1762 Mon Feb 01 2016
INSIGHT-NET-FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University
in Visual Format (FOA1TRPUVF)
through http://sarvajan.ambedkar.org
email:
aonesolarpower@gmail.com
aonesolarcooker@gmail.com
Please correct this Google Translation in your Mother Tongue. That will be your exercise !
May Navaneetham Chandrasekharan on her Birthday
on 01-02-2016 be ever happy,well and secure for her Declaration of GOLD
MEDAL on behalf of MANYAWAR KANSHIRAM for SC/ST in Department of
Political Science and Public Administration YVU Kadapa.
May all Sentient and Non-Sentient Beings be ever Happy, Well and Secure !
May all Live Long !
May all ever have Calm, Quiet, alert, Attentive and Equanimity Mind
With a Clear Understanding that Everything is Changing !
Please Watch:
https://www.youtube.com/watch?v=kReFGDDGn5Y&hd=1
for
Lord Buddha - Animation Film - The Power of Life-8:12 mins
Buddha - The Power of Life: Buddha reveals the power of love by
reforming Angulimala, a terrible killer. The calm and compassionate face
of the Buddha is known all over the world. Buddha was a spiritual
teacher of ancient India whose great ideas on freeing mankind from
sorrow and suffering form the basis of Buddhism. Buddha was born in the
sixth century B.C into a royal family. Known as Siddhartha, he realized
that human life was short and full of sadness. He found out a path to
Enlightenment and spiritual fulfillment. He was then known as the
distances teaching people about ?the MIDDLE PATH?, the way to end to
suffering. He taught the four Noble Truths of suffering, cause of
suffering, end of suffering, and the Path to do that Buddhism offers
hope and access to spiritual understanding and satisfaction to
everybody. Throughout the world today, people still follow the teaching
of the Buddha.
Click below to Subscribe to our channel for regular videos! https://www.youtube.com/user/Geethanj…
We would love to hear from you so please do leave your comments and share our videos with your loved ones!
For more preschool & phonics songs, rhymes and kids stories click below: https://www.youtube.com/user/Geethanj…
Visit our official website! http://www.musicandchants.com/
http://www.constitution.org/
26 January 2016
to be Celebrated as
UNIVERSAL PEACE YEAR
because of
Dr BR Ambedkar’s 125th Birth Anniversary
LESSONS on Tripitaka and Constitution of Prabuddha Bharath
in 93 Languages
BSP is not just a Political Party. It is a Movement where the Sarva Samaj (All Societies) have lots of Aspiration- Ms Mayawati
http://www.tipitaka.org/knda/
Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins
The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions
in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being.
16) Classical Kannada
16) ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ
೨. ಸೀಹನಾದವಗ್ಗೋ
೧. ಚೂಳಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ
೧೩೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಇಧೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ; ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀತಿ [ಸಮಣೇಹಿ ಅಞ್ಞೇತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰) ಏತ್ಥ ಅಞ್ಞೇಹೀತಿ ಸಕಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಸಚ್ಚಾಭಿಞ್ಞೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ]। ಏವಮೇತಂ [ಏವಮೇವ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾ ಸೀಹನಾದಂ ನದಥ।
೧೪೦.
‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಕೋ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಅಸ್ಸಾಸೋ, ಕಿಂ ಬಲಂ, ಯೇನ ತುಮ್ಹೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಏವಂ
ವದೇಥ – ಇಧೇವ ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ; ಸುಞ್ಞಾ
ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀ’ತಿ? ಏವಂವಾದಿನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ನೋ, ಆವುಸೋ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ
ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಅಕ್ಖಾತಾ ಯೇ ಮಯಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ
ಏವಂ ವದೇಮ – ಇಧೇವ ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ
ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ; ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀತಿ। ಕತಮೇ ಚತ್ತಾರೋ? ಅತ್ಥಿ ಖೋ
ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದೋ, ಅತ್ಥಿ ಧಮ್ಮೇ ಪಸಾದೋ, ಅತ್ಥಿ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾ;
ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾ ಖೋ ಪನ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ – ಗಹಟ್ಠಾ ಚೇವ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ। ಇಮೇ ಖೋ ನೋ, ಆವುಸೋ,
ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಧಮ್ಮಾ ಅಕ್ಖಾತಾ ಯೇ
ಮಯಂ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಏವಂ ವದೇಮ – ಇಧೇವ ಸಮಣೋ, ಇಧ ದುತಿಯೋ ಸಮಣೋ, ಇಧ ತತಿಯೋ
ಸಮಣೋ, ಇಧ ಚತುತ್ಥೋ ಸಮಣೋ; ಸುಞ್ಞಾ ಪರಪ್ಪವಾದಾ ಸಮಣೇಭಿ ಅಞ್ಞೇಹೀ’ತಿ।
೧೪೧. ‘‘ಠಾನಂ
ಖೋ ಪನೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ –
‘ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅತ್ಥಿ ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದೋ ಯೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥಾ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ
ಅತ್ಥಿ ಧಮ್ಮೇ ಪಸಾದೋ ಯೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮೋ, ಮಯಮ್ಪಿ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿನೋ ಯಾನಿ
ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಲಾನಿ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ – ಗಹಟ್ಠಾ ಚೇವ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ।
ಇಧ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ [ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ (ಕ॰ ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰), ಅಧಿಪ್ಪಯೋಗೋ (ಕ॰)] ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಯದಿದಂ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚಾ’ತಿ?
‘‘ಏವಂವಾದಿನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ
ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಏಕಾ ನಿಟ್ಠಾ, ಉದಾಹು ಪುಥು ನಿಟ್ಠಾ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ
ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ –
‘ಏಕಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಪುಥು ನಿಟ್ಠಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಸರಾಗಸ್ಸ ಉದಾಹು ವೀತರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ – ‘ವೀತರಾಗಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಸರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಸದೋಸಸ್ಸ ಉದಾಹು ವೀತದೋಸಸ್ಸಾ’ತಿ?
ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ –
‘ವೀತದೋಸಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಸದೋಸಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಸಮೋಹಸ್ಸ ಉದಾಹು ವೀತಮೋಹಸ್ಸಾ’ತಿ?
ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ –
‘ವೀತಮೋಹಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಸಮೋಹಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಸತಣ್ಹಸ್ಸ ಉದಾಹು ವೀತತಣ್ಹಸ್ಸಾ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ – ‘ವೀತತಣ್ಹಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಸತಣ್ಹಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಸಉಪಾದಾನಸ್ಸ ಉದಾಹು ಅನುಪಾದಾನಸ್ಸಾ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅನುಪಾದಾನಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಸಉಪಾದಾನಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ
ವಿದ್ದಸುನೋ ಉದಾಹು ಅವಿದ್ದಸುನೋ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ – ‘ವಿದ್ದಸುನೋ, ಆವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ
ಅವಿದ್ದಸುನೋ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ ಅನುರುದ್ಧಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಸ್ಸ ಉದಾಹು
ಅನನುರುದ್ಧಅಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಸ್ಸಾ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅನನುರುದ್ಧಅಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ
ನಿಟ್ಠಾ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ಅನುರುದ್ಧಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘‘ಸಾ ಪನಾವುಸೋ, ನಿಟ್ಠಾ
ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ ಉದಾಹು ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ
ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯುಂ –
‘ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸಾವುಸೋ, ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ, ನ ಸಾ ನಿಟ್ಠಾ
ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಸ್ಸ ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ’ತಿ।
೧೪೨.
‘‘ದ್ವೇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಯೋ – ಭವದಿಟ್ಠಿ ಚ ವಿಭವದಿಟ್ಠಿ ಚ। ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಭವದಿಟ್ಠಿಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ಭವದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಗತಾ
ಭವದಿಟ್ಠಿಂ ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ, ವಿಭವದಿಟ್ಠಿಯಾ ತೇ ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ। ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ವಿಭವದಿಟ್ಠಿಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ವಿಭವದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಗತಾ ವಿಭವದಿಟ್ಠಿಂ
ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ, ಭವದಿಟ್ಠಿಯಾ ತೇ ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ। ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮಾಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ
ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ, ‘ತೇ ಸರಾಗಾ ತೇ ಸದೋಸಾ ತೇ ಸಮೋಹಾ ತೇ
ಸತಣ್ಹಾ ತೇ ಸಉಪಾದಾನಾ ತೇ ಅವಿದ್ದಸುನೋ ತೇ ಅನುರುದ್ಧಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ ತೇ ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಾ
ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ; ತೇ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ
ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ; ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಯೇ ಚ
ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮಾಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಸಮುದಯಞ್ಚ
ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನನ್ತಿ, ‘ತೇ ವೀತರಾಗಾ
ತೇ ವೀತದೋಸಾ ತೇ ವೀತಮೋಹಾ ತೇ ವೀತತಣ್ಹಾ ತೇ ಅನುಪಾದಾನಾ ತೇ ವಿದ್ದಸುನೋ ತೇ ಅನನುರುದ್ಧಅಪ್ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ ತೇ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾರಾಮಾ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚರತಿನೋ; ತೇ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ; ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।
೧೪೩. ‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಾದಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಕಾಮುಪಾದಾನಂ, ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಂ,
ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಂ, ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ। ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ। ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ
ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮಾನಿ ಹಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತೀಣಿ
ಠಾನಾನಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ; ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ
ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ।
‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ। ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮಾನಿ
ಹಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇ
ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ; ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ [ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ ನ ಸಮ್ಮಾ (?)]
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ,
ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ।
‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ। ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ
ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮಞ್ಹಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏಕಂ
ಠಾನಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ; ತೇ ನ ಸಮ್ಮಾ [ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ ನ ಸಮ್ಮಾ (?)] ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ।
‘‘ಏವರೂಪೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಯೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದೋ ಸೋ ನ ಸಮ್ಮಗ್ಗತೋ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯೋ
ಧಮ್ಮೇ ಪಸಾದೋ ಸೋ ನ ಸಮ್ಮಗ್ಗತೋ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾ ಸಾ ನ
ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯಾ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಪಿಯಮನಾಪತಾ ಸಾ ನ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಅಕ್ಖಾಯತಿ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ದುರಕ್ಖಾತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ದುಪ್ಪವೇದಿತೇ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕೇ ಅನುಪಸಮಸಂವತ್ತನಿಕೇ ಅಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಪ್ಪವೇದಿತೇ।
೧೪೪.
‘‘ತಥಾಗತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಾವಾದೋ
ಪಟಿಜಾನಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬುಪಾದಾನಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ – ಕಾಮುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಸ್ಸ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ। ಏವರೂಪೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಯೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದೋ ಸೋ ಸಮ್ಮಗ್ಗತೋ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಪಸಾದೋ ಸೋ
ಸಮ್ಮಗ್ಗತೋ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರಿತಾ ಸಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಅಕ್ಖಾಯತಿ; ಯಾ
ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಪಿಯಮನಾಪತಾ ಸಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಅಕ್ಖಾಯತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಸುಪ್ಪವೇದಿತೇ ನಿಯ್ಯಾನಿಕೇ
ಉಪಸಮಸಂವತ್ತನಿಕೇ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಪ್ಪವೇದಿತೇ।
೧೪೫. ‘‘ಇಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಉಪಾದಾನಾ। ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ? ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಉಪಾದಾನಾ ತಣ್ಹಾನಿದಾನಾ ತಣ್ಹಾಸಮುದಯಾ
ತಣ್ಹಾಜಾತಿಕಾ ತಣ್ಹಾಪಭವಾ। ತಣ್ಹಾ ಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ
ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ? ತಣ್ಹಾ ವೇದನಾನಿದಾನಾ ವೇದನಾಸಮುದಯಾ ವೇದನಾಜಾತಿಕಾ ವೇದನಾಪಭವಾ।
ವೇದನಾ ಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ? ವೇದನಾ
ಫಸ್ಸನಿದಾನಾ ಫಸ್ಸಸಮುದಯಾ ಫಸ್ಸಜಾತಿಕಾ ಫಸ್ಸಪಭವಾ। ಫಸ್ಸೋ ಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಕಿಂನಿದಾನೋ ಕಿಂಸಮುದಯೋ ಕಿಂಜಾತಿಕೋ ಕಿಂಪಭವೋ? ಫಸ್ಸೋ ಸಳಾಯತನನಿದಾನೋ ಸಳಾಯತನಸಮುದಯೋ
ಸಳಾಯತನಜಾತಿಕೋ ಸಳಾಯತನಪಭವೋ। ಸಳಾಯತನಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ
ಕಿಂಜಾತಿಕಂ ಕಿಂಪಭವಂ? ಸಳಾಯತನಂ ನಾಮರೂಪನಿದಾನಂ ನಾಮರೂಪಸಮುದಯಂ ನಾಮರೂಪಜಾತಿಕಂ
ನಾಮರೂಪಪಭವಂ। ನಾಮರೂಪಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ
ಕಿಂಪಭವಂ? ನಾಮರೂಪಂ ವಿಞ್ಞಾಣನಿದಾನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಸಮುದಯಂ ವಿಞ್ಞಾಣಜಾತಿಕಂ ವಿಞ್ಞಾಣಪಭವಂ।
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ
ಕಿಂಪಭವಂ? ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸಙ್ಖಾರನಿದಾನಂ ಸಙ್ಖಾರಸಮುದಯಂ ಸಙ್ಖಾರಜಾತಿಕಂ ಸಙ್ಖಾರಪಭವಂ।
ಸಙ್ಖಾರಾ ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂನಿದಾನಾ ಕಿಂಸಮುದಯಾ ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಿಂಪಭವಾ? ಸಙ್ಖಾರಾ
ಅವಿಜ್ಜಾನಿದಾನಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುದಯಾ ಅವಿಜ್ಜಾಜಾತಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಾಪಭವಾ।
‘‘ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅವಿಜ್ಜಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ
ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ಸೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿರಾಗಾ ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದಾ ನೇವ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನ
ದಿಟ್ಠುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನ ಸೀಲಬ್ಬತುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯತಿ, ನ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ
ಉಪಾದಿಯತಿ। ಅನುಪಾದಿಯಂ ನ ಪರಿತಸ್ಸತಿ, ಅಪರಿತಸ್ಸಂ ಪಚ್ಚತ್ತಞ್ಞೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ।
‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಚೂಳಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।
೨. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ
೧೪೬. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಬಹಿನಗರೇ ಅಪರಪುರೇ ವನಸಣ್ಡೇ। ತೇನ ಖೋ
ಪನ ಸಮಯೇನ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ।
ಸೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪರಿಸತಿ [ಪರಿಸತಿಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಏವಂ [ಏತಂ (ಪೀ॰ ಕ॰)] ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ – ‘‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿ [ಉತ್ತರಿಂ (ಪೀ॰)]
ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ। ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ
ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ। ಯಸ್ಸ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಸೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ
ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ
ಸುನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪರಿಸತಿ ಏವಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ –
‘‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ।
ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ। ಯಸ್ಸ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಸೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ
ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ, ಭನ್ತೇ, ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ
ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮವಿನಯಾ। ಸೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪರಿಸತಿ ಏವಂ ವಾಚಂ ಭಾಸತಿ –
‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ।
ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ। ಯಸ್ಸ ಚ
ಖ್ವಾಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಸೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ
ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’’’ತಿ।
೧೪೭.
‘‘ಕೋಧನೋ ಹೇಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಮೋಘಪುರಿಸೋ। ಕೋಧಾ ಚ ಪನಸ್ಸ ಏಸಾ ವಾಚಾ
ಭಾಸಿತಾ। ‘ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಮೋಘಪುರಿಸೋ
ವಣ್ಣಂಯೇವ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಭಾಸತಿ ।
ವಣ್ಣೋ ಹೇಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಯೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯಸ್ಸ ಚ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ
ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ಸೋ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’ತಿ।
‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ಹಿ ನಾಮ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ
ಮಯಿ ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ, ಸತ್ಥಾ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ’ತಿ।
‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ಹಿ ನಾಮ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಯಿ
ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತಿ –
ಏಕೋಪಿ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಧಾ ಹೋತಿ, ಬಹುಧಾಪಿ ಹುತ್ವಾ ಏಕೋ ಹೋತಿ; ಆವಿಭಾವಂ, ತಿರೋಭಾವಂ;
ತಿರೋಕುಟ್ಟಂ ತಿರೋಪಾಕಾರಂ ತಿರೋಪಬ್ಬತಂ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಆಕಾಸೇ;
ಪಥವಿಯಾಪಿ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಿಮುಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಉದಕೇ; ಉದಕೇಪಿ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೋ
ಗಚ್ಛತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪಥವಿಯಂ; ಆಕಾಸೇಪಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ಕಮತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪಕ್ಖೀ ಸಕುಣೋ;
ಇಮೇಪಿ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೇ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೇ ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮಸತಿ ಪರಿಮಜ್ಜತಿ;
ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಪಿ ಕಾಯೇನ ವಸಂ ವತ್ತೇತೀ’ತಿ।
‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ಹಿ ನಾಮ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಸುನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಯಿ ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ
ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ವಿಸುದ್ಧಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಿಕಾಯ ಉಭೋ ಸದ್ದೇ ಸುಣಾತಿ – ದಿಬ್ಬೇ
ಚ ಮಾನುಸೇ ಚ, ಯೇ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ಚಾ’ತಿ।
‘‘ಅಯಮ್ಪಿ ಹಿ ನಾಮ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ
ಮಯಿ ಧಮ್ಮನ್ವಯೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಪರಸತ್ತಾನಂ ಪರಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಚೇತಸಾ
ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ – ಸರಾಗಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸರಾಗಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ವೀತರಾಗಂ
ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತರಾಗಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ಸದೋಸಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸದೋಸಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ, ವೀತದೋಸಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತದೋಸಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ಸಮೋಹಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ
ಸಮೋಹಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ವೀತಮೋಹಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತಮೋಹಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ;
ಸಂಖಿತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಂಖಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ ,
ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ಮಹಗ್ಗತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ
ಮಹಗ್ಗತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅಮಹಗ್ಗತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಮಹಗ್ಗತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ; ಸಉತ್ತರಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಉತ್ತರಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅನುತ್ತರಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ಸಮಾಹಿತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ, ಅಸಮಾಹಿತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ವಿಮುತ್ತಂ ವಾ
ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಅವಿಮುತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅವಿಮುತ್ತಂ
ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನಾತೀ’ತಿ।
೧೪೮.
‘‘ದಸ ಖೋ ಪನಿಮಾನಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಾನಿ ಯೇಹಿ ಬಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ
ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
ಕತಮಾನಿ ದಸ?
‘‘ಇಧ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಠಾನಞ್ಚ ಠಾನತೋ ಅಟ್ಠಾನಞ್ಚ
ಅಟ್ಠಾನತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಠಾನಞ್ಚ ಠಾನತೋ
ಅಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಅಟ್ಠಾನತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ
ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಂ ಠಾನಸೋ ಹೇತುಸೋ ವಿಪಾಕಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಂ
ಠಾನಸೋ ಹೇತುಸೋ ವಿಪಾಕಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ
ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಅನೇಕಧಾತುನಾನಾಧಾತುಲೋಕಂ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಅನೇಕಧಾತುನಾನಾಧಾತುಲೋಕಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ
ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ
ಸತ್ತಾನಂ ನಾನಾಧಿಮುತ್ತಿಕತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ
ಸತ್ತಾನಂ ನಾನಾಧಿಮುತ್ತಿಕತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ
ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಪರಸತ್ತಾನಂ ಪರಪುಗ್ಗಲಾನಂ
ಇನ್ದ್ರಿಯಪರೋಪರಿಯತ್ತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಪರಸತ್ತಾನಂ
ಪರಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಪರೋಪರಿಯತ್ತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು
ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ
ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖಸಮಾಧಿಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಸಂಕಿಲೇಸಂ ವೋದಾನಂ ವುಟ್ಠಾನಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಝಾನವಿಮೋಕ್ಖಸಮಾಧಿಸಮಾಪತ್ತೀನಂ
ಸಂಕಿಲೇಸಂ ವೋದಾನಂ ವುಟ್ಠಾನಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ
ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ
ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ
ಜಾತಿಯೋ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಜಾತಿಯೋ ದಸಪಿ ಜಾತಿಯೋ ವೀಸಮ್ಪಿ
ಜಾತಿಯೋ ತಿಂಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಜಾತಿಸತಮ್ಪಿ
ಜಾತಿಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಅನೇಕೇಪಿ ಸಂವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ ಅನೇಕೇಪಿ ವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ
ಅನೇಕೇಪಿ ಸಂವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ – ‘ಅಮುತ್ರಾಸಿಂ ಏವಂನಾಮೋ ಏವಂಗೋತ್ತೋ ಏವಂವಣ್ಣೋ
ಏವಮಾಹಾರೋ ಏವಂಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಏವಮಾಯುಪರಿಯನ್ತೋ, ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಅಮುತ್ರ
ಉದಪಾದಿಂ; ತತ್ರಾಪಾಸಿಂ ಏವಂನಾಮೋ ಏವಂಗೋತ್ತೋ ಏವಂವಣ್ಣೋ ಏವಮಾಹಾರೋ
ಏವಂಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಏವಮಾಯುಪರಿಯನ್ತೋ, ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇಧೂಪಪನ್ನೋ’ತಿ। ಇತಿ
ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ತಥಾಗತೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ
ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ
ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ
ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ
ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಉಪವಾದಕಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ
ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ಅರಿಯಾನಂ ಅನುಪವಾದಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ’ತಿ। ಇತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ
ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಮ್ಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ
ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ
ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಉಪವಾದಕಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ
ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಅನುಪವಾದಕಾ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ
ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ’ತಿ। ಇತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ
ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ
ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ
ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ,
ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಂ ಹೋತಿ ಯಂ ಬಲಂ ಆಗಮ್ಮ
ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಸ ತಥಾಗತಸ್ಸ ತಥಾಗತಬಲಾನಿ ಯೇಹಿ
ಬಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ,
ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
೧೪೯. ‘‘ಯೋ
ಖೋ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ಜಾನನ್ತಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ
ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ; ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ
ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನ’ನ್ತಿ, ತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ
ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಞ್ಞಂ
ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವದಾಮಿ। ತಂ ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ, ತಂ ಚಿತ್ತಂ
ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ।
೧೫೦.
‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ವೇಸಾರಜ್ಜಾನಿ ಯೇಹಿ ವೇಸಾರಜ್ಜೇಹಿ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ
ಪವತ್ತೇತಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ?
‘‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ತೇ ಪಟಿಜಾನತೋ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ
ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಾ’ತಿ। ತತ್ರ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮಾರೋ ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ ಕೋಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಪಟಿಚೋದೇಸ್ಸತೀತಿ ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏತಮಹಂ [ಏತಮ್ಪಹಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)], ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘‘ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ತೇ ಪಟಿಜಾನತೋ ಇಮೇ ಆಸವಾ ಅಪರಿಕ್ಖೀಣಾ’ತಿ।
ತತ್ರ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮಾರೋ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ ಕೋಚಿ ವಾ
ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಪಟಿಚೋದೇಸ್ಸತೀತಿ ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ।
ಏತಮಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ ತೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ, ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ
ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ತತ್ರ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮಾರೋ ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ ಕೋಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಪಟಿಚೋದೇಸ್ಸತೀತಿ ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏತಮಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ
ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘‘ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ತೇ ಅತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ, ಸೋ ನ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾ’ತಿ ।
ತತ್ರ ವತ ಮಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ಮಾರೋ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ ಕೋಚಿ ವಾ
ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಪಟಿಚೋದೇಸ್ಸತೀ’ತಿ ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ।
ಏತಮಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ
ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಚತ್ತಾರಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವೇಸಾರಜ್ಜಾನಿ ಯೇಹಿ ವೇಸಾರಜ್ಜೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ತಥಾಗತೋ ಆಸಭಂ ಠಾನಂ
ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಪರಿಸಾಸು ಸೀಹನಾದಂ ನದತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತಿ।
‘‘ಯೋ ಖೋ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ಜಾನನ್ತಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ,
ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನ’ನ್ತಿ, ತಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ
ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಞ್ಞಂ
ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವದಾಮಿ। ತಂ ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ
ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ।
೧೫೧. ‘‘ಅಟ್ಠ ಖೋ ಇಮಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪರಿಸಾ। ಕತಮಾ ಅಟ್ಠ? ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಾ, ಗಹಪತಿಪರಿಸಾ, ಸಮಣಪರಿಸಾ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಪರಿಸಾ [ಚಾತುಮ್ಮಹಾರಾಜಿಕಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)],
ತಾವತಿಂಸಪರಿಸಾ, ಮಾರಪರಿಸಾ, ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ – ಇಮಾ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಟ್ಠ ಪರಿಸಾ।
ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಚತೂಹಿ ವೇಸಾರಜ್ಜೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ತಥಾಗತೋ ಇಮಾ ಅಟ್ಠ ಪರಿಸಾ
ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹತಿ। ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅನೇಕಸತಂ ಖತ್ತಿಯಪರಿಸಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾ। ತತ್ರಪಿ ಮಯಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ, ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ, ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ। ತತ್ರ ವತ ಮಂ ಭಯಂ ವಾ ಸಾರಜ್ಜಂ ವಾ ಓಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀತಿ
ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏತಮಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ
ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅನೇಕಸತಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಸಂ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿಪರಿಸಂ… ಸಮಣಪರಿಸಂ… ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಪರಿಸಂ…
ತಾವತಿಂಸಪರಿಸಂ… ಮಾರಪರಿಸಂ… ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾ। ತತ್ರಪಿ ಮಯಾ
ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ, ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ, ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ। ತತ್ರ
ವತ ಮಂ ಭಯಂ ವಾ ಸಾರಜ್ಜಂ ವಾ ಓಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿಮಿತ್ತಮೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ , ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏತಮಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತೋ ಅಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘ಯೋ ಖೋ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ಜಾನನ್ತಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ
ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ, ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ
ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನ’ನ್ತಿ, ತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ
ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಞ್ಞಂ ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವದಾಮಿ। ತಂ ವಾಚಂ
ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ
ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ।
೧೫೨.
‘‘ಚತಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯೋನಿಯೋ। ಕತಮಾ ಚತಸ್ಸೋ? ಅಣ್ಡಜಾ ಯೋನಿ, ಜಲಾಬುಜಾ
ಯೋನಿ, ಸಂಸೇದಜಾ ಯೋನಿ, ಓಪಪಾತಿಕಾ ಯೋನಿ। ಕತಮಾ ಚ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಣ್ಡಜಾ ಯೋನಿ? ಯೇ ಖೋ
ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸತ್ತಾ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿಜ್ಜ ಜಾಯನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಣ್ಡಜಾ ಯೋನಿ। ಕತಮಾ ಚ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಜಲಾಬುಜಾ ಯೋನಿ? ಯೇ ಖೋ ತೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸತ್ತಾ ವತ್ಥಿಕೋಸಂ ಅಭಿನಿಬ್ಭಿಜ್ಜ ಜಾಯನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಜಲಾಬುಜಾ ಯೋನಿ। ಕತಮಾ ಚ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸಂಸೇದಜಾ ಯೋನಿ? ಯೇ ಖೋ ತೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸತ್ತಾ ಪೂತಿಮಚ್ಛೇ ವಾ ಜಾಯನ್ತಿ ಪೂತಿಕುಣಪೇ ವಾ ಪೂತಿಕುಮ್ಮಾಸೇ ವಾ
ಚನ್ದನಿಕಾಯೇ ವಾ ಓಳಿಗಲ್ಲೇ ವಾ ಜಾಯನ್ತಿ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸಂಸೇದಜಾ
ಯೋನಿ। ಕತಮಾ ಚ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಓಪಪಾತಿಕಾ ಯೋನಿ? ದೇವಾ, ನೇರಯಿಕಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ಚ ಮನುಸ್ಸಾ,
ಏಕಚ್ಚೇ ಚ ವಿನಿಪಾತಿಕಾ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಓಪಪಾತಿಕಾ ಯೋನಿ। ಇಮಾ ಖೋ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಚತಸ್ಸೋ ಯೋನಿಯೋ।
‘‘ಯೋ ಖೋ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ
ಜಾನನ್ತಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ, ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನ’ನ್ತಿ, ತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ
ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ
ನಿರಯೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಞ್ಞಂ ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವದಾಮಿ। ತಂ ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ।
೧೫೩. ‘‘ಪಞ್ಚ
ಖೋ ಇಮಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಗತಿಯೋ। ಕತಮಾ ಪಞ್ಚ? ನಿರಯೋ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೋ,
ಮನುಸ್ಸಾ, ದೇವಾ। ನಿರಯಞ್ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಜಾನಾಮಿ, ನಿರಯಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ,
ನಿರಯಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ; ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ
ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ। ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಞ್ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಪಜಾನಾಮಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ; ಯಥಾ
ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ।
ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಜಾನಾಮಿ, ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ,
ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ; ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ। ಮನುಸ್ಸೇ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಜಾನಾಮಿ,
ಮನುಸ್ಸಲೋಕಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ , ಮನುಸ್ಸಲೋಕಗಾಮಿನಿಞ್ಚ
ಪಟಿಪದಂ; ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ
ಪಜಾನಾಮಿ। ದೇವೇ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಜಾನಾಮಿ, ದೇವಲೋಕಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ,
ದೇವಲೋಕಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ; ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ
ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ। ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಜಾನಾಮಿ,
ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ, ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನಿಞ್ಚ ಪಟಿಪದಂ;
ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ
ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ।
೧೫೪.
‘‘ಇಧಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ –
ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ಏಕನ್ತದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ
ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಙ್ಗಾರಕಾಸು ಸಾಧಿಕಪೋರಿಸಾ ಪೂರಾ
ಅಙ್ಗಾರಾನಂ ವೀತಚ್ಚಿಕಾನಂ ವೀತಧೂಮಾನಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ
ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಮೇವ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಂ ಪಣಿಧಾಯ।
ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ
ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಇಮಂಯೇವ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ । ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಸಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ
ಪತಿತಂ, ಏಕನ್ತದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ
ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ
ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ
ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ಏಕನ್ತದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯಮಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಗೂಥಕೂಪೋ ಸಾಧಿಕಪೋರಿಸೋ, ಪೂರೋ ಗೂಥಸ್ಸ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ
ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ
ಪಿಪಾಸಿತೋ ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಮೇವ ಗೂಥಕೂಪಂ ಪಣಿಧಾಯ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ
ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ
ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಥಾ ಇಮಂಯೇವ ಗೂಥಕೂಪಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಗೂಥಕೂಪೇ ಪತಿತಂ, ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ದುಕ್ಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ರುಕ್ಖೋ ವಿಸಮೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಜಾತೋ ತನುಪತ್ತಪಲಾಸೋ ಕಬರಚ್ಛಾಯೋ ।
ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ
ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಮೇವ ರುಕ್ಖಂ ಪಣಿಧಾಯ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ,
ಯಥಾ ಇಮಂಯೇವ ರುಕ್ಖಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ,
ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ವಾ ದುಕ್ಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ದುಕ್ಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪನ್ನಂ, ಸುಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ರುಕ್ಖೋ ಸಮೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಜಾತೋ ಬಹಲಪತ್ತಪಲಾಸೋ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೋ [ಸಣ್ಡಚ್ಛಾಯೋ (ಸ್ಯಾ॰), ಸನ್ತಚ್ಛಾಯೋ (ಕ॰)]।
ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ
ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಮೇವ ರುಕ್ಖಂ ಪಣಿಧಾಯ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ,
ಯಥಾ ಇಮಮೇವ ರುಕ್ಖಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ
ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ವಾ ಸುಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ
ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪನ್ನಂ,
ಸುಖಬಹುಲಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ
ಪುಗ್ಗಲಂ ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ
ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ
ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ
ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ
ಉಪಪನ್ನಂ, ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಾಸಾದೋ,
ತತ್ರಾಸ್ಸ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತಂ ನಿವಾತಂ ಫುಸಿತಗ್ಗಳಂ ಪಿಹಿತವಾತಪಾನಂ।
ತತ್ರಾಸ್ಸ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಗೋನಕತ್ಥತೋ ಪಟಿಕತ್ಥತೋ ಪಟಲಿಕತ್ಥತೋ ಕದಲಿಮಿಗಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣೋ
ಸಉತ್ತರಚ್ಛದೋ ಉಭತೋಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ
ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಮೇವ ಪಾಸಾದಂ ಪಣಿಧಾಯ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ
ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ
ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಇಮಂಯೇವ ಪಾಸಾದಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ
ಸಮಯೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಾದೇ ತಸ್ಮಿಂ ಕೂಟಾಗಾರೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ
ವಾ ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ
ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ
ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಯಥಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಿಬ್ಬೇನ
ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ
ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಂ, ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
‘‘ಇಧ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ
ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ
ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ
ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸತೀತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ
ಸಮಯೇನ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಂ, ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಅಚ್ಛೋದಕಾ ಸಾತೋದಕಾ
ಸೀತೋದಕಾ ಸೇತಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ। ಅವಿದೂರೇ ಚಸ್ಸಾ ತಿಬ್ಬೋ ವನಸಣ್ಡೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ
ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ ಏಕಾಯನೇನ ಮಗ್ಗೇನ
ತಮೇವ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪಣಿಧಾಯ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾ ಭವಂ
ಪುರಿಸೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಇಮಂಯೇವ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ
ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ
ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಸಬ್ಬದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ
ವಾ, ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಪುಗ್ಗಲಂ
ಏವಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ತಥಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ತಥಾ ಚ ಇರಿಯತಿ
ತಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ, ಯಥಾ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಂ,
ಏಕನ್ತಸುಖಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಮಾನಂ। ಇಮಾ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಞ್ಚ ಗತಿಯೋ।
‘‘ಯೋ ಖೋ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ಜಾನನ್ತಂ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಂ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ನತ್ಥಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ;
ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನ’ನ್ತಿ ತಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ
ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಞ್ಞಂ ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ವದಾಮಿ ‘ತಂ ವಾಚಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಂ
ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಭತಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಏವಂ ನಿರಯೇ’।
೧೫೫. ‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತಾ [ಚರಿತ್ವಾ (ಕ॰)] – ತಪಸ್ಸೀ ಸುದಂ ಹೋಮಿ ಪರಮತಪಸ್ಸೀ, ಲೂಖೋ ಸುದಂ [ಲೂಖಸ್ಸುದಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಹೋಮಿ ಪರಮಲೂಖೋ, ಜೇಗುಚ್ಛೀ ಸುದಂ ಹೋಮಿ ಪರಮಜೇಗುಚ್ಛೀ, ಪವಿವಿತ್ತೋ ಸುದಂ [ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸುದಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಹೋಮಿ ಪರಮಪವಿವಿತ್ತೋ । ತತ್ರಾಸ್ಸು ಮೇ ಇದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಪಸ್ಸಿತಾಯ ಹೋತಿ – ಅಚೇಲಕೋ ಹೋಮಿ ಮುತ್ತಾಚಾರೋ ಹತ್ಥಾಪಲೇಖನೋ [ಹತ್ಥಾವಲೇಖನೋ (ಸ್ಯಾ॰)],
ನ ಏಹಿಭದ್ದನ್ತಿಕೋ ನ ತಿಟ್ಠಭದ್ದನ್ತಿಕೋ; ನಾಭಿಹಟಂ ನ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ನ ನಿಮನ್ತನಂ
ಸಾದಿಯಾಮಿ। ಸೋ ನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ನ ಕಳೋಪಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ನ
ಏಳಕಮನ್ತರಂ, ನ ದಣ್ಡಮನ್ತರಂ, ನ ಮುಸಲಮನ್ತರಂ, ನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ, ನ
ಗಬ್ಭಿನಿಯಾ, ನ ಪಾಯಮಾನಾಯ [ಪಾಯನ್ತಿಯಾ (ಕ॰)], ನ
ಪುರಿಸನ್ತರಗತಾಯ, ನ ಸಙ್ಕಿತ್ತೀಸು, ನ ಯತ್ಥ ಸಾ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ನ ಯತ್ಥ ಮಕ್ಖಿಕಾ
ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಚಾರಿನೀ; ನ ಮಚ್ಛಂ ನ ಮಂಸಂ ನ ಸುರಂ ನ ಮೇರಯಂ ನ ಥುಸೋದಕಂ ಪಿವಾಮಿ; ಸೋ
ಏಕಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋಮಿ ಏಕಾಲೋಪಿಕೋ, ದ್ವಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋಮಿ
ದ್ವಾಲೋಪಿಕೋ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋಮಿ ಸತ್ತಾಲೋಪಿಕೋ; ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ದತ್ತಿಯಾ
ಯಾಪೇಮಿ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇಮಿ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇಮಿ; ಏಕಾಹಿಕಮ್ಪಿ
ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಮಿ, ದ್ವೀಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಮಿ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ
ಆಹಾರೇಮಿ; ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅದ್ಧಮಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಭೋಜನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ।
‘‘ಸೋ ಸಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ಸಾಮಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ನೀವಾರಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ದದ್ದುಲಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ಹಟಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ಕಣಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ಆಚಾಮಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ , ಪಿಞ್ಞಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ತಿಣಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ಗೋಮಯಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋಮಿ, ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಯಾಪೇಮಿ ಪವತ್ತಫಲಭೋಜೀ।
‘‘ಸೋ ಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಮಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಛವದುಸ್ಸಾನಿಪಿ
ಧಾರೇಮಿ, ಪಂಸುಕೂಲಾನಿಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ತಿರೀಟಾನಿಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಅಜಿನಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ,
ಅಜಿನಕ್ಖಿಪಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಕುಸಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ವಾಕಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಫಲಕಚೀರಮ್ಪಿ
ಧಾರೇಮಿ, ಕೇಸಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ವಾಳಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ, ಉಲೂಕಪಕ್ಖಮ್ಪಿ ಧಾರೇಮಿ;
ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚಕೋಪಿ ಹೋಮಿ ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ; ಉಬ್ಭಟ್ಠಕೋಪಿ ಹೋಮಿ
ಆಸನಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ; ಉಕ್ಕುಟಿಕೋಪಿ ಹೋಮಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಮನುಯುತ್ತೋ;
ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯಿಕೋಪಿ ಹೋಮಿ ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ [ಇಮಸ್ಸಾನನ್ತರೇ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಕೋಚಿ ಪಾಠಪದೇಸೋ ಅಞ್ಞೇಸು ಆಜೀವಕವತದೀಪಕಸುತ್ತೇಸು ದಿಸ್ಸತಿ]; ಸಾಯತತಿಯಕಮ್ಪಿ ಉದಕೋರೋಹನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ – ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಆತಾಪನಪರಿತಾಪನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಪಸ್ಸಿತಾಯ ಹೋತಿ।
೧೫೬.
‘‘ತತ್ರಾಸ್ಸು ಮೇ ಇದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಲೂಖಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ – ನೇಕವಸ್ಸಗಣಿಕಂ ರಜೋಜಲ್ಲಂ
ಕಾಯೇ ಸನ್ನಿಚಿತಂ ಹೋತಿ ಪಪಟಿಕಜಾತಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಿನ್ದುಕಖಾಣು
ನೇಕವಸ್ಸಗಣಿಕೋ ಸನ್ನಿಚಿತೋ ಹೋತಿ ಪಪಟಿಕಜಾತೋ, ಏವಮೇವಾಸ್ಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ನೇಕವಸ್ಸಗಣಿಕಂ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಕಾಯೇ ಸನ್ನಿಚಿತಂ ಹೋತಿ ಪಪಟಿಕಜಾತಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಇಮಂ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮಜ್ಜೇಯ್ಯಂ,
ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಪನ ಮೇ ಇಮಂ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮಜ್ಜೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಮೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ , ನ ಹೋತಿ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಲೂಖಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ।
‘‘ತತ್ರಾಸ್ಸು ಮೇ ಇದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಜೇಗುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ –
ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸತೋವ ಅಭಿಕ್ಕಮಾಮಿ, ಸತೋವ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಮಿ, ಯಾವ
ಉದಕಬಿನ್ದುಮ್ಹಿಪಿ ಮೇ ದಯಾ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ – ‘ಮಾಹಂ ಖುದ್ದಕೇ ಪಾಣೇ ವಿಸಮಗತೇ
ಸಙ್ಘಾತಂ ಆಪಾದೇಸಿ’ನ್ತಿ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಜೇಗುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ।
‘‘ತತ್ರಾಸ್ಸು ಮೇ ಇದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ – ಸೋ ಖೋ
ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಞ್ಞತರಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಾಮಿ। ಯದಾ ಪಸ್ಸಾಮಿ
ಗೋಪಾಲಕಂ ವಾ ಪಸುಪಾಲಕಂ ವಾ ತಿಣಹಾರಕಂ ವಾ ಕಟ್ಠಹಾರಕಂ ವಾ ವನಕಮ್ಮಿಕಂ ವಾ, ವನೇನ ವನಂ
ಗಹನೇನ ಗಹನಂ ನಿನ್ನೇನ ನಿನ್ನಂ ಥಲೇನ ಥಲಂ ಸಂಪತಾಮಿ [ಪಪತಾಮಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]।
ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಮಾ ಮಂ ತೇ ಅದ್ದಸಂಸು ಅಹಞ್ಚ ಮಾ ತೇ ಅದ್ದಸನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಆರಞ್ಞಕೋ ಮಗೋ ಮನುಸ್ಸೇ ದಿಸ್ವಾ ವನೇನ ವನಂ ಗಹನೇನ ಗಹನಂ ನಿನ್ನೇನ ನಿನ್ನಂ
ಥಲೇನ ಥಲಂ ಸಂಪತತಿ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯದಾ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಗೋಪಾಲಕಂ ವಾ ಪಸುಪಾಲಕಂ ವಾ ತಿಣಹಾರಕಂ ವಾ ಕಟ್ಠಹಾರಕಂ ವಾ ವನಕಮ್ಮಿಕಂ ವಾ
ವನೇನ ವನಂ ಗಹನೇನ ಗಹನಂ ನಿನ್ನೇನ ನಿನ್ನಂ ಥಲೇನ ಥಲಂ ಸಂಪತಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಮಾ
ಮಂ ತೇ ಅದ್ದಸಂಸು ಅಹಞ್ಚ ಮಾ ತೇ ಅದ್ದಸನ್ತಿ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಮಿಂ
ಹೋತಿ।
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯೇ ತೇ ಗೋಟ್ಠಾ ಪಟ್ಠಿತಗಾವೋ ಅಪಗತಗೋಪಾಲಕಾ, ತತ್ಥ ಚತುಕ್ಕುಣ್ಡಿಕೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಯಾನಿ ತಾನಿ ವಚ್ಛಕಾನಂ ತರುಣಕಾನಂ ಧೇನುಪಕಾನಂ ಗೋಮಯಾನಿ ತಾನಿ ಸುದಂ ಆಹಾರೇಮಿ। ಯಾವಕೀವಞ್ಚ ಮೇ , ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸಕಂ ಮುತ್ತಕರೀಸಂ ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸಕಂಯೇವ ಸುದಂ ಮುತ್ತಕರೀಸಂ ಆಹಾರೇಮಿ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಮಹಾವಿಕಟಭೋಜನಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ।
೧೫೭.
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಂಸನಕಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಾಮಿ।
ತತ್ರಾಸ್ಸುದಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಂಸನಕಸ್ಸ ವನಸಣ್ಡಸ್ಸ ಭಿಂಸನಕತಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ – ಯೋ ಕೋಚಿ
ಅವೀತರಾಗೋ ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಪವಿಸತಿ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಲೋಮಾನಿ ಹಂಸನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯಾ ತಾ ರತ್ತಿಯೋ ಸೀತಾ ಹೇಮನ್ತಿಕಾ ಅನ್ತರಟ್ಠಕಾ ಹಿಮಪಾತಸಮಯಾ [ಅನ್ತರಟ್ಠಕೇ ಹಿಮಪಾತಸಮಯೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ತಥಾರೂಪಾಸು ರತ್ತೀಸು ರತ್ತಿಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವಿಹರಾಮಿ, ದಿವಾ ವನಸಣ್ಡೇ; ಗಿಮ್ಹಾನಂ
ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ದಿವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವಿಹರಾಮಿ, ರತ್ತಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಯಂ ಅನಚ್ಛರಿಯಗಾಥಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ –
‘‘ಸೋತತ್ತೋ ಸೋಸಿನ್ನೋ [ಸೋಸೀನೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰), ಸೋಸಿನೋ (ಸ್ಯಾ॰), ಸೋಸಿನ್ದೋ (ಸದ್ದನೀತಿ)] ಚೇವ, ಏಕೋ ಭಿಂಸನಕೇ ವನೇ।
ನಗ್ಗೋ ನ ಚಗ್ಗಿಮಾಸೀನೋ, ಏಸನಾಪಸುತೋ ಮುನೀ’’ತಿ॥
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುಸಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ ಛವಟ್ಠಿಕಾನಿ ಉಪಧಾಯ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಗಾಮಣ್ಡಲಾ [ಗೋಮಣ್ಡಲಾ (ಬಹೂಸು) ಚರಿಯಾಪಿಟಕಅಟ್ಠಕಥಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ]
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಓಟ್ಠುಭನ್ತಿಪಿ, ಓಮುತ್ತೇನ್ತಿಪಿ, ಪಂಸುಕೇನಪಿ ಓಕಿರನ್ತಿ,
ಕಣ್ಣಸೋತೇಸುಪಿ ಸಲಾಕಂ ಪವೇಸೇನ್ತಿ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ತೇಸು
ಪಾಪಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಾ। ಇದಂಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಉಪೇಕ್ಖಾವಿಹಾರಸ್ಮಿಂ ಹೋತಿ।
೧೫೮. ‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಆಹಾರೇನ
ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕೋಲೇಹಿ ಯಾಪೇಮಾ’ತಿ। ತೇ ಕೋಲಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ,
ಕೋಲಚುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ, ಕೋಲೋದಕಮ್ಪಿ ಪಿವನ್ತಿ – ಅನೇಕವಿಹಿತಮ್ಪಿ ಕೋಲವಿಕತಿಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಂಯೇವ ಕೋಲಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರಿತಾ।
ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಮಹಾ ನೂನ ತೇನ ಸಮಯೇನ ಕೋಲೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ। ನ
ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತದಾಪಿ ಏತಪರಮೋಯೇವ ಕೋಲೋ ಅಹೋಸಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ಏತರಹಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಂಯೇವ ಕೋಲಂ ಆಹಾರಂ
ಆಹಾರಯತೋ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಆಸೀತಿಕಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ
ಕಾಳಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಓಟ್ಠಪದಂ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಆನಿಸದಂ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ವಟ್ಟನಾವಳೀ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಉನ್ನತಾವನತೋ ಹೋತಿ
ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಜರಸಾಲಾಯ ಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ,
ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಫಾಸುಳಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ನಾಮ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಪಾನೇ ಉದಕತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ
ಅಕ್ಖಿಕೂಪೇಸು ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ತಿತ್ತಕಾಲಾಬುಆಮಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಾತಾತಪೇನ ಸಂಫುಟಿತೋ [ಸಮ್ಫುಸಿತೋ (ಸ್ಯಾ॰), ಸಂಪುಟಿತೋ (ಪೀ॰ ಕ॰) ಏತ್ಥ ಸಂಫುಟಿತೋತಿ ಸಙ್ಕುಚಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ] ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತೋ, ಏವಮೇವಸ್ಸು
ಮೇ ಸೀಸಚ್ಛವಿ ಸಂಫುಟಿತಾ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತಾ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ‘ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ,
‘ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಉದರಚ್ಛವಿಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಉದರಚ್ಛವಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ
ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ‘ವಚ್ಚಂ ವಾ ಮುತ್ತಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ತತ್ಥೇವ ಅವಕುಜ್ಜೋ ಪಪತಾಮಿ
ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಮೇವ ಕಾಯಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪಾಣಿನಾ
ಗತ್ತಾನಿ ಅನೋಮಜ್ಜಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನೋಮಜ್ಜತೋ
ಪೂತಿಮೂಲಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಕಾಯಸ್ಮಾ ಪತನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
೧೫೯.
‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ –
‘ಆಹಾರೇನ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಮುಗ್ಗೇಹಿ ಯಾಪೇಮ…ಪೇ॰… ತಿಲೇಹಿ ಯಾಪೇಮ…ಪೇ॰…
ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಯಾಪೇಮಾ’ತಿ। ತೇ ತಣ್ಡುಲಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ, ತಣ್ಡುಲಚುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ,
ತಣ್ಡುಲೋದಕಮ್ಪಿ ಪಿವನ್ತಿ – ಅನೇಕವಿಹಿತಮ್ಪಿ
ತಣ್ಡುಲವಿಕತಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಂಯೇವ ತಣ್ಡುಲಂ
ಆಹಾರಂ ಆಹಾರಿತಾ। ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಮಹಾ ನೂನ ತೇನ ಸಮಯೇನ
ತಣ್ಡುಲೋ ಅಹೋಸೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತದಾಪಿ ಏತಪರಮೋಯೇವ
ತಣ್ಡುಲೋ ಅಹೋಸಿ , ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಏತರಹಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕಂಯೇವ ತಣ್ಡುಲಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರಯತೋ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ
ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಆಸೀತಿಕಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ ಕಾಳಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ,
ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ಓಟ್ಠಪದಂ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಆನಿಸದಂ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ವಟ್ಟನಾವಳೀ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಉನ್ನತಾವನತೋ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಜರಸಾಲಾಯ ಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ
ಫಾಸುಳಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಮ್ಭೀರೇ
ಉದಪಾನೇ ಉದಕತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಕ್ಖಿಕೂಪೇಸು
ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ತಿತ್ತಕಾಲಾಬು ಆಮಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಾತಾತಪೇನ ಸಂಫುಟಿತೋ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತೋ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ
ಸೀಸಚ್ಛವಿ ಸಂಫುಟಿತಾ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತಾ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
‘ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ‘ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ
ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಉದರಚ್ಛವಿಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ। ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಉದರಚ್ಛವಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ‘ವಚ್ಚಂ ವಾ ಮುತ್ತಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ತತ್ಥೇವ ಅವಕುಜ್ಜೋ ಪಪತಾಮಿ
ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಮೇವ ಕಾಯಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪಾಣಿನಾ
ಗತ್ತಾನಿ ಅನೋಮಜ್ಜಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನೋಮಜ್ಜತೋ
ಪೂತಿಮೂಲಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಕಾಯಸ್ಮಾ ಪತನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।
‘‘ತಾಯಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಇರಿಯಾಯ ತಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಾಯ
ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ನಾಜ್ಝಗಮಂ ಉತ್ತರಿಂ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಅರಿಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಅನಧಿಗಮಾ, ಯಾಯಂ ಅರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಅಧಿಗತಾ
ಅರಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ, ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ।
೧೬೦. ‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಂಸಾರೇನ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನ ಸೋ [ನ ಖೋ ಪನೇಸೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)], ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸಂಸಾರೋ ಸುಲಭರೂಪೋ ಯೋ ಮಯಾ ಅಸಂಸರಿತಪುಬ್ಬೋ ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಹಿ ದೇವೇಹಿ। ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇ ಸಂಸರೇಯ್ಯಂ, ನಯಿಮಂ ಲೋಕಂ ಪುನರಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಉಪಪತ್ತಿಯಾ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನ ಸಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತ ,
ಉಪಪತ್ತಿ ಸುಲಭರೂಪಾ ಯಾ ಮಯಾ ಅನುಪಪನ್ನಪುಬ್ಬಾ ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಹಿ ದೇವೇಹಿ। ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯಂ, ನಯಿಮಂ
ಲೋಕಂ ಪುನರಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ
ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಆವಾಸೇನ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನ ಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಆವಾಸೋ ಸುಲಭರೂಪೋ
ಯೋ ಮಯಾ ಅನಾವುಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ [ಅನಾವುತ್ಥಪುಬ್ಬೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಹಿ ದೇವೇಹಿ। ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ಚಾಹಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದೇವೇ ಆವಸೇಯ್ಯಂ, ನಯಿಮಂ ಲೋಕಂ ಪುನರಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ
ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಯಞ್ಞೇನ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನ ಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯಞ್ಞೋ ಸುಲಭರೂಪೋ
ಯೋ ಮಯಾ ಅಯಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ, ತಞ್ಚ ಖೋ ರಞ್ಞಾ ವಾ ಸತಾ ಖತ್ತಿಯೇನ
ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ಮಹಾಸಾಲೇನ।
‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ
ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಅಗ್ಗಿಪರಿಚರಿಯಾಯ ಸುದ್ಧೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನ ಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಗ್ಗಿ
ಸುಲಭರೂಪೋ ಯೋ ಮಯಾ ಅಪರಿಚಿಣ್ಣಪುಬ್ಬೋ ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ, ತಞ್ಚ ಖೋ ರಞ್ಞಾ ವಾ
ಸತಾ ಖತ್ತಿಯೇನ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ಮಹಾಸಾಲೇನ।
೧೬೧. ‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಯಾವದೇವಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ದಹರೋ ಹೋತಿ ಯುವಾ
ಸುಸುಕಾಳಕೇಸೋ ಭದ್ರೇನ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಠಮೇನ ವಯಸಾ ತಾವದೇವ ಪರಮೇನ
ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ಅಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಜಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ
ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಆಸೀತಿಕೋ ವಾ ನಾವುತಿಕೋ ವಾ ವಸ್ಸಸತಿಕೋ
ವಾ ಜಾತಿಯಾ, ಅಥ ತಮ್ಹಾ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಾ, ಪರಿಹಾಯತೀ’ತಿ। ನ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ
, ಏವಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏತರಹಿ
ಜಿಣ್ಣೋ ವುದ್ಧೋ ಮಹಲ್ಲಕೋ ಅದ್ಧಗತೋ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಆಸೀತಿಕೋ ಮೇ ವಯೋ ವತ್ತತಿ। ಇಧ
ಮೇ ಅಸ್ಸು, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಾವಕಾ ವಸ್ಸಸತಾಯುಕಾ ವಸ್ಸಸತಜೀವಿನೋ, ಪರಮಾಯ ಸತಿಯಾ
ಚ ಗತಿಯಾ ಚ ಧಿತಿಯಾ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಪರಮೇನ ಚ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯೇನ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಳ್ಹಧಮ್ಮಾ [ದಳ್ಹಧಮ್ಮೋ (ಬಹೂಸು) ಟೀಕಾ ಚ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಬ್ಯಾಕರಣಂ ಚ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ] ಧನುಗ್ಗಹೋ ಸಿಕ್ಖಿತೋ ಕತಹತ್ಥೋ ಕತೂಪಾಸನೋ ಲಹುಕೇನ ಅಸನೇನ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ತಿರಿಯಂ ತಾಲಚ್ಛಾಯಂ ಅತಿಪಾತೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಅಧಿಮತ್ತಸತಿಮನ್ತೋ ಏವಂ ಅಧಿಮತ್ತಗತಿಮನ್ತೋ ಏವಂ
ಅಧಿಮತ್ತಧಿತಿಮನ್ತೋ ಏವಂ ಪರಮೇನ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ತೇ ಮಂ ಚತುನ್ನಂ
ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾನಂ ಉಪಾದಾಯುಪಾದಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಪುಟ್ಠೋ ಪುಟ್ಠೋ ಚಾಹಂ ತೇಸಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಂ, ಬ್ಯಾಕತಞ್ಚ ಮೇ ಬ್ಯಾಕತತೋ ಧಾರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚ ಮಂ ದುತಿಯಕಂ ಉತ್ತರಿ
ಪಟಿಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ। ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಕಮ್ಮಾ,
ಅಞ್ಞತ್ರ ನಿದ್ದಾಕಿಲಮಥಪಟಿವಿನೋದನಾ ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನಾಯೇವಸ್ಸ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನಂಯೇವಸ್ಸ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಪದಬ್ಯಞ್ಜನಂ,
ಅಪರಿಯಾದಿನ್ನಂಯೇವಸ್ಸ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಞ್ಹಪಟಿಭಾನಂ । ಅಥ ಮೇ ತೇ
ಚತ್ತಾರೋ ಸಾವಕಾ ವಸ್ಸಸತಾಯುಕಾ ವಸ್ಸಸತಜೀವಿನೋ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕಾಲಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ।
ಮಞ್ಚಕೇನ ಚೇಪಿ ಮಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪರಿಹರಿಸ್ಸಥ, ನೇವತ್ಥಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ। ಯಂ ಖೋ ತಂ [ಯಂ ಖೋ ಪನೇತಂ (ಸೀ॰)],
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸಮ್ಮಾ ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಸಮ್ಮೋಹಧಮ್ಮೋ ಸತ್ತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ
ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’ನ್ತಿ,
ಮಮೇವ ತಂ ಸಮ್ಮಾ ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯ ‘ಅಸಮ್ಮೋಹಧಮ್ಮೋ ಸತ್ತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ
ಬಹುಜನಸುಖಾಯ ಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’’ನ್ತಿ।
೧೬೨.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ನಾಗಸಮಾಲೋ ಭಗವತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಭಗವನ್ತಂ
ಬೀಜಯಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನಾಗಸಮಾಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭನ್ತೇ,
ಅಬ್ಭುತಂ, ಭನ್ತೇ! ಅಪಿ ಹಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ಸುತ್ವಾ ಲೋಮಾನಿ ಹಟ್ಠಾನಿ।
ಕೋನಾಮೋ ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯೋ’’ತಿ? ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ನಾಗಸಮಾಲ, ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ಲೋಮಹಂಸನಪರಿಯಾಯೋ ತ್ವೇವ ನಂ ಧಾರೇಹೀ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ನಾಗಸಮಾಲೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।
೩. ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ
೧೬೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ
ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅತಿಪ್ಪಗೋ ಖೋ
ತಾವ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ, ಯಂ ನೂನ ಮಯಂ ಯೇನ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನ
ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇಹಿ
ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯೇಹಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು; ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ
ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇ
ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮೋ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ
ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ; ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮೋ ರೂಪಾನಂ
ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ; ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮೋ
ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ; ಇಧ ನೋ, ಆವುಸೋ,
ಕೋ ವಿಸೇಸೋ, ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ, ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಗೋತಮಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಾ –
ಯದಿದಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ, ಅನುಸಾಸನಿಯಾ ವಾ ಅನುಸಾಸನಿ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಭಾಸಿತಂ ನೇವ
ಅಭಿನನ್ದಿಂಸು, ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿಂಸು; ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ
ಪಕ್ಕಮಿಂಸು – ‘‘ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
೧೬೪.
ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾ
ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಇಧ ಮಯಂ,
ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿಮ್ಹ। ತೇಸಂ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅತಿಪ್ಪಗೋ ಖೋ ತಾವ
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ, ಯಂ ನೂನ ಮಯಂ ಯೇನ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ
ಆರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಯೇನ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಮ್ಹ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯೇಹಿ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಮ್ಹ; ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಮ್ಹ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ಅಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ತೇ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮೋ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ,
ಮಯಮ್ಪಿ ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ । ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ, ಗೋತಮೋ
ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ। ಸಮಣೋ, ಆವುಸೋ,
ಗೋತಮೋ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ವೇದನಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇಮ। ಇಧ ನೋ,
ಆವುಸೋ, ಕೋ ವಿಸೇಸೋ, ಕೋ ಅಧಿಪ್ಪಯಾಸೋ, ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ
ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಗೋತಮಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಾ, ಯದಿದಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ
ವಾ ಅನುಸಾಸನಿ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ
ಭಾಸಿತಂ ನೇವ ಅಭಿನನ್ದಿಮ್ಹ, ನಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿಮ್ಹ; ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ
ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಮಿಮ್ಹ – ‘ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ
ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’’ತಿ।
೧೬೫.
‘‘ಏವಂವಾದಿನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಕೋ
ಪನಾವುಸೋ, ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ, ಕೋ ಆದೀನವೋ, ಕಿಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ? ಕೋ ರೂಪಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ, ಕೋ
ಆದೀನವೋ, ಕಿಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ? ಕೋ ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ, ಕೋ ಆದೀನವೋ, ಕಿಂ ನಿಸ್ಸರಣ’ನ್ತಿ?
ಏವಂ ಪುಟ್ಠಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ನ ಚೇವ ಸಮ್ಪಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಉತ್ತರಿಞ್ಚ ವಿಘಾತಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಥಾ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅವಿಸಯಸ್ಮಿಂ। ನಾಹಂ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ
ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಯೋ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಹಾನಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ
ಆರಾಧೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತಥಾಗತೇನ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕೇನ ವಾ, ಇತೋ ವಾ ಪನ ಸುತ್ವಾ।
೧೬೬.
‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ? ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ?
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ,
ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ … ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಯಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ – ಅಯಂ ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ।
೧೬೭. ‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಸಿಪ್ಪಟ್ಠಾನೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ – ಯದಿ ಮುದ್ದಾಯ ಯದಿ ಗಣನಾಯ ಯದಿ ಸಙ್ಖಾನೇನ [ಸಙ್ಖಾಯ (ಕ॰)]
ಯದಿ ಕಸಿಯಾ ಯದಿ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ಯದಿ ಗೋರಕ್ಖೇನ ಯದಿ ಇಸ್ಸತ್ಥೇನ ಯದಿ ರಾಜಪೋರಿಸೇನ ಯದಿ
ಸಿಪ್ಪಞ್ಞತರೇನ – ಸೀತಸ್ಸ ಪುರಕ್ಖತೋ ಉಣ್ಹಸ್ಸ ಪುರಕ್ಖತೋ
ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಂಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸೇಹಿ ರಿಸ್ಸಮಾನೋ [ಈರಯಮಾನೋ (ಕ॰), ಸಮ್ಫಸ್ಸಮಾನೋ (ಚೂಳನಿ॰ ಖಗ್ಗವಿಸಾಣಸುತ್ತ ೧೩೬)] ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಯ ಮೀಯಮಾನೋ; ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ಉಟ್ಠಹತೋ ಘಟತೋ
ವಾಯಮತೋ ತೇ ಭೋಗಾ ನಾಭಿನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತಿ। ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ
ಕನ್ದತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಮೋಘಂ ವತ ಮೇ ಉಟ್ಠಾನಂ, ಅಫಲೋ ವತ ಮೇ ವಾಯಾಮೋ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು
ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ಉಟ್ಠಹತೋ ಘಟತೋ
ವಾಯಮತೋ ತೇ ಭೋಗಾ ಅಭಿನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಭೋಗಾನಂ ಆರಕ್ಖಾಧಿಕರಣಂ ದುಕ್ಖಂ
ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ – ‘ಕಿನ್ತಿ ಮೇ ಭೋಗೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚೋರಾ
ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಅಗ್ಗಿ ದಹೇಯ್ಯ, ನ ಉದಕಂ ವಹೇಯ್ಯ [ವಾಹೇಯ್ಯ (ಕ॰)], ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ದಾಯಾದಾ ಹರೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ
ಏವಂ ಆರಕ್ಖತೋ ಗೋಪಯತೋ ತೇ ಭೋಗೇ ರಾಜಾನೋ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಚೋರಾ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿ ವಾ
ದಹತಿ, ಉದಕಂ ವಾ ವಹತಿ, ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ
ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಅಹೋಸಿ ತಮ್ಪಿ ನೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು
ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
೧೬೮. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ರಾಜಾನೋಪಿ ರಾಜೂಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ವಿವದನ್ತಿ ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಗಹಪತೀಪಿ ಗಹಪತೀಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಮಾತಾಪಿ
ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಮಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಪಿತಾಪಿ ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ
ಪಿತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಗಿನಿಯಾ ವಿವದತಿ, ಭಗಿನೀಪಿ ಭಾತರಾ
ವಿವದತಿ, ಸಹಾಯೋಪಿ ಸಹಾಯೇನ ವಿವದತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಕಲಹವಿಗ್ಗಹವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ಪಾಣೀಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಲೇಡ್ಡೂಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ದಣ್ಡೇಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ,
ಸತ್ಥೇಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ । ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ
ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಅಸಿಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ಧನುಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ, ಉಭತೋಬ್ಯೂಳ್ಹಂ
ಸಙ್ಗಾಮಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ ಉಸೂಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನೇಸು ,
ಸತ್ತೀಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನಾಸು, ಅಸೀಸುಪಿ ವಿಜ್ಜೋತಲನ್ತೇಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಉಸೂಹಿಪಿ
ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಸತ್ತಿಯಾಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ
ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಅಸಿಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ಧನುಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ, ಅದ್ದಾವಲೇಪನಾ [ಅಟ್ಟಾವಲೇಪನಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಉಪಕಾರಿಯೋ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ ಉಸೂಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನೇಸು, ಸತ್ತೀಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನಾಸು , ಅಸೀಸುಪಿ ವಿಜ್ಜೋತಲನ್ತೇಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಉಸೂಹಿಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಸತ್ತಿಯಾಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಛಕಣಕಾಯಪಿ [ಪಕಟ್ಠಿಯಾಪಿ (ಸೀ॰)]
ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ಅಭಿವಗ್ಗೇನಪಿ ಓಮದ್ದನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ
ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
೧೬೯.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು
ಸನ್ಧಿಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಿಲ್ಲೋಪಮ್ಪಿ ಹರನ್ತಿ, ಏಕಾಗಾರಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಪರಿಪನ್ಥೇಪಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಪರದಾರಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಮೇನಂ ರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ
ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತಿ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ, ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ,
ಅಡ್ಢದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ; ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ,
ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ; ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ,
ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಬಳಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ
ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ, ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ
ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ । ತೇ ತತ್ಥ
ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ
ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ, ಮನಸಾ
ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ। ತೇ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ,
ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ
ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ,
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
೧೭೦. ‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ? ಯೋ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮೇಸು ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ – ಇದಂ ಕಾಮಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ।
‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ
ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ
ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಯೇ ಚ
ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ
ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ
ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತ್ನ್ತ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
೧೭೧.
‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ? ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖತ್ತಿಯಕಞ್ಞಾ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಞ್ಞಾ ವಾ ಗಹಪತಿಕಞ್ಞಾ ವಾ ಪನ್ನರಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕಾ ವಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕಾ
ವಾ, ನಾತಿದೀಘಾ ನಾತಿರಸ್ಸಾ ನಾತಿಕಿಸಾ ನಾತಿಥೂಲಾ ನಾತಿಕಾಳೀ ನಾಚ್ಚೋದಾತಾ ಪರಮಾ ಸಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’। ಯಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಭಂ ವಣ್ಣನಿಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ – ಅಯಂ ರೂಪಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ।
‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ
ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಆಸೀತಿಕಂ ವಾ ನಾವುತಿಕಂ ವಾ ವಸ್ಸಸತಿಕಂ ವಾ ಜಾತಿಯಾ,
ಜಿಣ್ಣಂ ಗೋಪಾನಸಿವಙ್ಕಂ ಭೋಗ್ಗಂ ದಣ್ಡಪರಾಯನಂ ಪವೇಧಮಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ಆತುರಂ ಗತಯೋಬ್ಬನಂ ಖಣ್ಡದನ್ತಂ [ಖಣ್ಡದನ್ತಿಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪಲಿತಕೇಸಂ [ಪಲಿತಕೇಸಿಂ], ವಿಲೂನಂ ಖಲಿತಸಿರಂ ವಲಿನಂ ತಿಲಕಾಹತಗತ್ತಂ [ತಿಲಕಾಹತಗತ್ತಿಂ (ಬಹೂಸು) ಅಟ್ಠಕಥಾ ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ]। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ ಪುರಿಮಾ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಆಬಾಧಿಕಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನಂ, ಸಕೇ ಮುತ್ತಕರೀಸೇ ಪಲಿಪನ್ನಂ ಸೇಮಾನಂ [ಸೇಯ್ಯಮಾನಂ (ಕ॰)],
ಅಞ್ಞೇಹಿ ವುಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನಂ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಂವೇಸಿಯಮಾನಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ
ಪುರಿಮಾ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’।
ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
೧೭೨.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸರೀರಂ ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ –
ಏಕಾಹಮತಂ ವಾ ದ್ವೀಹಮತಂ ವಾ ತೀಹಮತಂ ವಾ, ಉದ್ಧುಮಾತಕಂ ವಿನೀಲಕಂ ವಿಪುಬ್ಬಕಜಾತಂ। ತಂ
ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ ಪುರಿಮಾ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ
ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸರೀರಂ
ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ – ಕಾಕೇಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಕುಲಲೇಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಗಿಜ್ಝೇಹಿ ವಾ
ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಕಙ್ಕೇಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಸುನಖೇಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಬ್ಯಗ್ಘೇಹಿ ವಾ
ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ದೀಪೀಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ಸಿಙ್ಗಾಲೇಹಿ ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನಂ, ವಿವಿಧೇಹಿ ವಾ
ಪಾಣಕಜಾತೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಯಾ ಪುರಿಮಾ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸರೀರಂ ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ – ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಂ ಸಮಂಸಲೋಹಿತಂ ನ್ಹಾರುಸಮ್ಬನ್ಧಂ, ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಂ ನಿಮಂಸಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಂ
ನ್ಹಾರುಸಮ್ಬನ್ಧಂ, ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಂ ಅಪಗತಮಂಸಲೋಹಿತಂ ನ್ಹಾರುಸಮ್ಬನ್ಧಂ, ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ
ಅಪಗತಸಮ್ಬನ್ಧಾನಿ ದಿಸಾವಿದಿಸಾವಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ – ಅಞ್ಞೇನ ಹತ್ಥಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ
ಪಾದಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಗೋಪ್ಫಕಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಜಙ್ಘಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಊರುಟ್ಠಿಕಂ,
ಅಞ್ಞೇನ ಕಟಿಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಫಾಸುಕಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಪಿಟ್ಠಿಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ
ಖನ್ಧಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಗೀವಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಹನುಕಟ್ಠಿಕಂ, ಅಞ್ಞೇನ ದನ್ತಟ್ಠಿಕಂ,
ಅಞ್ಞೇನ ಸೀಸಕಟಾಹಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ ಪುರಿಮಾ
ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’। ಅಯಮ್ಪಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಮೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸರೀರಂ
ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ – ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ ಸೇತಾನಿ ಸಙ್ಖವಣ್ಣಪಟಿಭಾಗಾನಿ, ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ
ಪುಞ್ಜಕಿತಾನಿ ತೇರೋವಸ್ಸಿಕಾನಿ, ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ ಪೂತೀನಿ ಚುಣ್ಣಕಜಾತಾನಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ ಪುರಿಮಾ ಸುಭಾ ವಣ್ಣನಿಭಾ ಸಾ ಅನ್ತರಹಿತಾ, ಆದೀನವೋ ಪಾತುಭೂತೋತಿ? ‘ಏವಂ,
ಭನ್ತೇ’। ಅಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ? ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪೇಸು ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ – ಇದಂ ರೂಪಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ।
‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ
ರೂಪಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ ರೂಪೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ
ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ರೂಪೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಯೇ ಚ
ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ ರೂಪಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ
ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನನ್ತಿ ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ
ರೂಪೇ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ರೂಪೇ
ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
೧೭೩.
‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ
ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ
ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ, ನ
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ ; ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಂಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ। ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಪರಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಂ ವದಾಮಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ
ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰…
ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ, ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ, ಸತೋ ಚ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ
ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ
ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ
ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ, ನ
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಚೇತೇತಿ; ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಂಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ
ಸಮಯೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ। ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಪರಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಂ ವದಾಮಿ।
೧೭೪. ‘‘ಕೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನಂ ಆದೀನವೋ? ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ – ಅಯಂ ವೇದನಾನಂ ಆದೀನವೋ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ? ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾಸು ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ, ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ – ಇದಂ ವೇದನಾನಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ।
‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ
ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ನಪ್ಪಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ ವೇದನಂ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ
ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ವೇದನಂ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಯೇ ಚ
ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಏವಂ
ವೇದನಾನಂ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದತೋ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆದೀನವತೋ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನನ್ತಿ ತೇ ವತ ಸಾಮಂ ವಾ ವೇದನಂ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪರಂ ವಾ ತಥತ್ತಾಯ
ಸಮಾದಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ವೇದನಂ ಪರಿಜಾನಿಸ್ಸತೀತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಮಹಾದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।
೪. ಚೂಳದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ
೧೭೫. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕೇಸು ವಿಹರತಿ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮೇ। ಅಥ
ಖೋ ಮಹಾನಾಮೋ ಸಕ್ಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಮಹಾನಾಮೋ ಸಕ್ಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ದೀಘರತ್ತಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ – ‘ಲೋಭೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ಮೋಹೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ।
ಏವಞ್ಚಾಹಂ [ಏವಂಪಾಹಂ (ಕ॰)], ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ – ‘ಲೋಭೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ, ದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ,
ಮೋಹೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮೇ ಏಕದಾ ಲೋಭಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ
ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ದೋಸಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಮೋಹಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ
ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಕೋಸು ನಾಮ ಮೇ ಧಮ್ಮೋ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹೀನೋ ಯೇನ ಮೇ ಏಕದಾ ಲೋಭಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ,
ದೋಸಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಮೋಹಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ
ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’’ತಿ।
೧೭೬.
‘‘ಸೋ ಏವ ಖೋ ತೇ, ಮಹಾನಾಮ, ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹೀನೋ ಯೇನ ತೇ ಏಕದಾ ಲೋಭಧಮ್ಮಾಪಿ
ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ದೋಸಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ,
ಮೋಹಧಮ್ಮಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ। ಸೋ ಚ ಹಿ ತೇ, ಮಹಾನಾಮ, ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಪಹೀನೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನ ತ್ವಂ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ನ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ।
ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ ತೇ, ಮಹಾನಾಮ, ಸೋ ಏವ ಧಮ್ಮೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹೀನೋ ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಅಗಾರಂ
ಅಜ್ಝಾವಸಸಿ, ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಸಿ।
೧೭೭. ‘‘‘ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ [ಬಹೂಪಾಯಾಸಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’ತಿ – ಇತಿ ಚೇಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚ [ಸೋವ (ಕ॰)]
ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಪೀತಿಸುಖಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ
ತತೋ ಸನ್ತತರಂ; ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನೇವ ತಾವ ಅನಾವಟ್ಟೀ ಕಾಮೇಸು ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಮಹಾನಾಮ,
ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ‘ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ಸುದಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಪೀತಿಸುಖಂ
ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತತೋ ಸನ್ತತರಂ; ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಅನಾವಟ್ಟೀ ಕಾಮೇಸು ಹೋತಿ।
‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಮಹಾನಾಮ ,
ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ, ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ, ‘ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ
ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ಸುದಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಪೀತಿಸುಖಂ
ನಾಜ್ಝಗಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತತೋ ಸನ್ತತರಂ; ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ ನೇವ ತಾವ ಅನಾವಟ್ಟೀ ಕಾಮೇಸು
ಪಚ್ಚಞ್ಞಾಸಿಂ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ಮೇ, ಮಹಾನಾಮ, ‘ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ,
ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠಂ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಚ
[ಸೋವ (ಕ॰)] ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಪೀತಿಸುಖಂ ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತತೋ ಸನ್ತತರಂ; ಅಥಾಹಂ ಅನಾವಟ್ಟೀ ಕಾಮೇಸು ಪಚ್ಚಞ್ಞಾಸಿಂ।
೧೭೮.
‘‘ಕೋ ಚ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ? ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ?
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ;
ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ…
ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ –
ಇಮೇ ಖೋ, ಮಹಾನಾಮ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಯಂ ಖೋ, ಮಹಾನಾಮ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ – ಅಯಂ ಕಾಮಾನಂ ಅಸ್ಸಾದೋ।
‘‘ಕೋ ಚ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ? ಇಧ, ಮಹಾನಾಮ, ಕುಲಪುತ್ತೋ
ಯೇನ ಸಿಪ್ಪಟ್ಠಾನೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ – ಯದಿ ಮುದ್ದಾಯ ಯದಿ ಗಣನಾಯ ಯದಿ ಸಙ್ಖಾನೇನ
ಯದಿ ಕಸಿಯಾ ಯದಿ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ಯದಿ ಗೋರಕ್ಖೇನ ಯದಿ ಇಸ್ಸತ್ಥೇನ ಯದಿ ರಾಜಪೋರಿಸೇನ ಯದಿ
ಸಿಪ್ಪಞ್ಞತರೇನ, ಸೀತಸ್ಸ ಪುರಕ್ಖತೋ ಉಣ್ಹಸ್ಸ ಪುರಕ್ಖತೋ
ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಂಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸೇಹಿ ರಿಸ್ಸಮಾನೋ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಯ ಮೀಯಮಾನೋ; ಅಯಮ್ಪಿ,
ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ ಮಹಾನಾಮ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ
ಏವಂ ಉಟ್ಠಹತೋ ಘಟತೋ ವಾಯಮತೋ ತೇ ಭೋಗಾ ನಾಭಿನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತಿ, ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ
ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘ಮೋಘಂ
ವತ ಮೇ ಉಟ್ಠಾನಂ, ಅಫಲೋ ವತ ಮೇ ವಾಯಾಮೋ’ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಮಹಾನಾಮ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ಉಟ್ಠಹತೋ ಘಟತೋ
ವಾಯಮತೋ ತೇ ಭೋಗಾ ಅಭಿನಿಪ್ಫಜ್ಜನ್ತಿ। ಸೋ ತೇಸಂ ಭೋಗಾನಂ ಆರಕ್ಖಾಧಿಕರಣಂ ದುಕ್ಖಂ
ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ – ‘ಕಿನ್ತಿ ಮೇ ಭೋಗೇ ನೇವ ರಾಜಾನೋ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚೋರಾ
ಹರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಅಗ್ಗಿ ದಹೇಯ್ಯ, ನ ಉದಕಂ ವಹೇಯ್ಯ, ನ ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ
ಹರೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಆರಕ್ಖತೋ ಗೋಪಯತೋ ತೇ ಭೋಗೇ ರಾಜಾನೋ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಚೋರಾ ವಾ
ಹರನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿ ವಾ ದಹತಿ, ಉದಕಂ ವಾ ವಹತಿ, ಅಪ್ಪಿಯಾ ವಾ ದಾಯಾದಾ ಹರನ್ತಿ। ಸೋ ಸೋಚತಿ
ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಯಮ್ಪಿ ಮೇ ಅಹೋಸಿ ತಮ್ಪಿ
ನೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ
ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ
ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ರಾಜಾನೋಪಿ ರಾಜೂಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ವಿವದನ್ತಿ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಗಹಪತೀಪಿ ಗಹಪತೀಹಿ ವಿವದನ್ತಿ, ಮಾತಾಪಿ
ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ ಮಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಪಿತಾಪಿ ಪುತ್ತೇನ ವಿವದತಿ, ಪುತ್ತೋಪಿ
ಪಿತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಾತರಾ ವಿವದತಿ, ಭಾತಾಪಿ ಭಗಿನಿಯಾ ವಿವದತಿ, ಭಗಿನೀಪಿ ಭಾತರಾ
ವಿವದತಿ, ಸಹಾಯೋಪಿ ಸಹಾಯೇನ ವಿವದತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಕಲಹವಿಗ್ಗಹವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ಪಾಣೀಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಲೇಡ್ಡೂಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ದಣ್ಡೇಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ,
ಸತ್ಥೇಹಿಪಿ ಉಪಕ್ಕಮನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ । ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ
ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಅಸಿಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ಧನುಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ, ಉಭತೋಬ್ಯೂಳ್ಹಂ
ಸಙ್ಗಾಮಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ ಉಸೂಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನೇಸು, ಸತ್ತೀಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನಾಸು, ಅಸೀಸುಪಿ
ವಿಜ್ಜೋತಲನ್ತೇಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಉಸೂಹಿಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಸತ್ತಿಯಾಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ
ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ,
ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಅಸಿಚಮ್ಮಂ
ಗಹೇತ್ವಾ, ಧನುಕಲಾಪಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ, ಅದ್ದಾವಲೇಪನಾ ಉಪಕಾರಿಯೋ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ
ಉಸೂಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನೇಸು, ಸತ್ತೀಸುಪಿ ಖಿಪ್ಪಮಾನಾಸು, ಅಸೀಸುಪಿ ವಿಜ್ಜೋತಲನ್ತೇಸು। ತೇ
ತತ್ಥ ಉಸೂಹಿಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಸತ್ತಿಯಾಪಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಛಕಣಕಾಯಪಿ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ,
ಅಭಿವಗ್ಗೇನಪಿ ಓಮದ್ದನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ
ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ
ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಸನ್ಧಿಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಿಲ್ಲೋಪಮ್ಪಿ ಹರನ್ತಿ, ಏಕಾಗಾರಿಕಮ್ಪಿ
ಕರೋನ್ತಿ, ಪರಿಪನ್ಥೇಪಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಪರದಾರಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಮೇನಂ ರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ
ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತಿ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ, ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ,
ಅಡ್ಢದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ; ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ,
ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ,
ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ; ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಬಳಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ
ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ, ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ
ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಮರಣಮ್ಪಿ ನಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ। ಅಯಮ್ಪಿ,
ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ
ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ
ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ, ಮನಸಾ
ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರನ್ತಿ। ತೇ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ,
ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ
ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ, ಮಹಾನಾಮ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವೋ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೋ , ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು।
೧೭೯. ‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಸಮಯಂ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರಾಮಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ನಿಗಣ್ಠಾ [ನಿಗನ್ಥಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ ಕಾಳಸಿಲಾಯಂ
ಉಬ್ಭಟ್ಠಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಆಸನಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ
ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಮಹಾನಾಮ, ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ
ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ ಕಾಳಸಿಲಾ ಯೇನ ತೇ ನಿಗಣ್ಠಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ನಿಗಣ್ಠೇ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿನ್ನು ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ, ನಿಗಣ್ಠಾ
ಉಬ್ಭಟ್ಠಕಾ ಆಸನಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯಥಾ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಹಾನಾಮ, ತೇ ನಿಗಣ್ಠಾ ಮಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ನಿಗಣ್ಠೋ, ಆವುಸೋ,
ನಾಟಪುತ್ತೋ [ನಾಥಪುತ್ತೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ ಅಪರಿಸೇಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ – ‘‘ಚರತೋ ಚ ಮೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ವೋ [ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಭೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)], ನಿಗಣ್ಠಾ, ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಂ ಇಮಾಯ ಕಟುಕಾಯ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ನಿಜ್ಜೀರೇಥ [ನಿಜ್ಜರೇಥ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]; ಯಂ ಪನೇತ್ಥ [ಮಯಂ ಪನೇತ್ಥ (ಕ॰)]
ಏತರಹಿ ಕಾಯೇನ ಸಂವುತಾ ವಾಚಾಯ ಸಂವುತಾ ಮನಸಾ ಸಂವುತಾ ತಂ ಆಯತಿಂ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ಅಕರಣಂ; ಇತಿ ಪುರಾಣಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ತಪಸಾ ಬ್ಯನ್ತಿಭಾವಾ, ನವಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅಕರಣಾ, ಆಯತಿಂ
ಅನವಸ್ಸವೋ; ಆಯತಿಂ ಅನವಸ್ಸವಾ ಕಮ್ಮಕ್ಖಯೋ, ಕಮ್ಮಕ್ಖಯಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯೋ, ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾ
ವೇದನಾಕ್ಖಯೋ, ವೇದನಾಕ್ಖಯಾ ಸಬ್ಬಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಞ್ಚ
ಪನಮ್ಹಾಕಂ ರುಚ್ಚತಿ ಚೇವ ಖಮತಿ ಚ, ತೇನ ಚಮ್ಹ ಅತ್ತಮನಾ’ತಿ।
೧೮೦. ‘‘ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಮಹಾನಾಮ, ತೇ ನಿಗಣ್ಠೇ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ
ನಿಗಣ್ಠಾ, ಜಾನಾಥ – ಅಹುವಮ್ಹೇವ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ನ ನಾಹುವಮ್ಹಾ’ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’।
‘ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಜಾನಾಥ – ಅಕರಮ್ಹೇವ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನ
ನಾಕರಮ್ಹಾ’ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’। ‘ಕಿಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಜಾನಾಥ –
ಏವರೂಪಂ ವಾ ಏವರೂಪಂ ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಅಕರಮ್ಹಾ’ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’। ‘ಕಿಂ ಪನ
ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಜಾನಾಥ – ಏತ್ತಕಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಂ, ಏತ್ತಕಂ ವಾ
ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜೀರೇತಬ್ಬಂ , ಏತ್ತಕಮ್ಹಿ ವಾ ದುಕ್ಖೇ
ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣೇ ಸಬ್ಬಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’। ‘ಕಿಂ
ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಜಾನಾಥ – ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಂ,
ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’ನ್ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’।
‘‘‘ಇತಿ ಕಿರ ತುಮ್ಹೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ನ ಜಾನಾಥ –
ಅಹುವಮ್ಹೇವ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ನ ನಾಹುವಮ್ಹಾತಿ, ನ ಜಾನಾಥ – ಅಕರಮ್ಹೇವ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನ ನಾಕರಮ್ಹಾತಿ, ನ ಜಾನಾಥ – ಏವರೂಪಂ ವಾ ಏವರೂಪಂ ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಅಕರಮ್ಹಾತಿ,
ನ ಜಾನಾಥ – ಏತ್ತಕಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಂ, ಏತ್ತಕಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜೀರೇತಬ್ಬಂ,
ಏತ್ತಕಮ್ಹಿ ವಾ ದುಕ್ಖೇ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣೇ ಸಬ್ಬಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಜ್ಜಿಣ್ಣಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ। ನ
ಜಾನಾಥ – ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಂ, ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ।
ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಯೇ ಲೋಕೇ ಲುದ್ದಾ ಲೋಹಿತಪಾಣಿನೋ ಕುರೂರಕಮ್ಮನ್ತಾ
ಮನುಸ್ಸೇಸು ಪಚ್ಚಾಜಾತಾ ತೇ ನಿಗಣ್ಠೇಸು ಪಬ್ಬಜನ್ತೀ’ತಿ? ‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಸುಖೇನ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ, ದುಕ್ಖೇನ ಖೋ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ; ಸುಖೇನ ಚಾವುಸೋ
ಗೋತಮ, ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸುಖಂ
ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ಆಯಸ್ಮತಾ
ಗೋತಮೇನಾ’ತಿ।
‘‘‘ಅದ್ಧಾಯಸ್ಮನ್ತೇಹಿ ನಿಗಣ್ಠೇಹಿ ಸಹಸಾ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ವಾಚಾ
ಭಾಸಿತಾ – ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಸುಖೇನ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ, ದುಕ್ಖೇನ ಖೋ ಸುಖಂ
ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ; ಸುಖೇನ ಚಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ
ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸುಖಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ
ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ಆಯಸ್ಮತಾ ಗೋತಮೇನಾ’’ತಿ। ಅಪಿ ಚ ಅಹಮೇವ ತತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ಕೋ
ನು ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ರಾಜಾ ವಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಆಯಸ್ಮಾ ವಾ
ಗೋತಮೋ’ತಿ? ಅದ್ಧಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಹಸಾ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ, ನ ಖೋ,
ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಸುಖೇನ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ, ದುಕ್ಖೇನ ಖೋ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ; ಸುಖೇನ
ಚಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸುಖಂ
ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ಆಯಸ್ಮತಾ
ಗೋತಮೇನಾತಿ। ಅಪಿ ಚ ತಿಟ್ಠತೇತಂ, ಇದಾನಿಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಪುಚ್ಛಾಮ – ಕೋ ನು
ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ರಾಜಾ ವಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಆಯಸ್ಮಾ ವಾ
ಗೋತಮೋ’ತಿ?
‘‘‘ತೇನ ಹಾವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ,
ತುಮ್ಹೇವ ತತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ವೋ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಥ। ತಂ ಕಿಂ
ಮಞ್ಞಥಾವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಪಹೋತಿ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ, ಅನಿಞ್ಜಮಾನೋ ಕಾಯೇನ, ಅಭಾಸಮಾನೋ ವಾಚಂ, ಸತ್ತ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ ಏಕನ್ತಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೀ ವಿಹರಿತು’ನ್ತಿ? ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’।
‘‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥಾವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಪಹೋತಿ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ
ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ, ಅನಿಞ್ಜಮಾನೋ ಕಾಯೇನ, ಅಭಾಸಮಾನೋ ವಾಚಂ, ಛ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ…ಪೇ॰…
ಪಞ್ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಚತ್ತಾರಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ತೀಣಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ದ್ವೇ
ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಏಕಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಏಕನ್ತಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೀ ವಿಹರಿತು’ನ್ತಿ? ‘ನೋ
ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’।
‘‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ,
ಪಹೋಮಿ ಅನಿಞ್ಜಮಾನೋ ಕಾಯೇನ, ಅಭಾಸಮಾನೋ ವಾಚಂ, ಏಕಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಏಕನ್ತಸುಖಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೀ ವಿಹರಿತುಂ। ಅಹಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಪಹೋಮಿ ಅನಿಞ್ಜಮಾನೋ ಕಾಯೇನ,
ಅಭಾಸಮಾನೋ ವಾಚಂ, ದ್ವೇ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ತೀಣಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಚತ್ತಾರಿ
ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಪಞ್ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಛ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ… ಸತ್ತ ರತ್ತಿನ್ದಿವಾನಿ
ಏಕನ್ತಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೀ ವಿಹರಿತುಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥಾವುಸೋ ನಿಗಣ್ಠಾ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಕೋ
ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ರಾಜಾ ವಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಅಹಂ ವಾ’ತಿ? ‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ
ಆಯಸ್ಮಾವ ಗೋತಮೋ ಸುಖವಿಹಾರಿತರೋ ರಞ್ಞಾ ಮಾಗಧೇನ ಸೇನಿಯೇನ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೇನಾ’’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಮಹಾನಾಮೋ ಸಕ್ಕೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
ಚೂಳದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।