http://www.tipitaka.org/knda/
Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins
The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions
in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being.
16) Classical Kannada
16) ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕನ್ನಡ
೩. ಓಪಮ್ಮವಗ್ಗೋ
೩. ಓಪಮ್ಮವಗ್ಗೋ
೧. ಕಕಚೂಪಮಸುತ್ತಂ
೨೨೨. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿವೇಲಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ
ವಿಹರತಿ। ಏವಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರತಿ – ಸಚೇ
ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಆಯಸ್ಮತೋ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ,
ತೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಕುಪಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ
ಭಿಕ್ಖು ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ತೇನ
ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಯಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ
ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿವೇಲಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ। ಏವಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ
ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರತಿ – ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಆಯಸ್ಮತೋ
ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ತೇನಾಯಸ್ಮಾ
ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಕುಪಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋತಿ।
ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ
ಭಾಸತಿ, ತೇನ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಏವಂ
ಸಂಸಟ್ಠೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರತೀ’’ತಿ।
೨೨೩. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ , ಭಿಕ್ಖು, ಮಮ ವಚನೇನ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಹಿ – ‘ಸತ್ಥಾ ತಂ, ಆವುಸೋ ಫಗ್ಗುನ, ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ತಂ,
ಆವುಸೋ ಫಗ್ಗುನ, ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನೋ ತಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನಂ
ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿವೇಲಂ
ಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರಸಿ? ಏವಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರಸಿ –
ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ತುಯ್ಹಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ತೇನ ತ್ವಂ
ಕುಪಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋಸಿ। ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ
ಸಮ್ಮುಖಾ ತುಯ್ಹಂ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ತೇನ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ
ಅಧಿಕರಣಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ
ವಿಹರಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ನನು ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।
೨೨೪.
‘‘ನ ಖೋ ತೇ ಏತಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಪತಿರೂಪಂ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ, ಯಂ ತ್ವಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿವೇಲಂ ಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ।
ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಫಗ್ಗುನ, ತವ ಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ,
ತತ್ರಾಪಿ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ [ಗೇಹಸ್ಸಿತಾ (?)]
ಛನ್ದಾ ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ವಿತಕ್ಕಾ ತೇ ಪಜಹೇಯ್ಯಾಸಿ। ತತ್ರಾಪಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಏವಂ
ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಚೇವ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ
ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ನ ದೋಸನ್ತರೋ’ತಿ।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಫಗ್ಗುನ, ತವ ಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ತಾಸಂ
ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಾಣಿನಾ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಲೇಡ್ಡುನಾ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ದಣ್ಡೇನ ಪಹಾರಂ
ದದೇಯ್ಯ, ಸತ್ಥೇನ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ। ತತ್ರಾಪಿ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ಛನ್ದಾ ಯೇ
ಗೇಹಸಿತಾ ವಿತಕ್ಕಾ ತೇ ಪಜಹೇಯ್ಯಾಸಿ। ತತ್ರಾಪಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘ನ
ಚೇವ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮಿ,
ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ನ ದೋಸನ್ತರೋ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ,
ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಫಗ್ಗುನ, ತವ ಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ತತ್ರಾಪಿ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ , ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ಛನ್ದಾ ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ವಿತಕ್ಕಾ ತೇ
ಪಜಹೇಯ್ಯಾಸಿ। ತತ್ರಾಪಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘ನ ಚೇವ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ
ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ
ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ನ ದೋಸನ್ತರೋ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಫಗ್ಗುನ, ತವ ಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಪಾಣಿನಾ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಲೇಡ್ಡುನಾ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ದಣ್ಡೇನ ಪಹಾರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಸತ್ಥೇನ ಪಹಾರಂ
ದದೇಯ್ಯ, ತತ್ರಾಪಿ ತ್ವಂ, ಫಗ್ಗುನ, ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ಛನ್ದಾ ಯೇ ಗೇಹಸಿತಾ ವಿತಕ್ಕಾ ತೇ
ಪಜಹೇಯ್ಯಾಸಿ। ತತ್ರಾಪಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘ನ ಚೇವ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ
ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮಿ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ
ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ನ ದೋಸನ್ತರೋ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಫಗ್ಗುನ,
ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।
೨೨೫.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆರಾಧಯಿಂಸು ವತ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಂ
ಸಮಯಂ ಚಿತ್ತಂ। ಇಧಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿಂ – ಅಹಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ। ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ
ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕತಞ್ಚ ಲಹುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರಞ್ಚ। ಏಥ ತುಮ್ಹೇಪಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಥ। ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ
ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಿಸ್ಸಥ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕತಞ್ಚ ಲಹುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ
ಫಾಸುವಿಹಾರಞ್ಚಾತಿ। ನ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಕರಣೀಯಾ ಅಹೋಸಿ;
ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣೀಯಮೇವ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅಹೋಸಿ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಭೂಮಿಯಂ ಚತುಮಹಾಪಥೇ ಆಜಞ್ಞರಥೋ
ಯುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ ಠಿತೋ ಓಧಸ್ತಪತೋದೋ। ತಮೇನಂ ದಕ್ಖೋ ಯೋಗ್ಗಾಚರಿಯೋ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ
ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ, ವಾಮೇನ ಹತ್ಥೇನ ರಸ್ಮಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪತೋದಂ
ಗಹೇತ್ವಾ, ಯೇನಿಚ್ಛಕಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಸಾರೇಯ್ಯಪಿ
ಪಚ್ಚಾಸಾರೇಯ್ಯಪಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ಮೇ ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅನುಸಾಸನೀ ಕರಣೀಯಾ
ಅಹೋಸಿ, ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣೀಯಮೇವ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಅಕುಸಲಂ ಪಜಹಥ, ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಆಯೋಗಂ ಕರೋಥ। ಏವಞ್ಹಿ
ತುಮ್ಹೇಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಥ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಮಹನ್ತಂ ಸಾಲವನಂ। ತಞ್ಚಸ್ಸ ಏಳಣ್ಡೇಹಿ
ಸಞ್ಛನ್ನಂ। ತಸ್ಸ ಕೋಚಿದೇವ ಪುರಿಸೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಹಿತಕಾಮೋ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಕಾಮೋ।
ಸೋ ಯಾ ತಾ ಸಾಲಲಟ್ಠಿಯೋ ಕುಟಿಲಾ ಓಜಾಪಹರಣಿಯೋ [ಓಜಹರಣಿಯೋ (ಕ॰)] ತಾ ಛೇತ್ವಾ [ತಚ್ಛೇತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ಬಹಿದ್ಧಾ ನೀಹರೇಯ್ಯ, ಅನ್ತೋವನಂ ಸುವಿಸೋಧಿತಂ ವಿಸೋಧೇಯ್ಯ। ಯಾ ಪನ ತಾ ಸಾಲಲಟ್ಠಿಯೋ
ಉಜುಕಾ ಸುಜಾತಾ ತಾ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಹರೇಯ್ಯ। ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಲವನಂ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ
ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಅಕುಸಲಂ
ಪಜಹಥ, ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಆಯೋಗಂ ಕರೋಥ। ಏವಞ್ಹಿ ತುಮ್ಹೇಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಥ।
೨೨೬.
‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಿಸ್ಸಾಯೇವ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ನಾಮ ಗಹಪತಾನೀ ಅಹೋಸಿ।
ವೇದೇಹಿಕಾಯ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಹಪತಾನಿಯಾ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ –
‘ಸೋರತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ, ನಿವಾತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ, ಉಪಸನ್ತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ
ಗಹಪತಾನೀ’ತಿ। ವೇದೇಹಿಕಾಯ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಹಪತಾನಿಯಾ ಕಾಳೀ ನಾಮ ದಾಸೀ ಅಹೋಸಿ
ದಕ್ಖಾ ಅನಲಸಾ ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಾ।
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳಿಯಾ ದಾಸಿಯಾ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ
ಅಯ್ಯಾಯ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘‘ಸೋರತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ,
ನಿವಾತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ, ಉಪಸನ್ತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ’’ತಿ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮೇ
ಅಯ್ಯಾ ಸನ್ತಂಯೇವ ನು ಖೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ ಪಾತುಕರೋತಿ ಉದಾಹು ಅಸನ್ತಂ ಉದಾಹು
ಮಯ್ಹಮೇವೇತೇ [ಮಯ್ಹೇವೇತೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಕಮ್ಮನ್ತಾ
ಸುಸಂವಿಹಿತಾ ಯೇನ ಮೇ ಅಯ್ಯಾ ಸನ್ತಂಯೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನೋ ಅಸನ್ತಂ?
ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಯ್ಯಂ ವೀಮಂಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳೀ ದಾಸೀ ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸಿ।
ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ ಕಾಳಿಂ ದಾಸಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಹೇ ಜೇ ಕಾಳೀ’ತಿ।
‘ಕಿಂ, ಅಯ್ಯೇ’ತಿ? ‘ಕಿಂ, ಜೇ, ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ? ‘ನ ಖ್ವಯ್ಯೇ [ನ ಖೋ ಅಯ್ಯೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)], ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ। ‘ನೋ ವತ ರೇ ಕಿಞ್ಚಿ, ಪಾಪಿ ದಾಸಿ [ಪಾಪದಾಸಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)], ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ ಭಾಕುಟಿಂ [ಭೂಕುಟಿಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಭಕುಟೀಂ (ಸ್ಯಾ॰)] ಅಕಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳಿಯಾ ದಾಸಿಯಾ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸನ್ತಂಯೇವ ಖೋ ಮೇ ಅಯ್ಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನೋ ಅಸನ್ತಂ;
ಮಯ್ಹಮೇವೇತೇ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಸುಸಂವಿಹಿತಾ, ಯೇನ ಮೇ ಅಯ್ಯಾ ಸನ್ತಂಯೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ
ಪಾತುಕರೋತಿ, ನೋ ಅಸನ್ತಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅಯ್ಯಂ ವೀಮಂಸೇಯ್ಯ’’’ನ್ತಿ।
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳೀ ದಾಸೀ
ದಿವಾತರಂಯೇವ ಉಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ ಕಾಳಿಂ ದಾಸಿಂ ಏತದವೋಚ –
‘ಹೇ ಜೇ, ಕಾಳೀ’ತಿ। ‘ಕಿಂ, ಅಯ್ಯೇ’ತಿ? ‘ಕಿಂ, ಜೇ, ದಿವಾತರಂ ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ? ‘ನ
ಖ್ವಯ್ಯೇ, ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ। ‘ನೋ ವತ ರೇ ಕಿಞ್ಚಿ, ಪಾಪಿ ದಾಸಿ, ದಿವಾತರಂ
ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ ಅನತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಕಾಳಿಯಾ ದಾಸಿಯಾ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸನ್ತಂಯೇವ ಖೋ ಮೇ ಅಯ್ಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ ಪಾತುಕರೋತಿ,
ನೋ ಅಸನ್ತಂ। ಮಯ್ಹಮೇವೇತೇ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಸುಸಂವಿಹಿತಾ, ಯೇನ ಮೇ ಅಯ್ಯಾ ಸನ್ತಂಯೇವ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಕೋಪಂ ನ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನೋ ಅಸನ್ತಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅಯ್ಯಂ
ವೀಮಂಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳೀ ದಾಸೀ ದಿವಾತರಂಯೇವ ಉಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ ಕಾಳಿಂ ದಾಸಿಂ ಏತದವೋಚ
– ‘ಹೇ ಜೇ, ಕಾಳೀ’ತಿ। ‘ಕಿಂ, ಅಯ್ಯೇ’ತಿ? ‘ಕಿಂ, ಜೇ, ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ? ‘ನ
ಖ್ವಯ್ಯೇ, ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ। ‘ನೋ ವತ ರೇ ಕಿಞ್ಚಿ, ಪಾಪಿ ದಾಸಿ, ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ ಕುಪಿತಾ
ಅನತ್ತಮನಾ ಅಗ್ಗಳಸೂಚಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಪಹಾರಂ ಅದಾಸಿ, ಸೀಸಂ ವೋಭಿನ್ದಿ [ವಿ + ಅವ + ಭಿನ್ದಿ = ವೋಭಿನ್ದಿ]।
ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಳೀ ದಾಸೀ ಭಿನ್ನೇನ ಸೀಸೇನ ಲೋಹಿತೇನ ಗಲನ್ತೇನ ಪಟಿವಿಸ್ಸಕಾನಂ
ಉಜ್ಝಾಪೇಸಿ – ‘ಪಸ್ಸಥಯ್ಯೇ, ಸೋರತಾಯ ಕಮ್ಮಂ; ಪಸ್ಸಥಯ್ಯೇ, ನಿವಾತಾಯ ಕಮ್ಮಂ,
ಪಸ್ಸಥಯ್ಯೇ, ಉಪಸನ್ತಾಯ ಕಮ್ಮಂ! ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಏಕದಾಸಿಕಾಯ ದಿವಾ ಉಟ್ಠಾಸೀತಿ ಕುಪಿತಾ
ಅನತ್ತಮನಾ ಅಗ್ಗಳಸೂಚಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಪಹಾರಂ ದಸ್ಸತಿ, ಸೀಸಂ ವೋಭಿನ್ದಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದೇಹಿಕಾಯ ಗಹಪತಾನಿಯಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ
ಏವಂ ಪಾಪಕೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛಿ – ‘ಚಣ್ಡೀ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ, ಅನಿವಾತಾ
ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ, ಅನುಪಸನ್ತಾ ವೇದೇಹಿಕಾ ಗಹಪತಾನೀ’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ತಾವದೇವ ಸೋರತಸೋರತೋ ಹೋತಿ ನಿವಾತನಿವಾತೋ ಹೋತಿ ಉಪಸನ್ತೂಪಸನ್ತೋ ಹೋತಿ ಯಾವ ನ ಅಮನಾಪಾ ವಚನಪಥಾ ಫುಸನ್ತಿ। ಯತೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ
ಅಮನಾಪಾ ವಚನಪಥಾ ಫುಸನ್ತಿ, ಅಥ ಭಿಕ್ಖು ‘ಸೋರತೋ’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ‘ನಿವಾತೋ’ತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ‘ಉಪಸನ್ತೋ’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ನಾಹಂ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ‘ಸುವಚೋ’ತಿ
ವದಾಮಿ ಯೋ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಹೇತು ಸುವಚೋ ಹೋತಿ,
ಸೋವಚಸ್ಸತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಞ್ಹಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ
ಅಲಭಮಾನೋ ನ ಸುವಚೋ ಹೋತಿ, ನ ಸೋವಚಸ್ಸತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಯೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಧಮ್ಮಂಯೇವ ಸಕ್ಕರೋನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಮಾನೇನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಪೂಜೇನ್ತೋ,
ಧಮ್ಮಂ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ [ಧಮ್ಮಂ ಯೇವ ಸಕ್ಕರೋನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಗರುಕರೋನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ಸುವಚೋ ಹೋತಿ, ಸೋವಚಸ್ಸತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಮಹಂ ‘ಸುವಚೋ’ತಿ ವದಾಮಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
‘ಧಮ್ಮಂಯೇವ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಂ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಂ ಮಾನೇನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಂ
ಪೂಜೇನ್ತಾ, ಧಮ್ಮಂ ಅಪಚಾಯಮಾನಾ ಸುವಚಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ, ಸೋವಚಸ್ಸತಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ।
ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೨೭.
‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಚನಪಥಾ ಯೇಹಿ ವೋ ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ – ಕಾಲೇನ ವಾ
ಅಕಾಲೇನ ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ ಅಭೂತೇನ ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ ವಾ ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ
ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ; ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ ದೋಸನ್ತರಾ ವಾ। ಕಾಲೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ
ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಕಾಲೇನ ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಭೂತೇನ
ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ ;
ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ದೋಸನ್ತರಾ ವಾ। ತತ್ರಾಪಿ ವೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಚೇವ ನೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ
ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ, ನ
ದೋಸನ್ತರಾ। ತಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ,
ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ
ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ [ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝೇನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰), ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೇನ (ಕ॰) ಅಙ್ಗುತ್ತರತಿಕನಿಪಾತಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ] ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೨೮. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಕುದಾಲಪಿಟಕಂ [ಕುದ್ದಾಲಪಿಟಕಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಆದಾಯ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಂ ಮಹಾಪಥವಿಂ ಅಪಥವಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ । ಸೋ ತತ್ರ ತತ್ರ ವಿಖಣೇಯ್ಯ [ಖಣೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)],
ತತ್ರ ತತ್ರ ವಿಕಿರೇಯ್ಯ, ತತ್ರ ತತ್ರ ಓಟ್ಠುಭೇಯ್ಯ, ತತ್ರ ತತ್ರ ಓಮುತ್ತೇಯ್ಯ –
‘ಅಪಥವೀ ಭವಸಿ, ಅಪಥವೀ ಭವಸೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಇಮಂ
ಮಹಾಪಥವಿಂ ಅಪಥವಿಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’?
‘‘ಅಯಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಪಥವೀ ಗಮ್ಭೀರಾ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾ। ಸಾ ನ ಸುಕರಾ ಅಪಥವೀ ಕಾತುಂ;
ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಿಮೇ ವಚನಪಥಾ ಯೇಹಿ ವೋ ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ – ಕಾಲೇನ ವಾ ಅಕಾಲೇನ
ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ ಅಭೂತೇನ ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ ವಾ ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ
ವಾ; ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ ದೋಸನ್ತರಾ ವಾ। ಕಾಲೇನ ವಾ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಕಾಲೇನ
ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಭೂತೇನ ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ ವಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ
ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ; ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ
ವದೇಯ್ಯುಂ ದೋಸನ್ತರಾ ವಾ। ತತ್ರಾಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಚೇವ ನೋ
ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ
ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ನ ದೋಸನ್ತರಾ। ತಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ, ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಪಥವಿಸಮೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ
ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೨೯.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಲಾಖಂ ವಾ ಹಲಿದ್ದಿಂ ವಾ ನೀಲಂ ವಾ
ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಂ ವಾ ಆದಾಯ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆಕಾಸೇ ರೂಪಂ ಲಿಖಿಸ್ಸಾಮಿ,
ರೂಪಪಾತುಭಾವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ
ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆಕಾಸೇ ರೂಪಂ ಲಿಖೇಯ್ಯ, ರೂಪಪಾತುಭಾವಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಯಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಆಕಾಸೋ ಅರೂಪೀ ಅನಿದಸ್ಸನೋ। ತತ್ಥ ನ ಸುಕರಂ
ರೂಪಂ ಲಿಖಿತುಂ, ರೂಪಪಾತುಭಾವಂ ಕಾತುಂ; ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಿಮೇ ವಚನಪಥಾ ಯೇಹಿ ವೋ ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಕಾಲೇನ ವಾ ಅಕಾಲೇನ ವಾ …ಪೇ॰… ‘ನ ಚೇವ… ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ
ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಆಕಾಸಸಮೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ
ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೩೦.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಆದಿತ್ತಂ ತಿಣುಕ್ಕಂ ಆದಾಯ। ಸೋ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಾಯ ಆದಿತ್ತಾಯ ತಿಣುಕ್ಕಾಯ ಗಙ್ಗಂ ನದಿಂ ಸನ್ತಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ
ಸಂಪರಿತಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಆದಿತ್ತಾಯ
ತಿಣುಕ್ಕಾಯ ಗಙ್ಗಂ ನದಿಂ ಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ ಸಂಪರಿತಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಗಙ್ಗಾ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ನದೀ ಗಮ್ಭೀರಾ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾ। ಸಾ ನ ಸುಕರಾ
ಆದಿತ್ತಾಯ ತಿಣುಕ್ಕಾಯ ಸನ್ತಾಪೇತುಂ ಸಂಪರಿತಾಪೇತುಂ; ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ
ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಿಮೇ ವಚನಪಥಾ
ಯೇಹಿ ವೋ ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಕಾಲೇನ ವಾ ಅಕಾಲೇನ
ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನ ಚೇವ… ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಗಙ್ಗಾಸಮೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ
ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ
ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೩೧.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಿಳಾರಭಸ್ತಾ ಮದ್ದಿತಾ ಸುಮದ್ದಿತಾ ಸುಪರಿಮದ್ದಿತಾ, ಮುದುಕಾ
ತೂಲಿನೀ ಛಿನ್ನಸಸ್ಸರಾ ಛಿನ್ನಭಬ್ಭರಾ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಕಟ್ಠಂ ವಾ ಕಥಲಂ [ಕಠಲಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ವಾ ಆದಾಯ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಂ ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂ ಮದ್ದಿತಂ ಸುಮದ್ದಿತಂ
ಸುಪರಿಮದ್ದಿತಂ, ಮುದುಕಂ ತೂಲಿನಿಂ, ಛಿನ್ನಸಸ್ಸರಂ ಛಿನ್ನಭಬ್ಭರಂ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಥಲೇನ ವಾ
ಸರಸರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಭರಭರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ । ತಂ ಕಿಂ
ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಬಿಳಾರಭಸ್ತಂ ಮದ್ದಿತಂ ಸುಮದ್ದಿತಂ
ಸುಪರಿಮದ್ದಿತಂ, ಮುದುಕಂ ತೂಲಿನಿಂ, ಛಿನ್ನಸಸ್ಸರಂ ಛಿನ್ನಭಬ್ಭರಂ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಥಲೇನ ವಾ
ಸರಸರಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಭರಭರಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’?
‘‘ಅಮು ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಬಿಳಾರಭಸ್ತಾ ಮದ್ದಿತಾ ಸುಮದ್ದಿತಾ ಸುಪರಿಮದ್ದಿತಾ, ಮುದುಕಾ
ತೂಲಿನೀ, ಛಿನ್ನಸಸ್ಸರಾ ಛಿನ್ನಭಬ್ಭರಾ। ಸಾ ನ ಸುಕರಾ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಥಲೇನ ವಾ ಸರಸರಂ
ಕಾತುಂ ಭರಭರಂ ಕಾತುಂ; ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ
ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಿಮೇ ವಚನಪಥಾ ಯೇಹಿ ವೋ ಪರೇ ವದಮಾನಾ
ವದೇಯ್ಯುಂ ಕಾಲೇನ ವಾ ಅಕಾಲೇನ ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ ಅಭೂತೇನ ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ
ವಾ ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ; ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ ದೋಸನ್ತರಾ
ವಾ। ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಕಾಲೇನ ವಾ; ಭೂತೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅಭೂತೇನ ವಾ; ಸಣ್ಹೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ
ಫರುಸೇನ ವಾ; ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಾ;
ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ವದಮಾನಾ ವದೇಯ್ಯುಂ ದೋಸನ್ತರಾ ವಾ। ತತ್ರಾಪಿ ವೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಚೇವ ನೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ
ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ನ
ದೋಸನ್ತರಾ। ತಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ,
ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಬಿಳಾರಭಸ್ತಾಸಮೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೩೨.
‘‘ಉಭತೋದಣ್ಡಕೇನ ಚೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಕಚೇನ ಚೋರಾ ಓಚರಕಾ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಓಕನ್ತೇಯ್ಯುಂ,
ತತ್ರಾಪಿ ಯೋ ಮನೋ ಪದೂಸೇಯ್ಯ, ನ ಮೇ ಸೋ ತೇನ ಸಾಸನಕರೋ। ತತ್ರಾಪಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ ,
ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ನ ಚೇವ ನೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಪರಿಣತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ಪಾಪಿಕಂ ವಾಚಂ
ನಿಚ್ಛಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಚ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾ ನ ದೋಸನ್ತರಾ। ತಞ್ಚ
ಪುಗ್ಗಲಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ ತದಾರಮ್ಮಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ
ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।
೨೩೩. ‘‘ಇಮಞ್ಚ [ಇಮಞ್ಚೇ (?)]
ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಕಚೂಪಮಂ ಓವಾದಂ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಮನಸಿ ಕರೇಯ್ಯಾಥ। ಪಸ್ಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ವಚನಪಥಂ, ಅಣುಂ ವಾ ಥೂಲಂ ವಾ, ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ನಾಧಿವಾಸೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ
ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಕಕಚೂಪಮಂ ಓವಾದಂ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ
ಮನಸಿಕರೋಥ। ತಂ ವೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಕಕಚೂಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।
೨. ಅಲಗದ್ದೂಪಮಸುತ್ತಂ
೨೩೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅರಿಟ್ಠಸ್ಸ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ [ಗನ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ (ಕ॰)]
ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ
ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ
ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’ತಿ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ – ‘‘ಅರಿಟ್ಠಸ್ಸ ಕಿರ ನಾಮ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ
ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತದವೋಚುಂ –
‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತೇ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ
ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ [ಏವಂ ಖೋ (?) ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾಯೇವಸ್ಸ ‘‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ’’ತಿ] ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ತೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ ವಿವೇಚೇತುಕಾಮಾ ಸಮನುಯುಞ್ಜನ್ತಿ ಸಮನುಗಾಹನ್ತಿ [ಸಮನುಗ್ಗಾಹನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰)] ಸಮನುಭಾಸನ್ತಿ – ‘‘ಮಾ ಹೇವಂ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಅವಚ, ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಿ; ನ ಹಿ ಸಾಧು ಭಗವತೋ ಅಬ್ಭಕ್ಖಾನಂ [ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನಂ (ಕ॰)],
ನ ಹಿ ಭಗವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ। ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನಾವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ, ಅಲಞ್ಚ ಪನ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ
ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ,ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ
ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ…ಪೇ॰… ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ… ತಿಣುಕ್ಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ
ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ… ಅಙ್ಗಾರಕಾಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ… ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ
ಭಗವತಾ… ಯಾಚಿತಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ… ರುಕ್ಖಫಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ…
ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ… ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ…
ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಗಾಹಿಯಮಾನೋ [ಸಮನುಗ್ಗಾಹಿಯಮಾನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ವಿನಯೇಪಿ)] ಸಮನುಭಾಸಿಯಮಾನೋ ತದೇವ [ತಥೇವ ತಂ (ವಿನಯೇ)]
ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರತಿ – ‘‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ ಅಹಂ,
ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ
ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’ತಿ।
೨೩೫. ಯತೋ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ
ಏತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ ವಿವೇಚೇತುಂ, ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅರಿಟ್ಠಸ್ಸ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ
ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಅಸ್ಸುಮ್ಹ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ಅರಿಟ್ಠಸ್ಸ ಕಿರ ನಾಮ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ
ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಯೇನ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಮ್ಹ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತದವೋಚುಮ್ಹ –
‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತೇ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ತಥಾಹಂ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ
ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ?
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ
ಅಮ್ಹೇ ಏತದವೋಚ – ‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ
ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ
ವಿವೇಚೇತುಕಾಮಾ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಮ್ಹ ಸಮನುಗಾಹಿಮ್ಹ ಸಮನುಭಾಸಿಮ್ಹ – ‘ಮಾ ಹೇವಂ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಅವಚ, ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಿ; ನ ಹಿ ಸಾಧು ಭಗವತೋ ಅಬ್ಭಕ್ಖಾನಂ ,
ನ ಹಿ ಭಗವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ। ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನಾವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ, ಅಲಞ್ಚ ಪನ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ
ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ
ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ…ಪೇ॰… ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ
ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು
ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ಸಮನುಗಾಹಿಯಮಾನೋ
ಸಮನುಭಾಸಿಯಮಾನೋ ತದೇವ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರತಿ –
‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ
ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ,
ನಾಸಕ್ಖಿಮ್ಹ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಮಾ ಪಾಪಕಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಾ
ವಿವೇಚೇತುಂ, ಅಥ ಮಯಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಮಾ’’ತಿ।
೨೩೬.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಮ ವಚನೇನ
ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಆಮನ್ತೇಹಿ – ‘ಸತ್ಥಾ ತಂ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ,
ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು
ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ಯೇನ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸತ್ಥಾ
ತಂ, ಆವುಸೋ ಅರಿಟ್ಠ, ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು
ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ
ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತೇ, ಅರಿಟ್ಠ,
ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ – ‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ ಯಥಾ
ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ?
‘‘ಏವಂಬ್ಯಾಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮಿ –
‘ಯಥಾ ಯೇಮೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ನಾಲಂ
ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’’’ತಿ। ‘‘ಕಸ್ಸ ಖೋ ನಾಮ ತ್ವಂ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಮಯಾ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ
ಆಜಾನಾಸಿ? ನನು ಮಯಾ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ
ವುತ್ತಾ? ಅಲಞ್ಚ ಪನ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ,
ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ…
ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ತಿಣುಕ್ಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ
ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ಅಙ್ಗಾರಕಾಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ…
ಯಾಚಿತಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ರುಕ್ಖಫಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ಕಾಮಾ
ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ… ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ,
ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಥ ಚ ಪನ ತ್ವಂ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಅತ್ತನಾ
ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ಅಮ್ಹೇ ಚೇವ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಸಿ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಖನಸಿ, ಬಹುಞ್ಚ ಅಪುಞ್ಞಂ ಪಸವಸಿ। ತಞ್ಹಿ ತೇ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನಾಯಂ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ
ಉಸ್ಮೀಕತೋಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಞ್ಹಿ [ಕಿಂತಿ (ಕ॰)]
ಸಿಯಾ, ಭನ್ತೇ; ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು
ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಮಙ್ಕುಭೂತೋ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಧೋಮುಖೋ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತೋ
ಅಪ್ಪಟಿಭಾನೋ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತಂ
ಮಙ್ಕುಭೂತಂ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧೋಮುಖಂ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ
ಭಿಕ್ಖುಂ ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಸಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಏತೇನ
ಸಕೇನ ಪಾಪಕೇನ ದಿಟ್ಠಿಗತೇನ। ಇಧಾಹಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
೨೩೭. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತುಮ್ಹೇಪಿ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ ,
ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಥ ಯಥಾಯಂ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ಅತ್ತನಾ
ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ಅಮ್ಹೇ ಚೇವ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖತಿ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಖನತಿ, ಬಹುಞ್ಚ ಅಪುಞ್ಞಂ
ಪಸವತೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಹಿ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ; ಅಲಞ್ಚ ಪನ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ
ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ।
ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ…ಪೇ॰… ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ
ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ , ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ।
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಧು, ಖೋ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ
ಆಜಾನಾಥ। ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ, ಅಲಞ್ಚ
ಪನ ತೇ ಪಟಿಸೇವತೋ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ ,
ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ
ಮಯಾ…ಪೇ॰… ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ ವುತ್ತಾ ಮಯಾ, ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ
ಭಿಯ್ಯೋ। ಅಥ ಚ ಪನಾಯಂ ಅರಿಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಗದ್ಧಬಾಧಿಪುಬ್ಬೋ ಅತ್ತನಾ ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ಅಮ್ಹೇ
ಚೇವ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖತಿ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ಖನತಿ, ಬಹುಞ್ಚ ಅಪುಞ್ಞಂ ಪಸವತಿ। ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ
ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ। ಸೋ ವತ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತ್ರೇವ
ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಕಾಮಸಞ್ಞಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ
ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ’’।
೨೩೮.
‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ – ಸುತ್ತಂ, ಗೇಯ್ಯಂ,
ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ, ಗಾಥಂ, ಉದಾನಂ, ಇತಿವುತ್ತಕಂ, ಜಾತಕಂ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ, ವೇದಲ್ಲಂ। ತೇ ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ನ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ
ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖತಂ ನ ನಿಜ್ಝಾನಂ
ಖಮನ್ತಿ। ತೇ ಉಪಾರಮ್ಭಾನಿಸಂಸಾ ಚೇವ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಾ
ಚ। ಯಸ್ಸ ಚತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭೋನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ದುಗ್ಗಹಿತಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ದುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾನಂ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಅಲಗದ್ದತ್ಥಿಕೋ
ಅಲಗದ್ದಗವೇಸೀ ಅಲಗದ್ದಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಹನ್ತಂ ಅಲಗದ್ದಂ। ತಮೇನಂ
ಭೋಗೇ ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಅಲಗದ್ದೋ ಪಟಿಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ [ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಹತ್ಥೇ ವಾ ಬಾಹಾಯ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗೇ ಡಂಸೇಯ್ಯ [ಡಸೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]। ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ
ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ದುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಗದ್ದಸ್ಸ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ಧಮ್ಮಂ
ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ – ಸುತ್ತಂ, ಗೇಯ್ಯಂ, ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ, ಗಾಥಂ, ಉದಾನಂ, ಇತಿವುತ್ತಕಂ,
ಜಾತಕಂ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ, ವೇದಲ್ಲಂ। ತೇ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ನ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖತಂ ನ
ನಿಜ್ಝಾನಂ ಖಮನ್ತಿ। ತೇ ಉಪಾರಮ್ಭಾನಿಸಂಸಾ ಚೇವ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ
ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಾ ಚ। ಯಸ್ಸ ಚತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ
ನಾನುಭೋನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ದುಗ್ಗಹಿತಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ।
ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ದುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖವೇ ಧಮ್ಮಾನಂ।
೨೩೯. ‘‘ಇಧ
ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ – ಸುತ್ತಂ, ಗೇಯ್ಯಂ,
ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ, ಗಾಥಂ, ಉದಾನಂ, ಇತಿವುತ್ತಕಂ, ಜಾತಕಂ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ, ವೇದಲ್ಲಂ। ತೇ ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ
ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖತಂ ನಿಜ್ಝಾನಂ ಖಮನ್ತಿ। ತೇ ನ ಚೇವ ಉಪಾರಮ್ಭಾನಿಸಂಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ ನ ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಾ ಚ [ನ ಚ ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಾ (?)]।
ಯಸ್ಸ ಚತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭೋನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ ಧಮ್ಮಾ
ಸುಗ್ಗಹಿತಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ
ಭಿಕ್ಖವೇ ಧಮ್ಮಾನಂ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಅಲಗದ್ದತ್ಥಿಕೋ
ಅಲಗದ್ದಗವೇಸೀ ಅಲಗದ್ದಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಹನ್ತಂ ಅಲಗದ್ದಂ। ತಮೇನಂ
ಅಜಪದೇನ ದಣ್ಡೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ। ಅಜಪದೇನ ದಣ್ಡೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ
ನಿಗ್ಗಹಿತ್ವಾ, ಗೀವಾಯ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ ,
ಅಲಗದ್ದೋ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಬಾಹಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಭೋಗೇಹಿ
ಪಲಿವೇಠೇಯ್ಯ, ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನೇವ ತತೋನಿದಾನಂ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ
ದುಕ್ಖಂ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಗದ್ದಸ್ಸ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ – ಸುತ್ತಂ, ಗೇಯ್ಯಂ,
ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ, ಗಾಥಂ, ಉದಾನಂ, ಇತಿವುತ್ತಕಂ, ಜಾತಕಂ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ, ವೇದಲ್ಲಂ। ತೇ ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ
ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖತಂ ನಿಜ್ಝಾನಂ ಖಮನ್ತಿ। ತೇ ನ ಚೇವ ಉಪಾರಮ್ಭಾನಿಸಂಸಾ
ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ, ನ ಇತಿವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾನಿಸಂಸಾ ಚ। ಯಸ್ಸ ಚತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ
ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಿ, ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭೋನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಸುಗ್ಗಹಿತಾ ದೀಘರತ್ತಂ
ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸುಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಧಮ್ಮಾನಂ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ಭಾಸಿತಸ್ಸ
ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಥ, ತಥಾ ನಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ। ಯಸ್ಸ ಚ ಪನ ಮೇ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನ
ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಥ, ಅಹಂ ವೋ ತತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಯೇ ವಾ ಪನಾಸ್ಸು ವಿಯತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ।
೨೪೦.
‘‘ಕುಲ್ಲೂಪಮಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ, ನೋ ಗಹಣತ್ಥಾಯ। ತಂ
ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಹನ್ತಂ ಉದಕಣ್ಣವಂ, ಓರಿಮಂ
ತೀರಂ ಸಾಸಙ್ಕಂ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಂ, ಪಾರಿಮಂ ತೀರಂ ಖೇಮಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಯಂ; ನ ಚಸ್ಸ ನಾವಾ
ಸನ್ತಾರಣೀ ಉತ್ತರಸೇತು ವಾ ಅಪಾರಾ ಪಾರಂ ಗಮನಾಯ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ
– ‘ಅಯಂ ಖೋ ಮಹಾಉದಕಣ್ಣವೋ, ಓರಿಮಂ ತೀರಂ ಸಾಸಙ್ಕಂ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಂ, ಪಾರಿಮಂ ತೀರಂ ಖೇಮಂ
ಅಪ್ಪಟಿಭಯಂ; ನತ್ಥಿ ಚ ನಾವಾ ಸನ್ತಾರಣೀ ಉತ್ತರಸೇತು ವಾ ಅಪಾರಾ ಪಾರಂ ಗಮನಾಯ। ಯಂನೂನಾಹಂ
ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಸಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ, ಕುಲ್ಲಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ, ತಂ ಕುಲ್ಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಚ ವಾಯಮಮಾನೋ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಸಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ, ಕುಲ್ಲಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತಂ ಕುಲ್ಲಂ
ನಿಸ್ಸಾಯ ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಚ ವಾಯಮಮಾನೋ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ
ಪುರಿಸಸ್ಸ ಉತ್ತಿಣ್ಣಸ್ಸ [ತಿಣ್ಣಸ್ಸ (ಪೀ॰ ಕ॰)]
ಪಾರಙ್ಗತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಬಹುಕಾರೋ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಕುಲ್ಲೋ; ಇಮಾಹಂ ಕುಲ್ಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಚ ವಾಯಮಮಾನೋ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಕುಲ್ಲಂ
ಸೀಸೇ ವಾ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ [ಉಚ್ಚೋಪೇತ್ವಾ (ಕ॰)]
ಯೇನ ಕಾಮಂ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ
ಏವಂಕಾರೀ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಲ್ಲೇ ಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಕಥಂಕಾರೀ
ಚ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಲ್ಲೇ ಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ಅಸ್ಸ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ
ಪುರಿಸಸ್ಸ ಉತ್ತಿಣ್ಣಸ್ಸ ಪಾರಙ್ಗತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಬಹುಕಾರೋ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಕುಲ್ಲೋ;
ಇಮಾಹಂ ಕುಲ್ಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಚ ವಾಯಮಮಾನೋ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಕುಲ್ಲಂ ಥಲೇ ವಾ ಉಸ್ಸಾದೇತ್ವಾ [ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ (ಕ॰)]
ಉದಕೇ ವಾ ಓಪಿಲಾಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಏವಂಕಾರೀ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪುರಿಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಲ್ಲೇ ಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ಅಸ್ಸ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಲ್ಲೂಪಮೋ ಮಯಾ
ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ, ನೋ ಗಹಣತ್ಥಾಯ। ಕುಲ್ಲೂಪಮಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸಿತಂ, ಆಜಾನನ್ತೇಹಿ ಧಮ್ಮಾಪಿ ವೋ ಪಹಾತಬ್ಬಾ ಪಗೇವ ಅಧಮ್ಮಾ।
೨೪೧.
‘‘ಛಯಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಛ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸುತವಾ
ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ,
ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ರೂಪಂ
‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ;
ವೇದನಂ ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಸಞ್ಞಂ ‘ಏತಂ ಮಮ,
ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಸಙ್ಖಾರೇ ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ
ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಮುತಂ ವಿಞ್ಞಾತಂ ಪತ್ತಂ
ಪರಿಯೇಸಿತಂ, ಅನುವಿಚರಿತಂ ಮನಸಾ ತಮ್ಪಿ ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ
ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ – ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ ಅತ್ತಾ, ಸೋ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ
ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ , ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ
ತಥೇವ ಠಸ್ಸಾಮೀತಿ – ತಮ್ಪಿ ‘ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ।
ಸುತವಾ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ
ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ
ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ, ರೂಪಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ
ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ವೇದನಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ;
ಸಞ್ಞಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಸಙ್ಖಾರೇ ‘ನೇತಂ
ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಮುತಂ
ವಿಞ್ಞಾತಂ ಪತ್ತಂ ಪರಿಯೇಸಿತಂ, ಅನುವಿಚರಿತಂ ಮನಸಾ, ತಮ್ಪಿ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ
ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ; ಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ – ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ ಅತ್ತಾ, ಸೋ
ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ
ಠಸ್ಸಾಮೀತಿ – ತಮ್ಪಿ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ। ಸೋ
ಏವಂ ಸಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅಸತಿ ನ ಪರಿತಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
೨೪೨. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಿಯಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಸತಿ ಪರಿತಸ್ಸನಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ – ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ
ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹು ವತ ಮೇ, ತಂ ವತ ಮೇ ನತ್ಥಿ; ಸಿಯಾ ವತ ಮೇ, ತಂ ವತಾಹಂ ನ ಲಭಾಮೀ’ತಿ।
ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಂ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖು, ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಸತಿ ಪರಿತಸ್ಸನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘ಸಿಯಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಸತಿ ಅಪರಿತಸ್ಸನಾ’’ತಿ?
‘‘ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ – ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹು
ವತ ಮೇ, ತಂ ವತ ಮೇ ನತ್ಥಿ; ಸಿಯಾ ವತ ಮೇ, ತಂ ವತಾಹಂ ನ ಲಭಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನ ಸೋಚತಿ ನ ಕಿಲಮತಿ ನ ಪರಿದೇವತಿ ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಸತಿ ಅಪರಿತಸ್ಸನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘ಸಿಯಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಸತಿ ಪರಿತಸ್ಸನಾ’’ತಿ?
‘‘ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ – ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖು, ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ –
‘ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ ಅತ್ತಾ, ಸೋ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ
ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ಠಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಸುಣಾತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಾ
ತಥಾಗತಸಾವಕಸ್ಸ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಾಧಿಟ್ಠಾನಪರಿಯುಟ್ಠಾನಾಭಿನಿವೇಸಾನುಸಯಾನಂ
ಸಮುಗ್ಘಾತಾಯ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥಾಯ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಯ ವಿರಾಗಾಯ
ನಿರೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ
– ‘ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ ನಾಮಸ್ಸು, ವಿನಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ನಾಮಸ್ಸು, ನಸ್ಸು ನಾಮ
ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಸತಿ ಪರಿತಸ್ಸನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘ಸಿಯಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಸತಿ ಅಪರಿತಸ್ಸನಾ’’ತಿ? ‘‘ಸಿಯಾ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ
ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖು, ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ನ ಏವಂ ದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ – ‘ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ
ಅತ್ತಾ, ಸೋ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ
ತಥೇವ ಠಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಸುಣಾತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಸ್ಸ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ
ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಾಧಿಟ್ಠಾನಪರಿಯುಟ್ಠಾನಾಭಿನಿವೇಸಾನುಸಯಾನಂ ಸಮುಗ್ಘಾತಾಯ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥಾಯ
ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ ನಾಮಸ್ಸು, ವಿನಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ
ನಾಮಸ್ಸು, ನಸ್ಸು ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನ ಸೋಚತಿ ನ ಕಿಲಮತಿ ನ ಪರಿದೇವತಿ ನ ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಸತಿ ಅಪರಿತಸ್ಸನಾ ಹೋತಿ’’।
೨೪೩. ‘‘ತಂ [ತಞ್ಚ (ಕ॰)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥ, ಯ್ವಾಸ್ಸ [ಯ್ವಾಸ್ಸು (ಕ॰)]
ಪರಿಗ್ಗಹೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ।
ಪಸ್ಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಯ್ವಾಸ್ಸ ಪರಿಗ್ಗಹೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ
ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ,
ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ। ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಗ್ಗಹಂ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯ್ವಾಸ್ಸ ಪರಿಗ್ಗಹೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ।
‘‘ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯೇಥ, ಯಂಸ [ಯಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯತೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ। ಪಸ್ಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ
ಯಂಸ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ ಉಪಾದಿಯತೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ
ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ।
ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯಂಸ ಅತ್ತವಾದುಪಾದಾನಂ
ಉಪಾದಿಯತೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ।
‘‘ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನಿಸ್ಸಯೇಥ ಯಂಸ
ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನಿಸ್ಸಯತೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ।
ಪಸ್ಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ಯಂಸ ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನಿಸ್ಸಯತೋ ನ
ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ। ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯಂಸ
ದಿಟ್ಠಿನಿಸ್ಸಯಂ ನಿಸ್ಸಯತೋ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ’’।
೨೪೪. ‘‘ಅತ್ತನಿ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಅತ್ತನಿಯಂ ಮೇ ತಿ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ?
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಅತ್ತನಿಯೇ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಅತ್ತಾ ಮೇ ತಿ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಅತ್ತನಿ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತನಿಯೇ
ಚ ಸಚ್ಚತೋ ಥೇತತೋ ಅನುಪಲಬ್ಭಮಾನೇ, ಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಿಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ – ‘ಸೋ ಲೋಕೋ ಸೋ ಅತ್ತಾ,
ಸೋ ಪೇಚ್ಚ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋ ಅವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ಸಸ್ಸತಿಸಮಂ ತಥೇವ
ಠಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ – ನನಾಯಂ [ನ ಚ ಖೋಯಂ (ಕ॰)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೇವಲೋ ಪರಿಪೂರೋ ಬಾಲಧಮ್ಮೋ’’’ತಿ?
‘‘ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಭನ್ತೇ, ಕೇವಲೋ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿಪೂರೋ [ಕೇವಲೋ ಪರಿಪೂರೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಬಾಲಧಮ್ಮೋ’’ತಿ।
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೂಪಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ?
‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ?
‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾ… ಸಙ್ಖಾರಾ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ವಾ’’ತಿ?
‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಂ ವಾ ತಂ ಸುಖಂ ವಾ’’ತಿ?
‘‘ದುಕ್ಖಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ಯಂ ಪನಾನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ಕಲ್ಲಂ ನು ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುಂ – ಏತಂ ಮಮ, ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ,
ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ, ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ
‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಞ್ಞಾ… ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ… ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ, ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ
ಸುಖುಮಂ ವಾ, ಹೀನಂ ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ‘ನೇತಂ
ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ದಟ್ಠಬ್ಬಂ’’।
೨೪೫.
‘‘ಏವಂ ಪಸ್ಸಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ರೂಪಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ವೇದನಾಯ
ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಸಞ್ಞಾಯ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ
ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ನಿಬ್ಬಿದಾ ವಿರಜ್ಜತಿ [ನಿಬ್ಬಿನ್ದಂ ವಿರಜ್ಜತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)], ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ,
ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ
ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಉಕ್ಖಿತ್ತಪಲಿಘೋ ಇತಿಪಿ, ಸಂಕಿಣ್ಣಪರಿಕ್ಖೋ ಇತಿಪಿ, ಅಬ್ಬೂಳ್ಹೇಸಿಕೋ ಇತಿಪಿ, ನಿರಗ್ಗಳೋ
ಇತಿಪಿ, ಅರಿಯೋ ಪನ್ನದ್ಧಜೋ ಪನ್ನಭಾರೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಇತಿಪಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಕ್ಖಿತ್ತಪಲಿಘೋ ಹೋತಿ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅವಿಜ್ಜಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ
ಅನಭಾವಂಕತಾ, ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಕ್ಖಿತ್ತಪಲಿಘೋ
ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಂಕಿಣ್ಣಪರಿಕ್ಖೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಂಕತೋ, ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಂಕಿಣ್ಣಪರಿಕ್ಖೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅಬ್ಬೂಳ್ಹೇಸಿಕೋ ಹೋತಿ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಣ್ಹಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ,
ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅಬ್ಬೂಳ್ಹೇಸಿಕೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ನಿರಗ್ಗಳೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಞ್ಚ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾನಿ
ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾನಿ ಅನಭಾವಂಕತಾನಿ, ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾನಿ । ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ನಿರಗ್ಗಳೋ ಹೋತಿ।
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಿಯೋ ಪನ್ನದ್ಧಜೋ ಪನ್ನಭಾರೋ
ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ,
ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೋ ಅನಭಾವಂಕತೋ , ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೋ । ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಿಯೋ ಪನ್ನದ್ಧಜೋ ಪನ್ನಭಾರೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಹೋತಿ।
೨೪೬.
‘‘ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ
ಸಪಜಾಪತಿಕಾ ಅನ್ವೇಸಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ – ‘ಇದಂ ನಿಸ್ಸಿತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ದಿಟ್ಠೇವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮೇ ತಥಾಗತಂ ಅನನುವಿಜ್ಜೋತಿ ವದಾಮಿ।
ಏವಂವಾದಿಂ ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಮಕ್ಖಾಯಿಂ ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸತಾ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ
ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ವೇನಯಿಕೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಸತೋ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ
ವಿಭವಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತೀ’ತಿ। ಯಥಾ ಚಾಹಂ ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ [ಭಿಕ್ಖವೇ ನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)],
ಯಥಾ ಚಾಹಂ ನ ವದಾಮಿ, ತಥಾ ಮಂ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಸತಾ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ ಅಭೂತೇನ
ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ವೇನಯಿಕೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಸತೋ ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಚ್ಛೇದಂ ವಿನಾಸಂ ವಿಭವಂ
ಪಞ್ಞಾಪೇತೀ’ತಿ। ಪುಬ್ಬೇ ಚಾಹಂ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಚ ದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಪೇಮಿ,
ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ನಿರೋಧಂ। ತತ್ರ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ತಥಾಗತಂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ
ರೋಸೇನ್ತಿ ವಿಹೇಸೇನ್ತಿ, ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ ಆಘಾತೋ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ನ
ಚೇತಸೋ ಅನಭಿರದ್ಧಿ।
‘‘ತತ್ರ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರೇ ತಥಾಗತಂ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ
ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ ಆನನ್ದೋ ನ
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ನ ಚೇತಸೋ ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತತ್ತಂ। ತತ್ರ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಪರೇ
ವಾ ತಥಾಗತಂ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಞ್ಞಾತಂ ತತ್ಥ ಮೇ ಏವರೂಪಾ ಕಾರಾ [ಸಕ್ಕಾರಾ (ಕ॰)]
ಕರೀಯನ್ತೀ’ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇ ಚೇಪಿ ಪರೇ ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯುಂ
ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯುಂ ರೋಸೇಯ್ಯುಂ ವಿಹೇಸೇಯ್ಯುಂ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ ಹಿ ನ ಆಘಾತೋ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ನ
ಚೇತಸೋ ಅನಭಿರದ್ಧಿ ಕರಣೀಯಾ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇ ಚೇಪಿ ಪರೇ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ
ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇಹಿ ನ ಆನನ್ದೋ ನ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ನ
ಚೇತಸೋ ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತತ್ತಂ ಕರಣೀಯಂ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇ ಚೇಪಿ ಪರೇ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ತತ್ರ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಞ್ಞಾತಂ, ತತ್ಥ ಮೇ [ತತ್ಥ ನೋ (ಕ॰) ತತ್ಥ + ಇಮೇತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ] ಏವರೂಪಾ ಕಾರಾ ಕರೀಯನ್ತೀ’ತಿ।
೨೪೭.
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ
ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ? ರೂಪಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ,
ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ವೇದನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ
ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತಂ ಪಜಹಥ; ಸಾ ವೋ ಪಹೀನಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ
ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಞ್ಞಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತಂ ಪಜಹಥ; ಸಾ ವೋ ಪಹೀನಾ
ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಙ್ಖಾರಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತೇ ಪಜಹಥ; ತೇ
ವೋ ಪಹೀನಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ
ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಂ ಕಿಂ
ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜೇತವನೇ
ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ, ತಂ ಜನೋ ಹರೇಯ್ಯ ವಾ ದಹೇಯ್ಯ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೇಯ್ಯ। ಅಪಿ ನು
ತುಮ್ಹಾಕಂ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಅಮ್ಹೇ ಜನೋ ಹರತಿ ವಾ ದಹತಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋತೀ’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ನ ಹಿ ನೋ ಏತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅತ್ತಾ ವಾ
ಅತ್ತನಿಯಂ ವಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ
ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ? ರೂಪಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
ವೇದನಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ… ಸಙ್ಖಾರಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ವಿಞ್ಞಾಣಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತಂ ಪಜಹಥ; ತಂ ವೋ ಪಹೀನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
೨೪೮. ‘‘ಏವಂ
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇ
ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹನ್ತೋ ಖೀಣಾಸವಾ ವುಸಿತವನ್ತೋ ಕತಕರಣೀಯಾ ಓಹಿತಭಾರಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥಾ
ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನಾ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತಾ, ವಟ್ಟಂ ತೇಸಂ ನತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾಪನಾಯ। ಏವಂ
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇಸಂ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಪಹೀನಾನಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ತತ್ಥ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೋ, ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ
ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ
ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ
ಪಹೀನಾನಿ, ರಾಗದೋಸಮೋಹಾ ತನುಭೂತಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ, ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ
ಆಗನ್ತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ
ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ
ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತೀಣಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ
ಪಹೀನಾನಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸೋತಾಪನ್ನಾ, ಅವಿನಿಪಾತಧಮ್ಮಾ , ನಿಯತಾ
ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನಾ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ
ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ
ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರಿನೋ ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿನೋ ಸಬ್ಬೇ ತೇ
ಸಮ್ಬೋಧಿಪರಾಯನಾ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಉತ್ತಾನೋ ವಿವಟೋ ಪಕಾಸಿತೋ
ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೋ। ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತಾನೇ ವಿವಟೇ ಪಕಾಸಿತೇ
ಛಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕೇ ಯೇಸಂ ಮಯಿ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಂ ಪೇಮಮತ್ತಂ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಗ್ಗಪರಾಯನಾ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಅಲಗದ್ದೂಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।
೩. ವಮ್ಮಿಕಸುತ್ತಂ
೨೪೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ಅನ್ಧವನೇ ವಿಹರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರಾ ದೇವತಾ
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಅನ್ಧವನಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ
ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ
ಸಾ ದೇವತಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖು, ಅಯಂ ವಮ್ಮಿಕೋ [ವಮ್ಮೀಕೋ (ಕತ್ಥಚಿ) ಸಕ್ಕತಾನುರೂಪಂ]
ರತ್ತಿಂ ಧೂಮಾಯತಿ, ದಿವಾ ಪಜ್ಜಲತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಲಙ್ಗಿಂ ‘ಲಙ್ಗೀ, ಭದನ್ತೇ’ತಿ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಲಙ್ಗಿಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾ’ತಿ।
ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಂ। ‘ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಾ,
ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ದ್ವಿಧಾಪಥಂ। ‘ದ್ವಿಧಾಪಥೋ,
ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ದ್ವಿಧಾಪಥಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಚಙ್ಗವಾರಂ [ಪಙ್ಕವಾರಂ (ಸ್ಯಾ॰), ಚಙ್ಕವಾರಂ (ಕ॰)]। ‘ಚಙ್ಗವಾರೋ, ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಚಙ್ಗವಾರಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಕುಮ್ಮಂ। ‘ಕುಮ್ಮೋ ,
ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಕುಮ್ಮಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಅಸಿಸೂನಂ। ‘ಅಸಿಸೂನಾ,
ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಅಸಿಸೂನಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ಮಂಸಪೇಸಿಂ। ‘ಮಂಸಪೇಸಿ,
ಭದನ್ತೇ’ತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಉಕ್ಖಿಪ ಮಂಸಪೇಸಿಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾ’ತಿ। ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಅದ್ದಸ ನಾಗಂ। ‘ನಾಗೋ, ಭದನ್ತೇ’ತಿ।
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ತಿಟ್ಠತು ನಾಗೋ, ಮಾ ನಾಗಂ ಘಟ್ಟೇಸಿ; ನಮೋ ಕರೋಹಿ
ನಾಗಸ್ಸಾ’’’ತಿ।
‘‘ಇಮೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಹೇ
ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಥಾ ಚ ತೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ ತಥಾ ನಂ
ಧಾರೇಯ್ಯಾಸಿ। ನಾಹಂ ತಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ
ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ, ಯೋ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಹಾನಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ಚಿತ್ತಂ
ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ತಥಾಗತೇನ ವಾ, ತಥಾಗತಸಾವಕೇನ ವಾ, ಇತೋ ವಾ ಪನ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ –
ಇದಮವೋಚ ಸಾ ದೇವತಾ। ಇದಂ ವತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿ।
೨೫೦.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ರತ್ತಿಂ ಅಞ್ಞತರಾ ದೇವತಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಅನ್ಧವನಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ
ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಖೋ,
ಭನ್ತೇ, ಸಾ ದೇವತಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖು, ಅಯಂ ವಮ್ಮಿಕೋ ರತ್ತಿಂ ಧೂಮಾಯತಿ,
ದಿವಾ ಪಜ್ಜಲತಿ’। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾ’ತಿ।
ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯ…ಪೇ॰… ಇತೋ ವಾ ಪನ ಸುತ್ವಾತಿ। ಇದಮವೋಚ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ
ದೇವತಾ। ಇದಂ ವತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿ। ‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ವಮ್ಮಿಕೋ, ಕಾ ರತ್ತಿಂ
ಧೂಮಾಯನಾ, ಕಾ ದಿವಾ ಪಜ್ಜಲನಾ, ಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಕೋ ಸುಮೇಧೋ, ಕಿಂ ಸತ್ಥಂ, ಕಿಂ
ಅಭಿಕ್ಖಣಂ, ಕಾ ಲಙ್ಗೀ, ಕಾ ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಾ, ಕೋ ದ್ವಿಧಾಪಥೋ, ಕಿಂ ಚಙ್ಗವಾರಂ, ಕೋ
ಕುಮ್ಮೋ, ಕಾ ಅಸಿಸೂನಾ , ಕಾ ಮಂಸಪೇಸಿ, ಕೋ ನಾಗೋ’’’ತಿ?
೨೫೧. ‘‘‘ವಮ್ಮಿಕೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಇಮಸ್ಸೇತಂ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕಸ್ಸ [ಚಾತುಮ್ಮಹಾಭೂತಿಕಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಕಾಯಸ್ಸ ಅಧಿವಚನಂ, ಮಾತಾಪೇತ್ತಿಕಸಮ್ಭವಸ್ಸ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸೂಪಚಯಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚುಚ್ಛಾದನ-ಪರಿಮದ್ದನಭೇದನ-ವಿದ್ಧಂಸನ-ಧಮ್ಮಸ್ಸ।
‘‘ಯಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ದಿವಾ ಕಮ್ಮನ್ತೇ [ಕಮ್ಮನ್ತಂ (ಕ॰)]
ಆರಬ್ಭ ರತ್ತಿಂ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ ಅನುವಿಚಾರೇತಿ – ಅಯಂ ರತ್ತಿಂ ಧೂಮಾಯನಾ। ಯಂ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖು, ರತ್ತಿಂ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತ್ವಾ ಅನುವಿಚಾರೇತ್ವಾ ದಿವಾ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಪಯೋಜೇತಿ ಕಾಯೇನ
ವಾಚಾಯ ‘ಮನಸಾ’ [( ) ನತ್ಥಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)] – ಅಯಂ ದಿವಾ ಪಜ್ಜಲನಾ।
‘‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ‘ಸುಮೇಧೋ’ತಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೇಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಧಿವಚನಂ।
‘‘‘ಸತ್ಥ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅರಿಯಾಯೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿವಚನಂ। ‘ಅಭಿಕ್ಖಣ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
‘‘‘ಲಙ್ಗೀ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಅವಿಜ್ಜಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಉಕ್ಖಿಪ ಲಙ್ಗಿಂ, ಪಜಹ ಅವಿಜ್ಜಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಾ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಕೋಧೂಪಾಯಾಸಸ್ಸೇತಂ
ಅಧಿವಚನಂ। ಉಕ್ಖಿಪ ಉದ್ಧುಮಾಯಿಕಂ, ಪಜಹ ಕೋಧೂಪಾಯಾಸಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ
ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ದ್ವಿಧಾಪಥೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಉಕ್ಖಿಪ ದ್ವಿಧಾಪಥಂ, ಪಜಹ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ಚಙ್ಗವಾರ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಚನ್ನೇತಂ ನೀವರಣಾನಂ
ಅಧಿವಚನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಸ್ಸ, ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಸ್ಸ,
ಥೀನಮಿದ್ಧನೀವರಣಸ್ಸ, ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚನೀವರಣಸ್ಸ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಸ್ಸ। ಉಕ್ಖಿಪ
ಚಙ್ಗವಾರಂ, ಪಜಹ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ಕುಮ್ಮೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಚನ್ನೇತಂ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾನಂ
ಅಧಿವಚನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ, ವೇದನುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ,
ಸಞ್ಞುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ, ಸಙ್ಖಾರುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ, ವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ।
ಉಕ್ಖಿಪ ಕುಮ್ಮಂ, ಪಜಹ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ
ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ಅಸಿಸೂನಾ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಚನ್ನೇತಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ
ಅಧಿವಚನಂ – ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ರೂಪಾನಂ ಇಟ್ಠಾನಂ ಕನ್ತಾನಂ ಮನಾಪಾನಂ ಪಿಯರೂಪಾನಂ
ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾನಂ ರಜನೀಯಾನಂ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ಸದ್ದಾನಂ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ
ಗನ್ಧಾನಂ…ಪೇ॰… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ರಸಾನಂ…ಪೇ॰… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಂ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನಂ ಇಟ್ಠಾನಂ ಕನ್ತಾನಂ ಮನಾಪಾನಂ ಪಿಯರೂಪಾನಂ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾನಂ ರಜನೀಯಾನಂ। ಉಕ್ಖಿಪ ಅಸಿಸೂನಂ, ಪಜಹ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ಮಂಸಪೇಸೀ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ನನ್ದೀರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಉಕ್ಖಿಪ ಮಂಸಪೇಸಿಂ, ಪಜಹ ನನ್ದೀರಾಗಂ; ಅಭಿಕ್ಖಣ, ಸುಮೇಧ, ಸತ್ಥಂ ಆದಾಯಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।
‘‘‘ನಾಗೋ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇತಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಧಿವಚನಂ। ತಿಟ್ಠತು ನಾಗೋ, ಮಾ ನಾಗಂ ಘಟ್ಟೇಸಿ; ನಮೋ ಕರೋಹಿ ನಾಗಸ್ಸಾತಿ ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
ವಮ್ಮಿಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।
೪. ರಥವಿನೀತಸುತ್ತಂ
೨೫೨. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ
ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಜಾತಿಭೂಮಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಾತಿಭೂಮಿಯಂ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜಾತಿಭೂಮಿಯಂ ಜಾತಿಭೂಮಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಏವಂ ಸಮ್ಭಾವಿತೋ – ‘ಅತ್ತನಾ ಚ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಞ್ಚ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ
ಚ ಪವಿವಿತ್ತೋ ಪವಿವೇಕಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ ಅಸಂಸಗ್ಗಕಥಞ್ಚ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ಆರದ್ಧವೀರಿಯೋ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ,
ಅತ್ತನಾ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಾಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ
ವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪದಾಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನೋ
ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪದಾಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಓವಾದಕೋ ವಿಞ್ಞಾಪಕೋ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ
ಸಮಾದಪಕೋ ಸಮುತ್ತೇಜಕೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ಪುಣ್ಣೋ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ
ಜಾತಿಭೂಮಿಯಂ ಜಾತಿಭೂಮಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಏವಂ ಸಮ್ಭಾವಿತೋ – ‘ಅತ್ತನಾ ಚ
ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕತ್ತಾ, ಅತ್ತನಾ ಚ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ…ಪೇ॰… ಓವಾದಕೋ
ವಿಞ್ಞಾಪಕೋ ಸನ್ದಸ್ಸಕೋ ಸಮಾದಪಕೋ ಸಮುತ್ತೇಜಕೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನ’’’ನ್ತಿ।
೨೫೩.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಲಾಭಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಸ್ಸ,
ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಸ್ಸ, ಯಸ್ಸ ವಿಞ್ಞೂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ
ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸನ್ತಿ, ತಞ್ಚ ಸತ್ಥಾ ಅಬ್ಭನುಮೋದತಿ।
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮಯಮ್ಪಿ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಆಯಸ್ಮತಾ ಪುಣ್ಣೇನ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ [ಸಮಾಗಮಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ (ಕ॰)], ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ।
೨೫೪. ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ
ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ; ಸಾವತ್ಥಿಯಂ
ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ’’ತಿ।
೨೫೫.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ
ಸಾವತ್ಥಿ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿ ಜೇತವನಂ
ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ
ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ
ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ
ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಅನ್ಧವನಂ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ।
೨೫೬.
ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಸ್ಸ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಪುಣ್ಣಸ್ಸ
ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕಿತ್ತಯಮಾನೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಭಗವತಾ
ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಮಾದಪಿತೋ ಸಮುತ್ತೇಜಿತೋ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ
ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ
ಯೇನ ಅನ್ಧವನಂ ತೇನ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ
ತರಮಾನರೂಪೋ ನಿಸೀದನಂ ಆದಾಯ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ
ಅನುಬನ್ಧಿ ಸೀಸಾನುಲೋಕೀ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಅನ್ಧವನಂ
ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಅನ್ಧವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ
ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಪುಣ್ಣೇನ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ।
ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
೨೫೭. ‘‘ಭಗವತಿ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ
ಪನಾವುಸೋ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ
‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ…ಪೇ॰…
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ…ಪೇ॰… ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ…ಪೇ॰…
ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ…ಪೇ॰… ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ
ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ।
ಕಿಮತ್ಥಂ ಚರಹಾವುಸೋ, ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಇಮೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’’।
‘‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ
ಪನಾವುಸೋ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ,
ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿ…
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ… ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ… ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ,
ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಇಮೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೋ ಹಿದಂ, ಆವುಸೋ’ತಿ ವದೇಸಿ। ಯಥಾಕಥಂ
ಪನಾವುಸೋ, ಇಮಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ’’ತಿ?
೨೫೮. ‘‘ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ [ಪಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰) ಏವಮಞ್ಞತ್ಥಪಿ]।
ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ,
ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ। ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ,
ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ। ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ । ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ,
ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ। ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ।
ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಂ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಗವಾ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ,
ಸಉಪಾದಾನಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ।
ಅಞ್ಞತ್ರ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಇಮೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಪುಥುಜ್ಜನೋ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯ। ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಹಿ, ಆವುಸೋ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಇಮೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ। ತೇನ ಹಾವುಸೋ,
ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ; ಉಪಮಾಯಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ।
೨೫೯. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ರಞ್ಞೋ ಪಸೇನದಿಸ್ಸ ಕೋಸಲಸ್ಸ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಸ್ಸ
ಸಾಕೇತೇ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಂ ಕರಣೀಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾವತ್ಥಿಂ
ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾಕೇತಂ ಸತ್ತ ರಥವಿನೀತಾನಿ ಉಪಟ್ಠಪೇಯ್ಯುಂ। ಅಥ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ
ಕೋಸಲೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರಾ ಪಠಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ,
ಪಠಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಪಠಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ
ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ದುತಿಯೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ,
ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ
ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ತತಿಯೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ಚತುತ್ಥೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಪಞ್ಚಮಂ
ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚಮಂ ರಥವಿನೀತಂ
ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ಪಞ್ಚಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚಮಂ ರಥವಿನೀತಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ಛಟ್ಠೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಸತ್ತಮಂ
ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸತ್ತಮಂ ರಥವಿನೀತಂ
ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ। ಸತ್ತಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಸಾಕೇತಂ ಅನುಪಾಪುಣೇಯ್ಯ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರಂ। ತಮೇನಂ
ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರಗತಂ ಸಮಾನಂ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಇಮಿನಾ
ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ರಥವಿನೀತೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಸಾಕೇತಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರ’ನ್ತಿ ? ಕಥಂ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
‘‘ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಸಮ್ಮಾ
ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಇಧ ಮೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಸ್ಸ ಸಾಕೇತೇ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ
ಅಚ್ಚಾಯಿಕಂ ಕರಣೀಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ [ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ (ಕ॰)]। ತಸ್ಸ ಮೇ ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾಕೇತಂ ಸತ್ತ ರಥವಿನೀತಾನಿ ಉಪಟ್ಠಪೇಸುಂ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ
ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರಾ ಪಠಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ। ಪಠಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ
ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣಿಂ, ಪಠಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ
ಅಭಿರುಹಿಂ। ದುತಿಯೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣಿಂ, ದುತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ, ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ। ತತಿಯೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ
ಪಾಪುಣಿಂ, ತತಿಯಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ, ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ। ಚತುತ್ಥೇನ
ರಥವಿನೀತೇನ ಪಞ್ಚಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣಿಂ, ಚತುತ್ಥಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ, ಪಞ್ಚಮಂ
ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ। ಪಞ್ಚಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣಿಂ, ಪಞ್ಚಮಂ
ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ, ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ। ಛಟ್ಠೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಸತ್ತಮಂ
ರಥವಿನೀತಂ ಪಾಪುಣಿಂ, ಛಟ್ಠಂ ರಥವಿನೀತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಂ, ಸತ್ತಮಂ ರಥವಿನೀತಂ ಅಭಿರುಹಿಂ।
ಸತ್ತಮೇನ ರಥವಿನೀತೇನ ಸಾಕೇತಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರ’ನ್ತಿ। ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ
ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ಯಾವದೇವ
ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ಯಾವದೇವ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ
ಯಾವದೇವ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿ
ಯಾವದೇವ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಯಾವದೇವ
ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಯಾವದೇವ
ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾ, ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ ಯಾವದೇವ ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾ।
ಅನುಪಾದಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
೨೬೦.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಕೋನಾಮೋ ಆಯಸ್ಮಾ, ಕಥಞ್ಚ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಪುಣ್ಣೋತಿ
ಖೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ನಾಮಂ; ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋತಿ ಚ ಪನ ಮಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಆವುಸೋ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಆವುಸೋ! ಯಥಾ ತಂ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಸಮ್ಮದೇವ
ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತೇನ, ಏವಮೇವ ಆಯಸ್ಮತಾ ಪುಣ್ಣೇನ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೇನ ಗಮ್ಭೀರಾ
ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಹಾ ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸ ಬ್ಯಾಕತಾ। ಲಾಭಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ, ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ, ಯೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಲಭನ್ತಿ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭನ್ತಿ
ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯ। ಚೇಲಣ್ಡುಕೇನ [ಚೇಲಣ್ಡಕೇನ (ಕ॰), ಚೇಲಣ್ಡುಪೇಕೇನ (?)] ಚೇಪಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ
ಮುದ್ಧನಾ ಪರಿಹರನ್ತಾ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭೇಯ್ಯುಂ ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಲಾಭಾ
ತೇಸಮ್ಪಿ ಸುಲದ್ಧಂ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಲಾಭಾ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸುಲದ್ಧಂ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ಪುಣ್ಣಂ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತಂ ಲಭಾಮ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭಾಮ ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯಾ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕೋ ನಾಮೋ ಆಯಸ್ಮಾ, ಕಥಞ್ಚ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ
ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಉಪತಿಸ್ಸೋತಿ ಖೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ನಾಮಂ; ಸಾರಿಪುತ್ತೋತಿ ಚ ಪನ ಮಂ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸತ್ಥುಕಪ್ಪೇನ ವತ ಕಿರ, ಭೋ [ಖೋ (ಕ॰)],
ಸಾವಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತಯಮಾನಾ ನ ಜಾನಿಮ್ಹ – ‘ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ’ತಿ। ಸಚೇ ಹಿ ಮಯಂ
ಜಾನೇಯ್ಯಾಮ ‘ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ’ತಿ, ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನೋ ನಪ್ಪಟಿಭಾಸೇಯ್ಯ [ನಪ್ಪಟಿಭೇಯ್ಯ (?)]।
ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಆವುಸೋ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಆವುಸೋ! ಯಥಾ ತಂ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಸಮ್ಮದೇವ
ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತೇನ, ಏವಮೇವ ಆಯಸ್ಮತಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೇನ ಗಮ್ಭೀರಾ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಹಾ
ಅನುಮಸ್ಸ ಅನುಮಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಿತಾ। ಲಾಭಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ,
ಯೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಲಭನ್ತಿ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭನ್ತಿ ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯ। ಚೇಲಣ್ಡುಕೇನ
ಚೇಪಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಮುದ್ಧನಾ ಪರಿಹರನ್ತಾ ಲಭೇಯ್ಯುಂ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭೇಯ್ಯುಂ ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಲಾಭಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಸುಲದ್ಧಂ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಲಾಭಾ ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸುಲದ್ಧಂ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಲಭಾಮ ದಸ್ಸನಾಯ, ಲಭಾಮ ಪಯಿರೂಪಾಸನಾಯಾ’’ತಿ।
ಇತಿಹ ತೇ ಉಭೋಪಿ ಮಹಾನಾಗಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸಮನುಮೋದಿಂಸೂತಿ।
ರಥವಿನೀತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।
೫. ನಿವಾಪಸುತ್ತಂ
೨೬೧. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘ನ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇವಾಪಿಕೋ ನಿವಾಪಂ
ನಿವಪತಿ ಮಿಗಜಾತಾನಂ – ‘ಇಮಂ ಮೇ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಾ
ದೀಘಾಯುಕಾ ವಣ್ಣವನ್ತೋ ಚಿರಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಯಾಪೇನ್ತೂ’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ನೇವಾಪಿಕೋ ನಿವಾಪಂ ನಿವಪತಿ ಮಿಗಜಾತಾನಂ – ‘ಇಮಂ ಮೇ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಿಗಜಾತಾ
ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಮತ್ತಾ
ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ’ತಿ।
೨೬೨.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನುಪಖಜ್ಜ
ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು, ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ
ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ
ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
೨೬೩. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ
ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ
ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ
ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ
ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ
ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ
ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ತೇಸಂ
ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ, ತಿಣೋದಕಸಙ್ಖಯೇ, ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ।
ತೇಸಂ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತಕಾಯಾನಂ ಬಲವೀರಿಯಂ ಪರಿಹಾಯಿ। ಬಲವೀರಿಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ತಮೇವ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ
ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ
ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ
ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಾಪಿ ಮಿಗಜಾತಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
೨೬೪. ‘‘ತತ್ರ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಅಮುಂ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು
ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ ದುತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ಯೇ ಖೋ
ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ
ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ
ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ
ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ತೇಸಂ
ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ತಿಣೋದಕಸಙ್ಖಯೇ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ತೇಸಂ
ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತಕಾಯಾನಂ ಬಲವೀರಿಯಂ ಪರಿಹಾಯಿ। ಬಲವೀರಿಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ತಮೇವ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು,
ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮ। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ
ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ’ತಿ। ತೇ ಅಮುಂ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ
ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು, ತೇ ತತ್ಥ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ।
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಠಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಕೇತಬಿನೋ, ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ
ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಜನಾ; ಇಮಞ್ಚ ನಾಮ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ನ ಚ ನೇಸಂ ಜಾನಾಮ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಇಮಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀಹಿ ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ [ದಣ್ಡವಾಗುರಾಹಿ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಯ್ಯಾಮ – ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತತಿಯಾನಂ ಮಿಗಜಾತಾನಂ ಆಸಯಂ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ, ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತೇ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀಹಿ
ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಸುಂ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ನೇವಾಪಿಕೋ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾ ಚ ತತಿಯಾನಂ ಮಿಗಜಾತಾನಂ ಆಸಯಂ, ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಅಗಮಂಸು।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾಪಿ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
೨೬೫.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಮಿಗಜಾತಾ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ ದುತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಮಿಗಜಾತಾ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ
ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ
ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ
ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ…ಪೇ॰…
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ
ದುತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ
ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ
ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು…ಪೇ॰… ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ
ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮ, ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ,
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ’ತಿ। ತೇ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ
ಕಪ್ಪಯಿಂಸು, ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನನುಪಖಜ್ಜ
ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು, ತೇ ತತ್ಥ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ
ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ।
‘‘ತತ್ರ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಠಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಕೇತಬಿನೋ, ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಜನಾ, ಇಮಞ್ಚ ನಾಮ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ನ ಚ ನೇಸಂ ಜಾನಾಮ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಇಮಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀತಿ
ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಯ್ಯಾಮ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತತಿಯಾನಂ
ಮಿಗಜಾತಾನಂ ಆಸಯಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ, ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತೇ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀತಿ ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಸುಂ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ
ನೇವಾಪಿಕೋ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾ ಚ ತತಿಯಾನಂ ಮಿಗಜಾತಾನಂ ಆಸಯಂ, ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಅಗಮಂಸು।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ತತಿಯಾಪಿ ಮಿಗಜಾತಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ
ಮಯಂ ಯತ್ಥ ಅಗತಿ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮ, ತತ್ರಾಸಯಂ
ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ,
ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ
ಭವಿಸ್ಸಾಮ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ’ತಿ। ತೇ ಯತ್ಥ ಅಗತಿ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ
ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು, ತೇ ತತ್ಥ
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ।
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ ಚ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಠಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ ಚತುತ್ಥಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಕೇತಬಿನೋ, ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾಸ್ಸುನಾಮಿಮೇ
ಚತುತ್ಥಾ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಜನಾ। ಇಮಞ್ಚ ನಾಮ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ನ ಚ ನೇಸಂ
ಜಾನಾಮ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಇಮಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀಹಿ ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಯ್ಯಾಮ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ
ಚತುತ್ಥಾನಂ ಮಿಗಜಾತಾನಂ ಆಸಯಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತೇ
ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಹತೀಹಿ ದಣ್ಡವಾಕರಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಸಪ್ಪದೇಸಂ ಅನುಪರಿವಾರೇಸುಂ।
ನೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅದ್ದಸಂಸು ನೇವಾಪಿಕೋ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾ ಚ ಚತುತ್ಥಾನಂ ಮಿಗಜಾತಾನಂ
ಆಸಯಂ, ಯತ್ಥ ತೇ ಗಾಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಚ ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾಯ
ಚ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ಮಯಂ ಚತುತ್ಥೇ ಮಿಗಜಾತೇ ಘಟ್ಟೇಸ್ಸಾಮ, ತೇ ಘಟ್ಟಿತಾ ಅಞ್ಞೇ
ಘಟ್ಟಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇ ಘಟ್ಟಿತಾ ಅಞ್ಞೇ ಘಟ್ಟಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಇಮಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ
ಸಬ್ಬಸೋ ಮಿಗಜಾತಾ ಪರಿಮುಞ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಚತುತ್ಥೇ ಮಿಗಜಾತೇ
ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿಂಸು ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೇವಾಪಿಕೋ ಚ
ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾ ಚ ಚತುತ್ಥೇ ಮಿಗಜಾತೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಾ ಮಿಗಜಾತಾ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ನೇವಾಪಿಕಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
೨೬೬.
‘‘ಉಪಮಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತಾ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಾಯ। ಅಯಂ ಚೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ –
ನಿವಾಪೋತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚನ್ನೇತಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ। ನೇವಾಪಿಕೋತಿ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾರಸ್ಸೇತಂ ಪಾಪಿಮತೋ ಅಧಿವಚನಂ। ನೇವಾಪಿಕಪರಿಸಾತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಮಾರಪರಿಸಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಮಿಗಜಾತಾತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।
೨೬೭. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ
ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ
ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ
ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ ।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಾ ಮಿಗಜಾತಾ ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ಪಠಮೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ
ವದಾಮಿ।
೨೬೮.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನುಪಖಜ್ಜ
ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ
ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು,
ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ
ಲೋಕಾಮಿಸೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು
ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ,
ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ
ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ
ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು,
ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಸಾಕಭಕ್ಖಾಪಿ
ಅಹೇಸುಂ, ಸಾಮಾಕಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ನೀವಾರಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ದದ್ದುಲಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ,
ಹಟಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ಕಣಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ಆಚಾಮಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ಪಿಞ್ಞಾಕಭಕ್ಖಾಪಿ
ಅಹೇಸುಂ, ತಿಣಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ಗೋಮಯಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ, ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರಾ ಯಾಪೇಸುಂ
ಪವತ್ತಫಲಭೋಜೀ।
‘‘ತೇಸಂ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ, ತಿಣೋದಕಸಙ್ಖಯೇ, ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ತೇಸಂ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ
ಪತ್ತಕಾಯಾನಂ ಬಲವೀರಿಯಂ ಪರಿಹಾಯಿ। ಬಲವೀರಿಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಪರಿಹಾಯಿ।
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಹೀನಾಯ ತಮೇವ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು ತಾನಿ ಚ
ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ
ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ
ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ
ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ದುತಿಯೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವದಾಮಿ।
೨೬೯.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ
ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ ದುತಿಯಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ
ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು। ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಸಾಕಭಕ್ಖಾಪಿ ಅಹೇಸುಂ…ಪೇ॰… ಪವತ್ತಫಲಭೋಜೀ। ತೇಸಂ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ತಿಣೋದಕಸಙ್ಖಯೇ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ
ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ತೇಸಂ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತಕಾಯಾನಂ ಬಲವೀರಿಯಂ ಪರಿಹಾಯಿ,
ಬಲವೀರಿಯೇ ಪರಿಹೀನೇ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಪರಿಹಾಯಿ, ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಹೀನಾಯ ತಮೇವ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು ತಾನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ
ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ
ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ
ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮ, ತತ್ರಾಸಯಂ
ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನನುಪಖಜ್ಜ
ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ
ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ
ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ’’ತಿ।
‘‘ತೇ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ
ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ
ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ । ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿಕಾ
ಅಹೇಸುಂ – ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ ಇತಿಪಿ, ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ ಇತಿಪಿ; ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ ಇತಿಪಿ,
ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ ಇತಿಪಿ; ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ ಇತಿಪಿ, ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ
ಇತಿಪಿ; ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ ಇತಿಪಿ, ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ ಇತಿಪಿ, ಹೋತಿ ಚ ನ
ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ ಇತಿಪಿ, ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ ಇತಿಪಿ । ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತಿಯಾ ಮಿಗಜಾತಾ ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ತತಿಯೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವದಾಮಿ।
೨೭೦.
‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
ಯೇಪಿ ತೇ ದುತಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ ಭಯಭೋಗಾ
ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ
ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ
ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ ತತಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ
ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ …ಪೇ॰…।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯೇಪಿ ತೇ
ದುತಿಯಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ ಯೇ ಖೋ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ…ಪೇ॰…।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಪಠಮಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ
ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಪಟಿವಿರಮೇಯ್ಯಾಮ, ಭಯಭೋಗಾ ಪಟಿವಿರತಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನಾನಿ
ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸಬ್ಬಸೋ ನಿವಾಪಭೋಜನಾ ಲೋಕಾಮಿಸಾ
ಪಟಿವಿರಮಿಂಸು…ಪೇ॰…। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ದುತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾಮ। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ
ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ,
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ ಮಾರಸ್ಸ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇತಿ।
‘‘ತೇ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಆಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ
ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತೇ ತತ್ಥ
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು। ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ
ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು। ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ। ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿಕಾ ಅಹೇಸುಂ ಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ ಇತಿಪಿ…ಪೇ॰… ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ ಇತಿಪಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ
ತತಿಯಾಪಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ। ಯಂನೂನ ಮಯಂ ಯತ್ಥ
ಅಗತಿ ಮಾರಸ್ಸ ಚ ಮಾರಪರಿಸಾಯ ಚ ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇಯಾಮ। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ
ನಿವಾಪಂ ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ
ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ
ಸಮಾನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ
ಲೋಕಾಮಿಸೇತಿ।
‘‘ತೇ ಯತ್ಥ ಅಗತಿ ಮಾರಸ್ಸ ಚ ಮಾರಪರಿಸಾಯ ಚ ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪಯಿಂಸು। ತತ್ರಾಸಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಮುಂ ನಿವಾಪಂ
ನಿವುತ್ತಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮೂನಿ ಚ ಲೋಕಾಮಿಸಾನಿ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ
ಭುಞ್ಜಿಂಸು, ತೇ ತತ್ಥ ಅನನುಪಖಜ್ಜ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ನ ಮದಂ
ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ
ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಅಹೇಸುಂ ಮಾರಸ್ಸ ಅಮುಸ್ಮಿಂ ನಿವಾಪೇ ಅಮುಸ್ಮಿಞ್ಚ ಲೋಕಾಮಿಸೇ। ಏವಞ್ಹಿ
ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಮಾರಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವಾ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುತ್ಥಾ ಮಿಗಜಾತಾ ತಥೂಪಮೇ ಅಹಂ ಇಮೇ ಚತುತ್ಥೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವದಾಮಿ।
೨೭೧.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಗತಿ ಮಾರಸ್ಸ ಚ ಮಾರಪರಿಸಾಯ ಚ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ
ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರಂ, ಅಪದಂ ವಧಿತ್ವಾ ಮಾರಚಕ್ಖುಂ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ
ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ
ಪಹಾನಾ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ।
ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರಂ, ಅಪದಂ ವಧಿತ್ವಾ ಮಾರಚಕ್ಖುಂ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ ಪಾಪಿಮತೋ ತಿಣ್ಣೋ ಲೋಕೇ
ವಿಸತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ನಿವಾಪಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
೬. ಪಾಸರಾಸಿಸುತ್ತಂ
೨೭೨. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಾವಿಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಚಿರಸ್ಸುತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ,
ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಧಮ್ಮೀ ಕಥಾ। ಸಾಧು ಮಯಂ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ
ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಸವನಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಯೇನ ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಥ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಲಭೇಯ್ಯಾಥ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಸವನಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ
ಪುಬ್ಬಾರಾಮೋ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೋ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾನನ್ದ, ಯೇನ ಪುಬ್ಬಕೋಟ್ಠಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ ಗತ್ತಾನಿ ಪರಿಸಿಞ್ಚಿತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
೨೭೩.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಪುಬ್ಬಕೋಟ್ಠಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ಗತ್ತಾನಿ
ಪರಿಸಿಞ್ಚಿತುಂ। ಪುಬ್ಬಕೋಟ್ಠಕೇ ಗತ್ತಾನಿ ಪರಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಏಕಚೀವರೋ
ಅಟ್ಠಾಸಿ ಗತ್ತಾನಿ ಪುಬ್ಬಾಪಯಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ ಅವಿದೂರೇ। ರಮಣೀಯೋ, ಭನ್ತೇ,
ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ; ಪಾಸಾದಿಕೋ, ಭನ್ತೇ, ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ
ಅಸ್ಸಮೋ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಯೇನ ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮತು
ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।
ಅಥ ಖೋ
ಭಗವಾ ಯೇನ ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೇ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ
ಹೋನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಬಹಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ ಆಗಮಯಮಾನೋ। ಅಥ ಖೋ
ಭಗವಾ ಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಳಂ ಆಕೋಟೇಸಿ। ವಿವರಿಂಸು ಖೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ದ್ವಾರಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ರಮ್ಮಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ
ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಾಯನುತ್ಥ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ? ಕಾ ಚ ಪನ ವೋ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ’’ತಿ ?
‘‘ಭಗವನ್ತಮೇವ ಖೋ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಆರಬ್ಭ ಧಮ್ಮೀ ಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ, ಅಥ ಭಗವಾ
ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ! ಏತಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತಿರೂಪಂ
ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ನಿಸೀದೇಯ್ಯಾಥ। ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವಯಂ ಕರಣೀಯಂ – ಧಮ್ಮೀ ವಾ ಕಥಾ,
ಅರಿಯೋ ವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ’’।
೨೭೪. ‘‘ದ್ವೇಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಯೇಸನಾ – ಅರಿಯಾ ಚ ಪರಿಯೇಸನಾ, ಅನರಿಯಾ ಚ ಪರಿಯೇಸನಾ।
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನರಿಯಾ ಪರಿಯೇಸನಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏಕಚ್ಚೋ ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ
ಸಮಾನೋ ಜರಾಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ
ಸಮಾನೋ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮಂಯೇವ
ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ, ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ
ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ, ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂ। ಜಾತಿಧಮ್ಮಾ
ಹೇತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ। ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ [ಗಧೀತೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಮುಚ್ಛಿತೋ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜರಾಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜರಾಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಜರಾಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಜರಾಧಮ್ಮಂ, ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ ಜರಾಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಜರಾಧಮ್ಮಂ , ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಜರಾಧಮ್ಮಂ। ಜರಾಧಮ್ಮಾ ಹೇತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ। ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ ಮುಚ್ಛಿತೋ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜರಾಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ,
ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂ। ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಾ ಹೇತೇ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ। ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ ಮುಚ್ಛಿತೋ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ
ಸಮಾನೋ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮರಣಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮರಣಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಮರಣಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಮರಣಧಮ್ಮಂ, ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ
ಮರಣಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಮರಣಧಮ್ಮಂ। ಮರಣಧಮ್ಮಾ ಹೇತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ।
ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ ಮುಚ್ಛಿತೋ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮಂಯೇವ
ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋಕಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋಕಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಸೋಕಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಸೋಕಧಮ್ಮಂ, ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ
ಸೋಕಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಸೋಕಧಮ್ಮಂ। ಸೋಕಧಮ್ಮಾ ಹೇತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ।
ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ ಮುಚ್ಛಿತೋ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮಂಯೇವ
ಪರಿಯೇಸತಿ।
‘‘ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ ವದೇಥ? ಪುತ್ತಭರಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ, ಅಜೇಳಕಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ ,
ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ, ಜಾತರೂಪರಜತಂ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂ। ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಾ ಹೇತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಧಯೋ। ಏತ್ಥಾಯಂ ಗಥಿತೋ ಮುಚ್ಛಿತೋ
ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅತ್ತನಾ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸತಿ। ಅಯಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನರಿಯಾ ಪರಿಯೇಸನಾ।
೨೭೫. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಾ ಪರಿಯೇಸನಾ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ
ಅಜಾತಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ
ಜರಾಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜರಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ,
ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಬ್ಯಾಧಿಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮೇ
ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಮತಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ
ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸೋಕಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅತ್ತನಾ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸತಿ। ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅರಿಯಾ ಪರಿಯೇಸನಾ।
೨೭೬.
‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಸುದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋವ ಸಮಾನೋ
ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ
ಜರಾಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ, ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ
ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ, ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ,
ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ, ಅತ್ತನಾ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ
ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ
ಸಮಾನೋ…ಪೇ॰… ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ… ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ… ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ… ಅತ್ತನಾ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪರಿಯೇಸಾಮಿ? ಯಂನೂನಾಹಂ ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ
ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜಾತಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಂ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜರಾಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜರಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಂ, ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ
ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಬ್ಯಾಧಿಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಂ, ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಮತಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಂ, ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮೇ
ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸೋಕಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯಂ, ಅತ್ತನಾ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ
ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
೨೭೭. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಹರೋವ ಸಮಾನೋ ಸುಸುಕಾಳಕೇಸೋ , ಭದ್ರೇನ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಠಮೇನ ವಯಸಾ ಅಕಾಮಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಾನಂ ರುದನ್ತಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಕುಸಲಗವೇಸೀ [ಕಿಂಕುಸಲಂಗವೇಸೀ (ಕ॰)]
ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ।
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ; ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ
ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ
ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ
ಥೇರವಾದಞ್ಚ, ‘ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ; ಅದ್ಧಾ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹರತೀ’ತಿ।
‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ [ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ
ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ
ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ,
ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸತಿ; ನ
ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ
ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ
ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।
‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ –
‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ?
‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮೀ’ತಿ।
‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ।
‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ।
ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ
ಜಾನಾಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ। ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ಅಹಂ ತಾದಿಸೋ
ತುವಂ, ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ಅಹಂ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಉಭೋವ ಸನ್ತಾ ಇಮಂ ಗಣಂ
ಪರಿಹರಾಮಾ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಚರಿಯೋ ಮೇ ಸಮಾನೋ (ಅತ್ತನೋ) [( ) ನತ್ಥಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ಮಂ ಸಮಾನಂ ಅತ್ತನಾ [ಅತ್ತನೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಸಮಸಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ –
‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ
ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।
೨೭೮. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂ ಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಉದಕೋ [ಉದ್ದಕೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ [ಆವುಸೋ
ರಾಮ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰) ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಾಮಪುತ್ತಮೇವ ಅವೋಚ, ನ ರಾಮಂ, ರಾಮೋ ಹಿ ತತ್ಥ
ಗಣಾಚರಿಯೋ ಭವೇಯ್ಯ, ತದಾ ಚ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಅಸನ್ತೋ। ತೇನೇವೇತ್ಥ ರಾಮಾಯತ್ತಾನಿ ಕ್ರಿಯಪದಾನಿ
ಅತೀತಕಾಲವಸೇನ ಆಗತಾನಿ, ಉದಕೋ ಚ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀತ್ವೇವ
ವುತ್ತೋ, ನ ಆಚರಿಯೋತಿ। ಟೀಕಾಯಂ ಚ ‘‘ಪಾಳಿಯಂ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿತಾ ಆಗತಾ ನ
ಉದಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆದಿ ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇ ಪಕಾಸಿತಾ], ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ –
‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ; ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ
ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ
ಥೇರವಾದಞ್ಚ, ‘ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ; ಅದ್ಧಾ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ
ವಿಹಾಸೀ’ತಿ।
‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ,
ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ
ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ವೀರಿಯಂ ,
ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸತಿ; ನ ಖೋ
ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸಮಾಧಿ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸಮಾಧಿ, ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಪಞ್ಞಾ,
ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ
ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।
‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ –
‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ?
‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ।
‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ।
‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ, ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರಸಿ। ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ
ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ
ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ
ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ। ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ರಾಮೋ ಅಹೋಸಿ ತಾದಿಸೋ ತುವಂ, ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ರಾಮೋ
ಅಹೋಸಿ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ತುವಂ ಇಮಂ ಗಣಂ ಪರಿಹರಾ’ತಿ । ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ ,
ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಮೇ ಸಮಾನೋ ಆಚರಿಯಟ್ಠಾನೇ ಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ
ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ
ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಯಾವದೇವ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ
ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।
೨೭೯.
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಂ ಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ
ಮಗಧೇಸು ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಉರುವೇಲಾ ಸೇನಾನಿಗಮೋ ತದವಸರಿಂ। ತತ್ಥದ್ದಸಂ
ರಮಣೀಯಂ ಭೂಮಿಭಾಗಂ, ಪಾಸಾದಿಕಞ್ಚ ವನಸಣ್ಡಂ, ನದಿಞ್ಚ ಸನ್ದನ್ತಿಂ ಸೇತಕಂ ಸುಪತಿತ್ಥಂ ರಮಣೀಯಂ, ಸಮನ್ತಾ [ಸಾಮನ್ತಾ (?)] ಚ ಗೋಚರಗಾಮಂ ।
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ರಮಣೀಯೋ ವತ, ಭೋ, ಭೂಮಿಭಾಗೋ, ಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ
ವನಸಣ್ಡೋ, ನದೀ ಚ ಸನ್ದತಿ ಸೇತಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ, ಸಮನ್ತಾ ಚ ಗೋಚರಗಾಮೋ। ಅಲಂ
ವತಿದಂ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಧಾನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪಧಾನಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತ್ಥೇವ
ನಿಸೀದಿಂ – ಅಲಮಿದಂ ಪಧಾನಾಯಾತಿ।
೨೮೦.
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜಾತಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ
ಅಜಾತಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಅಜಾತಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಜರಾಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜರಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಅಜರಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಬ್ಯಾಧಿಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಅಬ್ಯಾಧಿಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅತ್ತನಾ ಮರಣಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಮರಣಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಮತಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸೋಕಧಮ್ಮೇ
ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸೋಕಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂ, ಅತ್ತನಾ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೋ ಸಮಾನೋ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ
ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಅಜ್ಝಗಮಂ। ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ ಉದಪಾದಿ – ‘ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ವಿಮುತ್ತಿ, ಅಯಮನ್ತಿಮಾ
ಜಾತಿ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’ತಿ।
೨೮೧. ‘‘ತಸ್ಸ
ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಧಿಗತೋ ಖೋ ಮ್ಯಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ದುದ್ದಸೋ
ದುರನುಬೋಧೋ ಸನ್ತೋ ಪಣೀತೋ ಅತಕ್ಕಾವಚರೋ ನಿಪುಣೋ ಪಣ್ಡಿತವೇದನೀಯೋ। ಆಲಯರಾಮಾ ಖೋ ಪನಾಯಂ
ಪಜಾ ಆಲಯರತಾ ಆಲಯಸಮ್ಮುದಿತಾ। ಆಲಯರಾಮಾ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಪಜಾ
ಆಲಯರತಾಯ ಆಲಯಸಮ್ಮುದಿತಾಯ ದುದ್ದಸಂ ಇದಂ ಠಾನಂ ಯದಿದಂ – ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾ
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ। ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಠಾನಂ ದುದ್ದಸಂ ಯದಿದಂ – ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ
ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಅಹಞ್ಚೇವ
ಖೋ ಪನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಪರೇ ಚ ಮೇ ನ ಆಜಾನೇಯ್ಯುಂ, ಸೋ ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ ಮಮಸ್ಸ
ವಿಹೇಸಾ’ತಿ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಾ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಗಾಥಾಯೋ ಪಟಿಭಂಸು ಪುಬ್ಬೇ
ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ –
‘ಕಿಚ್ಛೇನ ಮೇ ಅಧಿಗತಂ, ಹಲಂ ದಾನಿ ಪಕಾಸಿತುಂ।
ರಾಗದೋಸಪರೇತೇಹಿ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸುಸಮ್ಬುಧೋ॥
‘ಪಟಿಸೋತಗಾಮಿಂ ನಿಪುಣಂ, ಗಮ್ಭೀರಂ ದುದ್ದಸಂ ಅಣುಂ।
ರಾಗರತ್ತಾ ನ ದಕ್ಖನ್ತಿ, ತಮೋಖನ್ಧೇನ ಆವುಟಾ’’’ತಿ [ಆವಟಾತಿ (ಸೀ॰), ಆವುತಾ (ಸ್ಯಾ॰)]॥
೨೮೨.
‘‘ಇತಿಹ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೋ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ನೋ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸಹಮ್ಪತಿಸ್ಸ ಮಮ ಚೇತಸಾ
ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಸ್ಸತಿ ವತ ಭೋ ಲೋಕೋ, ವಿನಸ್ಸತಿ ವತ ಭೋ ಲೋಕೋ,
ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ [ನಮಿಸ್ಸತಿ (?)],
ನೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ
ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ –
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಮಮ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ
ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನಾಹಂ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ –
‘ದೇಸೇತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ, ದೇಸೇತು ಸುಗತೋ ಧಮ್ಮಂ।
ಸನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖಜಾತಿಕಾ, ಅಸ್ಸವನತಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾತಾರೋ’ತಿ। ಇದಮವೋಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ। ಇದಂ ವತ್ವಾ ಅಥಾಪರಂ
ಏತದವೋಚ –
ಧಮ್ಮೋ ಅಸುದ್ಧೋ ಸಮಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತೋ।
ಅಪಾಪುರೇತಂ [ಅವಾಪುರೇತಂ (ಸೀ॰)] ಅಮತಸ್ಸ ದ್ವಾರಂ,
ಸುಣನ್ತು ಧಮ್ಮಂ ವಿಮಲೇನಾನುಬುದ್ಧಂ॥
ಯಥಾಪಿ ಪಸ್ಸೇ ಜನತಂ ಸಮನ್ತತೋ।
ತಥೂಪಮಂ ಧಮ್ಮಮಯಂ ಸುಮೇಧ,
ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು।
ಸೋಕಾವತಿಣ್ಣಂ [ಸೋಕಾವಕಿಣ್ಣಂ (ಸ್ಯಾ॰)] ಜನತಮಪೇತಸೋಕೋ,
ಅವೇಕ್ಖಸ್ಸು ಜಾತಿಜರಾಭಿಭೂತಂ॥
ಸತ್ಥವಾಹ ಅಣಣ ವಿಚರ ಲೋಕೇ।
ದೇಸಸ್ಸು [ದೇಸೇತು (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ,
ಅಞ್ಞಾತಾರೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’’ತಿ॥
೨೮೩.
‘‘ಅಥ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಚ ಅಜ್ಝೇಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತ್ತೇಸು ಚ ಕಾರುಞ್ಞತಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇಸಿಂ। ಅದ್ದಸಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ, ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ, ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ, ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ [ದಸ್ಸಾವಿನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ವಿಹರನ್ತೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ [ದಸ್ಸಾವಿನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ವಿಹರನ್ತೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪಲಿನಿಯಂ ವಾ ಪದುಮಿನಿಯಂ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಿನಿಯಂ ವಾ
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ
ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾನುಗ್ಗತಾನಿ ಅನ್ತೋನಿಮುಗ್ಗಪೋಸೀನಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ
ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾನುಗ್ಗತಾನಿ
ಸಮೋದಕಂ ಠಿತಾನಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ
ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಂ ಅಚ್ಚುಗ್ಗಮ್ಮ ಠಿತಾನಿ [ತಿಟ್ಠನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಅನುಪಲಿತ್ತಾನಿ ಉದಕೇನ; ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ
ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದ್ದಸಂ ಸತ್ತೇ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ, ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ
ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ, ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ, ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ
ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ ವಿಹರನ್ತೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ
ವಿಹರನ್ತೇ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಮ್ಪತಿಂ ಗಾಥಾಯ ಪಚ್ಚಭಾಸಿಂ –
ಯೇ ಸೋತವನ್ತೋ ಪಮುಞ್ಚನ್ತು ಸದ್ಧಂ।
ವಿಹಿಂಸಸಞ್ಞೀ ಪಗುಣಂ ನ ಭಾಸಿಂ,
ಧಮ್ಮಂ ಪಣೀತಂ ಮನುಜೇಸು ಬ್ರಹ್ಮೇ’’’ತಿ॥
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ‘ಕತಾವಕಾಸೋ ಖೋಮ್ಹಿ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾ’ತಿ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿ।
೨೮೪. ‘‘ತಸ್ಸ
ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ; ಕೋ ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ
ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖಜಾತಿಕೋ। ಯಂನೂನಾಹಂ
ಆಳಾರಸ್ಸ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ। ಸೋ ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇವತಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಏತದವೋಚ – ‘ಸತ್ತಾಹಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ’ತಿ। ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ
ಉದಪಾದಿ – ‘ಸತ್ತಾಹಕಾಲಙ್ಕತೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ –
‘ಮಹಾಜಾನಿಯೋ ಖೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ। ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣೇಯ್ಯ, ಖಿಪ್ಪಮೇವ
ಆಜಾನೇಯ್ಯಾ’ತಿ।
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಹಂ
ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ; ಕೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ
ದೀಘರತ್ತಂ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖಜಾತಿಕೋ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಉದಕಸ್ಸ ರಾಮಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಯ್ಯಂ। ಸೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೇವತಾ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಭಿದೋಸಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಭನ್ತೇ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ’ತಿ। ಞಾಣಞ್ಚ
ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ ಉದಪಾದಿ – ‘ಅಭಿದೋಸಕಾಲಙ್ಕತೋ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಮಹಾಜಾನಿಯೋ ಖೋ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ। ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ
ಸುಣೇಯ್ಯ , ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾ’ತಿ।
‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ; ಕೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ
ಆಜಾನಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಬಹುಕಾರಾ
ಖೋ ಮೇ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ, ಯೇ ಮಂ ಪಧಾನಪಹಿತತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು। ಯಂನೂನಾಹಂ
ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಏತರಹಿ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತೀ’ತಿ? ಅದ್ದಸಂ ಖೋ
ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಇಸಿಪತನೇ ಮಿಗದಾಯೇ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉರುವೇಲಾಯಂ
ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಬಾರಾಣಸೀ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಂ [ಪಕ್ಕಾಮಿಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]।
೨೮೫. ‘‘ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಕೋ ಆಜೀವಕೋ ಅನ್ತರಾ [ಆಜೀವಿಕೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]
ಚ ಗಯಂ ಅನ್ತರಾ ಚ ಬೋಧಿಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಮಂ ಏತದವೋಚ –
‘ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ ಖೋ ತೇ, ಆವುಸೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ!
ಕಂಸಿ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಕೋ ವಾ ತೇ ಸತ್ಥಾ, ಕಸ್ಸ ವಾ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ
ರೋಚೇಸೀ’ತಿ ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಕಂ ಆಜೀವಕಂ ಗಾಥಾಹಿ ಅಜ್ಝಭಾಸಿಂ –
‘ಸಬ್ಬಾಭಿಭೂ ಸಬ್ಬವಿದೂಹಮಸ್ಮಿ, ಸಬ್ಬೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅನೂಪಲಿತ್ತೋ।
ಸಬ್ಬಞ್ಜಹೋ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ, ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಕಮುದ್ದಿಸೇಯ್ಯಂ॥
‘ನ ಮೇ ಆಚರಿಯೋ ಅತ್ಥಿ, ಸದಿಸೋ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ।
ಸದೇವಕಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ನತ್ಥಿ ಮೇ ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ॥
‘ಅಹಞ್ಹಿ ಅರಹಾ ಲೋಕೇ, ಅಹಂ ಸತ್ಥಾ ಅನುತ್ತರೋ।
ಏಕೋಮ್ಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಸೀತಿಭೂತೋಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತೋ॥
‘ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತುಂ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಕಾಸಿನಂ ಪುರಂ।
ಅನ್ಧೀಭೂತಸ್ಮಿಂ [ಅನ್ಧಭೂತಸ್ಮಿಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಆಹಞ್ಛಂ ಅಮತದುನ್ದುಭಿ’ನ್ತಿ॥
‘ಯಥಾ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಪಟಿಜಾನಾಸಿ, ಅರಹಸಿ ಅನನ್ತಜಿನೋ’ತಿ!
‘ಮಾದಿಸಾ ವೇ ಜಿನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೇ ಪತ್ತಾ ಆಸವಕ್ಖಯಂ।
ಜಿತಾ ಮೇ ಪಾಪಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ತಸ್ಮಾಹಮುಪಕ ಜಿನೋ’ತಿ॥
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಕೋ ಆಜೀವಕೋ ‘ಹುಪೇಯ್ಯಪಾವುಸೋ’ತಿ [ಹುವೇಯ್ಯಪಾವುಸೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಹುವೇಯ್ಯಾವುಸೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ವತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಓಕಮ್ಪೇತ್ವಾ ಉಮ್ಮಗ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
೨೮೬.
‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಬಾರಾಣಸೀ ಇಸಿಪತನಂ
ಮಿಗದಾಯೋ ಯೇನ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದೂರತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಣ್ಠಪೇಸುಂ [ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕತಿಕಂ ಸಣ್ಠಪೇಸುಂ (ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಮಹಾವಗ್ಗೇ)] – ‘ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ [ಬಾಹುಲಿಕೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀಟೀಕಾಯ ಸಮೇತಿ]
ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ। ಸೋ ನೇವ ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬೋ, ನ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ;
ನಾಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಆಸನಂ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸತಿ
ನಿಸೀದಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂ ತಥಾ
ತಥಾ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು ಸಕಾಯ ಕತಿಕಾಯ ಸಣ್ಠಾತುಂ। ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಮಂ
ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸುಂ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸುಂ,
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪಾದೋದಕಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸುಂ। ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಮಂ ನಾಮೇನ ಚ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಚ
ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ।
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತಂ ನಾಮೇನ ಚ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಚ ಸಮುದಾಚರಥ [ಸಮುದಾಚರಿತ್ಥ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]। ಅರಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ।
ಓದಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋತಂ, ಅಮತಮಧಿಗತಂ, ಅಹಮನುಸಾಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ।
ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ
ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಥಾ’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ತಾಯಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ,
ಇರಿಯಾಯ ತಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಾಯ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ನಾಜ್ಝಗಮಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ
ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ, ಕಿಂ ಪನ ತ್ವಂ ಏತರಹಿ ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ ಆವತ್ತೋ
ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸಸಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸ’ನ್ತಿ? ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ
ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ, ನ ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ, ನ ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ।
ಅರಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಓದಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋತಂ, ಅಮತಮಧಿಗತಂ,
ಅಹಮನುಸಾಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ। ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ –
ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಥಾ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ
ಭಿಕ್ಖೂ ಮಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ತಾಯಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಇರಿಯಾಯ ತಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಾಯ
ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ನಾಜ್ಝಗಮಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ, ಕಿಂ ಪನ
ತ್ವಂ ಏತರಹಿ ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸಸಿ
ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸ’ನ್ತಿ? ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ…ಪೇ॰…
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಥಾ’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಂ
ಏತದವೋಚುಂ – ‘ತಾಯಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಇರಿಯಾಯ ತಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ತಾಯ
ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ನಾಜ್ಝಗಮಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ, ಕಿಂ ಪನ
ತ್ವಂ ಏತರಹಿ ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸಸಿ
ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸ’ನ್ತಿ?
‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಅಭಿಜಾನಾಥ ಮೇ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವರೂಪಂ ಪಭಾವಿತಮೇತ’ನ್ತಿ [ಭಾಸಿತಮೇತನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ವಿನಯೇಪಿ)]?
‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’। ‘ಅರಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಓದಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಸೋತಂ, ಅಮತಮಧಿಗತಂ, ಅಹಮನುಸಾಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಮಿ। ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ತಥಾ
ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಥಾ’ತಿ।
‘‘ಅಸಕ್ಖಿಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ। ದ್ವೇಪಿ ಸುದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಓವದಾಮಿ, ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಚರನ್ತಿ। ಯಂ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಆಹರನ್ತಿ ತೇನ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ [ಛಬ್ಬಗ್ಗಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)]
ಯಾಪೇಮ। ತಯೋಪಿ ಸುದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಓವದಾಮಿ, ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಿ।
ಯಂ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಆಹರನ್ತಿ ತೇನ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಯಾಪೇಮ। ಅಥ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಯಾ ಏವಂ ಓವದಿಯಮಾನಾ ಏವಂ
ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನಾ ಅತ್ತನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ ಜಾತಿಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜಾತಂ
ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನಾ ಅಜಾತಂ ಅನುತ್ತರಂ
ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂಸು, ಅತ್ತನಾ ಜರಾಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ ಜರಾಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ಅಜರಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನಾ ಅಜರಂ ಅನುತ್ತರಂ
ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂಸು, ಅತ್ತನಾ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ…ಪೇ॰… ಅತ್ತನಾ
ಮರಣಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ… ಅತ್ತನಾ ಸೋಕಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ… ಅತ್ತನಾ ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮಾ ಸಮಾನಾ
ಸಂಕಿಲೇಸಧಮ್ಮೇ ಆದೀನವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪರಿಯೇಸಮಾನಾ ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಜ್ಝಗಮಂಸು। ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ
ನೇಸಂ ದಸ್ಸನಂ ಉದಪಾದಿ – ‘ಅಕುಪ್ಪಾ ನೋ ವಿಮುತ್ತಿ [ಅಕುಪ್ಪಾ ನೇಸಂ ವಿಮುತ್ತಿ (ಕ॰)], ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ಜಾತಿ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’ತಿ।
೨೮೭.
‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ
ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰…
ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ
ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ।
ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಗಥಿತಾ
ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಪನ್ನಾ ಅನಾದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋ ಅನಿಸ್ಸರಣಪಞ್ಞಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇ
ಏವಮಸ್ಸು ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ‘ಅನಯಮಾಪನ್ನಾ ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಪಾಪಿಮತೋ’ [ಪಾಪಿಮತೋ’’ತಿ (?)]।
‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಞ್ಞಕೋ ಮಗೋ ಬದ್ಧೋ ಪಾಸರಾಸಿಂ ಅಧಿಸಯೇಯ್ಯ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಅನಯಮಾಪನ್ನೋ ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನೋ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ ಲುದ್ದಸ್ಸ। ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ಚ
ಪನ ಲುದ್ದೇ ಯೇನ ಕಾಮಂ ನ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ
ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಗಥಿತಾ ಮುಚ್ಛಿತಾ ಅಜ್ಝೋಪನ್ನಾ
ಅನಾದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋ ಅನಿಸ್ಸರಣಪಞ್ಞಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇ ಏವಮಸ್ಸು ವೇದಿತಬ್ಬಾ –
‘ಅನಯಮಾಪನ್ನಾ ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನಾ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಪಾಪಿಮತೋ’। ಯೇ ಚ ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಅಗಥಿತಾ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಅನಜ್ಝೋಪನ್ನಾ
ಆದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋ ನಿಸ್ಸರಣಪಞ್ಞಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇ ಏವಮಸ್ಸು ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ‘ನ ಅನಯಮಾಪನ್ನಾ ನ ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಪಾಪಿಮತೋ’।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಞ್ಞಕೋ
ಮಗೋ ಅಬದ್ಧೋ ಪಾಸರಾಸಿಂ ಅಧಿಸಯೇಯ್ಯ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ನ ಅನಯಮಾಪನ್ನೋ ನ
ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನೋ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ ಲುದ್ದಸ್ಸ। ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ಚ ಪನ ಲುದ್ದೇ ಯೇನ ಕಾಮಂ
ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಇಮೇ
ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಅಗಥಿತಾ ಅಮುಚ್ಛಿತಾ ಅನಜ್ಝೋಪನ್ನಾ ಆದೀನವದಸ್ಸಾವಿನೋ ನಿಸ್ಸರಣಪಞ್ಞಾ
ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇ ಏವಮಸ್ಸು ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ‘ನ ಅನಯಮಾಪನ್ನಾ ನ ಬ್ಯಸನಮಾಪನ್ನಾ ನ ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯಾ ಪಾಪಿಮತೋ’।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಞ್ಞಕೋ ಮಗೋ ಅರಞ್ಞೇ ಪವನೇ ಚರಮಾನೋ
ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ಗಚ್ಛತಿ, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ನಿಸೀದತಿ, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ
ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅನಾಪಾಥಗತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲುದ್ದಸ್ಸ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ
ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರಂ ಅಪದಂ, ವಧಿತ್ವಾ ಮಾರಚಕ್ಖುಂ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ
ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ
ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ
ಚ ವಿಹರತಿ, ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ
ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ
ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ
ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰…
ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ…ಪೇ॰… ಪಾಪಿಮತೋ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ,
ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಅನ್ಧಮಕಾಸಿ ಮಾರಂ ಅಪದಂ, ವಧಿತ್ವಾ ಮಾರಚಕ್ಖುಂ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ ಪಾಪಿಮತೋ। ತಿಣ್ಣೋ ಲೋಕೇ
ವಿಸತ್ತಿಕಂ ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ಗಚ್ಛತಿ, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ನಿಸೀದತಿ,
ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅನಾಪಾಥಗತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಾಪಿಮತೋ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಪಾಸರಾಸಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।
೭. ಚೂಳಹತ್ಥಿಪದೋಪಮಸುತ್ತಂ
೨೮೮. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಬ್ಬಸೇತೇನ ವಳವಾಭಿರಥೇನ [ವಳಭೀರಥೇನ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾತಿ ದಿವಾದಿವಸ್ಸ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಿಲೋತಿಕಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಪಿಲೋತಿಕಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಹನ್ದ, ಕುತೋ ನು ಭವಂ ವಚ್ಛಾಯನೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ದಿವಾದಿವಸ್ಸಾ’’ತಿ?
‘‘ಇತೋ ಹಿ ಖೋ ಅಹಂ , ಭೋ, ಆಗಚ್ಛಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ’’ತಿ।
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞತಿ, ಭವಂ ವಚ್ಛಾಯನೋ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ?
‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ।
‘‘ಕೋ ಚಾಹಂ, ಭೋ, ಕೋ ಚ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ
ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ! ಸೋಪಿ ನೂನಸ್ಸ ತಾದಿಸೋವ ಯೋ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ
ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಉಳಾರಾಯ ಖಲು ಭವಂ ವಚ್ಛಾಯನೋ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಸಂಸಾಯ ಪಸಂಸತೀ’’ತಿ।
‘‘ಕೋ ಚಾಹಂ, ಭೋ, ಕೋ ಚ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಸಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ?
‘‘ಪಸತ್ಥಪಸತ್ಥೋವ ಸೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಸೇಟ್ಠೋ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಕಂ ಪನ ಭವಂ ವಚ್ಛಾಯನೋ ಅತ್ಥವಸಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಏವಂ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ’’ತಿ [ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]?
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ, ಕುಸಲೋ ನಾಗವನಿಕೋ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನಾಗವನೇ ಮಹನ್ತಂ
ಹತ್ಥಿಪದಂ, ದೀಘತೋ ಚ ಆಯತಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ವಿತ್ಥತಂ। ಸೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಮಹಾ ವತ,
ಭೋ, ನಾಗೋ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಭೋ, ಯತೋ ಅದ್ದಸಂ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಚತ್ತಾರಿ ಪದಾನಿ
ಅಥಾಹಂ ನಿಟ್ಠಮಗಮಂ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ,
ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
೨೮೯. ‘‘ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಇಧಾಹಂ, ಭೋ, ಪಸ್ಸಾಮಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತೇ ನಿಪುಣೇ ಕತಪರಪ್ಪವಾದೇ ವಾಲವೇಧಿರೂಪೇ, ತೇ ಭಿನ್ದನ್ತಾ [ವೋಭಿನ್ದನ್ತಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ವಿ + ಅವ + ಭಿನ್ದನ್ತಾ]
ಮಞ್ಞೇ ಚರನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಗತೇನ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ। ತೇ ಸುಣನ್ತಿ – ‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ
ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಓಸರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತೇ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ – ‘ಇಮಂ
ಮಯಂ ಪಞ್ಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ। ಏವಂ ಚೇ ನೋ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ, ಏವಮಸ್ಸ ಮಯಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮ। ಏವಂ ಚೇಪಿ ನೋ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ, ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮಯಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸುಣನ್ತಿ – ‘ಸಮಣೋ ಖಲು,
ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಓಸಟೋ’ತಿ। ತೇ ಯೇನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತಿ ಸಮಾದಪೇತಿ
ಸಮುತ್ತೇಜೇತಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತಿ। ತೇ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸಿತಾ ಸಮಾದಪಿತಾ
ಸಮುತ್ತೇಜಿತಾ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತಾ ನ ಚೇವ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಕುತೋಸ್ಸ [ಕುತಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸನ್ತಿ? ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಸಮಣಸ್ಸೇವ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯದಾಹಂ, ಭೋ, ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಇಮಂ ಪಠಮಂ ಪದಂ ಅದ್ದಸಂ ಅಥಾಹಂ ನಿಟ್ಠಮಗಮಂ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಾಹಂ, ಭೋ, ಪಸ್ಸಾಮಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತೇ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತೇ…ಪೇ॰… ಸಮಣಪಣ್ಡಿತೇ ನಿಪುಣೇ ಕತಪರಪ್ಪವಾದೇ
ವಾಲವೇಧಿರೂಪೇ ತೇ ಭಿನ್ದನ್ತಾ ಮಞ್ಞೇ ಚರನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಗತೇನ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ। ತೇ ಸುಣನ್ತಿ –
‘ಸಮಣೋ ಖಲು ಭೋ ಗೋತಮೋ ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ
ಓಸರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ತೇ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೋನ್ತಿ ‘ಇಮಂ ಮಯಂ ಪಞ್ಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ। ಏವಂ ಚೇ ನೋ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ, ಏವಮಸ್ಸ ಮಯಂ
ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮ। ಏವಂ ಚೇಪಿ ನೋ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂಪಿಸ್ಸ ಮಯಂ ವಾದಂ
ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ತೇ ಸುಣನ್ತಿ ‘ಸಮಣೋ ಖಲು ಭೋ ಗೋತಮೋ ಅಮುಕಂ ನಾಮ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ
ಓಸಟೋ’ತಿ। ತೇ ಯೇನ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸೇತಿ ಸಮಾದಪೇತಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇತಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತಿ। ತೇ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ
ಸನ್ದಸ್ಸಿತಾ ಸಮಾದಪಿತಾ ಸಮುತ್ತೇಜಿತಾ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತಾ ನ ಚೇವ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹಂ
ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಕುತೋಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸನ್ತಿ? ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಸಮಣಂಯೇವ ಗೋತಮಂ ಓಕಾಸಂ ಯಾಚನ್ತಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ। ತೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ [ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ (ಸೀ॰)]। ತೇ ತತ್ಥ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸಮಾನಾ ವೂಪಕಟ್ಠಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಾ
ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ
ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಮನಂ ವತ, ಭೋ, ಅನಸ್ಸಾಮ, ಮನಂ ವತ, ಭೋ,
ಪನಸ್ಸಾಮ; ಮಯಞ್ಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸಮಣಾವ ಸಮಾನಾ ಸಮಣಮ್ಹಾತಿ ಪಟಿಜಾನಿಮ್ಹ, ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ
ಸಮಾನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್ಹಾತಿ ಪಟಿಜಾನಿಮ್ಹ, ಅನರಹನ್ತೋವ ಸಮಾನಾ ಅರಹನ್ತಮ್ಹಾತಿ
ಪಟಿಜಾನಿಮ್ಹ। ಇದಾನಿ ಖೋಮ್ಹ ಸಮಣಾ, ಇದಾನಿ ಖೋಮ್ಹ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಇದಾನಿ ಖೋಮ್ಹ
ಅರಹನ್ತೋ’ತಿ। ಯದಾಹಂ, ಭೋ, ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಇಮಂ ಚತುತ್ಥಂ ಪದಂ ಅದ್ದಸಂ ಅಥಾಹಂ ನಿಟ್ಠಮಗಮಂ
– ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ
ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’’’ತಿ।
‘‘ಯತೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭೋ, ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ
ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪದಾನಿ ಅದ್ದಸಂ ಅಥಾಹಂ ನಿಟ್ಠಮಗಮಂ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ,
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’’’ತಿ।
೨೯೦.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಬ್ಬಸೇತಾ ವಳವಾಭಿರಥಾ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉದಾನಂ
ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ; ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ; ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ
ಮಯಮ್ಪಿ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ತೇನ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಿಯಾ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ! ಅಥ ಖೋ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ
ಪಿಲೋತಿಕೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ। ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏತ್ತಾವತಾ
ಹತ್ಥಿಪದೋಪಮೋ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಯಥಾ ಹತ್ಥಿಪದೋಪಮೋ
ವಿತ್ಥಾರೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತಿ ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
೨೯೧. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನಾಗವನಿಕೋ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನಾಗವನೇ ಮಹನ್ತಂ
ಹತ್ಥಿಪದಂ, ದೀಘತೋ ಚ ಆಯತಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ವಿತ್ಥತಂ। ಯೋ ಹೋತಿ ಕುಸಲೋ ನಾಗವನಿಕೋ ನೇವ
ತಾವ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಮಹಾ ವತ, ಭೋ, ನಾಗೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸನ್ತಿ ಹಿ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನಾಗವನೇ ವಾಮನಿಕಾ ನಾಮ ಹತ್ಥಿನಿಯೋ ಮಹಾಪದಾ, ತಾಸಂ ಪೇತಂ ಪದಂ ಅಸ್ಸಾತಿ।
‘‘ಸೋ ತಮನುಗಚ್ಛತಿ। ತಮನುಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಸ್ಸತಿ ನಾಗವನೇ ಮಹನ್ತಂ
ಹತ್ಥಿಪದಂ, ದೀಘತೋ ಚ ಆಯತಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ವಿತ್ಥತಂ, ಉಚ್ಚಾ ಚ ನಿಸೇವಿತಂ। ಯೋ ಹೋತಿ
ಕುಸಲೋ ನಾಗವನಿಕೋ ನೇವ ತಾವ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಮಹಾ ವತ, ಭೋ, ನಾಗೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ
ಹೇತು? ಸನ್ತಿ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನಾಗವನೇ ಉಚ್ಚಾ ಕಾಳಾರಿಕಾ ನಾಮ ಹತ್ಥಿನಿಯೋ ಮಹಾಪದಾ,
ತಾಸಂ ಪೇತಂ ಪದಂ ಅಸ್ಸಾತಿ।
‘‘ಸೋ ತಮನುಗಚ್ಛತಿ। ತಮನುಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಸ್ಸತಿ ನಾಗವನೇ
ಮಹನ್ತಂ ಹತ್ಥಿಪದಂ, ದೀಘತೋ ಚ ಆಯತಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ವಿತ್ಥತಂ, ಉಚ್ಚಾ ಚ ನಿಸೇವಿತಂ,
ಉಚ್ಚಾ ಚ ದನ್ತೇಹಿ ಆರಞ್ಜಿತಾನಿ। ಯೋ ಹೋತಿ ಕುಸಲೋ ನಾಗವನಿಕೋ ನೇವ ತಾವ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ
– ‘ಮಹಾ ವತ, ಭೋ, ನಾಗೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಸನ್ತಿ ಹಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನಾಗವನೇ ಉಚ್ಚಾ
ಕಣೇರುಕಾ ನಾಮ ಹತ್ಥಿನಿಯೋ ಮಹಾಪದಾ, ತಾಸಂ ಪೇತಂ ಪದಂ ಅಸ್ಸಾತಿ।
‘‘ಸೋ ತಮನುಗಚ್ಛತಿ। ತಮನುಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಸ್ಸತಿ ನಾಗವನೇ ಮಹನ್ತಂ
ಹತ್ಥಿಪದಂ, ದೀಘತೋ ಚ ಆಯತಂ, ತಿರಿಯಞ್ಚ ವಿತ್ಥತಂ, ಉಚ್ಚಾ ಚ ನಿಸೇವಿತಂ, ಉಚ್ಚಾ ಚ
ದನ್ತೇಹಿ ಆರಞ್ಜಿತಾನಿ, ಉಚ್ಚಾ ಚ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ। ತಞ್ಚ ನಾಗಂ ಪಸ್ಸತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತಂ ವಾ
ಅಬ್ಭೋಕಾಸಗತಂ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಂ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ವಾ। ಸೋ
ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಅಯಮೇವ ಸೋ ಮಹಾನಾಗೋ’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ , ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಧ
ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ
ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ ಇಮಂ
ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ
ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ; ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಪಕಾಸೇತಿ। ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕುಲೇ
ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ। ಸೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ತಥಾಗತೇ ಸದ್ಧಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸೋ ತೇನ ಸದ್ಧಾಪಟಿಲಾಭೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ ರಜೋಪಥೋ , ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ನಯಿದಂ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ
ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ।
ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ
ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ
ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜತಿ।
೨೯೨. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಿಕ್ಖಾಸಾಜೀವಸಮಾಪನ್ನೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪಹಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ನಿಹಿತದಣ್ಡೋ ನಿಹಿತಸತ್ಥೋ ಲಜ್ಜೀ ದಯಾಪನ್ನೋ ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಪಹಾಯ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ದಿನ್ನಾದಾಯೀ ದಿನ್ನಪಾಟಿಕಙ್ಖೀ। ಅಥೇನೇನ ಸುಚಿಭೂತೇನ ಅತ್ತನಾ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಹಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಹೋತಿ ಆರಾಚಾರೀ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಾ ಗಾಮಧಮ್ಮಾ।
‘‘ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ಸಚ್ಚವಾದೀ ಸಚ್ಚಸನ್ಧೋ ಥೇತೋ [ಠೇತೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಪಚ್ಚಯಿಕೋ ಅವಿಸಂವಾದಕೋ ಲೋಕಸ್ಸ।
‘‘ಪಿಸುಣಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಇತೋ
ಸುತ್ವಾ ನ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ನ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ
ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಸನ್ಧಾತಾ ಸಹಿತಾನಂ ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ಸಮಗ್ಗಾರಾಮೋ
ಸಮಗ್ಗರತೋ ಸಮಗ್ಗನನ್ದೀ ಸಮಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ ।
‘‘ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ಕಾಲವಾದೀ
ಭೂತವಾದೀ ಅತ್ಥವಾದೀ ಧಮ್ಮವಾದೀ ವಿನಯವಾದೀ, ನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಕಾಲೇನ ಸಾಪದೇಸಂ
ಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ।
೨೯೩. ‘‘ಸೋ
ಬೀಜಗಾಮಭೂತಗಾಮಸಮಾರಮ್ಭಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಏಕಭತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ರತ್ತೂಪರತೋ, ವಿರತೋ
ವಿಕಾಲಭೋಜನಾ, ನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತವಿಸೂಕದಸ್ಸನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಧಾರಣಮಣ್ಡನವಿಭೂಸನಟ್ಠಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಜಾತರೂಪರಜತಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಆಮಕಧಞ್ಞಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಆಮಕಮಂಸಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಇತ್ಥಿಕುಮಾರಿಕಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ದಾಸಿದಾಸಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ಅಜೇಳಕಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಾಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಖೇತ್ತವತ್ಥುಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ಪಟಿವಿರತೋ
ಹೋತಿ, ದೂತೇಯ್ಯಪಹಿಣಗಮನಾನುಯೋಗಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಕಯವಿಕ್ಕಯಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ತುಲಾಕೂಟಕಂಸಕೂಟಮಾನಕೂಟಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಉಕ್ಕೋಟನವಞ್ಚನನಿಕತಿಸಾಚಿಯೋಗಾ ಪಟಿವಿರತೋ
ಹೋತಿ, ಛೇದನವಧಬನ್ಧನವಿಪರಾಮೋಸಆಲೋಪಸಹಸಾಕಾರಾ [ಸಾಹಸಾಕಾರಾ (ಕ॰)] ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ [ಇಮಸ್ಸ
ಅನನ್ತರಂ ‘‘ಸೋ ಇಮಿನಾ ಅರಿಯೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅನವಜ್ಜಸುಖಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತೀ’’ತಿ ವಚನಂ ದೀಘನಿಕಾಯೇ ಆಗತಂ, ತಂ ಇಧ ಸನ್ತೋಸಕಥಾವಸಾನೇ ಆಗತಂ, ಸಾ ಚ
ಸನ್ತೋಸಕಥಾ ತತ್ಥ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞಾನನ್ತರಮೇವ ಆಗತಾ]।
೨೯೪. ‘‘ಸೋ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹೋತಿ ಕಾಯಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಚೀವರೇನ ಕುಚ್ಛಿಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ। ಸೋ ಯೇನ ಯೇನೇವ
ಪಕ್ಕಮತಿ ಸಮಾದಾಯೇವ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪಕ್ಖೀ ಸಕುಣೋ ಯೇನ ಯೇನೇವ ಡೇತಿ
ಸಪತ್ತಭಾರೋವ ಡೇತಿ, ಏವಮೇವ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಹೋತಿ ಕಾಯಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಚೀವರೇನ
ಕುಚ್ಛಿಪರಿಹಾರಿಕೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ। ಸೋ ಯೇನ ಯೇನೇವ ಪಕ್ಕಮತಿ ಸಮಾದಾಯೇವ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಸೋ
ಇಮಿನಾ ಅರಿಯೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅನವಜ್ಜಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।
೨೯೫.
‘‘ಸೋ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ನ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತಿ ನಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಗ್ಗಾಹೀ।
ಯತ್ವಾಧಿಕರಣಮೇನಂ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಸಂವುತಂ ವಿಹರನ್ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ
ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವೇಯ್ಯುಂ ತಸ್ಸ ಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ರಕ್ಖತಿ
ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯೇ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ॰…
ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ… ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಸಾಯಿತ್ವಾ… ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಫುಸಿತ್ವಾ…
ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಞ್ಞಾಯ ನ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತಿ ನಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಗ್ಗಾಹೀ।
ಯತ್ವಾಧಿಕರಣಮೇನಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಸಂವುತಂ ವಿಹರನ್ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ
ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವೇಯ್ಯುಂ ತಸ್ಸ ಸಂವರಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ರಕ್ಖತಿ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಮನಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ಇಮಿನಾ ಅರಿಯೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಬ್ಯಾಸೇಕಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।
‘‘ಸೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಆಲೋಕಿತೇ ವಿಲೋಕಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ , ಸಮಿಞ್ಜಿತೇ ಪಸಾರಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಸಂಘಾಟಿಪತ್ತಚೀವರಧಾರಣೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಅಸಿತೇ ಪೀತೇ ಖಾಯಿತೇ ಸಾಯಿತೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಕಮ್ಮೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಗತೇ ಠಿತೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸುತ್ತೇ ಜಾಗರಿತೇ ಭಾಸಿತೇ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇ ಸಮ್ಪಜಾನಕಾರೀ ಹೋತಿ।
೨೯೬. ‘‘ಸೋ ಇಮಿನಾ ಚ ಅರಿಯೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, (ಇಮಾಯ ಚ ಅರಿಯಾಯ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ) [(
) ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಪಾಠೋ ಇಧ ನದಿಸ್ಸತಿ, ಚತುಕ್ಕಙ್ಗುತ್ತರೇ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದಿಸ್ಸತಿ,
ಅಟ್ಠಕಥಾಟೀಕಾಸು ಚ ತದತ್ಥೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಏತ್ಥ ಪಟೀಪೂರಿತೋ] ಇಮಿನಾ ಚ
ಅರಿಯೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಇಮಿನಾ ಚ ಅರಿಯೇನ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ
ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ
ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ಸೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ನಿಸೀದತಿ
ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ, ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ, ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಸೋ
ಅಭಿಜ್ಝಂ ಲೋಕೇ ಪಹಾಯ ವಿಗತಾಭಿಜ್ಝೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ, ಅಭಿಜ್ಝಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇತಿ।
ಬ್ಯಾಪಾದಪ್ಪದೋಸಂ ಪಹಾಯ ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ
ಬ್ಯಾಪಾದಪ್ಪದೋಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇತಿ। ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಪಹಾಯ ವಿಗತಥಿನಮಿದ್ಧೋ ವಿಹರತಿ
ಆಲೋಕಸಞ್ಞೀ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಥಿನಮಿದ್ಧಾ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇತಿ। ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ
ಪಹಾಯ ಅನುದ್ಧತೋ ವಿಹರತಿ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ಚಿತ್ತಂ
ಪರಿಸೋಧೇತಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ಪಹಾಯ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಹರತಿ ಅಕಥಂಕಥೀ ಕುಸಲೇಸು
ಧಮ್ಮೇಸು, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಸೋಧೇತಿ।
೨೯೭.
‘‘ಸೋ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ,
ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ
ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತಪದಂ
ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ ಇತಿಪಿ। ನ ತ್ವೇವ ತಾವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ
ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ
ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ…ಪೇ॰… ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು
ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ…ಪೇ॰… ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ
ಚ ಪಹಾನಾ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತಪದಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ ಇತಿಪಿ। ನ
ತ್ವೇವ ತಾವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
೨೯೮.
‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ
ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ
ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ
ಜಾತಿಂ, ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ
ಅನುಸ್ಸರತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತಪದಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ
ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ ಇತಿಪಿ। ನ ತ್ವೇವ ತಾವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ –
‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ
ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ
ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ
ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ
ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ…ಪೇ॰…
ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತಪದಂ ಇತಿಪಿ,
ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ ಇತಿಪಿ। ನ ತ್ವೇವ ತಾವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಿಟ್ಠಂ
ಗಚ್ಛತಿ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ
ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
೨೯೯. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ,
‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ಇದಮ್ಪಿ
ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಥಾಗತಪದಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ
ಇತಿಪಿ। ನ ತ್ವೇವ ತಾವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಪಿ ಚ ಖೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ –
‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ
ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ।
‘‘ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ ,
ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ
ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ
ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ತಥಾಗತಪದಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತನಿಸೇವಿತಂ ಇತಿಪಿ, ತಥಾಗತಾರಞ್ಜಿತಂ ಇತಿಪಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಿಟ್ಠಂ ಗತೋ ಹೋತಿ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ
ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ಹತ್ಥಿಪದೋಪಮೋ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಪರಿಪೂರೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ
ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ
ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ
ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು
ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
ಚೂಳಹತ್ಥಿಪದೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।
೮. ಮಹಾಹತ್ಥಿಪದೋಪಮಸುತ್ತಂ
೩೦೦. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆವುಸೋ ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ।
‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಆಯಸ್ಮಾ
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಜಙ್ಗಲಾನಂ ಪಾಣಾನಂ
ಪದಜಾತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ಹತ್ಥಿಪದೇ ಸಮೋಧಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಹತ್ಥಿಪದಂ ತೇಸಂ
ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ ಯದಿದಂ ಮಹನ್ತತ್ತೇನ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ
ಸಬ್ಬೇತೇ ಚತೂಸು ಅರಿಯಸಚ್ಚೇಸು ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಕತಮೇಸು ಚತೂಸು? ದುಕ್ಖೇ
ಅರಿಯಸಚ್ಚೇ , ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇ ಅರಿಯಸಚ್ಚೇ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧೇ ಅರಿಯಸಚ್ಚೇ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ಪಟಿಪದಾಯ ಅರಿಯಸಚ್ಚೇ’’।
೩೦೧.
‘‘ಕತಮಞ್ಚಾವುಸೋ, ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ? ಜಾತಿಪಿ ದುಕ್ಖಾ, ಜರಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ, ಮರಣಮ್ಪಿ
ದುಕ್ಖಂ, ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ, ಯಮ್ಪಿಚ್ಛಂ ನ ಲಭತಿ ತಮ್ಪಿ
ದುಕ್ಖಂ; ಸಂಖಿತ್ತೇನ, ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ದುಕ್ಖಾ। ಕತಮೇ ಚಾವುಸೋ,
ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ? ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ವೇದನುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ,
ಸಞ್ಞುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ಸಙ್ಖಾರುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ।
‘‘ಕತಮೋ ಚಾವುಸೋ, ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ? ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಮಹಾಭೂತಾನಿ, ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯ ರೂಪಂ।
‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಭೂತಾ? ಪಥವೀಧಾತು, ಆಪೋಧಾತು , ತೇಜೋಧಾತು, ವಾಯೋಧಾತು।
೩೦೨.
‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಪಥವೀಧಾತು? ಪಥವೀಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ
ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ ನಖಾ ದನ್ತಾ ತಚೋ ಮಂಸಂ ನ್ಹಾರು ಅಟ್ಠಿ
ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ವಕ್ಕಂ ಹದಯಂ ಯಕನಂ ಕಿಲೋಮಕಂ ಪಿಹಕಂ ಪಪ್ಫಾಸಂ ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ ಉದರಿಯಂ
ಕರೀಸಂ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ
ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ
ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು, ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಪಥವೀಧಾತು, ಪಥವೀಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ
ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಪಥವೀಧಾತುಯಾ
ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಬಾಹಿರಾ ಆಪೋಧಾತು ಪಕುಪ್ಪತಿ [ಪಥವೀಧಾತು ಪಕುಪ್ಪತಿ (ಕ॰)]।
ಅನ್ತರಹಿತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಬಾಹಿರಾ ಪಥವೀಧಾತು ಹೋತಿ। ತಸ್ಸಾ ಹಿ ನಾಮ, ಆವುಸೋ,
ಬಾಹಿರಾಯ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ತಾವ ಮಹಲ್ಲಿಕಾಯ ಅನಿಚ್ಚತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಖಯಧಮ್ಮತಾ
ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಂ
ಪನಿಮಸ್ಸ ಮತ್ತಟ್ಠಕಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ತಣ್ಹುಪಾದಿನ್ನಸ್ಸ ‘ಅಹನ್ತಿ ವಾ ಮಮನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಮೀ’ತಿ
ವಾ? ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ನೋತೇವೇತ್ಥ ಹೋತಿ।
‘‘ತಞ್ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ
ರೋಸೇನ್ತಿ ವಿಹೇಸೇನ್ತಿ, ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಸೋತಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾ
ದುಕ್ಖವೇದನಾ । ಸಾ ಚ ಖೋ ಪಟಿಚ್ಚ, ನೋ ಅಪಟಿಚ್ಚ। ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ? ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ’। ಸೋ [ಸೋಪಿಖೋ (ಸ್ಯಾ॰), ಸೋಪಿ (ಕ॰)]
ಫಸ್ಸೋ ಅನಿಚ್ಚೋತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಞ್ಞಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ,
ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪಸ್ಸತಿ। ತಸ್ಸ ಧಾತಾರಮ್ಮಣಮೇವ
ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ।
‘‘ತಞ್ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಅನಿಟ್ಠೇಹಿ ಅಕನ್ತೇಹಿ
ಅಮನಾಪೇಹಿ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ – ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ
ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ತಥಾಭೂತೋ ಖೋ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಯಥಾಭೂತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ
ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ, ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ, ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ,
ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ। ವುತ್ತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಭಗವತಾ ಕಕಚೂಪಮೋವಾದೇ – ‘‘ಉಭತೋದಣ್ಡಕೇನ
ಚೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಕಚೇನ ಚೋರಾ ಓಚರಕಾ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಓಕನ್ತೇಯ್ಯುಂ, ತತ್ರಾಪಿ ಯೋ ಮನೋ
ಪದೂಸೇಯ್ಯ ನ ಮೇ ಸೋ ತೇನ ಸಾಸನಕರೋ’’ತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ವೀರಿಯಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ
ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಾಯೋ ಅಸಾರದ್ಧೋ, ಸಮಾಹಿತಂ
ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ। ಕಾಮಂ ದಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು,
ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು, ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು, ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು,
ಕರೀಯತಿ ಹಿದಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನ’ನ್ತಿ।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೋ ತೇನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಅಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ನ ವತ
ಮೇ ಲಾಭಾ, ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಸುಲದ್ಧಂ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಉಪೇಕ್ಖಾ
ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತೀ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ಸುಣಿಸಾ ಸಸುರಂ ದಿಸ್ವಾ
ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಸ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಉಪೇಕ್ಖಾ
ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಸೋ ತೇನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಅಲಾಭಾ ವತ ಮೇ ನ
ವತ ಮೇ ಲಾಭಾ, ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಸುಲದ್ಧಂ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ
ನ ಸಣ್ಠಾತೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಸೋ ತೇನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತಿ।
೩೦೩.
‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಆಪೋಧಾತು? ಆಪೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚಾವುಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪಿತ್ತಂ ಸೇಮ್ಹಂ ಪುಬ್ಬೋ ಲೋಹಿತಂ ಸೇದೋ ಮೇದೋ ಅಸ್ಸು ವಸಾ ಖೇಳೋ
ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಲಸಿಕಾ ಮುತ್ತಂ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ
ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು। ಯಾ
ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಆಪೋಧಾತು, ಆಪೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ
ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ,
ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಬಾಹಿರಾ ಆಪೋಧಾತು
ಪಕುಪ್ಪತಿ। ಸಾ ಗಾಮಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ನಿಗಮಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ನಗರಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ಜನಪದಮ್ಪಿ ವಹತಿ,
ಜನಪದಪದೇಸಮ್ಪಿ ವಹತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ
ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವಿಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಿಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ
ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಚತುಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ
ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಛಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸತ್ತಯೋಜನಸತಿಕಾನಿಪಿ
ಉದಕಾನಿ ಓಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಸತ್ತತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಛತ್ತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಪಞ್ಚತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಚತುತ್ತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತಿತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ದ್ವಿತಾಲಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತಾಲಮತ್ತಮ್ಪಿ [ತಾಲಂಪಿ (ಸೀ॰)]
ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಸತ್ತಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ
ಸಣ್ಠಾತಿ, ಛಪ್ಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಪಞ್ಚಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ,
ಚತುಪ್ಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತಿಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ದ್ವಿಪೋರಿಸಮ್ಪಿ
ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಪೋರಿಸಮತ್ತಮ್ಪಿ [ಪೋರಿಸಂಪಿ (ಸೀ॰)] ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ
ಅಡ್ಢಪೋರಿಸಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಕಟಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಜಾಣುಕಮತ್ತಮ್ಪಿ
ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಗೋಪ್ಫಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ, ಯಂ
ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಅಙ್ಗುಲಿಪಬ್ಬತೇಮನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ನ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸಾ ಹಿ ನಾಮ, ಆವುಸೋ,
ಬಾಹಿರಾಯ ಆಪೋಧಾತುಯಾ ತಾವ ಮಹಲ್ಲಿಕಾಯ ಅನಿಚ್ಚತಾ
ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಖಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ,
ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಮತ್ತಟ್ಠಕಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ
ತಣ್ಹುಪಾದಿನ್ನಸ್ಸ ‘ಅಹನ್ತಿ ವಾ ಮಮನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಮೀತಿ’ ವಾ? ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ನೋತೇವೇತ್ಥ
ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೋ ತೇನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತಿ।
೩೦೪.
‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ತೇಜೋಧಾತು? ತೇಜೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ
ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಯೇನ ಚ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ, ಯೇನ ಚ ಜೀರೀಯತಿ, ಯೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ,
ಯೇನ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ
ತೇಜೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ತೇಜೋಧಾತು,
ತೇಜೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ ಮಮ , ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ
ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ
ಬಾಹಿರಾ ತೇಜೋಧಾತು ಪಕುಪ್ಪತಿ। ಸಾ ಗಾಮಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ನಿಗಮಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ನಗರಮ್ಪಿ ದಹತಿ,
ಜನಪದಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಜನಪದಪದೇಸಮ್ಪಿ ದಹತಿ। ಸಾ ಹರಿತನ್ತಂ ವಾ ಪನ್ಥನ್ತಂ ವಾ ಸೇಲನ್ತಂ ವಾ
ಉದಕನ್ತಂ ವಾ ರಮಣೀಯಂ ವಾ ಭೂಮಿಭಾಗಂ ಆಗಮ್ಮ ಅನಾಹಾರಾ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ,
ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಕುಕ್ಕುಟಪತ್ತೇನಪಿ ನ್ಹಾರುದದ್ದುಲೇನಪಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಗವೇಸನ್ತಿ ।
ತಸ್ಸಾ ಹಿ ನಾಮ, ಆವುಸೋ, ಬಾಹಿರಾಯ ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ತಾವ ಮಹಲ್ಲಿಕಾಯ ಅನಿಚ್ಚತಾ
ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಖಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ,
ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಮತ್ತಟ್ಠಕಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ
ತಣ್ಹುಪಾದಿನ್ನಸ್ಸ ‘ಅಹನ್ತಿ ವಾ ಮಮನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಮೀ’ತಿ ವಾ? ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ನೋತೇವೇತ್ಥ
ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಸೋ ತೇನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತಿ।
೩೦೫.
‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ವಾಯೋಧಾತು? ವಾಯೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ
ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾ ವಾತಾ, ಅಧೋಗಮಾ ವಾತಾ, ಕುಚ್ಛಿಸಯಾ ವಾತಾ,
ಕೋಟ್ಠಾಸಯಾ [ಕೋಟ್ಠಸಯಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ವಾತಾ, ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನುಸಾರಿನೋ
ವಾತಾ, ಅಸ್ಸಾಸೋ ಪಸ್ಸಾಸೋ ಇತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ
ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ
ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು, ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ವಾಯೋಧಾತು, ವಾಯೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ‘ತಂ ನೇತಂ
ಮಮ ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ ವಾಯೋಧಾತುಯಾ
ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।
‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ
ಬಾಹಿರಾ ವಾಯೋಧಾತು ಪಕುಪ್ಪತಿ। ಸಾ ಗಾಮಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ನಿಗಮಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ನಗರಮ್ಪಿ ವಹತಿ,
ಜನಪದಮ್ಪಿ ವಹತಿ, ಜನಪದಪದೇಸಮ್ಪಿ ವಹತಿ। ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಆವುಸೋ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಗಿಮ್ಹಾನಂ
ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ತಾಲವಣ್ಟೇನಪಿ ವಿಧೂಪನೇನಪಿ ವಾತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಿ, ಓಸ್ಸವನೇಪಿ
ತಿಣಾನಿ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ। ತಸ್ಸಾ ಹಿ ನಾಮ, ಆವುಸೋ, ಬಾಹಿರಾಯ ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ತಾವ
ಮಹಲ್ಲಿಕಾಯ ಅನಿಚ್ಚತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಖಯಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಯಧಮ್ಮತಾ
ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ, ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮತಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ। ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಮತ್ತಟ್ಠಕಸ್ಸ
ಕಾಯಸ್ಸ ತಣ್ಹುಪಾದಿನ್ನಸ್ಸ ‘ಅಹನ್ತಿ ವಾ ಮಮನ್ತಿ ವಾ ಅಸ್ಮೀ’ತಿ ವಾ? ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ
ನೋತೇವೇತ್ಥ ಹೋತಿ।
‘‘ತಞ್ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ
ರೋಸೇನ್ತಿ ವಿಹೇಸೇನ್ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಸೋತಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾ
ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಸಾ ಚ ಖೋ ಪಟಿಚ್ಚ, ನೋ ಅಪಟಿಚ್ಚ। ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ? ಫಸ್ಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ। ಸೋಪಿ
ಫಸ್ಸೋ ಅನಿಚ್ಚೋತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ ,
ಸಞ್ಞಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಪಸ್ಸತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ
ಪಸ್ಸತಿ। ತಸ್ಸ ಧಾತಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ।
‘‘ತಞ್ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಅನಿಟ್ಠೇಹಿ ಅಕನ್ತೇಹಿ
ಅಮನಾಪೇಹಿ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ
ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನಪಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ ‘ತಥಾಭೂತೋ ಖೋ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಯಥಾಭೂತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ
ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ, ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ, ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ,
ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತಿ। ವುತ್ತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಭಗವತಾ ಕಕಚೂಪಮೋವಾದೇ ‘‘ಉಭತೋದಣ್ಡಕೇನ
ಚೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಕಚೇನ ಚೋರಾ ಓಚರಕಾ ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಓಕನ್ತೇಯ್ಯುಂ। ತತ್ರಾಪಿ ಯೋ ಮನೋ
ಪದೂಸೇಯ್ಯ, ನ ಮೇ ಸೋ ತೇನ ಸಾಸನಕರೋ’’ತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ವೀರಿಯಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ
ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಾಯೋ ಅಸಾರದ್ಧೋ, ಸಮಾಹಿತಂ
ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ। ಕಾಮಂ ದಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಪಾಣಿಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು,
ಲೇಡ್ಡುಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು, ದಣ್ಡಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು, ಸತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸಾಪಿ ಕಮನ್ತು।
ಕರೀಯತಿ ಹಿದಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನ’ನ್ತಿ।
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ
ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೋ
ತೇನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಅಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಲಾಭಾ, ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ವತ
ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಸುಲದ್ಧಂ। ಯಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತೀ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ಸುಣಿಸಾ ಸಸುರಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಸ ಚೇ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ। ಸೋ ತೇನ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂವೇಗಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ – ‘ಅಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಲಾಭಾ, ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ, ನ ವತ ಮೇ ಸುಲದ್ಧಂ।
ಯಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ,
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ನ ಸಣ್ಠಾತೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಬುದ್ಧಂ
ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನುಸ್ಸರತೋ, ಉಪೇಕ್ಖಾ
ಕುಸಲನಿಸ್ಸಿತಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ಸೋ ತೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತಿ।
೩೦೬.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ಕಟ್ಠಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ವಲ್ಲಿಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಣಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ
ಮತ್ತಿಕಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಆಕಾಸೋ ಪರಿವಾರಿತೋ ಅಗಾರಂ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ಅಟ್ಠಿಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ನ್ಹಾರುಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಮಂಸಞ್ಚ
ಪಟಿಚ್ಚ ಚಮ್ಮಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಆಕಾಸೋ ಪರಿವಾರಿತೋ ರೂಪಂ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ।
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ನ ಆಪಾಥಂ
ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ
ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ [ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰), ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇಪಿ (?)], ಆವುಸೋ, ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ
ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ ಚಕ್ಖುಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ರೂಪಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ,
ತಜ್ಜೋ ಚ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಯಂ
ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ರೂಪಂ ತಂ ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ವೇದನಾ ಸಾ
ವೇದನುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಾ ಸಾ ಸಞ್ಞುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ
ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯೇ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರಾ ತೇ ಸಙ್ಖಾರುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ
ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಂ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಏವಞ್ಹಿ ಕಿರ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ
ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಸಮವಾಯೋ ಹೋತಿ। ವುತ್ತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಭಗವತಾ –
‘ಯೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ; ಯೋ
ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ। ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ ಖೋ ಪನಿಮೇ
ಯದಿದಂ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ। ಯೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು
ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಛನ್ದೋ ಆಲಯೋ ಅನುನಯೋ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಸೋ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ। ಯೋ ಇಮೇಸು
ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ, ಸೋ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ।
ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತಿ।
‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಞ್ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಸೋತಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ…ಪೇ॰…
ಘಾನಂ ಅಪರಿಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ… ಜಿವ್ಹಾ ಅಪರಿಭಿನ್ನಾ ಹೋತಿ… ಕಾಯೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ… ಮನೋ
ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ಧಮ್ಮಾ ನ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ
ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ
ಹೋತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೋ ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ಮನೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಬಾಹಿರಾ ಚ ಧಮ್ಮಾ ಆಪಾಥಂ
ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೋ ಚ ತಜ್ಜೋ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ತಾವ ತಜ್ಜಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ
ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕೋ ಚೇವ ಮನೋ ಅಪರಿಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ,
ಬಾಹಿರಾ ಚ ಧಮ್ಮಾ ಆಪಾಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಜ್ಜೋ ಚ ಸಮನ್ನಾಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಜ್ಜಸ್ಸ
ವಿಞ್ಞಾಣಭಾಗಸ್ಸ ಪಾತುಭಾವೋ ಹೋತಿ। ಯಂ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ರೂಪಂ ತಂ ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ
ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ವೇದನಾ ಸಾ ವೇದನುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾ
ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಾ ಸಾ ಸಞ್ಞುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ
ಗಚ್ಛತಿ, ಯೇ ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರಾ ತೇ ಸಙ್ಖಾರುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಂ
ತಥಾಭೂತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ
– ‘ಏವಞ್ಹಿ ಕಿರ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ಸಮವಾಯೋ
ಹೋತಿ। ವುತ್ತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಯೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಂ
ಪಸ್ಸತಿ; ಯೋ ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸೋ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಂ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ
ಖೋ ಪನಿಮೇ ಯದಿದಂ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ। ಯೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಛನ್ದೋ
ಆಲಯೋ ಅನುನಯೋ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಸೋ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ। ಯೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು
ಛನ್ದರಾಗವಿನಯೋ ಛನ್ದರಾಗಪ್ಪಹಾನಂ ಸೋ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬಹುಕತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಮಹಾಹತ್ಥಿಪದೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಅಟ್ಠಮಂ।
೯. ಮಹಾಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ
೩೦೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ದೇವದತ್ತೇ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ದೇವದತ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ
ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ
ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ
ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಮನೋ
ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕವಾ [ಲಾಭೀ ಸಿಲೋಕವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಲಾಭೀ ಸಕ್ಕಾರ ಸಿಲೋಕವಾ (ಸ್ಯಾ॰)], ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತಾ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ’ತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ
ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಪಟಿಕಂ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ
ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ –
‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ [ತಥಾಪಾಯಂ (ಕ॰)]
ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ
ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ
ಪಪಟಿಕಂ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ
ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ
ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ
ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ
ದುಕ್ಖಪರೇತೋ , ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ
ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಮನೋ
ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕವಾ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತಾ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ’ತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ; ತೇನ ಚ ವೋಸಾನಂ ಆಪಾದಿ।
೩೦೮. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ,
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ
ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ
ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ, ಪಪಟಿಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ
ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ, ಪಪಟಿಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ; ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ
ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ
ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ
ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ
ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ
ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ
ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲವಾ
ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ
ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪಪಟಿಕಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ; ತೇನ ಚ ವೋಸಾನಂ ಆಪಾದಿ।
೩೦೯. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ,
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ
ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ ।
ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸಮಾಹಿತೋ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸಮಾಹಿತಾ ವಿಬ್ಭನ್ತಚಿತ್ತಾ’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ
ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ , ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ನ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ
ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ
ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ।
ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ
ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ
ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸಮಾಹಿತೋ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಸಮಾಹಿತಾ ವಿಬ್ಭನ್ತಚಿತ್ತಾ’ತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ತಚಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ; ತೇನ ಚ ವೋಸಾನಂ ಆಪಾದಿ।
೩೧೦.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ
ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ
ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ
ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹರಾಮಿ। ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಜಾನಂ ಅಪಸ್ಸಂ
ವಿಹರನ್ತೀ’ತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ
ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ
ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಫೇಗ್ಗುಂ
ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ
ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ ನ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ
ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ
ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಫೇಗ್ಗುಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ –
‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ
ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ
ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ
ಸಮಾನೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ
ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ
ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ
ವಿಹರಾಮಿ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಜಾನಂ ಅಪಸ್ಸಂ ವಿಹರನ್ತೀ’ತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಮಜ್ಜತಿ ಪಮಜ್ಜತಿ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದುಕ್ಖಂ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಫೇಗ್ಗುಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ; ತೇನ ಚ ವೋಸಾನಂ ಆಪಾದಿ।
೩೧೧. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ,
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ , ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ
ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ
ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಅಸಮಯವಿಮೋಕ್ಖಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ [ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ (ಕ॰)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಾಯ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಹಾಯೇಥ।
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ
ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ
ಸಾರಞ್ಞೇವ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ
ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಞ್ಞಾಸಿ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ,
ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ
ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಸಾರಞ್ಞೇವ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ
ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ
ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ
ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ
ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ ಪಮಾದಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನ ಮಜ್ಜತಿ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ ನ
ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಸಮಯವಿಮೋಕ್ಖಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಾಯ ಅಸಮಯವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಹಾಯೇಥ।
‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಯಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಾನಿಸಂಸಂ, ನ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾನಿಸಂಸಂ, ನ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾನಿಸಂಸಂ, ನ
ಞಾಣದಸ್ಸನಾನಿಸಂಸಂ। ಯಾ ಚ ಖೋ ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ –
ಏತದತ್ಥಮಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಏತಂ ಸಾರಂ ಏತಂ ಪರಿಯೋಸಾನ’’ನ್ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
ಮಹಾಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ನವಮಂ।
೧೦. ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ
೩೧೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ
ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ
ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯೇಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಙ್ಘಿನೋ ಗಣಿನೋ
ಗಣಾಚರಿಯಾ ಞಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ ತಿತ್ಥಕರಾ ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾ, ಬಹುಜನಸ್ಸ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪೂರಣೋ
ಕಸ್ಸಪೋ, ಮಕ್ಖಲಿ ಗೋಸಾಲೋ, ಅಜಿತೋ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ, ಪಕುಧೋ ಕಚ್ಚಾಯನೋ, ಸಞ್ಚಯೋ [ಸಞ್ಜಯೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]
ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತೋ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ, ಸಬ್ಬೇತೇ ಸಕಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು
ಸಬ್ಬೇವ ನಾಬ್ಭಞ್ಞಂಸು, ಉದಾಹು ಏಕಚ್ಚೇ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು ಏಕಚ್ಚೇ ನಾಬ್ಭಞ್ಞಂಸೂ’’ತಿ?
‘‘ಅಲಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಿಟ್ಠತೇತಂ – ಸಬ್ಬೇತೇ ಸಕಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು ಸಬ್ಬೇವ
ನಾಬ್ಭಞ್ಞಂಸು, ಉದಾಹು ಏಕಚ್ಚೇ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು ಏಕಚ್ಚೇ ನಾಬ್ಭಞ್ಞಂಸೂತಿ। ಧಮ್ಮಂ ತೇ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
೩೧೩.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ
ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಪಟಿಕಂ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಛೇತ್ವಾ
ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ
ತಚಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ
ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ
ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಪಟಿಕಂ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಛೇತ್ವಾ
ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ
ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
೩೧೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ , ಪಪಟಿಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ
ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ –
‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ನ
ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ
ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ
ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಪಪಟಿಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ
‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ
ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
೩೧೫. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ
ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ, ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ
‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ವತಾಯಂ
ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ
ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ
ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ, ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ
ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
೩೧೬.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ
ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ, ಫೇಗ್ಗುಂ ಛೇತ್ವಾ
ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾರಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಫೇಗ್ಗುಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ
ತಚಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ನ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ
ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ
ಸಾರಂ, ಫೇಗ್ಗುಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ
ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
೩೧೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಸಾರಞ್ಞೇವ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೋ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ
ಪುರಿಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಞ್ಞಾಸಿ ವತಾಯಂ ಭವಂ ಪುರಿಸೋ ಸಾರಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ
ಫೇಗ್ಗುಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ತಚಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ಪಪಟಿಕಂ, ಅಞ್ಞಾಸಿ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ। ತಥಾ ಹಯಂ ಭವಂ
ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ
ಸಾರವತೋ ಸಾರಞ್ಞೇವ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ।
೩೧೮.
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ
ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ –
‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕವಾ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತಾ ಅಪ್ಪೇಸಕ್ಖಾ’ತಿ।
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ನ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ, ಓಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಾಥಲಿಕೋ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ
ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಪಟಿಕಂ, ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ।
೩೧೯.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ
– ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ
ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ
ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ
ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ ,
ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ
ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸೀಲವಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದುಸ್ಸೀಲಾ
ಪಾಪಧಮ್ಮಾ’ತಿ। ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ನ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ, ಓಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ
ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತಚಂ, ಪಪಟಿಕಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ, ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥೂಪಮಾಹಂ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ।
೩೨೦.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ
– ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ
ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ। ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ
ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ ।
ಸೋ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ,
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ –
‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸಮಾಹಿತೋ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಅಸಮಾಹಿತಾ ವಿಬ್ಭನ್ತಚಿತ್ತಾ’ತಿ। ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ
ಪಣೀತತರಾ ಚ, ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ನ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ,
ಓಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ
ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ
ಸಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಫೇಗ್ಗುಂ, ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ।
ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ।
೩೨೧. ‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ…ಪೇ॰…
ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ
ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ನ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ। ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ
ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ।
ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ – ‘ಅಹಮಸ್ಮಿ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ
ವಿಹರಾಮಿ, ಇಮೇ ಪನಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಜಾನಂ ಅಪಸ್ಸಂ ವಿಹರನ್ತೀ’ತಿ। ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಚ ಯೇ
ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ನ ಛನ್ದಂ
ಜನೇತಿ, ನ ವಾಯಮತಿ, ಓಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ
ಸಾರವತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ಸಾರಂ, ಫೇಗ್ಗುಂ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ। ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನಾನುಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥೂಪಮಾಹಂ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ।
೩೨೨.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ
– ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ
ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ , ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ , ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ,
ನ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ
ವಮ್ಭೇತಿ। ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ
ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ ಸೀಲಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತಾಯ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ।
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ। ಸೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಆರಾಧೇತಿ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ। ಸೋ ತೇನ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ನ ಅತ್ತಾನುಕ್ಕಂಸೇತಿ, ನ ಪರಂ ವಮ್ಭೇತಿ। ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಚ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ಅನೋಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಸಾಥಲಿಕೋ।
೩೨೩.
‘‘ಕತಮೇ ಚ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮಾ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ? ಇಧ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ
ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ
ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ, ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ , ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ
ಚ ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ
ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು
ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ।
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ,
ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ದಿಸ್ವಾ ಆಸವಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ। ಇಮೇ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಧಮ್ಮಾ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ
ಉತ್ತರಿತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚ।
೩೨೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ಸೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುರಿಸೋ ಸಾರತ್ಥಿಕೋ ಸಾರಗವೇಸೀ ಸಾರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತೋ
ರುಕ್ಖಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ಸಾರಂಯೇವ ಛೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ‘ಸಾರ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೋ।
ಯಞ್ಚಸ್ಸ ಸಾರೇನ ಸಾರಕರಣೀಯಂ ತಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ಇಮಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವದಾಮಿ।
‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ನಯಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕಾನಿಸಂಸಂ, ನ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾನಿಸಂಸಂ, ನ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪದಾನಿಸಂಸಂ, ನ
ಞಾಣದಸ್ಸನಾನಿಸಂಸಂ। ಯಾ ಚ ಖೋ ಅಯಂ , ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ – ಏತದತ್ಥಮಿದಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಏತಂ ಸಾರಂ ಏತಂ ಪರಿಯೋಸಾನ’’ನ್ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ
ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।
ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।
ಓಪಮ್ಮವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ತತಿಯೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ಮೋಳಿಯಫಗ್ಗುನರಿಟ್ಠಞ್ಚ ನಾಮೋ, ಅನ್ಧವನೇ ಕಥಿಪುಣ್ಣಂ ನಿವಾಪೋ।
ರಾಸಿಕಣೇರುಮಹಾಗಜನಾಮೋ, ಸಾರೂಪಮೋ [ಸಾರವರೋ (ಸ್ಯಾ॰), ಸಾರವನೋ (ಕ॰)] ಪುನ ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ॥