೨೫೭. ಕುರರಘರೇತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ; ಏತೇನಸ್ಸ ಗೋಚರಗಾಮೋ ವುತ್ತೋ। ಪಪತಕೇ ಪಬ್ಬತೇತಿ ಪಪತನಾಮಕೇ ಪಬ್ಬತೇ; ಏತೇನಸ್ಸ ನಿವಾಸನಟ್ಠಾನಂ ವುತ್ತಂ। ಸೋಣೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಕೋಟಿಅಗ್ಘನಕಂ ಪನ ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಕಂ ಧಾರೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕುಟಿಕಣ್ಣೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ಕೋಟಿಕಣ್ಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿ ಪಸಾದಜನಕಂ। ಪಸಾದನೀಯನ್ತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥವೇವಚನಂ। ಉತ್ತಮದಮಥಸಮಥನ್ತಿ ಉತ್ತಮಂ ದಮಥಞ್ಚ ಸಮಥಞ್ಚ ಪಞ್ಞಞ್ಚ ಸಮಾಧಿಞ್ಚ ಕಾಯೂಪಸಮಞ್ಚ ಚಿತ್ತೂಪಸಮಞ್ಚಾತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ। ದನ್ತನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಿಸೂಕಾಯಿಕವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ ದನ್ತಂ; ಖೀಣಕಿಲೇಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗುತ್ತನ್ತಿ ಸಂವರಗುತ್ತಿಯಾ ಗುತ್ತಂ। ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಯತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ನಾಗನ್ತಿ ಆಗುವಿರಹಿತಂ। ತಿಣ್ಣಂ ಮೇ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಮಮ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಿಣ್ಣಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ। ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅಲತ್ಥನ್ತಿ ಅಹಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅಲಭಿಂ । ಕಣ್ಹುತ್ತರಾತಿ ಕಣ್ಹಮತ್ತಿಕುತ್ತರಾ; ಉಪರಿ ವಡ್ಢಿತಕಣ್ಹಮತ್ತಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಗೋಕಣ್ಟಕಹತಾತಿ
ಗುನ್ನಂ ಖುರೇಹಿ ಅಕ್ಕನ್ತಭೂಮಿತೋ ಸಮುಟ್ಠಿತೇಹಿ ಗೋಕಣ್ಟಕೇಹಿ ಉಪಹತಾ। ತೇ ಕಿರ
ಗೋಕಣ್ಟಕೇ ಏಕಪಟಲಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ರಕ್ಖಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ; ಏವಂ ಖರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಏರಗೂ, ಮೋರಗೂ, ಮಜ್ಜಾರೂ, ಜನ್ತೂತಿ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ತಿಣಜಾತಿಯೋ; ಏತೇಹಿ ಕಟಸಾರಕೇ ಚ ತಟ್ಟಿಕಾಯೋ ಚ ಕರೋನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಏರಗೂತಿ
ಏರಕತಿಣಂ; ತಂ ಓಳಾರಿಕಂ। ಮೋರಗೂತಿಣಂ ತಮ್ಬಸೀಸಂ ಮುದುಕಂ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಂ, ತೇನ
ಕತತಟ್ಟಿಕಾ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಿತಮತ್ತೇ ಪುನ ಉದ್ಧುಮಾತಾ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ।
ಮಜ್ಜಾರುನಾ ಸಾಟಕೇಪಿ ಕರೋನ್ತಿ। ಜನ್ತುಸ್ಸ ಮಣಿಸದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ। ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸೀತಿ
ಭಿಸಿಂ ವಾ ಕಟಸಾರಕಂ ವಾ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ; ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸೋಣಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ – ‘‘ಆವುಸೋ
ಸತ್ಥಾ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾವಾಸೇ ವಸಿತುಕಾಮೋ, ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂಯೇವ ತೇ ಸೇನಾಸನಂ
ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ।

೨೫೮. ಅಯಂ ಖ್ವಸ್ಸ ಕಾಲೋತಿ ಅಯಂ ಖೋ ಕಾಲೋ ಭವೇಯ್ಯ। ಪರಿದಸ್ಸೀತಿ
ಪರಿದಸ್ಸೇಸಿ। ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ವದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಯಂ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಜಾನಾಪೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಅಯಂ
ಕಾಲೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಹನ್ದ ದಾನಿ ಆರೋಚೇಮಿ ತಂ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

೨೫೯. ವಿನಯಧರಪಞ್ಚಮೇನಾತಿ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಚರಿಯಪಞ್ಚಮೇನ। ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಚಮ್ಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಚಮ್ಮೇನ ಉಪಾಹನಾ ವಟ್ಟತಿ। ಉಪಾಹನಕೋಸಕಸತ್ಥಕೋಸಕಕುಞ್ಚಿಕಕೋಸಕೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನೀತಿ
ಏತ್ಥ ಪನ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಞ್ಚ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ
ವಾ ವಟ್ಟತಿ। ಮಿಗಚಮ್ಮೇ ಏಣೀಮಿಗೋ ವಾತಮಿಗೋ ಪಸದಮಿಗೋ ಕುರಙ್ಗಮಿಗೋ ಮಿಗಮಾತುಕೋ
ರೋಹಿತಮಿಗೋತಿ ಏತೇಸಂಯೇವ ಚಮ್ಮಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ –

ಮಕ್ಕಟೋ ಕಾಳಸೀಹೋ ಚ, ಸರಭೋ ಕದಲೀಮಿಗೋ।

ಯೇ ಚ ವಾಳಮಿಗಾ ಕೇಚಿ, ತೇಸಂ ಚಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ॥

ತತ್ಥ ವಾಳಮಿಗಾತಿ
ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಅಚ್ಛತರಚ್ಛಾ; ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತೇಸಂಯೇವ, ಯೇಸಂ ಪನ ಚಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ,
ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಗೋಮಹಿಂಸಸಸಬಿಳಾರಾದಯೋಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ
ವಾಳಮಿಗಾತ್ವೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತೇಸಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಚಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ನ ತಾವ ತಂ ಗಣನೂಪಗಂ ಯಾವ ನ ಹತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ
ಯಾವ ಆಹರಿತ್ವಾ ವಾ ನ ದಿನ್ನಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭನ್ತೇ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪಹಿಣಿತ್ವಾ ವಾ
ನಾರೋಚಿತಂ, ತಾವ ಗಣನಂ ನ ಉಪೇತಿ। ಸಚೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ, ವಟ್ಟತಿ; ಅಧಿಟ್ಠಿತಞ್ಚ ಗಣನಂ ನ
ಉಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯದಾ ಪನ ಆನೇತ್ವಾ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ವಾ ಸುತಂ, ತತೋ
ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಮೇವ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತೀತಿ।

ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗಿತ ಕನ್ನಡ)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ವಿನಯಪಿಟಕ

ಪಾರಾಜಿಕಪಾಳಿ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡಂ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ
೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ
೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯಪಾಳಿ
೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ
೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ
೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ
೮. ಅಧಿಕರಣಸಮಥಾ
೧. ಪಾರಾಜಿಕಕ
ಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೋ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕೋ
೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕೋ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪಞ್ಚಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕಥಾ

೨೬೦. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕೇ – ಸಾರದಿಕೇನ ಆಬಾಧೇನಾತಿ
ಸರದಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಪಿತ್ತಾಬಾಧೇನ, ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಾಲೇ ವಸ್ಸೋದಕೇನಪಿ ತೇಮೇನ್ತಿ,
ಕದ್ದಮಮ್ಪಿ ಮದ್ದನ್ತಿ, ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಆತಪೋಪಿ ಖರೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ತೇಸಂ ಪಿತ್ತಂ
ಕೋಟ್ಠಬ್ಭನ್ತರಗತಂ ಹೋತಿ। ಆಹಾರತ್ಥಞ್ಚ ಫರೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹಾರತ್ಥಂ ಸಾಧೇಯ್ಯ।

೨೬೧. ನಚ್ಛಾದೇನ್ತೀತಿ ನ ಜಿರನ್ತಿ, ನ ವಾತರೋಗಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಸೇನೇಸಿತಾನೀತಿ ಸಿನಿದ್ಧಾನಿ। ಭತ್ತಾಚ್ಛಾದಕೇನಾತಿ ಭತ್ತಂ ಅರೋಚಿಕೇನ।

೨೬೨. ಅಚ್ಛವಸನ್ತಿಆದೀಸು ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಾಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿಆದೀಸು ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಅವೀತಿವತ್ತೇ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇಲಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕತೇಲಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ।

೨೬೩. ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಾದಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿ ಖುದ್ದಕವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತೋಯೇವ। ತಸ್ಮಾ ಇಧ ಯಂ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅವುತ್ತಂ ತಂ ತದೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ವಚತ್ತನ್ತಿ ಸೇತವಚಂ। ನಿಸದಂ ನಿಸದಪೋತಕನ್ತಿ ಪಿಸನಸಿಲಾ ಚ ಪಿಸನಪೋತೋ ಚ। ಫಗ್ಗವನ್ತಿ ಲತಾಜಾತಿ। ನತ್ತಮಾಲನ್ತಿ ಕರಞ್ಜಂ। ಹಿಙ್ಗುಹಿಙ್ಗುಜತುಹಿಙ್ಗುಸಿಪಾಟಿಕಾ ಹಿಙ್ಗುಜಾತಿಯೋಯೇವ। ತಕತಕಪತ್ತಿತಕಪಣ್ಣಿಯೋ ಲಾಖಾಜಾತಿಯೋ।

ಸಾಮುದ್ದನ್ತಿ ಸಮುದ್ದತೀರೇ ವಾಲುಕಾ ವಿಯ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ। ಕಾಳಲೋಣನ್ತಿ ಪಕತಿಲೋಣಂ। ಸಿನ್ಧವನ್ತಿ ಸೇತವಣ್ಣಂ ಪಬ್ಬತೇ ಉಟ್ಠಹತಿ। ಉಬ್ಭಿದನ್ತಿ ಭೂಮಿತೋ ಅಙ್ಕುರಂ ಉಟ್ಠಹತಿ। ಬಿಲನ್ತಿ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತಂ, ತಂ ರತ್ತವಣ್ಣಂ।

೨೬೪-೬. ಕಾಯೋ ವಾ ದುಗ್ಗನ್ಧೋತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಸ್ಸಾದೀನಂ ವಿಯ ಕಾಯಗನ್ಧೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಸಿರೀಸಕೋಸುಮ್ಬಾದಿಚುಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಗನ್ಧಚುಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಛಕಣನ್ತಿ ಗೋಮಯಂ। ರಜನನಿಪ್ಪಕ್ಕನ್ತಿ ರಜನಕಸಟಂ। ಪಾಕತಿಕಚುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಉದಕೇನ ತೇಮೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ; ಏತಮ್ಪಿ ರಜನನಿಪ್ಪಕ್ಕಸಙ್ಖೇಪಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ।

ಆಮಕಮಂಸಞ್ಚ ಖಾದಿ ಆಮಕಲೋಹಿತಞ್ಚ ಪಿವೀತಿ ನ ತಂ ಭಿಕ್ಖು ಖಾದಿ ನ ಪಿವಿ, ಅಮನುಸ್ಸೋ ಖಾದಿತ್ವಾ ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪಕ್ಕನ್ತೋ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತಸ್ಸ ಸೋ ಅಮನುಸ್ಸಿಕಾಬಾಧೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೀ’’ತಿ।

ಅಞ್ಜನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕವಚನಮೇತಂ। ಕಾಳ್ಞ್ಜನನ್ತಿ ಏಕಾ ಅಞ್ಜನಜಾತಿ। ರಸಞ್ಜನಂ ನಾನಾಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಕತಂ। ಸೋತಞ್ಜನನ್ತಿ ನದೀಸೋತಾದೀಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಂ ಅಞ್ಜನಂ। ಗೇರುಕೋ ನಾಮ ಸುವಣ್ಣಗೇರುಕೋ। ಕಪಲ್ಲನ್ತಿ ದೀಪಸಿಖತೋ ಗಹಿತಮಸಿ। ಅಞ್ಜನೂಪಪಿಂಸನೇಹೀತಿ ಅಞ್ಜನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಪಿಂಸಿತಬ್ಬೇಹಿ, ನ ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಞ್ಞನೂಪಪಿಂಸನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಚನ್ದನನ್ತಿ ಲೋಹಿತಚನ್ದನಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ। ತಗರಾದೀನಿ ಪಾಕಟಾನಿ, ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ನೀಲುಪ್ಪಲಾದೀನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿಯೇವ।

ಅಟ್ಠಿಮಯನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಅಟ್ಠಿಮಯಂ। ದನ್ತಮಯನ್ತಿ ಹತ್ಥಿದನ್ತಾದಿಸಬ್ಬದನ್ತಮಯಂ। ವಿಸಾಣಮಯೇಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ನಳಮಯಾದಯೋ ಏಕನ್ತಕಪ್ಪಿಯಾಯೇವ। ಸಲಾಕಟ್ಠಾನಿಯನ್ತಿ ಯತ್ಥ ಸಲಾಕಂ ಓದಹನ್ತಿ, ತಂ ಸುಸಿರದಣ್ಡಕಂ ವಾ ಥವಿಕಂ ವಾ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಂಸಬದ್ಧಕೋತಿ ಅಞ್ಜನಿತ್ಥವಿಕಾಯ ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ। ಯಮಕನತ್ಥುಕರಣಿನ್ತಿ ಸಮಸೋತಾಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಪನಾಳಿಕಾಹಿ ಏಕಂ ನತ್ಥುಕರಣಿಂ।

೨೬೭. ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ತೇಲಪಾಕನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭೇಸಜ್ಜಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅನುಞ್ಞಾತಮೇವ ಹೋತಿ। ಅತಿಪಕ್ಖಿತ್ತಮಜ್ಜಾನೀತಿ ಅತಿವಿಯ ಖಿತ್ತಮಜ್ಜಾನಿ; ಬಹುಂ ಮಜ್ಜಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯೋಜಿತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಅಙ್ಗವಾತೋತಿ ಹತ್ಥಪಾದೇ ವಾತೋ। ಸಮ್ಭಾರಸೇದನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧಪಣ್ಣಭಙ್ಗಸೇದಂ। ಮಹಾಸೇದನ್ತಿ
ಮಹನ್ತಂ ಸೇದಂ; ಪೋರಿಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಆವಾಟಂ ಅಙ್ಗಾರಾನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಪಂಸುವಾಲಿಕಾದೀಹಿ
ಪಿದಹಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ವಾತಹರಣಪಣ್ಣಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ತೇಲಮಕ್ಖಿತೇನ ಗತ್ತೇನ
ತತ್ಥ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತನ್ತೇನ ಸರೀರಂ ಸೇದೇತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಙ್ಗೋದಕನ್ತಿ ನಾನಾಪಣ್ಣಭಙ್ಗಕುಥಿತಂ ಉದಕಂ; ತೇಹಿ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಚ ಉದಕೇನ ಚ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸೇದೇತಬ್ಬೋ। ಉದಕಕೋಟ್ಠಕನ್ತಿ ಉದಕಕೋಟ್ಠೇ ಚಾಟಿಂ ವಾ ದೋಣಿಂ ವಾ ಉಣ್ಹೋದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೇದಕಮ್ಮಕರಣಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಬ್ಬವಾತೋ ಹೋತೀತಿ ಪಬ್ಬೇ ಪಬ್ಬೇ ವಾತೋ ವಿಜ್ಝತಿ। ಲೋಹಿತಂ ಮೋಚೇತುನ್ತಿ ಸತ್ಥಕೇನ ಲೋಹಿತಂ ಮೋಚೇತುಂ। ಪಜ್ಜಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತುನ್ತಿ
ಯೇನ ಫಾಲಿತಪಾದಾ ಪಾಕತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ; ತಂ ನಾಳಿಕೇರಾದೀಸು ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ಪಜ್ಜಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತುಂ; ಪಾದಾನಂ ಸಪ್ಪಾಯಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಚಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಲಕಕ್ಕೇನ ಅತ್ಥೋತಿ ಪಿಟ್ಠೇಹಿ ತಿಲೇಹಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಬಳಿಕನ್ತಿ ವಣಮುಖೇ ಸತ್ತುಪಿಣ್ಡಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ। ಸಾಸಪಕುಡ್ಡೇನಾತಿ ಸಾಸಪಪಿಟ್ಠೇನ। ವಡ್ಢಮಂಸನ್ತಿ ಅಧಿಕಮಂಸಂ ಆಣಿ ವಿಯ ಉಟ್ಠಹತಿ। ಲೋಣಸಕ್ಖರಿಕಾಯ ಛಿನ್ದಿತುನ್ತಿ ಖುರೇನ ಛಿನ್ದಿತುಂ। ವಿಕಾಸಿಕನ್ತಿ ತೇಲರುನ್ಧನಪಿಲೋತಿಕಂ। ಸಬ್ಬಂ ವಣಪಟಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ; ಸಬ್ಬಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೨೬೮. ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಇದಂ ನ ಕೇವಲಂ ಸಪ್ಪದಟ್ಠಸ್ಸೇವ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ದಟ್ಠವಿಸೇ ಸತಿ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ; ಅಞ್ಞೇಸು ಪನ ಕಾರಣೇಸು ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಕತೋ ನ ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋತಿ ಸಚೇ ಭೂಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ; ಅಪ್ಪತ್ತಂ ಪನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

೨೬೯. ಘರದಿನ್ನಕಾಬಾಧೋತಿ ವಸೀಕರಣಪಾನಕಸಮುಟ್ಠಿತರೋಗೋ। ಸೀತಾಲೋಳಿನ್ತಿ ನಙ್ಗಲೇನ ಕಸನ್ತಸ್ಸ ಫಾಲೇ ಲಗ್ಗಮತ್ತಿಕಂ ಉದಕೇನ ಆಲೋಳೇತ್ವಾ ಪಾಯೇತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ದುಟ್ಠಗಹಣಿಕೋತಿ ವಿಪನ್ನಗಹಣಿಕೋ; ಕಿಚ್ಛೇನ ಉಚ್ಚಾರೋ ನಿಕ್ಖಮತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಮಿಸಖಾರನ್ತಿ ಸುಕ್ಖೋದನಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ತಾಯ ಛಾರಿಕಾಯ ಪಗ್ಘರಿತಂ ಖಾರೋದಕಂ। ಮುತ್ತಹರೀತಕನ್ತಿ ಗೋಮುತ್ತಪರಿಭಾವಿತಂ ಹರೀತಕಂ। ಅಭಿಸನ್ನಕಾಯೋತಿ ಉಸ್ಸನ್ನದೋಸಕಾಯೋ। ಅಚ್ಛಕಞ್ಜಿಯನ್ತಿ ತಣ್ಡುಲೋದಕಮಣ್ಡೋ। ಅಕಟಯುಸನ್ತಿ ಅಸಿನಿದ್ಧೋ ಮುಗ್ಗಪಚಿತಪಾನೀಯೋ। ಕಟಾಕಟನ್ತಿ ಸೋವ ಧೋತಸಿನಿದ್ಧೋ। ಪಟಿಚ್ಛಾದನೀಯೇನಾತಿ ಮಂಸರಸೇನ।

ಗುಳಾದಿಅನುಜಾನನಕಥಾ

೨೭೨. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಕ್ಕಾಪಿ ಮುಗ್ಗಾ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಪಕ್ಕಾ ಮುಗ್ಗಾ ಸಚೇಪಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ। ಪಕ್ಕತ್ತಾ ಹಿ ತೇ ಕಪ್ಪಿಯಾ ಏವ।

೨೭೪. ಅನ್ತೋವುತ್ಥನ್ತಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ವುತ್ಥಂ। ಸಾಮಂ ಪಕ್ಕನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಉಣ್ಹಯಾಗುಯಾ
ಸುಲಸಿಪಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಂ ವಾ ಲೋಣಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಚಾಲೇತುಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಯಾಗುಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಮೀ’’ತಿ ಪನ ಚಾಲೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉತ್ತಣ್ಡುಲಭತ್ತಂ
ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಪಿದಹಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಪಿದಹಿತ್ವಾವ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ;
‘‘ಭತ್ತಂ ವಾ ಮಾ ನಿಬ್ಬಾಯತೂ’’ತಿ ಪಿದಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಖೀರತಕ್ಕಾದೀಸು ಪನ ಸಕಿಂ ಕುಥಿತೇಸು ಅಗ್ಗಿಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪುನಪಾಕಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ಉಕ್ಕಪಿಣ್ಡಕಾಪಿ ಖಾದನ್ತೀತಿ ಬಿಳಾಮೂಸಿಕಗೋಧಾಮಙ್ಗುಸಾ ಖಾದನ್ತಿ। ದಮಕಾತಿ ವಿಘಾಸಾದಾ।

೨೭೬. ತತೋ ನೀಹಟನ್ತಿ ಯತ್ಥ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತತೋ ನೀಹಟಂ।

೨೭೮. ವನಟ್ಠಂ ಪೋಕ್ಖರಟ್ಠನ್ತಿ ವನೇ ಚೇವ ಪದುಮಿನಿಗಚ್ಛೇ ಚ ಜಾತಂ। ಅಬೀಜನ್ತಿ ತರುಣಫಲಂ, ಯಸ್ಸ ಬೀಜಂ ನ ಅಙ್ಕುರಂ ಜನೇತಿ। ನಿಬ್ಬಟ್ಟಬೀಜನ್ತಿ ಬೀಜಂ ನಿಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಕಂ ಅಮ್ಬಪನಸಾದಿ।

೨೭೯. ದುರೋಪಯೋ ವಣೋತಿ ದುಕ್ಖೇನ ರುಹತಿ, ದುಕ್ಖೇನ ಪಾಕತಿಕೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುಪ್ಪರಿಹಾರಂ ಸತ್ಥನ್ತಿ ಸಮ್ಬಾಧೇ ದುಕ್ಖೇನ ಸತ್ಥಂ ಪರಿಹರೇಯ್ಯಂ। ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂ ವಾ ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಂ ವಾತಿ
ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ವಾ ಕಣ್ಟಕೇನ ವಾ ಸತ್ತಿಕಾಯ
ವಾ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖಲಿಕಾಯ ವಾ ನಖೇನ ವಾ ಛಿನ್ದನಂ ವಾ ಫಾಲನಂ ವಾ ವಿಜ್ಝನಂ ವಾ ಲೇಖನಂ ವಾ ನ
ಕಾತಬ್ಬಂ; ಸಬ್ಬಞ್ಹೇತಂ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಮೇವ ಹೋತಿ। ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪನ ಚಮ್ಮೇನ ವಾ ವತ್ಥೇನ ವಾ
ವತ್ಥಿಪೀಳನಮ್ಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ; ಸಬ್ಬಞ್ಹೇತಂ ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಮೇವ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಸಮ್ಬಾಧಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಂ ಪನ ಸಮ್ಬಾಧೇಯೇವ
ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪನ ಖಾರಂ ಆದಾತುಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ರಜ್ಜುಕೇನ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಯದಿ ತೇನ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಸುಚ್ಛಿನ್ನಂ। ಅಣ್ಡವುಡ್ಢಿರೋಗೇಪಿ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಅಣ್ಡಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಬೀಜಾನಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಅರೋಗಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ।
ಅಗ್ಗಿತಾಪನಭೇಸಜ್ಜಾಲಿಮ್ಪನೇಸು ಪನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನತ್ಥಿ। ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ಭೇಸಜ್ಜಮಕ್ಖಿತಾ
ಆದಾನವಟ್ಟಿ ವಾ ವೇಳುನಾಳಿಕಾ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಯಾಯ ಖಾರಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಲಂ ವಾ
ಪವೇಸೇನ್ತಿ।

೨೮೦. ಪವತ್ತಮಂಸನ್ತಿ ಮತಸ್ಸ ಮಂಸಂ। ಮಾಘಾತೋತಿ ತಂ ದಿವಸಂ ನ ಲಬ್ಭಾ ಕೇನಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ। ಪೋತ್ಥನಿಕನ್ತಿ ಮಂಸಚ್ಛೇದನಸತ್ಥಕಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿಮ್ಪಿಮಾಯಾತಿ ಕಿಮ್ಪಿ ಇಮಾಯ। ನ ಭಗವಾ ಉಸ್ಸಹತೀತಿ ನ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ನಾಮ। ಪಟಿವೇಕ್ಖೀತಿ ವೀಮಂಸಿ; ಪಟಿಪುಚ್ಛೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಪ್ಪಟಿವೇಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ। ಸಚೇ ಪನ ಅಸುಕಮಂಸನ್ತಿ ಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಅಜಾನನ್ತೇನ ಪನ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ।

ಹತ್ಥಿಮಂಸಾದಿಪಟಿಕ್ಖೇಪಕಥಾ

೨೮೧. ಸುನಖಮಂಸನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಅರಞ್ಞಕೋಕಾ ನಾಮ ಸುನಖಸದಿಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಮಂಸಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋ ಪನ ಗಾಮಸುನಖಿಯಾ
ವಾ ಕೋಕೇನ ಕೋಕಸುನಖಿಯಾ ವಾ ಗಾಮಸುನಖೇನ ಸಂಯೋಗಾ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಮಂಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಸೋ ಹಿ ಉಭಯಂ ಭಜತೀತಿ। ಅಹಿಮಂಸನ್ತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಪಾದಕಸ್ಸ ದೀಘಜಾತಿಕಸ್ಸ ಮಂಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸೀಹಮಂಸಾದೀನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ।

ಏತ್ಥ ಚ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಸಜಾತಿತಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ,
ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಮಂಸಂ ರಾಜಙ್ಗತಾಯ, ಸುನಖಮಂಸಞ್ಚ ಅಹಿಮಂಸಞ್ಚ ಪಟಿಕೂಲತಾಯ, ಸೀಹಮಂಸಾದೀನಿ
ಪಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಅನುಪದ್ದವತ್ಥಾಯಾತಿ। ಇಮೇಸಂ ಮನುಸ್ಸಾದೀನಂ ದಸನ್ನಂ ಮಂಸಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಿಪಿ
ಲೋಹಿತಮ್ಪಿ ಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ಲೋಮಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಞತ್ವಾ ವಾ ಅಞತ್ವಾ ವಾ
ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಯದಾ ಜಾನಾತಿ, ತದಾ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ। ‘‘ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ
ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ‘‘ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ
ಗಣ್ಹತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತಂ ಪನ ಜಾನಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ
ಜಾನನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ।

ಯಾಗುಮಧುಗೋಳಕಾದಿಕಥಾ

೨೮೨. ಏಕತ್ತಕೋತಿ ಏಕಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮೇ ದುತಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಹೂತಂ ಯಾಗುಞ್ಚ ಮಧುಗೋಳಕಞ್ಚ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾತಿ
ಸೋ ಕಿರ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಯಾದಾಪೇಸಿ। ಅನುಮೋದನಾಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ‘‘ಪತ್ಥಯತಂ
ಇಚ್ಛತ’’ನ್ತಿ ಪದಾನಂ ‘‘ಅಲಮೇವ ದಾತು’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಪತ್ಥಯತಾ
ಇಚ್ಛತಾ’’ತಿ ಪಾಠೋ ಅತ್ಥಿ, ಸೋಯೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

೨೮೩. ಭೋಜ್ಜಯಾಗುನ್ತಿ ಯಾ ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿ। ಯದಗ್ಗೇನಾತಿ ಯಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ। ಸಗ್ಗಾ ತೇ ಆರದ್ಧಾತಿ ಸಗ್ಗನಿಬ್ಬತ್ತಕಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥಾಧಮ್ಮೋ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಪರಮ್ಪರಭೋಜನೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ಭೋಜ್ಜಯಾಗುಯಾ ಹಿ ಪವಾರಣಾ ಹೋತೀತಿ।

೨೮೪. ನಾಹಂ ತಂ ಕಚ್ಚಾನಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಅವಸಿಟ್ಠಗುಳೇ ದೇವತಾ ಸುಖುಮೋಜಂ ಪಕ್ಖಿಪಿಂಸು, ಸಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪರಿಣಾಮಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಗುಳನ್ತಿ ತಥಾರೂಪೇನ ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಗುಳಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಾಟಲಿಗಾಮವತ್ಥುಕಥಾ

೨೮೫. ಸಬ್ಬಸನ್ಥರಿನ್ತಿ ಯಥಾ ಸಬ್ಬಂ ಸನ್ಥತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ।

೨೮೬. ಸುನಿಧವಸ್ಸಕಾರಾತಿ ಸುನಿಧೋ ಚ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಚ ದ್ವೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಮಗಧರಞ್ಞೋ ಮಹಾಮತ್ತಾ ಮಹಾಮಚ್ಚಾ। ವಜ್ಜೀನಂ ಪಟಿಬಾಹಾಯಾತಿ ವಜ್ಜಿರಾಜಕುಲಾನಂ ಆಯಮುಖಪಚ್ಛಿನ್ದನತ್ಥಂ। ವತ್ಥೂನೀತಿ ಘರವತ್ಥೂನಿ। ಚಿತ್ತಾನಿ ನಮನ್ತಿ ನಿವೇಸನಾನಿ ಮಾಪೇತುನ್ತಿ
ತಾ ಕಿರ ದೇವತಾ ವತ್ಥುವಿಜ್ಜಾಪಾಠಕಾನಂ ಸರೀರೇ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಏವಂ ಚಿತ್ತಾನಿ
ನಾಮೇನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಮ್ಹಾಕಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಾವತಿಂಸೇಹೀತಿ
ಲೋಕೇ ಕಿರ ಸಕ್ಕಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮಞ್ಚ ಉಪಾದಾಯ ತಾವತಿಂಸಾ ಪಣ್ಡಿತಾತಿ ಸದ್ದೋ
ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ, ತೇನೇವಾಹ ತಾವತಿಂಸೇಹೀತಿ, ತಾವತಿಂಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ವಿಯ
ಮಾಪೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಾವತಾ ಅರಿಯಂ ಆಯತನನ್ತಿ ಯತ್ತಕಂ ಅರಿಯಮನುಸ್ಸಾನಂ ಓಸರಣಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ಯಾವತಾ ವಣಿಪ್ಪಥೋತಿ ಯತ್ತಕಂ ವಾಣಿಜಾನಂ ಆಭತಭಣ್ಡಸ್ಸ ರಾಸಿವಸೇನೇವ ಕಯವಿಕ್ಕಯಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ। ಇದಂ ಅಗ್ಗನಗರನ್ತಿ ತೇಸಂ ಅರಿಯಾಯತನವಣಿಪ್ಪಥಾನಂ ಇದಂ ಅಗ್ಗನಗರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಪುಟಭೇದನನ್ತಿ ಪುಟಭೇದನಟ್ಠಾನಂ ಮೋಚನಟ್ಠಾನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಗ್ಗಿತೋ ವಾತಿಆದೀಸು ಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೋ ವಾ ಸದ್ದೋ। ತತ್ರ ಹಿ ಏಕಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿತೋ, ಏಕಸ್ಸ ಉದಕತೋ, ಏಕಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರತೋ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಭೇದಾ ಅನ್ತರಾಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಉಳುಮ್ಪನ್ತಿ ಪಾರಗಮನತ್ಥಾಯ ಆಣಿಯೋ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಕತಂ। ಕುಲ್ಲನ್ತಿ ವಲ್ಲಿಆದೀಹಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕತಂ।

ಅಣ್ಣವನ್ತಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಯೋಜನಮತ್ತಂ ಗಮ್ಭೀರಸ್ಸ ಚ ಪುಥುಲ್ಲಸ್ಸ ಚ ಉದಕಟ್ಠಾನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸರನ್ತಿ ಇಧ ನದೀ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯೇ
ಗಮ್ಭೀರಂ ವಿತ್ಥತಂ ತಣ್ಹಾಸರಂ ತರನ್ತಿ, ತೇ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸಙ್ಖಾತಂ ಸೇತುಂ ಕತ್ವಾನ ವಿಸಜ್ಜ
ಪಲ್ಲಲಾನಿ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾವ ಉದಕಭರಿತಾನಿ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಾನಿ; ಅಯಂ ಪನ ಇದಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಂ
ಉದಕಂ ಉತ್ತರಿತುಕಾಮೋಪಿ ಕುಲ್ಲಞ್ಹಿ ಪರಿಜನೋ ಬನ್ಧತಿ, ಬುದ್ಧಾ ಪನ ಬುದ್ಧಸಾವಕಾ ಚ ವಿನಾ
ಏವ ಕುಲ್ಲೇನ ತಿಣ್ಣಾ ಮೇಧಾವಿನೋ ಜನಾತಿ।

೨೮೭. ಅನನುಬೋಧಾತಿ ಅಬುಜ್ಝನೇನ। ಸನ್ಧಾವಿತನ್ತಿ ಭವತೋ ಭವಂ ಗಮನವಸೇನ ಸನ್ಧಾವಿತಂ। ಸಂಸರಿತನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗಮನವಸೇನ ಸಂಸರಿತಂ। ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚಾತಿ ಮಯಾ ಚ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಚ। ಅಥ ವಾ ಸನ್ಧಾವಿತಂ ಸಂಸರಿತನ್ತಿ ಸನ್ಧಾವನಂ ಸಂಸರಣಂ ಮಮಞ್ಚೇವ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಅಹೋಸೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸಂಸಿತನ್ತಿ ಸಂಸರಿತಂ। ಭವನೇತ್ತಿ ಸಮೂಹತಾತಿ ಭವತೋ ಭವಗಮನಾ ಸನ್ಧಾವನಾ ತಣ್ಹಾರಜ್ಜು ಸುಟ್ಠು ಹತಾ ಛಿನ್ನಾ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಕತಾ।

೨೮೯. ನೀಲಾತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕಂ। ನೀಲವಣ್ಣಾತಿಆದಿ ತಸ್ಸೇವ ವಿಭಾಗದಸ್ಸನತ್ಥಂ। ತತ್ಥ ನ ತೇಸಂ ಪಕತಿವಣ್ಣಾ ನೀಲಾ, ನೀಲವಿಲೇಪನಾನಂ ವಿಚಿತ್ತತಾವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಪಟಿವಟ್ಟೇಸೀತಿ ಪಹಾರೇಸಿ। ಸಾಹಾರಂ ದಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಸಜನಪದಂ ದದೇಯ್ಯಾಥ। ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಫೋಟೇಸುನ್ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಚಾಲೇಸುಂ। ಅಮ್ಬಕಾಯಾತಿ ಇತ್ಥಿಕಾಯ। ಓಲೋಕೇಥಾತಿ ಪಸ್ಸಥ। ಅಪಲೋಕೇಥಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಸ್ಸಥ। ಉಪಸಂಹರಥಾತಿ ಉಪನೇಥ। ಇಮಂ ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚಿತ್ತೇನ ತಾವತಿಂಸಪರಿಸಂ ಹರಥ, ತಾವತಿಂಸಸ್ಸ ಸಮಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಸ್ಸಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಸೀಹಸೇನಾಪತಿವತ್ಥುಆದಿಕಥಾ

೨೯೦. ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಅನುಧಮ್ಮಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೀತಿ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಕಾರಣಸ್ಸ ಅನುಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತಿ। ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾದಾನುವಾದೋತಿ
ಅಪರೇಹಿ ವುತ್ತಕಾರಣೇನ ಸಕಾರಣೋ ಹುತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಾದೋ ವಿಞ್ಞುಗರಹಿತಬ್ಬಂ ಕಾರಣಂ
ಕೋಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ ಕಿಂ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ‘‘ಕಿಂ ಸಬ್ಬಕಾರೇನಾಪಿ
ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಾದೇ ಗಾರಯ್ಹಕಾರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಅನಬ್ಭಕ್ಖಾತುಕಾಮಾತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ನ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಕಾಮಾ।

೨೯೩. ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರನ್ತಿ ಅನುವಿದಿತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತುಲಯಿತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ಕರೋಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಞಾತಮನುಸ್ಸಾನನ್ತಿ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟಾನಂ। ಸಾಧು ಹೋತೀತಿ ಸುನ್ದರಂ ಹೋತಿ। ಪಟಾಕಂ ಪರಿಹರೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಪಟಾಕಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಗರೇ ಘೋಸನ್ತಾ ಆಹಿಣ್ಡೇಯ್ಯುಂ। ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಏವಂ ನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಓಪಾನಭೂತನ್ತಿ ಪಟಿಯತ್ತಉದಪಾನೋ ವಿಯ ಠಿತಂ। ಕುಲನ್ತಿ ನಿವೇಸನಂ। ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಮಾ ಇಮೇಸಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ಥ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಞ್ಹಿ ದಾತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ಓವದತಿ। ಓಕಾರೋತಿ ಅವಕಾರೋ ಲಾಮಕಭಾವೋ। ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಾತಿ ಅತ್ತನಾಯೇವ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾ; ಅಸಾಧಾರಣಂ ಅಞ್ಞೇಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತನ್ತಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಕತಂ।

೨೯೪. ಪಟಿಚ್ಚಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಪಟಿಚ್ಚಕಮ್ಮನ್ತಿ
ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ತಂ ಪಟಿಚ್ಚಕಮ್ಮಂ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೀತಿ ಮಂಸಮ್ಪಿ
ಪಟಿಚ್ಚಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೋ ಹಿ ಏವರೂಪಂ ಮಂಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ದಾಯಾದೋ ಹೋತಿ, ವಧಕಸ್ಸ ವಿಯ ತಸ್ಸಾಪಿ ಪಾಣಘಾತಕಮ್ಮಂ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ । ಜಿರಿದನ್ತಿತಿ ಜಿರನ್ತಿ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಾ ನ ಜಿರನ್ತಿ, ಅಬ್ಭಕ್ಖಾನಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಕೋಟಿಪರಿಸುದ್ಧಕಥಾ ಸಙ್ಘಭೇದಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತಾ।

ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಅನುಜಾನನಕಥಾ

೨೯೫. ಸಕಟಪರಿವಟ್ಟನ್ತಿ ಸಕಟೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ಅಚ್ಛನ್ತಿ। ಪಚ್ಚನ್ತಿಮನ್ತಿ ಅಭಿಲಾಪಮತ್ತಮೇತಂ ‘‘ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಆಕಙ್ಖತೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪನ ಧುರವಿಹಾರೋಪಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಅವತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಕಾಕೋರವಸದ್ದನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಆಮಿಸಖಾದನತ್ಥಾಯ ಅನುಪ್ಪಗೇಯೇವ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಕಾಕಾನಂ ಓರವಸದ್ದಂ। ಯಸೋಜೋ ನಾಮ ಕಪಿಲಸುತ್ತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸತಾನಂ ಅಗ್ಗಪುರಿಸೋ।

ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕನ್ತಿಆದೀಸು
ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಾ ತಾವ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಾ। ಯೋ ಥಮ್ಭಾನಂ ವಾ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ
ನಿಖನಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೋ ಕರಿಯತಿ, ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಥಮ್ಭಪಟಿಚ್ಛಕಾ ಪಾಸಾಣಾ ಭೂಮಿಗತಿಕಾ ಏವ।
ಪಠಮಥಮ್ಭಂ ಪನ ಪಠಮಭಿತ್ತಿಪಾದಂ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೇಹಿ ಬಹೂಹಿ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ
‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಕರೋಮ, ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು
ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೇಸು ಆಮಸಿತ್ವಾ ವಾ ಸಯಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಥಮ್ಭೇ ವಾ
ಭಿತ್ತಿಪಾದೋ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಕುರುನ್ದಿಮಹಾಪಚ್ಚರೀಸು ಪನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ
ಕಪ್ಪಿಯಕುಟೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ
ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪನ ಅವತ್ವಾಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತನಯೇನ
ವುತ್ತೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ। ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ಸಾಧಾರಣಲಕ್ಖಣಂ,
ಥಮ್ಭಪತಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ ವಚನಪರಿಯೋಸಾನಞ್ಚ ಸಮಕಾಲಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಹಿ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ವಚನೇ
ಥಮ್ಭೋ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೇ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಚನಂ ನಿಟ್ಠಾತಿ, ಅಕತಾ ಹೋತಿ
ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ। ತೇನೇವ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಬಹೂಹಿ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ,
ಅವಸ್ಸಞ್ಹಿ ಏತ್ಥ ಏಕಸ್ಸಪಿ ವಚನನಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಥಮ್ಭಪತಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಏಕತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।

ಇಟ್ಠಕಸಿಲಾಮತ್ತಿಕಾಕುಟ್ಟಿಕಾಸು ಪನ ಕುಟೀಸು ಹೇಟ್ಠಾ ಚಯಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಕರೋನ್ತು, ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಿತ್ತಿಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಕಾಮಾ
ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಇಟ್ಠಕಂ ವಾ ಸಿಲಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಕಾತಬ್ಬಾ। ಇಟ್ಠಕಾದಯೋ ಹಿ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಪಠಮಿಟ್ಠಕಾದೀನಂ
ಹೇಟ್ಠಾ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಥಮ್ಭಾ ಪನ ಉಪರಿ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ।
ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಥಮ್ಭೇಹಿ ಕರಿಯಮಾನೇ ಚತೂಸು ಕೋಣೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಥಮ್ಭಾ
ಇಟ್ಠಕಾದಿಕುಟ್ಟೇ ಚತೂಸು ಕೋಣೇಸು ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಇಟ್ಠಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
ತಥಾ ಪನ ಅಕತಾಯಪಿ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹಿ ವುತ್ತಮೇವ ಪಮಾಣಂ।

ಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ದುವಿಧಾ – ಆರಾಮಗೋನಿಸಾದಿಕಾ, ವಿಹಾರಗೋನಿಸಾದಿಕಾತಿ। ತಾಸು ಯತ್ಥ ನೇವ ಆರಾಮೋ ನ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ‘‘ಆರಾಮಗೋನಿಸಾದಿಕಾ’’ ನಾಮ। ಯತ್ಥ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ವಾ ಏಕಚ್ಚಾನಿ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ, ಆರಾಮೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಅಯಂ ‘‘ವಿಹಾರಗೋನಿಸಾದಿಕಾ’’
ನಾಮ। ಇತಿ ಉಭಯತ್ರಾಪಿ ಆರಾಮಸ್ಸ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋಯೇವ ಪಮಾಣಂ। ಆರಾಮೋ ಪನ
ಉಪಡ್ಢಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಪಿ ಬಹುತರಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಯೇವ ನಾಮಾತಿ
ಕುರುನ್ದಿಮಹಆಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಗಹಪತೀತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಆವಾಸಂ ಕತ್ವಾ
‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ದೇಮ, ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏಸಾ ಗಹಪತಿ ನಾಮ। ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ
ಕಾತುಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಚ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ಚ ಸನ್ನಿಧಿ ಚ
ಅನ್ತೋವುತ್ಥಞ್ಚ ತೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಗೇಹಾನಿ ವಾ ತೇಹಿ
ದಿನ್ನಾ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ವಾ ಗಹಪತೀತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುನಪಿ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ವಾ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ
ವಾ ದೇವತಾನಂ ವಾ ನಾಗಾನಂ ವಾ ಅಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ವಿಮಾನಂ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಹೋತೀ’’ತಿ, ತಂ
ಸುವುತ್ತಂ; ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಮೇವ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸನ್ತಕಂ ವಾ ಗೇಹಂ ಗಹಪತಿಕುಟಿಕಾ ನ ಹೋತಿ। ಸಮ್ಮುತಿಕಾ ನಾಮ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಕತಾತಿ।

ಯಂ ಇಮಾಸು ಚತೂಸು ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮೀಸು ವುತ್ಥಂ ಆಮಿಸಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ
ಅನ್ತೋವುತ್ಥಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ
ಅನ್ತೋವುತ್ಥಅನ್ತೋಪಕ್ಕಮೋಚನತ್ಥಞ್ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯೋ ಅನುಞ್ಞಾತಾ। ಯಂ ಪನ
ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಪ್ಪಹೋನಕೇ ಗೇಹೇ ವುತ್ಥಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ
ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಸನ್ತಕಂ ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಠಪಿತಂ, ತಂ
ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ; ತತ್ಥ ಪಕ್ಕಞ್ಚ ಅನ್ತೋಪಕ್ಕಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏತಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ।
ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಾಮಣೇರೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ತಣ್ಡುಲಾದಿಕಂ
ಆಮಿಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ,
ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ನ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಮುಖಸನ್ನಿಧಿ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ
ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ನಾನಾಕರಣಂ। ಭಿಕ್ಖು ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ
ಠಪಿತಸಪ್ಪಿಞ್ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಪಣ್ಣಞ್ಚ ಏಕತೋ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಂ
ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಆಮಿಸಸಂಸಟ್ಠಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಅನ್ತೋವುತ್ಥಞ್ಚೇವ ಸಾಮಂಪಾಕಞ್ಚ
ಹೋತಿ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಸಂಸಗ್ಗಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ಇಮಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯೋ ಕದಾ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋನ್ತಿ? ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಾ ತಾವ ಯಾ ಥಮ್ಭಾನಂ
ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಕತಾ, ಸಾ ಸಬ್ಬೇಸು ಥಮ್ಭೇಸು ಚ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇಸು ಚ
ಅಪನೀತೇಸು ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಥಮ್ಭೇ ವಾ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಿ,
ಯೋ ಯೋ ಠಿತೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಸಬ್ಬೇಸುಪಿ ಪರಿವತ್ತಿತೇಸು ಅಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ
ಹೋತಿ। ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಕತಾ ಚಯಸ್ಸ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಅತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಂ ಇಟ್ಠಕಂ ವಾ ಸಿಲಂ ವಾ
ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ವಾ ಆದಿಂಕತ್ವಾ ವಿನಾಸಿತಕಾಲೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋತಿ। ಯೇಹಿ ಪನ
ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಅಧಿಟ್ಠಿತಾ, ತೇಸು ಅಪನೀತೇಸುಪಿ ತದಞ್ಞಾಸು ಪತಿಟ್ಠಿತಾಸು ಅಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ
ಹೋತಿ।

ಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ಪಾಕಾರಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇ ಕತೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ
ಹೋತಿ। ಪುನ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಾಮೇ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಪುನಪಿ ಪಾಕಾರಾದಯೋ
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಖಣ್ಡಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ತತೋ ಗಾವೋ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಪುನ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಹೋತಿ। ಇತರಾ
ಪನ ದ್ವೇ ಗೋಪಾನಸೀಮತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಛದನೇ ವಿನಟ್ಠೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಸಚೇ ಗೋಪಾನಸೀನಂ ಉಪರಿ ಏಕಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಪಾಸಕಮಣ್ಡಲಂ ಅತ್ಥಿ, ರಕ್ಖತಿ।

ಯತ್ರ ಪನಿಮಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯೋ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ? ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ
ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು –
ಕರವಿಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ವಿನಯಧರಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಸೋ
ದೀಪಾಲೋಕೇನ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ ಕಿಮೇತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ‘‘ಆವುಸೋ
ಗಾಮತೋ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋ ಆಭತೋ, ಲೂಖದಿವಸೇ ಸಪ್ಪಿನಾ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ। ತತೋ ನಂ
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ‘‘ನ ವಟ್ಟತಿ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ಪುನದಿವಸೇ ಪಮುಖೇ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ।
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪುನ ಏಕದಿವಸೇ ಆಗತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ
ಸಹಸೇಯ್ಯಪ್ಪಹೋನಕಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋ ಪುನದಿವಸೇ ಬಹಿ
ನೀಹರಾಪೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ, ತಂ ಚೋರಾ ಹರಿಂಸು। ಸೋ ಪುನ ಏಕದಿವಸಂ ಆಗತಂ
ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ ತಯಾ ‘ನ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ ವುತ್ತೋ ಸೋ ಕುಮ್ಭೋ ಬಹಿ
ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚೋರೇಹಿ ಅವಹತೋ’’ತಿ। ತತೋ ನಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ನನು ಭನ್ತೇ
ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ।

೨೯೬-೯. ಮೇಣ್ಡಕವತ್ಥು ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಅಪಿ ಚೇತ್ಥ ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಞ್ಚ ಗೋರಸೇತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಗೋರಸೇ ವಿಸುಂ ಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪರಿಯೇಸಿತುನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಸಯಮೇವ ಞತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ,
ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ। ತಥಾ ಅಲಭನ್ತೇನ
ಅಞ್ಞಾತಿಕಅಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
ಏಕದಿವಸೇನ ಗಮನೀಯೇ ಮಗ್ಗೇ ಏಕಭತ್ತತ್ಥಾಯ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ। ದೀಘೇ ಅದ್ಧಾನೇ ಯತ್ತಕೇನ
ಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರತಿ, ತತ್ತಕಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ।

ಕೇಣಿಯಜಟಿಲವತ್ಥುಕಥಾ

೩೦೦. ಕಾಜೇಹಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಜಸತೇಹಿ ಸುಸಙ್ಖತಸ್ಸ ಬದರಪಾನಸ್ಸ ಕುಟಸಹಸ್ಸಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ। ಏತಸ್ಮಿಂ ನಿದಾನೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಕರಣೇ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಸಾಧು ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಾನಂ ಅಪಿವನ್ತಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಸಾವಕಾ ಪಚ್ಚಯಬಾಹುಲ್ಲಿಕಾತಿ ವಾದಂ ನ ಉಪ್ಪಾದಯಿತ್ಥ, ಮಯಿ ಚ ಗಾರವಂ ಅಕತ್ಥ, ಮಮ ಚ
ತುಮ್ಹೇಸು ಗಾರವಂ ಜನಯಿತ್ಥ, ಇತಿ ವೋ ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಸುಟ್ಠು ಪಸನ್ನೋ’’ತಿಆದಿನಾ
ನಯೇನ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನೀತಿಆದಿಮಾಹ।

ತತ್ಥ ಅಮ್ಬಪಾನನ್ತಿ ಆಮೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಕೇಹಿ ವಾ ಅಮ್ಬೇಹಿ ಕತಪಾನಂ। ತತ್ಥ
ಆಮೇಹಿ ಕರೋನ್ತೇನ ಅಮ್ಬತರುಣಾನಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆತಪೇ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೇನ
ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇಹಿ ಮಧುಸಕ್ಕರಕಪ್ಪೂರಾದೀಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ
ಕಾತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪನ
ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನ ಯಾವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಪಾನೇಸು।

ತೇಸು ಪನ ಜಮ್ಬುಪಾನನ್ತಿ ಜಮ್ಬುಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ। ಚೋಚಪಾನನ್ತಿ ಅಟ್ಠಿಕೇಹಿ ಕದಲಿಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ। ಮೋಚಪಾನನ್ತಿ ಅನಟ್ಠಿಕೇಹಿ ಕದಲಿಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ। ಮಧುಕಪಾನನ್ತಿ ಮಧುಕಾನಂ ಜಾತಿರಸೇನ ಕತಪಾನಂ; ತಂ ಪನ ಉದಕಸಮ್ಭಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸುದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಮುದ್ದಿಕಪಾನನ್ತಿ ಮುದ್ದಿಕಾ ಉದಕೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಅಮ್ಬಪಾನಂ ವಿಯ ಕತಪಾನಂ। ಸಾಲೂಕಪಾನನ್ತಿ ರತ್ತುಪ್ಪಲನೀಲುಪ್ಪಲಾದೀನಂ ಸಾಲೂಕೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತಪಾನಂ। ಫಾರುಸಕಪಾನನ್ತಿ ಫಾರುಸಕಫಲೇಹಿ ಅಮ್ಬಪಾನಂ ವಿಯ ಕತಪಾನಂ। ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ ಸೀತಾನಿಪಿ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕಾನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿಪಾಕಾನಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಧಞ್ಞಫಲರಸನ್ತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ಫಲರಸಂ। ಡಾಕರಸನ್ತಿ
ಪಕ್ಕಡಾಕರಸಂ। ಯಾವಕಾಲಿಕಪತ್ತಾನಞ್ಹಿ ಪುರೇಭತ್ತಂಯೇವ ರಸೋ ಕಪ್ಪತಿ। ಯಾವಜೀವಿಕಾನಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಸಪ್ಪಿಆದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಕ್ಕಾನಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಕಪ್ಪತಿ। ಸಚೇ ಪನ
ಸುದ್ಧಉದಕೇನ ಪಚತಿ, ಯಾವಜೀವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಖೀರಾದೀಹಿ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।
ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪಕ್ಕಮ್ಪಿ ಡಾಕರಸಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ
‘‘ಯಾವಕಾಲಿಕಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸೀತೋದಕೇನ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತರಸೋ ವಾ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೋ ವಾ
ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಠಪೇತ್ವಾ ಮಧುಕಪುಪ್ಫರಸನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಮಧುಕಪುಪ್ಫರಸೋ ಅಗ್ಗಿಪಾಕೋ ವಾ ಹೋತು ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೋ ವಾ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ನ ವಟ್ಟತಿ। ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಯಂ ಪಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೋ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಮಧುಕಪುಪ್ಫಂ ಪನ ಅಲ್ಲಂ ವಾ ಸುಕ್ಖಂ ವಾ ಭಜ್ಜಿತಂ ವಾ ತೇನ ಕತಫಾಣಿತಂ ವಾ ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಜ್ಜಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉಚ್ಛುರಸೋ ನಿಕಸಟೋ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ । ಇತಿ ಪಾನಾನಿ ಅನುಜಾನನ್ತೇನ ಇಮೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ರಸಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾತಿ। ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಮುಖಾ ಯಞ್ಞಾತಿಆದೀಸು ಅಗ್ಗಿಹುತಂ ಸೇಟ್ಠಂ, ಅಗ್ಗಿಹುತಂ ಮುಖನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

ರೋಜಮಲ್ಲಾದಿವತ್ಥುಕಥಾ

೩೦೧-೨. ರೋಜವತ್ಥು ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಕರಂ ಅಕಂಸೂತಿ ಕತಿಕಂ ಅಕಂಸು। ಉಳಾರಂ ಖೋ ತೇ ಇದನ್ತಿ ಸುನ್ದರಂ ಖೋ ತೇ ಇದಂ। ನಾಹಂ ಭನ್ತೇ ಆನನ್ದ ಬಹುಕತೋತಿ ನಾಹಂ ಬುದ್ಧಾದಿಗತಪಸಾದಬಹುಮಾನೇನ ಇಧಾಗತೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಡಾಕನ್ತಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀಹಿ ಪಕ್ಕಂ ವಾ ಅಪಕ್ಕಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಡಾಕಂ। ಪಿಟ್ಠಖಾದನೀಯನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಮಯಂ ಖಾದನೀಯಂ; ರೋಜೋ ಕಿರ ಇದಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಯಾದಾಪೇಸಿ।

೩೦೩. ಮಞ್ಜುಕಾತಿ ಮಧುರವಚನಾ। ಪಟಿಭಾನೇಯ್ಯಕಾತಿ ಸಕೇ ಸಿಪ್ಪೇ ಪಟಿಭಾನಸಮ್ಪನ್ನಾ। ದಕ್ಖಾತಿ ಛೇಕಾ, ಅನಲಸಾ ವಾ। ಪರಿಯೋದಾತಸಿಪ್ಪಾತಿ ನಿದ್ದೋಸಸಿಪ್ಪಾ। ನಾಳಿಯಾವಾಪಕೇನಾತಿ ನಾಳಿಯಾ ಚ ಆವಾಪಕೇನ ಚ। ಆವಾಪಕೋ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಆವಪನ್ತಿ, ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನ ಚ ಭಿಕ್ಖವೇ ನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬೇನ ಖುರಭಣ್ಡನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಕೇಸೇ ಛೇದೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಸಚೇ ವೇತನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋ ಅನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬೋ ತಸ್ಸ ಪರಿಹರಿತುಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೇಸೇ ಛೇದೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

೩೦೪. ಭಾಗಂ ದತ್ವಾತಿ ದಸಮಭಾಗಂ ದತ್ವಾ; ಇದಂ ಕಿರ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪೋರಾಣಕಚಾರಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ದಸಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಭೂಮಿಸಾಮಿಕಾನಂ ದಾತಬ್ಬೋ।

ಚತುಮಹಾಪದೇಸಕಥಾ

೩೦೫. ಯಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ಮಯಾ ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಯಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಆಹ। ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರಾ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಮದ್ದನ್ತಾ ಇದಂ ಅದ್ದಸಂಸು। ಠಪೇತ್ವಾ ಧಞ್ಞಫಲರಸನ್ತಿ ಸತ್ತಧಞ್ಞರಸಾನಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನ ಕಪ್ಪನ್ತೀತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ। ತಾಲನಾಳಿಕೇರಪನಸಲಬುಜಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಪುಸ್ಸಫಲತಿಪುಸಫಲಏಳಾಲುಕಾನಿ ,
ನವ ಮಹಾಫಲಾನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಅಪರಣ್ಣಂ, ಧಞ್ಞಗತಿಕಮೇವ। ತಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅಥ
ಖೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ। ಅಟ್ಠ
ಪಾನಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ। ಅವಸೇಸಾನಿ
ವೇತ್ತತಿನ್ತಿಣಿಕಮಾತುಲುಙ್ಗಕಪಿತ್ಥಕೋಸಮ್ಬಕರಮನ್ದಾದಿಖುದ್ದಕಫಲಪಾನಾನಿ
ಅಟ್ಠಪಾನಗತಿಕಾನೇವ, ತಾನಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇನ್ತಿ,
ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪನ್ತಿ। ಠಪೇತ್ವಾ ಹಿ ಸಾನುಲೋಮಂ ಧಞ್ಞಫಲರಸಂ ಅಞ್ಞಂ ಫಲಪಾನಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ
ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂಯೇವಾತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಭಗವತಾ ಛ ಚೀವರಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ। ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರೇಹಿ
ತೇಸಂ ಅನುಲೋಮಾನಿ ದುಕೂಲಂ, ಪತ್ತುಣ್ಣಂ, ಚೀನಪಟ್ಟಂ, ಸೋಮಾರಪಟ್ಟಂ, ಇದ್ಧಿಮಯಿಕಂ,
ದೇವದತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಪರಾನಿ ಛ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಪತ್ತುಣ್ಣ’’ನ್ತಿ
ಪತ್ತುಣ್ಣದೇಸೇ ಪಾಣಕೇಹಿ ಸಞ್ಜಾತವತ್ಥಂ। ದ್ವೇ ಪಟಾ ದೇಸನಾಮೇನೇವ ವುತ್ತಾ। ತಾನಿ ತೀಣಿ
ಕೋಸೇಯ್ಯಸ್ಸಾನುಲೋಮಾನಿ। ದುಕೂಲಂ ಸಾಣಸ್ಸ, ಇತರಾನಿ ದ್ವೇ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಸ್ಸ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ
ವಾ।

ಭಗವತಾ ಏಕಾದಸ ಪತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪತ್ತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ
– ಲೋಹಪತ್ತೋ ಚೇವ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ ಚ। ಲೋಹಥಾಲಕಂ, ಮತ್ತಿಕಾಥಾಲಕಂ, ತಮ್ಬಲೋಹಥಾಲಕನ್ತಿ
ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಿ। ಭಗವತಾ ತಯೋ ತುಮ್ಬಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ – ಲೋಹತುಮ್ಬೋ, ಕಟ್ಠತುಮ್ಬೋ,
ಫಲತುಮ್ಬೋತಿ। ಕುಣ್ಡಿಕಾ, ಕಞ್ಚನಕೋ, ಉದಕತುಮ್ಬೋತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ
ಪನ ‘‘ಪಾನೀಯಸಙ್ಖಪಾನೀಯಸರಾವಕಾನಿ ಏತೇಸಂ ಅನುಲೋಮಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಟ್ಟಿಕಾ,
ಸೂಕರನ್ತನ್ತಿ ದ್ವೇ ಕಾಯಬನ್ಧನಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ, ದುಸ್ಸಪಟ್ಟೇನ ರಜ್ಜುಕೇನ ಚ
ಕತಕಾಯಬನ್ಧನಾನಿ ತೇಸಂ ಅನುಲೋಮಾನಿ। ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ, ಕಿಲಞ್ಜಚ್ಛತ್ತಂ, ಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತನ್ತಿ
ತೀಣಿ ಛತ್ತಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ। ಏಕಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತಂ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ
ಪಾಳಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚ ಅನುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಅನುಲೋಮಾನಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ಕಪ್ಪತೀತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ಹಿ ಛಲ್ಲಿಮ್ಪಿ ಅನಪನೇತ್ವಾ ಸಕಲೇನೇವ ನಾಳಿಕೇರಫಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾನಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ ,
ನಾಳಿಕೇರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ತಂ ವಿಕಾಲೇಪಿ ಕಪ್ಪತಿ। ಉಪರಿ ಸಪ್ಪಿಪಿಣ್ಡಂ ಠಪೇತ್ವಾ
ಸೀತಲಪಾಯಾಸಂ ದೇನ್ತಿ, ಯಂ ಪಾಯಾಸೇನ ಅಸಂಸಟ್ಠಂ ಸಪ್ಪಿ, ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಬದ್ಧಮಧುಫಾಣಿತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತಕ್ಕೋಲಜಾತಿಫಲಾದೀಹಿ
ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ। ಯಾಗುಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದೀಸುಪಿ ತೇಲಾದೀಸು
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಲಟ್ಠಿಮಧುಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏವಂ ಯಂ ಯಂ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಹೋತಿ,
ತಂ ತಂ ಏಕತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಯಥಾ ಸುದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ವಾ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಾಲವಸೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಚೇ ಪನ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಹೋತಿ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ನ ವಟ್ಟತಿ।
ಯಾವಕಾಲಿಕಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಾನಿ ತೀಣಿಪಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಅತ್ತನೋ
ಸಭಾವಂ ಉಪನೇತಿ, ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ದ್ವೇಪಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಂ ಉಪನೇತಿ,
ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಞ್ಞೇವ ಉಪನೇತಿ;
ತಸ್ಮಾ ತೇನ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಾ ಪುರೇಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಾ
ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಕಪ್ಪತಿ ದ್ವೀಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಛಾಹಂ, ತೀಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ
ಪಞ್ಚಾಹಂ…ಪೇ॰… ಸತ್ತಾಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ತದಹೇವ ಕಪ್ಪತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಮಾಯೇವ ಹಿ
‘‘ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ
‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಕಾಲಯಾಮಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಸು ಚೇತ್ಥ
ವಿಕಾಲಭೋಜನಸನ್ನಿಧಿಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇಮೇಸು ಚ ಪನ
ಚತೂಸು ಕಾಲಿಕೇಸು ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಇದಮೇವ ದ್ವಯಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಕಞ್ಚೇವ
ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಞ್ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ
ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸನ್ನಿಧಿಮ್ಪಿ ನ ಜನೇತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಸಂಗಿತ ಕನ್ನಡ)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ವಿನಯಪಿಟಕ

ಪಾರಾಜಿಕಪಾಳಿ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡಂ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ
೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ
೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯಪಾಳಿ
೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ
೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ
೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ
೮. ಅಧಿಕರಣಸಮಥಾ
೧. ಪಾರಾಜಿಕಕ
ಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೋ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)
ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕೋ
೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕೋ

ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।