ನ್ತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಂ
ಮಹಾಪದೇಸಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ।
ತತ್ರಪಿ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಭೋಗನಗರೇ ವಿಹರನ್ತೋ
ಆನನ್ದೇ ಚೇತಿಯೇ ಏತದೇವ ಬಹುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋತಿ – ‘‘ಇತಿ ಸೀಲಂ, ಇತಿ
ಸಮಾಧಿ, ಇತಿ ಪಞ್ಞಾ। ಸೀಲಪರಿಭಾವಿತೋ ಸಮಾಧಿ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ ।
ಸಮಾಧಿಪರಿಭಾವಿತಾ ಪಞ್ಞಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಪಞ್ಞಾಪರಿಭಾವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ
ಸಮ್ಮದೇವ ಆಸವೇಹಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಾಸವಾ, ಭವಾಸವಾ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾ’’ತಿ।
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಚುನ್ದವತ್ಥು
೧೮೯.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭೋಗನಗರೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಪಾವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಪಾವಾ
ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಪಾವಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಚುನ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನೇ।
ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಪಾವಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಪಾವಾಯಂ
ವಿಹರತಿ ಮಯ್ಹಂ ಅಮ್ಬವನೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಚುನ್ದಂ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ
ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇತು
ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ
ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಕೇ
ನಿವೇಸನೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಪಹೂತಞ್ಚ ಸೂಕರಮದ್ದವಂ ಭಗವತೋ
ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಭನ್ತೇ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ
ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಯೇನ ಚುನ್ದಸ್ಸ
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ।
ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಚುನ್ದಂ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯಂ ತೇ, ಚುನ್ದ, ಸೂಕರಮದ್ದವಂ
ಪಟಿಯತ್ತಂ, ತೇನ ಮಂ ಪರಿವಿಸ। ಯಂ ಪನಞ್ಞಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯತ್ತಂ, ತೇನ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿವಿಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯಂ ಅಹೋಸಿ ಸೂಕರಮದ್ದವಂ ಪಟಿಯತ್ತಂ, ತೇನ
ಭಗವನ್ತಂ ಪರಿವಿಸಿ। ಯಂ ಪನಞ್ಞಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯತ್ತಂ ,
ತೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿವಿಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಚುನ್ದಂ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯಂ
ತೇ, ಚುನ್ದ, ಸೂಕರಮದ್ದವಂ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ತಂ ಸೋಬ್ಭೇ ನಿಖಣಾಹಿ। ನಾಹಂ ತಂ, ಚುನ್ದ,
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ
ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ, ಯಸ್ಸ ತಂ ಪರಿಭುತ್ತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ
ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಯಂ ಅಹೋಸಿ ಸೂಕರಮದ್ದವಂ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ತಂ ಸೋಬ್ಭೇ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಚುನ್ದಂ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
೧೯೦.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಚುನ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುತ್ತಾವಿಸ್ಸ ಖರೋ ಆಬಾಧೋ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಲೋಹಿತಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಪಬಾಳ್ಹಾ ವೇದನಾ ವತ್ತನ್ತಿ ಮಾರಣನ್ತಿಕಾ। ತಾ ಸುದಂ
ಭಗವಾ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಅವಿಹಞ್ಞಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಕುಸಿನಾರಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಚುನ್ದಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ, ಕಮ್ಮಾರಸ್ಸಾತಿ ಮೇ ಸುತಂ।
ಆಬಾಧಂ ಸಮ್ಫುಸೀ ಧೀರೋ, ಪಬಾಳ್ಹಂ ಮಾರಣನ್ತಿಕಂ॥
ಭುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಸೂಕರಮದ್ದವೇನ,
ಬ್ಯಾಧಿಪ್ಪಬಾಳ್ಹೋ ಉದಪಾದಿ ಸತ್ಥುನೋ।
ವಿರೇಚಮಾನೋ [ವಿರಿಚ್ಚಮಾನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰), ವಿರಿಞ್ಚಮಾನೋ (?)] ಭಗವಾ ಅವೋಚ,
ಗಚ್ಛಾಮಹಂ ಕುಸಿನಾರಂ ನಗರನ್ತಿ॥
ಪಾನೀಯಾಹರಣಂ
೧೯೧.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಯೇನ ಅಞ್ಞತರಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ ಮೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ,
ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ, ಕಿಲನ್ತೋಸ್ಮಿ, ಆನನ್ದ, ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ ಮೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಪಾನೀಯಂ ಆಹರ, ಪಿಪಾಸಿತೋಸ್ಮಿ,
ಆನನ್ದ, ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಇದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ, ತಂ ಚಕ್ಕಚ್ಛಿನ್ನಂ ಉದಕಂ
ಪರಿತ್ತಂ ಲುಳಿತಂ ಆವಿಲಂ ಸನ್ದತಿ। ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಕುಧಾ [ಕಕುಥಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ನದೀ ಅವಿದೂರೇ ಅಚ್ಛೋದಕಾ ಸಾತೋದಕಾ ಸೀತೋದಕಾ ಸೇತೋದಕಾ [ಸೇತಕಾ (ಸೀ॰)] ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ। ಏತ್ಥ ಭಗವಾ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಪಿವಿಸ್ಸತಿ, ಗತ್ತಾನಿ ಚ ಸೀತೀ [ಸೀತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)] ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ
ಮೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಪಾನೀಯಂ ಆಹರ, ಪಿಪಾಸಿತೋಸ್ಮಿ, ಆನನ್ದ, ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ
ಸಕಟಸತಾನಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ, ತಂ ಚಕ್ಕಚ್ಛಿನ್ನಂ ಉದಕಂ ಪರಿತ್ತಂ ಲುಳಿತಂ ಆವಿಲಂ ಸನ್ದತಿ।
ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಕುಧಾ ನದೀ ಅವಿದೂರೇ ಅಚ್ಛೋದಕಾ ಸಾತೋದಕಾ ಸೀತೋದಕಾ ಸೇತೋದಕಾ
ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ। ಏತ್ಥ ಭಗವಾ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಪಿವಿಸ್ಸತಿ, ಗತ್ತಾನಿ ಚ
ಸೀತೀಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ
ಮೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಪಾನೀಯಂ ಆಹರ, ಪಿಪಾಸಿತೋಸ್ಮಿ, ಆನನ್ದ, ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಸಾ ನದಿಕಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಾ ನದಿಕಾ ಚಕ್ಕಚ್ಛಿನ್ನಾ
ಪರಿತ್ತಾ ಲುಳಿತಾ ಆವಿಲಾ ಸನ್ದಮಾನಾ, ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆನನ್ದೇ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಅಚ್ಛಾ
ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಅನಾವಿಲಾ ಸನ್ದಿತ್ಥ [ಸನ್ದತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ, ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ, ಭೋ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ ಮಹಾನುಭಾವತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ಸಾ ನದಿಕಾ ಚಕ್ಕಚ್ಛಿನ್ನಾ ಪರಿತ್ತಾ
ಲುಳಿತಾ ಆವಿಲಾ ಸನ್ದಮಾನಾ ಮಯಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಅಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಅನಾವಿಲಾ
ಸನ್ದತೀ’’ತಿ। ಪತ್ತೇನ ಪಾನೀಯಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ
ಮಹಾನುಭಾವತಾ। ಇದಾನಿ ಸಾ ಭನ್ತೇ ನದಿಕಾ ಚಕ್ಕಚ್ಛಿನ್ನಾ ಪರಿತ್ತಾ ಲುಳಿತಾ ಆವಿಲಾ
ಸನ್ದಮಾನಾ ಮಯಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಅಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಅನಾವಿಲಾ ಸನ್ದಿತ್ಥ। ಪಿವತು ಭಗವಾ
ಪಾನೀಯಂ ಪಿವತು ಸುಗತೋ ಪಾನೀಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಾನೀಯಂ ಅಪಾಯಿ।
ಪುಕ್ಕುಸಮಲ್ಲಪುತ್ತವತ್ಥು
೧೯೨. ತೇನ
ರೋಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಆಳಾರಸ್ಸ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಕುಸಿನಾರಾಯ ಪಾವಂ
ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ,
ಸನ್ತೇನ ವತ, ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ ,
ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನೋ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ
ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ಆಳಾರಂ
ಕಾಲಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅತಿಕ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ತಸ್ಸ
ಸಕಟಸತ್ಥಸ್ಸ [ಸಕಟಸತಸ್ಸ (ಕ॰)] ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ
ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚ
– ‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ಅದ್ದಸಾ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ,
ಆವುಸೋ, ಅದ್ದಸ’ನ್ತಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸೀ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ,
ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ’ನ್ತಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸುತ್ತೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ,
ಸುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ’ನ್ತಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸಞ್ಞೀ ಅಹೋಸೀ’ತಿ? ‘ಏವಮಾವುಸೋ’ತಿ। ‘ಸೋ
ತ್ವಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನೇವ ಅದ್ದಸ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ; ಅಪಿಸು [ಅಪಿ ಹಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಾಟಿ ರಜೇನ ಓಕಿಣ್ಣಾ’ತಿ? ‘ಏವಮಾವುಸೋ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ
ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ, ಸನ್ತೇನ ವತ ಭೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾ
ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಿ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ
ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನೇವ ದಕ್ಖತಿ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ
ಸೋಸ್ಸತೀ’ತಿ! ಆಳಾರೇ ಕಾಲಾಮೇ ಉಳಾರಂ ಪಸಾದಂ ಪವೇದೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮೀ’’ತಿ।
೧೯೩. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಕತಮಂ ನು ಖೋ ದುಕ್ಕರತರಂ ವಾ ದುರಭಿಸಮ್ಭವತರಂ ವಾ – ಯೋ ವಾ ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನೇವ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಸುಣೇಯ್ಯ; ಯೋ ವಾ ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು [ವಿಜ್ಜುತಾಸು (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು ಅಸನಿಯಾ ಫಲನ್ತಿಯಾ ನೇವ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಸುಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
‘‘ಕಿಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ ಛ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ ಸತ್ತ ವಾ
ಸಕಟಸತಾನಿ ಅಟ್ಠ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ ನವ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ [ನವ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ ದಸ ವಾ ಸಕಟಸತಾನಿ (ಸೀ॰)], ಸಕಟಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಸಕಟಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ। ಅಥ ಖೋ ಏತದೇವ ದುಕ್ಕರತರಂ ಚೇವ ದುರಭಿಸಮ್ಭವತರಞ್ಚ ಯೋ
ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು
ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು ಅಸನಿಯಾ ಫಲನ್ತಿಯಾ ನೇವ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಸುಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಸಮಯಂ ಆತುಮಾಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಭುಸಾಗಾರೇ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು
ಅಸನಿಯಾ ಫಲನ್ತಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಭುಸಾಗಾರಸ್ಸ ದ್ವೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಭಾತರೋ ಹತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚ
ಬಲಿಬದ್ದಾ [ಬಲಿಬದ್ದಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]। ಅಥ ಖೋ, ಪುಕ್ಕುಸ,
ಆತುಮಾಯ ಮಹಾಜನಕಾಯೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಯೇನ ತೇ ದ್ವೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಭಾತರೋ ಹತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚ
ಬಲಿಬದ್ದಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಸಮಯೇನ ಭುಸಾಗಾರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ
ಭುಸಾಗಾರದ್ವಾರೇ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ತಮ್ಹಾ
ಮಹಾಜನಕಾಯಾ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಪುಕ್ಕುಸ, ತಂ ಪುರಿಸಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸೋ, ಆವುಸೋ, ಮಹಾಜನಕಾಯೋ ಸನ್ನಿಪತಿತೋ’ತಿ? ‘ಇದಾನಿ ,
ಭನ್ತೇ, ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು ಅಸನಿಯಾ
ಫಲನ್ತಿಯಾ ದ್ವೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಭಾತರೋ ಹತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಬಲಿಬದ್ದಾ। ಏತ್ಥೇಸೋ ಮಹಾಜನಕಾಯೋ
ಸನ್ನಿಪತಿತೋ। ತ್ವಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಕ್ವ ಅಹೋಸೀ’ತಿ? ‘ಇಧೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ,
ಅಹೋಸಿ’ನ್ತಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಅದ್ದಸಾ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಅದ್ದಸ’ನ್ತಿ।
‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸೀ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ’ನ್ತಿ।
‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸುತ್ತೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ’ನ್ತಿ।
‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಸಞ್ಞೀ ಅಹೋಸೀ’ತಿ? ‘ಏವಮಾವುಸೋ’ತಿ। ‘ಸೋ ತ್ವಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಞ್ಞೀ
ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು ಅಸನಿಯಾ ಫಲನ್ತಿಯಾ ನೇವ ಅದ್ದಸ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸೀ’ತಿ? ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ?
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ
ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ, ಸನ್ತೇನ ವತ ಭೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಿ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ
ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಗಳಗಳಾಯನ್ತೇ ವಿಜ್ಜುಲ್ಲತಾಸು
ನಿಚ್ಛರನ್ತೀಸು ಅಸನಿಯಾ ಫಲನ್ತಿಯಾ ನೇವ ದಕ್ಖತಿ, ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಸೋಸ್ಸತೀ’ತಿ [ಸುಣಿಸ್ಸತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]। ಮಯಿ ಉಳಾರಂ ಪಸಾದಂ ಪವೇದೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಯೋ ಮೇ ಆಳಾರೇ ಕಾಲಾಮೇ ಪಸಾದೋ ತಂ ಮಹಾವಾತೇ ವಾ ಓಫುಣಾಮಿ ಸೀಘಸೋತಾಯ [ಸಿಙ್ಘಸೋತಾಯ (ಕ॰)] ವಾ ನದಿಯಾ ಪವಾಹೇಮಿ। ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ
ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ
ಧಾರೇಯ್ಯ ‘ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭಗವತಾ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ
ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
೧೯೪.
ಅಥ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ ಮೇ ತ್ವಂ,
ಭಣೇ, ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ ಯುಗಮಟ್ಠಂ ಧಾರಣೀಯಂ ಆಹರಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ
ಪುರಿಸೋ ಪುಕ್ಕುಸಸ್ಸ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ತಂ ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ ಯುಗಮಟ್ಠಂ
ಧಾರಣೀಯಂ ಆಹರಿ [ಆಹರಸಿ (ಕ॰)]। ಅಥ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸೋ
ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ತಂ ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ ಯುಗಮಟ್ಠಂ ಧಾರಣೀಯಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇದಂ,
ಭನ್ತೇ, ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ ಯುಗಮಟ್ಠಂ ಧಾರಣೀಯಂ, ತಂ ಮೇ ಭಗವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಅನುಕಮ್ಪಂ
ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಪುಕ್ಕುಸ, ಏಕೇನ ಮಂ ಅಚ್ಛಾದೇಹಿ, ಏಕೇನ ಆನನ್ದ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಏಕೇನ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಚ್ಛಾದೇತಿ, ಏಕೇನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಕ್ಕುಸಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ
ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಪುಕ್ಕುಸೋ
ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ
ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
೧೯೫. ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಪುಕ್ಕುಸೇ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇ ತಂ ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ
ಯುಗಮಟ್ಠಂ ಧಾರಣೀಯಂ ಭಗವತೋ ಕಾಯಂ ಉಪನಾಮೇಸಿ। ತಂ ಭಗವತೋ ಕಾಯಂ ಉಪನಾಮಿತಂ ಹತಚ್ಚಿಕಂ
ವಿಯ [ವೀತಚ್ಚಿಕಂವಿಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಖಾಯತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಾವ
ಪರಿಸುದ್ಧೋ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ। ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ
ಯುಗಮಟ್ಠಂ ಧಾರಣೀಯಂ ಭಗವತೋ ಕಾಯಂ ಉಪನಾಮಿತಂ ಹತಚ್ಚಿಕಂ ವಿಯ
ಖಾಯತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಮೇತಂ, ಆನನ್ದ ದ್ವೀಸು ಕಾಲೇಸು ಅತಿವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಕಾಯೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ। ಕತಮೇಸು ದ್ವೀಸು? ಯಞ್ಚ, ಆನನ್ದ,
ರತ್ತಿಂ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ, ಯಞ್ಚ ರತ್ತಿಂ
ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಇಮೇಸು ಖೋ, ಆನನ್ದ, ದ್ವೀಸು ಕಾಲೇಸು
ಅತಿವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ। ‘‘ಅಜ್ಜ ಖೋ,
ಪನಾನನ್ದ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಉಪವತ್ತನೇ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನೇ ಅನ್ತರೇನ
[ಅನ್ತರೇ (ಸ್ಯಾ॰)] ಯಮಕಸಾಲಾನಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ [ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ (ಕ॰)]। ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಕಕುಧಾ ನದೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಸಿಙ್ಗೀವಣ್ಣಂ ಯುಗಮಟ್ಠಂ, ಪುಕ್ಕುಸೋ ಅಭಿಹಾರಯಿ।
ತೇನ ಅಚ್ಛಾದಿತೋ ಸತ್ಥಾ, ಹೇಮವಣ್ಣೋ ಅಸೋಭಥಾತಿ॥
೧೯೬. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಕಕುಧಾ ನದೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಕುಧಂ ನದಿಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ
ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಅಮ್ಬವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಚುನ್ದಕಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ ಮೇ ತ್ವಂ, ಚುನ್ದಕ, ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇಹಿ,
ಕಿಲನ್ತೋಸ್ಮಿ, ಚುನ್ದಕ, ನಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚುನ್ದಕೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ
ಕಪ್ಪೇಸಿ ಪಾದೇ ಪಾದಂ ಅಚ್ಚಾಧಾಯ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಉಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ। ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಚುನ್ದಕೋ ತತ್ಥೇವ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ನಿಸೀದಿ।
ಅಚ್ಛೋದಕಂ ಸಾತುದಕಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ।
ಓಗಾಹಿ ಸತ್ಥಾ ಅಕಿಲನ್ತರೂಪೋ [ಸುಕಿಲನ್ತರೂಪೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],
ತಥಾಗತೋ ಅಪ್ಪಟಿಮೋ ಚ [ಅಪ್ಪಟಿಮೋಧ (ಪೀ॰)] ಲೋಕೇ॥
ನ್ಹತ್ವಾ ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚುದತಾರಿ ಸತ್ಥಾ [ಪಿವಿತ್ವಾ ಚುನ್ದಕೇನ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಉತ್ತರಿ (ಕ॰)],
ಪುರಕ್ಖತೋ ಭಿಕ್ಖುಗಣಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ।
ವತ್ತಾ [ಸತ್ಥಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಪವತ್ತಾ ಭಗವಾ ಇಧ ಧಮ್ಮೇ,
ಉಪಾಗಮಿ ಅಮ್ಬವನಂ ಮಹೇಸಿ॥
ಆಮನ್ತಯಿ ಚುನ್ದಕಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುಂ,
ಸೋ ಚೋದಿತೋ ಭಾವಿತತ್ತೇನ ಚುನ್ದೋ,
ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಸನ್ಥರಿ ಖಿಪ್ಪಮೇವ॥
ನಿಪಜ್ಜಿ ಸತ್ಥಾ ಅಕಿಲನ್ತರೂಪೋ,
ಚುನ್ದೋಪಿ ತತ್ಥ ಪಮುಖೇ [ಸಮುಖೇ (ಕ॰)] ನಿಸೀದೀತಿ॥
೧೯೭. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ [ಯೋ ಖೋ (ಕ॰)], ಪನಾನನ್ದ, ಚುನ್ದಸ್ಸ
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಕೋಚಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ – ‘ತಸ್ಸ ತೇ, ಆವುಸೋ ಚುನ್ದ,
ಅಲಾಭಾ ತಸ್ಸ ತೇ ದುಲ್ಲದ್ಧಂ, ಯಸ್ಸ ತೇ ತಥಾಗತೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’ತಿ। ಚುನ್ದಸ್ಸ, ಆನನ್ದ, ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ
ಪಟಿವಿನೇತಬ್ಬೋ – ‘ತಸ್ಸ ತೇ, ಆವುಸೋ ಚುನ್ದ, ಲಾಭಾ ತಸ್ಸ ತೇ ಸುಲದ್ಧಂ, ಯಸ್ಸ ತೇ
ತಥಾಗತೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ। ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಆವುಸೋ
ಚುನ್ದ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ದ್ವೇ ಮೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾ ಸಮಸಮಫಲಾ [ಸಮಾ ಸಮಫಲಾ (ಕ॰)] ಸಮವಿಪಾಕಾ [ಸಮಸಮವಿಪಾಕಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)],
ಅತಿವಿಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇಹಿ ಮಹಪ್ಫಲತರಾ ಚ ಮಹಾನಿಸಂಸತರಾ ಚ। ಕತಮೇ ದ್ವೇ? ಯಞ್ಚ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝತಿ,
ಯಞ್ಚ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಇಮೇ ದ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾ ಸಮಸಮಫಲಾ ಸಮವಿಪಾಕಾ ,
ಅತಿವಿಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇಹಿ ಮಹಪ್ಫಲತರಾ ಚ ಮಹಾನಿಸಂಸತರಾ ಚ। ಆಯುಸಂವತ್ತನಿಕಂ
ಆಯಸ್ಮತಾ ಚುನ್ದೇನ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತಂ, ವಣ್ಣಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತಾ
ಚುನ್ದೇನ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತಂ, ಸುಖಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಚುನ್ದೇನ
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತಂ, ಯಸಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಚುನ್ದೇನ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ
ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತಂ, ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಚುನ್ದೇನ
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತಂ, ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಚುನ್ದೇನ
ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೇನ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿತ’ನ್ತಿ। ಚುನ್ದಸ್ಸ, ಆನನ್ದ, ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ
ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಪಟಿವಿನೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ
ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –
‘‘ದದತೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತಿ,
ಸಂಯಮತೋ ವೇರಂ ನ ಚೀಯತಿ।
ಕುಸಲೋ ಚ ಜಹಾತಿ ಪಾಪಕಂ,
ರಾಗದೋಸಮೋಹಕ್ಖಯಾ ಸನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ॥
ಚತುತ್ಥೋ ಭಾಣವಾರೋ।
ಯಮಕಸಾಲಾ
೧೯೮. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಹಿರಞ್ಞವತಿಯಾ ನದಿಯಾ
ಪಾರಿಮಂ ತೀರಂ, ಯೇನ ಕುಸಿನಾರಾ ಉಪವತ್ತನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ।
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಮಹತಾ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಹಿರಞ್ಞವತಿಯಾ ನದಿಯಾ ಪಾರಿಮಂ ತೀರಂ, ಯೇನ ಕುಸಿನಾರಾ
ಉಪವತ್ತನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಙ್ಘ ಮೇ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಅನ್ತರೇನ ಯಮಕಸಾಲಾನಂ ಉತ್ತರಸೀಸಕಂ ಮಞ್ಚಕಂ
ಪಞ್ಞಪೇಹಿ, ಕಿಲನ್ತೋಸ್ಮಿ, ಆನನ್ದ, ನಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಅನ್ತರೇನ ಯಮಕಸಾಲಾನಂ ಉತ್ತರಸೀಸಕಂ ಮಞ್ಚಕಂ
ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ ಪಾದೇ ಪಾದಂ ಅಚ್ಚಾಧಾಯ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಯಮಕಸಾಲಾ
ಸಬ್ಬಫಾಲಿಫುಲ್ಲಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಕಾಲಪುಪ್ಫೇಹಿ। ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ
ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಾನಿ
ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ ಪಪತನ್ತಿ, ತಾನಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ
ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ
ಪಪತನ್ತಿ, ತಾನಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ
ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ತೂರಿಯಾನಿ
ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ವಜ್ಜನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ಸಙ್ಗೀತಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ
ವತ್ತನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ।
೧೯೯.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಬ್ಬಫಾಲಿಫುಲ್ಲಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಯಮಕಸಾಲಾ ಅಕಾಲಪುಪ್ಫೇಹಿ। ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ
ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ
ಪಪತನ್ತಿ, ತಾನಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ ಪಪತನ್ತಿ, ತಾನಿ
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಓಕಿರನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಕಿರನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಕಿರನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ।
ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ತೂರಿಯಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ವಜ್ಜನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ
ಸಙ್ಗೀತಾನಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ವತ್ತನ್ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪೂಜಾಯ। ನ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಏತ್ತಾವತಾ
ತಥಾಗತೋ ಸಕ್ಕತೋ ವಾ ಹೋತಿ ಗರುಕತೋ ವಾ ಮಾನಿತೋ ವಾ ಪೂಜಿತೋ ವಾ ಅಪಚಿತೋ ವಾ। ಯೋ ಖೋ,
ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ವಾ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ವಾ
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ವಿಹರತಿ ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ, ಸೋ ತಥಾಗತಂ
ಸಕ್ಕರೋತಿ ಗರುಂ ಕರೋತಿ ಮಾನೇತಿ ಪೂಜೇತಿ ಅಪಚಿಯತಿ [ಇದಂ ಪದಂ ಸೀಸ್ಯಾಇಪೋತ್ಥಕೇಸು ನ ದಿಸ್ಸತಿ],
ಪರಮಾಯ ಪೂಜಾಯ। ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ
ಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರಿನೋತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಆನನ್ದ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
ಉಪವಾಣತ್ಥೇರೋ
೨೦೦. ತೇನ
ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪವಾಣೋ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಬೀಜಯಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ
ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪವಾಣಂ ಅಪಸಾರೇಸಿ – ‘‘ಅಪೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ
ಅಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಉಪವಾಣೋ ದೀಘರತ್ತಂ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋ ಸಮೀಪಚಾರೀ। ಅಥ ಚ ಪನ ಭಗವಾ
ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪವಾಣಂ ಅಪಸಾರೇತಿ – ‘ಅಪೇಹಿ ಭಿಕ್ಖು, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ
ಅಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ। ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯಂ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪವಾಣಂ ಅಪಸಾರೇತಿ –
‘ಅಪೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪವಾಣೋ ದೀಘರತ್ತಂ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋ
ಸಮೀಪಚಾರೀ। ಅಥ ಚ ಪನ ಭಗವಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪವಾಣಂ ಅಪಸಾರೇತಿ – ‘‘ಅಪೇಹಿ,
ಭಿಕ್ಖು, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ। ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯಂ
ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪವಾಣಂ ಅಪಸಾರೇತಿ – ‘‘ಅಪೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ
ಅಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ, ಆನನ್ದ, ದಸಸು ಲೋಕಧಾತೂಸು ದೇವತಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ
ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಯಾವತಾ, ಆನನ್ದ, ಕುಸಿನಾರಾ ಉಪವತ್ತನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ ಸಮನ್ತತೋ
ದ್ವಾದಸ ಯೋಜನಾನಿ, ನತ್ಥಿ ಸೋ ಪದೇಸೋ ವಾಲಗ್ಗಕೋಟಿನಿತುದನಮತ್ತೋಪಿ ಮಹೇಸಕ್ಖಾಹಿ
ದೇವತಾಹಿ ಅಪ್ಫುಟೋ। ದೇವತಾ, ಆನನ್ದ, ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ – ‘ದೂರಾ ಚ ವತಮ್ಹ ಆಗತಾ ತಥಾಗತಂ
ದಸ್ಸನಾಯ। ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತಥಾಗತಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ।
ಅಜ್ಜೇವ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಯಞ್ಚ
ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಠಿತೋ ಓವಾರೇನ್ತೋ, ನ ಮಯಂ ಲಭಾಮ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ
ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’’ತಿ।
೨೦೧. ‘‘ಕಥಂಭೂತಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ದೇವತಾ ಮನಸಿಕರೋತೀ’’ತಿ [ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)]? ‘‘ಸನ್ತಾನನ್ದ, ದೇವತಾ ಆಕಾಸೇ ಪಥವೀಸಞ್ಞಿನಿಯೋ ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ [ಛಿನ್ನಂಪಾದಂವಿಯ ಪಪತನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰)], ಆವಟ್ಟನ್ತಿ, ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ [ಚಕ್ಖುಮಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಧಂಆಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
‘‘ಸನ್ತಾನನ್ದ, ದೇವತಾ ಪಥವಿಯಂ ಪಥವೀಸಞ್ಞಿನಿಯೋ ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ
ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ, ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ,
ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಧಾಯಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ।
‘‘ಯಾ ಪನ ತಾ ದೇವತಾ ವೀತರಾಗಾ, ತಾ ಸತಾ ಸಮ್ಪಜಾನಾ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತಿ – ‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ತಂ ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾ’ತಿ।
ಚತುಸಂವೇಜನೀಯಟ್ಠಾನಾನಿ
೨೦೨. ‘‘ಪುಬ್ಬೇ , ಭನ್ತೇ, ದಿಸಾಸು ವಸ್ಸಂ ವುಟ್ಠಾ [ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ತೇ ಮಯಂ ಲಭಾಮ ಮನೋಭಾವನೀಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಸ್ಸನಾಯ,
ಲಭಾಮ ಪಯಿರುಪಾಸನಾಯ। ಭಗವತೋ ಪನ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಯೇನ ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮ ಮನೋಭಾವನೀಯೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ದಸ್ಸನಾಯ, ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮ ಪಯಿರುಪಾಸನಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನೀಯಾನಿ
ಸಂವೇಜನೀಯಾನಿ ಠಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಜಾತೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಸ್ಸ
ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸಂವೇಜನೀಯಂ ಠಾನಂ। ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ
ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸಂವೇಜನೀಯಂ ಠಾನಂ। ‘ಇಧ
ತಥಾಗತೇನ ಅನುತ್ತರಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತಿತ’ನ್ತಿ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ
ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸಂವೇಜನೀಯಂ ಠಾನಂ। ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸಂವೇಜನೀಯಂ ಠಾನಂ।
ಇಮಾನಿ ಖೋ , ಆನನ್ದ, ಚತ್ತಾರಿ ಸದ್ಧಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನೀಯಾನಿ ಸಂವೇಜನೀಯಾನಿ ಠಾನಾನಿ।
‘‘ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸದ್ಧಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ
ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ – ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಜಾತೋ’ತಿಪಿ, ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಅನುತ್ತರಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’ತಿಪಿ, ‘ಇಧ ತಥಾಗತೇನ ಅನುತ್ತರಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ
ಪವತ್ತಿತ’ನ್ತಿಪಿ, ‘ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’ತಿಪಿ।
ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಆನನ್ದ, ಚೇತಿಯಚಾರಿಕಂ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಕಾಲಙ್ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
ಆನನ್ದಪುಚ್ಛಾಕಥಾ
೨೦೩. ‘‘ಕಥಂ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಾತುಗಾಮೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಅದಸ್ಸನಂ, ಆನನ್ದಾ’’ತಿ। ‘‘ದಸ್ಸನೇ, ಭಗವಾ, ಸತಿ ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅನಾಲಾಪೋ, ಆನನ್ದಾ’’ತಿ । ‘‘ಆಲಪನ್ತೇನ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸತಿ, ಆನನ್ದ, ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿ।
೨೦೪. ‘‘ಕಥಂ
ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಬ್ಯಾವಟಾ ತುಮ್ಹೇ, ಆನನ್ದ,
ಹೋಥ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಪೂಜಾಯ। ಇಙ್ಘ ತುಮ್ಹೇ, ಆನನ್ದ, ಸಾರತ್ಥೇ ಘಟಥ ಅನುಯುಞ್ಜಥ [ಸದತ್ಥೇ ಅನುಯುಞ್ಜಥ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰), ಸದತ್ಥಂ ಅನುಯುಞ್ಜಥ (ಪೀ॰), ಸಾರತ್ಥೇ ಅನುಯುಞ್ಜಥ (ಕ॰)],
ಸಾರತ್ಥೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರಥ। ಸನ್ತಾನನ್ದ, ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾಪಿ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ತಥಾಗತೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ, ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಸರೀರಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
೨೦೫.
‘‘ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಯಥಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ
ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ
ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ರಞ್ಞೋ, ಆನನ್ದ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ
ವೇಠೇನ್ತಿ, ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಿಹತೇನ ಕಪ್ಪಾಸೇನ ವೇಠೇನ್ತಿ, ವಿಹತೇನ
ಕಪ್ಪಾಸೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ ವೇಠೇನ್ತಿ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಯುಗಸತೇಹಿ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ [ಸರೀರೇ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)]
ವೇಠೇತ್ವಾ ಆಯಸಾಯ ತೇಲದೋಣಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಆಯಸಾಯ ದೋಣಿಯಾ
ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಗನ್ಧಾನಂ ಚಿತಕಂ ಕರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ
ಝಾಪೇನ್ತಿ। ಚಾತುಮಹಾಪಥೇ [ಚಾತುಮ್ಮಹಾಪಥೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಥೂಪಂ ಕರೋನ್ತಿ ।
ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯಥಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ।
ಚಾತುಮಹಾಪಥೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಥೂಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯೇ ಮಾಲಂ ವಾ ಗನ್ಧಂ ವಾ ಚುಣ್ಣಕಂ [ವಣ್ಣಕಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ವಾ ಆರೋಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಅಭಿವಾದೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಪಸಾದೇಸ್ಸನ್ತಿ ತೇಸಂ ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ।
ಥೂಪಾರಹಪುಗ್ಗಲೋ
೨೦೬.
‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಆನನ್ದ, ಥೂಪಾರಹಾ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ತಥಾಗತೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ಥೂಪಾರಹೋ, ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥೂಪಾರಹೋ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಥೂಪಾರಹೋ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ
[ಚಕ್ಕವತ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಥೂಪಾರಹೋತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚಾನನ್ದ , ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ತಥಾಗತೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥೂಪಾರಹೋ? ‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಥೂಪೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಬಹುಜನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ
ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಇದಂ ಖೋ,
ಆನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಥಾಗತೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥೂಪಾರಹೋ।
‘‘ಕಿಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥೂಪಾರಹೋ? ‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಥೂಪೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಬಹುಜನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಥೂಪಾರಹೋ।
‘‘ಕಿಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಾವಕೋ
ಥೂಪಾರಹೋ? ‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ಥೂಪೋ’ತಿ ಆನನ್ದ,
ಬಹುಜನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಸಾವಕೋ ಥೂಪಾರಹೋ।
‘‘ಕಿಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಥೂಪಾರಹೋ?
‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮರಞ್ಞೋ ಥೂಪೋ’ತಿ, ಆನನ್ದ, ಬಹುಜನಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ।
ತೇ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ
ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಥೂಪಾರಹೋ। ಇಮೇ
ಖೋ, ಆನನ್ದ ಚತ್ತಾರೋ ಥೂಪಾರಹಾ’’ತಿ।
ಆನನ್ದಅಚ್ಛರಿಯಧಮ್ಮೋ
೨೦೭.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಪಿಸೀಸಂ ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ರೋದಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ
– ‘‘ಅಹಞ್ಚ ವತಮ್ಹಿ ಸೇಖೋ ಸಕರಣೀಯೋ, ಸತ್ಥು ಚ ಮೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಯೋ ಮಮ
ಅನುಕಮ್ಪಕೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಆನನ್ದೋ’’ತಿ? ‘‘ಏಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಪಿಸೀಸಂ
ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ರೋದಮಾನೋ ಠಿತೋ – ‘ಅಹಞ್ಚ ವತಮ್ಹಿ ಸೇಖೋ ಸಕರಣೀಯೋ, ಸತ್ಥು ಚ ಮೇ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಯೋ ಮಮ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ’’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಮ ವಚನೇನ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಹಿ – ‘ಸತ್ಥಾ ತಂ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ
– ‘‘ಸತ್ಥಾ ತಂ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ
ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ, ಆನನ್ದ, ಮಾ ಸೋಚಿ ಮಾ ಪರಿದೇವಿ, ನನು ಏತಂ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ
ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಅಕ್ಖಾತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪಿಯೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ನಾನಾಭಾವೋ ವಿನಾಭಾವೋ
ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ’; ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಆನನ್ದ, ಲಬ್ಭಾ। ಯಂ ತಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ
ಪಲೋಕಧಮ್ಮಂ, ತಂ ವತ ತಥಾಗತಸ್ಸಾಪಿ ಸರೀರಂ ಮಾ ಪಲುಜ್ಜೀ’ತಿ ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
ದೀಘರತ್ತಂ ಖೋ ತೇ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಮೇತ್ತೇನ ಕಾಯಕಮ್ಮೇನ ಹಿತೇನ ಸುಖೇನ
ಅದ್ವಯೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ, ಮೇತ್ತೇನ ವಚೀಕಮ್ಮೇನ ಹಿತೇನ ಸುಖೇನ ಅದ್ವಯೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ,
ಮೇತ್ತೇನ ಮನೋಕಮ್ಮೇನ ಹಿತೇನ ಸುಖೇನ ಅದ್ವಯೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ। ಕತಪುಞ್ಞೋಸಿ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ,
ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜ, ಖಿಪ್ಪಂ ಹೋಹಿಸಿ ಅನಾಸವೋ’’ತಿ।
೨೦೮.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯೇಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹೇಸುಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ
ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಾನಂ ಏತಪ್ಪರಮಾಯೇವ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅಹೇಸುಂ,
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಆನನ್ದೋ। ಯೇಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ
ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಾನಂ ಏತಪ್ಪರಮಾಯೇವ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ
ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಆನನ್ದೋ। ಪಣ್ಡಿತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆನನ್ದೋ; ಮೇಧಾವೀ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆನನ್ದೋ। ಜಾನಾತಿ ‘ಅಯಂ ಕಾಲೋ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ,
ಅಯಂ ಕಾಲೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ, ಅಯಂ ಕಾಲೋ ಉಪಾಸಕಾನಂ , ಅಯಂ ಕಾಲೋ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ, ಅಯಂ ಕಾಲೋ ರಞ್ಞೋ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾನ’ನ್ತಿ।
೨೦೯. ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಾ ಧಮ್ಮಾ [ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಆನನ್ದೇ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಪರಿಸಾ ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಆನನ್ದೋ ಧಮ್ಮಂ
ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಪರಿಸಾ ಹೋತಿ,
ಅಥ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೀಪರಿಸಾ ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ
ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಆನನ್ದೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತಿ,
ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೀಪರಿಸಾ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ
ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಕಪರಿಸಾ ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ,
ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಆನನ್ದೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ
ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಕಪರಿಸಾ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ
ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಿಕಾಪರಿಸಾ ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ
ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ, ಆನನ್ದೋ, ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ।
ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಿಕಾಪರಿಸಾ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ಇಮೇ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಾ ಧಮ್ಮಾ ಆನನ್ದೇ।
‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಾ ಧಮ್ಮಾ ರಞ್ಞೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಮ್ಹಿ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ? ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಾ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸನಾಯ
ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭಾಸತಿ,
ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಾ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ
ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಾ…ಪೇ॰…
ಗಹಪತಿಪರಿಸಾ…ಪೇ॰… ಸಮಣಪರಿಸಾ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ
ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ।
ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಪರಿಸಾ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ।
ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋಮೇ ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಾ
ಧಮ್ಮಾ ಆನನ್ದೇ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಪರಿಸಾ ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ,
ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಆನನ್ದೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ
ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಪರಿಸಾ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ
ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ ಭಿಕ್ಖುನೀಪರಿಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಕಪರಿಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಿಕಾಪರಿಸಾ
ಆನನ್ದಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ದಸ್ಸನೇನ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ
ಹೋತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಆನನ್ದೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸತಿ, ಭಾಸಿತೇನಪಿ ಸಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋತಿ। ಅತಿತ್ತಾವ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾಸಿಕಾಪರಿಸಾ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆನನ್ದೋ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಚತ್ತಾರೋ ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಾ ಧಮ್ಮಾ ಆನನ್ದೇ’’ತಿ।
ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತದೇಸನಾ
೨೧೦.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಖುದ್ದಕನಗರಕೇ ಉಜ್ಜಙ್ಗಲನಗರಕೇ ಸಾಖಾನಗರಕೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ಸನ್ತಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞಾನಿ
ಮಹಾನಗರಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚಮ್ಪಾ ರಾಜಗಹಂ ಸಾವತ್ಥೀ
ಸಾಕೇತಂ ಕೋಸಮ್ಬೀ ಬಾರಾಣಸೀ; ಏತ್ಥ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತು। ಏತ್ಥ ಬಹೂ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾ ತಥಾಗತೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ। ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರಪೂಜಂ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ‘‘ಮಾಹೇವಂ, ಆನನ್ದ, ಅವಚ; ಮಾಹೇವಂ, ಆನನ್ದ, ಅವಚ – ‘ಖುದ್ದಕನಗರಕಂ
ಉಜ್ಜಙ್ಗಲನಗರಕಂ ಸಾಖಾನಗರಕ’ನ್ತಿ।
‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಾ ಮಹಾಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಚಾತುರನ್ತೋ ವಿಜಿತಾವೀ ಜನಪ್ಪದತ್ಥಾವರಿಯಪ್ಪತ್ತೋ
ಸತ್ತರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ। ರಞ್ಞೋ, ಆನನ್ದ, ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ಅಯಂ ಕುಸಿನಾರಾ ಕುಸಾವತೀ ನಾಮ
ರಾಜಧಾನೀ ಅಹೋಸಿ, ಪುರತ್ಥಿಮೇನ ಚ ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಚ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಾನಿ ಆಯಾಮೇನ; ಉತ್ತರೇನ ಚ
ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚ ಸತ್ತಯೋಜನಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ। ಕುಸಾವತೀ, ಆನನ್ದ, ರಾಜಧಾನೀ ಇದ್ಧಾ ಚೇವ
ಅಹೋಸಿ ಫೀತಾ ಚ ಬಹುಜನಾ ಚ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಾ ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ದೇವಾನಂ ಆಳಕಮನ್ದಾ ನಾಮ ರಾಜಧಾನೀ ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಹೋತಿ ಫೀತಾ
ಚ ಬಹುಜನಾ ಚ ಆಕಿಣ್ಣಯಕ್ಖಾ ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಾ ಚ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕುಸಾವತೀ ರಾಜಧಾನೀ
ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಅಹೋಸಿ ಫೀತಾ ಚ ಬಹುಜನಾ ಚ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸುಭಿಕ್ಖಾ ಚ। ಕುಸಾವತೀ,
ಆನನ್ದ, ರಾಜಧಾನೀ ದಸಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ಅವಿವಿತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ ದಿವಾ ಚೇವ ರತ್ತಿಞ್ಚ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ
– ಹತ್ಥಿಸದ್ದೇನ ಅಸ್ಸಸದ್ದೇನ ರಥಸದ್ದೇನ ಭೇರಿಸದ್ದೇನ ಮುದಿಙ್ಗಸದ್ದೇನ ವೀಣಾಸದ್ದೇನ
ಗೀತಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಖಸದ್ದೇನ ಸಮ್ಮಸದ್ದೇನ ಪಾಣಿತಾಳಸದ್ದೇನ ‘ಅಸ್ನಾಥ ಪಿವಥ ಖಾದಥಾ’ತಿ
ದಸಮೇನ ಸದ್ದೇನ।
‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಕುಸಿನಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಆರೋಚೇಹಿ – ‘ಅಜ್ಜ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮಥ ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ಅಭಿಕ್ಕಮಥ ವಾಸೇಟ್ಠಾ। ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ
ಅಹುವತ್ಥ – ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ನೋ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಹೋಸಿ, ನ ಮಯಂ
ಲಭಿಮ್ಹಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಅತ್ತದುತಿಯೋ ಕುಸಿನಾರಂ
ಪಾವಿಸಿ।
ಮಲ್ಲಾನಂ ವನ್ದನಾ
೨೧೧. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಸನ್ಧಾಗಾರೇ [ಸನ್ಥಾಗಾರೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ
ಮಲ್ಲಾನಂ ಸನ್ಧಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಆರೋಚೇಸಿ
– ‘‘ಅಜ್ಜ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮಥ ವಾಸೇಟ್ಠಾ ಅಭಿಕ್ಕಮಥ ವಾಸೇಟ್ಠಾ। ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ
ಅಹುವತ್ಥ – ‘ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ನೋ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಅಹೋಸಿ, ನ ಮಯಂ ಲಭಿಮ್ಹಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’’ತಿ। ಇದಮಾಯಸ್ಮತೋ
ಆನನ್ದಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಮಲ್ಲಾ ಚ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಾ ಚ ಮಲ್ಲಸುಣಿಸಾ ಚ ಮಲ್ಲಪಜಾಪತಿಯೋ ಚ
ಅಘಾವಿನೋ ದುಮ್ಮನಾ ಚೇತೋದುಕ್ಖಸಮಪ್ಪಿತಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ
ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ
ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ
ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಧಾಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಲ್ಲಾ ಚ
ಮಲ್ಲಪುತ್ತಾ ಚ ಮಲ್ಲಸುಣಿಸಾ ಚ ಮಲ್ಲಪಜಾಪತಿಯೋ ಚ ಅಘಾವಿನೋ ದುಮ್ಮನಾ
ಚೇತೋದುಕ್ಖಸಮಪ್ಪಿತಾ ಯೇನ ಉಪವತ್ತನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಅಹಂ ಕೋಸಿನಾರಕೇ
ಮಲ್ಲೇ ಏಕಮೇಕಂ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅವನ್ದಿತೋ ಭಗವಾ ಕೋಸಿನಾರಕೇಹಿ ಮಲ್ಲೇಹಿ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಥಾಯಂ ರತ್ತಿ ವಿಭಾಯಿಸ್ಸತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೋಸಿನಾರಕೇ ಮಲ್ಲೇ ಕುಲಪರಿವತ್ತಸೋ
ಕುಲಪರಿವತ್ತಸೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಾಪೇಯ್ಯಂ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಲ್ಲೋ ಸಪುತ್ತೋ ಸಭರಿಯೋ ಸಪರಿಸೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ
ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಕೋಸಿನಾರಕೇ ಮಲ್ಲೇ ಕುಲಪರಿವತ್ತಸೋ
ಕುಲಪರಿವತ್ತಸೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಾಪೇಸಿ – ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಲ್ಲೋ
ಸಪುತ್ತೋ ಸಭರಿಯೋ ಸಪರಿಸೋ ಸಾಮಚ್ಚೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಪಠಮೇನೇವ ಯಾಮೇನ ಕೋಸಿನಾರಕೇ ಮಲ್ಲೇ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಾಪೇಸಿ।
ಸುಭದ್ದಪರಿಬ್ಬಾಜಕವತ್ಥು
೨೧೨.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸುಭದ್ದೋ ನಾಮ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಪಟಿವಸತಿ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ
ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ – ‘‘ಅಜ್ಜ ಕಿರ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುಭದ್ದಸ್ಸ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ವುಡ್ಢಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ
ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತಥಾಗತಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅರಹನ್ತೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’ತಿ। ಅಜ್ಜೇವ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ
ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಅಯಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ,
ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ, ‘ಪಹೋತಿ ಮೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ,
ಯಥಾಹಂ ಇಮಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ’’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ
ಉಪವತ್ತನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ವುಡ್ಢಾನಂ
ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತಥಾಗತಾ ಲೋಕೇ
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’ತಿ। ಅಜ್ಜೇವ
ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಅಯಂ
ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ – ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ‘ಪಹೋತಿ ಮೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ
ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ, ಯಥಾಹಂ ಇಮಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸಾಧಾಹಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ,
ಲಭೇಯ್ಯಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸುಭದ್ದಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ ಸುಭದ್ದ, ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಠೇಸಿ, ಕಿಲನ್ತೋ
ಭಗವಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ
ವುಡ್ಢಾನಂ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತಥಾಗತಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’ತಿ। ಅಜ್ಜೇವ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಅಯಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ – ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ, ‘ಪಹೋತಿ ಮೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತಥಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ, ಯಥಾಹಂ ಇಮಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮಂ ಪಜಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸಾಧಾಹಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ,
ಲಭೇಯ್ಯಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸುಭದ್ದಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ ಸುಭದ್ದ, ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಠೇಸಿ, ಕಿಲನ್ತೋ
ಭಗವಾ’’ತಿ।
೨೧೩.
ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಸುಭದ್ದೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ
ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಲಂ, ಆನನ್ದ, ಮಾ
ಸುಭದ್ದಂ ವಾರೇಸಿ, ಲಭತಂ, ಆನನ್ದ, ಸುಭದ್ದೋ ತಥಾಗತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಂ
ಸುಭದ್ದೋ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಅಞ್ಞಾಪೇಕ್ಖೋವ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ನೋ ವಿಹೇಸಾಪೇಕ್ಖೋ।
ಯಂ ಚಸ್ಸಾಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸುಭದ್ದಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ ಸುಭದ್ದ, ಕರೋತಿ ತೇ
ಭಗವಾ ಓಕಾಸ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯೇಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಙ್ಘಿನೋ ಗಣಿನೋ ಗಣಾಚರಿಯಾ ಞಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ
ತಿತ್ಥಕರಾ ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾ ಬಹುಜನಸ್ಸ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪೂರಣೋ
ಕಸ್ಸಪೋ, ಮಕ್ಖಲಿ ಗೋಸಾಲೋ, ಅಜಿತೋ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ, ಪಕುಧೋ ಕಚ್ಚಾಯನೋ, ಸಞ್ಚಯೋ
ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತೋ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ, ಸಬ್ಬೇತೇ ಸಕಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು,
ಸಬ್ಬೇವ ನ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು , ಉದಾಹು ಏಕಚ್ಚೇ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು,
ಏಕಚ್ಚೇ ನ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸೂ’’ತಿ? ‘‘ಅಲಂ, ಸುಭದ್ದ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇತೇ ಸಕಾಯ
ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು, ಸಬ್ಬೇವ ನ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು, ಉದಾಹು ಏಕಚ್ಚೇ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸು,
ಏಕಚ್ಚೇ ನ ಅಬ್ಭಞ್ಞಿಂಸೂ’ತಿ। ಧಮ್ಮಂ ತೇ, ಸುಭದ್ದ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ; ತಂ ಸುಣಾಹಿ ಸಾಧುಕಂ
ಮನಸಿಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
೨೧೪. ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಸಮಣೋಪಿ ತತ್ಥ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ದುತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ
ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ತತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ನ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಚತುತ್ಥೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ನ
ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಯಸ್ಮಿಞ್ಚ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ
ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಸಮಣೋಪಿ ತತ್ಥ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ದುತಿಯೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ತತಿಯೋಪಿ
ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಚತುತ್ಥೋಪಿ ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ,
ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಇಧೇವ, ಸುಭದ್ದ, ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ
ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ, ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ [ಅಞ್ಞೇ (ಪೀ॰)]। ಇಮೇ ಚ [ಇಧೇವ (ಕ॰)], ಸುಭದ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಅಸುಞ್ಞೋ ಲೋಕೋ ಅರಹನ್ತೇಹಿ ಅಸ್ಸಾತಿ।
‘‘ಏಕೂನತಿಂಸೋ ವಯಸಾ ಸುಭದ್ದ,
ಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಂ ಕಿಂಕುಸಲಾನುಏಸೀ।
ವಸ್ಸಾನಿ ಪಞ್ಞಾಸ ಸಮಾಧಿಕಾನಿ,
ಯತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸುಭದ್ದ॥
ಞಾಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪದೇಸವತ್ತೀ,
ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸಮಣೋಪಿ ನತ್ಥಿ॥
‘‘ದುತಿಯೋಪಿ ಸಮಣೋ ನತ್ಥಿ।
ತತಿಯೋಪಿ ಸಮಣೋ ನತ್ಥಿ। ಚತುತ್ಥೋಪಿ ಸಮಣೋ ನತ್ಥಿ। ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ
ಅಞ್ಞೇಹಿ। ಇಮೇ ಚ, ಸುಭದ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಅಸುಞ್ಞೋ ಲೋಕೋ ಅರಹನ್ತೇಹಿ
ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ।
೨೧೫.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ,
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ,
ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ
ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ‘ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ, ಏವಮೇವಂ ಭಗವತಾ
ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ
ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಸುಭದ್ದ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ
ಮಾಸೇ ಪರಿವಸತಿ। ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ। ಅಪಿ ಚ ಮೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲವೇಮತ್ತತಾ ವಿದಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ,
ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ
ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ
ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ। ಅಹಂ ಚತ್ತಾರಿ ವಸ್ಸಾನಿ
ಪರಿವಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಚತುನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತು
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತು ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದ,
ಸುಭದ್ದಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಲಾಭಾ ವೋ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ; ಸುಲದ್ಧಂ ವೋ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಯೇ ಏತ್ಥ ಸತ್ಥು [ಸತ್ಥಾರಾ (ಸ್ಯಾ॰)] ಸಮ್ಮುಖಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾಭಿಸೇಕೇನ ಅಭಿಸಿತ್ತಾ’’ತಿ। ಅಲತ್ಥ
ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಅಲತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಂ।
ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಸುಭದ್ದೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ
ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ‘ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ’ ತದನುತ್ತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ,
ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಸುಭದ್ದೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಸಕ್ಖಿಸಾವಕೋ ಅಹೋಸೀತಿ।
ಪಞ್ಚಮೋ ಭಾಣವಾರೋ।
ತಥಾಗತಪಚ್ಛಿಮವಾಚಾ
೨೧೬. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಏವಮಸ್ಸ –
‘ಅತೀತಸತ್ಥುಕಂ ಪಾವಚನಂ, ನತ್ಥಿ ನೋ ಸತ್ಥಾ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಏವಂ
ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯೋ ವೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಚ ವಿನಯೋ ಚ
ದೇಸಿತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಸೋ ವೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಸತ್ಥಾ। ಯಥಾ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನ ಖೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಏವಂ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ।
ಥೇರತರೇನ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ನವಕತರೋ ಭಿಕ್ಖು ನಾಮೇನ ವಾ ಗೋತ್ತೇನ ವಾ ಆವುಸೋವಾದೇನ ವಾ
ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬೋ। ನವಕತರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಥೇರತರೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ಭನ್ತೇ’ತಿ ವಾ ‘ಆಯಸ್ಮಾ’ತಿ
ವಾ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬೋ। ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ, ಆನನ್ದ, ಸಙ್ಘೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಖುದ್ದಾನುಖುದ್ದಕಾನಿ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಸಮೂಹನತು। ಛನ್ನಸ್ಸ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ
ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ। ‘‘ಕತಮೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ’’ತಿ? ‘‘ಛನ್ನೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು
ಯಂ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ವದೇಯ್ಯ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ನೇವ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ನ ಓವದಿತಬ್ಬೋ, ನ
ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ।
೨೧೭.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಿ
ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ ಬುದ್ಧೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ಸಙ್ಘೇ ವಾ ಮಗ್ಗೇ ವಾ ಪಟಿಪದಾಯ ವಾ,
ಪುಚ್ಛಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಅಹುವತ್ಥ – ‘ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋ ನೋ ಸತ್ಥಾ ಅಹೋಸಿ ,
ನ ಮಯಂ ಸಕ್ಖಿಮ್ಹಾ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತು’’’ ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಿ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ
ಬುದ್ಧೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ಸಙ್ಘೇ ವಾ ಮಗ್ಗೇ ವಾ ಪಟಿಪದಾಯ ವಾ, ಪುಚ್ಛಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾ
ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಅಹುವತ್ಥ – ‘ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೋ ನೋ ಸತ್ಥಾ ಅಹೋಸಿ ,
ನ ಮಯಂ ಸಕ್ಖಿಮ್ಹಾ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತು’’’ ನ್ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ಥುಗಾರವೇನಪಿ ನ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ। ಸಹಾಯಕೋಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಹಾಯಕಸ್ಸ
ಆರೋಚೇತೂ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ,
ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ, ‘ನತ್ಥಿ ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಿ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ
ಬುದ್ಧೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ಸಙ್ಘೇ ವಾ ಮಗ್ಗೇ ವಾ ಪಟಿಪದಾಯ ವಾ’’’ತಿ। ‘‘ಪಸಾದಾ ಖೋ ತ್ವಂ,
ಆನನ್ದ, ವದೇಸಿ, ಞಾಣಮೇವ ಹೇತ್ಥ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಸ್ಸ। ನತ್ಥಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ
ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಿ ಕಙ್ಖಾ ವಾ ವಿಮತಿ ವಾ ಬುದ್ಧೇ ವಾ ಧಮ್ಮೇ ವಾ ಸಙ್ಘೇ ವಾ ಮಗ್ಗೇ ವಾ
ಪಟಿಪದಾಯ ವಾ। ಇಮೇಸಞ್ಹಿ, ಆನನ್ದ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಂ ಯೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಸೋ
ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮೋ ನಿಯತೋ ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯಣೋ’’ತಿ।
೨೧೮. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಹನ್ದ ದಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ವೋ, ವಯಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಥಾ’’ತಿ। ಅಯಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಾ ವಾಚಾ।
ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಥಾ
೨೧೯.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ , ಭಗವಾ’’ತಿ। ‘‘ನಾವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ
ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ
ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮನನ್ತರಾ
ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ।
೨೨೦. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಮಹಾಭೂಮಿಚಾಲೋ ಅಹೋಸಿ ಭಿಂಸನಕೋ ಸಲೋಮಹಂಸೋ। ದೇವದುನ್ದುಭಿಯೋ ಚ ಫಲಿಂಸು। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಸಹಮ್ಪತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಸಬ್ಬೇವ ನಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಭೂತಾ ಲೋಕೇ ಸಮುಸ್ಸಯಂ।
ಯತ್ಥ ಏತಾದಿಸೋ ಸತ್ಥಾ, ಲೋಕೇ ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ।
ತಥಾಗತೋ ಬಲಪ್ಪತ್ತೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ॥
೨೨೧. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ ವತ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಿನೋ।
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತೇಸಂ ವೂಪಸಮೋ ಸುಖೋ’’ತಿ॥
೨೨೨. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ನಾಹು ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೋ, ಠಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।
ಅನೇಜೋ ಸನ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ಯಂ ಕಾಲಮಕರೀ ಮುನಿ॥
‘‘ಅಸಲ್ಲೀನೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ವೇದನಂ ಅಜ್ಝವಾಸಯಿ।
ಪಜ್ಜೋತಸ್ಸೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವಿಮೋಕ್ಖೋ ಚೇತಸೋ ಅಹೂ’’ತಿ॥
೨೨೩. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ತದಾಸಿ ಯಂ ಭಿಂಸನಕಂ, ತದಾಸಿ ಲೋಮಹಂಸನಂ।
ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೂಪೇತೇ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ’’ತಿ॥
೨೨೪.
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಯೇ ತೇ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಅವೀತರಾಗಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ
ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ, ‘‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ , ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ,
ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ’’ತಿ। ಯೇ ಪನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವೀತರಾಗಾ, ತೇ ಸತಾ
ಸಮ್ಪಜಾನಾ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತಿ – ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ತಂ ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾ’’ತಿ।
೨೨೫.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ, ಮಾ ಸೋಚಿತ್ಥ ಮಾ
ಪರಿದೇವಿತ್ಥ। ನನು ಏತಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಅಕ್ಖಾತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪಿಯೇಹಿ
ಮನಾಪೇಹಿ ನಾನಾಭಾವೋ ವಿನಾಭಾವೋ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ’। ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಆವುಸೋ, ಲಬ್ಭಾ। ‘ಯಂ ತಂ
ಜಾತಂ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ ಪಲೋಕಧಮ್ಮಂ, ತಂ ವತ ಮಾ ಪಲುಜ್ಜೀ’ತಿ, ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ । ದೇವತಾ, ಆವುಸೋ, ಉಜ್ಝಾಯನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಥಂಭೂತಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ದೇವತಾ ಮನಸಿ ಕರೋತೀ’’ತಿ [ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ ದೇವತಾ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)]?
‘‘ಸನ್ತಾವುಸೋ ಆನನ್ದ, ದೇವತಾ ಆಕಾಸೇ ಪಥವೀಸಞ್ಞಿನಿಯೋ ಕೇಸೇ
ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ,
ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ,
ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ’ತಿ। ಸನ್ತಾವುಸೋ ಆನನ್ದ, ದೇವತಾ ಪಥವಿಯಾ
ಪಥವೀಸಞ್ಞಿನಿಯೋ ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ
ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ, ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ,
ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ’ತಿ। ಯಾ ಪನ
ತಾ ದೇವತಾ ವೀತರಾಗಾ, ತಾ ಸತಾ ಸಮ್ಪಜಾನಾ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತಿ – ‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ತಂ
ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಆನನ್ದೋ ತಂ ರತ್ತಾವಸೇಸಂ
ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ।
೨೨೬.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ ಆನನ್ದ,
ಕುಸಿನಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಆರೋಚೇಹಿ – ‘ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ,
ಭಗವಾ, ಯಸ್ಸದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಥಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ
ಅತ್ತದುತಿಯೋ ಕುಸಿನಾರಂ ಪಾವಿಸಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಸನ್ಧಾಗಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ತೇನೇವ ಕರಣೀಯೇನ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸನ್ಧಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ಭಗವಾ, ಯಸ್ಸದಾನಿ
ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಥಾ’ತಿ। ಇದಮಾಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಮಲ್ಲಾ ಚ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಾ ಚ
ಮಲ್ಲಸುಣಿಸಾ ಚ ಮಲ್ಲಪಜಾಪತಿಯೋ ಚ ಅಘಾವಿನೋ ದುಮ್ಮನಾ ಚೇತೋದುಕ್ಖಸಮಪ್ಪಿತಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ
ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿಯ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ,
ಆವಟ್ಟನ್ತಿ, ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ’’ತಿ।
ಬುದ್ಧಸರೀರಪೂಜಾ
೨೨೭. ಅಥ
ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಪುರಿಸೇ ಆಣಾಪೇಸುಂ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ಕುಸಿನಾರಾಯಂ
ಗನ್ಧಮಾಲಞ್ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಚ ತಾಳಾವಚರಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಥಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ
ಗನ್ಧಮಾಲಞ್ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಚ ತಾಳಾವಚರಂ ಪಞ್ಚ ಚ ದುಸ್ಸಯುಗಸತಾನಿ ಆದಾಯ ಯೇನ ಉಪವತ್ತನಂ
ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನಂ, ಯೇನ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ
ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಮಾನೇನ್ತಾ
ಪೂಜೇನ್ತಾ ಚೇಲವಿತಾನಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಮಣ್ಡಲಮಾಳೇ ಪಟಿಯಾದೇನ್ತಾ ಏಕದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ।
ಅಥ ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅತಿವಿಕಾಲೋ ಖೋ
ಅಜ್ಜ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇತುಂ, ಸ್ವೇ ದಾನಿ ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಅಥ
ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಮಾನೇನ್ತಾ ಪೂಜೇನ್ತಾ ಚೇಲವಿತಾನಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಮಣ್ಡಲಮಾಳೇ ಪಟಿಯಾದೇನ್ತಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ತತಿಯಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ಚತುತ್ಥಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ಪಞ್ಚಮಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ಛಟ್ಠಮ್ಪಿ ದಿವಸಂ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ।
ಅಥ ಖೋ ಸತ್ತಮಂ ದಿವಸಂ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಮಾನೇನ್ತಾ ಪೂಜೇನ್ತಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ದಕ್ಖಿಣಂ ನಗರಸ್ಸ
ಹರಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರೇನ ಬಾಹಿರಂ ದಕ್ಖಿಣತೋ ನಗರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
೨೨೮.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಟ್ಠ ಮಲ್ಲಪಾಮೋಕ್ಖಾ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ಅಹತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ನಿವತ್ಥಾ
‘‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಉಚ್ಚಾರೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಉಚ್ಚಾರೇತುಂ। ಅಥ ಖೋ
ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ
ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನಿಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಲ್ಲಪಾಮೋಕ್ಖಾ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ಅಹತಾನಿ
ವತ್ಥಾನಿ ನಿವತ್ಥಾ ‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಉಚ್ಚಾರೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ
ಉಚ್ಚಾರೇತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಞ್ಞಥಾ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ಅಞ್ಞಥಾ
ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ?
‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ
ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ
ಮಾನೇನ್ತಾ ಪೂಜೇನ್ತಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ದಕ್ಖಿಣಂ ನಗರಸ್ಸ ಹರಿತ್ವಾ ಬಾಹಿರೇನ ಬಾಹಿರಂ
ದಕ್ಖಿಣತೋ ನಗರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ; ದೇವತಾನಂ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ,
ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ನಚ್ಚೇಹಿ
ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಮಾನೇನ್ತಾ ಪೂಜೇನ್ತಾ
ಉತ್ತರೇನ ಉತ್ತರಂ ನಗರಸ್ಸ ಹರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಗರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇನ
ಮಜ್ಝಂ ನಗರಸ್ಸ ಹರಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮತೋ ನಗರಸ್ಸ
ಮಕುಟಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಮಲ್ಲಾನಂ ಚೇತಿಯಂ ಏತ್ಥ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ,
ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ತಥಾ ಹೋತೂ’’ತಿ।
೨೨೯. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಕುಸಿನಾರಾ ಯಾವ ಸನ್ಧಿಸಮಲಸಂಕಟೀರಾ ಜಣ್ಣುಮತ್ತೇನ ಓಧಿನಾ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸನ್ಥತಾ [ಸಣ್ಠಿತಾ (ಸ್ಯಾ॰)] ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ದೇವತಾ ಚ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಚ ಮಲ್ಲಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಚ ಮಾನುಸಕೇಹಿ ಚ ನಚ್ಚೇಹಿ
ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಮಾನೇನ್ತಾ
ಪೂಜೇನ್ತಾ ಉತ್ತರೇನ ಉತ್ತರಂ ನಗರಸ್ಸ ಹರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಗರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ
ಮಜ್ಝೇನ ಮಜ್ಝಂ ನಗರಸ್ಸ ಹರಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮತೋ
ನಗರಸ್ಸ ಮಕುಟಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಮಲ್ಲಾನಂ ಚೇತಿಯಂ ಏತ್ಥ ಚ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿಂಸು।
೨೩೦. ಅಥ
ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಕಥಂ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಥಾ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ
ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಕಥಂ ಪನ,
ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ರಞ್ಞೋ,
ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ ವೇಠೇನ್ತಿ, ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ
ವೇಠೇತ್ವಾ ವಿಹತೇನ ಕಪ್ಪಾಸೇನ ವೇಠೇನ್ತಿ, ವಿಹತೇನ ಕಪ್ಪಾಸೇನ
ವೇಠೇತ್ವಾ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ ವೇಠೇನ್ತಿ। ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಯುಗಸತೇಹಿ ರಞ್ಞೋ
ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಆಯಸಾಯ ತೇಲದೋಣಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಆಯಸಾಯ
ದೋಣಿಯಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಗನ್ಧಾನಂ ಚಿತಕಂ ಕರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ
ಝಾಪೇನ್ತಿ। ಚಾತುಮಹಾಪಥೇ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಥೂಪಂ ಕರೋನ್ತಿ ।
ಏವಂ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯಥಾ ಖೋ,
ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸರೀರೇ
ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಚಾತುಮಹಾಪಥೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಥೂಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಯೇ ಮಾಲಂ ವಾ ಗನ್ಧಂ
ವಾ ಚುಣ್ಣಕಂ ವಾ ಆರೋಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಅಭಿವಾದೇಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಪಸಾದೇಸ್ಸನ್ತಿ,
ತೇಸಂ ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಪುರಿಸೇ
ಆಣಾಪೇಸುಂ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಣೇ, ಮಲ್ಲಾನಂ ವಿಹತಂ ಕಪ್ಪಾಸಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಥಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಿಹತೇನ ಕಪ್ಪಾಸೇನ ವೇಠೇಸುಂ, ವಿಹತೇನ ಕಪ್ಪಾಸೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ಅಹತೇನ ವತ್ಥೇನ
ವೇಠೇಸುಂ। ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಪಞ್ಚಹಿ ಯುಗಸತೇಹಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಆಯಸಾಯ
ತೇಲದೋಣಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಆಯಸಾಯ ದೋಣಿಯಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಗನ್ಧಾನಂ
ಚಿತಕಂ ಕರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ಚಿತಕಂ ಆರೋಪೇಸುಂ।
ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರವತ್ಥು
೨೩೧. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಪಾವಾಯ ಕುಸಿನಾರಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ
ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ
ನಿಸೀದಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರೋ ಆಜೀವಕೋ ಕುಸಿನಾರಾಯ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಪಾವಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತಂ ಆಜೀವಕಂ
ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಆಜೀವಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಪಾವುಸೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ
ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮಾವುಸೋ, ಜಾನಾಮಿ, ಅಜ್ಜ ಸತ್ತಾಹಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ। ತತೋ ಮೇ
ಇದಂ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಂ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಅವೀತರಾಗಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಛಿನ್ನಪಾತಂ ಪಪತನ್ತಿ, ಆವಟ್ಟನ್ತಿ,
ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ – ‘‘ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಸುಗತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ,
ಅತಿಖಿಪ್ಪಂ ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ’’ತಿ। ಯೇ ಪನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವೀತರಾಗಾ, ತೇ ಸತಾ
ಸಮ್ಪಜಾನಾ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತಿ – ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ತಂ ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾ’’ತಿ।
೨೩೨. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸುಭದ್ದೋ ನಾಮ ವುದ್ಧಪಬ್ಬಜಿತೋ ತಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುಭದ್ದೋ ವುದ್ಧಪಬ್ಬಜಿತೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ, ಮಾ ಸೋಚಿತ್ಥ, ಮಾ ಪರಿದೇವಿತ್ಥ, ಸುಮುತ್ತಾ ಮಯಂ
ತೇನ ಮಹಾಸಮಣೇನ। ಉಪದ್ದುತಾ ಚ ಹೋಮ – ‘ಇದಂ ವೋ ಕಪ್ಪತಿ, ಇದಂ ವೋ ನ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ। ಇದಾನಿ
ಪನ ಮಯಂ ಯಂ ಇಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ, ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಯಂ ನ ಇಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ, ನ ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ, ಮಾ ಸೋಚಿತ್ಥ, ಮಾ ಪರಿದೇವಿತ್ಥ। ನನು ಏತಂ ,
ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಅಕ್ಖಾತಂ – ‘ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪಿಯೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ನಾನಾಭಾವೋ
ವಿನಾಭಾವೋ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ’। ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಆವುಸೋ, ಲಬ್ಭಾ। ‘ಯಂ ತಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ
ಪಲೋಕಧಮ್ಮಂ, ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸಾಪಿ ಸರೀರಂ ಮಾ ಪಲುಜ್ಜೀ’ತಿ, ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।
೨೩೩.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಮಲ್ಲಪಾಮೋಕ್ಖಾ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ಅಹತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ನಿವತ್ಥಾ –
‘‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ಆಳಿಮ್ಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಆಳಿಮ್ಪೇತುಂ। ಅಥ ಖೋ
ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ
ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನಿಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಲ್ಲಪಾಮೋಕ್ಖಾ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ಅಹತಾನಿ
ವತ್ಥಾನಿ ನಿವತ್ಥಾ – ‘ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ಆಳಿಮ್ಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ
ಆಳಿಮ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಞ್ಞಥಾ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ। ‘‘ಕಥಂ ಪನ,
ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ’’ತಿ? ‘‘ದೇವತಾನಂ ಖೋ, ವಾಸೇಟ್ಠಾ, ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘ಅಯಂ
ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಪಾವಾಯ ಕುಸಿನಾರಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪ್ಪನ್ನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ
ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ। ನ ತಾವ ಭಗವತೋ ಚಿತಕೋ ಪಜ್ಜಲಿಸ್ಸತಿ,
ಯಾವಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ನ ವನ್ದಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ, ಭನ್ತೇ,
ದೇವತಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ತಥಾ ಹೋತೂ’’ತಿ।
೨೩೪. ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಯೇನ ಕುಸಿನಾರಾ ಮಕುಟಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಮಲ್ಲಾನಂ ಚೇತಿಯಂ, ಯೇನ ಭಗವತೋ
ಚಿತಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ
ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಿತಕಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಿ। ತಾನಿಪಿ ಖೋ
ಪಞ್ಚಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಏಕಂಸಂ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಿತಕಂ
ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಿಂಸು। ವನ್ದಿತೇ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮತಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೇನ ತೇಹಿ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸಯಮೇವ ಭಗವತೋ ಚಿತಕೋ ಪಜ್ಜಲಿ।
೨೩೫. ಝಾಯಮಾನಸ್ಸ
ಖೋ ಪನ ಭಗವತೋ ಸರೀರಸ್ಸ ಯಂ ಅಹೋಸಿ ಛವೀತಿ ವಾ ಚಮ್ಮನ್ತಿ ವಾ ಮಂಸನ್ತಿ ವಾ ನ್ಹಾರೂತಿ
ವಾ ಲಸಿಕಾತಿ ವಾ, ತಸ್ಸ ನೇವ ಛಾರಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ನ ಮಸಿ; ಸರೀರಾನೇವ ಅವಸಿಸ್ಸಿಂಸು।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ವಾ ತೇಲಸ್ಸ ವಾ ಝಾಯಮಾನಸ್ಸ ನೇವ ಛಾರಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನ
ಮಸಿ; ಏವಮೇವ ಭಗವತೋ ಸರೀರಸ್ಸ ಝಾಯಮಾನಸ್ಸ ಯಂ ಅಹೋಸಿ ಛವೀತಿ ವಾ ಚಮ್ಮನ್ತಿ ವಾ ಮಂಸನ್ತಿ
ವಾ ನ್ಹಾರೂತಿ ವಾ ಲಸಿಕಾತಿ ವಾ, ತಸ್ಸ ನೇವ ಛಾರಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ನ ಮಸಿ; ಸರೀರಾನೇವ
ಅವಸಿಸ್ಸಿಂಸು। ತೇಸಞ್ಚ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ದುಸ್ಸಯುಗಸತಾನಂ ದ್ವೇವ ದುಸ್ಸಾನಿ ನ ಡಯ್ಹಿಂಸು
ಯಞ್ಚ ಸಬ್ಬಅಬ್ಭನ್ತರಿಮಂ ಯಞ್ಚ ಬಾಹಿರಂ। ದಡ್ಢೇ ಚ ಖೋ ಪನ ಭಗವತೋ ಸರೀರೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ
ಉದಕಧಾರಾ ಪಾತುಭವಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ। ಉದಕಸಾಲತೋಪಿ [ಉದಕಂ ಸಾಲತೋಪಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ಅಬ್ಭುನ್ನಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ। ಕೋಸಿನಾರಕಾಪಿ ಮಲ್ಲಾ ಸಬ್ಬಗನ್ಧೋದಕೇನ
ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಿ ಸತ್ತಾಹಂ
ಸನ್ಧಾಗಾರೇ ಸತ್ತಿಪಞ್ಜರಂ ಕರಿತ್ವಾ ಧನುಪಾಕಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ [ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ (ಸ್ಯಾ॰)] ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ಮಾಲೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಕ್ಕರಿಂಸು ಗರುಂ ಕರಿಂಸು ಮಾನೇಸುಂ ಪೂಜೇಸುಂ।
ಸರೀರಧಾತುವಿಭಾಜನಂ
೨೩೬.
ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ
ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸಿ – ‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಅಹಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮಿ
ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ವೇಸಾಲಿಕಾ ಲಿಚ್ಛವೀ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ವೇಸಾಲಿಕಾ ಲಿಚ್ಛವೀ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ
ಪಾಹೇಸುಂ – ‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯಾ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸೀ ಸಕ್ಯಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸೀ ಸಕ್ಯಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ – ‘‘ಭಗವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಿಸೇಟ್ಠೋ , ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಅಲ್ಲಕಪ್ಪಕಾ ಬುಲಯೋ [ಥೂಲಯೋ (ಸ್ಯಾ॰)]
– ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಲ್ಲಕಪ್ಪಕಾ ಬುಲಯೋ
ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ – ‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯಾ,
ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ
ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ರಾಮಗಾಮಕಾ ಕೋಳಿಯಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ರಾಮಗಾಮಕಾ ಕೋಳಿಯಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ –
‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯಾ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ,
ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ವೇಟ್ಠದೀಪಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ
ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ವೇಟ್ಠದೀಪಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ
ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸಿ – ‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಅಹಂ ಪಿಸ್ಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಅಹಮ್ಪಿ
ಅರಹಾಮಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ
ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಪಾವೇಯ್ಯಕಾ ಮಲ್ಲಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಾವೇಯ್ಯಕಾ ಮಲ್ಲಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ –
‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯಾ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ,
ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕೋಸಿನಾರಕಾ ಮಲ್ಲಾ ತೇ ಸಙ್ಘೇ ಗಣೇ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಭಗವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ನ ಮಯಂ ದಸ್ಸಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗ’’ನ್ತಿ।
೨೩೭. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ದೋಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇ ಸಙ್ಘೇ ಗಣೇ ಏತದವೋಚ –
ಅಮ್ಹಾಕ [ಛನ್ದಾನುರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ]। ಬುದ್ಧೋ ಅಹು ಖನ್ತಿವಾದೋ।
ಸರೀರಭಾಗೇ ಸಿಯಾ ಸಮ್ಪಹಾರೋ॥
ಸಬ್ಬೇವ ಭೋನ್ತೋ ಸಹಿತಾ ಸಮಗ್ಗಾ,
ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಕರೋಮಟ್ಠಭಾಗೇ।
ವಿತ್ಥಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತು ದಿಸಾಸು ಥೂಪಾ,
ಬಹೂ ಜನಾ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಪಸನ್ನಾ’’ತಿ॥
೨೩೮.
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತ್ವಞ್ಞೇವ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಿ ಅಟ್ಠಧಾ ಸಮಂ ಸವಿಭತ್ತಂ
ವಿಭಜಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ದೋಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತೇಸಂ ಸಙ್ಘಾನಂ ಗಣಾನಂ
ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಿ ಅಟ್ಠಧಾ ಸಮಂ ಸುವಿಭತ್ತಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ತೇ ಸಙ್ಘೇ ಗಣೇ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಮಂ ಮೇ ಭೋನ್ತೋ ತುಮ್ಬಂ ದದನ್ತು ಅಹಮ್ಪಿ ತುಮ್ಬಸ್ಸ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ
ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅದಂಸು ಖೋ ತೇ ದೋಣಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ತುಮ್ಬಂ।
ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಪಿಪ್ಪಲಿವನಿಯಾ [ಪಿಪ್ಫಲಿವನಿಯಾ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಮೋರಿಯಾ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಿಪ್ಪಲಿವನಿಯಾ
ಮೋರಿಯಾ ಕೋಸಿನಾರಕಾನಂ ಮಲ್ಲಾನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ – ‘‘ಭಗವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಮಯಮ್ಪಿ
ಖತ್ತಿಯಾ, ಮಯಮ್ಪಿ ಅರಹಾಮ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗಂ, ಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ
ಮಹಞ್ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ನತ್ಥಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಭಾಗೋ, ವಿಭತ್ತಾನಿ ಭಗವತೋ
ಸರೀರಾನಿ। ಇತೋ ಅಙ್ಗಾರಂ ಹರಥಾ’’ತಿ। ತೇ ತತೋ ಅಙ್ಗಾರಂ ಹರಿಂಸು [ಆಹರಿಂಸು (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)]।
ಧಾತುಥೂಪಪೂಜಾ
೨೩೯. ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಅಜಾತಸತ್ತು ವೇದೇಹಿಪುತ್ತೋ ರಾಜಗಹೇ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ। ವೇಸಾಲಿಕಾಪಿ ಲಿಚ್ಛವೀ ವೇಸಾಲಿಯಂ
ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸೀಪಿ ಸಕ್ಯಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ
ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ಅಲ್ಲಕಪ್ಪಕಾಪಿ ಬುಲಯೋ ಅಲ್ಲಕಪ್ಪೇ ಭಗವತೋ
ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ರಾಮಗಾಮಕಾಪಿ ಕೋಳಿಯಾ ರಾಮಗಾಮೇ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ
ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ವೇಟ್ಠದೀಪಕೋಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವೇಟ್ಠದೀಪೇ ಭಗವತೋ
ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ। ಪಾವೇಯ್ಯಕಾಪಿ ಮಲ್ಲಾ ಪಾವಾಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ
ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ಕೋಸಿನಾರಕಾಪಿ ಮಲ್ಲಾ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಭಗವತೋ ಸರೀರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ
ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ದೋಣೋಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತುಮ್ಬಸ್ಸ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ।
ಪಿಪ್ಪಲಿವನಿಯಾಪಿ ಮೋರಿಯಾ ಪಿಪ್ಪಲಿವನೇ ಅಙ್ಗಾರಾನಂ ಥೂಪಞ್ಚ ಮಹಞ್ಚ ಅಕಂಸು। ಇತಿ ಅಟ್ಠ ಸರೀರಥೂಪಾ ನವಮೋ ತುಮ್ಬಥೂಪೋ ದಸಮೋ ಅಙ್ಗಾರಥೂಪೋ। ಏವಮೇತಂ ಭೂತಪುಬ್ಬನ್ತಿ।
೨೪೦. ಅಟ್ಠದೋಣಂ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸರೀರಂ, ಸತ್ತದೋಣಂ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮಹೇನ್ತಿ।
ಏಕಞ್ಚ ದೋಣಂ ಪುರಿಸವರುತ್ತಮಸ್ಸ, ರಾಮಗಾಮೇ ನಾಗರಾಜಾ ಮಹೇತಿ॥
ಏಕಾಹಿ ದಾಠಾ ತಿದಿವೇಹಿ ಪೂಜಿತಾ, ಏಕಾ ಪನ ಗನ್ಧಾರಪುರೇ ಮಹೀಯತಿ।
ಕಾಲಿಙ್ಗರಞ್ಞೋ ವಿಜಿತೇ ಪುನೇಕಂ, ಏಕಂ ಪನ ನಾಗರಾಜಾ ಮಹೇತಿ॥
ಆಯಾಗಸೇಟ್ಠೇಹಿ ಮಹೀ ಅಲಙ್ಕತಾ।
ಏವಂ ಇಮಂ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸರೀರಂ,
ಸುಸಕ್ಕತಂ ಸಕ್ಕತಸಕ್ಕತೇಹಿ॥
ಮನುಸ್ಸಿನ್ದಸೇಟ್ಠೇಹಿ ತಥೇವ ಪೂಜಿತೋ।
ತಂ ವನ್ದಥ [ತಂ ತಂ ವನ್ದಥ (ಸ್ಯಾ॰)] ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ಲಭಿತ್ವಾ,
ಬುದ್ಧೋ ಹವೇ ಕಪ್ಪಸತೇಹಿ ದುಲ್ಲಭೋತಿ॥
ಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಮಾ ದನ್ತಾ, ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ ಚ ಸಬ್ಬಸೋ।
ದೇವಾ ಹರಿಂಸು ಏಕೇಕಂ, ಚಕ್ಕವಾಳಪರಮ್ಪರಾತಿ॥
ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।
My husband Jagatheesan Chandrasekharan retired from
Aircrafte Research and Design Centre as Sr. Manager (Design). He wishes
to design and manufacture Solar Airplane using the latest Integrated
Product Development concept including Solar Airplane Educational Kits.
Please send a sample of your Solar Airplane Educational Kit for further
action on the subject. Our son Sashikanth Chandrasekharan is an IT
Manager in Parker and Co.
Kindly send the sample parcel to
Sashikanth Chandrasekharan
Shifalika Sashikanth