೨. ಭಿಕ್ಖುವಗ್ಗೋ

೨. ಭಿಕ್ಖುವಗ್ಗೋ

೧. ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ

೧೦೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ
ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾಯಂ ವಿಹರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ
ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸಿ,
ಉದಕಞ್ಚ ಪಾದಾನಂ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ।
ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ರಾಹುಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ।

೧೦೮.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಾವಸೇಸಂ ಉದಕಾಧಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ
– ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಇಮಂ ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಾವಸೇಸಂ ಉದಕಾಧಾನೇ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಂ ಪರಿತ್ತಕಂ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ತೇಸಂ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಯೇಸಂ ನತ್ಥಿ
ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಲಜ್ಜಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಾವಸೇಸಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಾವಸೇಸಂ
ಛಡ್ಡಿತ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಂ ಛಡ್ಡಿತಂ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ತೇಸಂ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಯೇಸಂ
ನತ್ಥಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಲಜ್ಜಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಂ
ಉದಕಾಧಾನಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ,
ರಾಹುಲ, ಇಮಂ ಉದಕಾಧಾನಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಂ
ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ತೇಸಂ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಯೇಸಂ ನತ್ಥಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ
ಲಜ್ಜಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಂ ಉದಕಾಧಾನಂ ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಇಮಂ ಉದಕಾಧಾನಂ ರಿತ್ತಂ ತುಚ್ಛ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಂ ರಿತ್ತಂ ತುಚ್ಛಂ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ತೇಸಂ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಯೇಸಂ ನತ್ಥಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಲಜ್ಜಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ [ಉಬ್ಬೂಳ್ಹವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ಸಙ್ಗಾಮಗತೋ ಪುರಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ,
ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪುರಿಮೇನಪಿ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೇನಪಿ
ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೀಸೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಕಣ್ಣೇಹಿಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ದನ್ತೇಹಿಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ
ಕರೋತಿ; ರಕ್ಖತೇವ ಸೋಣ್ಡಂ। ತತ್ಥ ಹತ್ಥಾರೋಹಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ
ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ಸಙ್ಗಾಮಗತೋ ಪುರಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ
ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ…ಪೇ॰… ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ;
ರಕ್ಖತೇವ ಸೋಣ್ಡಂ । ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಖೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ
ಜೀವಿತ’ನ್ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ
ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ಸಙ್ಗಾಮಗತೋ ಪುರಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ
ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ…ಪೇ॰… ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋಣ್ಡಾಯಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತತ್ಥ
ಹತ್ಥಾರೋಹಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ
ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ಸಙ್ಗಾಮಗತೋ ಪುರಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿಪಿ ಪಾದೇಹಿ
ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪುರಿಮೇನಪಿ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೇನಪಿ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ,
ಸೀಸೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಕಣ್ಣೇಹಿಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ದನ್ತೇಹಿಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ,
ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋಣ್ಡಾಯಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಖೋ ರಞ್ಞೋ
ನಾಗಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ। ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಕಿಞ್ಚಿ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ ಅಕರಣೀಯ’ನ್ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ರಾಹುಲ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ನತ್ಥಿ ಲಜ್ಜಾ, ನಾಹಂ ತಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪಂ
ಅಕರಣೀಯನ್ತಿ ವದಾಮಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ ತೇ, ರಾಹುಲ, ‘ಹಸ್ಸಾಪಿ ನ ಮುಸಾ ಭಣಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ –
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।

೧೦೯.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ರಾಹುಲ, ಕಿಮತ್ಥಿಯೋ ಆದಾಸೋ’’ತಿ? ‘‘ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣತ್ಥೋ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ
ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ,
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ। ಯದೇವ
ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ, ತದೇವ ತೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ [ದುಕ್ಖುನ್ದ್ರಯಂ, ದುಕ್ಖುದಯಂ (ಕ॰)]
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ
ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಸಸಕ್ಕಂ ನ ಕರಣೀಯಂ [ಸಂಸಕ್ಕಂ ನ ಚ ಕರಣೀಯಂ (ಕ॰)]। ಸಚೇ
ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ
ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ನ
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರಣೀಯಂ।

‘‘ಕರೋನ್ತೇನಪಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ
ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಸಂಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಏವರೂಪಂ
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ
ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ
ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಅನುಪದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ,
ಏವರೂಪಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ।

‘‘ಕತ್ವಾಪಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ [ಸಂವತ್ತಿ (ಪೀ॰)],
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ
ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ, ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಸತ್ಥರಿ ವಾ ವಿಞ್ಞೂಸು ವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ದೇಸೇತಬ್ಬಂ, ವಿವರಿತಬ್ಬಂ, ಉತ್ತಾನೀಕಾತಬ್ಬಂ; ದೇಸೇತ್ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾನೀಕತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ।
ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಕಾಯೇನ
ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ತೇನೇವ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ
ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖೀ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು।

೧೧೦.
‘‘ಯದೇವ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ, ತದೇವ ತೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ
ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ
ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ
ಸಸಕ್ಕಂ ನ ಕರಣೀಯಂ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ
ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ
ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರಣೀಯಂ।

‘‘ಕರೋನ್ತೇನಪಿ, ರಾಹುಲ, ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ
ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಸಂಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಏವರೂಪಂ
ವಚೀಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ
ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಅನುಪದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ತ್ವಂ ರಾಹುಲ, ಏವರೂಪಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ।

‘‘ಕತ್ವಾಪಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ [ಸಂವತ್ತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ
ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಸತ್ಥರಿ ವಾ ವಿಞ್ಞೂಸು ವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ದೇಸೇತಬ್ಬಂ,
ವಿವರಿತಬ್ಬಂ, ಉತ್ತಾನೀಕತ್ತಬ್ಬಂ ; ದೇಸೇತ್ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ
ಉತ್ತಾನೀಕತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ
ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ತೇನೇವ ತ್ವಂ,
ರಾಹುಲ, ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖೀ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು।

೧೧೧.
‘‘ಯದೇವ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ, ತದೇವ ತೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ತ್ವಂ,
ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ
ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಸಸಕ್ಕಂ ನ ಕರಣೀಯಂ। ಸಚೇ ಪನ
ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರಣೀಯಂ।

‘‘ಕರೋನ್ತೇನಪಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ,
ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ
ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಪಟಿಸಂಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಏವರೂಪಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಪನ
ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ
ಕರೋಮಿ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ
ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ
ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಅನುಪದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಏವರೂಪಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ।

‘‘ಕತ್ವಾಪಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ತದೇವ ತೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಯಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ [ಸಂವತ್ತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],
ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ? ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ
ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ ಇದಂ
ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ,
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಅಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ದುಕ್ಖುದ್ರಯಂ
ದುಕ್ಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ, ಏವರೂಪಂ ಪನ [ಏವರೂಪೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಏವರೂಪೇ ಪನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ತೇ, ರಾಹುಲ, ಮನೋಕಮ್ಮಂ [ಮನೋಕಮ್ಮೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಅಟ್ಟೀಯಿತಬ್ಬಂ ಹರಾಯಿತಬ್ಬಂ ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ; ಅಟ್ಟೀಯಿತ್ವಾ ಹರಾಯಿತ್ವಾ
ಜಿಗುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ
ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಅಹಂ ಇದಂ ಮನಸಾ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿಂ
ಇದಂ ಮೇ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ, ನ
ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯಪಿ ಸಂವತ್ತತಿ – ಕುಸಲಂ ಇದಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸುಖವಿಪಾಕ’ನ್ತಿ,
ತೇನೇವ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜೇನ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ಅಹೋರತ್ತಾನುಸಿಕ್ಖೀ ಕುಸಲೇಸು
ಧಮ್ಮೇಸು।

೧೧೨. ‘‘ಯೇ
ಹಿ ಕೇಚಿ, ರಾಹುಲ, ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ,
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ, ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಏವಮೇವಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸುಂ।
ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ರಾಹುಲ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ
ತೇ ಏವಮೇವಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ,
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ ,
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ,
ರಾಹುಲ, ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ
ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಏವಮೇವಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪರಿಸೋಧೇನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ರಾಹುಲ, ‘ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ
ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸಾಮಿ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸಾಮಿ,
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸೋಧೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ – ಏವಞ್ಹಿ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಅಮ್ಬಲಟ್ಠಿಕರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।

೨. ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ

೧೧೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಾವಿಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ರಾಹುಲೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ
ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುಬನ್ಧಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ
ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ರಾಹುಲ, ರೂಪಂ –
ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ ಓಳಾರಿಕಂ ವಾ ಸುಖುಮಂ ವಾ ಹೀನಂ
ವಾ ಪಣೀತಂ ವಾ ಯಂ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ – ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ
ಅತ್ತಾ’ತಿ ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ‘‘ರೂಪಮೇವ ನು ಖೋ,
ಭಗವಾ, ರೂಪಮೇವ ನು ಖೋ, ಸುಗತಾ’’ತಿ? ‘‘ರೂಪಮ್ಪಿ, ರಾಹುಲ, ವೇದನಾಪಿ, ರಾಹುಲ,
ಸಞ್ಞಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ಸಙ್ಖಾರಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ವಿಞ್ಞಾಣಮ್ಪಿ, ರಾಹುಲಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ರಾಹುಲೋ ‘‘ಕೋ ನಜ್ಜ [ಕೋ ನುಜ್ಜ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಭಗವತಾ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಓವಾದೇನ ಓವದಿತೋ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಪರಿಮುಖಂ
ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ರಾಹುಲಂ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ
ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ । ದಿಸ್ವಾನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ರಾಹುಲಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಾ ಭಾವಿತಾ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ’’ತಿ।

೧೧೪.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಥಂ ಭಾವಿತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ,
ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ, ಕಥಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ,
ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ
ನಖಾ ದನ್ತಾ ತಚೋ ಮಂಸಂ ನ್ಹಾರು [ನಹಾರು (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಟ್ಠಿ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ವಕ್ಕಂ ಹದಯಂ ಯಕನಂ ಕಿಲೋಮಕಂ ಪಿಹಕಂ ಪಪ್ಫಾಸಂ ಅನ್ತಂ ಅನ್ತಗುಣಂ ಉದರಿಯಂ ಕರೀಸಂ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಖರಿಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು [ಪಠವೀಧಾತು (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।
ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಪಥವೀಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಪಥವೀಧಾತು, ಪಥವೀಧಾತುರೇವೇಸಾ।
ತಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ
ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಪಥವೀಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ’’।

೧೧೫. ‘‘ಕತಮಾ ಚ, ರಾಹುಲ, ಆಪೋಧಾತು? ಆಪೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ, ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು ?
ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪಿತ್ತಂ ಸೇಮ್ಹಂ
ಪುಬ್ಬೋ ಲೋಹಿತಂ ಸೇದೋ ಮೇದೋ ಅಸ್ಸು ವಸಾ ಖೇಳೋ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಲಸಿಕಾ ಮುತ್ತಂ, ಯಂ ವಾ
ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಪೋ ಆಪೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಪೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ
ಆಪೋಧಾತು ಆಪೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ತಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ
ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ
ಆಪೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।

೧೧೬.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ರಾಹುಲ, ತೇಜೋಧಾತು? ತೇಜೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚ, ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ
ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಯೇನ ಚ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ ಯೇನ ಚ ಜೀರೀಯತಿ ಯೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹತಿ ಯೇನ
ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ತೇಜೋ ತೇಜೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ರಾಹುಲ,
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ತೇಜೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ
ತೇಜೋಧಾತು ತೇಜೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ತಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ –
ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ
ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ತೇಜೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।

೧೧೭. ‘‘ಕತಮಾ
ಚ, ರಾಹುಲ, ವಾಯೋಧಾತು? ವಾಯೋಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ ಚ,
ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಉದ್ಧಙ್ಗಮಾ ವಾತಾ, ಅಧೋಗಮಾ ವಾತಾ, ಕುಚ್ಛಿಸಯಾ ವಾತಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸಯಾ [ಕೋಟ್ಠಸಯಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ವಾತಾ ,
ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನುಸಾರಿನೋ ವಾತಾ, ಅಸ್ಸಾಸೋ ಪಸ್ಸಾಸೋ, ಇತಿ ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ವಾಯೋ ವಾಯೋಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ – ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ರಾಹುಲ,
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ವಾಯೋಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ
ವಾಯೋಧಾತು ವಾಯೋಧಾತುರೇವೇಸಾ। ತಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ , ನ ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತಿ।

೧೧೮.
‘‘ಕತಮಾ ಚ, ರಾಹುಲ, ಆಕಾಸಧಾತು? ಆಕಾಸಧಾತು ಸಿಯಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ, ಸಿಯಾ ಬಾಹಿರಾ। ಕತಮಾ
ಚ, ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಕಾಸಧಾತು? ಯಂ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಕಾಸಂ ಆಕಾಸಗತಂ
ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದಂ ನಾಸಚ್ಛಿದ್ದಂ ಮುಖದ್ವಾರಂ, ಯೇನ ಚ
ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ಯತ್ಥ ಚ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಯೇನ ಚ
ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತಂ ಅಧೋಭಾಗಂ [ಅಧೋಭಾಗಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತಂ ಆಕಾಸಂ ಆಕಾಸಗತಂ, ಅಘಂ ಅಘಗತಂ, ವಿವರಂ ವಿವರಗತಂ, ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಂ, ಮಂಸಲೋಹಿತೇಹಿ ಉಪಾದಿನ್ನಂ [ಆಕಾಸಗತಂ ಉಪಾದಿನ್ನಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
– ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ರಾಹುಲ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಆಕಾಸಧಾತು। ಯಾ ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ
ಆಕಾಸಧಾತು ಯಾ ಚ ಬಾಹಿರಾ ಆಕಾಸಧಾತು ಆಕಾಸಧಾತುರೇವೇಸಾ। ತಂ ‘ನೇತಂ ಮಮ, ನೇಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ
ಮೇಸೋ ಅತ್ತಾ’ತಿ – ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಏವಮೇತಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಸ್ವಾ ಆಕಾಸಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಆಕಾಸಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ
ವಿರಾಜೇತಿ।

೧೧೯.
‘‘ಪಥವೀಸಮಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಪಥವೀಸಮಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ
ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ,
ಪಥವಿಯಾ ಸುಚಿಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಅಸುಚಿಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಗೂಥಗತಮ್ಪಿ
ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಮುತ್ತಗತಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಖೇಳಗತಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಪುಬ್ಬಗತಮ್ಪಿ
ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಲೋಹಿತಗತಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ನ ಚ ತೇನ ಪಥವೀ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ವಾ ಹರಾಯತಿ
ವಾ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ವಾ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಪಥವೀಸಮಂ ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಪಥವೀಸಮಞ್ಹಿ
ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ
ಠಸ್ಸನ್ತಿ।

‘‘ಆಪೋಸಮಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆಪೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ,
ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ಆಪಸ್ಮಿಂ ಸುಚಿಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ,
ಅಸುಚಿಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ, ಗೂಥಗತಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ, ಮುತ್ತಗತಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ, ಖೇಳಗತಮ್ಪಿ
ಧೋವನ್ತಿ, ಪುಬ್ಬಗತಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ, ಲೋಹಿತಗತಮ್ಪಿ ಧೋವನ್ತಿ, ನ ಚ ತೇನ ಆಪೋ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ವಾ ಹರಾಯತಿ ವಾ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ವಾ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ಆಪೋಸಮಂ ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆಪೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ।

‘‘ತೇಜೋಸಮಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ತೇಜೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ
ಠಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ತೇಜೋ ಸುಚಿಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಅಸುಚಿಮ್ಪಿ ದಹತಿ,
ಗೂಥಗತಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಮುತ್ತಗತಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಖೇಳಗತಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಪುಬ್ಬಗತಮ್ಪಿ ದಹತಿ,
ಲೋಹಿತಗತಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ನ ಚ ತೇನ ತೇಜೋ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ವಾ ಹರಾಯತಿ ವಾ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ವಾ; ಏವಮೇವ
ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ತೇಜೋಸಮಂ ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ತೇಜೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ
ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ।

‘‘ವಾಯೋಸಮಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ವಾಯೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ
ಠಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ವಾಯೋ ಸುಚಿಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ, ಅಸುಚಿಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ,
ಗೂಥಗತಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ, ಮುತ್ತಗತಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ, ಖೇಳಗತಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ, ಪುಬ್ಬಗತಮ್ಪಿ
ಉಪವಾಯತಿ, ಲೋಹಿತಗತಮ್ಪಿ ಉಪವಾಯತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಾಯೋ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ವಾ ಹರಾಯತಿ ವಾ
ಜಿಗುಚ್ಛತಿ ವಾ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ರಾಹುಲ, ವಾಯೋಸಮಂ ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ವಾಯೋಸಮಞ್ಹಿ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ।

‘‘ಆಕಾಸಸಮಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆಕಾಸಸಮಞ್ಹಿ ತೇ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ
ಠಸ್ಸನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ರಾಹುಲ, ಆಕಾಸೋ ನ ಕತ್ಥಚಿ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ,
ರಾಹುಲ, ಆಕಾಸಸಮಂ ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆಕಾಸಸಮಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಾ
ಮನಾಪಾಮನಾಪಾ ಫಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಸ್ಸನ್ತಿ।

೧೨೦. ‘‘ಮೇತ್ತಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಮೇತ್ತಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಯೋ ಬ್ಯಾಪಾದೋ
ಸೋ ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಕರುಣಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಕರುಣಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ
ಭಾವಯತೋ ಯಾ ವಿಹೇಸಾ ಸಾ ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಮುದಿತಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಮುದಿತಞ್ಹಿ
ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಯಾ ಅರತಿ ಸಾ ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಉಪೇಕ್ಖಂ ,
ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಉಪೇಕ್ಖಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಯೋ ಪಟಿಘೋ ಸೋ
ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಅಸುಭಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಅಸುಭಞ್ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ
ಯೋ ರಾಗೋ ಸೋ ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ। ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಞ್ಹಿ
ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವಯತೋ ಯೋ ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಸೋ ಪಹೀಯಿಸ್ಸತಿ।

೧೨೧.
‘‘ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಂ, ರಾಹುಲ, ಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ। ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ ಹಿ ತೇ, ರಾಹುಲ, ಭಾವಿತಾ
ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಕಥಂ ಭಾವಿತಾ ಚ, ರಾಹುಲ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ, ಕಥಂ
ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ ? ಇಧ, ರಾಹುಲ,
ಭಿಕ್ಖು ಅರಞ್ಞಗತೋ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಗತೋ ವಾ ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತೋ ವಾ ನಿಸೀದತಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ
ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಸೋ ಸತೋವ ಅಸ್ಸಸತಿ
ಸತೋವ [ಸತೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಪಸ್ಸಸತಿ।

‘‘ದೀಘಂ ವಾ ಅಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ದೀಘಂ
ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ದೀಘಂ ಪಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ; ರಸ್ಸಂ ವಾ ಅಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ರಸ್ಸಂ
ಅಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ರಸ್ಸಂ ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘ರಸ್ಸಂ ಪಸ್ಸಸಾಮೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘ಸಬ್ಬಕಾಯಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಸಬ್ಬಕಾಯಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ
ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ;
‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ।

‘‘‘ಪೀತಿಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ;
‘ಪೀತಿಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಸುಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ
ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಸುಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ;
‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ
ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ।

‘‘‘ಚಿತ್ತಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಚಿತ್ತಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ ;
‘ಅಭಿಪ್ಪಮೋದಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಅಭಿಪ್ಪಮೋದಯಂ ಚಿತ್ತಂ
ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಸಮಾದಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಸಮಾದಹಂ
ಚಿತ್ತಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ವಿಮೋಚಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ವಿಮೋಚಯಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ।

‘‘‘ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ
ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ;
‘ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ
ಸಿಕ್ಖತಿ; ‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಅಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ;
‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ಪಸ್ಸಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಸಿಕ್ಖತಿ।

‘‘ಏವಂ ಭಾವಿತಾ ಖೋ, ರಾಹುಲ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ। ಏವಂ ಭಾವಿತಾಯ, ರಾಹುಲ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಯಾ, ಏವಂ ಬಹುಲೀಕತಾಯ ಯೇಪಿ ತೇ ಚರಿಮಕಾ ಅಸ್ಸಾಸಾ ತೇಪಿ ವಿದಿತಾವ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ ನೋ ಅವಿದಿತಾ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ರಾಹುಲೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।

೩. ಚೂಳಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ

೧೨೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತಸ್ಸ [ಮಾಲುಙ್ಕ್ಯಪುತ್ತಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಯಾನಿಮಾನಿ
ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಭಗವತಾ ಅಬ್ಯಾಕತಾನಿ ಠಪಿತಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ,
‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ, ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ, ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ
ಸರೀರ’ನ್ತಿಪಿ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿಪಿ, ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿಪಿ,
‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿಪಿ, ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿಪಿ,
‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿಪಿ – ತಾನಿ ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ। ಯಾನಿ
ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ ತಂ ಮೇ ನ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತಿ। ಸೋಹಂ ಭಗವನ್ತಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸಚೇ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ – ಏವಾಹಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ; ನೋ ಚೇ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ – ಏವಾಹಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।

೧೨೩. ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –

೧೨೪.
‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ –
ಯಾನಿಮಾನಿ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಭಗವತಾ ಅಬ್ಯಾಕತಾನಿ ಠಪಿತಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿಪಿ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿಪಿ – ತಾನಿ ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ। ಯಾನಿ ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರೋತಿ ತಂ ಮೇ
ನ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತಿ। ಸೋಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ
ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸಚೇ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ – ಏವಾಹಂ ಭಗವತಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ। ನೋ ಚೇ ಮೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ
ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ – ಏವಾಹಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ
ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ, ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ
ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು; ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ
ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು। ನೋ ಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ಅಜಾನತೋ ಖೋ ಪನ ಅಪಸ್ಸತೋ ಏತದೇವ ಉಜುಕಂ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ – ‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ನ
ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರೋತು; ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರೋತು। ನೋ ಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ,
ಅಜಾನತೋ ಖೋ ಪನ ಅಪಸ್ಸತೋ ಏತದೇವ ಉಜುಕಂ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ – ‘ನ
ಜಾನಾಮಿ, ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ, ‘ತಂ ಜೀವಂ
ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು; ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ
ಸರೀರ’ನ್ತಿ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು। ನೋ ಚೇ ಭಗವಾ
ಜಾನಾತಿ – ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ,
ಅಜಾನತೋ ಖೋ ಪನ ಅಪಸ್ಸತೋ ಏತದೇವ ಉಜುಕಂ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ – ‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರೋತು; ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ
ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು। ನೋ ಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ಅಜಾನತೋ ಖೋ ಪನ ಅಪಸ್ಸತೋ ಏತದೇವ
ಉಜುಕಂ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ – ‘ನ ಜಾನಾಮಿ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ
ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕರೋತು; ಸಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ‘ನೇವ
ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಮೇ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೋತು। ನೋ ಚೇ ಭಗವಾ ಜಾನಾತಿ –
‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ಅಜಾನತೋ ಖೋ ಪನ ಅಪಸ್ಸತೋ ಏತದೇವ ಉಜುಕಂ ಹೋತಿ ಯದಿದಂ – ‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ।

೧೨೫. ‘‘ಕಿಂ ನು [ಕಿಂ ನು ಖೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ತಾಹಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಏವಂ ಅವಚಂ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರ, ಅಹಂ ತೇ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ,
‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ,
‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನ ಹೋತಿ
ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನೇವ
ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತ್ವಂ ವಾ
ಪನ ಮಂ ಏವಂ ಅವಚ – ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ ,
ಭಗವಾ ಮೇ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅನ್ತವಾ
ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ
ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ, ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ
ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಇತಿ ಕಿರ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ,
ನೇವಾಹಂ ತಂ ವದಾಮಿ – ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರ, ಅಹಂ ತೇ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ
ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾತಿ ವಾ’ತಿ; ನಪಿ ಕಿರ ಮಂ ತ್ವಂ ವದೇಸಿ – ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭಗವಾ ಮೇ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ
‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ’’ತಿ।
ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಕೋ ಸನ್ತೋ ಕಂ ಪಚ್ಚಾಚಿಕ್ಖಸಿ?

೧೨೬.
‘‘ಯೋ ಖೋ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ವಾ, ‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ
ಲೋಕೋ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ ವಾತಿ, ಅಬ್ಯಾಕತಮೇವ
ತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೇನ ಅಸ್ಸ, ಅಥ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಲಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಪುರಿಸೋ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಸವಿಸೇನ ಗಾಳ್ಹಪಲೇಪನೇನ। ತಸ್ಸ
ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಯ್ಯುಂ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ –
‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪುರಿಸಂ
ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಖತ್ತಿಯೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ವೇಸ್ಸೋ ವಾ ಸುದ್ದೋ ವಾ’ತಿ;
ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಜಾನಾಮಿ
ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಏವಂನಾಮೋ ಏವಂಗೋತ್ತೋ ಇತಿ ವಾ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ
ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ದೀಘೋ ವಾ
ರಸ್ಸೋ ವಾ ಮಜ್ಝಿಮೋ ವಾ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ
ಯಾವ ನ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಕಾಳೋ ವಾ ಸಾಮೋ ವಾ ಮಙ್ಗುರಚ್ಛವೀ
ವಾ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪುರಿಸಂ
ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ
ನಗರೇ ವಾ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ
ಧನುಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಯದಿ ವಾ ಚಾಪೋ ಯದಿ ವಾ ಕೋದಣ್ಡೋ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ
– ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಜಿಯಂ ಜಾನಾಮಿ ಯಾಯಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ , ಯದಿ ವಾ ಅಕ್ಕಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಸಣ್ಹಸ್ಸ [ಸಣ್ಠಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಯದಿ ವಾ ನ್ಹಾರುಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಮರುವಾಯ ಯದಿ ವಾ ಖೀರಪಣ್ಣಿನೋ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ
ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಕಣ್ಡಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಯದಿ
ವಾ ಗಚ್ಛಂ ಯದಿ ವಾ ರೋಪಿಮ’ನ್ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ
ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಕಣ್ಡಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಯಸ್ಸ ಪತ್ತೇಹಿ ವಾಜಿತಂ [ವಾಖಿತ್ತಂ (ಕ॰)]
ಯದಿ ವಾ ಗಿಜ್ಝಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಕಙ್ಕಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಕುಲಲಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಮೋರಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ
ಸಿಥಿಲಹನುನೋ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ನ ತಂ
ಕಣ್ಡಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಯಸ್ಸ ನ್ಹಾರುನಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಯದಿ ವಾ ಗವಸ್ಸ ಯದಿ
ವಾ ಮಹಿಂಸಸ್ಸ ಯದಿ ವಾ ಭೇರವಸ್ಸ [ರೋರುವಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಯದಿ ವಾ ಸೇಮ್ಹಾರಸ್ಸಾ’ತಿ; ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಸಲ್ಲಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ
ಯಾವ ನ ತಂ ಸಲ್ಲಂ ಜಾನಾಮಿ ಯೇನಮ್ಹಿ ವಿದ್ಧೋ, ಯದಿ ವಾ ಸಲ್ಲಂ ಯದಿ ವಾ ಖುರಪ್ಪಂ ಯದಿ ವಾ
ವೇಕಣ್ಡಂ ಯದಿ ವಾ ನಾರಾಚಂ ಯದಿ ವಾ ವಚ್ಛದನ್ತಂ ಯದಿ ವಾ ಕರವೀರಪತ್ತ’ನ್ತಿ
– ಅಞ್ಞಾತಮೇವ ತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ತೇನ ಪುರಿಸೇನ ಅಸ್ಸ, ಅಥ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಾಲಂ
ಕರೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಯೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ನ ತಾವಾಹಂ ಭಗವತಿ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಾವ ಮೇ ಭಗವಾ ನ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ – ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ವಾ
‘‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ ವಾತಿ – ಅಬ್ಯಾಕತಮೇವ ತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ತಥಾಗತೇನ ಅಸ್ಸ, ಅಥ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಾಲಙ್ಕರೇಯ್ಯ।

೧೨೭. ‘‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ ,
ಏವಂ ‘ನೋ ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ
ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ‘ನೋ ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ,
‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಅತ್ಥೇವ ಜಾತಿ, ಅತ್ಥಿ ಜರಾ, ಅತ್ಥಿ ಮರಣಂ,
ಸನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ; ಯೇಸಾಹಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಘಾತಂ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ
। ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಂ ‘ನೋ ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ,
ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ‘ನೋ ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ,
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಅತ್ಥೇವ
ಜಾತಿ, ಅತ್ಥಿ ಜರಾ, ಅತ್ಥಿ ಮರಣಂ, ಸನ್ತಿ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ; ಯೇಸಾಹಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಘಾತಂ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ। ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ,
ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಂ ‘ನೋ
ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ
ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ‘ನೋ ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ
ಸತಿ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಅತ್ಥೇವ ಜಾತಿ…ಪೇ॰… ನಿಘಾತಂ
ಪಞ್ಞಪೇಮಿ। ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಂ ‘ನೋ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ,
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ‘ನೋ ಹೋತಿ
ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ, ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಅತ್ಥೇವ ಜಾತಿ…ಪೇ॰… ಯೇಸಾಹಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಘಾತಂ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ। ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ,
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಂ ‘ನೋ ನೇವ ಹೋತಿ ನ
ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ
ಅಭವಿಸ್ಸಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ‘ನೋ ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ,
ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ, ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸತಿ
ಅತ್ಥೇವ ಜಾತಿ…ಪೇ॰… ಯೇಸಾಹಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಘಾತಂ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ।

೧೨೮. ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಅಬ್ಯಾಕತಞ್ಚ ಮೇ ಅಬ್ಯಾಕತತೋ
ಧಾರೇಥ; ಬ್ಯಾಕತಞ್ಚ ಮೇ ಬ್ಯಾಕತತೋ ಧಾರೇಥ। ಕಿಞ್ಚ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ?
‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ – ಮಯಾ
ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ – ಮಯಾ
ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ’ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಮಯಾ
ಅಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ – ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಸ್ಮಾ
ಚೇತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ? ನ ಹೇತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ ನ
ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಂ ನ [ನೇತಂ (ಸೀ॰)] ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ
ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।
ತಸ್ಮಾ ತಂ ಮಯಾ ಅಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಿಞ್ಚ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ? ‘ಇದಂ
ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ – ಮಯಾ
ಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ – ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ
ಪಟಿಪದಾ’ತಿ – ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಸ್ಮಾ ಚೇತಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ? ಏತಞ್ಹಿ,
ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ ಏತಂ ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಂ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ
ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ಮಯಾ ಬ್ಯಾಕತಂ।
ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ , ಅಬ್ಯಾಕತಞ್ಚ ಮೇ ಅಬ್ಯಾಕತತೋ ಧಾರೇಥ; ಬ್ಯಾಕತಞ್ಚ ಮೇ ಬ್ಯಾಕತತೋ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಚೂಳಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।

೪. ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ

೧೨೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಧಾರೇಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ
ದೇಸಿತಾನಿ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನೀ’’ತಿ?

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಾರೇಮಿ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಾನಿ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನೀ’’ತಿ।
‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಧಾರೇಸಿ ಮಯಾ ದೇಸಿತಾನಿ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ
ಸಂಯೋಜನಾನೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ
ಸಂಯೋಜನಂ ದೇಸಿತಂ ಧಾರೇಮಿ; ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ
ಸಂಯೋಜನಂ ದೇಸಿತಂ ಧಾರೇಮಿ; ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ
ಸಂಯೋಜನಂ ದೇಸಿತಂ ಧಾರೇಮಿ; ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ
ಸಂಯೋಜನಂ ದೇಸಿತಂ ಧಾರೇಮಿ; ಬ್ಯಾಪಾದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನಂ
ದೇಸಿತಂ ಧಾರೇಮಿ। ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಧಾರೇಮಿ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಾನಿ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ
ಸಂಯೋಜನಾನೀ’’ತಿ।

‘‘ಕಸ್ಸ ಖೋ ನಾಮ ತ್ವಂ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಇಮಾನಿ ಏವಂ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ದೇಸಿತಾನಿ ಧಾರೇಸಿ? ನನು, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ ,
ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಇಮಿನಾ ತರುಣೂಪಮೇನ ಉಪಾರಮ್ಭೇನ ಉಪಾರಮ್ಭಿಸ್ಸನ್ತಿ?
ದಹರಸ್ಸ ಹಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮನ್ದಸ್ಸ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾಯೋತಿಪಿ ನ
ಹೋತಿ, ಕುತೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ? ಅನುಸೇತ್ವೇವಸ್ಸ [ಅನುಸೇತಿ ತ್ವೇವಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಾನುಸಯೋ। ದಹರಸ್ಸ ಹಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮನ್ದಸ್ಸ
ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾತಿಪಿ ನ ಹೋತಿ, ಕುತೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಧಮ್ಮೇಸು
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ? ಅನುಸೇತ್ವೇವಸ್ಸ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನುಸಯೋ। ದಹರಸ್ಸ ಹಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ,
ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮನ್ದಸ್ಸ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸೀಲಾತಿಪಿ ನ ಹೋತಿ, ಕುತೋ ಪನಸ್ಸ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಸೀಲೇಸು ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ? ಅನುಸೇತ್ವೇವಸ್ಸ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಾನುಸಯೋ ।
ದಹರಸ್ಸ ಹಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮನ್ದಸ್ಸ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಕಾಮಾತಿಪಿ ನ
ಹೋತಿ, ಕುತೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ? ಅನುಸೇತ್ವೇವಸ್ಸ
ಕಾಮರಾಗಾನುಸಯೋ। ದಹರಸ್ಸ ಹಿ, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮನ್ದಸ್ಸ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ
ಸತ್ತಾತಿಪಿ ನ ಹೋತಿ, ಕುತೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಸತ್ತೇಸು ಬ್ಯಾಪಾದೋ?
ಅನುಸೇತ್ವೇವಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪಾದಾನುಸಯೋ। ನನು, ಮಾಲುಕ್ಯಪುತ್ತ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ
ಇಮಿನಾ ತರುಣೂಪಮೇನ ಉಪಾರಮ್ಭೇನ ಉಪಾರಮ್ಭಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತಸ್ಸ, ಭಗವಾ, ಕಾಲೋ, ಏತಸ್ಸ, ಸುಗತ, ಕಾಲೋ ಯಂ ಭಗವಾ
ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ದೇಸೇಯ್ಯ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।
‘‘ತೇನ ಹಾನನ್ದ, ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ,
ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೧೩೦. ‘‘ಇಧಾನನ್ದ ,
ಅಸ್ಸುತವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ
ಅವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ಅದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕೋವಿದೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ
ಅವಿನೀತೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರೇತೇನ;
ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಚ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ
ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಥಾಮಗತಾ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನಂ।
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಚ
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಥಾಮಗತಾ
ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತಾ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನಂ। ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ
ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ ಥಾಮಗತೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತೋ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ
ಸಂಯೋಜನಂ। ಕಾಮರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ಕಾಮರಾಗಪರೇತೇನ ;
ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಕಾಮರಾಗಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಕಾಮರಾಗೋ
ಥಾಮಗತೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತೋ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನಂ। ಬ್ಯಾಪಾದಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ
ಬ್ಯಾಪಾದಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ನಪ್ಪಜಾನಾತಿ।
ತಸ್ಸ ಸೋ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಥಾಮಗತೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೀತೋ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಂ ಸಂಯೋಜನಂ।

೧೩೧. ‘‘ಸುತವಾ ಚ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅರಿಯಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಅರಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ
ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾನಂ ದಸ್ಸಾವೀ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ
ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಸುವಿನೀತೋ ನ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ನ
ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಚ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಯಾ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
ತಸ್ಸ ಸಾ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ಸಾನುಸಯಾ ಪಹೀಯತಿ। ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ
ವಿಹರತಿ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಚ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಸಾನುಸಯಾ ಪಹೀಯತಿ। ನ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ
ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ನ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಸ್ಸ
ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ ಸಾನುಸಯೋ ಪಹೀಯತಿ। ನ
ಕಾಮರಾಗಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ನ ಕಾಮರಾಗಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ ಕಾಮರಾಗಸ್ಸ
ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಸಾನುಸಯೋ ಪಹೀಯತಿ ।
ನ ಬ್ಯಾಪಾದಪರಿಯುಟ್ಠಿತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತಿ ನ ಬ್ಯಾಪಾದಪರೇತೇನ; ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚ
ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಸಾನುಸಯೋ ಪಹೀಯತಿ।

೧೩೨.
‘‘ಯೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಯಾ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ತಂ
ಮಗ್ಗಂ ತಂ ಪಟಿಪದಂ ಅನಾಗಮ್ಮ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ
ಪಜಹಿಸ್ಸತಿ ವಾತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ
ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ತಚಂ ಅಚ್ಛೇತ್ವಾ ಫೇಗ್ಗುಂ ಅಚ್ಛೇತ್ವಾ
ಸಾರಚ್ಛೇದೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯೋ ಮಗ್ಗೋ ಯಾ
ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ತಂ ಮಗ್ಗಂ ತಂ ಪಟಿಪದಂ ಅನಾಗಮ್ಮ
ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಪಜಹಿಸ್ಸತಿ ವಾತಿ – ನೇತಂ
ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।

‘‘ಯೋ ಚ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಯಾ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ತಂ
ಮಗ್ಗಂ ತಂ ಪಟಿಪದಂ ಆಗಮ್ಮ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ
ಪಜಹಿಸ್ಸತಿ ವಾತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಮಹತೋ ರುಕ್ಖಸ್ಸ
ತಿಟ್ಠತೋ ಸಾರವತೋ ತಚಂ ಛೇತ್ವಾ ಫೇಗ್ಗುಂ ಛೇತ್ವಾ ಸಾರಚ್ಛೇದೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ – ಠಾನಮೇತಂ
ವಿಜ್ಜತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯೋ ಮಗ್ಗೋ ಯಾ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ
ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ತಂ ಮಗ್ಗಂ ತಂ ಪಟಿಪದಂ ಆಗಮ್ಮ ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಿ ಸಂಯೋಜನಾನಿ
ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಪಜಹಿಸ್ಸತಿ ವಾತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ,
ಗಙ್ಗಾ ನದೀ ಪೂರಾ ಉದಕಸ್ಸ ಸಮತಿತ್ತಿಕಾ ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ। ಅಥ ದುಬ್ಬಲಕೋ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತಿರಿಯಂ ಬಾಹಾಯ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ [ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]; ಸೋ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತಿರಿಯಂ ಬಾಹಾಯ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಗನ್ತುಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ [ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಾಯ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ಸೋ ದುಬ್ಬಲಕೋ ಪುರಿಸೋ ಏವಮೇತೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಗಙ್ಗಾ ನದೀ ಪೂರಾ
ಉದಕಸ್ಸ ಸಮತಿತ್ತಿಕಾ ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ। ಅಥ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ
ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತಿರಿಯಂ ಬಾಹಾಯ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ
ಪಾರಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ; ಸೋ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ತಿರಿಯಂ ಬಾಹಾಯ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ
ಸೋತ್ಥಿನಾ ಪಾರಂ ಗನ್ತುಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಸಕ್ಕಾಯನಿರೋಧಾಯ ಧಮ್ಮೇ
ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ
ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಏವಮೇತೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।

೧೩೩.
‘‘ಕತಮೋ ಚಾನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ, ಕತಮಾ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ
ಪಹಾನಾಯ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಉಪಧಿವಿವೇಕಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾ ಸಬ್ಬಸೋ
ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ
ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ
ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ರೂಪಗತಂ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ ತೇ ಧಮ್ಮೇ
ಅನಿಚ್ಚತೋ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ ಸಲ್ಲತೋ ಅಘತೋ ಆಬಾಧತೋ ಪರತೋ ಪಲೋಕತೋ ಸುಞ್ಞತೋ
ಅನತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ। ಸೋ ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿವಾಪೇತಿ [ಪಟಿಪಾಪೇತಿ (ಸ್ಯಾ॰), ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ (ಕ॰)]। ಸೋ ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿವಾಪೇತ್ವಾ ಅಮತಾಯ ಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಸಂಹರತಿ – ‘ಏತಂ ಸನ್ತಂ ಏತಂ ಪಣೀತಂ ಯದಿದಂ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ
ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಠಿತೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ
ಪಾಪುಣಾತಿ; ನೋ ಚೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಂ ಪಾಪುಣಾತಿ ತೇನೇವ ಧಮ್ಮರಾಗೇನ ತಾಯ ಧಮ್ಮನನ್ದಿಯಾ
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ, ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಅಯಂ
ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ…
ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ರೂಪಗತಂ
ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ… ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಅಯಮ್ಪಿ
ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ…ಪೇ॰… ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ
ಯದೇವ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ…ಪೇ॰… ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಯದೇವ
ತತ್ಥ ಹೋತಿ ವೇದನಾಗತಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಗತಂ…ಪೇ॰… ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಮಗ್ಗೋ ಅಯಂ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯಾ’’ತಿ।

‘‘ಏಸೋ ಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಮಗ್ಗೋ ಏಸಾ ಪಟಿಪದಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ
ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪಹಾನಾಯ, ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿನೋ ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿನೋ’’ತಿ? ‘‘ಏತ್ಥ ಖೋ ಪನೇಸಾಹಂ [ಏತ್ಥ ಖೋ ತೇಸಾಹಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಆನನ್ದ, ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಮಹಾಮಾಲುಕ್ಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।

೫. ಭದ್ದಾಲಿಸುತ್ತಂ

೧೩೪. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ;
ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಖೋ, ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ
ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕತಞ್ಚ ಲಹುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ ಫಾಸುವಿಹಾರಞ್ಚ। ಏಥ, ತುಮ್ಹೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಥ; ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ
ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಿಸ್ಸಥ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕತಞ್ಚ ಲಹುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ
ಫಾಸುವಿಹಾರಞ್ಚಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ,
ಭನ್ತೇ, ನ ಉಸ್ಸಹಾಮಿ ಏಕಾಸನಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ; ಏಕಾಸನಭೋಜನಞ್ಹಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ,
ಭುಞ್ಜತೋ ಸಿಯಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಯತ್ಥ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಅಸ್ಸಸಿ ತತ್ಥ ಏಕದೇಸಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕದೇಸಂ ನೀಹರಿತ್ವಾಪಿ
ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಏಕಾಸನೋ ಯಾಪೇಸ್ಸಸೀ’’ತಿ [ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಯಾಪೇಸ್ಸಸೀತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।
‘‘ಏವಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ಉಸ್ಸಹಾಮಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ; ಏವಮ್ಪಿ ಹಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ,
ಭುಞ್ಜತೋ ಸಿಯಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ
ಭಗವತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ
ಪವೇದೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ತೇಮಾಸಂ ನ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಂ ಅದಾಸಿ, ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ।

೧೩೫.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ – ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರೋ
ಭಗವಾ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಯೇನ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ।
ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭದ್ದಾಲಿಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಇದಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಗವತೋ
ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೀಯತಿ [ಕರಣೀಯಂ (ಕ॰)]। ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರೋ
ಭಗವಾ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ। ಇಙ್ಘಾವುಸೋ ಭದ್ದಾಲಿ, ಏತಂ ದೋಸಕಂ ಸಾಧುಕಂ
ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಮಾ ತೇ ಪಚ್ಛಾ ದುಕ್ಕರತರಂ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಭದ್ದಾಲಿ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಚಯೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ
ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯೋಹಂ ಭಗವತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ
ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ
ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಆಯತಿಂ ಸಂವರಾಯಾ’’ತಿ।

‘‘ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಚ್ಚಯೋ ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ
ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ
ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿ। ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ –
‘ಭಗವಾ ಖೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ, ಭಗವಾಪಿ ಮಂ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು
ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಮಯೋ
ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ –
‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ತೇಪಿ
ಮಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಮಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಖೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ತಾಪಿ
ಮಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಮಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಖೋ ಉಪಾಸಕಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಮಂ
ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಮಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಖೋ ಉಪಾಸಿಕಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸನ್ತಿ, ತಾಪಿ ಮಂ
ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ , ಸಮಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ।
ಸಮಯೋಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಖೋ ನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಾ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ತೇಪಿ ಮಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ – ಭದ್ದಾಲಿ ನಾಮ
ಭಿಕ್ಖು ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಥೇರಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ
ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ’ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ತೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಮಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ।

‘‘ಅಚ್ಚಯೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಗಮಾ
ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯೋಹಂ ಭಗವತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಆಯತಿಂ ಸಂವರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಅಚ್ಚಯೋ ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿ’’।

೧೩೬.
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖು ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ, ತಮಹಂ ಏವಂ
ವದೇಯ್ಯಂ – ‘ಏಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಙ್ಕೇ ಸಙ್ಕಮೋ ಹೋಹೀ’ತಿ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ಸೋ
ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇಯ್ಯ, ‘ನೋ’ತಿ ವಾ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?

‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖು
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ… ಕಾಯಸಕ್ಖಿ… ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ… ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ… ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ…
ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ, ತಮಹಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಂ – ‘ಏಹಿ ಮೇ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಙ್ಕೇ ಸಙ್ಕಮೋ
ಹೋಹೀ’ತಿ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ಸೋ ಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇಯ್ಯ, ‘ನೋ’ತಿ ವಾ
ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?

‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಪಿ ನು ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ ವಾ ಹೋಸಿ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋ ವಾ ಕಾಯಸಕ್ಖಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ ವಾ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತೋ ವಾ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ ವಾ ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ ವಾ’’ತಿ?

‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।

‘‘ನನು ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ರಿತ್ತೋ ತುಚ್ಛೋ ಅಪರದ್ಧೋ’’ತಿ?

‘‘ಏವಂ , ಭನ್ತೇ। ಅಚ್ಚಯೋ ಮಂ,
ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯೋಹಂ ಭಗವತಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ
ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಆಯತಿಂ ಸಂವರಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ತಗ್ಘ ತ್ವಂ,
ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಚ್ಚಯೋ ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ಮಯಾ
ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಞ್ಞಾಪಿಯಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಮಾದಿಯಮಾನೇ ಅನುಸ್ಸಾಹಂ ಪವೇದೇಸಿ।
ಯತೋ ಚ ಖೋ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಕರೋಸಿ, ತಂ ತೇ
ಮಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ। ವುದ್ಧಿಹೇಸಾ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಯೋ ಅಚ್ಚಯಂ ಅಚ್ಚಯತೋ
ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಕರೋತಿ, ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಆಪಜ್ಜತಿ’’।

೧೩೭.
‘‘ಇಧ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ
ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜೇಯ್ಯಂ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ
ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮಾಹಂ ಉತ್ತರಿ [ಉತ್ತರಿಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ
ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ
ವಿಹರತೋ ಸತ್ಥಾಪಿ ಉಪವದತಿ, ಅನುವಿಚ್ಚಪಿ ವಿಞ್ಞೂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಉಪವದನ್ತಿ, ದೇವತಾಪಿ
ಉಪವದನ್ತಿ, ಅತ್ತಾಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪವದತಿ। ಸೋ ಸತ್ಥಾರಾಪಿ ಉಪವದಿತೋ, ಅನುವಿಚ್ಚಪಿ
ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಉಪವದಿತೋ, ದೇವತಾಹಿಪಿ ಉಪವದಿತೋ, ಅತ್ತನಾಪಿ ಅತ್ತಾನಂ
ಉಪವದಿತೋ ನ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ
ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

೧೩೮.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಹೋತಿ।
ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜೇಯ್ಯಂ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ
ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ
ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮಾಹಂ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ
ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ
ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ
ವಿಹರತೋ ಸತ್ಥಾಪಿ ನ ಉಪವದತಿ, ಅನುವಿಚ್ಚಪಿ ವಿಞ್ಞೂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ನ ಉಪವದನ್ತಿ,
ದೇವತಾಪಿ ನ ಉಪವದನ್ತಿ, ಅತ್ತಾಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ಉಪವದತಿ। ಸೋ ಸತ್ಥಾರಾಪಿ ಅನುಪವದಿತೋ ,
ಅನುವಿಚ್ಚಪಿ ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಅನುಪವದಿತೋ, ದೇವತಾಹಿಪಿ ಅನುಪವದಿತೋ,
ಅತ್ತನಾಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅನುಪವದಿತೋ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ
ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ಸೋ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ
ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ
ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

೧೩೯.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ
ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ
ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ
ಚ ವಿಹರತಿ, ಸತೋ ಚ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸುಖಞ್ಚ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ, ಯಂ ತಂ ಅರಿಯಾ
ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ – ‘ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಸತಿಮಾ ಸುಖವಿಹಾರೀ’ತಿ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ
ಪಹಾನಾ ಪುಬ್ಬೇವ ಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ಉಪೇಕ್ಖಾಸತಿಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ
ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ
ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ
ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ
ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ
ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ…ಪೇ॰… ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ; ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ
ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ…ಪೇ॰… ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ’ತಿ ಇತಿ
ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ…ಪೇ॰… ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ
ಪಜಾನಾತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ
ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ
ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ
ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ
ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ; ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ
ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ
ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಯಥಾ ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ
ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪರಿಪೂರಕಾರಿಸ್ಸಾ’’ತಿ।

೧೪೦. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ [ಪವಯ್ಹ ಪವಯ್ಹ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತಿ? ಕೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ನೋ
ತಥಾ ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ ಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು
ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ
ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನ
ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ನ ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನ ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ
ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ನಾಹ। ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕೋ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ
ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ
ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ನ ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನ ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತತಿ,
‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ನಾಹ। ಸಾಧು ವತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಥ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ [ಯಥಯಿದಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ।

೧೪೧.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಾಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ನ ಅಪನಾಮೇತಿ, ನ ಕೋಪಞ್ಚ
ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ
ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಆಹ।
ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕೋ
ಆಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಾಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ನ
ಅಪನಾಮೇತಿ, ನ ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ
ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಆಹ। ಸಾಧು
ವತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಥ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ
ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ತಥಾ ತಥಾ
ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ।

೧೪೨.
‘‘ಇಧ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಧಿಚ್ಚಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ಅನಾಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ
ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ನ ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನ ನೇತ್ಥಾರಂ
ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ನಾಹ। ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅಧಿಚ್ಚಾಪತ್ತಿಕೋ ಅನಾಪತ್ತಿಬಹುಲೋ ।
ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಅಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಕೋಪಞ್ಚ
ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ನ ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನ ನೇತ್ಥಾರಂ
ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ನಾಹ। ಸಾಧು ವತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಇಮಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಥ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ।

೧೪೩.
‘‘ಇಧ ಪನ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಧಿಚ್ಚಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ಅನಾಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಾಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ನ ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ನ ಕೋಪಞ್ಚ
ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ
ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಆಹ। ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಏವಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಅಧಿಚ್ಚಾಪತ್ತಿಕೋ ಅನಾಪತ್ತಿಬಹುಲೋ। ಸೋ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನಾಞ್ಞೇನಞ್ಞಂ ಪಟಿಚರತಿ, ನ ಬಹಿದ್ಧಾ ಕಥಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ನ ಕೋಪಞ್ಚ
ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತುಕರೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ
ವತ್ತತಿ, ‘ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ ತಂ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಆಹ।
ಸಾಧು ವತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಥಾ ತಥಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಥ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ
ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಏವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ತಥಾ ತಥಾ
ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತಿ ಯಥಾಸ್ಸಿದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ।

೧೪೪. ‘‘ಇಧ ,
ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ವಹತಿ ಪೇಮಮತ್ತಕೇನ। ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ವಹತಿ ಪೇಮಮತ್ತಕೇನ।
ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ ಕಾರಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ – ಮಾ ಯಮ್ಪಿಸ್ಸ ತಂ
ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕಂ ಪೇಮಮತ್ತಕಂ ತಮ್ಹಾಪಿ ಪರಿಹಾಯೀ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಪುರಿಸಸ್ಸ
ಏಕಂ ಚಕ್ಖುಂ, ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ತಂ ಏಕಂ ಚಕ್ಖುಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯುಂ – ‘ಮಾ
ಯಮ್ಪಿಸ್ಸ ತಂ ಏಕಂ ಚಕ್ಖುಂ ತಮ್ಹಾಪಿ ಪರಿಹಾಯೀ’ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ
ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ವಹತಿ ಪೇಮಮತ್ತಕೇನ। ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ –
‘ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ವಹತಿ ಪೇಮಮತ್ತಕೇನ। ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ
ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ ಕಾರಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ – ಮಾ ಯಮ್ಪಿಸ್ಸ ತಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕಂ ಪೇಮಮತ್ತಕಂ
ತಮ್ಹಾಪಿ ಪರಿಹಾಯೀ’ತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮಿಧೇಕಚ್ಚಂ
ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ ಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ
ಮಿಧೇಕಚ್ಚಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ನೋ ತಥಾ ಪಸಯ್ಹ ಪಸಯ್ಹ ಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ।

೧೪೫. ‘‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಪುಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪತರಾನಿ
ಚೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಅಹೇಸುಂ ಬಹುತರಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಾಯ ಸಣ್ಠಹಿಂಸು? ಕೋ ಪನ, ಭನ್ತೇ,
ಹೇತು, ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಏತರಹಿ ಬಹುತರಾನಿ ಚೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಅಪ್ಪತರಾ ಚ
ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಾಯ ಸಣ್ಠಹನ್ತೀ’ತಿ? ‘‘ಏವಮೇತಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಹೋತಿ ಸತ್ತೇಸು ಹಾಯಮಾನೇಸು,
ಸದ್ಧಮ್ಮೇ ಅನ್ತರಧಾಯಮಾನೇ, ಬಹುತರಾನಿ ಚೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ ಅಪ್ಪತರಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞಾಯ ಸಣ್ಠಹನ್ತೀತಿ। ನ ತಾವ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸತ್ಥಾ
ಸಾವಕಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಿ ಯಾವ ನ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ
ಪಾತುಭವನ್ತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ
ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಸಾವಕಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾನಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಟಿಘಾತಾಯ। ನ ತಾವ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ
ಪಾತುಭವನ್ತಿ ಯಾವ ನ ಸಙ್ಘೋ ಮಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಸಙ್ಘೋ
ಮಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ
ಸಙ್ಘೇ ಪಾತುಭವನ್ತಿ। ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಸಾವಕಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಿ ತೇಸಂಯೇವ
ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಟಿಘಾತಾಯ। ನ ತಾವ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ
ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ ಪಾತುಭವನ್ತಿ ಯಾವ ನ ಸಙ್ಘೋ ಲಾಭಗ್ಗಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಯಸಗ್ಗಂ ಪತ್ತೋ
ಹೋತಿ, ಬಾಹುಸಚ್ಚಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ರತ್ತಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಸಙ್ಘೋ ರತ್ತಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇ
ಪಾತುಭವನ್ತಿ, ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಸಾವಕಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯಾನಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಟಿಘಾತಾಯ।

೧೪೬. ‘‘ಅಪ್ಪಕಾ ಖೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭದ್ದಾಲಿ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ಅಹುವತ್ಥ ಯದಾ ವೋ ಅಹಂ ಆಜಾನೀಯಸುಸೂಪಮಂ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ದೇಸೇಸಿಂ। ತಂ ಸರಸಿ [ಸರಸಿ ತ್ವಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಸರಸಿ ತಂ (?)] ಭದ್ದಾಲೀ’’ತಿ ?

‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।

‘‘ತತ್ರ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಕಂ ಹೇತುಂ ಪಚ್ಚೇಸೀ’’ತಿ?

‘‘ಸೋ ಹಿ ನೂನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ದೀಘರತ್ತಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ।

‘‘ನ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಏಸೇವ ಹೇತು, ಏಸ ಪಚ್ಚಯೋ। ಅಪಿ ಚ ಮೇ ತ್ವಂ, ಭದ್ದಾಲಿ, ದೀಘರತ್ತಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತೋ – ‘ನ ಚಾಯಂ ಮೋಘಪುರಿಸೋ ಮಯಾ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಅಟ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ ಮನಸಿ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಚೇತಸೋ [ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಸೋ (ಕ॰)]
ಸಮನ್ನಾಹರಿತ್ವಾ ಓಹಿತಸೋತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತೀ’ತಿ। ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ, ಭದ್ದಾಲಿ,
ಆಜಾನೀಯಸುಸೂಪಮಂ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೧೪೭.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭದ್ದಾಲಿ, ದಕ್ಖೋ ಅಸ್ಸದಮಕೋ ಭದ್ರಂ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪಠಮೇನೇವ
ಮುಖಾಧಾನೇ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ। ತಸ್ಸ ಮುಖಾಧಾನೇ ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿಯೇವ
ವಿಸೂಕಾಯಿತಾನಿ ವಿಸೇವಿತಾನಿ ವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಕಾನಿಚಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅಕಾರಿತಪುಬ್ಬಂ
ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ। ಸೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭದ್ರೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ
ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಹೋತಿ, ತಮೇನಂ ಅಸ್ಸದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ
ಕಾರೇತಿ ಯುಗಾಧಾನೇ। ತಸ್ಸ ಯುಗಾಧಾನೇ ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿಯೇವ ವಿಸೂಕಾಯಿತಾನಿ
ವಿಸೇವಿತಾನಿ ವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಕಾನಿಚಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅಕಾರಿತಪುಬ್ಬಂ ಕಾರಣಂ
ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ। ಸೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ ।
ಯತೋ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭದ್ರೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ
ಠಾನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಹೋತಿ, ತಮೇನಂ ಅಸ್ಸದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ ಅನುಕ್ಕಮೇ
ಮಣ್ಡಲೇ ಖುರಕಾಸೇ [ಖುರಕಾಯೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಧಾವೇ ದವತ್ತೇ [ರವತ್ಥೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ರಾಜಗುಣೇ ರಾಜವಂಸೇ ಉತ್ತಮೇ ಜವೇ ಉತ್ತಮೇ ಹಯೇ ಉತ್ತಮೇ ಸಾಖಲ್ಯೇ। ತಸ್ಸ ಉತ್ತಮೇ ಜವೇ
ಉತ್ತಮೇ ಹಯೇ ಉತ್ತಮೇ ಸಾಖಲ್ಯೇ ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿಯೇವ ವಿಸೂಕಾಯಿತಾನಿ
ವಿಸೇವಿತಾನಿ ವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಕಾನಿಚಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅಕಾರಿತಪುಬ್ಬಂ ಕಾರಣಂ
ಕಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ। ಸೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಯತೋ
ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭದ್ರೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ಅಭಿಣ್ಹಕಾರಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬಕಾರಣಾ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಹೋತಿ, ತಮೇನಂ ಅಸ್ಸದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ವಣ್ಣಿಯಞ್ಚ ಪಾಣಿಯಞ್ಚ [ವಲಿಯಞ್ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಬಲಿಯಞ್ಚ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಅನುಪ್ಪವೇಚ್ಛತಿ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭದ್ರೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ರಾಜಾರಹೋ ಹೋತಿ ರಾಜಭೋಗ್ಗೋ ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗನ್ತೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ।

‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭದ್ದಾಲಿ, ದಸಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು
ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅಞ್ಜಲಿಕರಣೀಯೋ ಅನುತ್ತರಂ
ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸ। ಕತಮೇಹಿ ದಸಹಿ? ಇಧ, ಭದ್ದಾಲಿ, ಭಿಕ್ಖು ಅಸೇಖಾಯ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ,
ಅಸೇಖಾಯ ಸಮ್ಮಾವಾಚಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ
ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ
ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ , ಅಸೇಖಾಯ ಸಮ್ಮಾಸತಿಯಾ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖೇನ ಸಮ್ಮಾಞಾಣೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ಅಸೇಖಾಯ ಸಮ್ಮಾವಿಮುತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ – ಇಮೇಹಿ ಖೋ,
ಭದ್ದಾಲಿ, ದಸಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ
ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅಞ್ಜಲಿಕರಣೀಯೋ ಅನುತ್ತರಂ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸಾ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭದ್ದಾಲಿ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಭದ್ದಾಲಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।

೬. ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತಂ

೧೪೮. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪೇಸು ವಿಹರತಿ ಆಪಣಂ ನಾಮ ಅಙ್ಗುತ್ತರಾಪಾನಂ
ನಿಗಮೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಆಪಣಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಾವಿಸಿ। ಆಪಣೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನಞ್ಞತರೋ
ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ
ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಉದಾಯೀ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಆಪಣಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಆಪಣೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಸೋ ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ
ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಉದಾಯಿಸ್ಸ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಬಹೂನಂ [ಬಹುನ್ನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰) ಏವಮೀದಿಸೇ ಅವಿಞ್ಞಾಣಕಪ್ಪಕರಣೇ]
ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ;
ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಕುಸಲಾನಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ
ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ ।

೧೪೯. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ
– ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ –
‘ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ
ಉಪಹತ್ತಾ; ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ
ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’ತಿ। ಮಯಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇ ಸಾಯಞ್ಚೇವ ಭುಞ್ಜಾಮ ಪಾತೋ ಚ
ದಿವಾ ಚ ವಿಕಾಲೇ। ಅಹು ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಙ್ಘ
ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತಂ ದಿವಾವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಹುದೇವ
ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಅಹುದೇವ [ಅಹು (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ದೋಮನಸ್ಸಂ –
‘ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಸದ್ಧಾ ಗಹಪತಿಕಾ ದಿವಾ ವಿಕಾಲೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ದೇನ್ತಿ ತಸ್ಸಪಿ
ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ ಗಾರವಞ್ಚ ಹಿರಿಞ್ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ
ಏವಂ ತಂ ದಿವಾವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಿಮ್ಹಾ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಾಯಞ್ಚೇವ ಭುಞ್ಜಾಮ ಪಾತೋ ಚ।
ಅಹು ಖೋ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಇಙ್ಘ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಏತಂ ರತ್ತಿಂವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಹುದೇವ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ
ಅಹುದೇವ ದೋಮನಸ್ಸಂ – ‘ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭತ್ತಾನಂ ಪಣೀತಸಙ್ಖಾತತರಂ ತಸ್ಸಪಿ
ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ತಸ್ಸಪಿ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ,
ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ದಿವಾ ಸೂಪೇಯ್ಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಹನ್ದ ಚ ಇಮಂ ನಿಕ್ಖಿಪಥ, ಸಾಯಂ
ಸಬ್ಬೇವ ಸಮಗ್ಗಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಯಾ ಕಾಚಿ, ಭನ್ತೇ,
ಸಙ್ಖತಿಯೋ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ರತ್ತಿಂ, ಅಪ್ಪಾ ದಿವಾ। ತೇ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ
ಗಾರವಞ್ಚ ಹಿರಿಞ್ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನಾ ಏವಂ ತಂ ರತ್ತಿಂವಿಕಾಲಭೋಜನಂ ಪಜಹಿಮ್ಹಾ।
ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಾ ಚನ್ದನಿಕಮ್ಪಿ
ಪವಿಸನ್ತಿ, ಓಲಿಗಲ್ಲೇಪಿ ಪಪತನ್ತಿ, ಕಣ್ಟಕಾವಾಟಮ್ಪಿ [ಕಣ್ಟಕವತ್ತಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಕಣ್ಟಕರಾಜಿಮ್ಪಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಆರೋಹನ್ತಿ, ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಗಾವಿಂ ಆರೋಹನ್ತಿ, ಮಾಣವೇಹಿಪಿ ಸಮಾಗಚ್ಛನ್ತಿ ಕತಕಮ್ಮೇಹಿಪಿ ಅಕತಕಮ್ಮೇಹಿಪಿ, ಮಾತುಗಾಮೋಪಿ ತೇ [ತೇನ (ಕ॰)]
ಅಸದ್ಧಮ್ಮೇನ ನಿಮನ್ತೇತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಚರಾಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ವಿಜ್ಜನ್ತರಿಕಾಯ ಭಾಜನಂ ಧೋವನ್ತೀ।
ದಿಸ್ವಾ ಮಂ ಭೀತಾ ವಿಸ್ಸರಮಕಾಸಿ – ‘ಅಭುಮ್ಮೇ [ಅಬ್ಭುಮ್ಮೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪಿಸಾಚೋ ವತ ಮ’ನ್ತಿ! ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ನಾಹಂ, ಭಗಿನಿ, ಪಿಸಾಚೋ; ಭಿಕ್ಖು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಠಿತೋ’ತಿ। ‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆತುಮಾರೀ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಮಾತುಮಾರೀ [ಠಿತೋ’ತಿ। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆತುಮಾತುಮಾರೀ (ಕ॰)]! ವರಂ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ತಿಣ್ಹೇನ ಗೋವಿಕನ್ತನೇನ ಕುಚ್ಛಿ ಪರಿಕನ್ತೋ, ನ ತ್ವೇವ ವರಂ ಯಂ [ನ ತ್ವೇವ ಯಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಕುಚ್ಛಿಹೇತು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಸೀ’ತಿ [ಚರಸಾತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತದನುಸ್ಸರತೋ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾನಂ
ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಸುಖಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ; ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಅಕುಸಲಾನಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಪಹತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ವತ ನೋ ಭಗವಾ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪಹತ್ತಾ’’’ತಿ।

೧೫೦. ‘‘ಏವಮೇವ ಪನುದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ। ತೇ ತಞ್ಚೇವ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ
ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ
ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ –
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಲಟುಕಿಕಾ ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ
ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇನ ಸಾ ಲಟುಕಿಕಾ
ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ,
ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ , ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ
ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇನ ಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಲಟುಕಿಕಾ ಸಕುಣಿಕಾ ಪೂತಿಲತಾಯ ಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧಾ
ತತ್ಥೇವ ವಧಂ ವಾ ಬನ್ಧಂ ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸಾ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ
ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ
ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ
ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ
ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ,
ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’।

೧೫೧. ‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ
ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ
ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ಯಸ್ಸ ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ
ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ
ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ [ಪರದವುತ್ತಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ
ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ
ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ
ಈಸಕಂಯೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ
ಪಕ್ಕಮತಿ। ಯೋ ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ
ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಈಸಕಂಯೇವ
ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ
ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ
ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?
‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಅಭಿಜಾತೋ
ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ ದಳ್ಹೇಹಿ ವರತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ಈಸಕಂಯೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇತ್ವಾ
ತಾನಿ ಬನ್ಧನಾನಿ ಸಂಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಂಪದಾಲೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕಾಮಂ
ಪಕ್ಕಮತಿ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ…ಪೇ॰… ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ
ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ಯಸ್ಸ
ನೋ ಸುಗತೋ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ
ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ ಪಹಾಯ
ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ,
ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ’’।

೧೫೨. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಪುರಿಸೋ ದಲಿದ್ದೋ ಅಸ್ಸಕೋ ಅನಾಳ್ಹಿಯೋ; ತಸ್ಸ’ಸ್ಸ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ [ಕಾಕಾತಿಡಾಯಿಂ (?)] ನಪರಮರೂಪಂ, ಏಕಾ ಖಟೋಪಿಕಾ [ಕಳೋಪಿಕಾ (ಕ॰)] ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ನಪರಮರೂಪಾ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ
ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ, ಏಕಾ ಜಾಯಿಕಾ ನಪರಮರೂಪಾ। ಸೋ ಆರಾಮಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ
ಸುಧೋತಹತ್ಥಪಾದಂ ಮನುಞ್ಞಂ ಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಸೀತಾಯ ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಧಿಚಿತ್ತೇ
ಯುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸುಖಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ! ಸೋ
ವತಸ್ಸಂ [ಸೋ ವತಸ್ಸ (ಕ॰)] ಯೋಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ
ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
ಸೋ ನ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ,
ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ
ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ
ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯೋ
ನು ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಏಕಂ
ಅಗಾರಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ
ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ
ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ
ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ;
ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ
ಬನ್ಧನ’ನ್ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ।
ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸೋ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಏಕಂ ಅಗಾರಕಂ
ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ ಕಾಕಾತಿದಾಯಿಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಖಟೋಪಿಕಂ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಂ
ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಕುಮ್ಭಿಯಾ ಧಞ್ಞಸಮವಾಪಕಂ ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ, ಏಕಂ ಜಾಯಿಕಂ
ನಪರಮರೂಪಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ; ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ,
ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ
ಮೋಘಪುರಿಸಾ ‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ
ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಅಧಿಸಲ್ಲಿಖತೇವಾಯಂ ಸಮಣೋ’ತಿ?
ತೇ ತಞ್ಚೇವ ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ
ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ, ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ,
ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’’।

೧೫೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಉದಾಯಿ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ
ಮಹಾಭೋಗೋ, ನೇಕಾನಂ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಧಞ್ಞಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಖೇತ್ತಗಣಾನಂ
ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ವತ್ಥುಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ಭರಿಯಗಣಾನಂ ಚಯೋ, ನೇಕಾನಂ ದಾಸಗಣಾನಂ ಚಯೋ,
ನೇಕಾನಂ ದಾಸಿಗಣಾನಂ ಚಯೋ; ಸೋ ಆರಾಮಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸುಧೋತಹತ್ಥಪಾದಂ ಮನುಞ್ಞಂ
ಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಸೀತಾಯ ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಧಿಚಿತ್ತೇ ಯುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ –
‘ಸುಖಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ, ಭೋ, ಸಾಮಞ್ಞಂ! ಸೋ ವತಸ್ಸಂ ಯೋಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ
ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ
ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ
ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ
ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ। ಯೋ ನು ಖೋ,
ಉದಾಯಿ, ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯೇಹಿ ಸೋ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ,
ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ
ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ
ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ
ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ, ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಬಲವಂ ಬನ್ಧನಂ,
ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥಿರಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಥೂಲೋ, ಕಲಿಙ್ಗರೋ’ತಿ; ಸಮ್ಮಾ ನು
ಖೋ ಸೋ, ಉದಾಯಿ, ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ। ಯೇಹಿ ಸೋ, ಭನ್ತೇ,
ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಬನ್ಧನೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇಕಾನಿ ನಿಕ್ಖಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ,
ನೇಕಾನಿ ಧಞ್ಞಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಖೇತ್ತಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ,
ನೇಕಾನಿ ವತ್ಥುಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ಭರಿಯಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ, ನೇಕಾನಿ ದಾಸಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ,
ನೇಕಾನಿ ದಾಸಿಗಣಾನಿ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ; ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ,
ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ
‘ಇದಂ ಪಜಹಥಾ’ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಿಂ ಪನಿಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ
ಓರಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪಹಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನೋ ಭಗವಾ ಪಹಾನಮಾಹ ಯಸ್ಸ, ನೋ ಸುಗತೋ
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’ತಿ? ತೇ ತಞ್ಚೇವ ಪಜಹನ್ತಿ, ಮಯಿ ಚ ನ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ।
ಯೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾ ತೇ ತಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ
ಪನ್ನಲೋಮಾ ಪರದತ್ತವುತ್ತಾ ಮಿಗಭೂತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ತೇಸಂ ತಂ, ಉದಾಯಿ, ಹೋತಿ ಅಬಲಂ
ಬನ್ಧನಂ, ದುಬ್ಬಲಂ ಬನ್ಧನಂ, ಪೂತಿಕಂ ಬನ್ಧನಂ, ಅಸಾರಕಂ ಬನ್ಧನಂ’’।

೧೫೪. ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ , ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಕತಮೇ
ಚತ್ತಾರೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ
ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ
ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸೋ ತೇ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ನಪ್ಪಜಹತಿ, ನ
ವಿನೋದೇತಿ, ನ ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ನ ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ
‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ
ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।

‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ
ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ
ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ। ಸೋ ತೇ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ, ಪಜಹತಿ,
ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ, ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ , ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।

‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ
ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ
ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ; ದನ್ಧೋ,
ಉದಾಯಿ, ಸತುಪ್ಪಾದೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪಜಹತಿ, ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ,
ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ಪುರಿಸೋ ದಿವಸಂಸನ್ತತ್ತೇ [ದಿವಸಸನ್ತತ್ತೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಅಯೋಕಟಾಹೇ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಉದಕಫುಸಿತಾನಿ ನಿಪಾತೇಯ್ಯ; ದನ್ಧೋ, ಉದಾಯಿ,
ಉದಕಫುಸಿತಾನಂ ನಿಪಾತೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ
ಹೋತಿ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ। ತಮೇನಂ ಉಪಧಿಪಹಾನಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಉಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಯ
ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಉಪಧಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ; ದನ್ಧೋ,
ಉದಾಯಿ, ಸತುಪ್ಪಾದೋ। ಅಥ ಖೋ ನಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಪಜಹತಿ, ವಿನೋದೇತಿ, ಬ್ಯನ್ತೀಕರೋತಿ,
ಅನಭಾವಂ ಗಮೇತಿ। ಇಮಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ
‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ।

‘‘ಇಧ ಪನುದಾಯಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ‘ಉಪಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ
– ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಿರುಪಧಿ ಹೋತಿ, ಉಪಧಿಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ। ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ,
ಪುಗ್ಗಲಂ ‘ವಿಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ ವದಾಮಿ ನೋ ‘ಸಂಯುತ್ತೋ’ತಿ । ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇನ್ದ್ರಿಯವೇಮತ್ತತಾ ಹಿ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ವಿದಿತಾ। ಇಮೇ
ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪುಗ್ಗಲಾ ಸನ್ತೋ ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।

೧೫೫.
‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ
ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰…
ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ
ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ। ಇಮೇ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ಯಂ
ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ
ಕಾಮಸುಖಂ ಮಿಳ್ಹಸುಖಂ [ಮೀಳ್ಹಸುಖಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪುಥುಜ್ಜನಸುಖಂ ಅನರಿಯಸುಖಂ, ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಭಾವೇತಬ್ಬಂ, ನ ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಂ; ‘ಭಾಯಿತಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।

೧೫೬. ‘‘ಇಧುದಾಯಿ ,
ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ
ವೂಪಸಮಾ… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಇದಂ
ವುಚ್ಚತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ ಪವಿವೇಕಸುಖಂ ಉಪಸಮಸುಖಂ ಸಮ್ಬೋಧಸುಖಂ, ಆಸೇವಿತಬ್ಬಂ,
ಭಾವೇತಬ್ಬಂ, ಬಹುಲೀಕಾತಬ್ಬಂ; ‘ನ ಭಾಯಿತಬ್ಬಂ ಏತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸಾ’ತಿ ವದಾಮಿ।

‘‘ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ
ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾ ಅನಿರುದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ
ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ
ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ಪೀತಿಸುಖಂ ಅನಿರುದ್ಧಂ ಹೋತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ।
ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ। ಕಿಞ್ಚ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ? ಯದೇವ ತತ್ಥ ಉಪೇಕ್ಖಾಸುಖಂ
ಅನಿರುದ್ಧಂ ಹೋತಿ ಇದಂ ತತ್ಥ ಇಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ
ಪಹಾನಾ…ಪೇ॰… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ,
ಅನಿಞ್ಜಿತಸ್ಮಿಂ ವದಾಮಿ।

‘‘ಇಧುದಾಯಿ , ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ
ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ; ಇದಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ
ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ?
ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ
ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ,
‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪೀತಿಯಾ ಚ
ವಿರಾಗಾ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ,
ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ
ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ,
‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ,
ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ
ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ
ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ,
‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ,
ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ
ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ
‘ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ;
ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ
ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ,
ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ‘ಅನಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ‘ಪಜಹಥಾ’ತಿ
ವದಾಮಿ, ‘ಸಮತಿಕ್ಕಮಥಾ’ತಿ ವದಾಮಿ। ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ? ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ
ತಸ್ಸ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ; ಇತಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಉದಾಯಿ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸ್ಸಪಿ ಪಹಾನಂ ವದಾಮಿ।
ಪಸ್ಸಸಿ ನೋ ತ್ವಂ, ಉದಾಯಿ, ತಂ ಸಂಯೋಜನಂ ಅಣುಂ ವಾ ಥೂಲಂ ವಾ ಯಸ್ಸಾಹಂ ನೋ ಪಹಾನಂ
ವದಾಮೀ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಉದಾಯೀ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಲಟುಕಿಕೋಪಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

೭. ಚಾತುಮಸುತ್ತಂ

೧೫೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಚಾತುಮಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಆಮಲಕೀವನೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಚಾತುಮಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ತೇ ಚ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನೇವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ
ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನಾ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಪಟಿಸಾಮಯಮಾನಾ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಾ
ಮಹಾಸದ್ದಾ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕೇ ಪನೇತೇ,
ಆನನ್ದ, ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಾ ಮಹಾಸದ್ದಾ, ಕೇವಟ್ಟಾ ಮಞ್ಞೇ ಮಚ್ಛವಿಲೋಪೇ’’ತಿ? ‘‘ಏತಾನಿ,
ಭನ್ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಚಾತುಮಂ
ಅನುಪ್ಪತ್ತಾನಿ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ತೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನೇವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ
ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನಾ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಪಟಿಸಾಮಯಮಾನಾ
ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಾ ಮಹಾಸದ್ದಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದ, ಮಮ ವಚನೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಹಿ –
‘ಸತ್ಥಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆಮನ್ತೇತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ
ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಸತ್ಥಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತೇ ಆಮನ್ತೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಖೋ ತೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಿಂ ನು ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಾ ಮಹಾಸದ್ದಾ,
ಕೇವಟ್ಟಾ ಮಞ್ಞೇ ಮಚ್ಛವಿಲೋಪೇ’’ತಿ? ‘‘ಇಮಾನಿ, ಭನ್ತೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಚಾತುಮಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾನಿ
ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ। ತೇಮೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನೇವಾಸಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ
ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನಾ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಪಟಿಸಾಮಯಮಾನಾ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಾ
ಮಹಾಸದ್ದಾ’’ತಿ। ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಾಮೇಮಿ ವೋ, ನ ವೋ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ
ವತ್ಥಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು।

೧೫೮. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾ ಸಕ್ಯಾ ಸನ್ಥಾಗಾರೇ [ಸನ್ಧಾಗಾರೇ (ಕ॰)] ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ಕೇನಚಿದೇವ
ಕರಣೀಯೇನ। ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾ ಸಕ್ಯಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ;
ದಿಸ್ವಾನ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚುಂ –
‘‘ಹನ್ದ, ಕಹಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ,
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಪಣಾಮಿತೋ’’ತಿ। ‘‘ತೇನಹಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಮುಹುತ್ತಂ ನಿಸೀದಥ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮಯಂ
ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾಮ ಭಗವನ್ತಂ ಪಸಾದೇತು’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾನಂ ಸಕ್ಯಾನಂ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾ ಸಕ್ಯಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾ ಸಕ್ಯಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅಭಿನನ್ದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ; ಅಭಿವದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ , ಭಗವತಾ ಪುಬ್ಬೇ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅನುಗ್ಗಹಿತೋ, ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ।
ಸನ್ತೇತ್ಥ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ। ತೇಸಂ
ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಭನ್ತೇ, ಬೀಜಾನಂ ತರುಣಾನಂ ಉದಕಂ ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ;
ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ
ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ, ತೇಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ,
ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ವಚ್ಛಸ್ಸ ತರುಣಸ್ಸ ಮಾತರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಸಿಯಾ
ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ
ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ, ತೇಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ
ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಅಭಿನನ್ದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ; ಅಭಿವದತು,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಪುಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ
ಅನುಗ್ಗಹಿತೋ; ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘ’’ನ್ತಿ।

೧೫೯. ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ [ಸಮ್ಮಿಞ್ಜಿತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ – ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಏಕಂಸಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಭಿನನ್ದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ; ಅಭಿವದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಪುಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅನುಗ್ಗಹಿತೋ; ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ
ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ। ಸನ್ತೇತ್ಥ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ
ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ, ತೇಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ
ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಬೀಜಾನಂ
ತರುಣಾನಂ ಉದಕಂ ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ,
ಸನ್ತೇತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ, ತೇಸಂ ಭಗವನ್ತಂ
ದಸ್ಸನಾಯ ಅಲಭನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭನ್ತೇ,
ವಚ್ಛಸ್ಸ ತರುಣಸ್ಸ ಮಾತರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ ವಿಪರಿಣಾಮೋ; ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನವಾ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾ
ಅಧುನಾಗತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ, ತೇಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ಸಿಯಾ
ವಿಪರಿಣಾಮೋ। ಅಭಿನನ್ದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ; ಅಭಿವದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಪುಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅನುಗ್ಗಹಿತೋ; ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಾತು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘ’’ನ್ತಿ।

೧೬೦. ಅಸಕ್ಖಿಂಸು ಖೋ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕಾ ಚ ಸಕ್ಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಸಹಮ್ಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪಸಾದೇತುಂ ಬೀಜೂಪಮೇನ ಚ ತರುಣೂಪಮೇನ ಚ। ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಉಟ್ಠೇಥಾವುಸೋ, ಗಣ್ಹಥ
ಪತ್ತಚೀವರಂ। ಪಸಾದಿತೋ ಭಗವಾ ಚಾತುಮೇಯ್ಯಕೇಹಿ ಚ ಸಕ್ಯೇಹಿ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಚ ಸಹಮ್ಪತಿನಾ
ಬೀಜೂಪಮೇನ ಚ ತರುಣೂಪಮೇನ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ,
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಹೋಸಿ ಮಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಪಣಾಮಿತೇ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹೋಸಿ –
‘ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಪಣಾಮಿತೋ। ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ದಾನಿ ಭಗವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ
ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ದಾನಿ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ
ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಮನುಯುತ್ತಾ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’’ತಿ। ‘‘ಆಗಮೇಹಿ ತ್ವಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಆಗಮೇಹಿ ತ್ವಂ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಅಹೋಸಿ ಮಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ
ಪಣಾಮಿತೇ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹೋಸಿ – ‘ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಪಣಾಮಿತೋ।
ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ದಾನಿ ಭಗವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಞ್ಚ
ದಾನಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು,
ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ! ಅಹಂ ವಾ ಹಿ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ , ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪರಿಹರೇಯ್ಯಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ ವಾ’’ತಿ।

೧೬೧. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಯಾನಿ ಉದಕೋರೋಹನ್ತೇ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಊಮಿಭಯಂ [ಉಮ್ಮೀಭಯಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)],
ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಂ, ಆವಟ್ಟಭಯಂ, ಸುಸುಕಾಭಯಂ – ಇಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರಿ ಭಯಾನಿ
ಉದಕೋರೋಹನ್ತೇ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ ಭಯಾನಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ? ಊಮಿಭಯಂ, ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಂ, ಆವಟ್ಟಭಯಂ, ಸುಸುಕಾಭಯಂ।

೧೬೨.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಊಮಿಭಯಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ; ಅಪ್ಪೇವ
ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ತಮೇನಂ ತಥಾ
ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಮಾನಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಓವದನ್ತಿ, ಅನುಸಾಸನ್ತಿ – ‘ಏವಂ ತೇ ಅಭಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ,
ಏವಂ ತೇ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ತೇ ಆಲೋಕಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ತೇ ವಿಲೋಕಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ತೇ
ಸಮಿಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ತೇ ಪಸಾರಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ತೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಪತ್ತಚೀವರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬ’ನ್ತಿ।
ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಮಯಂ ಖೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತಾ ಸಮಾನಾ ಅಞ್ಞೇ ಓವದಾಮ, ಅನುಸಾಸಾಮ [ಓವದಾಮಪಿ ಅನುಸಾಸಾಮಪಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]। ಇಮೇ ಪನಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತಮತ್ತಾ ಮಞ್ಞೇ, ನತ್ತಮತ್ತಾ ಮಞ್ಞೇ, ಅಮ್ಹೇ [ಏವಂ (ಕ॰)] ಓವದಿತಬ್ಬಂ
ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀ’ತಿ। ಸೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ। ಅಯಂ
ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಊಮಿಭಯಸ್ಸ ಭೀತೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತೋ।
‘ಊಮಿಭಯ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೋಧುಪಾಯಾಸಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।

೧೬೩.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ; ಅಪ್ಪೇವ
ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ತಮೇನಂ ತಥಾ
ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಮಾನಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಓವದನ್ತಿ ಅನುಸಾಸನ್ತಿ – ‘ಇದಂ ತೇ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ
ತೇ ನ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ; ಇದಂ ತೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ತೇ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ; ಇದಂ ತೇ
ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ತೇ ನ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ; ಇದಂ ತೇ ಪಾತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ತೇ ನ ಪಾತಬ್ಬಂ; ಕಪ್ಪಿಯಂ
ತೇ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ನ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ; ಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ
ತೇ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ; ಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ನ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ ; ಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ಪಾತಬ್ಬಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ತೇ ನ ಪಾತಬ್ಬಂ; ಕಾಲೇ ತೇ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ವಿಕಾಲೇ ತೇ ನ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ; ಕಾಲೇ ತೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ವಿಕಾಲೇ ತೇ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ; ಕಾಲೇ ತೇ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ, ವಿಕಾಲೇ ತೇ ನ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ; ಕಾಲೇ ತೇ ಪಾತಬ್ಬಂ, ವಿಕಾಲೇ ತೇ ನ ಪಾತಬ್ಬ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಮಯಂ ಖೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತಾ ಸಮಾನಾ ಯಂ ಇಚ್ಛಾಮ ತಂ ಖಾದಾಮ, ಯಂ ನ ಇಚ್ಛಾಮ ನ ತಂ ಖಾದಾಮ; ಯಂ ಇಚ್ಛಾಮ ತಂ ಭುಞ್ಜಾಮ, ಯಂ ನ ಇಚ್ಛಾಮ ನ ತಂ ಭುಞ್ಜಾಮ; ಯಂ ಇಚ್ಛಾಮ ತಂ ಸಾಯಾಮ, ಯಂ ನ ಇಚ್ಛಾಮ ನ ತಂ ಸಾಯಾಮ; ಯಂ ಇಚ್ಛಾಮ ತಂ ಪಿವಾಮ [ಪಿಪಾಮ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],
ಯಂ ನ ಇಚ್ಛಾಮ ನ ತಂ ಪಿವಾಮ; ಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಖಾದಾಮ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಖಾದಾಮ; ಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ
ಭುಞ್ಜಾಮ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜಾಮ; ಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಸಾಯಾಮ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಸಾಯಾಮ;
ಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಪಿವಾಮ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಪಿವಾಮ; ಕಾಲೇಪಿ ಖಾದಾಮ, ವಿಕಾಲೇಪಿ ಖಾದಾಮ;
ಕಾಲೇಪಿ ಭುಞ್ಜಾಮ ವಿಕಾಲೇಪಿ ಭುಞ್ಜಾಮ; ಕಾಲೇಪಿ ಸಾಯಾಮ, ವಿಕಾಲೇಪಿ ಸಾಯಾಮ; ಕಾಲೇಪಿ
ಪಿವಾಮ, ವಿಕಾಲೇಪಿ ಪಿವಾಮ। ಯಮ್ಪಿ ನೋ ಸದ್ಧಾ ಗಹಪತಿಕಾ ದಿವಾ ವಿಕಾಲೇ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ
ಭೋಜನೀಯಂ ದೇನ್ತಿ ತತ್ಥಪಿಮೇ ಮುಖಾವರಣಂ ಮಞ್ಞೇ ಕರೋನ್ತೀ’ತಿ। ಸೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ
ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಸ್ಸ ಭೀತೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ
ಹೀನಾಯಾವತ್ತೋ। ‘ಕುಮ್ಭೀಲಭಯ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಓದರಿಕತ್ತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ।

೧೬೪.
‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಟ್ಟಭಯಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ
ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ
ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ ದುಕ್ಖಪರೇತೋ; ಅಪ್ಪೇವ
ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ। ಅರಕ್ಖಿತೇನೇವ ಕಾಯೇನ ಅರಕ್ಖಿತಾಯ ವಾಚಾಯ
ಅನುಪಟ್ಠಿತಾಯ ಸತಿಯಾ ಅಸಂವುತೇಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಸೋ ತತ್ಥ ಪಸ್ಸತಿ ಗಹಪತಿಂ ವಾ
ಗಹಪತಿಪುತ್ತಂ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಂ [ಪರಿಚಾರಿಯಮಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಮಯಂ ಖೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತಾ ಸಮಾನಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾ ಪರಿಚಾರಿಮ್ಹಾ। ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಕುಲೇ [ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ ಕುಲೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಭೋಗಾ। ಸಕ್ಕಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕಾತು’ನ್ತಿ। ಸೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ
ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆವಟ್ಟಭಯಸ್ಸ ಭೀತೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ
ಹೀನಾಯಾವತ್ತೋ। ‘ಆವಟ್ಟಭಯ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚನ್ನೇತಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ।

೧೬೫. ‘‘ಕತಮಞ್ಚ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಸುಕಾಭಯಂ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಚ್ಚೋ
ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ – ‘ಓತಿಣ್ಣೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಯಾ
ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣೋ
ದುಕ್ಖಪರೇತೋ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾ
ಪಞ್ಞಾಯೇಥಾ’ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ। ಅರಕ್ಖಿತೇನೇವ ಕಾಯೇನ
ಅರಕ್ಖಿತಾಯ ವಾಚಾಯ ಅನುಪಟ್ಠಿತಾಯ ಸತಿಯಾ ಅಸಂವುತೇಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಸೋ ತತ್ಥ ಪಸ್ಸತಿ
ಮಾತುಗಾಮಂ ದುನ್ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ದುಪ್ಪಾರುತಂ ವಾ। ತಸ್ಸ ಮಾತುಗಾಮಂ ದಿಸ್ವಾ ದುನ್ನಿವತ್ಥಂ
ವಾ ದುಪ್ಪಾರುತಂ ವಾ ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ। ಸೋ ರಾಗಾನುದ್ಧಂಸೇನ [ಅನುದ್ಧಸ್ತೇನ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಚಿತ್ತೇನ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ ।
ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಸುಕಾಭಯಸ್ಸ ಭೀತೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತೋ।
‘ಸುಸುಕಾಭಯ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಚತ್ತಾರಿ ಭಯಾನಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಚಾತುಮಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।