Talking Book in Kannada - Buddha11:06 mins
The story of Gautham Buddha, the founder of one of the major religions
in the world - Buddhism, it depicts his journey from a prince to an awakened being.
೫. ಸಳಾಯತನವಗ್ಗೋ೧. ದೇವತಾಸಂಯುತ್ತಂ
೬. ಬ್ರಹ್ಮಸಂಯುತ್ತಂ
೧. ಪಠಮವಗ್ಗೋ
೧. ಬ್ರಹ್ಮಾಯಾಚನಸುತ್ತಂ
೧೭೨. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ವಿಹರತಿ ನಜ್ಜಾ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ತೀರೇ
ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ
ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಅಧಿಗತೋ ಖೋ ಮ್ಯಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ದುದ್ದಸೋ
ದುರನುಬೋಧೋ ಸನ್ತೋ ಪಣೀತೋ ಅತಕ್ಕಾವಚರೋ ನಿಪುಣೋ ಪಣ್ಡಿತವೇದನೀಯೋ। ಆಲಯರಾಮಾ ಖೋ ಪನಾಯಂ
ಪಜಾ ಆಲಯರತಾ ಆಲಯಸಮ್ಮುದಿತಾ। ಆಲಯರಾಮಾಯ ಖೋ ಪನ ಪಜಾಯ ಆಲಯರತಾಯ ಆಲಯಸಮ್ಮುದಿತಾಯ
ದುದ್ದಸಂ ಇದಂ ಠಾನಂ ಯದಿದಂ ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋ। ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ ಠಾನಂ
ದುದ್ದಸಂ ಯದಿದಂ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ
ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ; ಪರೇ ಚ ಮೇ ನ ಆಜಾನೇಯ್ಯುಂ; ಸೋ
ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ ಮಮಸ್ಸ ವಿಹೇಸಾ’’ತಿ। ಅಪಿಸ್ಸು ಭಗವನ್ತಂ ಇಮಾ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಗಾಥಾಯೋ
ಪಟಿಭಂಸು ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ –
‘‘ಕಿಚ್ಛೇನ ಮೇ ಅಧಿಗತಂ, ಹಲಂ ದಾನಿ ಪಕಾಸಿತುಂ।
ರಾಗದೋಸಪರೇತೇಹಿ, ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಸುಸಮ್ಬುಧೋ॥
‘‘ಪಟಿಸೋತಗಾಮಿಂ ನಿಪುಣಂ, ಗಮ್ಭೀರಂ ದುದ್ದಸಂ ಅಣುಂ।
ರಾಗರತ್ತಾ ನ ದಕ್ಖನ್ತಿ, ತಮೋಖನ್ಧೇನ ಆವುಟಾ’’ತಿ [ತಮೋಕ್ಖನ್ಧೇನ ಆವುತಾತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]॥
ಇತಿಹ ಭಗವತೋ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೋ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ, ನೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ।
ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸಹಮ್ಪತಿಸ್ಸ
ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಸ್ಸತಿ ವತ ಭೋ ಲೋಕೋ, ವಿನಸ್ಸತಿ
ವತ ಭೋ ಲೋಕೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ನಮತಿ [ನಮಿಸ್ಸತಿ (?)], ನೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ [ಸಮ್ಮಿಞ್ಜಿತಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ – ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ
ಕರಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಜಾಣುಮಣ್ಡಲಂ ಪಥವಿಯಂ ನಿಹನ್ತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದೇಸೇತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ, ದೇಸೇತು ಸುಗತೋ ಧಮ್ಮಂ। ಸನ್ತಿ
ಸತ್ತಾ ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖಜಾತಿಕಾ, ಅಸ್ಸವನತಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ। ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಾತಾರೋ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ, ಇದಂ ವತ್ವಾ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಪಾತುರಹೋಸಿ ಮಗಧೇಸು ಪುಬ್ಬೇ,
ಧಮ್ಮೋ ಅಸುದ್ಧೋ ಸಮಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತೋ।
ಅಪಾಪುರೇತಂ [ಅವಾಪುರೇತಂ (ಸೀ॰)] ಅಮತಸ್ಸ ದ್ವಾರಂ,
ಸುಣನ್ತು ಧಮ್ಮಂ ವಿಮಲೇನಾನುಬುದ್ಧಂ॥
‘‘ಸೇಲೇ ಯಥಾ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿಟ್ಠಿತೋ,
ಯಥಾಪಿ ಪಸ್ಸೇ ಜನತಂ ಸಮನ್ತತೋ।
ತಥೂಪಮಂ ಧಮ್ಮಮಯಂ ಸುಮೇಧ,
ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖು।
ಸೋಕಾವತಿಣ್ಣಂ [ಸೋಕಾವಕಿಣ್ಣಂ (ಸೀ॰)] ಜನತಮಪೇತಸೋಕೋ,
ಅವೇಕ್ಖಸ್ಸು ಜಾತಿಜರಾಭಿಭೂತಂ॥
‘‘ಉಟ್ಠೇಹಿ ವೀರ ವಿಜಿತಸಙ್ಗಾಮ,
ಸತ್ಥವಾಹ ಅನಣ [ಅಣಣ (ರೂಪಸಿದ್ಧಿಟೀಕಾ)] ವಿಚರ ಲೋಕೇ।
ದೇಸಸ್ಸು [ದೇಸೇತು (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)] ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ,
ಅಞ್ಞಾತಾರೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಚ ಅಜ್ಝೇಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತ್ತೇಸು ಚ ಕಾರುಞ್ಞತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ
ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಸತ್ತೇ
ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ
ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ ವಿಹರನ್ತೇ,
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ [ದಸ್ಸಾವಿನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ವಿಹರನ್ತೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪಲಿನಿಯಂ ವಾ ಪದುಮಿನಿಯಂ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಿನಿಯಂ ವಾ
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ
ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾನುಗ್ಗತಾನಿ ಅನ್ತೋ ನಿಮುಗ್ಗಪೋಸೀನಿ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ
ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಸಮೋದಕಂ ಠಿತಾನಿ,
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ವಾ ಪದುಮಾನಿ ವಾ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿ ವಾ ಉದಕೇ ಜಾತಾನಿ ಉದಕೇ
ಸಂವಡ್ಢಾನಿ ಉದಕಾ ಅಚ್ಚುಗ್ಗಮ್ಮ ಠಿತಾನಿ [ತಿಟ್ಠನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಅನುಪಲಿತ್ತಾನಿ ಉದಕೇನ; ಏವಮೇವ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದ್ದಸ ಸತ್ತೇ
ಅಪ್ಪರಜಕ್ಖೇ ಮಹಾರಜಕ್ಖೇ ತಿಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಮುದಿನ್ದ್ರಿಯೇ ಸ್ವಾಕಾರೇ ದ್ವಾಕಾರೇ
ಸುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ ದುವಿಞ್ಞಾಪಯೇ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ ವಿಹರನ್ತೇ,
ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚೇ ನ ಪರಲೋಕವಜ್ಜಭಯದಸ್ಸಾವಿನೇ ವಿಹರನ್ತೇ। ದಿಸ್ವಾನ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಹಮ್ಪತಿಂ
ಗಾಥಾಯ ಪಚ್ಚಭಾಸಿ –
‘‘ಅಪಾರುತಾ ತೇಸಂ ಅಮತಸ್ಸ ದ್ವಾರಾ,
ಯೇ ಸೋತವನ್ತೋ ಪಮುಞ್ಚನ್ತು ಸದ್ಧಂ।
ವಿಹಿಂಸಸಞ್ಞೀ ಪಗುಣಂ ನ ಭಾಸಿಂ,
ಧಮ್ಮಂ ಪಣೀತಂ ಮನುಜೇಸು ಬ್ರಹ್ಮೇ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ‘‘ಕತಾವಕಾಸೋ ಖೋಮ್ಹಿ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯೀತಿ।
೨. ಗಾರವಸುತ್ತಂ
೧೭೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ವಿಹರತಿ ನಜ್ಜಾ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ತೀರೇ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ಪಠಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಅಥ
ಖೋ ಭಗವತೋ ರಹೋಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ದುಕ್ಖಂ
ಖೋ ಅಗಾರವೋ ವಿಹರತಿ ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ, ಕಂ ನು ಖ್ವಾಹಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ
ಗರುಂ ಕತ್ವಾ [ಗರುಕತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ?
ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ –
‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಖೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ ।
ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ
ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅತ್ತನಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನತರಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ, ಯಮಹಂ
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಖೋ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ
ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ…ಪೇ॰… ಅತ್ತನಾ ಸಮಾಧಿಸಮ್ಪನ್ನತರಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ
ವಾ, ಯಮಹಂ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ
ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ
ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ…ಪೇ॰… ಅತ್ತನಾ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನತರಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ,
ಯಮಹಂ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಖೋ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ
ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ। ನ ಖೋ
ಪನಾಹಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ…ಪೇ॰… ಅತ್ತನಾ ವಿಮುತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನತರಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ, ಯಮಹಂ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ।
‘‘ಅಪರಿಪುಣ್ಣಸ್ಸ ಖೋ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ
ಸಮಾರಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ಅತ್ತನಾ
ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಸಮ್ಪನ್ನತರಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ, ಯಮಹಂ ಸಕ್ಕತ್ವಾ
ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯ್ವಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಮಯಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ತಮೇವ ಧಮ್ಮಂ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ
ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ
ಪಸಾರೇಯ್ಯ ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ – ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಏಕಂಸಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಏವಮೇತಂ , ಭಗವಾ, ಏವಮೇತಂ, ಸುಗತ! ಯೇಪಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹೇಸುಂ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ತೇಪಿ
ಭಗವನ್ತೋ ಧಮ್ಮಞ್ಞೇವ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರಿಂಸು; ಯೇಪಿ ತೇ,
ಭನ್ತೇ, ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಅರಹನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಾ ತೇಪಿ ಭಗವನ್ತೋ
ಧಮ್ಮಞ್ಞೇವ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಭಗವಾಪಿ, ಭನ್ತೇ,
ಏತರಹಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಞ್ಞೇವ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರತೂ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ, ಇದಂ ವತ್ವಾ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಯೇ ಚ ಅತೀತಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧಾ, ಯೇ ಚ ಬುದ್ಧಾ ಅನಾಗತಾ।
ಯೋ ಚೇತರಹಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಬಹೂನಂ [ಬಹುನ್ನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಸೋಕನಾಸನೋ॥
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸದ್ಧಮ್ಮಗರುನೋ, ವಿಹಂಸು [ವಿಹರಿಂಸು (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ವಿಹರನ್ತಿ ಚ।
ತಥಾಪಿ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏಸಾ ಬುದ್ಧಾನ ಧಮ್ಮತಾ॥
‘‘ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಅತ್ತಕಾಮೇನ [ಅತ್ಥಕಾಮೇನ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)], ಮಹತ್ತಮಭಿಕಙ್ಖತಾ।
ಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಗರುಕಾತಬ್ಬೋ, ಸರಂ ಬುದ್ಧಾನ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
೩. ಬ್ರಹ್ಮದೇವಸುತ್ತಂ
೧೭೪.
ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ
ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರಿಸ್ಸಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ ನಾಮ ಪುತ್ತೋ
ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಹೋತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ
ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ, ತದನುತ್ತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ , ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಸಪದಾನಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಮಾನೋ
ಯೇನ ಸಕಮಾತು ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬ್ರಹ್ಮದೇವಸ್ಸ ಮಾತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಹುತಿಂ ನಿಚ್ಚಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ।
ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಸಹಮ್ಪತಿಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬ್ರಹ್ಮದೇವಸ್ಸ ಮಾತಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆಹುತಿಂ ನಿಚ್ಚಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಯಂನೂನಾಹಂ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಸಂವೇಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ
ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ –
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬ್ರಹ್ಮದೇವಸ್ಸ ಮಾತು ನಿವೇಸನೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ವೇಹಾಸಂ ಠಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬ್ರಹ್ಮದೇವಸ್ಸ ಮಾತರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಗಾಥಾಯ
ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –
‘‘ದೂರೇ ಇತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ,
ಯಸ್ಸಾಹುತಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಸಿ ನಿಚ್ಚಂ।
ನೇತಾದಿಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ ಬ್ರಹ್ಮಭಕ್ಖೋ,
ಕಿಂ ಜಪ್ಪಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಪಥಂ ಅಜಾನಂ [ಅಜಾನನ್ತೀ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)]॥
‘‘ಏಸೋ ಹಿ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ,
ನಿರೂಪಧಿಕೋ ಅತಿದೇವಪತ್ತೋ।
ಅಕಿಞ್ಚನೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನಞ್ಞಪೋಸೀ,
ಯೋ ತೇ ಸೋ [ತೇ ಸೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಯೋ ತೇ ಸ (?)] ಪಿಣ್ಡಾಯ ಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ॥
‘‘ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ವೇದಗು ಭಾವಿತತ್ತೋ,
ನರಾನಂ ದೇವಾನಞ್ಚ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ।
ಬಾಹಿತ್ವಾ ಪಾಪಾನಿ ಅನೂಪಲಿತ್ತೋ,
ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನಿಘೋ ನಿರಾಸೋ।
ನಿಕ್ಖಿತ್ತದಣ್ಡೋ ತಸಥಾವರೇಸು,
ಸೋ ತ್ಯಾಹುತಿಂ ಭುಞ್ಜತು ಅಗ್ಗಪಿಣ್ಡಂ॥
‘‘ವಿಸೇನಿಭೂತೋ ಉಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ,
ನಾಗೋವ ದನ್ತೋ ಚರತಿ ಅನೇಜೋ।
ಭಿಕ್ಖು ಸುಸೀಲೋ ಸುವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ,
ಸೋ ತ್ಯಾಹುತಿಂ ಭುಞ್ಜತು ಅಗ್ಗಪಿಣ್ಡಂ॥
ಪತಿಟ್ಠಪೇಹಿ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ।
ಕರೋಹಿ ಪುಞ್ಞಂ ಸುಖಮಾಯತಿಕಂ,
ದಿಸ್ವಾ ಮುನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ ಓಘತಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿ॥
‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಪಸನ್ನಾ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನಾ,
ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇ।
ಅಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ ಸುಖಮಾಯತಿಕಂ,
ದಿಸ್ವಾ ಮುನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಓಘತಿಣ್ಣ’’ನ್ತಿ॥
೪. ಬಕಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತಂ
೧೭೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಬಕಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ
ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಇದಂ ನಿಚ್ಚಂ, ಇದಂ ಧುವಂ, ಇದಂ ಸಸ್ಸತಂ, ಇದಂ
ಕೇವಲಂ, ಇದಂ ಅಚವನಧಮ್ಮಂ, ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ,
ಇತೋ ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿಂ [ಉತ್ತರಿಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ನಿಸ್ಸರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಬಕಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ
ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ
ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ – ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ।
ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏಹಿ ಖೋ ಮಾರಿಸ, ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ, ಮಾರಿಸ! ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ
ಮಾರಿಸ! ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ। ಇದಞ್ಹಿ, ಮಾರಿಸ, ನಿಚ್ಚಂ, ಇದಂ ಧುವಂ,
ಇದಂ ಸಸ್ಸತಂ, ಇದಂ ಕೇವಲಂ, ಇದಂ ಅಚವನಧಮ್ಮಂ, ಇದಞ್ಹಿ ನ ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ
ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಇತೋ ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ಬಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ವತ, ಭೋ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ; ಅವಿಜ್ಜಾಗತೋ ವತ, ಭೋ, ಬಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಅನಿಚ್ಚಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ನಿಚ್ಚನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಅಧುವಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಧುವನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಅಸಸ್ಸತಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಸಸ್ಸತನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಅಕೇವಲಂಯೇವ
ಸಮಾನಂ ಕೇವಲನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ, ಚವನಧಮ್ಮಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಅಚವನಧಮ್ಮನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ। ಯತ್ಥ ಚ ಪನ
ಜಾಯತಿ ಚ ಜೀಯತಿ ಚ ಮೀಯತಿ ಚ ಚವತಿ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ, ತಞ್ಚ ತಥಾ ವಕ್ಖತಿ – ‘ಇದಞ್ಹಿ ನ
ಜಾಯತಿ ನ ಜೀಯತಿ ನ ಮೀಯತಿ ನ ಚವತಿ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ’। ಸನ್ತಞ್ಚ ಪನಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ, ‘ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಉತ್ತರಿ ನಿಸ್ಸರಣ’ನ್ತಿ ವಕ್ಖತೀ’’ತಿ।
‘‘ದ್ವಾಸತ್ತತಿ ಗೋತಮ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಾ,
ವಸವತ್ತಿನೋ ಜಾತಿಜರಂ ಅತೀತಾ।
ಅಯಮನ್ತಿಮಾ ವೇದಗೂ ಬ್ರಹ್ಮುಪಪತ್ತಿ,
ಅಸ್ಮಾಭಿಜಪ್ಪನ್ತಿ ಜನಾ ಅನೇಕಾ’’ತಿ॥
‘‘ಅಪ್ಪಞ್ಹಿ ಏತಂ ನ ಹಿ ದೀಘಮಾಯು,
ಯಂ ತ್ವಂ ಬಕ ಮಞ್ಞಸಿ ದೀಘಮಾಯುಂ।
ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಂ [ಸಹಸ್ಸಾನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ನಿರಬ್ಬುದಾನಂ,
ಆಯುಂ ಪಜಾನಾಮಿ ತವಾಹಂ ಬ್ರಹ್ಮೇ’’ತಿ॥
‘‘ಅನನ್ತದಸ್ಸೀ ಭಗವಾಹಮಸ್ಮಿ,
ಜಾತಿಜರಂ ಸೋಕಮುಪಾತಿವತ್ತೋ।
ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತಂ ಯಮಹಂ ವಿಜಞ್ಞಾ’’ತಿ॥
‘‘ಯಂ ತ್ವಂ ಅಪಾಯೇಸಿ ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸೇ,
ಪಿಪಾಸಿತೇ ಘಮ್ಮನಿ ಸಮ್ಪರೇತೇ।
ತಂ ತೇ ಪುರಾಣಂ ವತಸೀಲವತ್ತಂ,
ಸುತ್ತಪ್ಪಬುದ್ಧೋವ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ॥
‘‘ಯಂ ಏಣಿಕೂಲಸ್ಮಿಂ ಜನಂ ಗಹೀತಂ,
ಅಮೋಚಯೀ ಗಯ್ಹಕಂ ನೀಯಮಾನಂ।
ಸುತ್ತಪ್ಪಬುದ್ಧೋವ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ॥
ಲುದ್ದೇನ ನಾಗೇನ ಮನುಸ್ಸಕಮ್ಯಾ।
ಪಮೋಚಯಿತ್ಥ ಬಲಸಾ ಪಸಯ್ಹ,
ತಂ ತೇ ಪುರಾಣಂ ವತಸೀಲವತ್ತಂ,
ಸುತ್ತಪ್ಪಬುದ್ಧೋವ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ॥
ಸಮ್ಬುದ್ಧಿಮನ್ತಂ [ಸಮ್ಬುದ್ಧಿವನ್ತಂ (ಬಹೂಸು)] ವತಿನಂ ಅಮಞ್ಞಿ।
ತಂ ತೇ ಪುರಾಣಂ ವತಸೀಲವತ್ತಂ,
ಸುತ್ತಪ್ಪಬುದ್ಧೋವ ಅನುಸ್ಸರಾಮೀ’’ತಿ॥
‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಜಾನಾಸಿ ಮಮೇತಮಾಯುಂ,
ಅಞ್ಞೇಪಿ [ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಜಾನಾಸಿ ತಥಾ ಹಿ ಬುದ್ಧೋ।
ತಥಾ ಹಿ ತ್ಯಾಯಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವೋ,
ಓಭಾಸಯಂ ತಿಟ್ಠತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕ’’ನ್ತಿ॥
೫. ಅಞ್ಞತರಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತಂ
೧೭೬. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ ।
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಏವರೂಪಂ ಪಾಪಕಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ
ಹೋತಿ – ‘‘ನತ್ಥಿ ಸೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಯೋ ಇಧ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಅಥ
ಖೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ
ಪುರಿಸೋ…ಪೇ॰… ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಉಪರಿ
ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ [ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲಾನೋ (ಕ॰)]
ಭಗವನ್ತಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಉಪರಿ
ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನಂ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾನ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ
– ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ [ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ (ಸೀ॰)] ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಉಪರಿ ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನೀಚತರಂ ಭಗವತೋ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ
ಏತರಹಿ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಬ್ಬೇನ
ಚಕ್ಖುನಾ…ಪೇ॰… ದಿಸ್ವಾನ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ…ಪೇ॰… ಏವಮೇವ – ಜೇತವನೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ದಕ್ಖಿಣಂ
ದಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಉಪರಿ ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನೀಚತರಂ ಭಗವತೋ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನಸ್ಸ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ
ಭಗವನ್ತಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ…ಪೇ॰… ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾನ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ…ಪೇ॰… ಏವಮೇವ – ಜೇತವನೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ
ಉಪರಿ ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನೀಚತರಂ ಭಗವತೋ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಅನುರುದ್ಧೋ…ಪೇ॰… ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪನ್ನಂ। ದಿಸ್ವಾನ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ
ಪುರಿಸೋ…ಪೇ॰… ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಉತ್ತರಂ
ದಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಉಪರಿ ವೇಹಾಸಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನೀಚತರಂ ಭಗವತೋ।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –
‘‘ಅಜ್ಜಾಪಿ ತೇ ಆವುಸೋ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ, ಯಾ ತೇ ದಿಟ್ಠಿ ಪುರೇ ಅಹು।
ಪಸ್ಸಸಿ ವೀತಿವತ್ತನ್ತಂ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಭಸ್ಸರ’’ನ್ತಿ॥
‘‘ನ ಮೇ ಮಾರಿಸ ಸಾ ದಿಟ್ಠಿ, ಯಾ ಮೇ ದಿಟ್ಠಿ ಪುರೇ ಅಹು।
ಪಸ್ಸಾಮಿ ವೀತಿವತ್ತನ್ತಂ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಭಸ್ಸರಂ।
ಸ್ವಾಹಂ ಅಜ್ಜ ಕಥಂ ವಜ್ಜಂ, ಅಹಂ ನಿಚ್ಚೋಮ್ಹಿ ಸಸ್ಸತೋ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ
ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ
ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ – ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಹಿತೋ ಜೇತವನೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ, ಮಾರಿಸ
ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವಾ ;
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭವಂ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಕಪ್ಪಿನೋ ಅನುರುದ್ಧೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ,
ಮಾರಿಸಾ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೋ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಏತದವೋಚ
– ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾ
ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವಾ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭವಂ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಕಪ್ಪಿನೋ
ಅನುರುದ್ಧೋ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಂ ಗಾಥಾಯ
ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –
‘‘ತೇವಿಜ್ಜಾ ಇದ್ಧಿಪತ್ತಾ ಚ, ಚೇತೋಪರಿಯಾಯಕೋವಿದಾ।
ಖೀಣಾಸವಾ ಅರಹನ್ತೋ, ಬಹೂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕಾ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೋ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಯಸ್ಮಾ ಮಾರಿಸ,
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಏವಮಾಹ –
‘‘ತೇವಿಜ್ಜಾ ಇದ್ಧಿಪತ್ತಾ ಚ, ಚೇತೋಪರಿಯಾಯಕೋವಿದಾ।
ಖೀಣಾಸವಾ ಅರಹನ್ತೋ, ಬಹೂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕಾ’’ತಿ॥
ಇದಮವೋಚ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೋ। ಅತ್ತಮನೋ ಚ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
೬. ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸುತ್ತಂ
೧೭೭. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಗತೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೋ। ಅಥ ಖೋ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ದ್ವಾರಬಾಹಂ [ಪಚ್ಚೇಕದ್ವಾರಬಾಹಂ (ಪೀ॰ ಕ॰)]
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸಂ
ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಕಾಲೋ ಖೋ ತಾವ, ಮಾರಿಸ, ಭಗವನ್ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತುಂ;
ದಿವಾವಿಹಾರಗತೋ ಭಗವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೋ ಚ। ಅಸುಕೋ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ಇದ್ಧೋ ಚೇವ ಫೀತೋ ಚ,
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ತತ್ರ ಪಮಾದವಿಹಾರಂ ವಿಹರತಿ। ಆಯಾಮ, ಮಾರಿಸ, ಯೇನ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಂವೇಜೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ , ಮಾರಿಸಾ’’ತಿ ಖೋ ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।
ಅಥ ಖೋ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ
ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ…ಪೇ॰… ಏವಮೇವ –
ಭಗವತೋ ಪುರತೋ ಅನ್ತರಹಿತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೇಸುಂ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ
ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ। ದಿಸ್ವಾನ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ
ಕುತೋ ನು ತುಮ್ಹೇ, ಮಾರಿಸಾ, ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಗತಾ ಖೋ ಮಯಂ, ಮಾರಿಸ, ಅಮ್ಹ ತಸ್ಸ
ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಾ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ ಪನ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ?
ಏವಂ ವುತ್ತೋ [ಏವಂ ವುತ್ತೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಂ ವಚನಂ ಅನಧಿವಾಸೇನ್ತೋ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಅತ್ತಾನಂ
ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ಮೇ ನೋ
ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಏವರೂಪಂ ಇದ್ಧಾನುಭಾವ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ತ್ಯಾಹಂ, ಮಾರಿಸ, ಏವರೂಪಂ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಸೋ ಖ್ವಾಹಂ, ಮಾರಿಸ, ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೋ ಕಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ?
ಅಥ ಖೋ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಂ
ಅತ್ತಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ಮೇ ನೋ ತ್ವಂ,
ಮಾರಿಸ, ಏವರೂಪಂ ಇದ್ಧಾನುಭಾವ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ತ್ಯಾಹಂ, ಮಾರಿಸ, ಏವರೂಪಂ
ಇದ್ಧಾನುಭಾವ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತಯಾ ಚ ಖೋ, ಮಾರಿಸ, ಮಯಾ ಚ ಸ್ವೇವ ಭಗವಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕತರೋ ಚೇವ
ಮಹಾನುಭಾವತರೋ ಚ। ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅರಹತೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –
ಬ್ಯಗ್ಘೀನಿಸಾ ಪಞ್ಚಸತಾ ಚ ಝಾಯಿನೋ।
ತಯಿದಂ ವಿಮಾನಂ ಜಲತೇ ಚ [ಜಲತೇವ (ಪೀ॰ ಕ॰)] ಬ್ರಹ್ಮೇ,
ಓಭಾಸಯಂ ಉತ್ತರಸ್ಸಂ ದಿಸಾಯ’’ನ್ತಿ॥
‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತೇ ತಂ ಜಲತೇ ವಿಮಾನಂ,
ಓಭಾಸಯಂ ಉತ್ತರಸ್ಸಂ ದಿಸಾಯಂ।
ರೂಪೇ ರಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಸದಾ ಪವೇಧಿತಂ,
ತಸ್ಮಾ ನ ರೂಪೇ ರಮತೀ ಸುಮೇಧೋ’’ತಿ॥
ಅಥ ಖೋ ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿಂಸು । ಅಗಮಾಸಿ ಚ ಖೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿ।
೭. ಕೋಕಾಲಿಕಸುತ್ತಂ
೧೭೮.
ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಗತೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೋ। ಅಥ ಖೋ
ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ದ್ವಾರಬಾಹಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಂಸು। ಅಥ ಖೋ
ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಕೋಕಾಲಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಪಮಿನನ್ತೋ, ಕೋಧ ವಿದ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪಯೇ।
ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಪಮಾಯಿನಂ, ನಿವುತಂ ತಂ ಮಞ್ಞೇ ಪುಥುಜ್ಜನ’’ನ್ತಿ॥
೮. ಕತಮೋದಕತಿಸ್ಸಸುತ್ತಂ
೧೭೯.
ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಗತೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೋ। ಅಥ ಖೋ
ಸುಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ದ್ವಾರಬಾಹಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಂಸು। ಅಥ ಖೋ
ಸುದ್ಧಾವಾಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಕತಮೋದಕತಿಸ್ಸಕಂ [ಕತಮೋರಕತಿಸ್ಸಕಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಪಮಿನನ್ತೋ, ಕೋಧ ವಿದ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪಯೇ।
ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಪಮಾಯಿನಂ, ನಿವುತಂ ತಂ ಮಞ್ಞೇ ಅಕಿಸ್ಸವ’’ನ್ತಿ॥
೯. ತುರೂಬ್ರಹ್ಮಸುತ್ತಂ
೧೮೦. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಬಾಧಿಕೋ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ಅಥ ಖೋ ತುರೂ [ತುದು (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಜೇತವನಂ
ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ
ಠಿತೋ ಕೋಕಾಲಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಸಾದೇಹಿ, ಕೋಕಾಲಿಕ,
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ। ಪೇಸಲಾ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ’’ತಿ। ‘‘ಕೋಸಿ
ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ ತುರೂ ಪಚ್ಚೇಕಬ್ರಹ್ಮಾ’’ತಿ। ‘‘ನನು ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಭಗವತಾ ಅನಾಗಾಮೀ ಬ್ಯಾಕತೋ, ಅಥ ಕಿಞ್ಚರಹಿ ಇಧಾಗತೋ? ಪಸ್ಸ, ಯಾವಞ್ಚ ತೇ ಇದಂ ಅಪರದ್ಧ’’ನ್ತಿ।
‘‘ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಜಾತಸ್ಸ, ಕುಠಾರೀ [ದುಧಾರೀ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ಜಾಯತೇ ಮುಖೇ।
ಯಾಯ ಛಿನ್ದತಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಬಾಲೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಭಣಂ॥
‘‘ಯೋ ನಿನ್ದಿಯಂ ಪಸಂಸತಿ,
ತಂ ವಾ ನಿನ್ದತಿ ಯೋ ಪಸಂಸಿಯೋ।
ವಿಚಿನಾತಿ ಮುಖೇನ ಸೋ ಕಲಿಂ,
ಕಲಿನಾ ತೇನ ಸುಖಂ ನ ವಿನ್ದತಿ॥
‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಅಯಂ ಕಲಿ,
ಯೋ ಅಕ್ಖೇಸು ಧನಪರಾಜಯೋ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪಿ ಸಹಾಪಿ ಅತ್ತನಾ,
ಅಯಮೇವ ಮಹನ್ತತರೋ ಕಲಿ।
ಯೋ ಸುಗತೇಸು ಮನಂ ಪದೋಸಯೇ॥
‘‘ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಂ ನಿರಬ್ಬುದಾನಂ,
ಛತ್ತಿಂಸತಿ ಪಞ್ಚ ಚ ಅಬ್ಬುದಾನಿ।
ಯಮರಿಯಗರಹೀ [ಯಮರಿಯೇ ಗರಹೀ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಯಮರಿಯಂ ಗರಹಂ (ಕ॰)] ನಿರಯಂ ಉಪೇತಿ,
ವಾಚಂ ಮನಞ್ಚ ಪಣಿಧಾಯ ಪಾಪಕ’’ನ್ತಿ॥
೧೦. ಕೋಕಾಲಿಕಸುತ್ತಂ
೧೮೧. ಸಾವತ್ಥಿನಿದಾನಂ । ಅಥ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಾಪಿಚ್ಛಾ, ಭನ್ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ ಪಾಪಿಕಾನಂ ಇಚ್ಛಾನಂ ವಸಂ ಗತಾ’’ತಿ। ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ಕೋಕಾಲಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ ಹೇವಂ, ಕೋಕಾಲಿಕ, ಅವಚ; ಮಾ
ಹೇವಂ, ಕೋಕಾಲಿಕ, ಅವಚ। ಪಸಾದೇಹಿ, ಕೋಕಾಲಿಕ, ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ।
ಪೇಸಲಾ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸದ್ಧಾಯಿಕೋ ಪಚ್ಚಯಿಕೋ; ಅಥ ಖೋ ಪಾಪಿಚ್ಛಾವ
ಭನ್ತೇ, ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ ಪಾಪಿಕಾನಂ ಇಚ್ಛಾನಂ ವಸಂ ಗತಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ
ಭಗವಾ ಕೋಕಾಲಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ ಹೇವಂ, ಕೋಕಾಲಿಕ, ಅವಚ; ಮಾ ಹೇವಂ,
ಕೋಕಾಲಿಕ, ಅವಚ। ಪಸಾದೇಹಿ, ಕೋಕಾಲಿಕ, ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ। ಪೇಸಲಾ
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ…ಪೇ॰… ಇಚ್ಛಾನಂ ವಸಂ ಗತಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಕೋಕಾಲಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾ ಹೇವಂ…ಪೇ॰… ಪೇಸಲಾ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ’’ತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತಸ್ಸ ಚ ಕೋಕಾಲಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಸಾಸಪಮತ್ತೀಹಿ ಪೀಳಕಾಹಿ [ಪಿಳಕಾಹಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಸಬ್ಬೋ
ಕಾಯೋ ಫುಟೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಾಸಪಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಮುಗ್ಗಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಮುಗ್ಗಮತ್ತಿಯೋ
ಹುತ್ವಾ ಕಲಾಯಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಕಲಾಯಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಕೋಲಟ್ಠಿಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ,
ಕೋಲಟ್ಠಿಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಕೋಲಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಕೋಲಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಆಮಲಕಮತ್ತಿಯೋ
ಅಹೇಸುಂ, ಆಮಲಕಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಬೇಲುವಸಲಾಟುಕಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಬೇಲುವಸಲಾಟುಕಮತ್ತಿಯೋ
ಹುತ್ವಾ ಬಿಲ್ಲಮತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಬಿಲ್ಲಮತ್ತಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಪಭಿಜ್ಜಿಂಸು। ಪುಬ್ಬಞ್ಚ ಲೋಹಿತಞ್ಚ ಪಗ್ಘರಿಂಸು। ಅಥ ಖೋ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇನೇವ ಆಬಾಧೇನ ಕಾಲಮಕಾಸಿ । ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಚ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಪದುಮಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಆಘಾತೇತ್ವಾ।
ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಜೇತವನಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ಠಿತೋ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕೋಕಾಲಿಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಪದುಮಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಆಘಾತೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ, ಇದಂ
ವತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯೀತಿ।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ
ಅಚ್ಚಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರತ್ತಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಜೇತವನಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನಾಹಂ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಕೋಕಾಲಿಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು
ಕಾಲಙ್ಕತೋ। ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಪದುಮಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನೋ
ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಆಘಾತೇತ್ವಾ’ತಿ। ಇದಮವೋಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ , ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ, ಇದಂ ವತ್ವಾ ಮಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯೀ’’ತಿ।
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಕೀವದೀಘಂ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪದುಮೇ ನಿರಯೇ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ದೀಘಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು,
ಪದುಮೇ ನಿರಯೇ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ। ತಂ ನ ಸುಕರಂ ಸಙ್ಖಾತುಂ – ಏತ್ತಕಾನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಇತಿ ವಾ,
ಏತ್ತಕಾನಿ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಇತಿ ವಾ, ಏತ್ತಕಾನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇತಿ ವಾ, ಏತ್ತಕಾನಿ
ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಇತಿ ವಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಮಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕಾ , ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ –
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು ವೀಸತಿಖಾರಿಕೋ ಕೋಸಲಕೋ ತಿಲವಾಹೋ। ತತೋ
ಪುರಿಸೋ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ವಸ್ಸಸತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಏಕಮೇಕಂ ತಿಲಂ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ; ಖಿಪ್ಪತರಂ ಖೋ
ಸೋ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿಖಾರಿಕೋ ಕೋಸಲಕೋ ತಿಲವಾಹೋ ಇಮಿನಾ ಉಪಕ್ಕಮೇನ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ
ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ತ್ವೇವ ಏಕೋ ಅಬ್ಬುದೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಅಬ್ಬುದಾ
ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ನಿರಬ್ಬುದನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ನಿರಬ್ಬುದಾ ನಿರಯಾ,
ಏವಮೇಕೋ ಅಬಬೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಅಬಬಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ
ಅಟಟೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಅಟಟಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಅಹಹೋ ನಿರಯೋ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಅಹಹಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಕುಮುದೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಕುಮುದಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಸೋಗನ್ಧಿಕೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು,
ವೀಸತಿ ಸೋಗನ್ಧಿಕಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಉಪ್ಪಲನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ
ಉಪ್ಪಲಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಪುಣ್ಡರಿಕೋ ನಿರಯೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖು, ವೀಸತಿ ಪುಣ್ಡರಿಕಾ ನಿರಯಾ, ಏವಮೇಕೋ ಪದುಮೋ ನಿರಯೋ। ಪದುಮೇ ಪನ, ಭಿಕ್ಖು,
ನಿರಯೇ ಕೋಕಾಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಪನ್ನೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇಸು ಚಿತ್ತಂ
ಆಘಾತೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ, ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಸುಗತೋ ಅಥಾಪರಂ ಏತದವೋಚ ಸತ್ಥಾ –
ಕುಠಾರೀ ಜಾಯತೇ ಮುಖೇ।
ಯಾಯ ಛಿನ್ದತಿ ಅತ್ತಾನಂ,
ಬಾಲೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಭಣಂ॥
‘‘ಯೋ ನಿನ್ದಿಯಂ ಪಸಂಸತಿ,
ತಂ ವಾ ನಿನ್ದತಿ ಯೋ ಪಸಂಸಿಯೋ।
ವಿಚಿನಾತಿ ಮುಖೇನ ಸೋ ಕಲಿಂ,
ಕಲಿನಾ ತೇನ ಸುಖಂ ನ ವಿನ್ದತಿ॥
‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಅಯಂ ಕಲಿ,
ಯೋ ಅಕ್ಖೇಸು ಧನಪರಾಜಯೋ।
ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪಿ ಸಹಾಪಿ ಅತ್ತನಾ,
ಅಯಮೇವ ಮಹನ್ತರೋ ಕಲಿ।
ಯೋ ಸುಗತೇಸು ಮನಂ ಪದೋಸಯೇ॥
‘‘ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಂ ನಿರಬ್ಬುದಾನಂ,
ಛತ್ತಿಂಸತಿ ಪಞ್ಚ ಚ ಅಬ್ಬುದಾನಿ।
ವಾಚಂ ಮನಞ್ಚ ಪಣಿಧಾಯ ಪಾಪಕ’’ನ್ತಿ॥
ಪಠಮೋ ವಗ್ಗೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ಬಕೋ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಪರಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿ।
ಪಮಾದಕೋಕಾಲಿಕತಿಸ್ಸಕೋ ಚ,
ತುರೂ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಪರೋ ಚ ಕೋಕಾಲಿಕೋತಿ॥
೨. ದುತಿಯವಗ್ಗೋ
೧. ಸನಙ್ಕುಮಾರಸುತ್ತಂ
೧೮೨. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಸಪ್ಪಿನೀತೀರೇ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ
ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಸಪ್ಪಿನೀತೀರಂ
ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಂ ಗಾಥಂ
ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಖತ್ತಿಯೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಜನೇತಸ್ಮಿಂ, ಯೇ ಗೋತ್ತಪಟಿಸಾರಿನೋ।
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸೋ ಸೇಟ್ಠೋ ದೇವಮಾನುಸೇ’’ತಿ॥
ಇದಮವೋಚ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ। ಸಮನುಞ್ಞೋ ಸತ್ಥಾ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ
ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸನಙ್ಕುಮಾರೋ ‘‘ಸಮನುಞ್ಞೋ ಮೇ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ
ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯೀತಿ।
೨. ದೇವದತ್ತಸುತ್ತಂ
೧೮೩.
ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ
ದೇವದತ್ತೇ। ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ
ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಪಬ್ಬತಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ದೇವದತ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಫಲಂ ವೇ ಕದಲಿಂ ಹನ್ತಿ, ಫಲಂ ವೇಳುಂ ಫಲಂ ನಳಂ।
ಸಕ್ಕಾರೋ ಕಾಪುರಿಸಂ ಹನ್ತಿ, ಗಬ್ಭೋ ಅಸ್ಸತರಿಂ ಯಥಾ’’ತಿ॥
೩. ಅನ್ಧಕವಿನ್ದಸುತ್ತಂ
೧೮೪. ಏಕಂ
ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಮಾಗಧೇಸು ವಿಹರತಿ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ
ರತ್ತನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ದೇವೋ ಚ ಏಕಮೇಕಂ ಫುಸಾಯತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ
ಅನ್ಧಕವಿನ್ದಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಭಗವತೋ
ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ,
ಚರೇಯ್ಯ ಸಂಯೋಜನವಿಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾ।
ಸಚೇ ರತಿಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ತತ್ಥ,
ಸಙ್ಘೇ ವಸೇ ರಕ್ಖಿತತ್ತೋ ಸತೀಮಾ॥
‘‘ಕುಲಾಕುಲಂ ಪಿಣ್ಡಿಕಾಯ ಚರನ್ತೋ,
ಸೇವೇಥ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ,
ಭಯಾ ಪಮುತ್ತೋ ಅಭಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ॥
‘‘ಯತ್ಥ ಭೇರವಾ ಸರೀಸಪಾ [ಸಿರಿಂ ಸಪಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)],
ವಿಜ್ಜು ಸಞ್ಚರತಿ ಥನಯತಿ ದೇವೋ।
ಅನ್ಧಕಾರತಿಮಿಸಾಯ ರತ್ತಿಯಾ,
ನಿಸೀದಿ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖು ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ॥
‘‘ಇದಞ್ಹಿ ಜಾತು ಮೇ ದಿಟ್ಠಂ, ನಯಿದಂ ಇತಿಹೀತಿಹಂ।
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಮಿಂ, ಸಹಸ್ಸಂ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನಂ॥
‘‘ಭಿಯ್ಯೋ [ಭೀಯೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಪಞ್ಚಸತಾ ಸೇಕ್ಖಾ, ದಸಾ ಚ ದಸಧಾ ದಸ।
ಸಬ್ಬೇ ಸೋತಸಮಾಪನ್ನಾ, ಅತಿರಚ್ಛಾನಗಾಮಿನೋ॥
‘‘ಅಥಾಯಂ [ಅತ್ಥಾಯಂ-ಇತಿಪಿ ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೨೯೦] ಇತರಾ ಪಜಾ, ಪುಞ್ಞಭಾಗಾತಿ ಮೇ ಮನೋ।
ಸಙ್ಖಾತುಂ ನೋಪಿ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಓತ್ತಪ’’ನ್ತಿ [ಓತ್ತಪೇತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಓತ್ತಪ್ಪೇತಿ (ಕ॰)]॥
೪. ಅರುಣವತೀಸುತ್ತಂ
೧೮೫. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ
ಏತದವೋಚ –
‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ ಅರುಣವಾ ನಾಮ। ರಞ್ಞೋ
ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅರುಣವತೋ ಅರುಣವತೀ ನಾಮ ರಾಜಧಾನೀ ಅಹೋಸಿ। ಅರುಣವತಿಂ ಖೋ ಪನ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಧಾನಿಂ [ಅರುಣವತಿಯಂ ಖೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖವೇ ರಾಜಧಾನಿಯಂ (ಪೀ॰ ಕ॰)] ಸಿಖೀ ಭಗವಾ
ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹಾಸಿ। ಸಿಖಿಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಗವತೋ
ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿಭೂಸಮ್ಭವಂ ನಾಮ ಸಾವಕಯುಗಂ ಅಹೋಸಿ ಅಗ್ಗಂ ಭದ್ದಯುಗಂ। ಅಥ
ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಭುಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ –
‘ಆಯಾಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಯೇನ ಅಞ್ಞತರೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ, ಯಾವ ಭತ್ತಸ್ಸ
ಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ಖೋ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಭಿಭೂ ಭಿಕ್ಖು ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ
ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ಅರಹಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಭೂ ಚ ಭಿಕ್ಖು – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮಿಞ್ಜಿತಂ ವಾ
ಬಾಹಂ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಪಸಾರಿತಂ ವಾ ಬಾಹಂ ಸಮಿಞ್ಜೇಯ್ಯ ಏವಮೇವ – ಅರುಣವತಿಯಾ ರಾಜಧಾನಿಯಾ
ಅನ್ತರಹಿತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಪಾತುರಹೇಸುಂ।
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ಅಭಿಭುಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಪಟಿಭಾತು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತಂ ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾಯ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾನಞ್ಚ ಧಮ್ಮೀ ಕಥಾ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ಖೋ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಭಿಭೂ ಭಿಕ್ಖು ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ,
ಬ್ರಹ್ಮಾನಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೇ ಚ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ
ಸಮಾದಪೇಸಿ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ [ಖೀಯನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ವಿಪಾಚೇನ್ತಿ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ , ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ, ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಸತ್ಥರಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇ ಸಾವಕೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತೀ’’’ತಿ !
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ
ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಭುಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ಖೋ ತೇ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ – ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ, ಭೋ,
ಅಬ್ಭುತಂ ವತ, ಭೋ, ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಸತ್ಥರಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇ ಸಾವಕೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತೀತಿ!
ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಾನಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಞ್ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೇ ಚ ಸಂವೇಜೇಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಭಿಭೂ ಭಿಕ್ಖು
ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ದಿಸ್ಸಮಾನೇನಪಿ ಕಾಯೇನ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಅದಿಸ್ಸಮಾನೇನಪಿ ಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ದಿಸ್ಸಮಾನೇನಪಿ ಹೇಟ್ಠಿಮೇನ
ಉಪಡ್ಢಕಾಯೇನ ಅದಿಸ್ಸಮಾನೇನ ಉಪರಿಮೇನ ಉಪಡ್ಢಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ದಿಸ್ಸಮಾನೇನಪಿ
ಉಪರಿಮೇನ ಉಪಡ್ಢಕಾಯೇನ ಅದಿಸ್ಸಮಾನೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮೇನ ಉಪಡ್ಢಕಾಯೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ತತ್ರ
ಸುದಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ
ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ – ‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ, ಭೋ, ಅಬ್ಭುತಂ ವತ, ಭೋ, ಸಮಣಸ್ಸ
ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ ಮಹಾನುಭಾವತಾ’’’ತಿ!
‘‘ಅಥ ಖೋ ಅಭಿಭೂ ಭಿಕ್ಖು ಸಿಖಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅರಹನ್ತಂ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖ್ವಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ
ಏವರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ – ಪಹೋಮಿ ಖ್ವಾಹಂ ಆವುಸೋ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತೋ ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ
[ಸಹಸ್ಸೀಲೋಕಧಾತುಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಸರೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತು’ನ್ತಿ। ‘ಏತಸ್ಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಾಲೋ, ಏತಸ್ಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಾಲೋ; ಯಂ
ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತೋ ಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ಸರೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।
‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಭಿಭೂ ಭಿಕ್ಖು ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಆರಮ್ಭಥ [ಆರಬ್ಭಥ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ನಿಕ್ಕಮಥ [ನಿಕ್ಖಮಥ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)], ಯುಞ್ಜಥ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ।
ಧುನಾಥ ಮಚ್ಚುನೋ ಸೇನಂ, ನಳಾಗಾರಂವ ಕುಞ್ಜರೋ॥
‘‘ಯೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಹಸ್ಸತಿ।
ಪಹಾಯ ಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥
‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಚ ಭಗವಾ
ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಭಿಭೂ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ರಹ್ಮಾನಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಞ್ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಪಾರಿಸಜ್ಜೇ ಚ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ…ಪೇ॰… ತಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಅನ್ತರಹಿತಾ ಅರುಣವತಿಯಾ ರಾಜಧಾನಿಯಾ ಪಾತುರಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಖೀ ಭಗವಾ
ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಅಸ್ಸುತ್ಥ ನೋ, ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸಾ’ತಿ? ‘ಅಸ್ಸುಮ್ಹ ಖೋ
ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸ್ಸುತ್ಥ ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ
ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸಾ’’’ತಿ? ಏವಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಸ್ಸುಮ್ಹ ಅಭಿಭುಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ –
‘‘ಆರಮ್ಭಥ ನಿಕ್ಕಮಥ, ಯುಞ್ಜಥ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ।
ಧುನಾಥ ಮಚ್ಚುನೋ ಸೇನಂ, ನಳಾಗಾರಂವ ಕುಞ್ಜರೋ॥
‘‘ಯೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಹಸ್ಸತಿ।
ಪಹಾಯ ಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ॥
‘‘‘ಏವಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಸ್ಸುಮ್ಹ ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸಾ’ತಿ। ‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖವೇ; ಸಾಧು ಖೋ
ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ! ಅಸ್ಸುತ್ಥ ಅಭಿಭುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಗಾಥಾಯೋ
ಭಾಸಮಾನಸ್ಸಾ’’’ತಿ।
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ, ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।
೫. ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ
೧೮೬.
ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಉಪವತ್ತನೇ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನೇ ಅನ್ತರೇನ
ಯಮಕಸಾಲಾನಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸಮಯೇ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಹನ್ದ ದಾನಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ , ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ವೋ – ‘ವಯಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಥಾ’ತಿ। ಅಯಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಾ ವಾಚಾ’’।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ [ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಏವಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಇಚ್ಚಾದೀಸುಪಿ] ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಪಠಮಾ ಝಾನಾ [ಪಠಮಜ್ಝಾನಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰) ಏವಂ ದುತಿಯಾ ಝಾನಾ ಇಚ್ಚಾದೀಸುಪಿ] ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ದುತಿಯಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ತತಿಯಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ
ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಚತುತ್ಥಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ।
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ।
ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ।
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ
ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಚತುತ್ಥಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ತತಿಯಾ ಝಾನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ದುತಿಯಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಪಠಮಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ದುತಿಯಾ ಝಾನಾ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ತತಿಯಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ
ಸಮಾಪಜ್ಜಿ। ಚತುತ್ಥಾ ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮನನ್ತರಂ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ।
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಸಬ್ಬೇವ ನಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಭೂತಾ ಲೋಕೇ ಸಮುಸ್ಸಯಂ।
ಯತ್ಥ ಏತಾದಿಸೋ ಸತ್ಥಾ, ಲೋಕೇ ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ।
ತಥಾಗತೋ ಬಲಪ್ಪತ್ತೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ॥
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ ವತ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಿನೋ।
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತೇಸಂ ವೂಪಸಮೋ ಸುಖೋ’’ತಿ॥
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ತದಾಸಿ ಯಂ ಭಿಂಸನಕಂ, ತದಾಸಿ ಲೋಮಹಂಸನಂ।
ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೂಪೇತೇ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ’’ತಿ॥
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಹ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –
‘‘ನಾಹು ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೋ, ಠಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿನೋ।
ಅನೇಜೋ ಸನ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ಚಕ್ಖುಮಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ [ಯಂ ಕಾಲಮಕರೀ ಮುನಿ (ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತೇ)]॥
‘‘ಅಸಲ್ಲೀನೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ವೇದನಂ ಅಜ್ಝವಾಸಯಿ।
ಪಜ್ಜೋತಸ್ಸೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವಿಮೋಕ್ಖೋ ಚೇತಸೋ ಅಹೂ’’ತಿ॥
ದುತಿಯೋ ವಗ್ಗೋ।
ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –
ಬ್ರಹ್ಮಾಸನಂ ದೇವದತ್ತೋ, ಅನ್ಧಕವಿನ್ದೋ ಅರುಣವತೀ।
ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಚ ದೇಸಿತಂ, ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಪಞ್ಚಕನ್ತಿ॥
ಬ್ರಹ್ಮಸಂಯುತ್ತಂ ಸಮತ್ತಂ। [ಇತೋ ಪರಂ
ಮರಮ್ಮಪೋತ್ಥಕೇಸು ಏವಮ್ಪಿ ದಿಸ್ಸತಿ –§ಬ್ರಹ್ಮಾಯಾಚನಂ ಅಗಾರವಞ್ಚ, ಬ್ರಹ್ಮದೇವೋ ಬಕೋ ಚ
ಬ್ರಹ್ಮಾ।§ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಾಕೋಕಾಲಿಕಞ್ಚ, ತಿಸ್ಸಕಞ್ಚ ತುರೂ ಚ॥§ಬ್ರಹ್ಮಾ
ಕೋಕಾಲಿಕಭಿಕ್ಖು, ಸನಙ್ಕುಮಾರೇನ ದೇವದತ್ತಂ।§ಅನ್ಧಕವಿನ್ದಂ ಅರುಣವತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ
ಪನ್ನರಸಾತಿ॥]