೨. ಅನುಪದವಗ್ಗೋ
೩. ಸುಞ್ಞತವಗ್ಗೋ

೩. ಸುಞ್ಞತವಗ್ಗೋ

೧. ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ

೧೭೬. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ। ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಕಮಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕೇಸು ವಿಹರತಿ
ನಗರಕಂ ನಾಮ ಸಕ್ಯಾನಂ ನಿಗಮೋ। ತತ್ಥ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸುಞ್ಞತಾವಿಹಾರೇನಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಬಹುಲಂ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ಕಚ್ಚಿ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸುಸ್ಸುತಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ ಸುಮನಸಿಕತಂ ಸೂಪಧಾರಿತ’’ನ್ತಿ? ‘‘ತಗ್ಘ ತೇ ಏತಂ,
ಆನನ್ದ, ಸುಸ್ಸುತಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ ಸುಮನಸಿಕತಂ ಸೂಪಧಾರಿತಂ। ಪುಬ್ಬೇಪಾಹಂ [ಪುಬ್ಬೇಚಾಹಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಆನನ್ದ, ಏತರಹಿಪಿ [ಏತರಹಿ ಚ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)]
ಸುಞ್ಞತಾವಿಹಾರೇನ ಬಹುಲಂ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಅಯಂ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೋ
ಸುಞ್ಞೋ ಹತ್ಥಿಗವಸ್ಸವಳವೇನ, ಸುಞ್ಞೋ ಜಾತರೂಪರಜತೇನ, ಸುಞ್ಞೋ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಸನ್ನಿಪಾತೇನ
ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ – ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಂ,
ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ । ತಸ್ಸ
ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ
ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಗಾಮಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ,
‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ
ಯದಿದಂ – ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ
ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’’’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೭೭.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ, ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ,
ಆಸಭಚಮ್ಮಂ ಸಙ್ಕುಸತೇನ ಸುವಿಹತಂ ವಿಗತವಲಿಕಂ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಯಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ
ಪಥವಿಯಾ ಉಕ್ಕೂಲವಿಕ್ಕೂಲಂ ನದೀವಿದುಗ್ಗಂ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಟ್ಠಾನಂ ಪಬ್ಬತವಿಸಮಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ [ಸಬ್ಬಂ (ಕ॰)]
ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ
ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ
ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ
ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ –
ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ ಸುಞ್ಞಂ
ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ
ಭವತಿ।

೧೭೮.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು
ದರಥಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ
ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ
ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ – ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ
ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ , ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೭೯. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ
ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ
ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ
‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ –
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ
ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ
ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೮೦.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ
ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ
ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ
‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ
ಸಞ್ಞಾಗತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ
– ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ
ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ
ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೮೧.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ।
ತಸ್ಸ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ
ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ –
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ – ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕತ್ತ’ನ್ತಿ ।
ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ
ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ
ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೮೨.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ।
ತಸ್ಸ ಅನಿಮಿತ್ತೇ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ
ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ,
ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಳಾಯತನಿಕಂ ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾ’ತಿ
। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ,
‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ – ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಳಾಯತನಿಕಂ
ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾ’ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ
ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ,
ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೮೩. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಅನಿಮಿತ್ತೇ ಚೇತೋಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ
ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಅನಿಮಿತ್ತೋ
ಚೇತೋಸಮಾಧಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತೋ ಅಭಿಸಞ್ಚೇತಯಿತೋ’। ‘ಯಂ ಖೋ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ
ಅಭಿಸಞ್ಚೇತಯಿತಂ ತದನಿಚ್ಚಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ
ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ
ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ –
‘ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಕಾಮಾಸವಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ
ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಭವಾಸವಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸವಂ ಪಟಿಚ್ಚ
ತೇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯಂ ದರಥಮತ್ತಾ ಯದಿದಂ – ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಳಾಯತನಿಕಂ
ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾ’ತಿ। ಸೋ ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಕಾಮಾಸವೇನಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ
ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಭವಾಸವೇನಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಸುಞ್ಞಮಿದಂ ಸಞ್ಞಾಗತಂ ಅವಿಜ್ಜಾಸವೇನಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಚೇವಿದಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಯದಿದಂ – ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಳಾಯತನಿಕಂ
ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾ’ತಿ। ಇತಿ ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ತಂ ಸುಞ್ಞಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಪನ
ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ ತಂ ‘ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಏಸಾ, ಆನನ್ದ,
ಯಥಾಭುಚ್ಚಾ ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಪರಮಾನುತ್ತರಾ ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಭವತಿ।

೧೮೪. ‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಆನನ್ದ, ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಂಸು, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಇಮಂಯೇವ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಂಸು। ಯೇಪಿ [ಯೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಹಿ ಕೇಚಿ, ಆನನ್ದ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಇಮಂಯೇವ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇಪಿ [ಯೇ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಹಿ ಕೇಚಿ, ಆನನ್ದ, ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಇಮಂಯೇವ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾತಿಹ, ಆನನ್ದ, ‘ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಾನುತ್ತರಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ [ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ (ಪೀ॰ ಕ॰)] – ಏವಞ್ಹಿ ವೋ [ತೇ (ಕ॰)], ಆನನ್ದ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।

೨. ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ

೧೮೫. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕೇಸು ವಿಹರತಿ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮೇ। ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ।
ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ
ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ
ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ। ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ಖೋ ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ
ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ನು ಖೋ ಇಧ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

೧೮೬.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟಾಯ ಸಕ್ಕಸ್ಸ
ವಿಹಾರೇ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ
ಘಟಾಯ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ।
ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ।
ಸಮ್ಬಹುಲಾ ನು ಖೋ ಏತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಳಖೇಮಕಸ್ಸ
ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತ್ಥ ವಿಹರನ್ತಿ।
ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ವತ್ತತೀ’’ತಿ।

‘‘ನ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸೋಭತಿ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕರತೋ
ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ಗಣಾರಾಮೋ ಗಣರತೋ ಗಣಸಮ್ಮುದಿತೋ। ಸೋ ವತಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು
ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕರತೋ ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ಗಣಾರಾಮೋ ಗಣರತೋ
ಗಣಸಮ್ಮುದಿತೋ ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ ಪವಿವೇಕಸುಖಂ ಉಪಸಮಸುಖಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಸುಖಂ [ಸಮ್ಬೋಧಸುಖಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಸಮ್ಬೋಧಸುಖಂ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸುಖಂ (ಕ॰) ಉಪರಿ ಅರಣವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತೇ ಪನ ಸಮ್ಬೋಧಿಸುಖನ್ತ್ವೇವ ದಿಸ್ಸತಿ]
ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ
ವಿಜ್ಜತಿ। ಯೋ ಚ ಖೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏಕೋ ಗಣಸ್ಮಾ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ತಸ್ಸೇತಂ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಂ ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ ಪವಿವೇಕಸುಖಂ ಉಪಸಮಸುಖಂ ಸಮ್ಬೋಧಿಸುಖಂ ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ನಿಕಾಮಲಾಭೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅಕಿಚ್ಛಲಾಭೀ ಅಕಸಿರಲಾಭೀತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ।

‘‘ಸೋ ವತಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮೋ ಸಙ್ಗಣಿಕರತೋ
ಸಙ್ಗಣಿಕಾರಾಮತಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ಗಣಾರಾಮೋ ಗಣರತೋ ಗಣಸಮ್ಮುದಿತೋ ಸಾಮಾಯಿಕಂ ವಾ ಕನ್ತಂ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ಅಸಾಮಾಯಿಕಂ ವಾ ಅಕುಪ್ಪನ್ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ
ವಿಜ್ಜತಿ। ಯೋ ಚ ಖೋ ಸೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏಕೋ ಗಣಸ್ಮಾ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ತಸ್ಸೇತಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಂ ಸಾಮಾಯಿಕಂ ವಾ ಕನ್ತಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ಅಸಾಮಾಯಿಕಂ ವಾ ಅಕುಪ್ಪನ್ತಿ – ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ।

‘‘ನಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ಏಕಂ ರೂಪಮ್ಪಿ [ಏಕರೂಪಮ್ಪಿ (ಸೀ॰)] ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯತ್ಥ ರತ್ತಸ್ಸ ಯಥಾಭಿರತಸ್ಸ ರೂಪಸ್ಸ ವಿಪರಿಣಾಮಞ್ಞಥಾಭಾವಾ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸೂಪಾಯಾಸಾ।

೧೮೭. ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ವಿಹಾರೋ ತಥಾಗತೇನ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಯದಿದಂ – ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿತುಂ [ವಿಹರತಂ (ಕ॰ ಸೀ॰), ವಿಹರತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]। ತತ್ರ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಂ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಂ ಭವನ್ತಿ [ಭಗವನ್ತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ರಾಜಾನೋ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ
ತಿತ್ಥಿಯಾ ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾ। ತತ್ರಾನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ವಿವೇಕನಿನ್ನೇನೇವ ಚಿತ್ತೇನ
ವಿವೇಕಪೋಣೇನ ವಿವೇಕಪಬ್ಭಾರೇನ ವೂಪಕಟ್ಠೇನ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಭಿರತೇನ ಬ್ಯನ್ತೀಭೂತೇನ ಸಬ್ಬಸೋ
ಆಸವಟ್ಠಾನೀಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಉಯ್ಯೋಜನಿಕಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂಯೇವ ಕಥಂ ಕತ್ತಾ ಹೋತಿ।
ತಸ್ಮಾತಿಹಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಚೇಪಿ ಆಕಙ್ಖೇಯ್ಯ – ‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತೇನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ
ಸನ್ನಿಸಾದೇತಬ್ಬಂ ಏಕೋದಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ಸಮಾದಹಾತಬ್ಬಂ।

೧೮೮. ‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ ಸನ್ನಿಸಾದೇತಿ ಏಕೋದಿಂ ಕರೋತಿ [ಏಕೋದಿಕರೋತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಸಮಾದಹತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ…ಪೇ॰…
ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇತಿ
ಸನ್ನಿಸಾದೇತಿ ಏಕೋದಿಂ ಕರೋತಿ ಸಮಾದಹತಿ। ಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಸುಞ್ಞತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ । ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಸುಞ್ಞತಂ ಖೋ ಮೇ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ
ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಂ
ಮನಸಿ ಕರೋತಿ…ಪೇ॰… ಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ
…ಪೇ॰… ಸೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ಆನೇಞ್ಜಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಆನೇಞ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನ
ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ,
ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಆನೇಞ್ಜಂ ಖೋ ಮೇ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಆನೇಞ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನ
ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ನಪ್ಪಸೀದತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ನ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ
ಹೋತಿ।

‘‘ತೇನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ
ಸಮಾಧಿನಿಮಿತ್ತೇ ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ ಸನ್ನಿಸಾದೇತಬ್ಬಂ ಏಕೋದಿ ಕಾತಬ್ಬಂ
ಸಮಾದಹಾತಬ್ಬಂ। ಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ
ಮನಸಿಕರೋತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ
ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಂ
ಖೋ ಮೇ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಞ್ಞತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ
ವಿಮುಚ್ಚತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿ
ಕರೋತಿ…ಪೇ॰… ಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ಸುಞ್ಞತಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ…ಪೇ॰… ಸೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ಮನಸಿ
ಕರೋತಿ। ತಸ್ಸ ಆನೇಞ್ಜಂ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಆನೇಞ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ
ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಆನೇಞ್ಜಂ
ಖೋ ಮೇ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಆನೇಞ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಪಸೀದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ ವಿಮುಚ್ಚತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।

೧೮೯.
‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಚಙ್ಕಮಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ಸೋ
ಚಙ್ಕಮತಿ – ‘ಏವಂ ಮಂ ಚಙ್ಕಮನ್ತಂ ನಾಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅನ್ವಾಸ್ಸವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ । ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।
ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಠಾನಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ಸೋ
ತಿಟ್ಠತಿ – ‘ಏವಂ ಮಂ ಠಿತಂ ನಾಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ
ಅನ್ವಾಸ್ಸವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ಸೋ ನಿಸೀದತಿ – ‘ಏವಂ ಮಂ ನಿಸಿನ್ನಂ
ನಾಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಸಯನಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ , ಸೋ ಸಯತಿ – ‘ಏವಂ ಮಂ ಸಯನ್ತಂ ನಾಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಾ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಅನ್ವಾಸ್ಸವಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ಕಥಾಯ [ಭಸ್ಸಾಯ (ಸೀ॰), ಭಾಸಾಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ಸೋ – ‘ಯಾಯಂ ಕಥಾ ಹೀನಾ ಗಮ್ಮಾ ಪೋಥುಜ್ಜನಿಕಾ ಅನರಿಯಾ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಾ ನ
ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ
ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರಾಜಕಥಾ ಚೋರಕಥಾ ಮಹಾಮತ್ತಕಥಾ ಸೇನಾಕಥಾ ಭಯಕಥಾ
ಯುದ್ಧಕಥಾ ಅನ್ನಕಥಾ ಪಾನಕಥಾ ವತ್ಥಕಥಾ ಸಯನಕಥಾ ಮಾಲಾಕಥಾ
ಗನ್ಧಕಥಾ ಞಾತಿಕಥಾ ಯಾನಕಥಾ ಗಾಮಕಥಾ ನಿಗಮಕಥಾ ನಗರಕಥಾ ಜನಪದಕಥಾ ಇತ್ಥಿಕಥಾ ಸುರಾಕಥಾ
ವಿಸಿಖಾಕಥಾ ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಾ ನಾನತ್ತಕಥಾ ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಾ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಾ
ಇತಿಭವಾಭವಕಥಾ ಇತಿ ವಾ ಇತಿ – ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ನ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ
ಹೋತಿ। ಯಾ ಚ ಖೋ ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಕಥಾ ಅಭಿಸಲ್ಲೇಖಿಕಾ ಚೇತೋವಿನೀವರಣಸಪ್ಪಾಯಾ [ಚೇತೋವಿಚಾರಣಸಪ್ಪಾಯಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಚೇತೋವಿವರಣಸಪ್ಪಾಯಾ (ಪೀ॰)]
ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾಯ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ
ಸಂವತ್ತತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಾ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಾ ಪವಿವೇಕಕಥಾ ಅಸಂಸಗ್ಗಕಥಾ
ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಕಥಾ ಸೀಲಕಥಾ ಸಮಾಧಿಕಥಾ ಪಞ್ಞಾಕಥಾ ವಿಮುತ್ತಿಕಥಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕಥಾ
ಇತಿ – ‘ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರತೋ ವಿತಕ್ಕಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ಸೋ – ‘ಯೇ ತೇ ವಿತಕ್ಕಾ ಹೀನಾ ಗಮ್ಮಾ ಪೋಥುಜ್ಜನಿಕಾ ಅನರಿಯಾ
ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಾ ನ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ
ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮವಿತಕ್ಕೋ ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕೋ
ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕೋ ಇತಿ ಏವರೂಪೇ ವಿತಕ್ಕೇ [ಏವರೂಪೇನ ವಿತಕ್ಕೇನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ನ ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಯೇ ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ,
ವಿತಕ್ಕಾ ಅರಿಯಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ ತಕ್ಕರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ –
ನೇಕ್ಖಮ್ಮವಿತಕ್ಕೋ ಅಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕೋ ಅವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕೋ ಇತಿ – ‘ಏವರೂಪೇ ವಿತಕ್ಕೇ [ಏವರೂಪೇನ ವಿತಕ್ಕೇನ (ಕ॰)] ವಿತಕ್ಕೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।

೧೯೦. ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ
ರಜನೀಯಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ ಯತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಆಯತನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇತಸೋ ಸಮುದಾಚಾರೋ’ತಿ? ಸಚೇ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ಮೇ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಆಯತನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇತಸೋ ಸಮುದಾಚಾರೋ’ತಿ, ಏವಂ
ಸನ್ತಮೇತಂ [ಏವಂ ಸನ್ತಂ (ಅಟ್ಠ॰)], ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು
ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೋ ಖೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಮೇ ನಪ್ಪಹೀನೋ’ತಿ।
ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ –
‘ನತ್ಥಿ ಖೋ ಮೇ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಆಯತನೇ
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇತಸೋ ಸಮುದಾಚಾರೋ’ತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ –
‘ಯೋ ಖೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಮೇ ಪಹೀನೋ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ।

೧೯೧. ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಆನನ್ದ, ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಯತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉದಯಬ್ಬಯಾನುಪಸ್ಸಿನಾ ವಿಹಾತಬ್ಬಂ – ‘ಇತಿ ರೂಪಂ ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ, ಇತಿ ವೇದನಾ…
ಇತಿ ಸಞ್ಞಾ… ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ… ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ಇತಿ
ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು
ಉದಯಬ್ಬಯಾನುಪಸ್ಸಿನೋ ವಿಹರತೋ ಯೋ ಪಞ್ಚಸು ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಸೋ ಪಹೀಯತಿ।
ಏವಂ ಸನ್ತಮೇತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಪಜಾನಾತಿ – ‘ಯೋ ಖೋ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು
ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಅಸ್ಮಿಮಾನೋ ಸೋ ಮೇ ಪಹೀನೋ’ತಿ। ಇತಿಹ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹೋತಿ। ಇಮೇ
ಖೋ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾ ಏಕನ್ತಕುಸಲಾ ಕುಸಲಾಯಾತಿಕಾ [ಧಮ್ಮಾ ಏಕನ್ತಕುಸಲಾಯತಿಕಾ (ಸಬ್ಬತ್ಥ) ಅಟ್ಠಕಥಾಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ]
ಅರಿಯಾ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಅನವಕ್ಕನ್ತಾ ಪಾಪಿಮತಾ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆನನ್ದ, ಕಂ ಅತ್ಥವಸಂ
ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಅರಹತಿ ಸಾವಕೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನುಬನ್ಧಿತುಂ ಅಪಿ ಪಣುಜ್ಜಮಾನೋ’’ತಿ [ಅಪಿ ಪನುಜ್ಜಮಾನೋಪೀತಿ (ಕ॰ ಸೀ॰), ಅಪಿ ಪಯುಜ್ಜಮಾನೋತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]? ‘‘ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಾ ಭಗವಂನೇತ್ತಿಕಾ ಭಗವಂಪಟಿಸರಣಾ । ಸಾಧು ವತ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂಯೇವ ಪಟಿಭಾತು ಏತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ।

೧೯೨. ‘‘ನ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅರಹತಿ ಸಾವಕೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನುಬನ್ಧಿತುಂ, ಯದಿದಂ ಸುತ್ತಂ ಗೇಯ್ಯಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ತಸ್ಸ ಹೇತು [ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಸ ಹೇತು (ಕ॰)]। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ದೀಘರತ್ತಸ್ಸ [ದೀಘರತ್ತಂ + ಅಸ್ಸಾತಿ ಪದಚ್ಛೇದೋ]
ಹಿ ತೇ, ಆನನ್ದ, ಧಮ್ಮಾ ಸುತಾ ಧಾತಾ ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ
ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ। ಯಾ ಚ ಖೋ ಅಯಂ, ಆನನ್ದ, ಕಥಾ ಅಭಿಸಲ್ಲೇಖಿಕಾ ಚೇತೋವಿನೀವರಣಸಪ್ಪಾಯಾ
ಏಕನ್ತನಿಬ್ಬಿದಾಯ ವಿರಾಗಾಯ ನಿರೋಧಾಯ ಉಪಸಮಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಕಥಾ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಕಥಾ ಪವಿವೇಕಕಥಾ ಅಸಂಸಗ್ಗಕಥಾ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಕಥಾ ಸೀಲಕಥಾ ಸಮಾಧಿಕಥಾ ಪಞ್ಞಾಕಥಾ ವಿಮುತ್ತಿಕಥಾ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕಥಾ – ಏವರೂಪಿಯಾ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಕಥಾಯ ಹೇತು ಅರಹತಿ ಸಾವಕೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನುಬನ್ಧಿತುಂ ಅಪಿ ಪಣುಜ್ಜಮಾನೋ।

‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅನ್ತೇವಾಸೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ।

೧೯೩.
‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ
ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತಿ [ಅನ್ವಾವಟ್ಟನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಾ ಚೇವ ಜಾನಪದಾ ಚ। ಸೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ ಮುಚ್ಛಂ ನಿಕಾಮಯತಿ [ಮುಚ್ಛತಿ ಕಾಮಯತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ನ ತಥಾ ದಿಸ್ಸತಿ], ಗೇಧಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಆವತ್ತತಿ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಉಪದ್ದವೋ [ಉಪದ್ದುತೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಆಚರಿಯೋ। ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೇನ ಅವಧಿಂಸು ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ [ಪೋನೋಭವಿಕಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ।

೧೯೪. ‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಅನ್ತೇವಾಸೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ? ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಸತ್ಥು ಸಾವಕೋ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥು ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ
ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ
ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ
ನೇಗಮಾ ಚೇವ ಜಾನಪದಾ ಚ। ಸೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತೇಸು
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ ಮುಚ್ಛಂ ನಿಕಾಮಯತಿ, ಗೇಧಂ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ಆವತ್ತತಿ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಉಪದ್ದವೋ ಅನ್ತೇವಾಸೀ। ಅನ್ತೇವಾಸೂಪದ್ದವೇನ
ಅವಧಿಂಸು ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ
ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಅನ್ತೇವಾಸೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ।

೧೯೫.
‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೂಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ? ಇಧಾನನ್ದ, ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ
ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ
ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ
ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ
ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತಿ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಾ ಚೇವ ಜಾನಪದಾ ಚ। ಸೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು
ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ ನ ಮುಚ್ಛಂ ನಿಕಾಮಯತಿ, ನ ಗೇಧಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನ ಆವತ್ತತಿ
ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ। ತಸ್ಸೇವ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಸತ್ಥು ಸಾವಕೋ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥು ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ
ವಿವಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭಜತಿ ಅರಞ್ಞಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಪಬ್ಬತಂ ಕನ್ದರಂ ಗಿರಿಗುಹಂ ಸುಸಾನಂ
ವನಪತ್ಥಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಪಲಾಲಪುಞ್ಜಂ। ತಸ್ಸ ತಥಾವೂಪಕಟ್ಠಸ್ಸ ವಿಹರತೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತಿ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಾ ಚೇವ ಜಾನಪದಾ ಚ। ಸೋ ಅನ್ವಾವತ್ತನ್ತೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಸು
ನೇಗಮೇಸು ಚೇವ ಜಾನಪದೇಸು ಚ ಮುಚ್ಛಂ ನಿಕಾಮಯತಿ, ಗೇಧಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಆವತ್ತತಿ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಾನನ್ದ, ಉಪದ್ದವೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ।
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೂಪದ್ದವೇನ ಅವಧಿಂಸು ನಂ ಪಾಪಕಾ ಅಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ ಪೋನೋಬ್ಭವಿಕಾ
ಸದರಾ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾ ಆಯತಿಂ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಿಯಾ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೂಪದ್ದವೋ
ಹೋತಿ।

‘‘ತತ್ರಾನನ್ದ, ಯೋ ಚೇವಾಯಂ ಆಚರಿಯೂಪದ್ದವೋ, ಯೋ ಚ
ಅನ್ತೇವಾಸೂಪದ್ದವೋ ಅಯಂ ತೇಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೂಪದ್ದವೋ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕತರೋ ಚೇವ ಕಟುಕವಿಪಾಕತರೋ
ಚ, ಅಪಿ ಚ ವಿನಿಪಾತಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ।

೧೯೬. ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ಮಂ, ಆನನ್ದ, ಮಿತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರಥ, ಮಾ ಸಪತ್ತವತಾಯ। ತಂ ವೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ।

‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ , ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ
ಸಪತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನೋ ಮಿತ್ತವತಾಯ? ಇಧಾನನ್ದ, ಸತ್ಥಾ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ
ಅನುಕಮ್ಪಕೋ ಹಿತೇಸೀ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ – ‘ಇದಂ ವೋ ಹಿತಾಯ, ಇದಂ ವೋ ಸುಖಾಯಾ’ತಿ।
ತಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ನ ಸುಸ್ಸೂಸನ್ತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ವೋಕ್ಕಮ್ಮ ಚ ಸತ್ಥುಸಾಸನಾ ವತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ ಸಪತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನೋ ಮಿತ್ತವತಾಯ।

‘‘ಕಥಞ್ಚಾನನ್ದ, ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ ಮಿತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ,
ನೋ ಸಪತ್ತವತಾಯ? ಇಧಾನನ್ದ, ಸತ್ಥಾ ಸಾವಕಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ ಹಿತೇಸೀ
ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ – ‘ಇದಂ ವೋ ಹಿತಾಯ, ಇದಂ ವೋ ಸುಖಾಯಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಸಾವಕಾ
ಸುಸ್ಸೂಸನ್ತಿ, ಸೋತಂ ಓದಹನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ನ ಚ ವೋಕ್ಕಮ ಸತ್ಥುಸಾಸನಾ ವತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವಕಾ ಮಿತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನೋ ಸಪತ್ತವತಾಯ।

‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ಮಂ, ಆನನ್ದ,
ಮಿತ್ತವತಾಯ ಸಮುದಾಚರಥ, ಮಾ ಸಪತ್ತವತಾಯ। ತಂ ವೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ। ನ
ವೋ ಅಹಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾ ಪರಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ಆಮಕೇ ಆಮಕಮತ್ತೇ। ನಿಗ್ಗಯ್ಹ
ನಿಗ್ಗಯ್ಹಾಹಂ, ಆನನ್ದ, ವಕ್ಖಾಮಿ; ಪವಯ್ಹ ಪವಯ್ಹ, ಆನನ್ದ, ವಕ್ಖಾಮಿ [ಪವಯ್ಹ ಪವಯ್ಹ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಆನನ್ದ ವಕ್ಖಾಮಿ (ಕ॰)]। ಯೋ ಸಾರೋ ಸೋ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಮಹಾಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।

೩. ಅಚ್ಛರಿಯಅಬ್ಭುತಸುತ್ತಂ

೧೯೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ
ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಆವುಸೋ,
ಅಬ್ಭುತಂ, ಆವುಸೋ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ ಮಹಾನುಭಾವತಾ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ತಥಾಗತೋ ಅತೀತೇ ಬುದ್ಧೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಛಿನ್ನಪಪಞ್ಚೇ ಛಿನ್ನವಟುಮೇ ಪರಿಯಾದಿನ್ನವಟ್ಟೇ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವೀತಿವತ್ತೇ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ [ಅನುಸ್ಸರಿಸ್ಸತಿ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ (ಕ॰)]
– ‘ಏವಂಜಚ್ಚಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’ ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂನಾಮಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’
ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂಗೋತ್ತಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’ ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂಸೀಲಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’
ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂಧಮ್ಮಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’ ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂಪಞ್ಞಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’
ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂವಿಹಾರೀ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ’ ಇತಿಪಿ, ‘ಏವಂವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ
ಅಹೇಸುಂ’ ಇತಿಪೀ’’ತಿ! ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ತಥಾಗತಾ ಅಚ್ಛರಿಯಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತಾ ಚ; ಅಬ್ಭುತಾ ಚೇವ,
ಆವುಸೋ, ತಥಾಗತಾ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತಾ ಚಾ’’ತಿ। ಅಯಞ್ಚ ಹಿದಂ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ ಹೋತಿ।

೧೯೮. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನುಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ ।
ನಿಸಜ್ಜ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ
ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ, ಕಾ ಚ ಪನ ವೋ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ
ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಆವುಸೋ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಆವುಸೋ, ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ ಮಹಾನುಭಾವತಾ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ತಥಾಗತೋ ಅತೀತೇ ಬುದ್ಧೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ
ಛಿನ್ನಪಪಞ್ಚೇ ಛಿನ್ನವಟುಮೇ ಪರಿಯಾದಿನ್ನವಟ್ಟೇ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವೀತಿವತ್ತೇ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ –
ಏವಂಜಚ್ಚಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ ಇತಿಪಿ, ಏವಂನಾಮಾ… ಏವಂಗೋತ್ತಾ… ಏವಂಸೀಲಾ…
ಏವಂಧಮ್ಮಾ.. ಏವಂಪಞ್ಞಾ… ಏವಂವಿಹಾರೀ… ಏವಂವಿಮುತ್ತಾ ತೇ ಭಗವನ್ತೋ ಅಹೇಸುಂ ಇತಿಪೀ’ತಿ!
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಅಮ್ಹೇ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಚೇವ, ಆವುಸೋ,
ತಥಾಗತಾ ಅಚ್ಛರಿಯಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತಾ ಚ, ಅಬ್ಭುತಾ ಚೇವ, ಆವುಸೋ, ತಥಾಗತಾ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತಾ ಚಾ’ತಿ। ಅಯಂ ಖೋ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ; ಅಥ ಭಗವಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ।

೧೯೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತಂ, ಆನನ್ದ, ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಟಿಭನ್ತು ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಾ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಾ’’ತಿ [ಅಬ್ಭುತಾ ಧಮ್ಮಾತಿ (?)]।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ
ಉಪಪಜ್ಜೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿ
ಇದಂಪಾಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತೇ ಕಾಯೇ ಅಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ।
ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತೇ ಕಾಯೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಇದಂಪಾಹಂ [ಇದಂಪಹಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೦.
‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯಾವತಾಯುಕಂ,
ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತೇ ಕಾಯೇ ಅಟ್ಠಾಸೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಯಾವತಾಯುಕಂ
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತೇ ಕಾಯೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ
ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಾ, ಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾ
ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕಮೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ , ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಾ ಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕಮಿ ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೧.
‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ,
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತುಸಿತಾ ಕಾಯಾ ಚವಿತ್ವಾ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಅಥ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ
ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಉಳಾರೋ ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ
ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವಂ। ಯಾಪಿ ತಾ ಲೋಕನ್ತರಿಕಾ ಅಘಾ ಅಸಂವುತಾ
ಅನ್ಧಕಾರಾ ಅನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾ, ಯತ್ಥಪಿಮೇ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವಾ ಆಭಾಯ ನಾನುಭೋನ್ತಿ
ತತ್ಥಪಿ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಉಳಾರೋ ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ
ದೇವಾನುಭಾವಂ। ಯೇಪಿ ತತ್ಥ ಸತ್ತಾ ಉಪಪನ್ನಾ ತೇಪಿ ತೇನೋಭಾಸೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ –
ಅಞ್ಞೇಪಿ ಕಿರ, ಭೋ, ಸನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಇಧೂಪಪನ್ನಾತಿ। ಅಯಞ್ಚ ದಸಸಹಸ್ಸೀ ಲೋಕಧಾತು
ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪವೇಧತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಚ ಉಳಾರೋ
ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವ’ನ್ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰…
ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೨.
‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ,
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ದೇವಪುತ್ತಾ ಚತುದ್ದಿಸಂ ಆರಕ್ಖಾಯ
ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ – ಮಾ ನಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತರಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ವಾ ಅಮನುಸ್ಸೋ ವಾ
ಕೋಚಿ ವಾ ವಿಹೇಠೇಸೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ
ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೩.
‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ,
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪಕತಿಯಾ ಸೀಲವತೀ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಹೋತಿ
ವಿರತಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರತಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವಿರತಾ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವಿರತಾ ಮುಸಾವಾದಾ
ವಿರತಾ ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ ,
ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತು ಪುರಿಸೇಸು
ಮಾನಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಕಾಮಗುಣೂಪಸಂಹಿತಂ, ಅನತಿಕ್ಕಮನೀಯಾ ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಹೋತಿ ಕೇನಚಿ
ಪುರಿಸೇನ ರತ್ತಚಿತ್ತೇನಾ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಲಾಭಿನೀ
ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ। ಸಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ
ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾ ಪರಿಚಾರೇತೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೪. ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ
ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ನ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತು ಕೋಚಿದೇವ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ;
ಸುಖಿನೀ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಹೋತಿ ಅಕಿಲನ್ತಕಾಯಾ; ಬೋಧಿಸತ್ತಞ್ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ
ತಿರೋಕುಚ್ಛಿಗತಂ ಪಸ್ಸತಿ ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ
ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸುಭೋ ಜಾತಿಮಾ ಅಟ್ಠಂಸೋ
ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ। ತತ್ರಾಸ್ಸ ಸುತ್ತಂ ಆವುತಂ ನೀಲಂ ವಾ ಪೀತಂ ವಾ ಲೋಹಿತಂ ವಾ ಓದಾತಂ ವಾ
ಪಣ್ಡುಸುತ್ತಂ ವಾ। ತಮೇನಂ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ಹತ್ಥೇ ಕರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖೇಯ್ಯ – ಅಯಂ
ಖೋ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸುಭೋ ಜಾತಿಮಾ ಅಟ್ಠಂಸೋ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ, ತತ್ರಿದಂ ಸುತ್ತಂ ಆವುತಂ
ನೀಲಂ ವಾ ಪೀತಂ ವಾ ಲೋಹಿತಂ ವಾ ಓದಾತಂ ವಾ ಪಣ್ಡುಸುತ್ತಂ ವಾತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ,
ಯದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ , ನ
ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತು ಕೋಚಿದೇವ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ; ಸುಖಿನೀ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಹೋತಿ
ಅಕಿಲನ್ತಕಾಯಾ; ಬೋಧಿಸತ್ತಞ್ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ತಿರೋಕುಚ್ಛಿಗತಂ ಪಸ್ಸತಿ
ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಅಹೀನಿನ್ದ್ರಿಯ’ನ್ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೫. ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸತ್ತಾಹಜಾತೇ, ಆನನ್ದ,
ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ತುಸಿತಂ ಕಾಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ,
ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯಥಾ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಅಞ್ಞಾ ಇತ್ಥಿಕಾ ನವ ವಾ ದಸ ವಾ ಮಾಸೇ ಗಬ್ಭಂ
ಕುಚ್ಛಿನಾ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ವಿಜಾಯನ್ತಿ, ನ ಹೇವಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ವಿಜಾಯತಿ।
ದಸೇವ ಮಾಸಾನಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ಕುಚ್ಛಿನಾ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ವಿಜಾಯತೀ’ತಿ।
ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯಥಾ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಅಞ್ಞಾ ಇತ್ಥಿಕಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ವಾ ನಿಪನ್ನಾ ವಾ
ವಿಜಾಯನ್ತಿ, ನ ಹೇವಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ವಿಜಾಯತಿ। ಠಿತಾವ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ
ಬೋಧಿಸತ್ತಮಾತಾ ವಿಜಾಯತೀ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ ,
ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ದೇವಾ ನಂ ಪಠಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ
ಪಚ್ಛಾ ಮನುಸ್ಸಾ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ
ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೬. ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ
ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಅಪ್ಪತ್ತೋವ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪಥವಿಂ ಹೋತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ನಂ
ದೇವಪುತ್ತಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತು ಪುರತೋ ಠಪೇನ್ತಿ – ಅತ್ತಮನಾ, ದೇವಿ, ಹೋಹಿ;
ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ತೇ ಪುತ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ವಿಸದೋವ
ನಿಕ್ಖಮತಿ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ಉದೇನ [ಉದ್ದೇನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಮಕ್ಖಿತೋ ಸೇಮ್ಹೇನ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ರುಹಿರೇನ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ಕೇನಚಿ ಅಸುಚಿನಾ ಸುದ್ಧೋ ವಿಸದೋ [ವಿಸುದ್ಧೋ (ಸ್ಯಾ॰)]।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆನನ್ದ, ಮಣಿರತನಂ ಕಾಸಿಕೇ ವತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ನೇವ ಮಣಿರತನಂ ಕಾಸಿಕಂ
ವತ್ಥಂ ಮಕ್ಖೇತಿ ನಾಪಿ ಕಾಸಿಕಂ ವತ್ಥಂ ಮಣಿರತನಂ ಮಕ್ಖೇತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಉಭಿನ್ನಂ
ಸುದ್ಧತ್ತಾ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆನನ್ದ, ಯದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ,
ವಿಸದೋವ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ಉದೇನ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ಸೇಮ್ಹೇನ ಅಮಕ್ಖಿತೋ ರುಹಿರೇನ ಅಮಕ್ಖಿತೋ
ಕೇನಚಿ ಅಸುಚಿನಾ ಸುದ್ಧೋ ವಿಸದೋ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ
ನಿಕ್ಖಮತಿ, ದ್ವೇ ಉದಕಸ್ಸ ಧಾರಾ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಾ ಪಾತುಭವನ್ತಿ – ಏಕಾ ಸೀತಸ್ಸ, ಏಕಾ
ಉಣ್ಹಸ್ಸ; ಯೇನ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉದಕಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾತು ಚಾ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰…
ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

೨೦೭. ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಸಮ್ಪತಿಜಾತೋ, ಆನನ್ದ,
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸಮೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಭಿಮುಖೋ ಸತ್ತಪದವೀತಿಹಾರೇನ
ಗಚ್ಛತಿ, ಸೇತಮ್ಹಿ ಛತ್ತೇ ಅನುಧಾರಿಯಮಾನೇ, ಸಬ್ಬಾ ಚ ದಿಸಾ ವಿಲೋಕೇತಿ, ಆಸಭಿಞ್ಚ ವಾಚಂ
ಭಾಸತಿ – ಅಗ್ಗೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸ, ಜೇಟ್ಠೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸ, ಸೇಟ್ಠೋಹಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಸ।
ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ಜಾತಿ , ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಿ।

‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ – ‘ಯದಾ, ಆನನ್ದ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಅಥ ಸದೇವಕೇ
ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಉಳಾರೋ
ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವಂ। ಯಾಪಿ ತಾ ಲೋಕನ್ತರಿಕಾ
ಅಘಾ ಅಸಂವುತಾ ಅನ್ಧಕಾರಾ ಅನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾ ಯತ್ಥಪಿಮೇ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕಾ
ಏವಂಮಹಾನುಭಾವಾ ಆಭಾಯ ನಾನುಭೋನ್ತಿ ತತ್ಥಪಿ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಉಳಾರೋ ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ ದೇವಾನುಭಾವಂ। ಯೇಪಿ ತತ್ಥ
ಸತ್ತಾ ಉಪಪನ್ನಾ ತೇಪಿ ತೇನೋಭಾಸೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ – ಅಞ್ಞೇಪಿ ಕಿರ, ಭೋ,
ಸನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಇಧೂಪಪನ್ನಾತಿ। ಅಯಞ್ಚ ದಸಸಹಸ್ಸೀ ಲೋಕಧಾತು ಸಙ್ಕಮ್ಪತಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪತಿ
ಸಮ್ಪವೇಧತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಚ ಉಳಾರೋ ಓಭಾಸೋ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭವತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮೇವ ದೇವಾನಂ
ದೇವಾನುಭಾವ’ನ್ತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ
ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮೀ’’ತಿ।

೨೦೮.
‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ಇದಮ್ಪಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಹಿ।
ಇಧಾನನ್ದ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಿದಿತಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ
ಅಬ್ಭತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ; ವಿದಿತಾ ಸಞ್ಞಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ
ಅಬ್ಭತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ; ವಿದಿತಾ ವಿತಕ್ಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ
ಅಬ್ಭತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ, ತ್ವಂ, ಆನನ್ದ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ
ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ವಿದಿತಾ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ,
ವಿದಿತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಅಬ್ಭತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ; ವಿದಿತಾ ಸಞ್ಞಾ… ವಿದಿತಾ
ವಿತಕ್ಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ವಿದಿತಾ ಅಬ್ಭತ್ಥಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ।
ಇದಂಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ। ಸಮನುಞ್ಞೋ ಸತ್ಥಾ ಅಹೋಸಿ; ಅತ್ತಮನಾ ಚ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಅಚ್ಛರಿಯಅಬ್ಭುತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।

೪. ಬಾಕುಲಸುತ್ತಂ

೨೦೯. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ [ಬಕ್ಕುಲೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ ಅಚೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಪುರಾಣಗಿಹಿಸಹಾಯೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ
ಬಾಕುಲೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಬಾಕುಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ।
ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಅಚೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಬಾಕುಲಂ ಏತದವೋಚ –

‘‘ಕೀವಚಿರಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸಿ, ಆವುಸೋ ಬಾಕುಲಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ,
ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಇಮೇಹಿ ಪನ ತೇ, ಆವುಸೋ ಬಾಕುಲ, ಅಸೀತಿಯಾ
ವಸ್ಸೇಹಿ ಕತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಮೇಥುನೋ ಧಮ್ಮೋ ಪಟಿಸೇವಿತೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಮಂ, ಆವುಸೋ ಕಸ್ಸಪ,
ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ – ‘ಇಮೇಹಿ ಪನ ತೇ, ಆವುಸೋ ಬಾಕುಲ, ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ಕತಿಕ್ಖತ್ತುಂ
ಮೇಥುನೋ ಧಮ್ಮೋ ಪಟಿಸೇವಿತೋ’ತಿ। ಏವಞ್ಚ ಖೋ ಮಂ, ಆವುಸೋ ಕಸ್ಸಪ, ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ –
‘ಇಮೇಹಿ ಪನ ತೇ, ಆವುಸೋ ಬಾಕುಲ, ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ಕತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಾಮಸಞ್ಞಾ
ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಾ’’’ತಿ? ( ) [(ಇಮೇಹಿ ಪನ ತೇ ಆವುಸೋ ಬಕ್ಕುಲ ಅಸೀತಿಯೋ ವಸ್ಸೇಹಿ ಕತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಾಮಸಞ್ಞಾ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಾತಿ।) (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]

೨೧೦. ‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ ,
ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಕಾಮಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ
ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಕಾಮಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ
ಬ್ಯಾಪಾದಸಞ್ಞಂ…ಪೇ॰… ವಿಹಿಂಸಾಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ
ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ವಿಹಿಂಸಾಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ
ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ
ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ
ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಂ…ಪೇ॰… ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

೨೧೧. ‘‘ಅಸೀತಿ
ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಗಹಪತಿಚೀವರಂ ಸಾದಿತಾ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ
ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಗಹಪತಿಚೀವರಂ ಸಾದಿತಾ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ
ಸತ್ಥೇನ ಚೀವರಂ ಛಿನ್ದಿತಾ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ
ಸತ್ಥೇನ ಚೀವರಂ ಛಿನ್ದಿತಾ…ಪೇ॰… ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸೂಚಿಯಾ ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬಿತಾ…ಪೇ॰… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ರಜನೇನ ಚೀವರಂ ರಜಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಕಥಿನೇ [ಕಠಿನೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಚೀವರಕಮ್ಮೇ ವಿಚಾರಿತಾ [ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಚೀವರಕಮ್ಮೇ ಬ್ಯಾಪಾರಿತಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] … ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಏವರೂಪಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ
– ‘ಅಹೋ ವತ ಮಂ ಕೋಚಿ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾ’ತಿ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಾ…
ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಅನ್ತರಘರೇ ಭುಞ್ಜಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ
ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಹೇತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಚತುಪ್ಪದಮ್ಪಿ
ಗಾಥಂ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ನಿಸ್ಸಯಂ
ದಾತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಾಮಣೇರಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಜನ್ತಾಘರೇ ನ್ಹಾಯಿತಾ…
ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಚುಣ್ಣೇನ ನ್ಹಾಯಿತಾ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಗತ್ತಪರಿಕಮ್ಮೇ ವಿಚಾರಿತಾ [ಬ್ಯಾಪಾರಿತಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಆಬಾಧಂ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ಅನ್ತಮಸೋ ಗದ್ದೂಹನಮತ್ತಮ್ಪಿ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ
ಭೇಸಜ್ಜಂ ಉಪಹರಿತಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಹರಿತಕಿಖಣ್ಡಮ್ಪಿ… ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಅಪಸ್ಸೇನಕಂ ಅಪಸ್ಸಯಿತಾ…
ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಾ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ…ಪೇ॰… ಧಾರೇಮ।

‘‘ಅಸೀತಿ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಗಾಮನ್ತಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಾ । ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಸೀತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಹಿ ನಾಭಿಜಾನಾತಿ ಗಾಮನ್ತಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಾ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

‘‘ಸತ್ತಾಹಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ,
ಸರಣೋ ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡಂ ಭುಞ್ಜಿಂ; ಅಥ ಅಟ್ಠಮಿಯಂ ಅಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ। ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ
ಸತ್ತಾಹಮೇವ ಸರಣೋ ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡಂ ಭುಞ್ಜಿ; ಅಥ ಅಟ್ಠಮಿಯಂ ಅಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ।

೨೧೨.
‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಆವುಸೋ ಬಾಕುಲ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ
ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ಅಲತ್ಥ ಖೋ ಅಚೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಅಲತ್ಥ
ಉಪಸಮ್ಪದಂ। ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಕಸ್ಸಪೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ
ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ
ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಕಸ್ಸಪೋ
ಅರಹತಂ ಅಹೋಸಿ।

ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅವಾಪುರಣಂ [ಅಪಾಪುರಣಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಆದಾಯ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ,
ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ। ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ
ಅವಾಪುರಣಂ ಆದಾಯ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ,
ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ; ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಬಾಕುಲಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮ’’।

ಆಯಸ್ಮಾ
ಬಾಕುಲೋ ಮಜ್ಝೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಕೋವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ। ‘‘ಯಂಪಾಯಸ್ಮಾ ಬಾಕುಲೋ
ಮಜ್ಝೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಕೋವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಕುಲಸ್ಸ
ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ಧಾರೇಮಾ’’ತಿ।

ಬಾಕುಲಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।

೫. ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತಂ

೨೧೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ
ಸಮಯೇನ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಅರಞ್ಞಕುಟಿಕಾಯಂ ವಿಹರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ
ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಚಿರವತೇನ ಸಮಣುದ್ದೇಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ
ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ
ರಾಜಕುಮಾರೋ ಅಚಿರವತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ –

‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ – ‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ
ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’ನ್ತಿ। ‘ಏವಮೇತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ,
ಏವಮೇತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’ನ್ತಿ। ‘ಸಾಧು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೂ’ತಿ। ‘ನ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಕ್ಕೋಮಿ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ। ಅಹಞ್ಚ ಹಿ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ತ್ವಞ್ಚ ಮೇ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ; ಸೋ ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ
ಮಮಸ್ಸ ವಿಹೇಸಾ’ತಿ। ‘ದೇಸೇತು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಅಪ್ಪೇವನಾಮಾಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ
ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ‘ದೇಸೇಯ್ಯಂ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯಥಾಸುತಂ
ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ
ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಥಾಸಕೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾಸಿ, ನ
ಮಂ ತತ್ಥ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ‘ದೇಸೇತು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ
ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ
ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ [ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಮಿ (ಕ॰)], ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾಸಕೇ ತಿಟ್ಠಿಸ್ಸಾಮಿ [ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾಮಿ (ಕ॰)], ನಾಹಂ ತತ್ಥ ಭವನ್ತಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಂ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ।

೨೧೪. ಅಥ
ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಸಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಅಚಿರವತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ
– ‘‘ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ, ಭೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ
ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ
ಅಚಿರವತಸ್ಸ ಸಮಣುದ್ದೇಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾನತಞ್ಚ ಅನವಕಾಸತಞ್ಚ ಪವೇದೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ
ಪಕ್ಕಾಮಿ।

ಅಥ ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಜಯಸೇನೇ
ರಾಜಕುಮಾರೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಜಯಸೇನೇನ
ರಾಜಕುಮಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಚಿರವತಂ
ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಲಬ್ಭಾ। ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ
ಞಾತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ
ತಂ ವತ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ
ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ [ಉಸ್ಸುಕ್ಕೋ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।

೨೧೫.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿಸ್ಸು, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ
ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ, ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಅದನ್ತಾ
ಅವಿನೀತಾ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ
ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ದನ್ತಾವ ದನ್ತಕಾರಣಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ,
ದನ್ತಾವ ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯೇ ಪನ ತೇ ದ್ವೇ
ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಅದನ್ತಾ ಅವಿನೀತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ಅದನ್ತಾವ
ದನ್ತಕಾರಣಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಅದನ್ತಾವ ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣೇಯ್ಯುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ
ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ
ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಞಾತಬ್ಬಂ
ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ತಂ ವತ
ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ
ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ
ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।

೨೧೬. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಮಹಾಪಬ್ಬತೋ। ತಮೇನಂ ದ್ವೇ ಸಹಾಯಕಾ
ತಮ್ಹಾ ಗಾಮಾ ವಾ ನಿಗಮಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ ಯೇನ ಸೋ ಪಬ್ಬತೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕೋ ಸಹಾಯಕೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ,
ಏಕೋ ಸಹಾಯಕೋ ಉಪರಿಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ಠಿತೋ ಸಹಾಯಕೋ
ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತಂ ಸಹಾಯಕಂ ಏವಂ ವೇದಯ್ಯ – ‘ಯಂ, ಸಮ್ಮ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ಪಸ್ಸಸಿ
ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ
ಠಿತೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ
ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಸಮ್ಮ ,
ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ
ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ತಮೇನಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಸಹಾಯಕೋ
ಹೇಟ್ಠಿಮಪಬ್ಬತಪಾದಂ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ತಂ ಸಹಾಯಕಂ ಬಾಹಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪರಿಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ
ಮುಹುತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯಂ, ಸಮ್ಮ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ಪಸ್ಸಸಿ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ
ಠಿತೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ
ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’’ನ್ತಿ ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಇದಾನೇವ ಖೋ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಭಾಸಿತಂ – ಮಯಂ
ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ ಸಮ್ಮ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ
ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ಇದಾನೇವ ಚ ಪನ ತೇ ಭಾಸಿತಂ ಮಯಂ ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ
ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ
ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾ ಹಿ ಪನಾಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಇಮಿನಾ ಮಹತಾ
ಪಬ್ಬತೇನ ಆವುತೋ [ಆವಟೋ (ಸೀ॰ ಅಟ್ಠ॰ ಪೀ॰), ಆವುಟೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ದಟ್ಠೇಯ್ಯಂ ನಾದ್ದಸ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಅತೋ ಮಹನ್ತತರೇನ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅವಿಜ್ಜಾಖನ್ಧೇನ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಆವುತೋ ನಿವುತೋ [ನಿವುಟೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)] ಓಫುಟೋ [ಓವುತೋ (ಸೀ॰), ಓವುಟೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಪರಿಯೋನದ್ಧೋ। ಸೋ ವತ ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಞಾತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ
ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ತಂ ವತ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ
ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ
ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ
– ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ । ಸಚೇ ಖೋ ತಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಯೇಯ್ಯುಂ [ಪಟಿಭಾಸೇಯ್ಯುಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)],
ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ತೇ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಪಸೀದೇಯ್ಯ, ಪಸನ್ನೋ ಚ ತೇ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ
ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಕುತೋ ಪನ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಉಪಮಾ
ಪಟಿಭಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ [ಪಟಿಭಾಸಿಸ್ಸನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭಗವನ್ತ’’ನ್ತಿ?

೨೧೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ನಾಗವನಿಕಂ ಆಮನ್ತೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ,
ಸಮ್ಮ ನಾಗವನಿಕ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ
ಅತಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧಾಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಾಗವನಿಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ
ನಾಗಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ ಅತಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ
ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ। ತಮೇನಂ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ನೀಹರತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಗತೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥಗೇಧಾ [ಏತಗೇಧಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕಾ ನಾಗಾ ಯದಿದಂ – ನಾಗವನಂ। ತಮೇನಂ ನಾಗವನಿಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘ಅಬ್ಭೋಕಾಸಗತೋ ಖೋ [ಖೋ ತೇ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)],
ದೇವ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ
ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಹತ್ಥಿದಮಕ, ಆರಞ್ಞಕಂ
ನಾಗಂ ದಮಯಾಹಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ
ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗಾಮನ್ತೇ
ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸಮಾದಪನಾಯಾ’’’ತಿ [ಸಮಾದಾಪನಾಯಾತಿ (?)]।

‘‘‘ಏವಂ , ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ
ಮಹನ್ತಂ ಥಮ್ಭಂ ಪಥವಿಯಂ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ
ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ
ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ
ಗಾಮನ್ತೇ ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸಮಾದಪನಾಯ। ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಯಾ ಸಾ
ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ ತಥಾರೂಪಾಹಿ
ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಯಾ ಸಾ
ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ ತಥಾರೂಪಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರಿಯಮಾನೋ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ; ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ತಿಣಘಾಸೋದಕಂ ಅನುಪ್ಪವೇಚ್ಛತಿ।

‘‘ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ತಿಣಘಾಸೋದಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ತತ್ರ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಜೀವಿಸ್ಸತಿ ಖೋ [ನು ಖೋ (ಸೀ॰ ಕ॰)] ದಾನಿ ಆರಞ್ಞಕೋ [ರಞ್ಞೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ನಾಗೋ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ – ‘ಆದಿಯ, ಭೋ, ನಿಕ್ಖಿಪ,
ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಆದಾನನಿಕ್ಖೇಪೇ ವಚನಕರೋ
ಹೋತಿ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ – ‘ಅಭಿಕ್ಕಮ, ಭೋ,
ಪಟಿಕ್ಕಮ, ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ
ಅಭಿಕ್ಕಮಪಟಿಕ್ಕಮವಚನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ
ಕಾರೇತಿ – ‘ಉಟ್ಠಹ, ಭೋ, ನಿಸೀದ, ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ
ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಉಟ್ಠಾನನಿಸಜ್ಜಾಯ ವಚನಕರೋ ಹೋತಿ
ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಆನೇಞ್ಜಂ ನಾಮ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ
ಫಲಕಂ ಸೋಣ್ಡಾಯ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ, ತೋಮರಹತ್ಥೋ ಚ ಪುರಿಸೋ ಉಪರಿಗೀವಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ,
ಸಮನ್ತತೋ ಚ ತೋಮರಹತ್ಥಾ ಪುರಿಸಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಚ
ದೀಘತೋಮರಯಟ್ಠಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುರತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನೋ ನೇವ
ಪುರಿಮೇ ಪಾದೇ ಚೋಪೇತಿ ನ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಪಾದೇ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಪುರಿಮಕಾಯಂ ಚೋಪೇತಿ ನ
ಪಚ್ಛಿಮಕಾಯಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಸೀಸಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಕಣ್ಣೇ ಚೋಪೇತಿ, ನ ದನ್ತೇ ಚೋಪೇತಿ , ನ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಸೋಣ್ಡಂ ಚೋಪೇತಿ। ಸೋ ಹೋತಿ ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಖಮೋ ಸತ್ತಿಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಅಸಿಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಉಸುಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಸರಪತ್ತಪ್ಪಹಾರಾನಂ [ಪರಸತ್ಥಪ್ಪಹಾರಾನಂ (ಸೀ॰), ಪರಸತ್ತುಪ್ಪಹಾರಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಭೇರಿಪಣವವಂಸಸಙ್ಖಡಿಣ್ಡಿಮನಿನ್ನಾದಸದ್ದಾನಂ [ಭೇರಿಪಣವಸಙ್ಖತಿಣವನಿನ್ನಾದಸದ್ದಾನಂ (ಪೀ॰)] ಸಬ್ಬವಙ್ಕದೋಸನಿಹಿತನಿನ್ನೀತಕಸಾವೋ ರಾಜಾರಹೋ ರಾಜಭೋಗ್ಗೋ ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗನ್ತೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ।

೨೧೮. ‘‘ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ
ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ,
ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇತಿ। ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ ಗಹಪತಿ
ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ। ಸೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ
ತಥಾಗತೇ ಸದ್ಧಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸೋ ತೇನ ಸದ್ಧಾಪಟಿಲಾಭೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ –
‘ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ ರಜಾಪಥೋ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ನಯಿದಂ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ
ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ।
ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅಪ್ಪಂ ವಾ
ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ
ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ
ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಗತೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥಗೇಧಾ ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಯದಿದಂ –
ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಸೀಲವಾ
ಹೋಹಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರಾಹಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು
ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖಸ್ಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸೂ’’’ತಿ।

‘‘ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು
ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು, ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ –
‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಹೋಹಿ, ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಾ
ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ…ಪೇ॰… (ಯಥಾ ಗಣಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತನ್ತೇ, ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಾನಿ।)

೨೧೯. ‘‘ಸೋ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ
ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰…
ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ
ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಮಹನ್ತಂ ಥಮ್ಭಂ ಪಥವಿಯಂ
ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ
ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ
ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗಾಮನ್ತೇ ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು
ಸಮಾದಪನಾಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ
ಚೇತಸೋ ಉಪನಿಬನ್ಧನಾ ಹೋನ್ತಿ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ
ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ
ಞಾಯಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ।

೨೨೦. ‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರಾಹಿ , ಮಾ ಚ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಸಿ। ವೇದನಾಸು… ಚಿತ್ತೇ… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರಾಹಿ, ಮಾ ಚ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಸೀ’’’ತಿ।

‘‘ಸೋ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ
ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ…
ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ
ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ
ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ
ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ
ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ।

೨೨೧. ‘‘ಸೋ
ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ
ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ।
ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ
ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ, ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ…ಪೇ॰… ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ
ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ,
‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ; ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ
ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ
ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ
ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ।

‘‘ಸೋ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ಖಮೋ ಸೀತಸ್ಸ ಉಣ್ಹಸ್ಸ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಪಿಪಾಸಾಯ ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸಾನಂ ದುರುತ್ತಾನಂ ದುರಾಗತಾನಂ ವಚನಪಥಾನಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಾರೀರಿಕಾನಂ
ವೇದನಾನಂ ದುಕ್ಖಾನಂ ತಿಬ್ಬಾನಂ ಖರಾನಂ ಕಟುಕಾನಂ ಅಸಾತಾನಂ ಅಮನಾಪಾನಂ ಪಾಣಹರಾನಂ
ಅಧಿವಾಸಕಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬರಾಗದೋಸಮೋಹನಿಹಿತನಿನ್ನೀತಕಸಾವೋ ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ
ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅಞ್ಜಲಿಕರಣೀಯೋ ಅನುತ್ತರಂ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸ।

೨೨೨. ‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅದನ್ತೋ ಅವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ [ಅದನ್ತಂ ಮರಣಂ (ಕ॰)]
ಮಹಲ್ಲಕೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ। ದಹರೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅದನ್ತೋ
ಅವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ , ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ದಹರೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ
ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೇರೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು
ಅಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ;
ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು। ನವೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು
ಅಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ನವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ।

‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಸುದನ್ತೋ ಸುವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ಮಹಲ್ಲಕೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ
ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ… ದಹರೋ
ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಸುದನ್ತೋ ಸುವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ
ದಹರೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೇರೋ
ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ
ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು। ನವೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ಭಿಕ್ಖು ಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ನವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ
ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।

೬. ಭೂಮಿಜಸುತ್ತಂ

೨೨೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಭೂಮಿಜೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಜಯಸೇನಸ್ಸ
ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ
ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಭೂಮಿಜೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತಾ
ಭೂಮಿಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭೂಮಿಜಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಸನ್ತಿ, ಭೋ ಭೂಮಿಜ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ [ಚರತಿ, ಅಭಬ್ಬೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಏವಮುಪರಿಪಿ ಏಕವಚನೇನೇವ ದಿಸ್ಸತಿ] ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ [ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚ ಚೇಪಿ (ಅಟ್ಠ॰)]
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯಾ’ತಿ। ಇಧ ಭೋತೋ ಭೂಮಿಜಸ್ಸ
ಸತ್ಥಾ ಕಿಂವಾದೀ [ಕಿಂವಾದೀ ಕಿಂದಿಟ್ಠೀ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ಕಿಮಕ್ಖಾಯೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಮೇತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಭಗವಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ‘ಆಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ;
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ;
ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ
ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯಾ’ತಿ। ನ ಖೋ ಮೇ ತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಭಗವತೋ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಭಗವಾ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಭೋತೋ ಭೂಮಿಜಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ [ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠೀ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ಏವಮಕ್ಖಾಯೀ, ಅದ್ಧಾ ಭೋತೋ ಭೂಮಿಜಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಮುದ್ಧಾನಂ [ಬುದ್ಧಾನಂ (ಕ॰) ಮುದ್ಧಾನನ್ತಿಮುದ್ಧಂ, ಮತ್ಥಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ] ಮಞ್ಞೇ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ । ಅಥ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭೂಮಿಜಂ ಸಕೇನೇವ ಥಾಲಿಪಾಕೇನ ಪರಿವಿಸಿ।

೨೨೪.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭೂಮಿಜೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ಭೂಮಿಜೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ
ನಿಸೀದಿಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ –
‘ಸನ್ತಿ, ಭೋ ಭೂಮಿಜ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ಆಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯಾ’ತಿ। ‘ಇಧ ಭೋತೋ ಭೂಮಿಜಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಕಿಂವಾದೀ
ಕಿಮಕ್ಖಾಯೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನಂ ರಾಜಕುಮಾರಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ನ ಖೋ ಮೇ
ತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ
ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಭಗವಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ – ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಯೋನಿಸೋ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಅಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಯೋನಿಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰…
ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯಾತಿ। ನ ಖೋ ಮೇ ತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಭಗವತೋ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಸುತಂ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಭಗವಾ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ‘ಸಚೇ ಭೋತೋ ಭೂಮಿಜಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಮಕ್ಖಾಯೀ, ಅದ್ಧಾ ಭೋತೋ
ಭೂಮಿಜಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಮುದ್ಧಾನಂ ಮಞ್ಞೇ ಆಹಚ್ಚ
ತಿಟ್ಠತೀ’ತಿ। ‘ಕಚ್ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ವುತ್ತವಾದೀ ಚೇವ
ಭಗವತೋ ಹೋಮಿ, ನ ಚ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಾಮಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ
ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ, ನ ಚ ಕೋಚಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತೀ’’’ತಿ?

‘‘ತಗ್ಘ
ತ್ವಂ, ಭೂಮಿಜ, ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ವುತ್ತವಾದೀ ಚೇವ ಮೇ ಹೋಸಿ, ನ ಚ ಮಂ
ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಸಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ ಬ್ಯಾಕರೋಸಿ, ನ ಚ ಕೋಚಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ
ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭೂಮಿಜ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿನೋ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ
ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತಾ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮಾ ಮಿಚ್ಛಾಸತೀ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ
ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

೨೨೫.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ತೇಲತ್ಥಿಕೋ ತೇಲಗವೇಸೀ ತೇಲಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ವಾಲಿಕಂ
ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ವಾಲಿಕಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ
ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ವಾಲಿಕಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ
ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ವಾಲಿಕಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ,
ಅಭಬ್ಬೋ ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ವಾಲಿಕಂ ದೋಣಿಯಾ
ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ
ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿನೋ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ
ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತಾ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮಾ ಮಿಚ್ಛಾಸತೀ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ
ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ಖೀರತ್ಥಿಕೋ ಖೀರಗವೇಸೀ ಖೀರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ವಿಸಾಣತೋ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ [ಆವಿಞ್ಜೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।
ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ವಿಸಾಣತೋ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀರಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ
ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ವಿಸಾಣತೋ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀರಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಖೀರಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನೋ
ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ;
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ
ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

೨೨೬. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ನವನೀತತ್ಥಿಕೋ ನವನೀತಗವೇಸೀ ನವನೀತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಉದಕಂ ಕಲಸೇ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ [ಮನ್ಥೇನ (ಸೀ॰), ಮತ್ತೇನ (ಕ॰)]
ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಕಲಸೇ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ,
ಅಭಬ್ಬೋ ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಕಲಸೇ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ
ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ,
ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ,
ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ಅಗ್ಗಿತ್ಥಿಕೋ [ಅಗ್ಗತ್ಥಿಕೋ (ಸೀ॰)] ಅಗ್ಗಿಗವೇಸೀ ಅಗ್ಗಿಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ [ಅಭಿಮತ್ಥೇಯ್ಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]।
ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ,
ಅಭಬ್ಬೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ
ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ, ಅಭಬ್ಬೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ,
ಭೂಮಿಜ, ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰…ಆಸಞ್ಚ
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ,
ಅಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।
ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭೂಮಿಜ, ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನೋ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾ
ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಾ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವಾ ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಾ ಸಮ್ಮಾಸತೀ ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ
ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ;
ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ
ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ
ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

೨೨೭.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ತೇಲತ್ಥಿಕೋ ತೇಲಗವೇಸೀ ತೇಲಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ
ತಿಲಪಿಟ್ಠಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ತಿಲಪಿಟ್ಠಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ,
ಭಬ್ಬೋ ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ತಿಲಪಿಟ್ಠಂ ದೋಣಿಯಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ
ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ತೇಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ;
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ
ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ಖೀರತ್ಥಿಕೋ ಖೀರಗವೇಸೀ ಖೀರಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ
ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ಥನತೋ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ಥನತೋ
ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ಖೀರಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಗಾವಿಂ ತರುಣವಚ್ಛಂ ಥನತೋ
ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ಖೀರಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ,
ಖೀರಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನೋ
ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ॰… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ
ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

೨೨೮.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ನವನೀತತ್ಥಿಕೋ ನವನೀತಗವೇಸೀ ನವನೀತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ
ದಧಿಂ ಕಲಸೇ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ। ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ದಧಿಂ ಕಲಸೇ
ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ… ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ದಧಿಂ ಕಲಸೇ
ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮತ್ಥೇನ ಆವಿಞ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು?
ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ನವನೀತಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ… ಆಸಞ್ಚ
ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ … ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೂಮಿಜ, ಪುರಿಸೋ ಅಗ್ಗಿತ್ಥಿಕೋ ಅಗ್ಗಿಗವೇಸೀ ಅಗ್ಗಿಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಮಾನೋ ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ; ( ) [(ಭಬ್ಬೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ) (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಆಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ… ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ.. ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ… ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ ಸುಕ್ಖ
ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇಯ್ಯ, ಭಬ್ಬೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ
ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ, ಭೂಮಿಜ, ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭೂಮಿಜ, ಯೇ ಹಿ
ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನೋ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿನೋ ತೇ ಆಸಞ್ಚೇಪಿ
ಕರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ಆಸಞ್ಚ ಅನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ; ನೇವಾಸಂ ನಾನಾಸಞ್ಚೇಪಿ ಕರಿತ್ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾ ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯೋನಿ ಹೇಸಾ,
ಭೂಮಿಜ, ಫಲಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ।

‘‘ಸಚೇ
ಖೋ ತಂ, ಭೂಮಿಜ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಯೇಯ್ಯುಂ
ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ತೇ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಪಸೀದೇಯ್ಯ, ಪಸನ್ನೋ ಚ ತೇ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ
ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಕುತೋ ಪನ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭಗವನ್ತ’’ನ್ತಿ?

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭೂಮಿಜೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಭೂಮಿಜಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

೭. ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತಂ

೨೨೯. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಮ ವಚನೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ
ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಾಹಿ [ವನ್ದಾಹಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] – ‘ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀ’ತಿ; ಏವಞ್ಚ ವದೇಹಿ [ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
– ‘ಅಧಿವಾಸೇತು ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಸ್ವಾತನಾಯ
ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋ ಭತ್ತಂ; ಯೇನ ಚ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಗೇವತರಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ;
ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ [ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ ರಾಜಕರಣೀಯೇನಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ
ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ,
ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ – ‘ಅಧಿವಾಸೇತು
ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತಚತುತ್ಥೋ
ಭತ್ತಂ; ಯೇನ ಚ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಪಗೇವತರಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ,
ಭನ್ತೇ, ಥಪತಿ ಬಹುಕಿಚ್ಚೋ ಬಹುಕರಣೀಯೋ ರಾಜಕರಣೀಯೇನಾ’’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ।

೨೩೦. ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಯೇನ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಸ್ಸ ಥಪತಿಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಪಣೀತೇನ
ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸಹತ್ಥಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿಂ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗೋ ಥಪತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ
ಏತದವೋಚ –

‘‘ಇಧ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ಗಹಪತಿ, ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಭಾವೇಹೀ’ತಿ [ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಗಹಪತಿ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಭಾವೇತಬ್ಬಾತಿ (ಕ॰)]।
ಏಕಚ್ಚೇ ಥೇರಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಮಹಗ್ಗತಂ, ಗಹಪತಿ, ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಭಾವೇಹೀ’ತಿ। ಯಾ
ಚಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ – ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ
ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ, ಉದಾಹು ಏಕತ್ಥಾ
ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ ನಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಗಹಪತಿ, ತಂ ಯೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಭಾತು। ಅಪಣ್ಣಕನ್ತೇ
ಇತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಾ ಚಾಯಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಾ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಏಕತ್ಥಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಮೇವ
ನಾನ’’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಾ ಚಾಯಂ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಯಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ । ತದಮಿನಾಪೇತಂ, ಗಹಪತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ’’।

‘‘ಕತಮಾ ಚ, ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ,
ಭಿಕ್ಖು ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ ತಥಾ ತತಿಯಂ
ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ
ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ
ವಿಹರತಿ। ಕರುಣಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಮುದಿತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ಏಕಂ
ದಿಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ತಥಾ ದುತಿಯಂ ತಥಾ ತತಿಯಂ ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ; ಇತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ
ತಿರಿಯಂ ಸಬ್ಬಧಿ ಸಬ್ಬತ್ತತಾಯ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಲೋಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಪುಲೇನ
ಮಹಗ್ಗತೇನ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅವೇರೇನ ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝೇನ ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ,
ಗಹಪತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ।

೨೩೧. ‘‘ಕತಮಾ
ಚ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ
ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ
ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ
ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ [ಅಯಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ
ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ,
ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ , ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ
ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ।
ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ
ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ವುಚ್ಚತಿ,
ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ
ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ
ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ
ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ಮಹಗ್ಗತನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ
ವುಚ್ಚತಿ, ಗಹಪತಿ, ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಇಮಿನಾ ಖೋ ಏತಂ, ಗಹಪತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ
ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾನತ್ಥಾ ಚೇವ ನಾನಾಬ್ಯಞ್ಜನಾ ಚ।

೨೩೨.
‘‘ಚತಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾ ಗಹಪತಿ, ಭವೂಪಪತ್ತಿಯೋ। ಕತಮಾ ಚತಸ್ಸೋ? ಇಧ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ
‘ಪರಿತ್ತಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಪರಿತ್ತಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾನಂ
ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ
ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಧ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಏಕಚ್ಚೋ ‘ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ
ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇಮಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಚತಸ್ಸೋ ಭವೂಪಪತ್ತಿಯೋ।

‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ತಾಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಾನಿ ಏಕಂ ಘರಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯ। ತೇಸಂ
ಏಕಂ ಘರಂ ಪವೇಸಿತಾನಂ ಅಚ್ಚಿನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ, ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ; ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ ತಾಸಂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಹಿ ಖೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಚ ಆಭಾನಾನತ್ತಂ।

‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ತತೋ
ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತಾಸಂ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತೀನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ
ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಪುರಿಸೋ ತಾನಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಿ ತೇಲಪ್ಪದೀಪಾನಿ
ತಮ್ಹಾ ಘರಾ ನೀಹರೇಯ್ಯ। ತೇಸಂ ತತೋ ನೀಹತಾನಂ [ನೀಹರನ್ತಾನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಚ್ಚಿನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ ಸಮಯೋ, ಯಾ ತಾ ದೇವತಾ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ತಾಸಂ ತತೋ ವಿಪಕ್ಕಮನ್ತೀನಂ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಆಭಾನಾನತ್ತಞ್ಚ।

‘‘ನ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ [ಯಾ (ಕ॰)]
ದೇವತಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ ದೇವತಾ ಅಭಿರಮನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ,
ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ಕಾಜೇನ ವಾ ಪಿಟಕೇನ ವಾ ಹರೀಯಮಾನಾನಂ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ
ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ [ಯಾ (ಕ॰)]
ಮಕ್ಖಿಕಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಅಭಿರಮನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಗಹಪತಿ,
ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ನ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಾ ಧುವನ್ತಿ ವಾ
ಸಸ್ಸತ’ನ್ತಿ ವಾ, ಅಪಿ ಚ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥೇವ ತಾ ದೇವತಾ ಅಭಿನಿವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತಾ
ದೇವತಾ ಅಭಿರಮನ್ತೀ’’ತಿ।

೨೩೩. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಭಿಯೋ ಕಚ್ಚಾನೋ [ಕಚ್ಚಾಯನೋ (ಸೀ॰)]
ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತ್ಥ
ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಯಾ ತಾ, ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾ ಆಭಾ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ ಉದಾಹು
ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ? ‘‘ತದಙ್ಗೇನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ,
ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ
ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ತಾಸಂ
ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ?

‘‘ತೇನ ಹಾವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತಂಯೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ , ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ [ಯೋಪಾಯಂ (ಕ॰)]
ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ
ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ
ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ
‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ
ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ
ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ
‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ
ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ
ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ
ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ
ಏಕಂ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು
ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ
ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ?
‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಗಾಮಕ್ಖೇತ್ತಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ
ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ
ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ
ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ
ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ
ಏಕಂ ಮಹಾರಜ್ಜಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು
ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ
ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ?
‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ
ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಆವುಸೋ
ಕಚ್ಚಾನ, ಯ್ವಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಮಹಾರಜ್ಜಾನಿ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ
ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ, ಯೋಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ
‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ
ಕತಮಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ? ‘‘ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಯಾವತಾ
ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ‘ಮಹಗ್ಗತ’ನ್ತಿ ಫರಿತ್ವಾ
ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ – ಅಯಂ ಇಮಾಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಾನಂ ಮಹಗ್ಗತತರಾ’’ತಿ?
‘‘ಅಯಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ
ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿತ್ತಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ
ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ’’ತಿ।

೨೩೪. ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತ್ಥ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಯಾವತಾ [ಯಾ ತಾ (ಕ॰)], ಭನ್ತೇ, ದೇವತಾ ಆಭಾ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ ಉದಾಹು ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ? ‘‘ತದಙ್ಗೇನ
ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ
ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಅನುರುದ್ಧ, ಹೇತು ಕೋ
ಪಚ್ಚಯೋ, ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ
ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ?

‘‘ತೇನ , ಹಾವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಉಪಮಾಯಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ [ಉಪಮಾಯಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ (ಕ॰)]
ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ,
ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧಂ ವಟ್ಟಿಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧಾ। ಸೋ ತೇಲಸ್ಸಪಿ
ಅಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ವಟ್ಟಿಯಾಪಿ ಅಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ
ವಿಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಮ್ಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಮ್ಪಿ ನ
ಸುಸಮೂಹತಂ ಹೋತಿ , ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ನ
ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತಂ ಹೋತಿ। ಸೋ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ
ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಸಮೂಹತತ್ತಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸ್ಸಪಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತತ್ತಾ
ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತೇಲಪ್ಪದೀಪಸ್ಸ ಝಾಯತೋ ತೇಲಮ್ಪಿ
ಪರಿಸುದ್ಧಂ ವಟ್ಟಿಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧಾ। ಸೋ ತೇಲಸ್ಸಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ವಟ್ಟಿಯಾಪಿ
ಪರಿಸುದ್ಧತ್ತಾ ನ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ
ಭಿಕ್ಖು ‘ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’ತಿ ಫರಿತ್ವಾ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ತಸ್ಸ
ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಮ್ಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಮ್ಪಿ ಸುಸಮೂಹತಂ ಹೋತಿ,
ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮ್ಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತಂ ಹೋತಿ। ಸೋ
ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಸ್ಸಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ತಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸಪಿ ಸುಸಮೂಹತತ್ತಾ
ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಸ್ಸಪಿ ಸುಪ್ಪಟಿವಿನೀತತ್ತಾ ನ ಅನ್ಧನ್ಧಂ ವಿಯ ಝಾಯತಿ। ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ
ಖೋ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಹೇತು ಅಯಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ತಾಸಂ ದೇವತಾನಂ ಏಕಂ ದೇವನಿಕಾಯಂ
ಉಪಪನ್ನಾನಂ ಸನ್ತೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾಭಾ, ಸನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ
ಪರಿಸುದ್ಧಾಭಾ’’ತಿ।

೨೩೫.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಭಿಯೋ ಕಚ್ಚಾನೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು,
ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ! ನ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಏವಂ ಮೇ ಸುತ’ನ್ತಿ ವಾ
‘ಏವಂ ಅರಹತಿ ಭವಿತು’ನ್ತಿ ವಾ; ಅಥ ಚ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ‘ಏವಮ್ಪಿ ತಾ
ದೇವತಾ , ಇತಿಪಿ ತಾ ದೇವತಾ’ತ್ವೇವ ಭಾಸತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅದ್ಧಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಅನುರುದ್ಧೇನ ತಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ
ಸನ್ನಿವುತ್ಥಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ’’’ತಿ।
‘‘ಅದ್ಧಾ ಖೋ ಅಯಂ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ಆಸಜ್ಜ ಉಪನೀಯ ವಾಚಾ ಭಾಸಿತಾ, ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಿ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಖೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ ಕಚ್ಚಾನ, ತಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸನ್ನಿವುತ್ಥಪುಬ್ಬಞ್ಚೇವ ಸಲ್ಲಪಿತಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಸಾಕಚ್ಛಾ ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಪುಬ್ಬಾ’’’ತಿ।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಸಭಿಯೋ ಕಚ್ಚಾನೋ ಪಞ್ಚಕಙ್ಗಂ ಥಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಲಾಭಾ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಸುಲದ್ಧಂ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಯಂ ತ್ವಞ್ಚೇವ ತಂ ಕಙ್ಖಾಧಮ್ಮಂ ಪಹಾಸಿ [ಪಜಹಸಿ (ಕ॰)], ಮಯಞ್ಚಿಮಂ [ಯಮ್ಪಿಮಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯಂ ಅಲತ್ಥಮ್ಹಾ ಸವನಾಯಾ’’ತಿ।

ಅನುರುದ್ಧಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।

೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ

೨೩೬. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಘೋಸಿತಾರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ
ವಿತುದನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ।
ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ
ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾ ಕಲಹಜಾತಾ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ವಿತುದನ್ತಾ
ವಿಹರನ್ತಿ। ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮತು ಅನುಕಮ್ಪಂ
ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ,
ಮಾ ಕಲಹಂ, ಮಾ ವಿಗ್ಗಹಂ, ಮಾ ವಿವಾದ’’ನ್ತಿ।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಆಗಮೇತು, ಭನ್ತೇ! ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ; ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತು; ಮಯಮೇತೇನ ಭಣ್ಡನೇನ ಕಲಹೇನ ವಿಗ್ಗಹೇನ
ವಿವಾದೇನ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ, ಮಾ ಕಲಹಂ, ಮಾ ವಿಗ್ಗಹಂ, ಮಾ ವಿವಾದ’’ನ್ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸೋ
ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಗಮೇತು, ಭನ್ತೇ! ಭಗವಾ
ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ; ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ
ವಿಹರತು; ಮಯಮೇತೇನ ಭಣ್ಡನೇನ ಕಲಹೇನ ವಿಗ್ಗಹೇನ ವಿವಾದೇನ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಲಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ, ಮಾ ಕಲಹಂ, ಮಾ ವಿಗ್ಗಹಂ, ಮಾ ವಿವಾದ’’ನ್ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸೋ
ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಗಮೇತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ; ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತು; ಮಯಮೇತೇನ ಭಣ್ಡನೇನ ಕಲಹೇನ
ವಿಗ್ಗಹೇನ ವಿವಾದೇನ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।

ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ
ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಕೋಸಮ್ಬಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಸೇನಾಸನಂ ಸಂಸಾಮೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ
ಠಿತಕೋವ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨೩೭.

‘‘ಪುಥುಸದ್ದೋ ಸಮಜನೋ, ನ ಬಾಲೋ ಕೋಚಿ ಮಞ್ಞಥ।

ಸಙ್ಘಸ್ಮಿಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಮಿಂ, ನಾಞ್ಞಂ ಭಿಯ್ಯೋ ಅಮಞ್ಞರುಂ॥

‘‘ಪರಿಮುಟ್ಠಾ ಪಣ್ಡಿತಾಭಾಸಾ, ವಾಚಾಗೋಚರಭಾಣಿನೋ।

ಯಾವಿಚ್ಛನ್ತಿ ಮುಖಾಯಾಮಂ, ಯೇನ ನೀತಾ ನ ತಂ ವಿದೂ॥

‘‘ಅಕ್ಕೋಚ್ಛಿ ಮಂ ಅವಧಿ ಮಂ, ಅಜಿನಿ ಮಂ ಅಹಾಸಿ ಮೇ।

ಯೇ ಚ ತಂ ಉಪನಯ್ಹನ್ತಿ, ವೇರಂ ತೇಸಂ ನ ಸಮ್ಮತಿ॥

‘‘ಅಕ್ಕೋಚ್ಛಿ ಮಂ ಅವಧಿ ಮಂ, ಅಜಿನಿ ಮಂ ಅಹಾಸಿ ಮೇ।

ಯೇ ಚ ತಂ ನುಪನಯ್ಹನ್ತಿ, ವೇರಂ ತೇಸೂಪಸಮ್ಮತಿ॥

‘‘ನ ಹಿ ವೇರೇನ ವೇರಾನಿ, ಸಮ್ಮನ್ತೀಧ ಕುದಾಚನಂ।

ಅವೇರೇನ ಚ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ಏಸ ಧಮ್ಮೋ ಸನನ್ತನೋ॥

‘‘ಪರೇ ಚ ನ ವಿಜಾನನ್ತಿ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಯಮಾಮಸೇ।

ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ವಿಜಾನನ್ತಿ, ತತೋ ಸಮ್ಮನ್ತಿ ಮೇಧಗಾ॥

‘‘ಅಟ್ಠಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಪಾಣಹರಾ, ಗವಸ್ಸಧನಹಾರಿನೋ।

ರಟ್ಠಂ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಾನಂ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ಸಙ್ಗತಿ।

ಕಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ನೋ ಸಿಯಾ॥

‘‘ಸಚೇ ಲಭೇಥ ನಿಪಕಂ ಸಹಾಯಂ,

ಸದ್ಧಿಂ ಚರಂ ಸಾಧುವಿಹಾರಿ ಧೀರಂ।

ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾನಿ,

ಚರೇಯ್ಯ ತೇನತ್ತಮನೋ ಸತೀಮಾ॥

‘‘ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ ನಿಪಕಂ ಸಹಾಯಂ,

ಸದ್ಧಿಂ ಚರಂ ಸಾಧುವಿಹಾರಿ ಧೀರಂ।

ರಾಜಾವ ರಟ್ಠಂ ವಿಜಿತಂ ಪಹಾಯ,

ಏಕೋ ಚರೇ ಮಾತಙ್ಗರಞ್ಞೇವ ನಾಗೋ॥

‘‘ಏಕಸ್ಸ ಚರಿತಂ ಸೇಯ್ಯೋ, ನತ್ಥಿ ಬಾಲೇ ಸಹಾಯತಾ।

ಏಕೋ ಚರೇ ನ ಚ ಪಾಪಾನಿ ಕಯಿರಾ,

ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ಮಾತಙ್ಗರಞ್ಞೇವ ನಾಗೋ’’ತಿ॥

೨೩೮. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಠಿತಕೋವ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಭಾಸಿತ್ವಾ ಯೇನ ಬಾಲಕಲೋಣಕಾರಗಾಮೋ [ಬಾಲಕಲೋಣಕಗಾಮೋ (ಕ॰), ತಥಾ ವಿನಯೇಪಿ] ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಭಗು ಬಾಲಕಲೋಣಕಾರಗಾಮೇ ವಿಹರತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಭಗು ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಉದಕಞ್ಚ ಪಾದಾನಂ ಧೋವನಂ [ಉದಕಞ್ಚ ಪಾದಾನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।
ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಭಗು
ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭಗುಂ
ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಖಮನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಪಿಣ್ಡಕೇನ ನ
ಕಿಲಮಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಖಮನೀಯಂ ಭಗವಾ, ಯಾಪನೀಯಂ ಭಗವಾ, ನ ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ
ಕಿಲಮಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಭಗುಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಯೇನ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ನನ್ದಿಯೋ [ಭದ್ದಿಯೋ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೬೬ ನಳಕಪಾನೇ] ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಿಮಿಲೋ [ಕಿಮ್ಬಿಲೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೇ ವಿಹರನ್ತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ದಾಯಪಾಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ।
ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ, ಮಹಾಸಮಣ, ಏತಂ ದಾಯಂ ಪಾವಿಸಿ। ಸನ್ತೇತ್ಥ ತಯೋ
ಕುಲಪುತ್ತಾ ಅತ್ತಕಾಮರೂಪಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಮಾ ತೇಸಂ
ಅಫಾಸುಮಕಾಸೀ’’ತಿ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ದಾಯಪಾಲಸ್ಸ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ
ಮನ್ತಯಮಾನಸ್ಸ। ಸುತ್ವಾನ ದಾಯಪಾಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ ದಾಯಪಾಲ, ಭಗವನ್ತಂ
ವಾರೇಸಿ। ಸತ್ಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ।

೨೩೯. ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಚ ನನ್ದಿಯೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಿಮಿಲೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಞ್ಚ ನನ್ದಿಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಞ್ಚ ಕಿಮಿಲಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾಯಸ್ಮನ್ತೋ, ಸತ್ಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ। ಅಥ
ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ನನ್ದಿಯೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಿಮಿಲೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕೋ ಭಗವತೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ, ಏಕೋ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ, ಏಕೋ
ಪಾದೋದಕಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ನಿಸಜ್ಜ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ।
ತೇಪಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಖಮನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ಪಿಣ್ಡಕೇನ ನ ಕಿಲಮಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಖಮನೀಯಂ
ಭಗವಾ, ಯಾಪನೀಯಂ ಭಗವಾ, ನ ಚ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಕಿಲಮಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಪನ
ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಅವಿವದಮಾನಾ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ? ‘‘ತಗ್ಘ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ
ಅವಿವದಮಾನಾ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಾಮಾ’’ತಿ।
‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಅವಿವದಮಾನಾ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ
– ‘ಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ ಯೋಹಂ ಏವರೂಪೇಹಿ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮೇಸು ಆಯಸ್ಮನ್ತೇಸು
ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ
ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ತಸ್ಸ, ಮಯ್ಹಂ,
ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇಮೇಸಂಯೇವ
ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ
ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇಮೇಸಂಯೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತಾಮಿ। ನಾನಾ ಹಿ ಖೋ ನೋ,
ಭನ್ತೇ, ಕಾಯಾ, ಏಕಞ್ಚ ಪನ ಮಞ್ಞೇ ಚಿತ್ತ’’ನ್ತಿ।

ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ನನ್ದಿಯೋ…ಪೇ॰… ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಖೋ ಕಿಮಿಲೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಲಾಭಾ ವತ ಮೇ, ಸುಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ
ಯೋಹಂ ಏವರೂಪೇಹಿ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ।
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮೇಸು ಆಯಸ್ಮನ್ತೇಸು ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಆವಿ
ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ, ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ
ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇಮೇಸಂಯೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ಇಮೇಸಂಯೇವ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವತ್ತಾಮಿ। ನಾನಾ ಹಿ ಖೋ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಯಾ,
ಏಕಞ್ಚ ಪನ ಮಞ್ಞೇ ಚಿತ್ತನ್ತಿ। ಏವಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಅವಿವದಮಾನಾ
ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಾಮಾ’’ತಿ।

೨೪೦. ‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಅನುರುದ್ಧಾ! ಕಚ್ಚಿ ಪನ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ? ‘‘ತಗ್ಘ
ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ
ತುಮ್ಹೇ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ,
ಅಮ್ಹಾಕಂ ಯೋ ಪಠಮಂ ಗಾಮತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಸೋ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ಪಾನೀಯಂ
ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ। ಯೋ ಪಚ್ಛಾ ಗಾಮತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ – ಸಚೇ ಹೋತಿ ಭುತ್ತಾವಸೇಸೋ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ, ಭುಞ್ಜತಿ; ನೋ ಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ,
ಅಪ್ಪಹರಿತೇ ವಾ ಛಡ್ಡೇತಿ ಅಪಾಣಕೇ ವಾ ಉದಕೇ ಓಪಿಲಾಪೇತಿ – ಸೋ ಆಸನಾನಿ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ,
ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ, ಭತ್ತಗ್ಗಂ
ಸಮ್ಮಜ್ಜತಿ। ಯೋ ಪಸ್ಸತಿ ಪಾನೀಯಘಟಂ ವಾ ಪರಿಭೋಜನೀಯಘಟಂ ವಾ ವಚ್ಚಘಟಂ ವಾ ರಿತ್ತಂ
ತುಚ್ಛಂ ಸೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ। ಸಚಸ್ಸ ಹೋತಿ ಅವಿಸಯ್ಹಂ, ಹತ್ಥವಿಕಾರೇನ ದುತಿಯಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ
ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಮ [ಉಪಟ್ಠಪೇತಿ (ಸೀ॰)], ನ
ತ್ವೇವ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ವಾಚಂ ಭಿನ್ದಾಮ। ಪಞ್ಚಾಹಿಕಂ ಖೋ ಪನ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ,
ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸೀದಾಮ। ಏವಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ
ಪಹಿತತ್ತಾ ವಿಹರಾಮಾ’’ತಿ।

೨೪೧.
‘‘ಸಾಧು, ಸಾಧು, ಅನುರುದ್ಧಾ! ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾನಂ
ಆತಾಪೀನಂ ಪಹಿತತ್ತಾನಂ ವಿಹರತಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋ
ಅಧಿಗತೋ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಾ
ವಿಹರನ್ತಾ ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋ ಖೋ ಪನ ನೋ ಓಭಾಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ
ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ; ತಞ್ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಾಮಾ’’ತಿ।

‘‘ತಂ
ಖೋ ಪನ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬಂ। ಅಹಮ್ಪಿ ಸುದಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋವ ಸಮಾನೋ ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ
ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ
ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ
ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನ’ನ್ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ
ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ
ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’’ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ
ವಿಹರನ್ತೋ ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ
ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ –
‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನ’ನ್ತಿ?
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಮನಸಿಕಾರೋ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ,
ಅಮನಸಿಕಾರಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ’’’ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ
ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ ನ ಥಿನಮಿದ್ಧ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ಛಮ್ಭಿತತ್ತಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಪುರಿಸೋ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇ ವಟ್ಟಕಾ [ವಧಕಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಉಪ್ಪತೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಸ ತತೋನಿದಾನಂ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಉದಪಾದಿ, ಛಮ್ಭಿತತ್ತಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ನ ಛಮ್ಭಿತತ್ತ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಉಪ್ಪಿಲಂ [ಉಬ್ಬಿಲ್ಲಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಉಬ್ಬಿಲಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ಉಪ್ಪಿಲಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಪುರಿಸೋ ಏಕಂ ನಿಧಿಮುಖಂ ಗವೇಸನ್ತೋ ಸಕಿದೇವ
ಪಞ್ಚನಿಧಿಮುಖಾನಿ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ತತೋನಿದಾನಂ ಉಪ್ಪಿಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ
ಮೇ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಉಪ್ಪಿಲಂ ಉದಪಾದಿ, ಉಪ್ಪಿಲಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ
ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ
ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ
ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ
ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ
ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ಪುರಿಸೋ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ವಟ್ಟಕಂ ಗಾಳ್ಹಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಸೋ ತತ್ಥೇವ
ಪತಮೇಯ್ಯ [ಮತಮೇಯ್ಯ (ಬಹೂಸು) ಪ + ತಂ + ಏಯ್ಯ = ಪತಮೇಯ್ಯ-ಇತಿ ಪದವಿಭಾಗೋ]; ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಉದಪಾದಿ, ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ
ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ನ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ , ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ
ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಪುರಿಸೋ
ವಟ್ಟಕಂ ಸಿಥಿಲಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಉಪ್ಪತೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಉದಪಾದಿ, ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ
ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ
ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ನ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ, ನ
ಅತಿಲೀನವೀರಿಯ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰… ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಭಿಜಪ್ಪಾ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ, ಅಭಿಜಪ್ಪಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ।
ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ
ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ
ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ನ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ, ನ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ, ನ
ಅಭಿಜಪ್ಪಾ’’’ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ…ಪೇ॰…
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಖೋ ಮೇ ಉದಪಾದಿ,
ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ
ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ನ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ, ನ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ, ನ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ, ನ
ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ’’’ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ
ವಿಹರನ್ತೋ ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ
ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಅನುರುದ್ಧಾ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ
ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯೇನ ಮೇ ಓಭಾಸೋ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ
ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ಖೋ ಮೇ ರೂಪಾನಂ ಉದಪಾದಿ,
ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಾಧಿಕರಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ರೂಪಾನಂ ಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಿ ಚುತೇ ಓಭಾಸೋ
ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ। ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾ ಮೇ ಪುನ ನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ನ ಅಮನಸಿಕಾರೋ, ನ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ, ನ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ, ನ ಉಪ್ಪಿಲಂ, ನ
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ನ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ, ನ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ, ನ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ, ನ
ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ, ನ ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನ’’’ನ್ತಿ।

೨೪೨. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ‘ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ
– ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಅಮನಸಿಕಾರೋ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಮನಸಿಕಾರಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ
ಪಜಹಿಂ, ‘ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ
ವಿದಿತ್ವಾ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಉಪ್ಪಿಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಿಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ,
‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ
ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ,
‘ಅಭಿಜಪ್ಪಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಭಿಜಪ್ಪಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ
ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ, ‘ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಪಜಹಿಂ।

೨೪೩.
‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಓಭಾಸಞ್ಹಿ ಖೋ
ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ನ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ; ರೂಪಾನಿ ಹಿ ಖೋ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಚ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ
– ‘ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ದಿವಂ [ದಿವಸಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ’ [ರತ್ತಿದಿವಂ (ಕ॰)]। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಯ್ವಾಹಂ ಓಭಾಸಞ್ಹಿ ಖೋ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ ನ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ; ರೂಪಾನಿ ಹಿ ಖೋ [ಖೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ (ಸೀ॰ ಕ॰)] ಪಸ್ಸಾಮಿ ನ ಚ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ – ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ದಿವಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ
– ‘ಯಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಖೋ ಅಹಂ ಸಮಯೇ ರೂಪನಿಮಿತ್ತಂ ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿ
ಕರೋಮಿ, ಓಭಾಸಞ್ಹಿ ಖೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ನ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಯಸ್ಮಿಂ
ಪನಾಹಂ ಸಮಯೇ ಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಂ ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ರೂಪನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿ ಕರೋಮಿ, ರೂಪಾನಿ ಹಿ
ಖೋ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ನ ಚ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ – ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ
ದಿವಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಪರಿತ್ತಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಪರಿತ್ತಾನಿ
ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ; ಅಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ
ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ – ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ದಿವಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ
ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕೋ ನು ಖೋ ಹೇತು ಕೋ ಪಚ್ಚಯೋ
ಯ್ವಾಹಂ ಪರಿತ್ತಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಪರಿತ್ತಾನಿ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ ;
ಅಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ – ಕೇವಲಮ್ಪಿ
ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ದಿವಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವ’ನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ,
ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಮೇ ಸಮಯೇ ಪರಿತ್ತೋ ಸಮಾಧಿ ಹೋತಿ, ಪರಿತ್ತಂ ಮೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ
ಚಕ್ಖು ಹೋತಿ। ಸೋಹಂ ಪರಿತ್ತೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಪರಿತ್ತಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಪರಿತ್ತಾನಿ
ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಮೇ ಸಮಯೇ ಅಪ್ಪಮಾಣೋ ಸಮಾಧಿ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಮೇ
ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಚಕ್ಖು ಹೋತಿ। ಸೋಹಂ ಅಪ್ಪಮಾಣೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸಂ
ಸಞ್ಜಾನಾಮಿ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮಿ – ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಂ, ಕೇವಲಮ್ಪಿ ದಿವಂ,
ಕೇವಲಮ್ಪಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವ’’’ನ್ತಿ।

೨೪೪. ಯತೋ ಖೋ ಮೇ ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ‘ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಅಮನಸಿಕಾರೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ –
ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಮನಸಿಕಾರೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಥಿನಮಿದ್ಧಂ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ
ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ
ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಉಪ್ಪಿಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಿಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ,
‘ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ
ವಿದಿತ್ವಾ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ
ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ಅಭಿಜಪ್ಪಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ, ‘ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ –
ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ,
‘ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ’ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೋ ಪಹೀನೋ ಅಹೋಸಿ।

೨೪೫. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯೇ ಖೋ ಮೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಾ ತೇ ಮೇ ಪಹೀನಾ। ಹನ್ದ, ದಾನಾಹಂ ತಿವಿಧೇನ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಮೀ’ತಿ [ಭಾವೇಸಿನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಸವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ಸವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ [ಭಾವೇಮಿ (ಕ॰)],
ಅವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ವಿಚಾರಮತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ, ಅವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಂ
ಭಾವೇಸಿಂ, ಸಪ್ಪೀತಿಕಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ,
ಸಾತಸಹಗತಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಮ್ಪಿ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇಸಿಂ। ಯತೋ ಖೋ ಮೇ,
ಅನುರುದ್ಧಾ, ಸವಿತಕ್ಕೋಪಿ ಸವಿಚಾರೋ ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ಅವಿತಕ್ಕೋಪಿ ವಿಚಾರಮತ್ತೋ
ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ಅವಿತಕ್ಕೋಪಿ ಅವಿಚಾರೋ ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಪ್ಪೀತಿಕೋಪಿ
ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ನಿಪ್ಪೀತಿಕೋಪಿ ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಾತಸಹಗತೋಪಿ ಸಮಾಧಿ
ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೋಪಿ ಸಮಾಧಿ ಭಾವಿತೋ ಅಹೋಸಿ। ಞಾಣಞ್ಚ ಪನ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ
ಉದಪಾದಿ, ಅಕುಪ್ಪಾ ಮೇ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿ। ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ಜಾತಿ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ
ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಅಟ್ಠಮಂ।

೯. ಬಾಲಪಣ್ಡಿತಸುತ್ತಂ

೨೪೬. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಸ್ಸ ಬಾಲಲಕ್ಖಣಾನಿ
ಬಾಲನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಬಾಲಾಪದಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ದುಚ್ಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ಹೋತಿ ದುಬ್ಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ। ನೋ ಚೇತಂ [ನೋ ಚೇದಂ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೨೭-೨೮)], ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ದುಚ್ಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ಅಭವಿಸ್ಸ ದುಬ್ಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ ಕೇನ ನಂ [ನ ತೇನ ನಂ (ಕ॰), ನ ನಂ (?)]
ಪಣ್ಡಿತಾ ಜಾನೇಯ್ಯುಂ – ‘ಬಾಲೋ ಅಯಂ ಭವಂ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋ’ತಿ? ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಬಾಲೋ ದುಚ್ಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ಹೋತಿ ದುಬ್ಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ ತಸ್ಮಾ ನಂ
ಪಣ್ಡಿತಾ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಬಾಲೋ ಅಯಂ ಭವಂ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋ’ತಿ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ತಿವಿಧಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ಸಭಾಯಂ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ರಥಿಕಾಯ [ರಥಿಯಾಯ (ಬಹೂಸು)]
ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ; ತತ್ರ ಚೇ ಜನೋ ತಜ್ಜಂ
ತಸ್ಸಾರುಪ್ಪಂ ಕಥಂ ಮನ್ತೇತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ
ಹೋತಿ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೀ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ, ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾಯೀ
ಹೋತಿ, ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಜನೋ ತಜ್ಜಂ ತಸ್ಸಾರುಪ್ಪಂ ಕಥಂ ಮನ್ತೇತಿ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೇವ ತೇ [ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೇ ತೇ ಚ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಧಮ್ಮಾ ಮಯಿ, ಅಹಞ್ಚ ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಪಠಮಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

೨೪೭. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಪಸ್ಸತಿ ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತೇ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ
ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ಅದ್ಧದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಪಾದಮ್ಪಿ
ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ
ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಬಳಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ [ಖಾರಾಪಟಿಚ್ಛಕಮ್ಪಿ (ಕ॰)] ಕರೋನ್ತೇ ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ [ಪಲಾಲಪಿಟ್ಠಕಮ್ಪಿ (ಪೀ॰)]
ಕರೋನ್ತೇ ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತೇ ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತೇ ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಸೂಲೇ
ಉತ್ತಾಸೇನ್ತೇ ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತೇ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ –
‘ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಖೋ ಪಾಪಕಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಹೇತು ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ
ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತಿ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ;
ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೇವ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಮಯಿ, ಅಹಞ್ಚ ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ। ಮಂ ಚೇಪಿ
ರಾಜಾನೋ [ಸಚೇ ಮಮ್ಪಿ (ಕ॰)] ಜಾನೇಯ್ಯುಂ, ಮಮ್ಪಿ ರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ
ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇಯ್ಯುಂ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇಯ್ಯುಂ…ಪೇ॰… ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಸೂಲೇ
ಉತ್ತಾಸೇಯ್ಯುಂ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ದುತಿಯಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

೨೪೮. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಂ ಪೀಠಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಮಞ್ಚಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಛಮಾಯಂ [ಛಮಾಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ವಾ ಸೇಮಾನಂ, ಯಾನಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಕಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತಾನಿ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ವಾಚಾಯ
ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ತಾನಿಸ್ಸ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಲಮ್ಬನ್ತಿ
ಅಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹತಂ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾನಂ ಛಾಯಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ
ಪಥವಿಯಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಂ
ಪೀಠಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಮಞ್ಚಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಛಮಾಯಂ ವಾ ಸೇಮಾನಂ, ಯಾನಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಕಾನಿ
ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತಾನಿ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ವಾಚಾಯ
ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ ತಾನಿಸ್ಸ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಲಮ್ಬನ್ತಿ
ಅಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಅಕತಂ ವತ ಮೇ ಕಲ್ಯಾಣಂ,
ಅಕತಂ ಕುಸಲಂ, ಅಕತಂ ಭೀರುತ್ತಾಣಂ; ಕತಂ ಪಾಪಂ, ಕತಂ ಲುದ್ದಂ, ಕತಂ ಕಿಬ್ಬಿಸಂ। ಯಾವತಾ,
ಭೋ, ಅಕತಕಲ್ಯಾಣಾನಂ ಅಕತಕುಸಲಾನಂ ಅಕತಭೀರುತ್ತಾಣಾನಂ ಕತಪಾಪಾನಂ ಕತಲುದ್ದಾನಂ
ಕತಕಿಬ್ಬಿಸಾನಂ ಗತಿ ತಂ ಗತಿಂ ಪೇಚ್ಚ ಗಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ ಪರಿದೇವತಿ
ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ತತಿಯಂ ದಿಟ್ಠೇವ
ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಯಂ ಖೋ ತಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾ ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಏಕನ್ತಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಏಕನ್ತಂ ಅಕನ್ತಂ ಏಕನ್ತಂ
ಅಮನಾಪ’ನ್ತಿ, ನಿರಯಮೇವ ತಂ ಸಮ್ಮಾ ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಏಕನ್ತಂ ಅನಿಟ್ಠಂ ಏಕನ್ತಂ ಅಕನ್ತಂ ಏಕನ್ತಂ ಅಮನಾಪ’ನ್ತಿ। ಯಾವಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಮಾಪಿ [ಉಪಮಾಹಿಪಿ (ಸೀ॰)] ನ ಸುಕರಾ ಯಾವ ದುಕ್ಖಾ ನಿರಯಾ’’ತಿ।

೨೪೯.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಮಂ
ಕಾತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಚೋರಂ
ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಯಂ ಖೋ, ದೇವ, ಚೋರೋ ಆಗುಚಾರೀ, ಇಮಸ್ಸ ಯಂ
ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ದಣ್ಡಂ ಪಣೇಹೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಗಚ್ಛಥ, ಭೋ, ಇಮಂ
ಪುರಿಸಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನಥಾ’ತಿ । ತಮೇನಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನೇಯ್ಯುಂ। ಅಥ ರಾಜಾ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ [ಮಜ್ಝನ್ತಿಕಸಮಯಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰), ಮಜ್ಝನ್ತಿಕಂ ಸಮಯಂ (ಪೀ॰)]
ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮ್ಭೋ, ಕಥಂ ಸೋ ಪುರಿಸೋ’ತಿ? ‘‘‘ತಥೇವ, ದೇವ, ಜೀವತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ
ರಾಜಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಗಚ್ಛಥ, ಭೋ, ತಂ ಪುರಿಸಂ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನಥಾ’ತಿ।
ತಮೇನಂ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನೇಯ್ಯುಂ। ಅಥ ರಾಜಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ –
‘ಅಮ್ಭೋ, ಕಥಂ ಸೋ ಪುರಿಸೋ’ತಿ? ‘ತಥೇವ, ದೇವ, ಜೀವತೀ’ತಿ। ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ –
‘ಗಚ್ಛಥ, ಭೋ, ತಂ ಪುರಿಸಂ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನಥಾ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಸತ್ತಿಸತೇನ ಹನೇಯ್ಯುಂ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತೀಹಿ ಸತ್ತಿಸತೇಹಿ ಹಞ್ಞಮಾನೋ ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ
ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸತ್ತಿಯಾ ಹಞ್ಞಮಾನೋ ಸೋ
ಪುರಿಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಯೇಥ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ತೀಹಿ
ಸತ್ತಿಸತೇಹೀ’’ತಿ?

೨೫೦.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಪಾಣಿಮತ್ತಂ ಪಾಸಾಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತಂ ಕಿಂ
ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತಮೋ ನು ಖೋ ಮಹನ್ತತರೋ – ಯೋ ಚಾಯಂ ಮಯಾ ಪರಿತ್ತೋ ಪಾಣಿಮತ್ತೋ
ಪಾಸಾಣೋ ಗಹಿತೋ, ಯೋ ಚ ಹಿಮವಾ ಪಬ್ಬತರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ
ಪರಿತ್ತೋ ಪಾಣಿಮತ್ತೋ ಪಾಸಾಣೋ ಗಹಿತೋ, ಹಿಮವನ್ತಂ ಪಬ್ಬತರಾಜಾನಂ ಉಪನಿಧಾಯ ಸಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ
ಉಪೇತಿ, ಕಲಭಾಗಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪನಿಧಮ್ಪಿ [ಉಪನಿಧಿಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ನ ಉಪೇತಿ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತೀಹಿ ಸತ್ತಿಸತೇಹಿ ಹಞ್ಞಮಾನೋ
ತತೋನಿದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ತಂ ನಿರಯಕಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಉಪನಿಧಾಯ
ಸಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಕಲಭಾಗಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪನಿಧಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ’’।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಞ್ಚವಿಧಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತಿ – ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ [ಅಯೋಖೀಲಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಹತ್ಥೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ದುತಿಯೇ ಹತ್ಥೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ಪಾದೇ
ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ದುತಿಯೇ ಪಾದೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ಮಜ್ಝೇ ಉರಸ್ಮಿಂ
ಗಮೇನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ [ಬ್ಯನ್ತಿಹೋತಿ (ಪೀ॰ ಕ॰)]। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಸಂವೇಸೇತ್ವಾ ಕುಠಾರೀಹಿ [ಕುಧಾರೀಹಿ (ಕ॰)] ತಚ್ಛನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ…ಪೇ॰… ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಸಿರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಸೀಹಿ ತಚ್ಛನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ…ಪೇ॰… ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ರಥೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಆದಿತ್ತಾಯ ಪಥವಿಯಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾಯ ಸಜೋತಿಭೂತಾಯ [ಸಞ್ಜೋತಿಭೂತಾಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಸಾರೇನ್ತಿಪಿ ಪಚ್ಚಾಸಾರೇನ್ತಿಪಿ ।
ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ…ಪೇ॰… ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಮಹನ್ತಂ
ಅಙ್ಗಾರಪಬ್ಬತಂ ಆದಿತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿಪಿ ಓರೋಪೇನ್ತಿಪಿ। ಸೋ
ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಸಿರಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ತತ್ತಾಯ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ಆದಿತ್ತಾಯ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾಯ ಸಜೋತಿಭೂತಾಯ। ಸೋ ತತ್ಥ
ಫೇಣುದ್ದೇಹಕಂ ಪಚ್ಚತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಫೇಣುದ್ದೇಹಕಂ ಪಚ್ಚಮಾನೋ ಸಕಿಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಂ ಗಚ್ಛತಿ,
ಸಕಿಮ್ಪಿ ಅಧೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಕಿಮ್ಪಿ ತಿರಿಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ
ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।
ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ [ನಿರಯಪಾಲಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ (ಕ॰)] ಮಹಾನಿರಯೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾನಿರಯೋ –

‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣೋ ಚತುದ್ವಾರೋ, ವಿಭತ್ತೋ ಭಾಗಸೋ ಮಿತೋ।

ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತೋ, ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತೋ॥

‘‘ತಸ್ಸ ಅಯೋಮಯಾ ಭೂಮಿ, ಜಲಿತಾ ತೇಜಸಾ ಯುತಾ।

ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಸಬ್ಬದಾ’’॥

‘‘ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಕಥಂ ಕಥೇಯ್ಯಂ; ಯಾವಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ಸುಕರಾ ಅಕ್ಖಾನೇನ ಪಾಪುಣಿತುಂ ಯಾವ ದುಕ್ಖಾ ನಿರಯಾ।

೨೫೧.
‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ತಿಣಭಕ್ಖಾ। ತೇ ಅಲ್ಲಾನಿಪಿ ತಿಣಾನಿ
ಸುಕ್ಖಾನಿಪಿ ತಿಣಾನಿ ದನ್ತುಲ್ಲೇಹಕಂ ಖಾದನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ
ಪಾಣಾ ತಿಣಭಕ್ಖಾ? ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸಾ ಗೋಣಾ ಗದ್ರಭಾ ಅಜಾ ಮಿಗಾ, ಯೇ ವಾ ಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚಿ
ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ತಿಣಭಕ್ಖಾ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ಇಧ ಪುಬ್ಬೇ ರಸಾದೋ ಇಧ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಂ
ಸತ್ತಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಯೇ ತೇ ಸತ್ತಾ ತಿಣಭಕ್ಖಾ।

‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ। ತೇ
ದೂರತೋವ ಗೂಥಗನ್ಧಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ಧಾವನ್ತಿ – ‘ಏತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಏತ್ಥ
ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಆಹುತಿಗನ್ಧೇನ ಧಾವನ್ತಿ – ‘ಏತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಏತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸನ್ತಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ, ತೇ ದೂರತೋವ ಗೂಥಗನ್ಧಂ
ಘಾಯಿತ್ವಾ ಧಾವನ್ತಿ – ‘ಏತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಏತ್ಥ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಕತಮೇ ಚ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ? ಕುಕ್ಕುಟಾ ಸೂಕರಾ ಸೋಣಾ ಸಿಙ್ಗಾಲಾ, ಯೇ ವಾ
ಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಇಧ
ಪುಬ್ಬೇ ರಸಾದೋ ಇಧ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಯೇ ತೇ ಸತ್ತಾ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ।

‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜೀಯನ್ತಿ [ಜಿಯ್ಯನ್ತಿ (ಕ॰)] ಅನ್ಧಕಾರೇ ಮೀಯನ್ತಿ [ಮಿಯ್ಯನ್ತಿ (ಕ॰)]। ಕತಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜೀಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಮೀಯನ್ತಿ? ಕೀಟಾ ಪುಳವಾ [ಪಟಙ್ಗಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]
ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದಾ, ಯೇ ವಾ ಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜಾಯನ್ತಿ
ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜೀಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಮೀಯನ್ತಿ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಇಧ ಪುಬ್ಬೇ
ರಸಾದೋ, ಇಧ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ
ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಯೇ ತೇ ಸತ್ತಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಜೀಯನ್ತಿ ಅನ್ಧಕಾರೇ
ಮೀಯನ್ತಿ।

‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ
ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜೀಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ
ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜೀಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ? ಮಚ್ಛಾ ಕಚ್ಛಪಾ
ಸುಸುಮಾರಾ, ಯೇ ವಾ ಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ
ಜೀಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಇಧ ಪುಬ್ಬೇ ರಸಾದೋ ಇಧ
ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ
ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಯೇ ತೇ ಸತ್ತಾ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಜೀಯನ್ತಿ ಉದಕಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ।

‘‘ಸನ್ತಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ
ಜೀಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ
ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜೀಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ? ಯೇ ತೇ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಾ ಪೂತಿಮಚ್ಛೇ ವಾ ಜಾಯನ್ತಿ ಪೂತಿಮಚ್ಛೇ ವಾ ಜೀಯನ್ತಿ ಪೂತಿಮಚ್ಛೇ ವಾ
ಮೀಯನ್ತಿ ಪೂತಿಕುಣಪೇ ವಾ…ಪೇ॰… ಪೂತಿಕುಮ್ಮಾಸೇ ವಾ… ಚನ್ದನಿಕಾಯ ವಾ… ಓಲಿಗಲ್ಲೇ ವಾ ಜಾಯನ್ತಿ, (ಯೇ ವಾ ಪನಞ್ಞೇಪಿ ಕೇಚಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಪಾಣಾ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜೀಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ।) [( ) ನತ್ಥಿ ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಪೋತ್ಥಕೇಸು] ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ
ಇಧ ಪುಬ್ಬೇ ರಸಾದೋ ಇಧ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತೇಸಂ
ಸತ್ತಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಯೇ ತೇ ಸತ್ತಾ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಜಾಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ
ಜೀಯನ್ತಿ ಅಸುಚಿಸ್ಮಿಂ ಮೀಯನ್ತಿ।

‘‘ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕಥಂ
ಕಥೇಯ್ಯಂ; ಯಾವಞ್ಚಿದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನ ಸುಕರಂ ಅಕ್ಖಾನೇನ ಪಾಪುಣಿತುಂ ಯಾವ ದುಕ್ಖಾ
ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ।

೨೫೨.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸೋ ಏಕಚ್ಛಿಗ್ಗಲಂ ಯುಗಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ।
ತಮೇನಂ ಪುರತ್ಥಿಮೋ ವಾತೋ ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಸಂಹರೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಛಿಮೋ ವಾತೋ ಪುರತ್ಥಿಮೇನ
ಸಂಹರೇಯ್ಯ, ಉತ್ತರೋ ವಾತೋ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಸಂಹರೇಯ್ಯ, ದಕ್ಖಿಣೋ ವಾತೋ ಉತ್ತರೇನ ಸಂಹರೇಯ್ಯ।
ತತ್ರಾಸ್ಸ ಕಾಣೋ ಕಚ್ಛಪೋ, ಸೋ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ [ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ (ಸೀ॰), ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಕಿಂ ಉಮ್ಮುಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಕಾಣೋ ಕಚ್ಛಪೋ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ಏಕಚ್ಛಿಗ್ಗಲೇ ಯುಗೇ ಗೀವಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? (‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।) [( ) ನತ್ಥಿ ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಪೋತ್ಥಕೇಸು] ‘‘ಯದಿ ಪನ [ಯದಿ ನೂನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಭನ್ತೇ, ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ
ದೀಘಸ್ಸ ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನಾ’’ತಿ। ‘‘ಖಿಪ್ಪತರಂ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಣೋ ಕಚ್ಛಪೋ
ಅಮುಸ್ಮಿಂ ಏಕಚ್ಛಿಗ್ಗಲೇ ಯುಗೇ ಗೀವಂ ಪವೇಸೇಯ್ಯ, ಅತೋ ದುಲ್ಲಭತರಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ವದಾಮಿ ಸಕಿಂ ವಿನಿಪಾತಗತೇನ ಬಾಲೇನ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ನ ಹೇತ್ಥ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ಥಿ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾ ಸಮಚರಿಯಾ ಕುಸಲಕಿರಿಯಾ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾ। ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಖಾದಿಕಾ
ಏತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವತ್ತತಿ ದುಬ್ಬಲಖಾದಿಕಾ’’।

‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲೋ ಸಚೇ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ದೀಘಸ್ಸ
ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಯಾನಿ ತಾನಿ ನೀಚಕುಲಾನಿ – ಚಣ್ಡಾಲಕುಲಂ ವಾ
ನೇಸಾದಕುಲಂ ವಾ ವೇನಕುಲಂ [ವೇಣಕುಲಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ವಾ
ರಥಕಾರಕುಲಂ ವಾ ಪುಕ್ಕುಸಕುಲಂ ವಾ। ತಥಾರೂಪೇ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾಯತಿ ದಲಿದ್ದೇ
ಅಪ್ಪನ್ನಪಾನಭೋಜನೇ ಕಸಿರವುತ್ತಿಕೇ, ಯತ್ಥ ಕಸಿರೇನ ಘಾಸಚ್ಛಾದೋ ಲಬ್ಭತಿ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ
ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ದುದ್ದಸಿಕೋ ಓಕೋಟಿಮಕೋ ಬವ್ಹಾಬಾಧೋ [ಬಹ್ವಾಬಾಧೋ (ಕ॰)] ಕಾಣೋ ವಾ ಕುಣೀ ವಾ ಖುಜ್ಜೋ ವಾ ಪಕ್ಖಹತೋ ವಾ ನ ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ
ಯಾನಸ್ಸ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ
ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ
ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ಪಠಮೇನೇವ ಕಲಿಗ್ಗಹೇನ ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ, ದಾರಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ, ಸಬ್ಬಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ, ಉತ್ತರಿಪಿ ಅಧಿಬನ್ಧಂ [ಅನುಬನ್ಧಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಅದ್ಧುಬನ್ಧಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಲಿಗ್ಗಹೋ ಯಂ ಸೋ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ಪಠಮೇನೇವ
ಕಲಿಗ್ಗಹೇನ ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ, ದಾರಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ, ಸಬ್ಬಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಮ್ಪಿ ಜೀಯೇಥ,
ಉತ್ತರಿಪಿ ಅಧಿಬನ್ಧಂ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ ಅಯಮೇವ ತತೋ ಮಹನ್ತತರೋ ಕಲಿಗ್ಗಹೋ ಯಂ ಸೋ
ಬಾಲೋ ಕಾಯೇನ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ದುಚ್ಚರಿತಂ
ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ।
ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೇವಲಾ ಪರಿಪೂರಾ [ಕೇವಲಪರಿಪೂರಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೪೪ ಪಾಳಿಯಾ ಸಂಸನ್ದೇತಬ್ಬಾ] ಬಾಲಭೂಮೀ’’ತಿ।

೨೫೩.
‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಪಣ್ಡಿತಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಣ್ಡಿತನಿಮಿತ್ತಾನಿ
ಪಣ್ಡಿತಾಪದಾನಾನಿ। ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಸುಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ಹೋತಿ
ಸುಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ಸುಕತಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ। ನೋ ಚೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಸುಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ
ಚ ಅಭವಿಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ಸುಕತಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ, ಕೇನ ನಂ [ನ ತೇನ ನಂ (ಕ॰), ನ ನಂ (?)]
ಪಣ್ಡಿತಾ ಜಾನೇಯ್ಯುಂ – ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಯಂ ಭವಂ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ’ತಿ? ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಣ್ಡಿತೋ ಸುಚಿನ್ತಿತಚಿನ್ತೀ ಚ ಹೋತಿ ಸುಭಾಸಿತಭಾಸೀ ಚ ಸುಕತಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ ತಸ್ಮಾ ನಂ
ಪಣ್ಡಿತಾ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಯಂ ಭವಂ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ’ತಿ। ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಣ್ಡಿತೋ ತಿವಿಧಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಣ್ಡಿತೋ ಸಭಾಯಂ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ರಥಿಕಾಯ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ವಾ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ; ತತ್ರ ಚೇ ಜನೋ ತಜ್ಜಂ ತಸ್ಸಾರುಪ್ಪಂ ಕಥಂ ಮನ್ತೇತಿ । ಸಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ, ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ
ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ; ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಜನೋ ತಜ್ಜಂ
ತಸ್ಸಾರುಪ್ಪಂ ಕಥಂ ಮನ್ತೇತಿ; ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೇವ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಮಯಿ, ಅಹಞ್ಚ ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು
ಸನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಠಮಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

೨೫೪. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಸ್ಸತಿ ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ
ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತೇ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ಅದ್ಧದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ
ತಾಳೇನ್ತೇ ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ
ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ
ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಬಲಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತೇ ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತೇ
ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತೇ ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತೇ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಯಥಾರೂಪಾನಂ ಖೋ ಪಾಪಕಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಹೇತು ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ
ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇನ್ತಿ ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ, ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ
ತಾಳೇನ್ತಿ, ಅದ್ಧದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತಿ, ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ ,
ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಾಸಮ್ಪಿ
ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಬಲಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ
ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ, ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ
ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತಿ, ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ಮಯಿ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ,
ಅಹಞ್ಚ ನ ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ದುತಿಯಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

೨೫೫. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಪೀಠಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಮಞ್ಚಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಛಮಾಯಂ ವಾ
ಸೇಮಾನಂ, ಯಾನಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕಲ್ಯಾಣಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತಾನಿ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಾನಿ ವಾಚಾಯ
ಸುಚರಿತಾನಿ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಾನಿ ತಾನಿಸ್ಸ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹತಂ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾನಂ ಛಾಯಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಥವಿಯಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಲಮ್ಬನ್ತಿ
ಅಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಪೀಠಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ
ಮಞ್ಚಸಮಾರೂಳ್ಹಂ ವಾ ಛಮಾಯಂ ವಾ ಸೇಮಾನಂ ಯಾನಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕಲ್ಯಾಣಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತಾನಿ
ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಾನಿ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಾನಿ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಾನಿ ತಾನಿಸ್ಸ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇ
ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಲಮ್ಬನ್ತಿ ಅಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಏವಂ
ಹೋತಿ – ‘ಅಕತಂ ವತ ಮೇ ಪಾಪಂ, ಅಕತಂ ಲುದ್ದಂ, ಅಕತಂ
ಕಿಬ್ಬಿಸಂ; ಕತಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ಕತಂ ಕುಸಲಂ, ಕತಂ ಭೀರುತ್ತಾಣಂ। ಯಾವತಾ, ಭೋ, ಅಕತಪಾಪಾನಂ
ಅಕತಲುದ್ದಾನಂ ಅಕತಕಿಬ್ಬಿಸಾನಂ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾನಂ ಕತಕುಸಲಾನಂ ಕತಭೀರುತ್ತಾಣಾನಂ
ಗತಿ ತಂ ಗತಿಂ ಪೇಚ್ಚ ಗಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ। ಸೋ ನ ಸೋಚತಿ, ನ ಕಿಲಮತಿ, ನ ಪರಿದೇವತಿ, ನ
ಉರತ್ತಾಳಿಂ ಕನ್ದತಿ, ನ ಸಮ್ಮೋಹಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ತತಿಯಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ।

‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಯಂ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾ ವದಮಾನೋ
ವದೇಯ್ಯ – ‘ಏಕನ್ತಂ ಇಟ್ಠಂ ಏಕನ್ತಂ ಕನ್ತಂ ಏಕನ್ತಂ ಮನಾಪ’ನ್ತಿ, ಸಗ್ಗಮೇವ ತಂ ಸಮ್ಮಾ
ವದಮಾನೋ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಏಕನ್ತಂ ಇಟ್ಠಂ ಏಕನ್ತಂ ಕನ್ತಂ ಏಕನ್ತಂ ಮನಾಪ’ನ್ತಿ। ಯಾವಞ್ಚಿದಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಮಾಪಿ ನ ಸುಕರಾ ಯಾವ ಸುಖಾ ಸಗ್ಗಾ’’ತಿ।

೨೫೬.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಮಂ
ಕಾತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಚತೂಹಿ ಚ ಇದ್ಧೀಹಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಸುಖಂ
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ। ಕತಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ
ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಿಕಸ್ಸ
ಉಪರಿಪಾಸಾದವರಗತಸ್ಸ ದಿಬ್ಬಂ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ ಸಹಸ್ಸಾರಂ ಸನೇಮಿಕಂ ಸನಾಭಿಕಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಂ। ತಂ ದಿಸ್ವಾನ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ [ಏತದಹೋಸಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] – ‘ಸುತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇತಂ
ಯಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪನ್ನರಸೇ ಸೀಸಂನ್ಹಾತಸ್ಸ
ಉಪೋಸಥಿಕಸ್ಸ ಉಪರಿಪಾಸಾದವರಗತಸ್ಸ ದಿಬ್ಬಂ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ ಸಹಸ್ಸಾರಂ ಸನೇಮಿಕಂ
ಸನಾಭಿಕಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಂ, ಸೋ ಹೋತಿ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀತಿ। ಅಸ್ಸಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ರಾಜಾ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ’’’ತಿ?

‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ವಾಮೇನ
ಹತ್ಥೇನ ಭಿಙ್ಕಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚಕ್ಕರತನಂ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರತಿ – ‘ಪವತ್ತತು
ಭವಂ ಚಕ್ಕರತನಂ, ಅಭಿವಿಜಿನಾತು ಭವಂ ಚಕ್ಕರತನ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕರತನಂ
ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ಪವತ್ತತಿ। ಅನ್ವದೇವ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ
ಸೇನಾಯ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪದೇಸೇ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ತತ್ಥ ರಾಜಾ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ವಾಸಂ ಉಪೇತಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ। ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಟಿರಾಜಾನೋ ತೇ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಏಹಿ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ! ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ [ಸ್ವಾಗತಂ ಮಹಾರಾಜ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]! ಸಕಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ! ಅನುಸಾಸ, ಮಹಾರಾಜಾ’ತಿ ।
ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಏವಮಾಹ – ‘ಪಾಣೋ ನ ಹನ್ತಬ್ಬೋ, ಅದಿನ್ನಂ ನಾದಾತಬ್ಬಂ,
ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾ ನ ಚರಿತಬ್ಬಾ, ಮುಸಾ ನ ಭಾಸಿತಬ್ಬಾ, ಮಜ್ಜಂ ನ ಪಾತಬ್ಬಂ, ಯಥಾಭುತ್ತಞ್ಚ
ಭುಞ್ಜಥಾ’ತಿ। ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಟಿರಾಜಾನೋ ತೇ ರಞ್ಞೋ
ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಅನುಯನ್ತಾ [ಅನುಯುತ್ತಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಭವನ್ತಿ [ಅಹೇಸುಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)]।

೨೫೭. ‘‘ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕರತನಂ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ಸಮುದ್ದಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ [ಅಜ್ಝೋಗಹೇತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಿಸಂ ಪವತ್ತತಿ…ಪೇ॰… ದಕ್ಖಿಣಂ ಸಮುದ್ದಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದಿಸಂ ಪವತ್ತತಿ… ಪಚ್ಛಿಮಂ ಸಮುದ್ದಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಂ ದಿಸಂ ಪವತ್ತತಿ ಅನ್ವದೇವ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಸದ್ಧಿಂ
ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪದೇಸೇ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ತತ್ಥ
ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ವಾಸಂ ಉಪೇತಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ।

‘‘ಯೇ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಟಿರಾಜಾನೋ ತೇ
ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಏಹಿ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ! ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ,
ಮಹಾರಾಜ! ಸಕಂ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ! ಅನುಸಾಸ, ಮಹಾರಾಜಾ’ತಿ। ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಏವಮಾಹ – ‘ಪಾಣೋ
ನ ಹನ್ತಬ್ಬೋ, ಅದಿನ್ನಂ ನಾದಾತಬ್ಬಂ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾ ನ
ಚರಿತಬ್ಬಾ, ಮುಸಾ ನ ಭಾಸಿತಬ್ಬಾ, ಮಜ್ಜಂ ನ ಪಾತಬ್ಬಂ; ಯಥಾಭುತ್ತಞ್ಚ ಭುಞ್ಜಥಾ’ತಿ। ಯೇ
ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಟಿರಾಜಾನೋ ತೇ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಅನುಯನ್ತಾ
ಭವನ್ತಿ।

‘‘ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕರತನಂ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ
ಅಭಿವಿಜಿನಿತ್ವಾ ತಮೇವ ರಾಜಧಾನಿಂ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ
ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರೇ ಅಕ್ಖಾಹತಂ ಮಞ್ಞೇ ತಿಟ್ಠತಿ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಅನ್ತೇಪುರದ್ವಾರಂ
ಉಪಸೋಭಯಮಾನಂ। ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಚಕ್ಕರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

೨೫೮. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಹತ್ಥಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ – ಸಬ್ಬಸೇತೋ ಸತ್ತಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ ಇದ್ಧಿಮಾ ವೇಹಾಸಙ್ಗಮೋ ಉಪೋಸಥೋ
ನಾಮ ನಾಗರಾಜಾ। ತಂ ದಿಸ್ವಾನ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ – ‘ಭದ್ದಕಂ ವತ,
ಭೋ, ಹತ್ಥಿಯಾನಂ, ಸಚೇ ದಮಥಂ ಉಪೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹತ್ಥಿರತನಂ
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಭದ್ದೋ ಹತ್ಥಾಜಾನೀಯೋ ದೀಘರತ್ತಂ ಸುಪರಿದನ್ತೋ ಏವಮೇವ ದಮಥಂ ಉಪೇತಿ।
ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತಮೇವ ಹತ್ಥಿರತನಂ ವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ
ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ಅನುಸಂಯಾಯಿತ್ವಾ
ತಮೇವ ರಾಜಧಾನಿಂ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ಪಾತರಾಸಮಕಾಸಿ। ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ
ಏವರೂಪಂ ಹತ್ಥಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸರತನಂ
ಪಾತುಭವತಿ – ಸಬ್ಬಸೇತೋ ಕಾಳಸೀಸೋ ಮುಞ್ಜಕೇಸೋ ಇದ್ಧಿಮಾ ವೇಹಾಸಙ್ಗಮೋ ವಲಾಹಕೋ ನಾಮ
ಅಸ್ಸರಾಜಾ। ತಂ ದಿಸ್ವಾನ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ – ‘ಭದ್ದಕಂ ವತ, ಭೋ,
ಅಸ್ಸಯಾನಂ, ಸಚೇ ದಮಥಂ ಉಪೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸರತನಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ಭದ್ದೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ದೀಘರತ್ತಂ ಸುಪರಿದನ್ತೋ ಏವಮೇವ ದಮಥಂ ಉಪೇತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತಮೇವ ಅಸ್ಸರತನಂ ವೀಮಂಸಮಾನೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ
ಸಮುದ್ದಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ ಅನುಸಂಯಾಯಿತ್ವಾ ತಮೇವ ರಾಜಧಾನಿಂ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ
ಪಾತರಾಸಮಕಾಸಿ। ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಅಸ್ಸರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಮಣಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ। ಸೋ ಹೋತಿ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸುಭೋ ಜಾತಿಮಾ ಅಟ್ಠಂಸೋ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತೋ ।
ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಣಿರತನಸ್ಸ ಆಭಾ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಂ ಫುಟಾ ಹೋತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತಮೇವ ಮಣಿರತನಂ ವೀಮಂಸಮಾನೋ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಂ
ಸೇನಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ ಮಣಿಂ ಧಜಗ್ಗಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ಪಾಯಾಸಿ। ಯೇ ಖೋ
ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮನ್ತಾ ಗಾಮಾ ಅಹೇಸುಂ ತೇ ತೇನೋಭಾಸೇನ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಪಯೋಜೇಸುಂ ‘ದಿವಾ’ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನಾ। ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಮಣಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಇತ್ಥಿರತನಂ
ಪಾತುಭವತಿ। ಸಾ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ನಾತಿದೀಘಾ ನಾತಿರಸ್ಸಾ ನಾತಿಕಿಸಾ ನಾತಿಥೂಲಾ ನಾತಿಕಾಳಿಕಾ [ನಾತಿಕಾಳೀ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ನಾಚ್ಚೋದಾತಾ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಮಾನುಸಂ ವಣ್ಣಂ, ಅಪ್ಪತ್ತಾ ದಿಬ್ಬಂ ವಣ್ಣಂ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತ್ಥಿರತನಸ್ಸ ಏವರೂಪೋ ಕಾಯಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ತೂಲಪಿಚುನೋ ವಾ
ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುನೋ ವಾ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತ್ಥಿರತನಸ್ಸ ಸೀತೇ ಉಣ್ಹಾನಿ ಗತ್ತಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ, ಉಣ್ಹೇ ಸೀತಾನಿ ಗತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತ್ಥಿರತನಸ್ಸ
ಕಾಯತೋ ಚನ್ದನಗನ್ಧೋ ವಾಯತಿ, ಮುಖತೋ ಉಪ್ಪಲಗನ್ಧೋ ವಾಯತಿ। ತಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಇತ್ಥಿರತನಂ ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬುಟ್ಠಾಯಿನೀ ಹೋತಿ ಪಚ್ಛಾನಿಪಾತಿನೀ
ಕಿಂಕಾರಪಟಿಸ್ಸಾವಿನೀ ಮನಾಪಚಾರಿನೀ ಪಿಯವಾದಿನೀ। ತಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತ್ಥಿರತನಂ
ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಮನಸಾಪಿ ನೋ ಅತಿಚರತಿ, ಕುತೋ ಪನ ಕಾಯೇನ? ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿರತನಂ
ಪಾತುಭವತಿ। ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಜಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ಪಾತುಭವತಿ, ಯೇನ ನಿಧಿಂ ಪಸ್ಸತಿ
ಸಸ್ಸಾಮಿಕಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಮ್ಪಿ। ಸೋ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ –
‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ತ್ವಂ, ದೇವ, ಹೋಹಿ। ಅಹಂ ತೇ ಧನೇನ ಧನಕರಣೀಯಂ [ಧನೇನ ಕರಣೀಯಂ (ಕ॰)] ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತಮೇವ ಗಹಪತಿರತನಂ ವೀಮಂಸಮಾನೋ ನಾವಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಸೋತಂ ಓಗಾಹಿತ್ವಾ [ಓಗಹೇತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಗಹಪತಿರತನಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅತ್ಥೋ ಮೇ, ಗಹಪತಿ, ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣೇನಾ’ತಿ। ‘ತೇನ ಹಿ,
ಮಹಾರಾಜ, ಏಕಂ ತೀರಂ ನಾವಾ ಉಪೇತೂ’ತಿ। ‘ಇಧೇವ ಮೇ, ಗಹಪತಿ, ಅತ್ಥೋ
ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣೇನಾ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಹಪತಿರತನಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಉದಕೇ
ಓಮಸಿತ್ವಾ ಪೂರಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಿಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ
ಏತದವೋಚ – ‘ಅಲಮೇತ್ತಾವತಾ, ಮಹಾರಾಜ! ಕತಮೇತ್ತಾವತಾ, ಮಹಾರಾಜ! ಪೂಜಿತಮೇತ್ತಾವತಾ,
ಮಹಾರಾಜಾ’ತಿ। ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಲಮೇತ್ತಾವತಾ, ಗಹಪತಿ! ಕತಮೇತ್ತಾವತಾ,
ಗಹಪತಿ! ಪೂಜಿತಮೇತ್ತಾವತಾ, ಗಹಪತೀ’ತಿ । ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಗಹಪತಿರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಪರಿಣಾಯಕರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ – ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಪಟಿಬಲೋ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಯಾಪೇತಬ್ಬಂ ಉಪಯಾಪೇತುಂ [ಉಪಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತುಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಪಯಾಪೇತಬ್ಬಂ ಅಪಯಾಪೇತುಂ ಠಪೇತಬ್ಬಂ ಠಪೇತುಂ। ಸೋ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ತ್ವಂ ,
ದೇವ, ಹೋಹಿ। ಅಹಮನುಸಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ರಞ್ಞೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ
ಪರಿಣಾಯಕರತನಂ ಪಾತುಭವತಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ।

೨೫೯.
‘‘ಕತಮಾಹಿ ಚತೂಹಿ ಇದ್ಧೀಹಿ? ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಅಭಿರೂಪೋ ಹೋತಿ
ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅತಿವಿಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ
ಮನುಸ್ಸೇಹಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮಾಯ ಪಠಮಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ ಅತಿವಿಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮಾಯ ದುತಿಯಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ
ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋ ಸಮವೇಪಾಕಿನಿಯಾ ಗಹಣಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಾತಿಸೀತಾಯ ನಾಚ್ಚುಣ್ಹಾಯ ಅತಿವಿಯ
ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮಾಯ ತತಿಯಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾನಂ ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಿತಾ ಪುತ್ತಾನಂ
ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ, ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾನಂ
ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ। ರಞ್ಞೋಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಪಿಯಾ
ಹೋನ್ತಿ ಮನಾಪಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಿತು ಪುತ್ತಾ ಪಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಮನಾಪಾ, ಏವಮೇವ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಞ್ಞೋಪಿ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಪಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಮನಾಪಾ।

‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಉಯ್ಯಾನಭೂಮಿಂ ನಿಯ್ಯಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ರಾಜಾನಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅತರಮಾನೋ, ದೇವ,
ಯಾಹಿ ಯಥಾ ತಂ ಮಯಂ ಚಿರತರಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ। ರಾಜಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ
ಸಾರಥಿಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಅತರಮಾನೋ , ಸಾರಥಿ, ಪೇಸೇಹಿ ಯಥಾ ಮಂ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ಚಿರತರಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮಾಯ
ಚತುತ್ಥಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ। ರಾಜಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಇಮಾಹಿ ಚತೂಹಿ
ಇದ್ಧೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ
ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಇಮಾಹಿ ಚತೂಹಿ ಚ ಇದ್ಧೀಹಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಸುಖಂ
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಯೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಏಕಮೇಕೇನಪಿ, ಭನ್ತೇ, ರತನೇನ [ತೇನ ರತನೇನ (ಸೀ॰)] ಸಮನ್ನಾಗತೋ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ತತೋನಿದಾನಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಯೇಥ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಚ ಇದ್ಧೀಹೀ’’ತಿ?

೨೬೦.
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಪಾಣಿಮತ್ತಂ ಪಾಸಾಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತಂ ಕಿಂ
ಮಞ್ಞಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತಮೋ ನು ಖೋ ಮಹನ್ತತರೋ – ಯೋ ಚಾಯಂ ಮಯಾ ಪರಿತ್ತೋ ಪಾಣಿಮತ್ತೋ
ಪಾಸಾಣೋ ಗಹಿತೋ ಯೋ ಚ ಹಿಮವಾ ಪಬ್ಬತರಾಜಾ’’ತಿ?
‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಾ ಪರಿತ್ತೋ ಪಾಣಿಮತ್ತೋ ಪಾಸಾಣೋ ಗಹಿತೋ; ಹಿಮವನ್ತಂ
ಪಬ್ಬತರಾಜಾನಂ ಉಪನಿಧಾಯ ಸಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ; ಕಲಭಾಗಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ; ಉಪನಿಧಮ್ಪಿ ನ
ಉಪೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ರಾಜಾ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ
ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಚತೂಹಿ ಚ ಇದ್ಧೀಹಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಸುಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ ತಂ ದಿಬ್ಬಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಉಪನಿಧಾಯ ಸಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ; ಕಲಭಾಗಮ್ಪಿ ನ
ಉಪೇತಿ; ಉಪನಿಧಮ್ಪಿ ನ ಉಪೇತಿ’’।

‘‘ಸ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಸಚೇ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ದೀಘಸ್ಸ
ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಯಾನಿ ತಾನಿ ಉಚ್ಚಾಕುಲಾನಿ –
ಖತ್ತಿಯಮಹಾಸಾಲಕುಲಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲಂ ವಾ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲಂ ವಾ ತಥಾರೂಪೇ
ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾಯತಿ ಅಡ್ಢೇ ಮಹದ್ಧನೇ ಮಹಾಭೋಗೇ ಪಹೂತಜಾತರೂಪರಜತೇ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣೇ
ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞೇ। ಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಅಭಿರೂಪೋ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ ಪರಮಾಯ
ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಲಾಭೀ ಅನ್ನಸ್ಸ ಪಾನಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಯಾನಸ್ಸ
ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಪದೀಪೇಯ್ಯಸ್ಸ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ವಾಚಾಯ
ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರತಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ
ಚರಿತ್ವಾ, ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ
ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ಪಠಮೇನೇವ
ಕಟಗ್ಗಹೇನ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಟಗ್ಗಹೋ
ಯಂ ಸೋ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ಪಠಮೇನೇವ ಕಟಗ್ಗಹೇನ ಮಹನ್ತಂ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಥ ಖೋ
ಅಯಮೇವ ತತೋ ಮಹನ್ತತರೋ ಕಟಗ್ಗಹೋ ಯಂ ಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ವಾಚಾಯ
ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೇವಲಾ ಪರಿಪೂರಾ ಪಣ್ಡಿತಭೂಮೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಬಾಲಪಣ್ಡಿತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ನವಮಂ।

೧೦. ದೇವದೂತಸುತ್ತಂ

೨೬೧. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇ ಅಗಾರಾ ಸದ್ವಾರಾ [ಸನ್ಧಿದ್ವಾರಾ (ಕ॰)],
ತತ್ಥ ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮನುಸ್ಸೇ ಗೇಹಂ ಪವಿಸನ್ತೇಪಿ
ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇಪಿ ಅನುಚಙ್ಕಮನ್ತೇಪಿ ಅನುವಿಚರನ್ತೇಪಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಚವಮಾನೇ
ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ, ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ
ಪಜಾನಾಮಿ – ‘ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀಸುಚರಿತೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಅನುಪವಾದಕಾ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ; ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ
ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ವಚೀಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ
ಅನುಪವಾದಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ; ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಉಪವಾದಕಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ ; ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ
ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ
ಉಪವಾದಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ; ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ಉಪಪನ್ನಾ। ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ ಉಪವಾದಕಾ
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ; ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ
ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ’’’ತಿ।

೨೬೨.
‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ನಾನಾಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಯಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ –
‘ಅಯಂ, ದೇವ, ಪುರಿಸೋ ಅಮತ್ತೇಯ್ಯೋ ಅಪೇತ್ತೇಯ್ಯೋ ಅಸಾಮಞ್ಞೋ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಞ್ಞೋ, ನ ಕುಲೇ
ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯೀ। ಇಮಸ್ಸ ದೇವೋ ದಣ್ಡಂ ಪಣೇತೂ’ತಿ। ತಮೇನಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಪಠಮಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ – ‘ಅಮ್ಭೋ
ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಪಠಮಂ ದೇವದೂತಂ ಪಾತುಭೂತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ –
‘ನಾದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ
ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ದಹರಂ ಕುಮಾರಂ ಮನ್ದಂ ಉತ್ತಾನಸೇಯ್ಯಕಂ ಸಕೇ ಮುತ್ತಕರೀಸೇ
ಪಲಿಪನ್ನಂ ಸೇಮಾನ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಸ್ಸ ತೇ ವಿಞ್ಞುಸ್ಸ ಸತೋ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ
ನ ಏತದಹೋಸಿ – ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋಮ್ಹಿ ಜಾತಿಧಮ್ಮೋ, ಜಾತಿಂ ಅನತೀತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ
ಕರೋಮಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಮಾದಸ್ಸಂ,
ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ
ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಪಮಾದವತಾಯ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ। ತಗ್ಘ
ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತಂ ಪಮತ್ತಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏತಂ
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ [ಪಾಪಂ ಕಮ್ಮಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ನೇವ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ, ತಯಾವೇತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ [ಪಾಪಂ ಕಮ್ಮಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಕತಂ, ತ್ವಞ್ಞೇವೇತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸೀ’’’ತಿ।

೨೬೩.
‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಪಠಮಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮನುಗಾಹಿತ್ವಾ
ಸಮನುಭಾಸಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ – ‘ಅಮ್ಭೋ
ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ದುತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಪಾತುಭೂತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ –
‘ನಾದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಪುರಿಸಂ ವಾ ( ) [(ಆಸೀತಿಕಂ ವಾ ನಾವುತಿಕಂ ವಾ ವಸ್ಸಸತಿಕಂ ವಾ ಜಾತಿಯಾ) (ಕ॰ ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰) ತಿಕಙ್ಗುತ್ತರೇಪಿ] ಜಿಣ್ಣಂ ಗೋಪಾನಸಿವಙ್ಕಂ ಭೋಗ್ಗಂ ದಣ್ಡಪರಾಯನಂ ಪವೇಧಮಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಆತುರಂ ಗತಯೋಬ್ಬನಂ ಖಣ್ಡದನ್ತಂ ಪಲಿತಕೇಸಂ ವಿಲೂನಂ ಖಲಿತಸಿರಂ [ಖಲಿತಂಸಿರೋ (ಸೀ॰), ಖಲಿತಂಸಿರಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ವಲಿನಂ ತಿಲಕಾಹತಗತ್ತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಸ್ಸ ತೇ ವಿಞ್ಞುಸ್ಸ ಸತೋ
ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ನ ಏತದಹೋಸಿ – ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋಮ್ಹಿ ಜರಾಧಮ್ಮೋ, ಜರಂ ಅನತೀತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ
ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕರೋಮಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ,
ಪಮಾದಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ಪಮಾದವತಾಯ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ। ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಥಾ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತಂ ಪಮತ್ತಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನೇವ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ
ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ, ತಯಾವೇತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತ್ವಞ್ಞೇವೇತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸೀ’’’ತಿ।

೨೬೪.
‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ದುತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮನುಗಾಹಿತ್ವಾ
ಸಮನುಭಾಸಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ತತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಪಾತುಭೂತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ
ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಪುರಿಸಂ ವಾ ಆಬಾಧಿಕಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನಂ
ಸಕೇ ಮುತ್ತಕರೀಸೇ ಪಲಿಪನ್ನಂ ಸೇಮಾನಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವುಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ
ಸಂವೇಸಿಯಮಾನ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಸ್ಸ ತೇ ವಿಞ್ಞುಸ್ಸ ಸತೋ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ನ ಏತದಹೋಸಿ – ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋಮ್ಹಿ ಬ್ಯಾಧಿಧಮ್ಮೋ , ಬ್ಯಾಧಿಂ ಅನತೀತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕರೋಮಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಮಾದಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ಪಮಾದವತಾಯ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ। ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಥಾ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತಂ ಪಮತ್ತಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನೇವ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ
ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ
ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ, ತಯಾವೇತಂ
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತ್ವಞ್ಞೇವೇತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸೀ’’’ತಿ।

೨೬೫.
‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ತತಿಯಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮನುಗಾಹಿತ್ವಾ
ಸಮನುಭಾಸಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ – ‘ಅಮ್ಭೋ
ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚತುತ್ಥಂ ದೇವದೂತಂ ಪಾತುಭೂತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ –
‘ನಾದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ
ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ ಆಗುಚಾರಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ
ಕಾರೇನ್ತೇ – ಕಸಾಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ವೇತ್ತೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ ಅದ್ಧದಣ್ಡಕೇಹಿಪಿ ತಾಳೇನ್ತೇ
ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ
ಛಿನ್ದನ್ತೇ ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತೇ
ಬಿಲಙ್ಗಥಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಸಙ್ಖಮುಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ರಾಹುಮುಖಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಜೋತಿಮಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಹತ್ಥಪಜ್ಜೋತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಏರಕವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಚೀರಕವಾಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಏಣೇಯ್ಯಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಬಳಿಸಮಂಸಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಕಹಾಪಣಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಖಾರಾಪತಚ್ಛಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ
ಪಲಿಘಪರಿವತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ಪಲಾಲಪೀಠಕಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇ ತತ್ತೇನಪಿ ತೇಲೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತೇ
ಸುನಖೇಹಿಪಿ ಖಾದಾಪೇನ್ತೇ ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತೇ ಅಸಿನಾಪಿ ಸೀಸಂ
ಛಿನ್ದನ್ತೇ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ತಸ್ಸ ತೇ ವಿಞ್ಞುಸ್ಸ ಸತೋ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ನ ಏತದಹೋಸಿ – ಯೇ ಕಿರ, ಭೋ, ಪಾಪಕಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ
ಕರೋನ್ತಿ ತೇ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಏವರೂಪಾ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕರೀಯನ್ತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ [ಕಿಮಙ್ಗ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪನ ಪರತ್ಥ ! ಹನ್ದಾಹಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕರೋಮಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಮಾದಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ಪಮಾದವತಾಯ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ। ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಥಾ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತಂ ಪಮತ್ತಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನೇವ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ
ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ, ತಯಾವೇತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತ್ವಞ್ಞೇವೇತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸೀ’’’ತಿ।

೨೬೬. ‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಚತುತ್ಥಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮನುಗಾಹಿತ್ವಾ ಸಮನುಭಾಸಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜತಿ ಸಮನುಗಾಹತಿ ಸಮನುಭಾಸತಿ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಪಞ್ಚಮಂ ದೇವದೂತಂ ಪಾತುಭೂತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ನ
ತ್ವಂ ಅದ್ದಸ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಇತ್ಥಿಂ ವಾ ಪುರಿಸಂ ವಾ ಏಕಾಹಮತಂ ವಾ ದ್ವೀಹಮತಂ ವಾ ತೀಹಮತಂ
ವಾ ಉದ್ಧುಮಾತಕಂ ವಿನೀಲಕಂ ವಿಪುಬ್ಬಕಜಾತ’ನ್ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಅದ್ದಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ
ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಸ್ಸ ತೇ ವಿಞ್ಞುಸ್ಸ ಸತೋ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ನ ಏತದಹೋಸಿ – ಅಹಮ್ಪಿ
ಖೋಮ್ಹಿ ಮರಣಧಮ್ಮೋ, ಮರಣಂ ಅನತೀತೋ। ಹನ್ದಾಹಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕರೋಮಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ
ಮನಸಾ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ನಾಸಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಮಾದಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ’’’ತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ,
ಪಮಾದವತಾಯ ನ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾ। ತಗ್ಘ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ತಥಾ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತಂ ಪಮತ್ತಂ। ತಂ ಖೋ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನೇವ ಮಾತರಾ ಕತಂ ನ ಪಿತರಾ
ಕತಂ ನ ಭಾತರಾ ಕತಂ ನ ಭಗಿನಿಯಾ ಕತಂ ನ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ಕತಂ ನ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ನ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಂ ನ ದೇವತಾಹಿ ಕತಂ, ತಯಾವೇತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತ್ವಞ್ಞೇವೇತಸ್ಸ
ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಸ್ಸಸೀ’’’ತಿ।

೨೬೭.
‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮೋ ರಾಜಾ ಪಞ್ಚಮಂ ದೇವದೂತಂ ಸಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮನುಗಾಹಿತ್ವಾ
ಸಮನುಭಾಸಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಪಞ್ಚವಿಧಬನ್ಧನಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ಕರೋನ್ತಿ – ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ಹತ್ಥೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ದುತಿಯೇ ಹತ್ಥೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ಪಾದೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ದುತಿಯೇ ಪಾದೇ ಗಮೇನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಯೋಖಿಲಂ ಮಜ್ಝೇಉರಸ್ಮಿಂ
ಗಮೇನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಂ
ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಸಂವೇಸೇತ್ವಾ
ಕುಠಾರೀಹಿ ತಚ್ಛನ್ತಿ…ಪೇ॰… ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಸಿರಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಸೀಹಿ ತಚ್ಛನ್ತಿ…ಪೇ॰… ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ರಥೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ
ಆದಿತ್ತಾಯ ಪಥವಿಯಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾಯ ಸಜೋತಿಭೂತಾಯ ಸಾರೇನ್ತಿಪಿ, ಪಚ್ಚಾಸಾರೇನ್ತಿಪಿ…ಪೇ॰…
ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಮಹನ್ತಂ ಅಙ್ಗಾರಪಬ್ಬತಂ ಆದಿತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ
ಸಜೋತಿಭೂತಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿಪಿ ಓರೋಪೇನ್ತಿಪಿ…ಪೇ॰… ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ
ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಸಿರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ತಾಯ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ಆದಿತ್ತಾಯ
ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಾಯ ಸಜೋತಿಭೂತಾಯ। ಸೋ ತತ್ಥ ಫೇಣುದ್ದೇಹಕಂ ಪಚ್ಚತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಫೇಣುದ್ದೇಹಕಂ
ಪಚ್ಚಮಾನೋ ಸಕಿಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಕಿಮ್ಪಿ ಅಧೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಕಿಮ್ಪಿ ತಿರಿಯಂ
ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ
ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಮಹಾನಿರಯೇ
ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾನಿರಯೋ –

‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣೋ ಚತುದ್ವಾರೋ, ವಿಭತ್ತೋ ಭಾಗಸೋ ಮಿತೋ।

ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತೋ, ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತೋ॥

‘‘ತಸ್ಸ ಅಯೋಮಯಾ ಭೂಮಿ, ಜಲಿತಾ ತೇಜಸಾಯುತಾ।

ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಸಬ್ಬದಾ’’ ॥

೨೬೮.
‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಉತ್ತರಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ
ಅಚ್ಚಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಿ
ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಯ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಅಚ್ಚಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉಪರಿ
ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಉಪರಿತೋ ಅಚ್ಚಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ
ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ
ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ದೀಘಸ್ಸ ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಸ್ಸ ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದ್ವಾರಂ ಅಪಾಪುರೀಯತಿ [ಅವಾಪುರೀಯತಿ (ಸೀ॰)]।
ಸೋ ತತ್ಥ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತಿ। ತಸ್ಸ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತೋ ಛವಿಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ,
ಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಮಂಸಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ನ್ಹಾರುಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಅಟ್ಠೀನಿಪಿ
ಸಮ್ಪಧೂಪಾಯನ್ತಿ, ಉಬ್ಭತಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಹುಸಮ್ಪತ್ತೋ
ಹೋತಿ, ಅಥ ತಂ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧೀಯತಿ [ಪಿಥೀಯತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಯೋ ಯಂ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ದೀಘಸ್ಸ
ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಸ್ಸ ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದ್ವಾರಂ ಅಪಾಪುರೀಯತಿ…ಪೇ॰… ಉತ್ತರಂ
ದ್ವಾರಂ ಅಪಾಪುರೀಯತಿ…ಪೇ॰… ದಕ್ಖಿಣಂ ದ್ವಾರಂ ಅಪಾಪುರೀಯತಿ ।
ಸೋ ತತ್ಥ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತಿ। ತಸ್ಸ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತೋ ಛವಿಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ,
ಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಮಂಸಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ನ್ಹಾರುಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಅಟ್ಠೀನಿಪಿ
ಸಮ್ಪಧೂಪಾಯನ್ತಿ, ಉಬ್ಭತಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಯತೋ ಚ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಹುಸಮ್ಪತ್ತೋ
ಹೋತಿ, ಅಥ ತಂ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧೀಯತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ಹೋತಿ ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಯೋ
ಯಂ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ದೀಘಸ್ಸ ಅದ್ಧುನೋ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಸ್ಸ ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದ್ವಾರಂ
ಅಪಾಪುರೀಯತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತಿ। ತಸ್ಸ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಧಾವತೋ ಛವಿಮ್ಪಿ
ಡಯ್ಹತಿ, ಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಮಂಸಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ನ್ಹಾರುಮ್ಪಿ ಡಯ್ಹತಿ, ಅಟ್ಠೀನಿಪಿ
ಸಮ್ಪಧೂಪಾಯನ್ತಿ, ಉಬ್ಭತಂ ತಾದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ। ಸೋ ತೇನ ದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮತಿ।

೨೬೯. ‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಸಮನನ್ತರಾ
ಸಹಿತಮೇವ ಮಹನ್ತೋ ಗೂಥನಿರಯೋ। ಸೋ ತತ್ಥ ಪತತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೂಥನಿರಯೇ
ಸೂಚಿಮುಖಾ ಪಾಣಾ ಛವಿಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಛವಿಂ ಛೇತ್ವಾ ಚಮ್ಮಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಚಮ್ಮಂ ಛೇತ್ವಾ
ಮಂಸಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಮಂಸಂ ಛೇತ್ವಾ ನ್ಹಾರುಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನ್ಹಾರುಂ ಛೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಂ
ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಅಟ್ಠಿಂ ಛೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ಖಾದನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ
ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೂಥನಿರಯಸ್ಸ ಸಮನನ್ತರಾ ಸಹಿತಮೇವ ಮಹನ್ತೋ ಕುಕ್ಕುಲನಿರಯೋ। ಸೋ ತತ್ಥ ಪತತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುಕ್ಕುಲನಿರಯಸ್ಸ ಸಮನನ್ತರಾ ಸಹಿತಮೇವ ಮಹನ್ತಂ ಸಿಮ್ಬಲಿವನಂ ಉದ್ಧಂ [ಉಚ್ಚಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಉಬ್ಭತೋ (ಕ॰)] ಯೋಜನಮುಗ್ಗತಂ ಸೋಳಸಙ್ಗುಲಕಣ್ಟಕಂ [ಸೋಳಸಙ್ಗುಲಕಣ್ಡಕಂ (ಸೀ॰)]
ಆದಿತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ। ತತ್ಥ ಆರೋಪೇನ್ತಿಪಿ ಓರೋಪೇನ್ತಿಪಿ। ಸೋ ತತ್ಥ
ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ
ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಮ್ಬಲಿವನಸ್ಸ ಸಮನನ್ತರಾ ಸಹಿತಮೇವ
ಮಹನ್ತಂ ಅಸಿಪತ್ತವನಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ಪವಿಸತಿ। ತಸ್ಸ ವಾತೇರಿತಾನಿ ಪತ್ತಾನಿ ಪತಿತಾನಿ
ಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಹತ್ಥಪಾದಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣಮ್ಪಿ
ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಣ್ಣನಾಸಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದನ್ತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ
ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ
ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸಿಪತ್ತವನಸ್ಸ ಸಮನನ್ತರಾ ಸಹಿತಮೇವ ಮಹತೀ ಖಾರೋದಕಾ ನದೀ [ಖಾರೋದಿಕಾ ನದೀ (ಸೀ॰)]। ಸೋ ತತ್ಥ ಪತತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಅನುಸೋತಮ್ಪಿ ವುಯ್ಹತಿ ,
ಪಟಿಸೋತಮ್ಪಿ ವುಯ್ಹತಿ, ಅನುಸೋತಪಟಿಸೋತಮ್ಪಿ ವುಯ್ಹತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ
ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

೨೭೦. ‘‘ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಬಲಿಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ
ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಕಿಂ ಇಚ್ಛಸೀ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಜಿಘಚ್ಛಿತೋಸ್ಮಿ,
ಭನ್ತೇ’ತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ತತ್ತೇನ ಅಯೋಸಙ್ಕುನಾ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ
ಆದಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತೇನ ಸಜೋತಿಭೂತೇನ ತತ್ತಂ ಲೋಹಗುಳಂ ಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ಆದಿತ್ತಂ
ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ [ತಂ ತಸ್ಸ (ಕ॰), ತಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಓಟ್ಠಮ್ಪಿ ದಹತಿ [ಡಯ್ಹತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)], ಮುಖಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಕಣ್ಠಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಉರಮ್ಪಿ [ಉದರಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ದಹತಿ, ಅನ್ತಮ್ಪಿ ಅನ್ತಗುಣಮ್ಪಿ ಆದಾಯ ಅಧೋಭಾಗಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ
ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ
ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ।

‘‘ತಮೇನಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ
ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಕಿಂ ಇಚ್ಛಸೀ’ತಿ? ಸೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಪಿಪಾಸಿತೋಸ್ಮಿ,
ಭನ್ತೇ’ತಿ। ತಮೇನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ತತ್ತೇನ ಅಯೋಸಙ್ಕುನಾ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ
ಆದಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತೇನ ಸಜೋತಿಭೂತೇನ ತತ್ತಂ ತಮ್ಬಲೋಹಂ ಮುಖೇ ಆಸಿಞ್ಚನ್ತಿ ಆದಿತ್ತಂ
ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ। ತಂ ತಸ್ಸ [ಏತ್ಥ ಪನ ಪಾಠಭೇದೋ ನತ್ಥಿ]
ಓಟ್ಠಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಮುಖಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಕಣ್ಠಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಉರಮ್ಪಿ ದಹತಿ, ಅನ್ತಮ್ಪಿ
ಅನ್ತಗುಣಮ್ಪಿ ಆದಾಯ ಅಧೋಭಾಗಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ
ವೇದೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ಯಾವ ನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಬ್ಯನ್ತೀಹೋತಿ। ತಮೇನಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿರಯಪಾಲಾ ಪುನ ಮಹಾನಿರಯೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ।

‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯೇ ಕಿರ ,
ಭೋ, ಲೋಕೇ ಪಾಪಕಾನಿ ಅಕುಸಲಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ತೇ ಏವರೂಪಾ ವಿವಿಧಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ
ಕರೀಯನ್ತಿ। ಅಹೋ ವತಾಹಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಲಭೇಯ್ಯಂ। ತಥಾಗತೋ ಚ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅರಹಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ತಞ್ಚಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯಂ। ಸೋ ಚ ಮೇ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಚಾಹಂ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ತಂ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ನಾಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವದಾಮಿ, ಅಪಿ ಚ ಯದೇವ ಸಾಮಂ ಞಾತಂ
ಸಾಮಂ ದಿಟ್ಠಂ ಸಾಮಂ ವಿದಿತಂ ತದೇವಾಹಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ।

೨೭೧. ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಇದಂ ವತ್ವಾನ [ಇದಂ ವತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಏವಮೀದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು] ಸುಗತೋ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ –

‘‘ಚೋದಿತಾ ದೇವದೂತೇಹಿ, ಯೇ ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ ಮಾಣವಾ।

ತೇ ದೀಘರತ್ತಂ ಸೋಚನ್ತಿ, ಹೀನಕಾಯೂಪಗಾ ನರಾ॥

‘‘ಯೇ ಚ ಖೋ ದೇವದೂತೇಹಿ, ಸನ್ತೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಇಧ।

ಚೋದಿತಾ ನಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ, ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ ಕುದಾಚನಂ॥

‘‘ಉಪಾದಾನೇ ಭಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ಜಾತಿಮರಣಸಮ್ಭವೇ।

ಅನುಪಾದಾ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ಜಾತಿಮರಣಸಙ್ಖಯೇ॥

‘‘ತೇ ಖೇಮಪ್ಪತ್ತಾ ಸುಖಿನೋ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿನಿಬ್ಬುತಾ।

ಸಬ್ಬವೇರಭಯಾತೀತಾ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಂ [ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಾ (ಕ॰)] ಉಪಚ್ಚಗು’’ನ್ತಿ॥

ದೇವದೂತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।

ಸುಞ್ಞತವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ತತಿಯೋ।

ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –

ದ್ವಿಧಾವ ಸುಞ್ಞತಾ ಹೋತಿ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಬಾಕುಲಂ।

ಅಚಿರವತಭೂಮಿಜನಾಮೋ, ಅನುರುದ್ಧುಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ।

ಬಾಲಪಣ್ಡಿತೋ ದೇವದೂತಞ್ಚ ತೇ ದಸಾತಿ॥