Free Online FOOD for MIND & HUNGER - DO GOOD 😊 PURIFY MIND.To live like free birds 🐦 🦢 🦅 grow fruits 🍍 🍊 🥑 🥭 🍇 🍌 🍎 🍉 🍒 🍑 🥝 vegetables 🥦 🥕 🥗 🥬 🥔 🍆 🥜 🎃 🫑 🍅🍜 🧅 🍄 🍝 🥗 🥒 🌽 🍏 🫑 🌳 🍓 🍊 🥥 🌵 🍈 🌰 🇧🇧 🫐 🍅 🍐 🫒Plants 🌱in pots 🪴 along with Meditative Mindful Swimming 🏊‍♂️ to Attain NIBBĀNA the Eternal Bliss.

Kushinara NIBBĀNA Bhumi Pagoda White Home, Puniya Bhumi Bengaluru, Prabuddha Bharat International.

Categories:

Archives:

Meta:

April 2024

M	T	W	T	F	S	S
« Jan
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

02/03/16

Filed under: General
Posted by: site admin @ 7:33 pm

http://www.tipitaka.org/knda/

Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins

The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions
in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being.

http://www.constitution.org/cons/india/const.html

      
Please correct this Google Translation in your Mother Tongue. That will be your exercise !

೫. ಚೂಳಯಮಕವಗ್ಗೋ

೫. ಚೂಳಯಮಕವಗ್ಗೋ

೧. ಸಾಲೇಯ್ಯಕಸುತ್ತಂ

೪೩೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಲೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ
ಯೇನ ಸಾಲಾ ನಾಮ ಕೋಸಲಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಾಮೋ ತದವಸರಿ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ಸಾಲೇಯ್ಯಕಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ – ‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ
ಕೋಸಲೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಾಲಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ। ತಂ ಖೋ ಪನ
ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ
ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ
ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ;
ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇತಿ’। ಸಾಧು ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ಅರಹತಂ
ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ।

ಅಥ ಖೋ ಸಾಲೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ
ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ
ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ಸಾಲೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ
ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ ? ಕೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ?

‘‘ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ
ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।
ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ ।

‘‘ನ ಖೋ ಮಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ,
ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭತ್ತಸ್ಸ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಾಮ। ಸಾಧು ನೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ
ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತು, ಯಥಾ ಮಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ,
ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭತ್ತಸ್ಸ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ,
ಗಹಪತಯೋ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ
ಸಾಲೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೪೪೦.
‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಕಾಯೇನ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ
ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ, ಲುದ್ದೋ [ಲುದ್ದೋ ದಾರುಣೋ (ಕ॰) ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ] ಲೋಹಿತಪಾಣಿ ಹತಪ್ಪಹತೇ ನಿವಿಟ್ಠೋ ಅದಯಾಪನ್ನೋ ಪಾಣಭೂತೇಸು [ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತೇಸು (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]।

‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ, ಗಾಮಗತಂ ವಾ ಅರಞ್ಞಗತಂ ವಾ, ತಂ ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಯಾ ತಾ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾ
ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಮಾತಾಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಭಾತುರಕ್ಖಿತಾ ಭಗಿನಿರಕ್ಖಿತಾ ಞಾತಿರಕ್ಖಿತಾ
ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಾ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಾ ಸಪರಿದಣ್ಡಾ ಅನ್ತಮಸೋ
ಮಾಲಾಗುಳಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪಿ, ತಥಾರೂಪಾಸು ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ,
ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ
ವಾಚಾಯ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ। ಸಭಾಗತೋ
ವಾ ಪರಿಸಾಗತೋ ವಾ, ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ, ಅಭಿನೀತೋ
ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘ಏಹಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’ತಿ , ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘ನ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ [ಸೋ ಆಹ ಅಜಾನಂ ವಾ ಅಹಂ ಜಾನಾಮೀತಿ ಜಾನಂ ವಾ ಅಹಂ ನ ಜಾನಾಮೀತಿ ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಅಹಂ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಅಹಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ (ಕ॰)]। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಸಮಗ್ಗಾನಂ ವಾ ಭೇತ್ತಾ [ಭೇದಕಾ (ಕ॰), ಭೇದೇತಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ತದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಭೇತ್ತಾತಿ ದಿಸ್ಸತಿ], ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ವಗ್ಗಾರಾಮೋ ವಗ್ಗರತೋ ವಗ್ಗನನ್ದೀ ವಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಫರುಸವಾಚೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಅಣ್ಡಕಾ [ಕಣ್ಡಕಾ (ಕ॰)] ಕಕ್ಕಸಾ ಪರಕಟುಕಾ ಪರಾಭಿಸಜ್ಜನೀ ಕೋಧಸಾಮನ್ತಾ ಅಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾ , ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಅಕಾಲವಾದೀ ಅಭೂತವಾದೀ
ಅನತ್ಥವಾದೀ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಅವಿನಯವಾದೀ। ಅನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ ಅಕಾಲೇನ
ಅನಪದೇಸಂ ಅಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ
ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ
ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ, ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ತಂ
ಅಭಿಜ್ಝಾತಾ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತ ಯಂ ಪರಸ್ಸ ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’’’ತಿ!

‘‘ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ‘ಇಮೇ
ಸತ್ತಾ ಹಞ್ಞನ್ತು ವಾ ವಜ್ಝನ್ತು ವಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತು ವಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ
ಅಹೇಸು’’’ನ್ತಿ [ಮಾ ವಾ ಅಹೇಸುಂ ಇತಿ ವಾತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]।

‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ನತ್ಥಿ
ದಿನ್ನಂ ನತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ ನತ್ಥಿ ಹುತಂ, ನತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ,
ನತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ನತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ
ಓಪಪಾತಿಕಾ , ನತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಏವಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೪೪೧. ‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ?
ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪಹಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ನಿಹಿತದಣ್ಡೋ
ನಿಹಿತಸತ್ಥೋ ಲಜ್ಜೀ ದಯಾಪನ್ನೋ ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ವಿಹರತಿ।

‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಪಹಾಯ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ
ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ, ಗಾಮಗತಂ ವಾ ಅರಞ್ಞಗತಂ ವಾ, ತಂ ನಾದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ
ಆದಾತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತೋ
ಹೋತಿ। ಯಾ ತಾ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾ ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಮಾತಾಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಭಾತುರಕ್ಖಿತಾ
ಭಗಿನಿರಕ್ಖಿತಾ ಞಾತಿರಕ್ಖಿತಾ ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಾ ಸಸ್ಸಾಮಿಕಾ ಸಪರಿದಣ್ಡಾ
ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾಲಾಗುಳಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪಿ, ತಥಾರೂಪಾಸು ನ ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಏವಂ
ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ
ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಸಭಾಗತೋ ವಾ
ಪರಿಸಾಗತೋ ವಾ, ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ, ಅಭಿನೀತೋ
ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘ಏಹಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’ತಿ, ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘ನ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ – ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ – ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಪಿಸುಣಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಪಿಸುಣಾಯ
ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ನ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ
ಸುತ್ವಾ ನ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಸನ್ಧಾತಾ, ಸಹಿತಾನಂ ವಾ
ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ಸಮಗ್ಗಾರಾಮೋ ಸಮಗ್ಗರತೋ ಸಮಗ್ಗನನ್ದೀ ಸಮಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ
ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ –
ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ।
ಕಾಲವಾದೀ ಭೂತವಾದೀ ಅತ್ಥವಾದೀ ಧಮ್ಮವಾದೀ ವಿನಯವಾದೀ ನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ
ಕಾಲೇನ ಸಾಪದೇಸಂ ಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ
ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ?
ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ, ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ತಂ
ನಾಭಿಜ್ಝಾತಾ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತ ಯಂ ಪರಸ್ಸ ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’ತಿ!

‘‘ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಅವೇರಾ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಾ ಅನೀಘಾ ಸುಖೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂ’ತಿ।

‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಅವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ
ಅತ್ಥಿ ಹುತಂ, ಅತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ
ಅತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಮಾತಾ ಅತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ಅತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ಅತ್ಥಿ ಲೋಕೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ
ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾ ಹೋತಿ।

‘‘ಏವಂ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೪೪೨. ‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ
ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾನಂ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ
ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ
ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ದೇವಾನಂ…ಪೇ॰… ಯಾಮಾನಂ ದೇವಾನಂ… ತುಸಿತಾನಂ
ದೇವಾನಂ… ನಿಮ್ಮಾನರತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾನಂ
ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ
ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಆಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ
ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಆಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ…ಪೇ॰… ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ…
ಆಭಸ್ಸರಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಪರಿತ್ತಸುಭಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಅಪ್ಪಮಾಣಸುಭಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಸುಭಕಿಣ್ಹಾನಂ ದೇವಾನಂ… ವೇಹಪ್ಫಲಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಅವಿಹಾನಂ
ದೇವಾನಂ… ಅತಪ್ಪಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಸುದಸ್ಸಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಸುದಸ್ಸೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಅಕನಿಟ್ಠಾನಂ
ದೇವಾನಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ… ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ …
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ
ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ
ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ
ಸಮಚಾರೀ’’ತಿ।

೪೪೩. ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಸಾಲೇಯ್ಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ
ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ,
ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ। ಏವಮೇವಂ
ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏತೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮ
ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕೇ ನೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತೇ [ಪಾಣುಪೇತಂ (ಕ॰)] ಸರಣಂ ಗತೇ’’ತಿ।

ಸಾಲೇಯ್ಯಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।

೨. ವೇರಞ್ಜಕಸುತ್ತಂ

೪೪೪. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಿ ಕೇನಚಿದೇವ
ಕರಣೀಯೇನ। ಅಸ್ಸೋಸುಂ ಖೋ ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ –
‘‘ಸಮಣೋ ಖಲು, ಭೋ, ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ
ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ
ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ – ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ
ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ;
ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇತಿ’। ಸಾಧು ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ಅರಹತಂ
ದಸ್ಸನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ।

ಅಥ ಖೋ ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿಂಸು, ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ
ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು; ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ
– ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಕೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹೇತು,
ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ
ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ?

‘‘ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ
ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।
ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ , ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ನ ಖೋ ಮಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ,
ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭತ್ತಸ್ಸ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಾಮ। ಸಾಧು ನೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ
ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತು ಯಥಾ ಮಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ,
ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ಅವಿಭತ್ತಸ್ಸ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ
ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಗಹಪತಯೋ, ಸುಣಾಥ ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ,
ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೪೪೫.
‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಕಾಯೇನ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ
ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ , ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ
ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ। ಲುದ್ದೋ
ಲೋಹಿತಪಾಣಿ ಹತಪ್ಪಹತೇ ನಿವಿಟ್ಠೋ ಅದಯಾಪನ್ನೋ ಪಾಣಭೂತೇಸು। ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ।
ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ… ತಂ ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತಾ ಹೋತಿ।
ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಯಾ ತಾ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾ… ತಥಾರೂಪಾಸು ಚಾರಿತ್ತಂ
ಆಪಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ
ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ। ಸಭಾಗತೋ ವಾ… ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ
ಹೋತಿ। ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ… ವಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ
ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಫರುಸವಾಚೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಅಣ್ಡಕಾ ಕಕ್ಕಸಾ… ತಥಾರೂಪಿಂ
ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ। ಅಕಾಲವಾದೀ… ಅಪರಿಯನ್ತವತಿಂ
ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ
ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ…ಪೇ॰… ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’ತಿ।
ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಹಞ್ಞನ್ತು ವಾ… ಮಾ
ವಾ ಅಹೇಸು’ನ್ತಿ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ, ನತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ… ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ವಿಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಏವಂ ಅಧಮ್ಮಚರಿಯಾವಿಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೪೪೬. ‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ?
ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪಹಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ನಿಹಿತದಣ್ಡೋ
ನಿಹಿತಸತ್ಥೋ ಲಜ್ಜೀ ದಯಾಪನ್ನೋ ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ವಿಹರತಿ। ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಪಹಾಯ
ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ… ತಂ ನಾದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತಾ
ಹೋತಿ। ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಂ ಪಹಾಯ… ತಥಾರೂಪಾಸು ನ ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಖೋ,
ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ
ಹೋತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಸಭಾಗತೋ
ವಾ…ಪೇ॰… ನ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಪಿಸುಣಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ… ಸಮಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ
ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ… ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ
ಪಹಾಯ… ಕಾಲೇನ ಸಾಪದೇಸಂ ಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ । ಏವಂ ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ?
ಇಧ, ಗಹಪತಯೋ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ತಂ
ನಾಭಿಜ್ಝಾತಾ ಹೋತಿ ‘ಅಹೋ ವತ ಯಂ ಪರಸ್ಸ, ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’ತಿ। ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಖೋ ಪನ
ಹೋತಿ ಅಪ್ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಅವೇರಾ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಾ ಅನೀಘಾ ಸುಖೀ
ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂ’ತಿ। ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಅವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ಅತ್ಥಿ
ದಿನ್ನಂ, ಅತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ… ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ,
ಗಹಪತಯೋ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ಹೋತಿ।

‘‘ಏವಂ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಸಮಚರಿಯಾಹೇತು ಖೋ, ಗಹಪತಯೋ, ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೪೪೭. ‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ ;
ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು ? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಕೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ;
ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಯಾಮಾನಂ ದೇವಾನಂ… ತುಸಿತಾನಂ ದೇವಾನಂ…
ನಿಮ್ಮಾನರತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ
ಮರಣಾ ಬ್ರಹ್ಮಕಾಯಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ
ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ, ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಆಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ
ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಆಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ, ಗಹಪತಯೋ,
ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ…ಪೇ॰…
ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಆಭಸ್ಸರಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಪರಿತ್ತಸುಭಾನಂ ದೇವಾನಂ…
ಅಪ್ಪಮಾಣಸುಭಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಸುಭಕಿಣ್ಹಾನಂ ದೇವಾನಂ …
ವೇಹಪ್ಫಲಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಅವಿಹಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಅತಪ್ಪಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಸುದಸ್ಸಾನಂ ದೇವಾನಂ…
ಸುದಸ್ಸೀನಂ ದೇವಾನಂ… ಅಕನಿಟ್ಠಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ…
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ… ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ
ದೇವಾನಂ… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ
ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಗಾನಂ
ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ।

‘‘ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ ಚೇ ಗಹಪತಯೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸಮಚಾರೀ – ‘ಅಹೋ ವತಾಹಂ
ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ; ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ‘ಯಂ ಸೋ
ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ಧಮ್ಮಚಾರೀ
ಸಮಚಾರೀ’’’ತಿ।

೪೪೮.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವೇರಞ್ಜಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ,
ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ
ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ,
ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ
ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏತೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮ
ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕೇ ನೋ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತೇ ಸರಣಂ ಗತೇ’’ತಿ।

ವೇರಞ್ಜಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।

೩. ಮಹಾವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಂ

೪೪೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ।
ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ –

‘‘‘ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ’ತಿ, ಆವುಸೋ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ?

‘‘‘ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

‘‘ಕಿಞ್ಚ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ? ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ‘ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ ನಪ್ಪಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

‘‘‘ಸಾಧಾವುಸೋ’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ
ಉತ್ತರಿಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ –

‘‘‘ಪಞ್ಞವಾ ಪಞ್ಞವಾ’ತಿ, ಆವುಸೋ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಞವಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ?

‘‘‘ಪಜಾನಾತಿ ಪಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಞವಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

‘‘ಕಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ? ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ‘ಪಜಾನಾತಿ ಪಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಞವಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

‘‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ, ಆವುಸೋ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ?

‘‘‘ವಿಜಾನಾತಿ ವಿಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

‘‘ಕಿಞ್ಚ ವಿಜಾನಾತಿ? ಸುಖನ್ತಿಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ, ದುಕ್ಖನ್ತಿಪಿ
ವಿಜಾನಾತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖನ್ತಿಪಿ ವಿಜಾನಾತಿ। ‘ವಿಜಾನಾತಿ ವಿಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ತಸ್ಮಾ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ಪಞ್ಞಾ ಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಉದಾಹು ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ? ಲಬ್ಭಾ ಚ ಪನಿಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ [ವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜಿತ್ವಾ (ಕ॰)]
ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ಪಞ್ಞಾ ಯಞ್ಚ
ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ, ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ। ನ ಚ ಲಬ್ಭಾ ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ। ಯಂ ಹಾವುಸೋ [ಯಞ್ಚಾವುಸೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)], ಪಜಾನಾತಿ ತಂ ವಿಜಾನಾತಿ, ಯಂ ವಿಜಾನಾತಿ ತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ, ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ। ನ ಚ ಲಬ್ಭಾ ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತು’’ನ್ತಿ।

‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ಪಞ್ಞಾ ಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಸಂಸಟ್ಠಾನಂ ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾನಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ಪಞ್ಞಾ ಯಞ್ಚ
ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಂಸಟ್ಠಾನಂ ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾನಂ ಪಞ್ಞಾ ಭಾವೇತಬ್ಬಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪರಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ। ಇದಂ ನೇಸಂ ನಾನಾಕರಣ’’ನ್ತಿ।

೪೫೦. ‘‘‘ವೇದನಾ ವೇದನಾ’ತಿ, ಆವುಸೋ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ , ವೇದನಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ?

‘‘‘ವೇದೇತಿ ವೇದೇತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ವೇದನಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

‘‘ಕಿಞ್ಚ ವೇದೇತಿ? ಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದೇತಿ, ದುಕ್ಖಮ್ಪಿ ವೇದೇತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಮ್ಪಿ ವೇದೇತಿ। ‘ವೇದೇತಿ ವೇದೇತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ವೇದನಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

‘‘‘ಸಞ್ಞಾ ಸಞ್ಞಾ’ತಿ, ಆವುಸೋ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸಞ್ಞಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ?

‘‘‘ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಸಞ್ಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಞ್ಞಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

‘‘ಕಿಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ? ನೀಲಕಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಪೀತಕಮ್ಪಿ
ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಲೋಹಿತಕಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಓದಾತಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ। ‘ಸಞ್ಜಾನಾತಿ
ಸಞ್ಜಾನಾತೀ’ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಞ್ಞಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ।

‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ವೇದನಾ ಯಾ ಚ ಸಞ್ಞಾ ಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇ
ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಉದಾಹು ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ? ಲಬ್ಭಾ ಚ ಪನಿಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ
ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಯಾ ಚಾವುಸೋ, ವೇದನಾ ಯಾ ಚ ಸಞ್ಞಾ
ಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ, ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ। ನ ಚ ಲಬ್ಭಾ ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ
ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ। ಯಂ ಹಾವುಸೋ [ಯಞ್ಚಾವುಸೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)],
ವೇದೇತಿ ತಂ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಯಂ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ತಂ ವಿಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ
ನೋ ವಿಸಂಸಟ್ಠಾ। ನ ಚ ಲಬ್ಭಾ ಇಮೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ
ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತು’’ನ್ತಿ।

೪೫೧. ‘‘ನಿಸ್ಸಟ್ಠೇನ ಹಾವುಸೋ [ನಿಸ್ಸಟ್ಠೇನ ಪನಾವುಸೋ (?)], ಪಞ್ಚಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಕಿಂ ನೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ?

‘‘ನಿಸ್ಸಟ್ಠೇನ ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣೇನ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ನೇಯ್ಯಂ, ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ನೇಯ್ಯಂ, ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ನೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।

‘‘ನೇಯ್ಯಂ ಪನಾವುಸೋ, ಧಮ್ಮಂ ಕೇನ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ?

‘‘ನೇಯ್ಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಧಮ್ಮಂ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ।

‘‘ಪಞ್ಞಾ ಪನಾವುಸೋ, ಕಿಮತ್ಥಿಯಾ’’ತಿ?

‘‘ಪಞ್ಞಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಭಿಞ್ಞತ್ಥಾ ಪರಿಞ್ಞತ್ಥಾ ಪಹಾನತ್ಥಾ’’ತಿ।

೪೫೨. ‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯಾ’’ತಿ?

‘‘ದ್ವೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯ –
ಪರತೋ ಚ ಘೋಸೋ, ಯೋನಿಸೋ ಚ ಮನಸಿಕಾರೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ
ಉಪ್ಪಾದಾಯಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಿಹಿ ಪನಾವುಸೋ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅನುಗ್ಗಹಿತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚ, ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚಾ’’ತಿ?

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅನುಗ್ಗಹಿತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚ, ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚ। ಇಧಾವುಸೋ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಸೀಲಾನುಗ್ಗಹಿತಾ ಚ ಹೋತಿ,
ಸುತಾನುಗ್ಗಹಿತಾ ಚ ಹೋತಿ, ಸಾಕಚ್ಛಾನುಗ್ಗಹಿತಾ ಚ ಹೋತಿ, ಸಮಥಾನುಗ್ಗಹಿತಾ ಚ ಹೋತಿ,
ವಿಪಸ್ಸನಾನುಗ್ಗಹಿತಾ ಚ ಹೋತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಅನುಗ್ಗಹಿತಾ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚ,
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾ ಚ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಫಲಾನಿಸಂಸಾ ಚಾ’’ತಿ।

೪೫೩. ‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಭವಾ’’ತಿ?

‘‘ತಯೋಮೇ, ಆವುಸೋ, ಭವಾ – ಕಾಮಭವೋ , ರೂಪಭವೋ, ಅರೂಪಭವೋ’’ತಿ।

‘‘ಕಥಂ ಪನಾವುಸೋ, ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣಾನಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸತ್ತಾನಂ ತಣ್ಹಾಸಂಯೋಜನಾನಂ ತತ್ರತತ್ರಾಭಿನನ್ದನಾ – ಏವಂ ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ।

‘‘ಕಥಂ ಪನಾವುಸೋ, ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ಅವಿಜ್ಜಾವಿರಾಗಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದಾ ತಣ್ಹಾನಿರೋಧಾ – ಏವಂ ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।

೪೫೪. ‘‘ಕತಮಂ ಪನಾವುಸೋ, ಪಠಮಂ ಝಾನ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ
ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ –
ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಆವುಸೋ, ಪಠಮಂ ಝಾನ’’ನ್ತಿ।

‘‘ಪಠಮಂ ಪನಾವುಸೋ, ಝಾನಂ ಕತಿಅಙ್ಗಿಕ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಪಠಮಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಝಾನಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ। ಇಧಾವುಸೋ, ಪಠಮಂ
ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವತ್ತತಿ, ವಿಚಾರೋ ಚ ಪೀತಿ ಚ ಸುಖಞ್ಚ
ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಚ। ಪಠಮಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಝಾನಂ ಏವಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕ’’ನ್ತಿ।

‘‘ಪಠಮಂ ಪನಾವುಸೋ, ಝಾನಂ ಕತಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನಂ ಕತಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಪಠಮಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಝಾನಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನಂ, ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ। ಇಧಾವುಸೋ, ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ, ಥೀನಮಿದ್ಧಂ ಪಹೀನಂ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪಹೀನಂ
ಹೋತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ; ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವತ್ತತಿ, ವಿಚಾರೋ ಚ ಪೀತಿ ಚ ಸುಖಞ್ಚ
ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಚ। ಪಠಮಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಝಾನಂ ಏವಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನಂ
ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತ’’ನ್ತಿ।

೪೫೫. ‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ , ಆವುಸೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ನಾನಾವಿಸಯಾನಿ ನಾನಾಗೋಚರಾನಿ, ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ
ಗೋಚರವಿಸಯಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಸೋತಿನ್ದ್ರಿಯಂ,
ಘಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಜಿವ್ಹಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಕಾಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ನಾನಾವಿಸಯಾನಂ ನಾನಾಗೋಚರಾನಂ, ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಗೋಚರವಿಸಯಂ
ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತಾನಂ, ಕಿಂ ಪಟಿಸರಣಂ, ಕೋ ಚ ನೇಸಂ ಗೋಚರವಿಸಯಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ನಾನಾವಿಸಯಾನಿ
ನಾನಾಗೋಚರಾನಿ, ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಗೋಚರವಿಸಯಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ –
ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಸೋತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಘಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಜಿವ್ಹಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಕಾಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ।
ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ನಾನಾವಿಸಯಾನಂ ನಾನಾಗೋಚರಾನಂ, ನ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಗೋಚರವಿಸಯಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತಾನಂ, ಮನೋ ಪಟಿಸರಣಂ, ಮನೋ ಚ ನೇಸಂ ಗೋಚರವಿಸಯಂ
ಪಚ್ಚನುಭೋತೀ’’ತಿ।

೪೫೬.
‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ,
ಸೋತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಘಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಜಿವ್ಹಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಕಾಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಇಮಾನಿ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’ತಿ?

‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ –
ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಂ, ಸೋತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಘಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಜಿವ್ಹಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಕಾಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ।
ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಆಯುಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ಆಯು ಪನಾವುಸೋ, ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ?

‘‘ಆಯು ಉಸ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ।

‘‘ಉಸ್ಮಾ ಪನಾವುಸೋ, ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ?

‘‘ಉಸ್ಮಾ ಆಯುಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ।

‘‘ಇದಾನೇವ ಖೋ ಮಯಂ, ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ‘ಆಯು ಉಸ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’ತಿ। ಇದಾನೇವ ಪನ ಮಯಂ, ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ‘ಉಸ್ಮಾ ಆಯುಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’ತಿ।

‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾವುಸೋ, ಇಮಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ’’ತಿ?

‘‘ತೇನ ಹಾವುಸೋ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ; ಉಪಮಾಯಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ
ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ
ಝಾಯತೋ ಅಚ್ಚಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಆಭಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಆಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಚ್ಚಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ಆಯು ಉಸ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತಿ, ಉಸ್ಮಾ ಆಯುಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ।

೪೫೭. ‘‘ತೇವ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ, ತೇ ವೇದನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ ಅಞ್ಞೇ ವೇದನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ,
ಆವುಸೋ, ತೇವ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ ತೇ ವೇದನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ। ತೇ ಚ ಹಾವುಸೋ, ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ ಅಭವಿಂಸು
ತೇ ವೇದನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ಯಿದಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವುಟ್ಠಾನಂ
ಪಞ್ಞಾಯೇಥ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅಞ್ಞೇ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ ಅಞ್ಞೇ ವೇದನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ,
ತಸ್ಮಾ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವುಟ್ಠಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’’ತಿ।

‘‘ಯದಾ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಕಾಯಂ ಕತಿ ಧಮ್ಮಾ ಜಹನ್ತಿ; ಅಥಾಯಂ ಕಾಯೋ ಉಜ್ಝಿತೋ ಅವಕ್ಖಿತ್ತೋ ಸೇತಿ, ಯಥಾ ಕಟ್ಠಂ ಅಚೇತನ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಯದಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಕಾಯಂ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಜಹನ್ತಿ – ಆಯು ಉಸ್ಮಾ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ; ಅಥಾಯಂ ಕಾಯೋ ಉಜ್ಝಿತೋ ಅವಕ್ಖಿತ್ತೋ ಸೇತಿ, ಯಥಾ ಕಟ್ಠಂ ಅಚೇತನ’’ನ್ತಿ।

‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಆವುಸೋ, ಮತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಯೋ ಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ – ಇಮೇಸಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಆವುಸೋ, ಮತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ತಸ್ಸ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ ,
ವಚೀಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ,
ಆಯು ಪರಿಕ್ಖೀಣೋ, ಉಸ್ಮಾ ವೂಪಸನ್ತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪರಿಭಿನ್ನಾನಿ। ಯೋ ಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು
ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ ತಸ್ಸಪಿ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ,
ವಚೀಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುದ್ಧಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ,
ಆಯು ನ ಪರಿಕ್ಖೀಣೋ, ಉಸ್ಮಾ ಅವೂಪಸನ್ತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ। ಯ್ವಾಯಂ,
ಆವುಸೋ, ಮತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಯೋ ಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ – ಇದಂ
ನೇಸಂ ನಾನಾಕರಣ’’ನ್ತಿ।

೪೫೮. ‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ। ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ
ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

‘‘ದ್ವೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ
– ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಞ್ಚ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚ ಧಾತುಯಾ ಮನಸಿಕಾರೋ। ಇಮೇ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಠಿತಿಯಾ’’ತಿ?

‘‘ತಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಠಿತಿಯಾ
– ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಞ್ಚ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚ ಧಾತುಯಾ ಮನಸಿಕಾರೋ, ಪುಬ್ಬೇ ಚ
ಅಭಿಸಙ್ಖಾರೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ತಯೋ ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ
ಠಿತಿಯಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಿ ಪನಾವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಾಯಾ’’ತಿ?

‘‘ದ್ವೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ
ವುಟ್ಠಾನಾಯ – ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಞ್ಚ ಮನಸಿಕಾರೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚ ಧಾತುಯಾ ಅಮನಸಿಕಾರೋ।
ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ದ್ವೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತಾಯ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಾಯಾ’’ತಿ।

೪೫೯.
‘‘ಯಾ ಚಾಯಂ, ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ,
ಯಾ ಚ ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ
ನಾನಾತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ ಉದಾಹು ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಯಾ ಚಾಯಂ, ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಅನಿಮಿತ್ತಾ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ – ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ
ನಾನಾತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ; ಅತ್ಥಿ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ
ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ, ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನಂ’’।

‘‘ಕತಮೋ ಚಾವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನಾತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ’’?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ
ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ
ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ।
ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ
ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ
ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ,
ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’।

‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ
ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ,
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’।

‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞಗತೋ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋ ವಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋ ವಾ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಅತ್ತೇನ ವಾ ಅತ್ತನಿಯೇನ ವಾ’ತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಸುಞ್ಞತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’।

‘‘ಕತಮಾ ಚಾವುಸೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ’’?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ಅನಿಮಿತ್ತಂ
ಚೇತೋಸಮಾಧಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾವುಸೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।
ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನಾತ್ಥಾ ಚೇವ
ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ’’।

‘‘ಕತಮೋ ಚಾವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನಂ’’?

‘‘ರಾಗೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪಮಾಣಕರಣೋ, ದೋಸೋ ಪಮಾಣಕರಣೋ, ಮೋಹೋ ಪಮಾಣಕರಣೋ। ತೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ
ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಯಾವತಾ ಖೋ,
ಆವುಸೋ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ।
ಸಾ ಖೋ ಪನಾಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ।
ರಾಗೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಕಿಞ್ಚನೋ, ದೋಸೋ ಕಿಞ್ಚನೋ, ಮೋಹೋ ಕಿಞ್ಚನೋ। ತೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ।
ಯಾವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ
ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನಾಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ , ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ। ರಾಗೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ, ದೋಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ, ಮೋಹೋ ನಿಮಿತ್ತಕರಣೋ। ತೇ
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ
ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಯಾವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯೋ, ಅಕುಪ್ಪಾ ತಾಸಂ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ। ಸಾ ಖೋ ಪನಾಕುಪ್ಪಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಸುಞ್ಞಾ ರಾಗೇನ,
ಸುಞ್ಞಾ ದೋಸೇನ, ಸುಞ್ಞಾ ಮೋಹೇನ। ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಯಾಯೋ ಯಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಆಗಮ್ಮ ಇಮೇ
ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ।

ಇದಮವೋಚಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಮಹಾವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।

೪. ಚೂಳವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಂ

೪೬೦. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ
ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಯೇನ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಧಮ್ಮದಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘‘ಸಕ್ಕಾಯೋ ಸಕ್ಕಾಯೋ’ತಿ,
ಅಯ್ಯೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕತಮೋ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ? ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ
ಇಮೇ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಸಕ್ಕಾಯೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ –
ರೂಪುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ವೇದನುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ಸಞ್ಞುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ,
ಸಙ್ಖಾರುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ, ವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೋ। ಇಮೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ,
ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಸಕ್ಕಾಯೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ।

‘‘ಸಾಧಯ್ಯೇ’’ತಿ ಖೋ ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾಯ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ – ‘‘‘ಸಕ್ಕಾಯಸಮುದಯೋ ಸಕ್ಕಾಯಸಮುದಯೋ’ತಿ, ಅಯ್ಯೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕತಮೋ ನು
ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯಸಮುದಯೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಾಯಂ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ತಣ್ಹಾ
ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ನನ್ದೀರಾಗಸಹಗತಾ ತತ್ರತತ್ರಾಭಿನನ್ದಿನೀ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮತಣ್ಹಾ
ಭವತಣ್ಹಾ ವಿಭವತಣ್ಹಾ; ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಕ್ಕಾಯಸಮುದಯೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ।

‘‘‘ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧೋ ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧೋ’ತಿ, ಅಯ್ಯೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕತಮೋ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ?

‘‘ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ,
ತಸ್ಸಾಯೇವ ತಣ್ಹಾಯ ಅಸೇಸವಿರಾಗನಿರೋಧೋ ಚಾಗೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಮುತ್ತಿ ಅನಾಲಯೋ; ಅಯಂ ಖೋ,
ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ’’ತಿ।

‘‘‘ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ
ಪಟಿಪದಾ’ತಿ, ಅಯ್ಯೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕತಮಾ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ
ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ’’ತಿ?

‘‘ಅಯಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ವುತ್ತಾ ಭಗವತಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧೀ’’ತಿ।

‘‘ತಞ್ಞೇವ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಉಪಾದಾನಂ ತೇ [ತೇವ (ಸೀ॰)]
ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಉದಾಹು ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಞ್ಚಹುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಉಪಾದಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ
ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ತಞ್ಞೇವ ಉಪಾದಾನಂ ತೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ, ನಾಪಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಞ್ಚಹುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಉಪಾದಾನಂ। ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ತಂ ತತ್ಥ ಉಪಾದಾನ’’ನ್ತಿ।

೪೬೧.
‘‘ಕಥಂ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಇಧಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಅಸ್ಸುತವಾ
ಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ,
ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ರೂಪಂ
ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ರೂಪವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ, ಅತ್ತನಿ ವಾ ರೂಪಂ, ರೂಪಸ್ಮಿಂ ವಾ
ಅತ್ತಾನಂ। ವೇದನಂ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಂ… ಸಙ್ಖಾರೇ… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ,
ವಿಞ್ಞಾಣವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ, ಅತ್ತನಿ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ।
ಏವಂ ಖೋ , ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಹೋತೀ’’ತಿ।

‘‘ಕಥಂ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ಇಧಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ, ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ
ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ
ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ, ನ ರೂಪಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ,
ನ ರೂಪವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ, ನ ಅತ್ತನಿ ವಾ ರೂಪಂ, ನ ರೂಪಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ। ನ
ವೇದನಂ…ಪೇ॰… ನ ಸಞ್ಞಂ… ನ ಸಙ್ಖಾರೇ…ಪೇ॰… ನ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ನ
ವಿಞ್ಞಾಣವನ್ತಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ , ನ ಅತ್ತನಿ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ನ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ।

೪೬೨. ‘‘ಕತಮೋ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ?

‘‘ಅಯಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧೀ’’ತಿ। ‘‘ಅರಿಯೋ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಸಙ್ಖತೋ ಉದಾಹು ಅಸಙ್ಖತೋ’’ತಿ?

‘‘ಅರಿಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಸಙ್ಖತೋ’’ತಿ ।

‘‘ಅರಿಯೇನ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಯೋ ಖನ್ಧಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಉದಾಹು ತೀಹಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ ಸಙ್ಗಹಿತೋ’’ತಿ?

‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಅರಿಯೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತಯೋ
ಖನ್ಧಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾ; ತೀಹಿ ಚ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಖನ್ಧೇಹಿ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ
ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ಯಾ ಚಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಯೋ ಚ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಯೋ ಚ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೋ
ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಯೋ ಚ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೋ
ಯಾ ಚ ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಯೋ ಚ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ। ಯಾ ಚ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಯೋ ಚ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಮೋ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಮಾಧಿ, ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಾಧಿನಿಮಿತ್ತಾ, ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಾಧಿಪರಿಕ್ಖಾರಾ, ಕತಮಾ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾ’’ತಿ?

‘‘ಯಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತಾ ಅಯಂ ಸಮಾಧಿ;
ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಸಮಾಧಿನಿಮಿತ್ತಾ; ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ ಸಮಾಧಿಪರಿಕ್ಖಾರಾ। ಯಾ
ತೇಸಂಯೇವ ಧಮ್ಮಾನಂ ಆಸೇವನಾ ಭಾವನಾ ಬಹುಲೀಕಮ್ಮಂ, ಅಯಂ ಏತ್ಥ ಸಮಾಧಿಭಾವನಾ’’ತಿ।

೪೬೩. ‘‘ಕತಿ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ?

‘‘ತಯೋಮೇ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಙ್ಖಾರಾ – ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ।

‘‘ಕತಮೋ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ಕತಮೋ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಕತಮೋ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ?

‘‘ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಸಞ್ಞಾ ಚ ವೇದನಾ ಚ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ।

‘‘ಕಸ್ಮಾ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ಕಸ್ಮಾ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಕಸ್ಮಾ ಸಞ್ಞಾ ಚ ವೇದನಾ ಚ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ?

‘‘ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ
ವಿಸಾಖ, ಕಾಯಿಕಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ಕಾಯಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ।
ಪುಬ್ಬೇ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವಿತಕ್ಕೇತ್ವಾ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಾಚಂ ಭಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಮಾ
ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ। ಸಞ್ಞಾ ಚ ವೇದನಾ ಚ ಚೇತಸಿಕಾ ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಾ, ತಸ್ಮಾ ಸಞ್ಞಾ ಚ ವೇದನಾ ಚ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ।

೪೬೪. ‘‘ಕಥಂ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಅಹಂ
ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಹಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ’ತಿ
ವಾ। ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇವ ತಥಾ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವಿತಂ ಹೋತಿ ಯಂ ತಂ ತಥತ್ತಾಯ ಉಪನೇತೀ’’ತಿ।

‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ
ಪನಾಯ್ಯೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಠಮಂ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ – ಯದಿ ವಾ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ಯದಿ
ವಾ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಯದಿ ವಾ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ? ‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಠಮಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ತತೋ
ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ತತೋ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ।

‘‘ಕಥಂ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ?

‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ
ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಹಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ
ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಅಹಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಾಮೀ’ತಿ ವಾ,
‘ಅಹಂ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತೋ’ತಿ ವಾ। ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇವ ತಥಾ
ಚಿತ್ತಂ ಭಾವಿತಂ ಹೋತಿ ಯಂ ತಂ ತಥತ್ತಾಯ ಉಪನೇತೀ’’ತಿ।

‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಪನಾಯ್ಯೇ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ – ಯದಿ ವಾ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ಯದಿ ವಾ
ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ, ಯದಿ ವಾ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ?
‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಠಮಂ
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರೋ, ತತೋ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರೋ, ತತೋ ವಚೀಸಙ್ಖಾರೋ’’ತಿ।

‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತಂ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಕತಿ ಫಸ್ಸಾ ಫುಸನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖುಂ ತಯೋ ಫಸ್ಸಾ ಫುಸನ್ತಿ – ಸುಞ್ಞತೋ ಫಸ್ಸೋ, ಅನಿಮಿತ್ತೋ ಫಸ್ಸೋ, ಅಪ್ಪಣಿಹಿತೋ ಫಸ್ಸೋ’’ತಿ।

‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಪನಾಯ್ಯೇ,
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಿಂನಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಕಿಂಪೋಣಂ ಕಿಂಪಬ್ಭಾರ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖುನೋ
ವಿವೇಕನಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ವಿವೇಕಪೋಣಂ ವಿವೇಕಪಬ್ಭಾರ’’ನ್ತಿ।

೪೬೫. ‘‘ಕತಿ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾ’’ತಿ?

‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾ – ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ’’ತಿ।

‘‘ಕತಮಾ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ಕತಮಾ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಕತಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ’’ತಿ?

‘‘ಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಕಾಯಿಕಂ ವಾ ಚೇತಸಿಕಂ ವಾ ಸುಖಂ ಸಾತಂ
ವೇದಯಿತಂ – ಅಯಂ ಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಕಾಯಿಕಂ ವಾ ಚೇತಸಿಕಂ ವಾ
ದುಕ್ಖಂ ಅಸಾತಂ ವೇದಯಿತಂ – ಅಯಂ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ। ಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಕಾಯಿಕಂ ವಾ
ಚೇತಸಿಕಂ ವಾ ನೇವ ಸಾತಂ ನಾಸಾತಂ ವೇದಯಿತಂ – ಅಯಂ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ’’ತಿ।

‘‘ಸುಖಾ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾ ಕಿಂಸುಖಾ ಕಿಂದುಕ್ಖಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಕಿಂಸುಖಾ ಕಿಂದುಕ್ಖಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ಕಿಂಸುಖಾ ಕಿಂದುಕ್ಖಾ’’ತಿ?

‘‘ಸುಖಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾ ಠಿತಿಸುಖಾ ವಿಪರಿಣಾಮದುಕ್ಖಾ; ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಠಿತಿದುಕ್ಖಾ ವಿಪರಿಣಾಮಸುಖಾ ; ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ ಞಾಣಸುಖಾ ಅಞ್ಞಾಣದುಕ್ಖಾ’’ತಿ।

‘‘ಸುಖಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಅನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ, ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಅನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಅನುಸಯೋ ಅನುಸೇತೀ’’ತಿ?

‘‘ಸುಖಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ,
ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ
ಅನುಸೇತೀ’’ತಿ।

‘‘ಸಬ್ಬಾಯ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ
ಅನುಸೇತಿ, ಸಬ್ಬಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ, ಸಬ್ಬಾಯ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ
ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತೀ’’ತಿ?

‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಬ್ಬಾಯ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ
ಅನುಸೇತಿ, ನ ಸಬ್ಬಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ, ನ ಸಬ್ಬಾಯ
ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತೀ’’ತಿ।

‘‘ಸುಖಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಹಾತಬ್ಬಂ, ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಹಾತಬ್ಬಂ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಹಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ?

‘‘ಸುಖಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ,
ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ
ಪಹಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ।

‘‘ಸಬ್ಬಾಯ ನು ಖೋ, ಅಯ್ಯೇ, ಸುಖಾಯ
ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ, ಸಬ್ಬಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ,
ಸಬ್ಬಾಯ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ?

‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಸಬ್ಬಾಯ ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ರಾಗಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಬ್ಬಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ ,
ನ ಸಬ್ಬಾಯ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ ಪಹಾತಬ್ಬೋ। ಇಧಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ,
ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ
ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ರಾಗಂ ತೇನ ಪಜಹತಿ, ನ ತತ್ಥ
ರಾಗಾನುಸಯೋ ಅನುಸೇತಿ। ಇಧಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖು ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಕುದಾಸ್ಸು
ನಾಮಾಹಂ ತದಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯದರಿಯಾ ಏತರಹಿ ಆಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರನ್ತೀ’ತಿ? ಇತಿ ಅನುತ್ತರೇಸು ವಿಮೋಕ್ಖೇಸು ಪಿಹಂ ಉಪಟ್ಠಾಪಯತೋ
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಪಿಹಾಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ದೋಮನಸ್ಸಂ। ಪಟಿಘಂ ತೇನ ಪಜಹತಿ, ನ ತತ್ಥ ಪಟಿಘಾನುಸಯೋ
ಅನುಸೇತಿ। ಇಧಾವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ, ಪುಬ್ಬೇವ
ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ
ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಅವಿಜ್ಜಂ ತೇನ ಪಜಹತಿ, ನ ತತ್ಥ ಅವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋ
ಅನುಸೇತೀ’’ತಿ।

೪೬೬. ‘‘ಸುಖಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ಸುಖಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾಯ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ದುಕ್ಖಾಯ ಪನ್ನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ದುಕ್ಖಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾಯ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ವೇದನಾಯ ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವೇದನಾಯ ಅವಿಜ್ಜಾ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವಿಜ್ಜಾ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ವಿಜ್ಜಾಯ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ವಿಜ್ಜಾಯ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ವಿಮುತ್ತಿ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಪನಾಯ್ಯೇ , ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ?

‘‘ವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ।

‘‘ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಪನಾಯ್ಯೇ, ಕಿಂ ಪಟಿಭಾಗೋ’’ತಿ? ‘‘ಅಚ್ಚಯಾಸಿ, ಆವುಸೋ [ಅಚ್ಚಸರಾವುಸೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಅಚ್ಚಸ್ಸರಾವುಸೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ವಿಸಾಖ, ಪಞ್ಹಂ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಞ್ಹಾನಂ ಪರಿಯನ್ತಂ ಗಹೇತುಂ। ನಿಬ್ಬಾನೋಗಧಞ್ಹಿ, ಆವುಸೋ
ವಿಸಾಖ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಪರಾಯನಂ ನಿಬ್ಬಾನಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಚ ತ್ವಂ,
ಆವುಸೋ ವಿಸಾಖ, ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಥಾ ಚ ತೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರೋತಿ ತಥಾ ನಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ।

೪೬೭.
ಅಥ ಖೋ ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ
ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ
ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ
ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ವಿಸಾಖಂ ಉಪಾಸಕಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಣ್ಡಿತಾ, ವಿಸಾಖ, ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಮಹಾಪಞ್ಞಾ, ವಿಸಾಖ,
ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ। ಮಂ ಚೇಪಿ ತ್ವಂ, ವಿಸಾಖ, ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಹಮ್ಪಿ
ತಂ ಏವಮೇವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಂ, ಯಥಾ ತಂ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಏಸೋ ಚೇವೇತಸ್ಸ [ಏಸೋವೇತಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಅತ್ಥೋ। ಏವಞ್ಚ ನಂ [ಏವಮೇತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಧಾರೇಹೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ವಿಸಾಖೋ ಉಪಾಸಕೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಚೂಳವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।

೫. ಚೂಳಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತಂ

೪೬೮. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಿ।
ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ; ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ; ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ; ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ’’।

೪೬೯.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ?
ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು
ದೋಸೋ’ತಿ। ತೇ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ಖೋ ಮೋಳಿಬದ್ಧಾಹಿ [ಮೋಳಿಬನ್ಧಾಹಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಹಿ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂಸು ನಾಮ ತೇ ಭೋನ್ತೋ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಮೇಸು ಅನಾಗತಭಯಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಮಾಹಂಸು, ಕಾಮಾನಂ
ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ? ಸುಖೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಯ ತರುಣಾಯ ಮುದುಕಾಯ ಲೋಮಸಾಯ
ಬಾಹಾಯ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ’ತಿ ತೇ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ
ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ
ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯನ್ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಇದಂ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಮೇಸು ಅನಾಗತಭಯಂ
ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಮಾಹಂಸು, ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಇಮೇ ಹಿ ಮಯಂ
ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯಾಮಾ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಮಾಲುವಾಸಿಪಾಟಿಕಾ
ಫಲೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾಲುವಾಬೀಜಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಸಾಲಮೂಲೇ ನಿಪತೇಯ್ಯ। ಅಥ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಲೇ ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಸಾ ಭೀತಾ ಸಂವಿಗ್ಗಾ ಸನ್ತಾಸಂ
ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಲೇ ಅಧಿವತ್ಥಾಯ ದೇವತಾಯ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ
ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಆರಾಮದೇವತಾ ವನದೇವತಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಓಸಧಿತಿಣವನಪ್ಪತೀಸು ಅಧಿವತ್ಥಾ
ದೇವತಾ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಏವಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇಯ್ಯುಂ – ‘ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ, ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ;
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮೇತಂ ಮಾಲುವಾಬೀಜಂ ಮೋರೋ ವಾ ಗಿಲೇಯ್ಯ [ಮೋರೋ ವಾ ಗಿಲೇಯ್ಯ, ಗೋಧಾ ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ (ಕ॰)], ಮಗೋ ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ, ದವಡಾಹೋ [ವನದಾಹೋ (ಕ॰)] ವಾ ಡಹೇಯ್ಯ, ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ವಾ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯುಂ, ಉಪಚಿಕಾ ವಾ ಉಟ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ [ಉದ್ರಭೇಯ್ಯುಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)],
ಅಬೀಜಂ ವಾ ಪನಸ್ಸಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾಲುವಾಬೀಜಂ ನೇವ ಮೋರೋ ಗಿಲೇಯ್ಯ, ನ
ಮಗೋ ಖಾದೇಯ್ಯ, ನ ದವಡಾಹೋ ಡಹೇಯ್ಯ, ನ ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯುಂ, ನ ಉಪಚಿಕಾ
ಉಟ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ, ಬೀಜಞ್ಚ ಪನಸ್ಸ ತಂ ಪಾವುಸ್ಸಕೇನ ಮೇಘೇನ ಅಭಿಪ್ಪವುಟ್ಠಂ
ಸಮ್ಮದೇವ ವಿರುಹೇಯ್ಯ। ಸಾಸ್ಸ ಮಾಲುವಾಲತಾ ತರುಣಾ ಮುದುಕಾ ಲೋಮಸಾ ವಿಲಮ್ಬಿನೀ, ಸಾ ತಂ
ಸಾಲಂ ಉಪನಿಸೇವೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಲೇ ಅಧಿವತ್ಥಾಯ ದೇವತಾಯ ಏವಮಸ್ಸ –
‘ಕಿಂಸು ನಾಮ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ
ಆರಾಮದೇವತಾ ವನದೇವತಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಓಸಧಿತಿಣವನಪ್ಪತೀಸು ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಮಾಲುವಾಬೀಜೇ
ಅನಾಗತಭಯಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಏವಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇಸುಂ [ಸಮಸ್ಸಾಸೇಯ್ಯುಂ (ಕ॰)]
– ‘‘ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮೇತಂ ಮಾಲುವಾಬೀಜಂ ಮೋರೋ ವಾ ಗಿಲೇಯ್ಯ,
ಮಗೋ ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ, ದವಡಾಹೋ ವಾ ಡಹೇಯ್ಯ, ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ವಾ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯುಂ, ಉಪಚಿಕಾ ವಾ
ಉಟ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ, ಅಬೀಜಂ ವಾ ಪನಸ್ಸಾ’’ತಿ; ಸುಖೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಮಾಲುವಾಲತಾಯ ತರುಣಾಯ ಮುದುಕಾಯ
ಲೋಮಸಾಯ ವಿಲಮ್ಬಿನಿಯಾ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ’ತಿ। ಸಾ ತಂ ಸಾಲಂ ಅನುಪರಿಹರೇಯ್ಯ। ಸಾ ತಂ ಸಾಲಂ
ಅನುಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ವಿಟಭಿಂ [ವಿಟಪಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಟ್ಠ॰)]
ಕರೇಯ್ಯ। ಉಪರಿ ವಿಟಭಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಓಘನಂ ಜನೇಯ್ಯ। ಓಘನಂ ಜನೇತ್ವಾ ಯೇ ತಸ್ಸ ಸಾಲಸ್ಸ
ಮಹನ್ತಾ ಮಹನ್ತಾ ಖನ್ಧಾ ತೇ ಪದಾಲೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಾಲೇ ಅಧಿವತ್ಥಾಯ
ದೇವತಾಯ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಇದಂ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಆರಾಮದೇವತಾ
ವನದೇವತಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಓಸಧಿತಿಣವನಪ್ಪತೀಸು ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಮಾಲುವಾಬೀಜೇ ಅನಾಗತಭಯಂ
ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಏವಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇಸುಂ [ಸಮಸ್ಸಾಸೇಯ್ಯುಂ (ಕ॰)] – ‘‘ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ ಮಾ ಭವಂ ಭಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮೇತಂ ಮಾಲುವಾಬೀಜಂ ಮೋರೋ ವಾ ಗಿಲೇಯ್ಯ, ಮಗೋ ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ, ದವಡಾಹೋ ವಾ ಡಹೇಯ್ಯ, ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ವಾ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯುಂ, ಉಪಚಿಕಾ ವಾ ಉಟ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ ಅಬೀಜಂ ವಾ ಪನಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಯಞ್ಚಾಹಂ [ಯಂ ವಾಹಂ (ಕ॰), ಸ್ವಾಹಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ಮಾಲುವಾಬೀಜಹೇತು ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಾಮೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸನ್ತಿ ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ ‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು
ದೋಸೋ’ತಿ । ತೇ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ
ಮೋಳಿಬದ್ಧಾಹಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಹಿ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂಸು ನಾಮ ತೇ
ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಮೇಸು ಅನಾಗತಭಯಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಮಾಹಂಸು,
ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ? ಸುಖೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಯ ತರುಣಾಯ ಮುದುಕಾಯ
ಲೋಮಸಾಯ ಬಾಹಾಯ ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ’ತಿ। ತೇ ಕಾಮೇಸು ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ಕಾಮೇಸು
ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ
ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ। ತೇ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದಯನ್ತಿ। ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಇದಂ ಖೋ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಾಮೇಸು ಅನಾಗತಭಯಂ
ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಮಾಹಂಸು, ಕಾಮಾನಂ ಪರಿಞ್ಞಂ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ। ಇಮೇ ಹಿ
ಮಯಂ ಕಾಮಹೇತು ಕಾಮನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಾಮಾ’ತಿ। ಇದಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೭೦.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಚೇಲಕೋ ಹೋತಿ ಮುತ್ತಾಚಾರೋ ಹತ್ಥಾಪಲೇಖನೋ,
ನಏಹಿಭದ್ದನ್ತಿಕೋ, ನತಿಟ್ಠಭದ್ದನ್ತಿಕೋ, ನಾಭಿಹಟಂ, ನ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ, ನ ನಿಮನ್ತನಂ
ಸಾದಿಯತಿ, ಸೋ ನ ಕುಮ್ಭಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ಕಳೋಪಿಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ
ಏಳಕಮನ್ತರಂ, ನ ದಣ್ಡಮನ್ತರಂ, ನ ಮುಸಲಮನ್ತರಂ, ನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ, ನ
ಗಬ್ಭಿನಿಯಾ, ನ ಪಾಯಮಾನಾಯ, ನ ಪುರಿಸನ್ತರಗತಾಯ, ನ ಸಙ್ಕಿತ್ತೀಸು, ನ ಯತ್ಥ ಸಾ
ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ನ ಯತ್ಥ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಸಣ್ಡಸಣ್ಡಚಾರಿನೀ, ನ
ಮಚ್ಛಂ, ನ ಮಂಸಂ, ನ ಸುರಂ, ನ ಮೇರಯಂ, ನ ಥುಸೋದಕಂ ಪಿವತಿ। ಸೋ ಏಕಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ
ಏಕಾಲೋಪಿಕೋ, ದ್ವಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ ದ್ವಾಲೋಪಿಕೋ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಗಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ
ಸತ್ತಾಲೋಪಿಕೋ। ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ದತ್ತಿಯಾ ಯಾಪೇತಿ, ದ್ವೀಹಿಪಿ ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇತಿ… ಸತ್ತಹಿಪಿ
ದತ್ತೀಹಿ ಯಾಪೇತಿ। ಏಕಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ, ದ್ವೀಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ…
ಸತ್ತಾಹಿಕಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತಿ। ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅದ್ಧಮಾಸಿಕಮ್ಪಿ
ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಭೋಜನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಸಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ ,
ಸಾಮಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ನೀವಾರಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ದದ್ದುಲಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಹಟಭಕ್ಖೋ ವಾ
ಹೋತಿ, ಕಣಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಆಚಾಮಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಪಿಞ್ಞಾಕಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ,
ತಿಣಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಗೋಮಯಭಕ್ಖೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಯಾಪೇತಿ ಪವತ್ತಫಲಭೋಜೀ। ಸೋ
ಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಮಸಾಣಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಛವದುಸ್ಸಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಪಂಸುಕೂಲಾನಿಪಿ
ಧಾರೇತಿ, ತಿರೀಟಾನಿಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಅಜಿನಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಅಜಿನಕ್ಖಿಪಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ,
ಕುಸಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ವಾಕಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಫಲಕಚೀರಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಕೇಸಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ
ಧಾರೇತಿ, ವಾಳಕಮ್ಬಲಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಉಲೂಕಪಕ್ಖಮ್ಪಿ ಧಾರೇತಿ, ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚಕೋಪಿ ಹೋತಿ,
ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ, ಉಬ್ಭಟ್ಠಕೋಪಿ ಹೋತಿ, ಆಸನಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ,
ಉಕ್ಕುಟಿಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಮನುಯುತ್ತೋ, ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯಿಕೋಪಿ ಹೋತಿ,
ಕಣ್ಟಕಾಪಸ್ಸಯೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ [ಪಸ್ಸ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೫೫ ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತೇ], ಸಾಯತತಿಯಕಮ್ಪಿ ಉದಕೋರೋಹನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ। ಇತಿ ಏವರೂಪಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಕಾಯಸ್ಸ ಆತಾಪನಪರಿತಾಪನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ ।
ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೭೧. ‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ? ಇಧ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಕತಿಯಾ ತಿಬ್ಬರಾಗಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ರಾಗಜಂ ದುಕ್ಖಂ
ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಪಕತಿಯಾ ತಿಬ್ಬದೋಸಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ದೋಸಜಂ
ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಪಕತಿಯಾ ತಿಬ್ಬಮೋಹಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ
ಮೋಹಜಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ, ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ,
ಅಸ್ಸುಮುಖೋಪಿ ರುದಮಾನೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ।

೪೭೨.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ?
ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಕತಿಯಾ ನ ತಿಬ್ಬರಾಗಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ನ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ರಾಗಜಂ
ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಪಕತಿಯಾ ನ ತಿಬ್ಬದೋಸಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ನ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ
ದೋಸಜಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಪಕತಿಯಾ ನ ತಿಬ್ಬಮೋಹಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ , ಸೋ ನ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಮೋಹಜಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ
ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ
ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ
ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ। ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರಿ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಚೂಳಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।

೬. ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತಂ

೪೭೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾ ಏವಂಕಾಮಾ
ಏವಂಛನ್ದಾ ಏವಂಅಧಿಪ್ಪಾಯಾ – ‘ಅಹೋ ವತ ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಪರಿಹಾಯೇಯ್ಯುಂ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ತೇಸಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಸತ್ತಾನಂ ಏವಂಕಾಮಾನಂ ಏವಂಛನ್ದಾನಂ ಏವಂಅಧಿಪ್ಪಾಯಾನಂ ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಕಂ ಹೇತುಂ ಪಚ್ಚೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ,
ಧಮ್ಮಾ, ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ, ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ। ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಞ್ಞೇವ ಪಟಿಭಾತು
ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ; ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೪೭೪.
‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ
ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ
ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಅವಿನೀತೋ, ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಜಾನಾತಿ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ
ಜಾನಾತಿ, ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಜಾನಾತಿ ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ
ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಜಾನನ್ತೋ, ಭಜಿತಬ್ಬೇ
ಧಮ್ಮೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಜಾನನ್ತೋ, ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಸೇವತಿ
ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಸೇವತಿ, ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಭಜತಿ ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಭಜತಿ।
ತಸ್ಸ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಸೇವತೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಸೇವತೋ, ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಭಜತೋ
ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಭಜತೋ ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಅವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ಸುತವಾ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ, ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ
ಸುವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ
ಸುವಿನೀತೋ, ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನಾತಿ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನಾತಿ, ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ
ಜಾನಾತಿ ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನನ್ತೋ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ
ಧಮ್ಮೇ ಜಾನನ್ತೋ, ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನನ್ತೋ ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಜಾನನ್ತೋ,
ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಸೇವತಿ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಸೇವತಿ, ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ನ ಭಜತಿ
ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಭಜತಿ। ತಸ್ಸ ಅಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಸೇವತೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಸೇವತೋ,
ಅಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಅಭಜತೋ ಭಜಿತಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮೇ ಭಜತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ವಿದ್ದಸುನೋ।

೪೭೫.
‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ; ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ;
ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ; ಅತ್ಥಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ।

೪೭೬. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ [ಯದಿದಂ (ಸೀ॰)]
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ, ತಂ ಅವಿದ್ವಾ
ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ
ಯಥಾಭೂತಂ ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ಸೇವತಿ, ತಂ ನ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಸೇವತೋ, ತಂ
ಅಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ
ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ
ಅವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ
ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ಸೇವತಿ, ತಂ ನ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಸೇವತೋ, ತಂ
ಅಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ
ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ
ಅವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ, ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ
ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ
ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ನ ಸೇವತಿ, ತಂ
ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸೇವತೋ, ತಂ ಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಅವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ, ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ
ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ಅವಿದ್ವಾ ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ನ ಸೇವತಿ, ತಂ
ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸೇವತೋ, ತಂ ಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಅವಿದ್ದಸುನೋ।

೪೭೭. ‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ
ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ವಿದ್ವಾ
ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ನ ಸೇವತಿ, ತಂ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸೇವತೋ,
ತಂ ಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ
ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ
ವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ
ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ನ ಸೇವತಿ, ತಂ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸೇವತೋ, ತಂ
ಪರಿವಜ್ಜಯತೋ , ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ
ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ಸೇವತಿ, ತಂ ನ
ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಸೇವತೋ, ತಂ ಅಪರಿವಜ್ಜಯತೋ, ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ವಿದ್ದಸುನೋ।

‘‘ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ
ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇದಂ ಖೋ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ। ತಂ ವಿದ್ವಾ ವಿಜ್ಜಾಗತೋ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನನ್ತೋ ತಂ ಸೇವತಿ, ತಂ ನ ಪರಿವಜ್ಜೇತಿ। ತಸ್ಸ ತಂ ಸೇವತೋ, ತಂ ಅಪರಿವಜ್ಜಯತೋ,
ಅನಿಟ್ಠಾ ಅಕನ್ತಾ ಅಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ವಿದ್ದಸುನೋ।

೪೭೮. ‘‘ಕತಮಞ್ಚ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ,
ಪಾಣಾತಿಪಾತಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಮೇಸು ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಹೋತಿ,
ಕಾಮೇಸು ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ
ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಹೋತಿ,
ಪಿಸುಣವಾಚಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಫರುಸವಾಚೋ ಹೋತಿ, ಫರುಸವಾಚಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ;
ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಪಚ್ಚಯಾ ಚ
ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು
ಹೋತಿ, ಅಭಿಜ್ಝಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ,
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೭೯.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ,
ಪಾಣಾತಿಪಾತಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ
ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ
ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಹೋತಿ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಪಚ್ಚಯಾ ಚ
ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ,
ಮುಸಾವಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ
ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಹೋತಿ, ಪಿಸುಣವಾಚಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಫರುಸವಾಚೋ ಹೋತಿ, ಫರುಸವಾಚಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ
ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ
ಹೋತಿ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ
ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ, ಅಭಿಜ್ಝಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ,
ಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೦.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ;
ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ
ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ
ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಮುಸಾವಾದಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ;
ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ , ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ;
ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ
ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ
ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ,
ಅನಭಿಜ್ಝಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ದೋಮನಸ್ಸೇನ ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಹಾಪಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೧.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ?
ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ
ಹೋತಿ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ
ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ
ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಮುಸಾವಾದಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ
ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ
ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ
ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ,
ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ವೇರಮಣೀಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ
ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ, ಅನಭಿಜ್ಝಾಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ;
ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಬ್ಯಾಪಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ; ಸಹಾಪಿ ಸುಖೇನ ಸಹಾಪಿ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಹೋತಿ,
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇದಂ, ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ। ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರಿ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಾನಿ।

೪೮೨.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿತ್ತಕಾಲಾಬು ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ
ಜೀವಿತುಕಾಮೋ ಅಮರಿತುಕಾಮೋ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಕೂಲೋ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ –
‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಅಯಂ ತಿತ್ತಕಾಲಾಬು ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪಿವ [ಪಿಪ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]। ತಸ್ಸ ತೇ ಪಿವತೋ [ಪಿಪತೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಚೇವ ನಚ್ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ [ಪೀತ್ವಾ (ಸೀ॰)]
ಚ ಪನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಸಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ
ಪಿವೇಯ್ಯ, ನಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ತಂ ಪಿವತೋ ಚೇವ ನಚ್ಛಾದೇಯ್ಯ ವಣ್ಣೇನಪಿ
ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ವದಾಮಿ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೩.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ।
ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಜೀವಿತುಕಾಮೋ ಅಮರಿತುಕಾಮೋ ಸುಖಕಾಮೋ
ದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಕೂಲೋ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಅಯಂ ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ
ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ
ಪಿವ। ತಸ್ಸ ತೇ ಪಿವತೋಹಿ [ಪಿವತೋಪಿ (ಕ॰)] ಖೋ ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಸಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ
ಪಿವೇಯ್ಯ, ನಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ತಂ ಪಿವತೋಹಿ ಖೋ ಛಾದೇಯ್ಯ ವಣ್ಣೇನಪಿ
ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ವದಾಮಿ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪೂತಿಮುತ್ತಂ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಸಂಸಟ್ಠಂ। ಅಥ
ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡುಕರೋಗೀ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಇದಂ
ಪೂತಿಮುತ್ತಂ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪಿವ। ತಸ್ಸ ತೇ ಪಿವತೋಹಿ ಖೋ
ನಚ್ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸುಖೀ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’ತಿ।
ಸೋ ತಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಪಿವೇಯ್ಯ, ನಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ತಂ ಪಿವತೋಹಿ ಖೋ
ನಚ್ಛಾದೇಯ್ಯ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸುಖೀ ಅಸ್ಸ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ವದಾಮಿ, ಯಮಿದಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನದುಕ್ಖಂ ಆಯತಿಂ ಸುಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೫.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಧಿ ಚ ಮಧು ಚ ಸಪ್ಪಿ ಚ ಫಾಣಿತಞ್ಚ ಏಕಜ್ಝಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ। ಅಥ
ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಪಕ್ಖನ್ದಿಕೋ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಇದಂ
ದಧಿಂ ಚ ಮಧುಂ ಚ ಸಪ್ಪಿಂ ಚ ಫಾಣಿತಞ್ಚ ಏಕಜ್ಝಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ,
ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪಿವ। ತಸ್ಸ ತೇ ಪಿವತೋ ಚೇವ ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ,
ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸುಖೀ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಪಿವೇಯ್ಯ,
ನಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ತಂ ಪಿವತೋ ಚೇವ ಛಾದೇಯ್ಯ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ,
ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸುಖೀ ಅಸ್ಸ। ತಥೂಪಮಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ವದಾಮಿ, ಯಮಿದಂ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ।

೪೮೬.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸ್ಸಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಮಾಸೇ ಸರದಸಮಯೇ ವಿದ್ಧೇ ವಿಗತವಲಾಹಕೇ
ದೇವೇ ಆದಿಚ್ಚೋ ನಭಂ ಅಬ್ಭುಸ್ಸಕ್ಕಮಾನೋ ಸಬ್ಬಂ ಆಕಾಸಗತಂ ತಮಗತಂ ಅಭಿವಿಹಚ್ಚ ಭಾಸತೇ ಚ
ತಪತೇ ಚ ವಿರೋಚತೇ ಚ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಿದಂ
ಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ತದಞ್ಞೇ
ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಪ್ಪವಾದೇ ಅಭಿವಿಹಚ್ಚ ಭಾಸತೇ ಚ ತಪತೇ ಚ ವಿರೋಚತೇ ಚಾ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

೭. ವೀಮಂಸಕಸುತ್ತಂ

೪೮೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವೀಮಂಸಕೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪರಸ್ಸ
ಚೇತೋಪರಿಯಾಯಂ ಅಜಾನನ್ತೇನ [ಆಜಾನನ್ತೇನ (ಪೀ॰ ಕ॰), ಅಜಾನನ್ತೇನ ಕಿನ್ತಿ (?)]
ತಥಾಗತೇ ಸಮನ್ನೇಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಾ ನೋ ವಾ’ ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಾ, ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ; ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಪಟಿಭಾತು ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ; ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ,
ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ । ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೪೮೮.
‘‘ವೀಮಂಸಕೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪರಸ್ಸ ಚೇತೋಪರಿಯಾಯಂ ಅಜಾನನ್ತೇನ ದ್ವೀಸು
ಧಮ್ಮೇಸು ತಥಾಗತೋ ಸಮನ್ನೇಸಿತಬ್ಬೋ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು – ‘ಯೇ
ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ
ವಾ’ತಿ? ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ
ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ, ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಸಮನ್ನೇಸತಿ – ‘ಯೇ ವೀತಿಮಿಸ್ಸಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ ತೇ
ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ ವಾ’ತಿ? ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ವೀತಿಮಿಸ್ಸಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ವೀತಿಮಿಸ್ಸಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ, ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಸಮನ್ನೇಸತಿ – ‘ಯೇ ವೋದಾತಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ ವಾ’ತಿ? ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ವೋದಾತಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ವೋದಾತಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’ತಿ, ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಸಮನ್ನೇಸತಿ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಇಮಂ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ, ಉದಾಹು
ಇತ್ತರಸಮಾಪನ್ನೋ’ತಿ? ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ
ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಇಮಂ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ, ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಇತ್ತರಸಮಾಪನ್ನೋ’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ
ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಇಮಂ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮಂ, ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಇತ್ತರಸಮಾಪನ್ನೋ’ತಿ, ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಸಮನ್ನೇಸತಿ – ‘ಞತ್ತಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಯಸಪ್ಪತ್ತೋ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ
ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆದೀನವಾ’ತಿ? ನ ತಾವ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆದೀನವಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ
ಯಾವ ನ ಞತ್ತಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಯಸಪ್ಪತ್ತೋ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಞತ್ತಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಯಸಪ್ಪತ್ತೋ , ಅಥಸ್ಸ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ
ಆದೀನವಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ। ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಞತ್ತಜ್ಝಾಪನ್ನೋ
ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಯಸಪ್ಪತ್ತೋ, ನಾಸ್ಸ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆದೀನವಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಞತ್ತಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ
ಭಿಕ್ಖು ಯಸಪ್ಪತ್ತೋ, ನಾಸ್ಸ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆದೀನವಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ, ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿಂ
ಸಮನ್ನೇಸತಿ – ‘ಅಭಯೂಪರತೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ, ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಯೂಪರತೋ; ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಕಾಮೇ ನ
ಸೇವತಿ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ? ತಮೇನಂ ಸಮನ್ನೇಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅಭಯೂಪರತೋ
ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ, ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಯೂಪರತೋ; ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಕಾಮೇ ನ ಸೇವತಿ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ।
ತಞ್ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಕೇ ಪನಾಯಸ್ಮತೋ ಆಕಾರಾ, ಕೇ
ಅನ್ವಯಾ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ಅಭಯೂಪರತೋ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ, ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಭಯೂಪರತೋ;
ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಕಾಮೇ ನ ಸೇವತಿ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ। ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾ ಹಿ ಪನ ಅಯಮಾಯಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ ವಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕೋ ವಾ
ವಿಹರನ್ತೋ, ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ಸುಗತಾ ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ದುಗ್ಗತಾ, ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ಗಣಮನುಸಾಸನ್ತಿ, ಯೇ ಚ
ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಮಿಸೇಸು ಸಂದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಚ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಮಿಸೇನ ಅನುಪಲಿತ್ತಾ,
ನಾಯಮಾಯಸ್ಮಾ ತಂ ತೇನ ಅವಜಾನಾತಿ । ಸಮ್ಮುಖಾ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ ಭಗವತೋ ಸುತಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ಅಭಯೂಪರತೋಹಮಸ್ಮಿ, ನಾಹಮಸ್ಮಿ ಭಯೂಪರತೋ, ವೀತರಾಗತ್ತಾ ಕಾಮೇ ನ ಸೇವಾಮಿ ಖಯಾ ರಾಗಸ್ಸಾ’ತಿ।

೪೮೯. ‘‘ತತ್ರ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋವ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ – ‘ಯೇ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ ವಾ’ತಿ?
ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಯೇ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’’’ತಿ।

‘‘ಯೇ ವೀತಿಮಿಸ್ಸಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ,
ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ ವಾತಿ? ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಯೇ ವೀತಿಮಿಸ್ಸಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ನ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ಯೇ ವೋದಾತಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾ
ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ನೋ ವಾತಿ? ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಯೇ
ವೋದಾತಾ ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ; ಏತಂಪಥೋಹಮಸ್ಮಿ,
ಏತಂಗೋಚರೋ [ಏತಪಥೋಹಮಸ್ಮಿ ಏತಗೋಚರೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ನೋ ಚ ತೇನ ತಮ್ಮಯೋ’ತಿ।

‘‘ಏವಂವಾದಿಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ಥಾರಂ ಅರಹತಿ ಸಾವಕೋ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ। ತಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಉತ್ತರುತ್ತರಿಂ ಪಣೀತಪಣೀತಂ
ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ
ಉತ್ತರುತ್ತರಿಂ ಪಣೀತಪಣೀತಂ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ ತಥಾ ತಥಾ ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮೇ
ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ,
ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದತಿ – ‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ,
ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ’ತಿ। ತಞ್ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರೇ ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ – ‘ಕೇ
ಪನಾಯಸ್ಮತೋ ಆಕಾರಾ, ಕೇ ಅನ್ವಯಾ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ,
ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ’ತಿ? ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಇಧಾಹಂ, ಆವುಸೋ, ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ
ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಉತ್ತರುತ್ತರಿಂ ಪಣೀತಪಣೀತಂ
ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಮೇ, ಆವುಸೋ , ಭಗವಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಉತ್ತರುತ್ತರಿಂ ಪಣೀತಪಣೀತಂ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಂ ತಥಾ ತಥಾಹಂ ತಸ್ಮಿಂ
ಧಮ್ಮೇ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಇಧೇಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮೇಸು ನಿಟ್ಠಮಗಮಂ, ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿಂ –
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ, ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ, ಧಮ್ಮೋ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ’ತಿ।

೪೯೦. ‘‘ಯಸ್ಸ
ಕಸ್ಸಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಇಮೇಹಿ ಪದೇಹಿ ಇಮೇಹಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ತಥಾಗತೇ
ಸದ್ಧಾ ನಿವಿಟ್ಠಾ ಹೋತಿ ಮೂಲಜಾತಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಕಾರವತೀ
ಸದ್ಧಾ ದಸ್ಸನಮೂಲಿಕಾ, ದಳ್ಹಾ; ಅಸಂಹಾರಿಯಾ ಸಮಣೇನ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ದೇವೇನ ವಾ
ಮಾರೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೇ
ಧಮ್ಮಸಮನ್ನೇಸನಾ ಹೋತಿ। ಏವಞ್ಚ ಪನ ತಥಾಗತೋ ಧಮ್ಮತಾಸುಸಮನ್ನಿಟ್ಠೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ವೀಮಂಸಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।

೮. ಕೋಸಮ್ಬಿಯಸುತ್ತಂ

೪೯೧. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಘೋಸಿತಾರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ
ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇ ನ ಚೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ನ ಚ ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ
ಉಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ ನಿಜ್ಝತ್ತಿಂ ಉಪೇನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ
ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ನ ಚೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ ಉಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ
ನಿಜ್ಝತ್ತಿಂ ಉಪೇನ್ತೀ’’ತಿ।

ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ,
ಭಿಕ್ಖು, ಮಮ ವಚನೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಹಿ – ‘ಸತ್ಥಾ ವೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ।
‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸತ್ಥಾ
ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರಥ, ತೇ ನ ಚೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಥ, ನ ಚ
ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ ಉಪೇಥ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇಥ, ನ ಚ ನಿಜ್ಝತ್ತಿಂ ಉಪೇಥಾ’’ತಿ?
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಸ್ಮಿಂ ತುಮ್ಹೇ ಸಮಯೇ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ
ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ
ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರಥ, ಅಪಿ ನು ತುಮ್ಹಾಕಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ…ಪೇ॰…
ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ
ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಇತಿ ಕಿರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಸ್ಮಿಂ ತುಮ್ಹೇ ಸಮಯೇ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ
ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರಥ, ನೇವ ತುಮ್ಹಾಕಂ
ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ
ಚ, ನ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ…ಪೇ॰… ನ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ತುಮ್ಹೇ, ಮೋಘಪುರಿಸಾ, ಕಿಂ ಜಾನನ್ತಾ
ಕಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ
ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರಥ, ತೇ ನ ಚೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಥ, ನ ಚ ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ ಉಪೇಥ, ನ ಚ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಜ್ಝಾಪೇಥ, ನ ಚ ನಿಜ್ಝತ್ತಿಂ ಉಪೇಥ ? ತಞ್ಹಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಮೋಘಪುರಿಸಾ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ।

೪೯೨.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಛಯಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ಸಾರಣೀಯಾ ಪಿಯಕರಣಾ
ಗರುಕರಣಾ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಛ? ಇಧ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ
ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋ ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ
ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋ ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕಿಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋ
ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯೇ ತೇ ಲಾಭಾ ಧಮ್ಮಿಕಾ
ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಪತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನಮತ್ತಮ್ಪಿ, ತಥಾರೂಪೇಹಿ ಲಾಭೇಹಿ
ಅಪ್ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀ ಹೋತಿ ಸೀಲವನ್ತೇಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸಾಧಾರಣಭೋಗೀ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ
ಸಾರಣೀಯೋ ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾನಿ ತಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅಚ್ಛಿದ್ದಾನಿ ಅಸಬಲಾನಿ ಅಕಮ್ಮಾಸಾನಿ ಭುಜಿಸ್ಸಾನಿ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾನಿ ಅಪರಾಮಟ್ಠಾನಿ ಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾನಿ ತಥಾರೂಪೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸೀಲಸಾಮಞ್ಞಗತೋ ವಿಹರತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋ ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅರಿಯಾ
ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ತಥಾರೂಪಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ
ದಿಟ್ಠಿಸಾಮಞ್ಞಗತೋ ವಿಹರತಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋ
ಪಿಯಕರಣೋ ಗರುಕರಣೋ ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

‘‘ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛ ಸಾರಣೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಪಿಯಕರಣಾ ಗರುಕರಣಾ
ಸಙ್ಗಹಾಯ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛನ್ನಂ
ಸಾರಣೀಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಏತಂ ಅಗ್ಗಂ ಏತಂ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಂ [ಸಙ್ಗಾಹಕಂ (?)]
ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟನಿಕಂ – ಯದಿದಂ ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅರಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ
ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೂಟಾಗಾರಸ್ಸ ಏತಂ ಅಗ್ಗಂ ಏತಂ
ಸಙ್ಗಾಹಿಕಂ ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟನಿಕಂ ಯದಿದಂ ಕೂಟಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಇಮೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಸಾರಣೀಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಏತಂ ಅಗ್ಗಂ ಏತಂ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಂ ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟನಿಕಂ ಯದಿದಂ ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅರಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ।

೪೯೩.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅರಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನಿಯ್ಯಾತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ
ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞಗತೋ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋ ವಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋ
ವಾ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ತಂ
ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹೀನಂ, ಯೇನಾಹಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನೇನ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ
ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಕಾಮರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಬ್ಯಾಪಾದಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಥೀನಮಿದ್ಧಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖು ಇಧಲೋಕಚಿನ್ತಾಯ ಪಸುತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖು ಪರಲೋಕಚಿನ್ತಾಯ ಪಸುತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಭಿಕ್ಖು ಭಣ್ಡನಜಾತೋ ಕಲಹಜಾತೋ ವಿವಾದಾಪನ್ನೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತೋ
ವಿಹರತಿ, ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋವ ಹೋತಿ । ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ –
‘ನತ್ಥಿ ಖೋ ಮೇ ತಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅಪ್ಪಹೀನಂ, ಯೇನಾಹಂ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನೇನ
ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಂ। ಸುಪ್ಪಣಿಹಿತಂ ಮೇ ಮಾನಸಂ
ಸಚ್ಚಾನಂ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ
ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೪.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಇಮಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ
ದಿಟ್ಠಿಂ ಆಸೇವನ್ತೋ ಭಾವೇನ್ತೋ ಬಹುಲೀಕರೋನ್ತೋ ಲಭಾಮಿ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಸಮಥಂ, ಲಭಾಮಿ
ಪಚ್ಚತ್ತಂ ನಿಬ್ಬುತಿ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆಸೇವನ್ತೋ
ಭಾವೇನ್ತೋ ಬಹುಲೀಕರೋನ್ತೋ ಲಭಾಮಿ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಸಮಥಂ, ಲಭಾಮಿ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ನಿಬ್ಬುತಿ’ನ್ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ದುತಿಯಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೫. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಥಾ ರೂಪಾಯಾಹಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಞ್ಞೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ
ತಥಾರೂಪಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯಾಹಂ ದಿಟ್ಠಿಯಾ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ನತ್ಥಿ ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಞ್ಞೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ತಥಾರೂಪಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ತತಿಯಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ
ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೬.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಕಥಂರೂಪಾಯ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ? ಧಮ್ಮತಾ
ಏಸಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ – ‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತಥಾರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾರೂಪಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಸತ್ಥರಿ
ವಾ ವಿಞ್ಞೂಸು ವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ದೇಸೇತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನೀಕರೋತಿ; ದೇಸೇತ್ವಾ
ವಿವರಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾನೀಕತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ’। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಹರೋ
ಕುಮಾರೋ ಮನ್ದೋ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕೋ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪಾದೇನ ವಾ ಅಙ್ಗಾರಂ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪಟಿಸಂಹರತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮತಾ ಏಸಾ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ
ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ – ‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತಥಾರೂಪಿಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಯಥಾರೂಪಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಸತ್ಥರಿ ವಾ ವಿಞ್ಞೂಸು ವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ದೇಸೇತಿ ವಿವರತಿ
ಉತ್ತಾನೀಕರೋತಿ; ದೇಸೇತ್ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾನೀಕತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ’। ಸೋ
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ
ತಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ
ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೭.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಕಥಂರೂಪಾಯ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ? ಧಮ್ಮತಾ
ಏಸಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ – ‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಯಾನಿ ತಾನಿ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಉಚ್ಚಾವಚಾನಿ ಕಿಂಕರಣೀಯಾನಿ ತತ್ಥ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಥ
ಖ್ವಾಸ್ಸ ತಿಬ್ಬಾಪೇಕ್ಖಾ ಹೋತಿ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಯ
ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾಯ’। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಾವೀ ತರುಣವಚ್ಛಾ ಥಮ್ಬಞ್ಚ ಆಲುಮ್ಪತಿ
ವಚ್ಛಕಞ್ಚ ಅಪಚಿನತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಧಮ್ಮತಾ ಏಸಾ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ – ‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಯಾನಿ ತಾನಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ
ಉಚ್ಚಾವಚಾನಿ ಕಿಂಕರಣೀಯಾನಿ ತತ್ಥ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ
ತಿಬ್ಬಾಪೇಕ್ಖಾ ಹೋತಿ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾಯ’। ಸೋ ಏವಂ
ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಧಮ್ಮತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೮. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಕಥಂರೂಪಾಯ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಲತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ? ಬಲತಾ ಏಸಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯಂ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ
ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಅಟ್ಠಿಂಕತ್ವಾ ಮನಸಿಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಚೇತಸಾ [ಸಬ್ಬಚೇತಸೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಸಾ (ಕ॰)]
ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾ ಓಹಿತಸೋತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಇದಮಸ್ಸ ಛಟ್ಠಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೪೯೯. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ
ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಕಥಂರೂಪಾಯ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಲತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ? ಬಲತಾ ಏಸಾ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯಂ ತಥಾಗತಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ
ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಲಭತಿ ಅತ್ಥವೇದಂ, ಲಭತಿ ಧಮ್ಮವೇದಂ, ಲಭತಿ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಂ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ। ಸೋ
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ ದಿಟ್ಠಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಾಯ ಬಲತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ। ಇದಮಸ್ಸ ಸತ್ತಮಂ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ ಅರಿಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪುಥುಜ್ಜನೇಹಿ।

೫೦೦. ‘‘ಏವಂ ಸತ್ತಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮತಾ ಸುಸಮನ್ನಿಟ್ಠಾ ಹೋತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ। ಏವಂ ಸತ್ತಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಕೋಸಮ್ಬಿಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಅಟ್ಠಮಂ।

೯. ಬ್ರಹ್ಮನಿಮನ್ತನಿಕಸುತ್ತಂ

೫೦೧. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

‘‘ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಾಯಂ ವಿಹರಾಮಿ ಸುಭಗವನೇ
ಸಾಲರಾಜಮೂಲೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಯೇನ ಬಕಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ
ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ನಿಚ್ಚಂ, ಇದಂ ಧುವಂ, ಇದಂ ಸಸ್ಸತಂ, ಇದಂ ಕೇವಲಂ,
ಇದಂ ಅಚವನಧಮ್ಮಂ, ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ, ಇತೋ ಚ
ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ನತ್ಥೀ’ತಿ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ
ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ
ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ಉಕ್ಕಟ್ಠಾಯಂ ಸುಭಗವನೇ
ಸಾಲರಾಜಮೂಲೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿಂ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ; ದಿಸ್ವಾನ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಏಹಿ ಖೋ,
ಮಾರಿಸ, ಸ್ವಾಗತಂ, ಮಾರಿಸ! ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ ಯದಿದಂ
ಇಧಾಗಮನಾಯ। ಇದಞ್ಹಿ, ಮಾರಿಸ, ನಿಚ್ಚಂ, ಇದಂ ಧುವಂ, ಇದಂ ಸಸ್ಸತಂ, ಇದಂ ಕೇವಲಂ, ಇದಂ
ಅಚವನಧಮ್ಮಂ, ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇತೋ ಚ
ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ನತ್ಥೀ’’’ತಿ।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚಂ
– ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ವತ, ಭೋ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ; ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ವತ, ಭೋ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ;
ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಅನಿಚ್ಚಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಅದ್ಧುವಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಧುವನ್ತಿ
ವಕ್ಖತಿ, ಅಸಸ್ಸತಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಅಕೇವಲಂಯೇವ ಸಮಾನಂ
ಕೇವಲನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಚವನಧಮ್ಮಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅಚವನಧಮ್ಮನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ; ಯತ್ಥ ಚ ಪನ ಜಾಯತಿ
ಜೀಯತಿ ಮೀಯತಿ ಚವತಿ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತಞ್ಚ ವಕ್ಖತಿ – ‘ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ
ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ; ಸನ್ತಞ್ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ‘ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ
ನಿಸ್ಸರಣ’ನ್ತಿ ವಕ್ಖತೀ’’ತಿ।

೫೦೨. ‘‘ಅಥ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಂ ಅನ್ವಾವಿಸಿತ್ವಾ ಮಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಭಿಕ್ಖು, ಭಿಕ್ಖು, ಮೇತಮಾಸದೋ ಮೇತಮಾಸದೋ, ಏಸೋ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಬ್ರಹ್ಮಾ
ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಭಿಭೂ ಅನಭಿಭೂತೋ ಅಞ್ಞದತ್ಥುದಸೋ ವಸವತ್ತೀ ಇಸ್ಸರೋ ಕತ್ತಾ ನಿಮ್ಮಾತಾ ಸೇಟ್ಠೋ ಸಜಿತಾ [ಸಜ್ಜಿತಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰), ಸಞ್ಜಿತಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ವಸೀ ಪಿತಾ ಭೂತಭಬ್ಯಾನಂ। ಅಹೇಸುಂ ಖೋ ಯೇ, ಭಿಕ್ಖು, ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಪಥವೀಗರಹಕಾ ಪಥವೀಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ಆಪಗರಹಕಾ ಆಪಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ತೇಜಗರಹಕಾ
ತೇಜಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ವಾಯಗರಹಕಾ ವಾಯಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ಭೂತಗರಹಕಾ ಭೂತಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ದೇವಗರಹಕಾ
ದೇವಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ಪಜಾಪತಿಗರಹಕಾ ಪಜಾಪತಿಜಿಗುಚ್ಛಕಾ, ಬ್ರಹ್ಮಗರಹಕಾ ಬ್ರಹ್ಮಜಿಗುಚ್ಛಕಾ –
ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪಾಣುಪಚ್ಛೇದಾ ಹೀನೇ ಕಾಯೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಅಹೇಸುಂ। ಯೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು,
ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಪಥವೀಪಸಂಸಕಾ ಪಥವಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ಆಪಪಸಂಸಕಾ
ಆಪಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ತೇಜಪಸಂಸಕಾ ತೇಜಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ವಾಯಪಸಂಸಕಾ
ವಾಯಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ಭೂತಪಸಂಸಕಾ ಭೂತಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ದೇವಪಸಂಸಕಾ ದೇವಾಭಿನನ್ದಿನೋ,
ಪಜಾಪತಿಪಸಂಸಕಾ ಪಜಾಪತಾಭಿನನ್ದಿನೋ, ಬ್ರಹ್ಮಪಸಂಸಕಾ ಬ್ರಹ್ಮಾಭಿನನ್ದಿನೋ – ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪಾಣುಪಚ್ಛೇದಾ ಪಣೀತೇ ಕಾಯೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ। ತಂ ತಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಏವಂ ವದಾಮಿ –
‘ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಯದೇವ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಹ ತದೇವ ತ್ವಂ ಕರೋಹಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ
ವಚನಂ ಉಪಾತಿವತ್ತಿತ್ಥೋ’। ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ವಚನಂ
ಉಪಾತಿವತ್ತಿಸ್ಸಸಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪುರಿಸೋ ಸಿರಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ದಣ್ಡೇನ
ಪಟಿಪ್ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುರಿಸೋ ನರಕಪ್ಪಪಾತೇ ಪಪತನ್ತೋ
ಹತ್ಥೇಹಿ ಚ ಪಾದೇಹಿ ಚ ಪಥವಿಂ ವಿರಾಧೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸಮ್ಪದಮಿದಂ, ಭಿಕ್ಖು, ತುಯ್ಹಂ
ಭವಿಸ್ಸತಿ। ‘ಇಙ್ಘಂ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಯದೇವ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಆಹ ತದೇವ ತ್ವಂ ಕರೋಹಿ, ಮಾ
ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ವಚನಂ ಉಪಾತಿವತ್ತಿತ್ಥೋ। ನನು ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಸ್ಸಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಂ
ಸನ್ನಿಪತಿತ’ನ್ತಿ? ಇತಿ ಖೋ ಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಂ ಉಪನೇಸಿ।

‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಜಾನಾಮಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ; ಮಾ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞಿತ್ಥೋ – ನ
ಮಂ ಜಾನಾತೀ’ತಿ। ಮಾರೋ ತ್ವಮಸಿ, ಪಾಪಿಮ। ಯೋ ಚೇವ, ಪಾಪಿಮ, ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಯಾ ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ, ಯೇ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ, ಸಬ್ಬೇವ ತವ ಹತ್ಥಗತಾ ಸಬ್ಬೇವ ತವ ವಸಂಗತಾ।
ತುಯ್ಹಞ್ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಏಸೋಪಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಹತ್ಥಗತೋ, ಏಸೋಪಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ
ವಸಂಗತೋ’ತಿ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ನೇವ ತವ ಹತ್ಥಗತೋ ನೇವ ತವ ವಸಂಗತೋ’’ತಿ।

೫೦೩. ‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಹಞ್ಹಿ, ಮಾರಿಸ, ನಿಚ್ಚಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಧುವಂಯೇವ
ಸಮಾನಂ ಧುವನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಸಸ್ಸತಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಕೇವಲಂಯೇವ ಸಮಾನಂ
ಕೇವಲನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಅಚವನಧಮ್ಮಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅಚವನಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಚ ಪನ ನ
ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ತದೇವಾಹಂ ವದಾಮಿ – ‘ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ
ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ। ಅಸನ್ತಞ್ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ
‘ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ। ಅಹೇಸುಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಯಾವತಕಂ ತುಯ್ಹಂ ಕಸಿಣಂ ಆಯು ತಾವತಕಂ ತೇಸಂ ತಪೋಕಮ್ಮಮೇವ
ಅಹೋಸಿ। ತೇ ಖೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯುಂ – ‘ಸನ್ತಞ್ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಅತ್ಥಞ್ಞಂ
ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣನ್ತಿ, ಅಸನ್ತಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ
ನಿಸ್ಸರಣ’ನ್ತಿ। ತಂ ತಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ‘ನ ಚೇವಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ
ದಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ। ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ,
ಭಿಕ್ಖು, ಪಥವಿಂ ಅಜ್ಝೋಸಿಸ್ಸಸಿ, ಓಪಸಾಯಿಕೋ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ವತ್ಥುಸಾಯಿಕೋ,
ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ ಬಾಹಿತೇಯ್ಯೋ। ಸಚೇ ಆಪಂ… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ…
ಬ್ರಹ್ಮಂ ಅಜ್ಝೋಸಿಸ್ಸಸಿ, ಓಪಸಾಯಿಕೋ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ವತ್ಥುಸಾಯಿಕೋ, ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ
ಬಾಹಿತೇಯ್ಯೋ’ತಿ।

‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ ಏವಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಜಾನಾಮಿ – ಸಚೇ ಪಥವಿಂ ಅಜ್ಝೋಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಓಪಸಾಯಿಕೋ ತೇ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ವತ್ಥುಸಾಯಿಕೋ, ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ
ಬಾಹಿತೇಯ್ಯೋ। ‘ಸಚೇ ಆಪಂ… ತೇಜಂ… ವಾಯಂ… ಭೂತೇ… ದೇವೇ… ಪಜಾಪತಿಂ… ಬ್ರಹ್ಮಂ
ಅಜ್ಝೋಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಓಪಸಾಯಿಕೋ ತೇ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ವತ್ಥುಸಾಯಿಕೋ, ಯಥಾಕಾಮಕರಣೀಯೋ
ಬಾಹಿತೇಯ್ಯೋ’ತಿ ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಗತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ, ಜುತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ –
ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಬಕೋ
ಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿ।

‘‘ಯಥಾಕಥಂ ಪನ ಮೇ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ,
ಗತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಸಿ, ಜುತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಸಿ – ‘ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ
ಮಹಾನುಭಾವೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ’ತಿ?

‘‘ಯಾವತಾ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ, ಪರಿಹರನ್ತಿ ದಿಸಾ ಭನ್ತಿ ವಿರೋಚನಾ।

ತಾವ ಸಹಸ್ಸಧಾ ಲೋಕೋ, ಏತ್ಥ ತೇ ವತ್ತತೇ [ವತ್ತತೀ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ವಸೋ॥

‘‘ಪರೋಪರಞ್ಚ [ಪರೋವರಞ್ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಜಾನಾಸಿ, ಅಥೋ ರಾಗವಿರಾಗಿನಂ।

ಇತ್ಥಭಾವಞ್ಞಥಾಭಾವಂ, ಸತ್ತಾನಂ ಆಗತಿಂ ಗತಿ’’ನ್ತಿ॥

‘‘ಏವಂ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಗತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ ಜುತಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾಮಿ – ‘ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ, ಏವಂ ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ’ತಿ।

೫೦೪.
‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಅಞ್ಞೋ ಕಾಯೋ, ತಂ ತ್ವಂ ನ ಜಾನಾಸಿ ನ ಪಸ್ಸಸಿ; ತಮಹಂ ಜಾನಾಮಿ
ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಆಭಸ್ಸರಾ ನಾಮ ಕಾಯೋ ಯತೋ ತ್ವಂ ಚುತೋ ಇಧೂಪಪನ್ನೋ।
ತಸ್ಸ ತೇ ಅತಿಚಿರನಿವಾಸೇನ ಸಾ ಸತಿ ಪಮುಟ್ಠಾ, ತೇನ ತಂ ತ್ವಂ ನ ಜಾನಾಸಿ ನ ಪಸ್ಸಸಿ;
ತಮಹಂ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ನೇವ ತೇ ಸಮಸಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಕುತೋ
ನೀಚೇಯ್ಯಂ? ಅಥ ಖೋ ಅಹಮೇವ ತಯಾ ಭಿಯ್ಯೋ। ಅತ್ಥಿ ಖೋ,
ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಸುಭಕಿಣ್ಹೋ ನಾಮ ಕಾಯೋ, ವೇಹಪ್ಫಲೋ ನಾಮ ಕಾಯೋ, ಅಭಿಭೂ ನಾಮ ಕಾಯೋ, ತಂ ತ್ವಂ ನ
ಜಾನಾಸಿ ನ ಪಸ್ಸಸಿ; ತಮಹಂ ಜಾನಾಮಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ನೇವ ತೇ
ಸಮಸಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಕುತೋ ನೀಚೇಯ್ಯಂ? ಅಥ ಖೋ ಅಹಮೇವ ತಯಾ ಭಿಯ್ಯೋ। ಪಥವಿಂ ಖೋ ಅಹಂ,
ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಪಥವಿತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಯಾವತಾ ಪಥವಿಯಾ ಪಥವತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ ತದಭಿಞ್ಞಾಯ ಪಥವಿಂ
ನಾಪಹೋಸಿಂ, ಪಥವಿಯಾ ನಾಪಹೋಸಿಂ, ಪಥವಿತೋ ನಾಪಹೋಸಿಂ, ಪಥವಿಂ ಮೇತಿ ನಾಪಹೋಸಿಂ, ಪಥವಿಂ
ನಾಭಿವದಿಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ನೇವ ತೇ ಸಮಸಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಕುತೋ ನೀಚೇಯ್ಯಂ?
ಅಥ ಖೋ ಅಹಮೇವ ತಯಾ ಭಿಯ್ಯೋ। ಆಪಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ತೇಜಂ ಖೋ ಅಹಂ,
ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ವಾಯಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಭೂತೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ದೇವೇ ಖೋ
ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಪಜಾಪತಿಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಬ್ರಹ್ಮಂ ಖೋ ಅಹಂ,
ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಆಭಸ್ಸರೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಸುಭಕಿಣ್ಹೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…
…ಪೇ॰… ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಅಭಿಭುಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ…ಪೇ॰… ಸಬ್ಬಂ
ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಸಬ್ಬತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಯಾವತಾ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಸಬ್ಬತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ
ತದಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಬ್ಬಂ ನಾಪಹೋಸಿಂ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ನಾಪಹೋಸಿಂ ಸಬ್ಬತೋ ನಾಪಹೋಸಿಂ ಸಬ್ಬಂ ಮೇತಿ
ನಾಪಹೋಸಿಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಾಭಿವದಿಂ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ, ನೇವ ತೇ ಸಮಸಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ,
ಕುತೋ ನೀಚೇಯ್ಯಂ? ಅಥ ಖೋ ಅಹಮೇವ ತಯಾ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ।

‘‘ಸಚೇ ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಸಬ್ಬತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ತದಭಿಞ್ಞಾಯ ಮಾ ಹೇವ ತೇ ರಿತ್ತಕಮೇವ ಅಹೋಸಿ, ತುಚ್ಛಕಮೇವ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ।

‘‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅನಿದಸ್ಸನಂ ಅನನ್ತಂ ಸಬ್ಬತೋ ಪಭಂ’, ತಂ ಪಥವಿಯಾ
ಪಥವತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ಆಪಸ್ಸ ಆಪತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ತೇಜಸ್ಸ ತೇಜತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ,
ವಾಯಸ್ಸ ವಾಯತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ಭೂತಾನಂ ಭೂತತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ದೇವಾನಂ ದೇವತ್ತೇನ
ಅನನುಭೂತಂ, ಪಜಾಪತಿಸ್ಸ ಪಜಾಪತಿತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮತ್ತೇನ
ಅನನುಭೂತಂ, ಆಭಸ್ಸರಾನಂ ಆಭಸ್ಸರತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ಸುಭಕಿಣ್ಹಾನಂ ಸುಭಕಿಣ್ಹತ್ತೇನ
ಅನನುಭೂತಂ, ವೇಹಪ್ಫಲಾನಂ ವೇಹಪ್ಫಲತ್ತೇ ಅನನುಭೂತಂ, ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಅಭಿಭುತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಸಬ್ಬತ್ತೇನ ಅನನುಭೂತಂ’’।

‘‘ಹನ್ದ ಚರಹಿ [ಹನ್ದ ಚ ಹಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ತೇ, ಮಾರಿಸ, ಪಸ್ಸ ಅನ್ತರಧಾಯಾಮೀ’’ತಿ। ‘ಹನ್ದ ಚರಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಬ್ರಹ್ಮೇ,
ಅನ್ತರಧಾಯಸ್ಸು, ಸಚೇ ವಿಸಹಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ
‘ಅನ್ತರಧಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ, ಅನ್ತರಧಾಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸಾ’ತಿ
ನೇವಸ್ಸು ಮೇ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅನ್ತರಧಾಯಿತುಂ।

‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚಂ –
‘ಹನ್ದ ಚರಹಿ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಅನ್ತರಧಾಯಾಮೀ’ತಿ। ‘ಹನ್ದ ಚರಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ,
ಅನ್ತರಧಾಯಸ್ಸು ಸಚೇ ವಿಸಹಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ
ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸಿಂ – ‘ಏತ್ತಾವತಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ
ಸದ್ದಞ್ಚ ಮೇ ಸೋಸ್ಸನ್ತಿ [ಸದ್ದಮೇವ ಸುಯ್ಯನ್ತಿ (ಕ॰)], ನ ಚ ಮಂ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ। ಅನ್ತರಹಿತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿಂ –

‘‘ಭವೇವಾಹಂ ಭಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ಭವಞ್ಚ ವಿಭವೇಸಿನಂ।

ಭವಂ ನಾಭಿವದಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ನನ್ದಿಞ್ಚ ನ ಉಪಾದಿಯಿ’’ನ್ತಿ॥

‘‘ಅಥ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ
ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ! ಸಮಣಸ್ಸ
ಗೋತಮಸ್ಸ ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ ಮಹಾನುಭಾವತಾ, ನ ಚ ವತ ನೋ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ದಿಟ್ಠೋ ವಾ, ಸುತೋ ವಾ,
ಅಞ್ಞೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಏವಂ
ಮಹಾನುಭಾವೋ ಯಥಾಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ಭವರಾಮಾಯ ವತ, ಭೋ,
ಪಜಾಯ ಭವರತಾಯ ಭವಸಮ್ಮುದಿತಾಯ ಸಮೂಲಂ ಭವಂ ಉದಬ್ಬಹೀ’ತಿ।

೫೦೫.
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಂ ಅನ್ವಾವಿಸಿತ್ವಾ ಮಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಏವಂ ಪಜಾನಾಸಿ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಏವಂ ಅನುಬುದ್ಧೋ, ಮಾ
ಸಾವಕೇ ಉಪನೇಸಿ, ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇ; ಮಾ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ; ಮಾ
ಸಾವಕೇಸು ಗೇಧಿಮಕಾಸಿ, ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು। ಅಹೇಸುಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ ।
ತೇ ಸಾವಕೇ ಉಪನೇಸುಂ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸುಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ, ಸಾವಕೇಸು
ಗೇಧಿಮಕಂಸು ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು, ತೇ ಸಾವಕೇ ಉಪನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ
ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ, ಸಾವಕೇಸು ಗೇಧಿತಚಿತ್ತಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪಾಣುಪಚ್ಛೇದಾ
ಹೀನೇ ಕಾಯೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ। ಅಹೇಸುಂ ಯೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು, ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ಪಟಿಜಾನಮಾನಾ। ತೇ ನ ಸಾವಕೇ ಉಪನೇಸುಂ ನ
ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ನ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸುಂ ನ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ, ನ ಸಾವಕೇಸು
ಗೇಧಿಮಕಂಸು ನ ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು, ತೇ ನ ಸಾವಕೇ ಉಪನೇತ್ವಾ ನ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ನ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತ್ವಾ ನ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ, ನ ಸಾವಕೇಸು ಗೇಧಿತಚಿತ್ತಾ ನ ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪಾಣುಪಚ್ಛೇದಾ ಪಣೀತೇ ಕಾಯೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ। ತಂ ತಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಏವಂ ವದಾಮಿ – ಇಙ್ಘ
ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಮನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಸ್ಸು, ಅನಕ್ಖಾತಂ
ಕುಸಲಞ್ಹಿ, ಮಾರಿಸ, ಮಾ ಪರಂ ಓವದಾಹೀ’ತಿ।

‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ –
‘ಜಾನಾಮಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಮಾ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞಿತ್ಥೋ – ನ ಮಂ ಜಾನಾತೀ’ತಿ। ಮಾರೋ
ತ್ವಮಸಿ, ಪಾಪಿಮ। ನ ಮಂ ತ್ವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಏವಂ ವದೇಸಿ; ಅಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ಮಂ
ತ್ವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಏವಂ ವದೇಸಿ। ತುಯ್ಹಞ್ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯೇಸಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತಿ, ತೇ ಮೇ ವಿಸಯಂ ಉಪಾತಿವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಅಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾವ ಪನ
ತೇ , ಪಾಪಿಮ, ಸಮಾನಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾಮ್ಹಾತಿ ಪಟಿಜಾನಿಂಸು।
ಅಹಂ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋವ ಸಮಾನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋಮ್ಹೀತಿ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ।
ದೇಸೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ತಥಾಗತೋ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ತಾದಿಸೋವ ಅದೇಸೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ,
ಪಾಪಿಮ, ತಥಾಗತೋ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ತಾದಿಸೋವ। ಉಪನೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ತಥಾಗತೋ ಸಾವಕೇ
ತಾದಿಸೋವ, ಅನುಪನೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ತಥಾಗತೋ ಸಾವಕೇ ತಾದಿಸೋವ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ತಥಾಗತಸ್ಸ, ಪಾಪಿಮ, ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ
ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ – ತೇ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ
ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಪಾಪಿಮ, ತಾಲೋ ಮತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಪುನ
ವಿರೂಳ್ಹಿಯಾ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಯೇ ಆಸವಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ
ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ – ತೇ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ
ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾತಿ।

‘‘ಇತಿ ಹಿದಂ ಮಾರಸ್ಸ ಚ ಅನಾಲಪನತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಚ ಅಭಿನಿಮನ್ತನತಾಯ, ತಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮನಿಮನ್ತನಿಕಂತೇವ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ।

ಬ್ರಹ್ಮನಿಮನ್ತನಿಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ನವಮಂ।

೧೦. ಮಾರತಜ್ಜನೀಯಸುತ್ತಂ

೫೦೬. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಭಗ್ಗೇಸು ವಿಹರತಿ ಸುಸುಮಾರಗಿರೇ
ಭೇಸಕಳಾವನೇ ಮಿಗದಾಯೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ
ಚಙ್ಕಮತಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಮಾರೋ ಪಾಪಿಮಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಕುಚ್ಛಿಗತೋ
ಹೋತಿ ಕೋಟ್ಠಮನುಪವಿಟ್ಠೋ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಂ ನು
ಖೋ ಮೇ ಕುಚ್ಛಿ ಗರುಗರೋ ವಿಯ [ಗರು ಗರು ವಿಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಟೀಕಾಯಂ ಪಾಠನ್ತರಂ)]?
ಮಾಸಾಚಿತಂ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಚಙ್ಕಮಾ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ
ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ
ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಯೋನಿಸೋ ಮನಸಾಕಾಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ
ಕುಚ್ಛಿಗತಂ ಕೋಟ್ಠಮನುಪವಿಟ್ಠಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಮಾರಂ
ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ; ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ! ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ,
ಮಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಂ। ಮಾ ತೇ ಅಹೋಸಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾರಸ್ಸ
ಪಾಪಿಮತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಜಾನಮೇವ ಖೋ ಮಂ ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಅಪಸ್ಸಂ ಏವಮಾಹ – ‘ನಿಕ್ಖಮ,
ಪಾಪಿಮ; ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ! ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ, ಮಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಂ। ಮಾ ತೇ ಅಹೋಸಿ
ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’ತಿ। ಯೋಪಿಸ್ಸ ಸೋ ಸತ್ಥಾ ಸೋಪಿ ಮಂ ನೇವ ಖಿಪ್ಪಂ
ಜಾನೇಯ್ಯ, ಕುತೋ ಪನ [ಕುತೋ ಚ ಪನ (ಸ್ಯಾ॰)] ಮಂ ಅಯಂ ಸಾವಕೋ ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ
ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಜಾನಾಮಿ, ಮಾ ತ್ವಂ
ಮಞ್ಞಿತ್ಥೋ – ‘ನ ಮಂ ಜಾನಾತೀ’ತಿ। ಮಾರೋ ತ್ವಮಸಿ, ಪಾಪಿಮ; ತುಯ್ಹಞ್ಹಿ, ಪಾಪಿಮ, ಏವಂ
ಹೋತಿ – ‘ಅಜಾನಮೇವ ಖೋ ಮಂ ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಅಪಸ್ಸಂ ಏವಮಾಹ – ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ; ನಿಕ್ಖಮ,
ಪಾಪಿಮ! ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ, ಮಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಂ। ಮಾ ತೇ ಅಹೋಸಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ
ದುಕ್ಖಾಯಾತಿ। ಯೋಪಿಸ್ಸ ಸೋ ಸತ್ಥಾ ಸೋಪಿ ಮಂ ನೇವ ಖಿಪ್ಪಂ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಕುತೋ ಪನ ಮಂ ಅಯಂ
ಸಾವಕೋ ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ?

ಅಥ ಖೋ ಮಾರಸ್ಸ ಪಾಪಿಮತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಜಾನಮೇ ಖೋ ಮಂ ಅಯಂ
ಸಮಣೋ ಪಸ್ಸಂ ಏವಮಾಹ – ‘ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ; ನಿಕ್ಖಮ, ಪಾಪಿಮ! ಮಾ ತಥಾಗತಂ ವಿಹೇಸೇಸಿ, ಮಾ
ತಥಾಗತಸಾವಕಂ। ಮಾ ತೇ ಅಹೋಸಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾರೋ
ಪಾಪಿಮಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಮುಖತೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚಗ್ಗಳೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ।

೫೦೭. ಅದ್ದಸಾ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಮಾರಂ ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಪಚ್ಚಗ್ಗಳೇ ಠಿತಂ; ದಿಸ್ವಾನ ಮಾರಂ
ಪಾಪಿಮನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಏತ್ಥಾಪಿ ಖೋ ತಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪಸ್ಸಾಮಿ; ಮಾ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞಿತ್ಥೋ
‘‘ನ ಮಂ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಏಸೋ ತ್ವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪಚ್ಚಗ್ಗಳೇ ಠಿತೋ। ಭೂತಪುಬ್ಬಾಹಂ, ಪಾಪಿಮ,
ದೂಸೀ ನಾಮ ಮಾರೋ ಅಹೋಸಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಕಾಳೀ ನಾಮ ಭಗಿನೀ। ತಸ್ಸಾ ತ್ವಂ ಪುತ್ತೋ। ಸೋ ಮೇ
ತ್ವಂ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಅಹೋಸಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಸಮಯೇನ ಕಕುಸನ್ಧೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಿಧುರಸಞ್ಜೀವಂ ನಾಮ ಸಾವಕಯುಗಂ ಅಹೋಸಿ ಅಗ್ಗಂ ಭದ್ದಯುಗಂ। ಯಾವತಾ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕಾ। ತೇಸು ನ ಚ ಕೋಚಿ ಆಯಸ್ಮತಾ ವಿಧುರೇನ ಸಮಸಮೋ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ। ಇಮಿನಾ ಖೋ ಏವಂ [ಏತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)], ಪಾಪಿಮ, ಪರಿಯಾಯೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಿಧುರಸ್ಸ ವಿಧುರೋತೇವ [ವಿಧುರಸ್ಸ ವಿಧುರೋ ವಿಧುರೋತ್ವೇವ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ।

‘‘ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಸಞ್ಜೀವೋ ಅರಞ್ಞಗತೋಪಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋಪಿ
ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋಪಿ ಅಪ್ಪಕಸಿರೇನೇವ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ,
ಪಾಪಿಮ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಞ್ಜೀವೋ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನೋ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಗೋಪಾಲಕಾ ಪಸುಪಾಲಕಾ ಕಸ್ಸಕಾ ಪಥಾವಿನೋ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಞ್ಜೀವಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪನ್ನಂ
ನಿಸಿನ್ನಂ; ದಿಸ್ವಾನ ತೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ, ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ, ಭೋ! ಅಯಂ
ಸಮಣೋ ನಿಸಿನ್ನಕೋವ ಕಾಲಙ್ಕತೋ! ಹನ್ದ ನಂ ದಹಾಮಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ಗೋಪಾಲಕಾ
ಪಸುಪಾಲಕಾ ಕಸ್ಸಕಾ ಪಥಾವಿನೋ ತಿಣಞ್ಚ ಕಟ್ಠಞ್ಚ ಗೋಮಯಞ್ಚ ಸಂಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಸಞ್ಜೀವಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ದತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಆಯಸ್ಮಾ
ಸಞ್ಜೀವೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಾಯ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚೀವರಾನಿ
ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ಗೋಪಾಲಕಾ ಪಸುಪಾಲಕಾ ಕಸ್ಸಕಾ ಪಥಾವಿನೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಞ್ಜೀವಂ
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ; ದಿಸ್ವಾನ ನೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ, ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ, ಭೋ! ಅಯಂ ಸಮಣೋ ನಿಸಿನ್ನಕೋವ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಸ್ವಾಯಂ ಪಟಿಸಞ್ಜೀವಿತೋ’ತಿ । ಇಮಿನಾ ಖೋ ಏವಂ, ಪಾಪಿಮ, ಪರಿಯಾಯೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಞ್ಜೀವಸ್ಸ ಸಞ್ಜೀವೋತೇವ [ಸಞ್ಜೀವೋ ಸಞ್ಜೀವೋತ್ವೇವ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಸಮಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ।

೫೦೮.
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸಿಸ್ಸ ಮಾರಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಇಮೇಸಂ ಖೋ ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾನಂ ನೇವ ಜಾನಾಮಿ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಅನ್ವಾವಿಸೇಯ್ಯಂ – ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಅಕ್ಕೋಸಥ ಪರಿಭಾಸಥ ರೋಸೇಥ ವಿಹೇಸೇಥ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಹಿ
ಅಕ್ಕೋಸಿಯಮಾನಾನಂ ಪರಿಭಾಸಿಯಮಾನಾನಂ ರೋಸಿಯಮಾನಾನಂ ವಿಹೇಸಿಯಮಾನಾನಂ ಸಿಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ
ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಅನ್ವಾವಿಸಿ – ‘ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಅಕ್ಕೋಸಥ ಪರಿಭಾಸಥ ರೋಸೇಥ ವಿಹೇಸೇಥ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಹಿ
ಅಕ್ಕೋಸಿಯಮಾನಾನಂ ಪರಿಭಾಸಿಯಮಾನಾನಂ ರೋಸಿಯಮಾನಾನಂ ವಿಹೇಸಿಯಮಾನಾನಂ ಸಿಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರ’ನ್ತಿ।

‘‘ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಅನ್ವಾವಿಸಿಟ್ಠಾ
ದೂಸಿನಾ ಮಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ ರೋಸೇನ್ತಿ
ವಿಹೇಸೇನ್ತಿ – ‘ಇಮೇ ಪನ ಮುಣ್ಡಕಾ ಸಮಣಕಾ ಇಬ್ಭಾ ಕಿಣ್ಹಾ [ಕಣ್ಹಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ಬನ್ಧುಪಾದಾಪಚ್ಚಾ ‘‘ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ’’ತಿ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ ಅಧೋಮುಖಾ
ಮಧುರಕಜಾತಾ ಝಾಯನ್ತಿ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ಉಲೂಕೋ ರುಕ್ಖಸಾಖಾಯಂ ಮೂಸಿಕಂ ಮಗ್ಗಯಮಾನೋ ಝಾಯತಿ ಪಜ್ಝಾಯತಿ
ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವಿಮೇ ಮುಣ್ಡಕಾ ಸಮಣಕಾ ಇಬ್ಭಾ ಕಿಣ್ಹಾ ಬನ್ಧುಪಾದಾಪಚ್ಚಾ
‘‘ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ’’ತಿ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ ಅಧೋಮುಖಾ ಮಧುರಕಜಾತಾ ಝಾಯನ್ತಿ
ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕೋತ್ಥು ನದೀತೀರೇ ಮಚ್ಛೇ
ಮಗ್ಗಯಮಾನೋ ಝಾಯತಿ ಪಜ್ಝಾಯತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವಿಮೇ ಮುಣ್ಡಕಾ ಸಮಣಕಾ
ಇಬ್ಭಾ ಕಿಣ್ಹಾ ಬನ್ಧುಪಾದಾಪಚ್ಚಾ ‘‘ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ’’ತಿ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ
ಅಧೋಮುಖಾ ಮಧುರಕಜಾತಾ ಝಾಯನ್ತಿ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ನಾಮ ಬಿಳಾರೋ ಸನ್ಧಿಸಮಲಸಙ್ಕಟೀರೇ ಮೂಸಿಕಂ ಮಗ್ಗಯಮಾನೋ ಝಾಯತಿ ಪಜ್ಝಾಯತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ
ಅಪಜ್ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವಿಮೇ ಮುಣ್ಡಕಾ ಸಮಣಕಾ ಇಬ್ಭಾ ಕಿಣ್ಹಾ ಬನ್ಧುಪಾದಾಪಚ್ಚಾ
‘‘ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ’’ತಿ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ ಅಧೋಮುಖಾ ಮಧುರಕಜಾತಾ ಝಾಯನ್ತಿ
ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗದ್ರಭೋ ವಹಚ್ಛಿನ್ನೋ
ಸನ್ಧಿಸಮಲಸಙ್ಕಟೀರೇ ಝಾಯತಿ ಪಜ್ಝಾಯತಿ ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ಅಪಜ್ಝಾಯತಿ, ಏವಮೇವಿಮೇ ಮುಣ್ಡಕಾ
ಸಮಣಕಾ ಇಬ್ಭಾ ಕಿಣ್ಹಾ ಬನ್ಧುಪಾದಾಪಚ್ಚಾ ‘‘ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ ಝಾಯಿನೋಸ್ಮಾ’’ತಿ
ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧಾ ಅಧೋಮುಖಾ ಮಧುರಕಜಾತಾ ಝಾಯನ್ತಿ ಪಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಿ
ಅಪಜ್ಝಾಯನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಕಾಲಙ್ಕರೋನ್ತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೫೦೯. ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಕಕುಸನ್ಧೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖೂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಅನ್ವಾವಿಟ್ಠಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ದೂಸಿನಾ ಮಾರೇನ – ಏಥ,
ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಅಕ್ಕೋಸಥ ಪರಿಭಾಸಥ ರೋಸೇಥ ವಿಹೇಸೇಥ,
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಕ್ಕೋಸಿಯಮಾನಾನಂ ಪರಿಭಾಸಿಯಮಾನಾನಂ ರೋಸಿಯಮಾನಾನಂ
ವಿಹೇಸಿಯಮಾನಾನಂ ಸಿಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರ’ನ್ತಿ।
ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಥ, ತಥಾ
ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ
ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ
ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಥ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ
ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಥ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ
ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಥಾ’ತಿ।

‘‘ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕಕುಸನ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ಅರಹತಾ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಏವಂ ಓವದಿಯಮಾನಾ ಏವಂ ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನಾ ಅರಞ್ಞಗತಾಪಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತಾಪಿ
ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತಾಪಿ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು, ತಥಾ ದುತಿಯಂ,
ತಥಾ ತತಿಯಂ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ
ಲೋಕಂ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ…ಪೇ॰…
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು, ತಥಾ ದುತಿಯಂ, ತಥಾ ತತಿಯಂ,
ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ। ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ
ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸು ।

೫೧೦.
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸಿಸ್ಸ ಮಾರಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇಮೇಸಂ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾನಂ ನೇವ ಜಾನಾಮಿ ಆಗತಿಂ ವಾ ಗತಿಂ ವಾ, ಯಂನೂನಾಹಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಅನ್ವಾವಿಸೇಯ್ಯಂ – ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ
ಸಕ್ಕರೋಥ ಗರುಂ ಕರೋಥ ಮಾನೇಥ ಪೂಜೇಥ ,
ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಕ್ಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಗರುಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಮಾನಿಯಮಾನಾನಂ ಪೂಜಿಯಮಾನಾನಂ
ಸಿಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರ’ನ್ತಿ ।
ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇ ಅನ್ವಾವಿಸಿ – ‘ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಸಕ್ಕರೋಥ ಗರುಂ ಕರೋಥ ಮಾನೇಥ ಪೂಜೇಥ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ
ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಕ್ಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಗರುಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಮಾನಿಯಮಾನಾನಂ ಪೂಜಿಯಮಾನಾನಂ ಸಿಯಾ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಅನ್ವಾವಿಟ್ಠಾ ದೂಸಿನಾ ಮಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ।

‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಕಾಲಙ್ಕರೋನ್ತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ।

೫೧೧. ‘‘ಅಥ
ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಕಕುಸನ್ಧೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘ಅನ್ವಾವಿಟ್ಠಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ದೂಸಿನಾ ಮಾರೇನ – ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಲವನ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೇ ಸಕ್ಕರೋಥ ಗರುಂ ಕರೋಥ ಮಾನೇಥ ಪೂಜೇಥ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ
ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಕ್ಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಗರುಕರಿಯಮಾನಾನಂ ಮಾನಿಯಮಾನಾನಂ ಪೂಜಿಯಮಾನಾನಂ ಸಿಯಾ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಯಥಾ ತಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಲಭೇಥ ಓತಾರನ್ತಿ। ಏಥ, ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿನೋ ಕಾಯೇ ವಿಹರಥ, ಆಹಾರೇ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞಿನೋ, ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ಅನಭಿರತಿಸಞ್ಞಿನೋ
[ಅನಭಿರತಸಞ್ಞೀನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸಿನೋ’ತಿ।

‘‘ಅಥ ಖೋ ತೇ, ಪಾಪಿಮ, ಭಿಕ್ಖೂ ಕಕುಸನ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ಅರಹತಾ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಏವಂ ಓವದಿಯಮಾನಾ ಏವಂ ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನಾ ಅರಞ್ಞಗತಾಪಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತಾಪಿ
ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತಾಪಿ ಅಸುಭಾನುಪಸ್ಸಿನೋ ಕಾಯೇ ವಿಹರಿಂಸು, ಆಹಾರೇ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞಿನೋ,
ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ಅನಭಿರತಿಸಞ್ಞಿನೋ, ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಸು ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸಿನೋ।

೫೧೨.
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಕಕುಸನ್ಧೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ
ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಆಯಸ್ಮತಾ ವಿಧುರೇನ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಕುಮಾರಕಂ [ಕುಮಾರಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಅನ್ವಾವಿಸಿತ್ವಾ ಸಕ್ಖರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಿಧುರಸ್ಸ ಸೀಸೇ ಪಹಾರಮದಾಸಿ; ಸೀಸಂ ವೋಭಿನ್ದಿ [ಸೀಸಂ ತೇ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ (ಕ॰)]। ಅಥ ಖೋ, ಪಾಪಿಮ, ಆಯಸ್ಮಾ ವಿಧುರೋ ಭಿನ್ನೇನ ಸೀಸೇನ ಲೋಹಿತೇನ ಗಳನ್ತೇನ ಕಕುಸನ್ಧಂಯೇವ ಭಗವನ್ತಂ ಅರಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುಬನ್ಧಿ। ಅಥ ಖೋ , ಪಾಪಿಮ, ಕಕುಸನ್ಧೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ನಾಗಾಪಲೋಕಿತಂ ಅಪಲೋಕೇಸಿ – ‘ನ ವಾಯಂ ದೂಸೀ ಮಾರೋ ಮತ್ತಮಞ್ಞಾಸೀ’ತಿ। ಸಹಾಪಲೋಕನಾಯ ಚ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ದೂಸೀ ಮಾರೋ ತಮ್ಹಾ ಚ ಠಾನಾ ಚವಿ ಮಹಾನಿರಯಞ್ಚ ಉಪಪಜ್ಜಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಪಾಪಿಮ, ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ತಯೋ ನಾಮಧೇಯ್ಯಾ ಹೋನ್ತಿ
– ಛಫಸ್ಸಾಯತನಿಕೋ ಇತಿಪಿ, ಸಙ್ಕುಸಮಾಹತೋ ಇತಿಪಿ, ಪಚ್ಚತ್ತವೇದನಿಯೋ ಇತಿಪಿ। ಅಥ ಖೋ
ಮಂ, ಪಾಪಿಮ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚುಂ – ಯದಾ ಖೋ ತೇ [ಯತೋ ತೇ (ಕ॰)],
ಮಾರಿಸ, ಸಙ್ಕುನಾ ಸಙ್ಕು ಹದಯೇ ಸಮಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಥ ನಂ ತ್ವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ –
‘ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ ಮೇ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚಮಾನಸ್ಸಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಾನಿ
ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾನಿರಯೇ ಅಪಚ್ಚಿಂ।
ದಸವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಉಸ್ಸದೇ ಅಪಚ್ಚಿಂ ವುಟ್ಠಾನಿಮಂ ನಾಮ ವೇದನಂ
ವೇದಿಯಮಾನೋ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಪಾಪಿಮ, ಏವರೂಪೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ।
ಏವರೂಪಂ ಸೀಸಂ ಹೋತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಚ್ಛಸ್ಸ।

೫೧೩.

‘‘ಕೀದಿಸೋ ನಿರಯೋ ಆಸಿ, ಯತ್ಥ ದೂಸೀ ಅಪಚ್ಚಥ।

ವಿಧುರಂ ಸಾವಕಮಾಸಜ್ಜ, ಕಕುಸನ್ಧಞ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ॥

‘‘ಸತಂ ಆಸಿ ಅಯೋಸಙ್ಕೂ, ಸಬ್ಬೇ ಪಚ್ಚತ್ತವೇದನಾ।

ಈದಿಸೋ ನಿರಯೋ ಆಸಿ, ಯತ್ಥ ದೂಸೀ ಅಪಚ್ಚಥ।

ವಿಧುರಂ ಸಾವಕಮಾಸಜ್ಜ, ಕಕುಸನ್ಧಞ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಮಜ್ಝೇ ಸರಸ್ಸ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ವಿಮಾನಾ ಕಪ್ಪಟ್ಠಾಯಿನೋ।

ವೇಳುರಿಯವಣ್ಣಾ ರುಚಿರಾ, ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ ಪಭಸ್ಸರಾ।

ಅಚ್ಛರಾ ತತ್ಥ ನಚ್ಚನ್ತಿ, ಪುಥು ನಾನತ್ತವಣ್ಣಿಯೋ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಯೋ ವೇ ಬುದ್ಧೇನ ಚೋದಿತೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪೇಕ್ಖತೋ।

ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದಂ, ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಕಮ್ಪಯಿ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಯೋ ವೇಜಯನ್ತಂ ಪಾಸಾದಂ, ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಕಮ್ಪಯಿ।

ಇದ್ಧಿಬಲೇನುಪತ್ಥದ್ಧೋ, ಸಂವೇಜೇಸಿ ಚ ದೇವತಾ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಯೋ ವೇಜಯನ್ತಪಾಸಾದೇ, ಸಕ್ಕಂ ಸೋ ಪರಿಪುಚ್ಛತಿ।

ಅಪಿ ವಾಸವ ಜಾನಾಸಿ, ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿಯೋ।

ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕೋ ವಿಯಾಕಾಸಿ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಯಥಾತಥಂ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಂ ಪರಿಪುಚ್ಛತಿ, ಸುಧಮ್ಮಾಯಾಭಿತೋ ಸಭಂ।

ಅಜ್ಜಾಪಿ ತ್ಯಾವುಸೋ ದಿಟ್ಠಿ, ಯಾ ತೇ ದಿಟ್ಠಿ ಪುರೇ ಅಹು।

ಪಸ್ಸಸಿ ವೀತಿವತ್ತನ್ತಂ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಭಸ್ಸರಂ॥

‘‘ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಯಾಕಾಸಿ, ಅನುಪುಬ್ಬಂ ಯಥಾತಥಂ।

ನ ಮೇ ಮಾರಿಸ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ, ಯಾ ಮೇ ದಿಟ್ಠಿ ಪುರೇ ಅಹು॥

‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ವೀತಿವತ್ತನ್ತಂ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಭಸ್ಸರಂ।

ಸೋಹಂ ಅಜ್ಜ ಕಥಂ ವಜ್ಜಂ, ಅಹಂ ನಿಚ್ಚೋಮ್ಹಿ ಸಸ್ಸತೋ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ಯೋ ಮಹಾಮೇರುನೋ ಕೂಟಂ, ವಿಮೋಕ್ಖೇನ ಅಫಸ್ಸಯಿ।

ವನಂ ಪುಬ್ಬವಿದೇಹಾನಂ, ಯೇ ಚ ಭೂಮಿಸಯಾ ನರಾ॥

‘‘ಯೋ ಏತಮಭಿಜಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ।

ತಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಮಾಸಜ್ಜ, ಕಣ್ಹ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ॥

‘‘ನ ವೇ ಅಗ್ಗಿ ಚೇತಯತಿ [ವೇಠಯತಿ (ಸೀ॰)], ‘ಅಹಂ ಬಾಲಂ ಡಹಾಮೀ’ತಿ।

ಬಾಲೋ ಚ ಜಲಿತಂ ಅಗ್ಗಿಂ, ಆಸಜ್ಜ ನಂ ಸ ಡಯ್ಹತಿ॥

‘‘ಏವಮೇವ ತುವಂ ಮಾರ, ಆಸಜ್ಜ ನಂ ತಥಾಗತಂ।

ಸಯಂ ಡಹಿಸ್ಸಸಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಬಾಲೋ ಅಗ್ಗಿಂವ ಸಂಫುಸಂ॥

‘‘ಅಪುಞ್ಞಂ ಪಸವೀ ಮಾರೋ, ಆಸಜ್ಜ ನಂ ತಥಾಗತಂ।

ಕಿನ್ನು ಮಞ್ಞಸಿ ಪಾಪಿಮ, ನ ಮೇ ಪಾಪಂ ವಿಪಚ್ಚತಿ॥

‘‘ಕರೋತೋ ಚೀಯತಿ ಪಾಪಂ, ಚಿರರತ್ತಾಯ ಅನ್ತಕ।

ಮಾರ ನಿಬ್ಬಿನ್ದ ಬುದ್ಧಮ್ಹಾ, ಆಸಂ ಮಾಕಾಸಿ ಭಿಕ್ಖುಸು॥

‘‘ಇತಿ ಮಾರಂ ಅತಜ್ಜೇಸಿ, ಭಿಕ್ಖು ಭೇಸಕಳಾವನೇ।

ತತೋ ಸೋ ದುಮ್ಮನೋ ಯಕ್ಖೋ, ನತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಥಾ’’ತಿ॥

ಮಾರತಜ್ಜನೀಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।

ಚೂಳಯಮಕವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪಞ್ಚಮೋ।

ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –

ಸಾಲೇಯ್ಯ ವೇರಞ್ಜದುವೇ ಚ ತುಟ್ಠಿ, ಚೂಳಮಹಾಧಮ್ಮಸಮಾದಾನಞ್ಚ।

ವೀಮಂಸಕಾ ಕೋಸಮ್ಬಿ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ದೂಸೀ ಚ ಮಾರೋ ದಸಮೋ ಚ ವಗ್ಗೋ॥

ಸಾಲೇಯ್ಯವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪಞ್ಚಮೋ।

ಇದಂ ವಗ್ಗಾನಮುದ್ದಾನಂ –

ಮೂಲಪರಿಯಾಯೋ ಚೇವ, ಸೀಹನಾದೋ ಚ ಉತ್ತಮೋ।

ಕಕಚೋ ಚೇವ ಗೋಸಿಙ್ಗೋ, ಸಾಲೇಯ್ಯೋ ಚ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ॥

ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕಂ ಸಮತ್ತಂ।