https://www.youtube.com/watch?v=6n7ge1E4ZHA
Maha Sathipatthana Sutta by Dr. Omalpee Sobhita Thero (SRILANKA)
Amit Barua
183K subscribers
The Maha Satipaį¹į¹hÄna Sutta The Discourse on the Establishing of
Mindfulness) and the MahÄsatipaį¹į¹hÄna Sutta (The Great Discourse on the
Establishing of Mindfulness) are two of the most important and widely
studied discourses in the Pali Canon of Theravada Buddhism. The former
is also found in the Ägamas of other early schools, and has been
embraced by contemporary Mahayana practitioners such as Thich Nhat Hanh.
These discourses provide a means for practicing mindfulness in a
variety of contexts and potentially continuously. Famously, the Buddha
declares at the beginning of this discourse:
“This is the direct way
[PÄli: ekÄyano maggo monks, for the purification of beings, for the
overcoming of sorrow and lamentation, for the extinguishing of suffering
and grief, for walking on the path of truth, for the realization of
nibbÄna.
The meditation techniques identified in this sutta can be
practiced individually or successively or in an interwoven
fashion.Comments are required after having watch this video
Category
Education
MahÄsatipaį¹į¹hÄna Sutta ā Attendance on awareness āin 05) Classical PÄįø·i
05) Classical PÄįø·i
Uddesa
I. KÄyÄnupassanÄ
A. ÄnÄpÄna Pabba
B. IriyÄpatha Pabba
C. SampajÄna Pabba
D. Paį¹ikÅ«lamanasikÄra Pabba
E. DhÄtumanasikÄra Pabba
F. Navasivathika Pabba
II. VedanÄnupassanÄ
III. CittÄnupassanÄ
IV. DhammÄnupassanÄ
A. NÄ«varaį¹a Pabba
B. Khandha Pabba
C. Äyatana Pabba
D. Bojjhaį¹
ga Pabba
E. Sacca Pabba
E1. Dukkhasacca Niddesa
E2. Samudayasacca Niddesa
E3. Nirodhasacca Niddesa
E4. Maggasacca Niddesa
Uddesa
Evaį¹ me sutaį¹:
Ekaį¹ samayaį¹ bhagavÄ kurÅ«su viharati kammÄsadhammaį¹ nÄma kurÅ«naį¹ nigamo. Tatra kho bhagavÄ bhikkhÅ« Ämantesi:
ā Bhikkhavo ti. ā Bhaddante ti te bhikkhÅ« bhagavato paccassosuį¹. BhagavÄ etad-avoca:
ā EkÄyano ayaį¹, bhikkhave, maggo sattÄnaį¹ visuddhiyÄ, soka-paridevÄnaį¹
samatikkamÄya, dukkha-domanassÄnaį¹ atthaį¹
gamÄya, ƱÄyassa adhigamÄya,
nibbÄnassa sacchikiriyÄya, yadidaį¹ cattÄro satipaį¹į¹hÄnÄ.
Katame
cattÄro? Idha, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ«
sampajÄno satimÄ, vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹. VedanÄsu
vedanÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ« sampajÄno satimÄ, vineyya loke
abhijjhÄ-domanassaį¹. Citte cittÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ« sampajÄno satimÄ,
vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹. Dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ«
sampajÄno satimÄ, vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹.
I. KÄyÄnupassanÄ
A. ÄnÄpÄna Pabba
KathaĀ·Ć±Ā·ca, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati? Idha,
bhikkhave, bhikkhu araƱƱa-gato vÄ rukkha-mÅ«la-gato vÄ suƱƱĀ·ÄgÄra-gato vÄ
nisÄ«dati pallaį¹
kaį¹ ÄbhujitvÄ ujuį¹ kÄyaį¹ paį¹idhÄya parimukhaį¹ satiį¹
upaį¹į¹hapetvÄ. So satoĀ·va assasati, satoĀ·va passasati. DÄ«ghaį¹ vÄ
assasanto ‘dÄ«ghaį¹ assasÄmÄ«’ ti pajÄnÄti; dÄ«ghaį¹ vÄ passasanto ‘dÄ«ghaį¹
passasÄmÄ«’ ti pajÄnÄti; rassaį¹ vÄ assasanto ‘rassaį¹ assasÄmÄ«’ ti
pajÄnÄti; rassaį¹ vÄ passasanto ‘rassaį¹ passasÄmÄ«’ ti
pajÄnÄti;’sabba-kÄya-paį¹isaį¹vedÄ« assasissÄmÄ«’ ti sikkhati;
’sabba-kÄya-paį¹isaį¹vedÄ« passasissÄmÄ«’ ti sikkhati; ‘passambhayaį¹
kÄya-saį¹
khÄraį¹ assasissÄmÄ«’ ti sikkhati; ‘passambhayaį¹ kÄya-saį¹
khÄraį¹
passasissÄmÄ«’ ti sikkhati.
SeyyathÄpi, bhikkhave, dakkho
bhamakÄro vÄ bhamakÄrĀ·antevÄsÄ« vÄ dÄ«ghaį¹ vÄ aƱchanto ‘dÄ«ghaį¹ aƱchÄmÄ«’ ti
pajÄnÄti; rassaį¹ vÄ aƱchanto ‘rassaį¹ aƱchÄmÄ«’ ti pajÄnÄti; evameva kho,
bhikkhave, bhikkhu dÄ«ghaį¹ vÄ assasanto ‘dÄ«ghaį¹ assasÄmÄ«’ ti pajÄnÄti;
dÄ«ghaį¹ vÄ passasanto ‘dÄ«ghaį¹ passasÄmÄ«’ ti pajÄnÄti; rassaį¹ vÄ assasanto
‘rassaį¹ assasÄmÄ«’ ti pajÄnÄti; rassaį¹ vÄ passasanto ‘rassaį¹ passasÄmÄ«’
ti pajÄnÄti; ’sabba-kÄya-paį¹isaį¹vedÄ« assasissÄmÄ«’ ti sikkhati;
’sabba-kÄya-paį¹isaį¹vedÄ« passasissÄmÄ«’ ti sikkhati; ‘passambhayaį¹
kÄya-saį¹
khÄraį¹ assasissÄmÄ«’ ti sikkhati; ‘passambhayaį¹ kÄya-saį¹
khÄraį¹
passasissÄmÄ«’ ti sikkhati.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ
kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya,{1} aĀ·nissito ca viharati,
na ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati.
B. IriyÄpatha Pabba
Puna caĀ·paraį¹,
bhikkhave, bhikkhu gacchanto vÄ āgacchÄmÄ«ā ti pajÄnÄti, į¹hito vÄ
āį¹hitomhÄ«ā ti pajÄnÄti, nisinno vÄ ānisinnomhÄ«ā ti pajÄnÄti, sayÄno vÄ
āsayÄnomhÄ«ā ti pajÄnÄti. YathÄ yathÄ vÄ panĀ·assa kÄyo paį¹ihito hoti,
tathÄ tathÄ naį¹ pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ
kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na
ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati.
C. SampajÄna Pabba
Puna caĀ·paraį¹,
bhikkhave, bhikkhu abhikkante paį¹ikkante sampajÄnakÄrÄ« hoti, Älokite
vilokite sampajÄnakÄrÄ« hoti, samiƱjite pasÄrite sampajÄnakÄrÄ« hoti,
saį¹
ghÄį¹i-patta-cÄ«vara-dhÄraį¹e sampajÄnakÄrÄ« hoti, asite pÄ«te khÄyite
sÄyite sampajÄnakÄrÄ« hoti, uccÄra-passÄva-kamme sampajÄnakÄrÄ« hoti, gate
į¹hite nisinne sutte jÄgarite bhÄsite tuį¹hÄ«bhÄve sampajÄnakÄrÄ« hoti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati;
āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
D. Paį¹ikÅ«lamanasikÄra Pabba
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu imamĀ·eva kÄyaį¹, uddhaį¹ pÄdatalÄ adho
kesaĀ·matthakÄ, tacaĀ·pariyantaį¹ pÅ«raį¹ nÄnappakÄrassa asucino
paccavekkhati: āAtthi imasmiį¹ kÄye kesÄ lomÄ nakhÄ dantÄ taco maį¹saį¹
nhÄru aį¹į¹hi aį¹į¹himiƱjaį¹ vakkaį¹ hadayaį¹ yakanaį¹ kilomakaį¹ pihakaį¹
papphÄsaį¹ antaį¹ antaguį¹aį¹ udariyaį¹ karÄ«saį¹ pittaį¹ semhaį¹ pubbo lohitaį¹
sedo medo assu vasÄ kheįø·o siį¹
ghÄį¹ikÄ lasikÄ muttaį¹ā ti.
SeyyathÄpi, bhikkhave, ubhatomukhÄ putoįø·i pÅ«rÄ nÄnÄvihitassa dhaƱƱassa,
seyyathidaį¹ sÄlÄ«naį¹ vÄ«hÄ«naį¹ muggÄnaį¹ mÄsÄnaį¹ tilÄnaį¹ taį¹įøulÄnaį¹.Tamenaį¹
cakkhumÄ puriso muƱcitvÄ paccavekkheyya: āIme sÄlÄ« ime vÄ«hÄ«, ime muggÄ,
ime mÄsÄ, ime tilÄ, ime taį¹įøulÄā ti; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu
imamĀ·eva kÄyaį¹, uddhaį¹ pÄdatalÄ adho kesaĀ·matthakÄ, tacaĀ·pariyantaį¹
pÅ«raį¹ nÄnappakÄrassa asucino paccavekkhati: āAtthi imasmiį¹ kÄye kesÄ
lomÄ nakhÄ dantÄ taco maį¹saį¹ nhÄru aį¹į¹hi aį¹į¹himiƱjaį¹ vakkaį¹ hadayaį¹
yakanaį¹ kilomakaį¹ pihakaį¹ papphÄsaį¹ antaį¹ antaguį¹aį¹ udariyaį¹ karÄ«saį¹
pittaį¹ semhaį¹ pubbo lohitaį¹ sedo medo assu vasÄ kheįø·o siį¹
ghÄį¹ikÄ lasikÄ
muttaį¹ā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ
vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na
ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati.
E. DhÄtumanasikÄra Pabba
Puna
caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu imamĀ·eva kÄyaį¹ yathÄĀ·į¹hitaį¹ yathÄĀ·paį¹ihitaį¹
dhÄtuso paccavekkhati: āAtthi imasmiį¹ kÄye pathavÄ«Ā·dhÄtu ÄpoĀ·dhÄtÅ«
tejoĀ·dhÄtÅ« vÄyoĀ·dhÄtÅ«ā ti.
SeyyathÄpi, bhikkhave, dakkho
goghÄtako vÄ goghÄtakĀ·antevÄsÄ« vÄ gÄviį¹ vadhitvÄ catuĀ·mahÄĀ·pathe bilaso
vibhajitvÄ nisinno assa; evameva kho, bhikkhave, bhikkhu imamĀ·eva kÄyaį¹
yathÄĀ·į¹hitaį¹ yathÄĀ·paį¹ihitaį¹ dhÄtuso paccavekkhati: āAtthi imasmiį¹ kÄye
pathavÄ«Ā·dhÄtu ÄpoĀ·dhÄtÅ« tejoĀ·dhÄtÅ« vÄyoĀ·dhÄtÅ«ā ti.
Iti ajjhattaį¹
vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
F. Navasivathika Pabba
(1)Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ ekÄhaĀ·mataį¹ vÄ dvÄ«haĀ·mataį¹ vÄ tÄ«haĀ·mataį¹ vÄ
uddhumÄtakaį¹ vinÄ«lakaį¹ vipubbakaĀ·jÄtaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati:
āayaį¹ pi kho kÄyo evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti
ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati;
āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(2)Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ kÄkehi vÄ khajjamÄnaį¹ kulalehi vÄ khajjamÄnaį¹
gijjhehi vÄ khajjamÄnaį¹ kaį¹
kehi vÄ khajjamÄnaį¹ sunakhehi vÄ khajjamÄnaį¹
byagghehi vÄ khajjamÄnaį¹ dÄ«pÄ«hi vÄ khajjamÄnaį¹ siį¹
gÄlehi vÄ khajjamÄnaį¹
vividhehi vÄ pÄį¹akaĀ·jÄtehi khajjamÄnaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati:
āayaį¹ pi kho kÄyo evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti
ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati;
āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(3)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikaĀ·saį¹
khalikaį¹ saĀ·maį¹saĀ·lohitaį¹
nhÄruĀ·sambandhaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo
evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(4)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikaĀ·saį¹
khalikaį¹ niĀ·maį¹saĀ·lohitaĀ·makkhitaį¹
nhÄruĀ·sambandhaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo
evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(5)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikaĀ·saį¹
khalikaį¹ apagataĀ·maį¹saĀ·lohitaį¹
nhÄruĀ·sambandhaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo
evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(6)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikÄni apagataĀ·sambandhÄni disÄ vidisÄ
vikkhittÄni, aƱƱena hatthĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena pÄdĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena
gopphakĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena jaį¹
ghĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena Å«ruĀ·į¹į¹hikaį¹ aƱƱena
kaį¹iĀ·į¹į¹hikaį¹ aƱƱena phÄsukĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena piį¹į¹hĀ·iį¹į¹hikaį¹ aƱƱena
khandhĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena gÄ«vĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena hanukĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena
dantĀ·aį¹į¹hikaį¹ aƱƱena sÄ«sakaį¹Ähaį¹, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹
pi kho kÄyo evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti
ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ«
viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati;
āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(7)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikÄni setÄni saį¹
khaĀ·vaį¹į¹aĀ·paį¹ibhÄgÄni, so
imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ«
evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na
ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati.
(8)Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu
seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹ sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikÄni puƱjaĀ·kitÄni
terovassikÄni, so imamĀ·eva kÄyaį¹ upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo
evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati; āatthi kÄyoā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
(9)
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu seyyathÄpi passeyya sarÄ«raį¹
sivathikÄya chaįøįøitaį¹ aį¹į¹hikÄni pÅ«tÄ«ni cuį¹į¹akaĀ·jÄtÄni, so imamĀ·eva kÄyaį¹
upasaį¹harati: āayaį¹ pi kho kÄyo evaį¹Ā·dhammo evaį¹Ā·bhÄvÄ« evaį¹Ā·anĀ·atÄ«toā
ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ kÄye
kÄyÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
kÄyasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ kÄyasmiį¹ viharati;
āatthi kÄyoā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati.
II. VedanÄnupassanÄ
Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu vedanÄsu vedanÄnupassÄ« viharati?
Idha, bhikkhave, bhikkhu sukhaį¹ vÄ vedanaį¹ vedayamÄno āsukhaį¹ vedanaį¹
vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti; dukkhaį¹ vÄ vedanaį¹ vedayamÄno ādukkhaį¹ vedanaį¹
vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti; aĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹ vÄ vedanaį¹ vedayamÄno
āaĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹ vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti. SÄmisaį¹ vÄ sukhaį¹
vedanaį¹ vedayamÄno āsÄmisaį¹ sukhaį¹ vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti;
nirÄmisaį¹ vÄ sukhaį¹ vedanaį¹ vedayamÄno ānirÄmisaį¹ sukhaį¹ vedanaį¹
vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti. SÄmisaį¹ vÄ dukkhaį¹ vedanaį¹ vedayamÄno āsÄmisaį¹
dukkhaį¹ vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti; nirÄmisaį¹ vÄ dukkhaį¹ vedanaį¹
vedayamÄno ānirÄmisaį¹ dukkhaį¹ vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti. SÄmisaį¹ vÄ
aĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹ vedanaį¹ vedayamÄno āsÄmisaį¹ aĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹
vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti; nirÄmisaį¹ vÄ aĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹ vedanaį¹
vedayamÄno ānirÄmisaį¹ aĀ·dukkham-aĀ·sukhaį¹ vedanaį¹ vedayÄmÄ«ā ti pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ vedanÄsu vedanÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ vedanÄsu
vedanÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ vedanÄsu vedanÄnupassÄ«
viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ vedanÄsu viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ vedanÄsu viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ vedanÄsu viharati; āatthi vedanÄā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na
ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu vedanÄsu
vedanÄnupassÄ« viharati.
III. CittÄnupassanÄ
Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu citte cittÄnupassÄ« viharati?
Idha, bhikkhave, bhikkhu saĀ·rÄgaį¹ vÄ cittaį¹ āsaĀ·rÄgaį¹ cittaį¹ā ti
pajÄnÄti, vÄ«taĀ·rÄgaį¹ vÄ cittaį¹ āvÄ«taĀ·rÄgaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, saĀ·dosaį¹
vÄ cittaį¹ āsaĀ·dosaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, vÄ«taĀ·dosaį¹ vÄ cittaį¹
āvÄ«taĀ·dosaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, saĀ·mohaį¹ vÄ cittaį¹ āsaĀ·mohaį¹ cittaį¹ā ti
pajÄnÄti, vÄ«taĀ·mohaį¹ vÄ cittaį¹ āvÄ«taĀ·mohaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti,
saį¹
khittaį¹ vÄ cittaį¹ āsaį¹
khittaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, vikkhittaį¹ vÄ
cittaį¹ āvikkhittaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, mahaggataį¹ vÄ cittaį¹ āmahaggataį¹
cittaį¹ā ti pajÄnÄti, aĀ·mahaggataį¹ vÄ cittaį¹ āaĀ·mahaggataį¹ cittaį¹ā ti
pajÄnÄti, saĀ·uttaraį¹ vÄ cittaį¹ āsaĀ·uttaraį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti,
anĀ·uttaraį¹ vÄ cittaį¹ āanĀ·uttaraį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, samÄhitaį¹ vÄ
cittaį¹ āsamÄhitaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, aĀ·samÄhitaį¹ vÄ cittaį¹
āaĀ·samÄhitaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti, vimuttaį¹ vÄ cittaį¹ āvimuttaį¹ cittaį¹ā
ti pajÄnÄti, aĀ·vimuttaį¹ vÄ cittaį¹ āaĀ·vimuttaį¹ cittaį¹ā ti pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ citte cittÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ citte
cittÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ citte cittÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ cittasmiį¹ viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
cittasmiį¹ viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ cittasmiį¹ viharati;
āatthi cittaį¹ā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu citte cittÄnupassÄ« viharati.
IV. DhammÄnupassanÄ
A. NÄ«varaį¹a Pabba
Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati?
Idha, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, paƱcasu
nÄ«varaį¹esu. Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ«
viharati, paƱcasu nÄ«varaį¹esu?
Idha, bhikkhave, bhikkhu santaį¹ vÄ
ajjhattaį¹ kÄmacchandaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ kÄmacchandoā ti pajÄnÄti;
aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ kÄmacchandaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ kÄmacchandoā ti
pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa kÄmacchandassa uppÄdo hoti taį¹ ca
pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa kÄmacchandassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca
pajÄnÄti; yathÄ ca pahÄ«nassa kÄmacchandassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca
pajÄnÄti.
Idha, bhikkhave, bhikkhu santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ byÄpÄdaį¹
āatthi me ajjhattaį¹ byÄpÄdoā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ byÄpÄdaį¹
ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ byÄpÄdoā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
byÄpÄdassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa byÄpÄdassa
pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca pahÄ«nassa byÄpÄdassa Äyatiį¹
anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Idha, bhikkhave, bhikkhu santaį¹
vÄ ajjhattaį¹ thinamiddhaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ thinamiddhaį¹ā ti pajÄnÄti;
aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ thinamiddhaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ thinamiddhaį¹ā
ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa thinamiddhassa uppÄdo hoti taį¹ ca
pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa thinamiddhassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca
pajÄnÄti; yathÄ ca pahÄ«nassa thinamiddhassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca
pajÄnÄti.
Idha, bhikkhave, bhikkhu santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
uddhacca-kukkuccaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ uddhacca-kukkuccaį¹ā ti pajÄnÄti;
aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ uddhacca-kukkuccaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹
uddhacca-kukkuccaį¹ā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
uddhacca-kukkuccassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa
uddhacca-kukkuccassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca pahÄ«nassa
uddhacca-kukkuccassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Idha,
bhikkhave, bhikkhu santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ vicikicchaį¹ āatthi me ajjhattaį¹
vicikicchÄā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ vicikicchaį¹ ānĀ·atthi me
ajjhattaį¹ vicikicchÄā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannÄya vicikicchÄya
uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannÄya vicikicchÄya pahÄnaį¹
hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca pahÄ«nÄya vicikicchÄya Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo
hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ«
viharati, bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ
vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu
viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati; āatthi dhammÄā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, paƱcasu
nÄ«varaį¹esu.
B. Khandha Pabba
Puna caĀ·paraį¹, bhikkhave,
bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati paƱcasu upÄdÄnakkhandhesu.
Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu dhammesu cittÄnupassÄ« viharati,
paƱcasu upÄdÄnakkhandhesu?
Idha, bhikkhave, bhikkhu, āiti rÅ«paį¹,
iti rÅ«passa samudayo, iti rÅ«passa atthaį¹
gamo; iti vedanÄ, iti vedanÄya
samudayo, iti vedanÄya atthaį¹
gamo; iti saƱƱÄ, iti saƱƱÄya samudayo, iti
saƱƱÄya atthaį¹
gamo; iti saį¹
khÄrÄ, iti saį¹
khÄrÄnaį¹ samudayo, iti
saį¹
khÄrÄnaį¹ atthaį¹
gamo; iti viƱƱÄį¹aį¹, iti viƱƱÄį¹assa samudayo, iti
viƱƱÄį¹assa atthaį¹
gamoā ti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ dhammesu
dhammÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
dhammesu viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati;
āatthi dhammÄā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ«
viharati, paƱcasu upÄdÄnakkhandhesu.
C. Äyatana Pabba
Puna
caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, chasu
ajjhattikaĀ·bÄhiresu Äyatanesu. Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu
dhammesu cittÄnupassÄ« viharati, chasu ajjhattikaĀ·bÄhiresu Äyatanesu?
Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhuį¹ ca pajÄnÄti, rÅ«pe ca pajÄnÄti, yaį¹ ca
tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa
saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Sotaį¹ ca
pajÄnÄti, sadde ca pajÄnÄti, yaį¹ ca tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati
saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo
hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹
ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹
ca pajÄnÄti.
GhÄnaį¹ ca pajÄnÄti, gandhe ca pajÄnÄti, yaį¹ ca
tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa
saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Jivhaį¹ ca
pajÄnÄti, rase ca pajÄnÄti, yaį¹ ca tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati
saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo
hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹
ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹
ca pajÄnÄti.
KÄyaį¹ ca pajÄnÄti, phoį¹į¹habbe ca pajÄnÄti, yaį¹ ca
tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca
uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa
saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Manaį¹ ca
pajÄnÄti, dhamme ca pajÄnÄti, yaį¹ ca tadĀ·ubhayaį¹ paį¹icca uppajjati
saį¹yojanaį¹ taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca anĀ·uppannassa saį¹yojanassa uppÄdo
hoti taį¹ ca pajÄnÄti, yathÄ ca uppannassa saį¹yojanassa pahÄnaį¹ hoti taį¹
ca pajÄnÄti, yathÄ ca pahÄ«nassa saį¹yojanassa Äyatiį¹ anĀ·uppÄdo hoti taį¹
ca pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati,
bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ
dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu
viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati,
samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati; āatthi dhammÄā ti vÄ
panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya
paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke upÄdiyati.
EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, chasu
ajjhattikaĀ·bÄhiresu Äyatanesu.
D. Bojjhaį¹
ga Pabba
Puna
caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, sattasu
bojjhaį¹
gesu. Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu dhammesu cittÄnupassÄ«
viharati, sattasu bojjhaį¹
gesu?
Idha, bhikkhave, bhikkhu santaį¹
vÄ ajjhattaį¹ satiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ satiĀ·sambojjhaį¹
goā
ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ satiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me
ajjhattaį¹ satiĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
satiĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa
satiĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹
dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹
dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca
uppannassa dhammavicayaĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca
pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me
ajjhattaį¹ vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
goā ti
pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹
ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa vÄ«riyaĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya
pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti;
aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹
pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa
pÄ«tiĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ passaddhiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹
passaddhiĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
passaddhiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ passaddhiĀ·sambojjhaį¹
goā ti
pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa passaddhiĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti
taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa passaddhiĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya
pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹ samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
goā ti
pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me
ajjhattaį¹ samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa
samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹ ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa
samÄdhiĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Santaį¹ vÄ ajjhattaį¹ upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ āatthi me ajjhattaį¹
upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
goā ti pajÄnÄti; aĀ·santaį¹ vÄ ajjhattaį¹
upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
gaį¹ ānĀ·atthi me ajjhattaį¹ upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
goā ti
pajÄnÄti; yathÄ ca anĀ·uppannassa upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
gassa uppÄdo hoti taį¹
ca pajÄnÄti; yathÄ ca uppannassa upekkhÄĀ·sambojjhaį¹
gassa bhÄvanÄya
pÄripÅ«rÄ« hoti taį¹ ca pajÄnÄti.
Iti ajjhattaį¹ vÄ dhammesu
dhammÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati,
ajjhatta-bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati;
samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati, vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ
dhammesu viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati;
āatthi dhammÄā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ hoti, yÄvadeva
ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na ca kiƱci loke
upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ«
viharati, sattasu bojjhaį¹
gesu
E. Sacca Pabba
Puna
caĀ·paraį¹, bhikkhave, bhikkhu dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, catÅ«su
ariyasaccesu. Kathaį¹ ca pana, bhikkhave, bhikkhu dhammesu cittÄnupassÄ«
viharati, catūsu ariyasaccesu?
Idha, bhikkhave, bhikkhu āidaį¹
dukkhaį¹ā ti yathÄĀ·bhÅ«taį¹ pajÄnÄti, āayaį¹ dukkhaĀ·samudayoā ti
yathÄĀ·bhÅ«taį¹ pajÄnÄti, āayaį¹ dukkhaĀ·nirodhoā ti yathÄĀ·bhÅ«taį¹ pajÄnÄti,
āayaį¹ dukkhaĀ·nirodhaĀ·gÄminÄ« paį¹ipadÄā ti yathÄĀ·bhÅ«taį¹ pajÄnÄti.
E1. Dukkhasacca Niddesa
Katamaį¹ ca, bhikkhave, dukkhaį¹ ariyaĀ·saccaį¹? JÄti-pi dukkhÄ, jarÄ-pi
dukkhÄ (byÄdhi-pi dukkho) maraį¹am-pi dukkhaį¹,
sokaĀ·paridevaĀ·dukkhaĀ·domanassĀ·upÄyÄsÄ pi dukkhÄ, aĀ·pĀ·piyehi sampayogo
dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi dukkhaį¹;
saį¹
khittena paƱcĀ·upÄdÄnaĀ·kĀ·khandhÄ dukkhÄ.
KatamÄ ca, bhikkhave,
jÄti? YÄ tesaį¹ tesaį¹ sattÄnaį¹ tamhi tamhi satta-nikÄye jÄti saƱjÄti
okkanti nibbatti abhinibbatti khandhÄnaį¹ pÄtubhÄvo ÄyatanÄnaį¹ paį¹ilÄbho.
Ayaį¹ vuccati, bhikkhave, jÄti.
KatamÄ ca, bhikkhave, jarÄ? YÄ
tesaį¹ tesaį¹ sattÄnaį¹ tamhi tamhi satta-nikÄye jarÄ jÄ«raį¹atÄ khaį¹įøiccaį¹
pÄliccaį¹ valittacatÄ Äyuno saį¹hÄni indriyÄnaį¹ paripÄko: ayaį¹ vuccati,
bhikkhave, jarÄ.
Katamaį¹ ca, bhikkhave, maraį¹aį¹? YÄ tesaį¹ tesaį¹
sattÄnaį¹ tamhi tamhi satta-nikÄyÄ cuti cavanatÄ bhedo antaradhÄnaį¹ maccu
maraį¹aį¹ kÄlakiriyÄ khandhÄnaį¹ bhedo kaįø·evarassa nikkhepo, idaį¹ vuccati,
bhikkhave, maraį¹aį¹.
Katamo ca, bhikkhave, soko? Yo kho,
bhikkhave, aƱƱatarĀ·aƱƱatarena byasanena samannÄgatassa
aƱƱatarĀ·aƱƱatarena dukkhaĀ·dhammena phuį¹į¹hassa soko socanÄ socitaĀ·ttaį¹
antoĀ·soko antoĀ·parisoko, ayaį¹ vuccati, bhikkhave, soko.
Katamo
ca, bhikkhave, paridevo? Yo kho, bhikkhave, aƱƱatarĀ·aƱƱatarena byasanena
samannÄgatassa aƱƱatarĀ·aƱƱatarena dukkhaĀ·dhammena phuį¹į¹hassa Ädevo
paridevo ÄdevanÄ paridevanÄ Ädevitattaį¹ paridevitattaį¹, ayaį¹ vuccati,
bhikkhave, paridevo.
Katamaį¹ ca, bhikkhave, dukkhaį¹? Yaį¹ kho,
bhikkhave, kÄyikaį¹ dukkhaį¹ kÄyikaį¹ aĀ·sÄtaį¹ kÄyaĀ·samphassaĀ·jaį¹ dukkhaį¹
aĀ·sÄtaį¹ vedayitaį¹, idaį¹ vuccati, bhikkhave, dukkhaį¹.
Katamaį¹ ca,
bhikkhave, domanassaį¹? Yaį¹ kho, bhikkhave, cetasikaį¹ dukkhaį¹ cetasikaį¹
aĀ·sÄtaį¹ manoĀ·samphassaĀ·jaį¹ dukkhaį¹ aĀ·sÄtaį¹ vedayitaį¹, idaį¹ vuccati,
bhikkhave, domanassaį¹.
Katamo ca, bhikkhave, upÄyÄso? Yo kho,
bhikkhave, aƱƱatarĀ·aƱƱatarena byasanena samannÄgatassa
aƱƱatarĀ·aƱƱatarena dukkhaĀ·dhammena phuį¹į¹hassa ÄyÄso upÄyÄso ÄyÄsitattaį¹
upÄyÄsitattaį¹, ayaį¹ vuccati, bhikkhave, upÄyÄso.
Katamo ca,
bhikkhave, aĀ·pĀ·piyehi sampayogo dukkho? Idha yassa te honti anĀ·iį¹į¹hÄ
aĀ·kantÄ aĀ·manÄpÄ rÅ«pÄ saddÄ gandhÄ rasÄ phoį¹į¹habbÄ dhammÄ, ye vÄ
panĀ·assa te honti anĀ·atthaĀ·kÄmÄ aĀ·hitaĀ·kÄmÄ aĀ·phÄsukaĀ·kÄmÄ
aĀ·yogaĀ·kĀ·khemaĀ·kÄmÄ, yÄ tehi saddhiį¹ saį¹
gati samÄgamo samodhÄnaį¹
missÄ«bhÄvo, ayaį¹ vuccati, bhikkhave, aĀ·pĀ·piyehi sampayogo dukkho.
Katamo ca, bhikkhave, piyehi vippayogo dukkho? Idha yassa te honti
iį¹į¹hÄ kantÄ manÄpÄ rÅ«pÄ saddÄ gandhÄ rasÄ phoį¹į¹habbÄ dhammÄ, ye vÄ
panĀ·assa te honti atthaĀ·kÄmÄ hitaĀ·kÄmÄ phÄsukaĀ·kÄmÄ yogaĀ·kĀ·khemaĀ·kÄmÄ
mÄtÄ vÄ pitÄ vÄ bhÄtÄ vÄ bhaginÄ« vÄ mittÄ vÄ amaccÄ vÄ Ć±ÄtiĀ·sÄlohitÄ vÄ,
yÄ tehi saddhiį¹ aĀ·saį¹
gati aĀ·samÄgamo aĀ·samodhÄnaį¹ aĀ·missÄ«bhÄvo, ayaį¹
vuccati, bhikkhave, piyehi vippayogo dukkho.
Katamaį¹ ca,
bhikkhave, yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi dukkhaį¹? JÄtiĀ·dhammÄnaį¹,
bhikkhave, sattÄnaį¹ evaį¹ icchÄ uppajjati: āaho vata mayaį¹ na jÄtiĀ·dhammÄ
assÄma na ca vata no jÄti ÄgaccheyyÄā ti. Na kho panĀ·etaį¹ icchÄya
pattabbaį¹. Idaį¹ pi yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi dukkhaį¹.
JarÄĀ·dhammÄnaį¹, bhikkhave, sattÄnaį¹ evaį¹ icchÄ uppajjati: āaho vata
mayaį¹ na jarÄĀ·dhammÄ assÄma na ca vata no jarÄ ÄgaccheyyÄā ti. Na kho
panĀ·etaį¹ icchÄya pattabbaį¹. Idaį¹ pi yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi
dukkhaį¹.
ByÄdhiĀ·dhammÄnaį¹, bhikkhave, sattÄnaį¹ evaį¹ icchÄ
uppajjati: āaho vata mayaį¹ na byÄdhiĀ·dhammÄ assÄma na ca vata no byÄdhi
ÄgaccheyyÄā ti. Na kho panĀ·etaį¹ icchÄya pattabbaį¹. Idaį¹ pi yampicchaį¹ na
labhati tamĀ·pi dukkhaį¹.
Maraį¹aĀ·dhammÄnaį¹, bhikkhave, sattÄnaį¹
evaį¹ icchÄ uppajjati: āaho vata mayaį¹ na maraį¹aĀ·dhammÄ assÄma na ca vata
no maraį¹a ÄgaccheyyÄā ti. Na kho panĀ·etaį¹ icchÄya pattabbaį¹. Idaį¹ pi
yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi dukkhaį¹.
SokaĀ·paridevaĀ·dukkhaĀ·domanassĀ·upÄyÄsaĀ·dhammÄnaį¹, bhikkhave, sattÄnaį¹
evaį¹ icchÄ uppajjati: āaho vata mayaį¹ na
sokaĀ·paridevaĀ·dukkhaĀ·domanassĀ·upÄyÄsaĀ·dhammÄ assÄma na ca vata no
sokaĀ·paridevaĀ·dukkhaĀ·domanassĀ·upÄyÄsaĀ·dhammÄ Ägaccheyyuį¹ā ti. Na kho
panĀ·etaį¹ icchÄya pattabbaį¹. Idaį¹ pi yampicchaį¹ na labhati tamĀ·pi
dukkhaį¹.
Katame ca, bhikkhave, saį¹
khittena paƱcĀ·upÄdÄnaĀ·kĀ·khandhÄ
dukkhÄ? Seyyathidaį¹: rÅ«pĀ·upÄdÄnakkhandho vedanĀ·upÄdÄnakkhandho
saƱƱĀ·upÄdÄnakkhandho saį¹
khÄrĀ·upÄdÄnakkhandho viƱƱÄį¹Ā·upÄdÄnakkhandho. Ime
vuccanti, bhikkhave, saį¹
khittena paƱcĀ·upÄdÄnaĀ·kĀ·khandhÄ dukkhÄ.
Idaį¹ vuccati, bhikkhave, dukkhaį¹ ariyasaccaį¹.
E2. Samudayasacca Niddesa
Katamaį¹ ca, bhikkhave, dukkhaĀ·samudayaį¹ ariyaĀ·saccaį¹? YĀ·Äyaį¹ taį¹hÄ
ponobbhavikÄ nandiĀ·rÄgaĀ·sahagatÄ tatraĀ·tatrĀ·ÄbhinandinÄ«, seyyathidaį¹:
kÄma-taį¹hÄ, bhava-taį¹hÄ, vibhava-taį¹hÄ. SÄ kho panĀ·esÄ, bhikkhave, taį¹hÄ
kattha uppajjamÄnÄ uppajjati, kattha nivisamÄnÄ nivisati? Yaį¹ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati.
KiƱca loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹? Cakkhu
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. Sotaį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. GhÄnaį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. JivhÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. Kayo loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. Mano
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. SaddÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. GandhÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. RasÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. Phoį¹į¹habbÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. DhammÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati.
CakkhuĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. SotaĀ·viƱƱÄį¹aį¹
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. GhÄnaĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. JivhÄĀ·viƱƱÄį¹aį¹
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. KÄyaĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. ManoĀ·viƱƱÄį¹aį¹
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati.
CakkhuĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
SotaĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. GhÄnaĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. JivhÄĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. KÄyaĀ·samphasso loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. ManoĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
CakkhuĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. SotaĀ·samphassaĀ·jÄ
vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati,
ettha nivisamÄnÄ nivisati. GhÄnaĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. JivhÄĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
KÄyaĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. ManoĀ·samphassaĀ·jÄ
vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati,
ettha nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
SaddaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. GandhaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. RasaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. Phoį¹į¹habbaĀ·saĆ±Ć±Ä loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. DhammaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. SaddaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. GandhaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. RasaĀ·saƱcetanÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. Phoį¹į¹habbaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
DhammaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. SaddaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. GandhaĀ·taį¹hÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. RasaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. Phoį¹į¹habbaĀ·taį¹hÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. DhammaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. SaddaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. GandhaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. RasaĀ·vitakko loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. Phoį¹į¹habbaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
DhammaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
RÅ«pÄĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. SaddaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. GandhaĀ·vicÄro loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha
nivisamÄnÄ nivisati. RasaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati.
Phoį¹į¹habbaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ
uppajjati, ettha nivisamÄnÄ nivisati. DhammaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ uppajjamÄnÄ uppajjati, ettha nivisamÄnÄ
nivisati. Idaį¹ vuccati, bhikkhave, dukkhaĀ·samudayaį¹ ariyasaccaį¹.
E3. Nirodhasacca Niddesa
Katamaį¹ ca, bhikkhave, dukkhaĀ·nirodhaį¹ ariyaĀ·saccaį¹? Yo tassÄ-yĀ·eva
taį¹hÄya asesa-virÄga-nirodho cÄgo paį¹inissaggo mutti anÄlayo. SÄ kho
panĀ·esÄ, bhikkhave, taį¹hÄ kattha pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, kattha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati? Yaį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
KiƱca loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹? Cakkhu loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Sotaį¹ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GhÄnaį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. JivhÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Kayo loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Mano loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati.
RÅ«pÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. SaddÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GandhÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. RasÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Phoį¹į¹habbÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. DhammÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
CakkhuĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. SotaĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GhÄnaĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. JivhÄĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
KÄyaĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. ManoĀ·viƱƱÄį¹aį¹ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati.
CakkhuĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. SotaĀ·samphasso
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GhÄnaĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
JivhÄĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. KÄyaĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. ManoĀ·samphasso loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
CakkhuĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. SotaĀ·samphassaĀ·jÄ
vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati,
ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GhÄnaĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. JivhÄĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
KÄyaĀ·samphassaĀ·jÄ vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. ManoĀ·samphassaĀ·jÄ
vedanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati,
ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
RÅ«pÄĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. SaddaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GandhaĀ·saĆ±Ć±Ä loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. RasaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
Phoį¹į¹habbaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. DhammaĀ·saĆ±Ć±Ä loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati.
RÅ«pÄĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
SaddaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GandhaĀ·saƱcetanÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. RasaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
Phoį¹į¹habbaĀ·saƱcetanÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. DhammaĀ·saƱcetanÄ loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
RÅ«pÄĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
SaddaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GandhaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. RasaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Phoį¹į¹habbaĀ·taį¹hÄ
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. DhammaĀ·taį¹hÄ loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
RÅ«pÄĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. SaddaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. GandhaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ
pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. RasaĀ·vitakko loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. Phoį¹į¹habbaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹
etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
DhammaĀ·vitakko loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
RÅ«pÄĀ·vicÄro loke
piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. SaddaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. GandhaĀ·vicÄro
loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha
nirujjhamÄnÄ nirujjhati. RasaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ
taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati.
Phoį¹į¹habbaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹ sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ
pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ nirujjhati. DhammaĀ·vicÄro loke piyaĀ·rÅ«paį¹
sÄtaĀ·rÅ«paį¹ etthesÄ taį¹hÄ pahÄ«yamÄnÄ pahÄ«yati, ettha nirujjhamÄnÄ
nirujjhati. Idaį¹ vuccati, bhikkhave, dukkhaĀ·nirodhaį¹ ariyasaccaį¹.
E4. Maggasacca Niddesa
Katamaį¹ ca, bhikkhave, dukkhaĀ·nirodhaĀ·gÄminÄ« paį¹ipadÄ ariyaĀ·saccaį¹?
AyamĀ·eva ariyo aį¹į¹haį¹
giko maggo, seyyathidaį¹ sammÄdiį¹į¹hi, sammÄsaį¹
kappo,
sammÄvÄcÄ, sammÄkammanto, sammÄ-ÄjÄ«vo, sammÄvÄyÄmo, sammÄsati,
sammÄsamÄdhi.
KatamÄ ca, bhikkhave, sammÄdiį¹į¹hi? Yaį¹ kho,
bhikkhave, dukkhe ƱÄį¹aį¹, dukkha-samudaye ƱÄį¹aį¹ , dukkha-nirodhe ƱÄį¹aį¹,
dukkha-nirodha-gÄminiyÄ paį¹ipadÄya ƱÄį¹aį¹ ayaį¹ vuccati, bhikkhave,
sammÄdiį¹į¹hi.
Katamo ca, bhikkhave, sammÄsaį¹
kappo? Yo kho,
bhikkhave, nekkhamma-saį¹
kappo , abyÄpÄda-saį¹
kappo, avihiį¹sÄ-saį¹
kappo
ayaį¹ vuccati, bhikkhave, sammÄsaį¹
kappo.
KatamÄ ca, bhikkhave,
sammÄvÄcÄ? YÄ kho, bhikkhave, musÄvÄdÄ veramaį¹Ä«, pisuį¹Äya vÄcÄya
veramaį¹Ä«, pharusÄya vÄcÄya veramaį¹Ä«, samphappalÄpÄ veramaį¹Ä« ayaį¹
vuccati, bhikkhave, sammÄvÄcÄ.
Katamo ca, bhikkhave,
sammÄ-kammanto? YÄ kho, bhikkhave, pÄį¹ÄtipÄtÄ veramaį¹Ä«, adinnÄdÄnÄ
veramaį¹Ä«, abrahmacariyÄ veramaį¹Ä« ayaį¹ vuccati, bhikkhave,
sammÄ-kammanto.
Katamo ca, bhikkhave, sammÄ-ÄjÄ«vo? Idha,
bhikkhave, ariya-sÄvako micchÄ-ÄjÄ«vaį¹ pahÄya sammÄ-ÄjÄ«vena jÄ«vitaį¹
kappeti ayaį¹ vuccati, bhikkhave, sammÄ-ÄjÄ«vo.
Katamo ca,
bhikkhave, sammÄvÄyÄmo? Idha, bhikkhave, bhikkhu anuppannÄnaį¹ pÄpakÄnaį¹
akusalÄnaį¹ dhammÄnaį¹ anuppÄdÄya chandaį¹ janeti vÄyamati vÄ«riyaį¹ Ärabhati
cittaį¹ paggaį¹hÄti padahati; uppannÄnaį¹ pÄpakÄnaį¹ akusalÄnaį¹ dhammÄnaį¹
pahÄnÄya chandaį¹ janeti vÄyamati vÄ«riyaį¹ Ärabhati cittaį¹ paggaį¹hÄti
padahati; anuppannÄnaį¹ kusalÄnaį¹ dhammÄnaį¹ uppÄdÄya chandaį¹ janeti
vÄyamati vÄ«riyaį¹ Ärabhati cittaį¹ paggaį¹hÄti padahati; uppannÄnaį¹
kusalÄnaį¹ dhammÄnaį¹ į¹hitiyÄ asammosÄya bhiyyobhÄvÄya vepullÄya bhÄvanÄya
pÄripÅ«riyÄ chandaį¹ janeti vÄyamati vÄ«riyaį¹ Ärabhati cittaį¹ paggaį¹hÄti
padahati. Ayaį¹ vuccati, bhikkhave, sammÄvÄyÄmo.
KatamÄ ca,
bhikkhave, sammÄsati? Idha, bhikkhave, bhikkhu kÄye kÄyÄnupassÄ« viharati
ÄtÄpÄ« sampajÄno satimÄ, vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹. VedanÄsu
vedanÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ« sampajÄno satimÄ, vineyya loke
abhijjhÄ-domanassaį¹. Citte cittÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ« sampajÄno satimÄ,
vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹. Dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati ÄtÄpÄ«
sampajÄno satimÄ, vineyya loke abhijjhÄ-domanassaį¹. Ayaį¹ vuccati,
bhikkhave, sammÄsati.
Katamo ca, bhikkhave, sammÄsamÄdhi? Idha,
bhikkhave, bhikkhu vivicceva kÄmehi vivicca akusalehi dhammehi
savitakkaį¹ savicÄraį¹ vivekajaį¹ pÄ«tisukhaį¹ paį¹hamaį¹ jhÄnaį¹ upasampajja
viharati. VitakkavicÄrÄnaį¹ vÅ«pasamÄ ajjhattaį¹ sampasÄdanaį¹ cetaso
ekodibhÄvaį¹ avitakkaį¹ avicÄraį¹ samÄdhijaį¹ pÄ«tisukhaį¹ dutiyaį¹ jhÄnaį¹
upasampajja viharati. PÄ«tiyÄ ca virÄgÄ upekkhako ca viharati sato ca
sampajÄno, sukhaƱca kÄyena paį¹isaį¹vedeti yaį¹ taį¹ ariyÄ Äcikkhanti:
āupekkhako satimÄ sukhavihÄrÄ«āti tatiyaį¹ jhÄnaį¹ upasampajja viharati.
Sukhassa ca pahÄnÄ dukkhassa ca pahÄnÄ pubbeva somanassa-domanassÄnaį¹
atthaį¹
gamÄ adukkham-asukhaį¹ upekkhÄ-sati-pÄrisuddhiį¹ catutthaį¹ jhÄnaį¹
upasampajja viharati. Ayaį¹ vuccati, bhikkhave, sammÄsamÄdhi ti.
Idaį¹ vuccati, bhikkhave, dukkhaĀ·nirodhaĀ·gÄminÄ« paį¹ipadÄ ariyaĀ·saccaį¹.
Iti ajjhattaį¹ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ« viharati, bahiddhÄ vÄ dhammesu
dhammÄnupassÄ« viharati, ajjhatta-bahiddhÄ vÄ dhammesu dhammÄnupassÄ«
viharati; samudaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati,
vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ« vÄ dhammesu viharati, samudaya-vaya-dhammĀ·ÄnupassÄ«
vÄ dhammesu viharati; āatthi dhammÄā ti vÄ panĀ·assa sati paccupaį¹į¹hitÄ
hoti, yÄvadeva ƱÄį¹aĀ·mattÄya paį¹issatiĀ·mattÄya, aĀ·nissito ca viharati, na
ca kiƱci loke upÄdiyati. EvamĀ·pi kho, bhikkhave, bhikkhu dhammesu
dhammÄnupassÄ« viharati, catÅ«su ariyasaccesu.
Satipaį¹į¹hÄnabhÄvanÄ Nisaį¹sa
Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya
sattaĀ·vassÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹:
diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, sati vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu,
bhikkhave, sattaĀ·vassÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya cha vassÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹
phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, cha vassÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya paƱca vassÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹
aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese
anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, paƱca vassÄni. Yo hi koci,
bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya cattÄri vassÄni, tassa
dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ,
atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, cattÄri
vassÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya
tÄ«į¹Ä« vassÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹:
diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu,
bhikkhave, tÄ«į¹Ä« vassÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne
evaį¹ bhÄveyya dve vassÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹
pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, dve vassÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya ekaį¹ vassaį¹, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹
phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, ekaį¹ vassaį¹. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya satta mÄsÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹
aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese
anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, satta mÄsÄni. Yo hi koci,
bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya cha mÄsÄni, tassa
dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ,
atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, cha mÄsÄni.
Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya paƱca
mÄsÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva
dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave,
paƱca mÄsÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹
bhÄveyya cattÄri mÄsÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹
pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, cattÄri mÄsÄni. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya tÄ«į¹i mÄsÄni, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹
aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese
anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, tÄ«į¹i mÄsÄni. Yo hi koci,
bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya dvi mÄsÄni, tassa
dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ,
atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, dve mÄsÄni.
Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya ekaį¹
mÄsaį¹, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva
dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave,
ekaį¹ mÄsaį¹. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro satipaį¹į¹hÄne evaį¹
bhÄveyya aįøįøhaĀ·mÄsaį¹, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹ phalaį¹
pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
Tiį¹į¹hantu, bhikkhave, aįøįøhaĀ·mÄso. Yo hi koci, bhikkhave, ime cattÄro
satipaį¹į¹hÄne evaį¹ bhÄveyya sattÄhaį¹, tassa dvinnaį¹ phalÄnaį¹ aƱƱataraį¹
phalaį¹ pÄį¹ikaį¹
khaį¹: diį¹į¹heva dhamme aƱƱÄ, atthi vÄ upÄdisese anÄgÄmitÄ.
āEkÄyano ayaį¹, bhikkhave, maggo sattÄnaį¹ visuddhiyÄ, soka-paridevÄnaį¹
samatikkamÄya, dukkha-domanassÄnaį¹ atthaį¹
gamÄya, ƱÄyassa adhigamÄya,
nibbÄnassa sacchikiriyÄya, yadidaį¹ cattÄro satipaį¹į¹hÄnÄā ti. Iti yaį¹ taį¹
vuttaį¹, idamĀ·etaį¹ paį¹icca vuttaį¹ ti.
IdamĀ·avoca bhagavÄ. AttamanÄ te bhikkhÅ« bhagavato bhÄsitaį¹ abhinanduį¹ ti.