126) Tsonga ra xikhale,128) Xitsonga Xaxa Xikhale .
Buddha Vacana .
— Marito ya musa wu pfuxiwile wun’we — .
— āṇi Sutta — .
Eka nkarhi lowu taka, ku ta va ni Bhikkhus loyi a nga ta yingisa .
Ku
vulavula hi tinkulumo to tano leti nga marito ya tathāgata, leti
dzikeke, leti dzikeke hi nhlamuselo, leti rhangelaka ku tlula misava,
(hi ku landzelelana) leti hlanganisiweke na vuhava, a ti nge nyiki
ndleve, a ti nge tirhisi mianakanyo ya tona eka vutivi, a ti nge
anakanyi hi tidyondzo teto . tani hi leswi swi nga ta tekiwa na ku va na
vutshila.
Ku
hambana ni sweswo, va ta yingisa ku vuriwa ka tinkulumo to tano leti
nga swivumbeko swa matsalwa leswi endliweke hi vatlhokovetseri, marito
ya vutlhari, mapapila ya vutlhari, hi vanhu lava humaka ehandle, kumbe
marito ya vadyondzisiwa, va ta lomba ndleve, va ta tirhisa mianakanyo ya
vona eka vutivi , va ta teka tidyondzo teto tanihi leti faneleke ku
tekiwa ni ku va ni vutshila.
Xisweswo,
Bhikkhus, tinkulumo leti nga marito ya Tathāgata, leti dzikeke, leti
dzikeke hi nhlamuselo, leti yisaka ehandle ka misava, (hi ku
landzelelana) leti hlanganisiweke ni vuhava, ti ta nyamalala.
Hikwalaho,
Bhikkhus, u fanele ku leteriwa hi ndlela leyi: ‘Hi ta yingisa ku
vulavula ka tinkulumo to tano leti nga marito ya Tathāgata, leti
dzikeke, leti dzikeke hi nhlamuselo, leti rhangelaka ku tlula misava,
(hi ku landzelelana) leti hlanganisiweke ni vuhava, hi ta lomba ndleve,
hi ta hi lomba, hi Hi ta tirhisa mianakanyo ya hina eka vutivi, hi ta
teka tidyondzo teto tanihi leti faneleke ku tekiwa ni ku va ni
vutshila.’ Leyi i ndlela leyi, Bhikkhus, mi faneleke ku tidyondzisa ha
yona.
Loko u nga kumi munhu wo ku seketela endleleni ya moya, famba u ri wexe. A ku na vuxaka na lava nga vupfangiki.
Tirha ku ponisiwa ka wena n’wini. U nga titsheganga hi van’wana.
I mianakanyo ya munhu hi yexe, ku nga ri nala wa yena kumbe nala, loyi a n’wi kokaka hi tindlela to biha.
A
ku na nchumu lowu nga yingisiki ku fana ni mianakanyo leyi nga
lawulekiki, naswona a ku na nchumu lowu yingisaka ku fana ni mianakanyo
leyi layaka.
Nala wa wena lonkulu a nge ku vavisi ngopfu ku fana ni mianakanyo ya wena leyi nga rindziwangiki.
Ambala ego ya wena ku fana na xiambalo xo olova xo ringanela.
Vanhu lava nga na mavonelo va famba ntsena va karhatana.
Eka
xibakabaka, a ku na ku hambana ka Vuxeni ni Vupela-dyambu; Vanhu va
tumbuluxa ku hambana emianakanyweni ya vona ivi endzhaku va pfumela
leswaku i ntiyiso.
Ku
hlayisa miri wu ri na rihanyo lerinene i ntirho…handle ka sweswo a hi
nge swi koti ku hlayisa miehleketo ya hina yi tiyile naswona yi ri
erivaleni.
A
ku na nchumu lowu chavisaka ku tlula mukhuva wa ku kanakana. Ku
kanakana ku hambanisa vanhu. I chefu leyi herisaka vunghana ni ku herisa
vuxaka lebyi tsakisaka. I mutwa lowu hlundzukisaka ni ku vava; I banga
leri dlayaka.
Mbyana
ayi tekiwi tani hi mbyana ya kahle hikuva i barker ya kahle. Wanuna a
nga tekiwi tanihi wanuna lonene hikuva i muvulavuri lonene.
Mixo wun’wana ni wun’wana hi velekiwa ra vumbirhi. Leswi hi swi endlaka namuntlha hi swona leswi nga swa nkoka swinene.
Akuna munyama woringanela emisaveni hinkwayo ku snuff out ku vonakala ka khandlela rin’we lerintsongo.
va
ni ntwela-vusiwana eka swivumbiwa hinkwaswo, lava fuweke ni lava
pfumalaka hi ku fanana; Un’wana ni un’wana u ni ku xaniseka ka yena.
Van’wana va xaniseka ngopfu, van’wana va xaniseka switsongo ngopfu.
Loko ku ri ni leswi faneleke ku endliwa, swi endle hi mbilu ya wena hinkwayo.
Ntsako a wu nge pfuki wu fike eka lava va tsandzekaka ku tlangela leswi se va nga na swona.”
A ku na ndlela yo ya eka ntsako. Ntsako i ndlela.
Swi hlekisa ku ehleketa leswaku munhu un’wana a nga ku endla u tsaka kumbe u nga tsaki.
Ntsako a wu titsheganga hi leswi u nga na swona kumbe leswaku u mani. Swi titshege ntsena hi leswi u swi ehleketaka.
Mianakanyo leyi layaka yi tisa ntsako.
Rirhandzu ra ntiyiso ri velekiwa hi ku twisisa.
1. I mianakanyo ya munhu hi yexe, ku nga ri nala wa yena kumbe nala, loyi a n’wi kokaka eka tindlela to biha.
2. A ku na ku chava eka munhu loyi mianakanyo ya yena yi nga tatiwangiki hi ku navela.
3. Ku rhula ku huma endzeni. U nga swi lavi handle ka swona.
4.
Munhu a nga vitaniwi Noble loyi a vavisaka swivumbiwa leswi hanyaka. Hi
ku ka a nga vavisi swivumbiwa leswi hanyaka munhu u vuriwa noble.
5.
Hambi u hlaya marito yo tala yo tala, hambiswiritano, yo tala u
vulavula, xana ma ta ku pfuna yini loko u nga endli nchumu eka wona?
6.
Eku heteleleni, swilo leswi swi na nkoka swinene: Xana u swi rhandze ku
fikela kwihi? Xana u hanye hi ku helela ku fikela kwihi? Xana u tshike
ku fikela kwihi?
7. Miehleketo i hinkwaswo. Leswi u ehleketaka leswaku u va swona.
8. Anakanyisisa … U nga hlweli, u nga tisoli endzhaku.
9. A wu nge xupuriwi hikwalaho ka vukarhi bya wena, u ta xupuriwa hi vukarhi bya wena.
10. Hluvula vukarhi hi lava nga hlundzuki. Hlula vubihi hi vunene. Hlula vubihi hi ku hanana. Hlula ku nga tshembeki hi ntiyiso.
11. Nyika, hambiloko u ri na switsongo ntsena.
12. Loko xiphiqo xi nga tlhantlhiwa ha yini ku vilela? Loko xiphiqo xi nga ta tlhantlhiwa ku vilela a swi nge ku pfuni nchumu.
13. A ku na ndlela yo ya eka ntsako: Ntsako i ndlela.
14. Hambi ku ri rifu a ri fanelanga ri chaviwa hi loyi a hanyeke hi vutlhari.
17. A ku na nchumu lowu nga ku vavisaka ku fana ni mianakanyo ya wena n’wini leyi nga rindziwangiki.
. , at least a hi fanga; Kutani, hinkwerhu a hi nkhenseni.
19. Ku kanakana hinkwaswo. Kuma ku vonakala ka wena n’wini.
20.
Hinkwaswo leswi hi nga swona i vuyelo bya leswi hi swi ehleketeke: swi
sekeriwe emiehleketweni ya hina naswona swi vumbiwile hi miehleketo ya
hina. Loko munhu a vulavula kumbe a endla hi mianakanyo yo biha, ku
xaniseka ku n’wi landzela loko vhilwa ri landzela nhlohlorhi ya
xivandzana lexi kokaka xigolonyana…. Loko wanuna a vulavula kumbe a
endla hi ku ehleketa kahle, ntsako wu n’wi landzela ku fana ni ndzhuti
lowu nga si tshamaka wu n’wi siya.
21. U nga tshami enkarhini lowu hundzeke, u nga lorhi hi vumundzuku, dzikisa mianakanyo eka nkarhi wa sweswi.
22. Rihanyo i nyiko leyikulu swinene, ku eneriseka rifuwo lerikulu, ku tshembeka vuxaka lebyinene ngopfu.
23. Ku tsandzeka ka xiviri ntsena evuton’wini a hi ku va ntiyiso eka leswinene leswi munhu a swi tivaka.
24.
A nga kona loyi a hi ponisaka handle ka hina. A nga kona loyi a nga swi
kotaka naswona a nga kona loyi a nga swi kotaka. Hina hi hexe hi fanele
hi famba hi ndlela.
25. Xihundla hinkwaxo xa vukona i ku pfumala ku chava.
26. Swilo swinharhu a swi nge fihli nkarhi wo leha: N’weti, Dyambu ni Ntiyiso.
27.
Ku endla hinkwaswo swi humelela hikwalaho ka mianakanyo. Loko
mianakanyo yi hundzuriwa xana ku endla swilo hi ndlela yo biha ku nga
tshama ku ri kona?
28. Hi le ka ntumbuluko wa swilo leswi ntsako wu humelelaka eka munhu loyi a n’wi tinyiketeleke.
29.
Magidi ya makhandlhela ma nga voningiwa hi khandlela rin’we, naswona
vutomi bya khandlela a byi nge hungutiwi. Ntsako a wu hungutiwi hi ku
averiwa.
30. Hi ku hiseka endla namuntlha leswi faneleke ku endliwa. I mani la tivaka? Mundzuku, rifu ri ta.
31.
Munhu a nga vitaniwi hi vutlhari hikuva u vulavula a tlhela a vulavula;
Kambe loko a ri ni ku rhula, a ri ni rirhandzu naswona a nga chavi
nchumu.
32.
U nga lavisisa eka vuako hinkwabyo eka munhu loyi a faneleke ku va na
rirhandzu na rirhandzu ra wena ku tlula wena, naswona munhu yoloye a nga
kumeki kun’wana na kun’wana. Wena, hi wexe, ku fana na munhu un’wana na
un’wana eka vuako hinkwabyo, u faneriwa hi rirhandzu na rirhandzu ra
wena.
33. Miehleketo leyi layaka yi tisa ntsako.
34.
Loyi a nga ha riki kona eka yena ku navela ni torha leri hambetaka ri
va; Xana u nga swi kotisa ku yini ku landzelela sweswo leswi pfuxeke,
leswi nga riki na track, naswona swi nga ri na mpimo lowu nga riki na
swipimelo.
35. Ku ti hlula i ntirho lowukulu ku tlula ku hlula van’wana.
36. A wu nge fambi ndlela ku kondza u va ndlela hi yoxe.
37. U lahlekeriwa ntsena hi leswi u swi namarhelaka.
38. Ku rhula ku huma endzeni. U nga swi lavi handle ka swona.
39.
Hi vumbiwa hi miehleketo ya hina; Hi va leswi hi swi ehleketaka. Loko
mianakanyo yi basile, ntsako wu landzela ku fana ni ndzhuti lowu nga si
tshamaka wu famba.
40.
Hambi u hlaya marito yo tala yo tala, hambiswiritano, yo tala u
vulavula, xana ma ta ku pfuna yini loko u nga endli nchumu eka wona?
41.
Ku nga khathariseki leswaku marito ma nga ri wahi lawa hi ma vulaka hi
ku khathalela vanhu ma ta ma twa ma kuceteriwa hi vona hi ku helela
kumbe hi ku vabya.
42. Swilo swinharhu a swi nge fihli nkarhi wo leha: N’weti, dyambu ni ntiyiso.
43. Nyika, hambiloko u ri na switsongo ntsena.
44.
U nga pfumeli eka nchumu ntsena hikuva u swi twile. U nga pfumeli eka
nchumu ntsena hileswi wu vulavuriwaka ni ku vulavuriwa ha wona hi vo
tala. U nga pfumeli eka nchumu ntsena hileswi wu kumekaka wu tsariwe
etibukwini ta wena ta vukhongeri. U nga pfumeli eka nchumu ntsena hi
vulawuri bya vadyondzisi va wena ni vakulukumba. U nga pfumeli eka
mindhavuko hikuva yi hundziseriwe eka tinxaka to tala. Kambe endzhaku ka
ku langutisisa na ku xopaxopa, loko u kuma leswaku xin’wana na xin’wana
xi pfumelelana na xivangelo naswona xi pfuneta eka leswinene na ku
vuyeriwa ka un’we na hinkwaswo, kutani u xi amukela u hanya hi ku
pfumelelana na xona.
45.
A ku na nchumu lowu nga yingisiki ku fana ni mianakanyo leyi nga
lawulekiki, naswona a ku na nchumu lowu yingisaka ku fana ni mianakanyo
leyi layaka.
46.A
ku na nchumu wo chavisa ku tlula mukhuva wa ku kanakana. Ku kanakana ku
hambanisa vanhu. I chefu leyi herisaka vunghana ni ku herisa vuxaka
lebyi tsakisaka. I mutwa lowu hlundzukisaka ni ku vava; I banga leri
dlayaka.
47.
A nga kona loyi a hi ponisaka handle ka hina. A nga kona loyi a nga swi
kotaka naswona a nga kona loyi a nga swi kotaka. Hina hi hexe hi fanele
hi famba hi ndlela.
48. Ku khoma vukarhi swi fana ni ku khoma malahla yo hisa hi xikongomelo xo ri hoxa eka munhu un’wana; Hi wena u hisiwaka.
49.
Xihundla xa rihanyo eka miehleketo na miri a hi ku rila nkarhi lowu
hundzeke, kumbe ku vilela hi vumundzuku, kambe ku hanya nkarhi wa sweswi
hi vutlhari na hi ku tiyimisela.
50. Mixo wun’wana na wun’wana hi velekiwa ra vumbirhi. Leswi hi swi endlaka namuntlha hi swona leswi nga swa nkoka swinene.
Switlhokovetselo swa Buddha leswi hlohlotelaka .
Ku namarhela swi yisa eka ku xaniseka.
Tirha ku ponisiwa ka wena n’wini, u nga titsheganga hi van’wana.
A wu na moya, u moya-xiviri, u na miri.
Loko
u kuma ku nga ri na ntlhantlho wa xiphiqo it’s probably not a problem
ku tlhantlhiwa kambe ku tlula kwalaho i ntiyiso lowu faneleke ku
amukeriwa.
Xin’wana na xin’wana lexi xi ku karhataka, xin’wana na xin’wana lexi xi ku hlundzukisaka lexi nga mudyondzisi wa wena.
Switlhokovetselo leswinene swa Mabudha .
Loko u hlalela endzhaku ka wena u hlalela van’wana, loko u hlalela endzhaku ka van’wana u ti hlalela endzhaku ka wena n’wini.
U nga hlundzuki hi vanhu na swiyimo hikuva havumbirhi bya swona a swi na matimba handle ka reaction ya wena.
Leswi u nga swona hi leswi u nga tshama u va xiswona, leswi u nga ta va swona hi leswi u swi endlaka sweswi.
Nchumu
wo tsakisa wo dyondza eka mati, tilulamisele eka xiyimo xin’wana na
xin’wana na hi xivumbeko xin’wana na xin’wana kambe xa nkoka swinene u
kuma ndlela ya wena yo khuluka.
Leswi u ehleketaka leswaku u va swona, leswi u swi twaka u swi koka, leswi u ehleketaka leswaku u swi tumbuluxa.
Switlhokovetselo swa Buddha leswi dumeke .
Hinkwaswo leswi hi nga swona i vuyelo bya leswi hi swi ehleketeke.
Loko ego yi fa, moya-xiviri wu pfuka.
Ego a yi si tshama yi amukela ntiyiso.
A ku na nchumu lowu nga ku vavisaka ku fana ni mianakanyo ya wena n’wini leyi nga rindziwangiki.
Yima, yima U nga vulavuli, ntiyiso wo hetelela a hi ku ehleketa.
Switlhokovetselo leswinene swa Mabudha swa vutomi .
A ku na nchumu lowu nga ta ku tisela ku rhula lokukulu ku tlula ku anakanya hi bindzu ra wena.
Mixo wun’wana na wun’wana hi velekiwa ra vumbirhi, leswi hi swi endlaka namuntlha hi swona leswi nga swa nkoka swinene.
Ku
nga khathariseki leswaku u dyondzekile ku fikela kwihi, u na vuswikoti,
u fuwile kumbe u phyuphyisa leswaku u dyondzisiwa ku fikela kwihi,
ndlela leyi u khomaka vanhu ha yona eku heteleleni yi byela hinkwavo,
vutshembeki i hinkwaswo.
U nga lavi ndhawu yo kwetsima eka munhu un’wana handle ka wena n’wini.
U nga tshuki u namarhela ngopfu munhu hikuva ku namarhela swi yisa eka ku langutela naswona ku langutela ku yisa eku xanisekeni.
Great Lord Buddha Switlhokovetselo .
Nyika, hambiloko u ri na switsongo ntsena.
Ku nga khathariseki leswaku nkarhi lowu hundzeke wu tika ku fikela kwihi, u nga sungula nakambe minkarhi hinkwayo.
Ku ku rivalela i nyiko ya mina eka wena, ku ya emahlweni i nyiko ya mina eka mina.
Nothing is permanent don’t stress too much hikuva hambi xiyimo xo biha xi njhani, swi ta cinca.
Ku vava a ku papalateki, ku xaniseka i ka ku tihlawulela.
Switlhokovetselo leswi dumeke ni leswinene swa Mabudha .
A ku na ku chava eka munhu loyi mianakanyo ya yena yi nga tatiwangiki hi ku navela.
U nga rihiseli, a ku karma a endla ntirho hinkwawo.
Miehleketo i hinkwaswo, leswi u ehleketaka leswaku u va swona.
Ambala ego ya wena ku fana na xiambalo xo olova xo ringanela.
Rimitsu ra ku xaniseka i ku namarhela.
Buddha quotes hi Xitsonga .
Tsundzuka ku tikhathalela, a wu nge swi koti ku chela eka xinwelo lexi nga riki na nchumu.
Loko ku ri ni leswi faneleke ku endliwa, swi endle hi mbilu ya wena hinkwayo.
Loyi a endlaka hi ntiyiso u tsakile emisaveni leyi ni le ndzhaku.
Loko u nga kumi munhu wo ku seketela endleleni ya moya, famba u ri wexe.
Ku twisisa i murhi wa mbilu wa marito lama vulavuriwaka kahle.
Best Buddha quotes eka ku humelela na matimba .
Swa antswa ku ti hlula ku ri ni ku hlula eka tinyimpi ta gidi.
Ntsako a wu nge pfuki wu fike eka lava va tsandzekaka ku tlangela leswi se va nga na swona.
Loko u lava ku haha u tshika hinkwaswo leswi ku tikelaka ehansi.
Hambi ku ri rifu a ri fanelanga ri chaviwa hi loyi a hanyeke hi vutlhari.
Ku antswa ku tlula gidi ra marito lama nga riki na nchumu i rito rin’we leri tisaka ku rhula.
Switlhokovetselo swa Mabudha leswinene ni swivuriso .
Ku kanakana hinkwaswo, kuma ku vonakala ka wena.
– Buddha .
Benevolent yi pfuxe switlhokovetselo leswinene swa munhu .
Minhlangano hinkwayo ya Ma-aboriginal ya Prabuddha Bharat Unitedly yi kombisa ndlela ya vuako lebyi pfuxiweke.
Kushinara
Nibbana Bhumi Pagoda u navela ku va mutirhisani loyi a tirhaka na
Palamende ya Vukhongeri bya Misava.Won Rs 5000 tanihi sagwadi ra nkulumo
eka mabulo ya vukhongeri byo hambana eBangalore
http://sarvajan.ambedkar.org
Ku hundzuluxela marito ya musa swi pfuxe marito ya munhu hi xiyexe eka tindzimi ta 139 ta xikhale.
Thirukkural i thrikiral tidyondzo ta Budha .