೨. ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಪನ ‘‘ಯಂ ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಠಮಂ ಪಾರಾಜಿಕ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಕೇವಲಂ ಪುಚ್ಛಾಯ ಆಗತಸ್ಸ ಆದಿಪದಸ್ಸ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಮತ್ತಮೇವ, ‘‘ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ವೇಸಾಲಿಯಾ ಪಞ್ಞತ್ತಂ; ಕಂ ಆರಬ್ಭಾತಿ ಸುದಿನ್ನಂ ಕಲನ್ದಪುತ್ತಂ ಆರಬ್ಭಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ಪನ ನಯೇನ ಪುನಪಿ ಏತ್ಥ ಏಕೇಕಂ ಪದಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಂ। ಏಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವೇಯ್ಯ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಹೋತಿ ಅಸಂವಾಸೋ’’ತಿ ಅಯಂ ಏಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ದ್ವೇ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋತಿ
‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾಯಪೀ’’ತಿ ಚ, ‘‘ಸಿಕ್ಖಂ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ ಚ
ಮಕ್ಕಟಿವಜ್ಜಿಪುತ್ತಕವತ್ಥೂನಂ ವಸೇನ ವುತ್ತಾ – ಇಮಾ ದ್ವೇ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋ। ಏತ್ತಾವತಾ
‘‘ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪುಚ್ಛಾಯ
ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾ ಹೋನ್ತಿ। ತತಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ಪನ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ
ನಾಮ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ದೋಸೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾ; ಸಾ ಅಟ್ಠಗರುಧಮ್ಮವಸೇನ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂಯೇವ ಆಗತಾ,
ಅಞ್ಞತ್ರ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನಪಞ್ಞತ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ
ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ಚೇವ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಜನಪದೇಸು ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ। ವಿನಯಧರಪಞ್ಚಮೇನ ಗಣೇನ
‘‘ಉಪಸಮ್ಪದಾ, ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ, ಧುವನಹಾನಂ, ಚಮ್ಮತ್ಥರಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಹಿ ಚತ್ತಾರಿ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇಯೇವ ಪಞ್ಞತ್ತಿ। ಏತ್ಥೇವ ಏತೇಹಿ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ನ
ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಜನಪದೇಸು। ಸೇಸಾನಿ ಸಬ್ಬಾನೇವ ಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ।

ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚೇವ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ; ಸುದ್ಧಭಿಕ್ಖೂನಮೇವ ಹಿ ಸುದ್ಧಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ
ನಾಮ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ
ಛನ್ದಸೋ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವೇಯ್ಯ, ಅನ್ತಮಸೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಹೋತಿ
ಅಸಂವಾಸಾ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ವಿನೀತಕಥಾಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ತಾಸಂ ನತ್ಥಿ, ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪನ ಅತ್ಥಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ। ಉಭತೋಪಞ್ಞತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಬ್ಯಞ್ಜನಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ನಾನಂ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಮ್ಪಿ ಸಾಧಾರಣತ್ತಾ ಸಾಧಾರಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತತ್ತಾ ಉಭತೋಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ। ಅತ್ಥೇ ಪನ ಭೇದೋ ನತ್ಥಿ।

ನಿದಾನೋಗಧನ್ತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ ಸೋ ಆವಿಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಪತ್ತೀನಂ ಅನುಪವಿಟ್ಠತ್ತಾ ನಿದಾನೋಗಧಂ; ನಿದಾನೇ ಅನುಪವಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುತಿಯೇನ ಉದ್ದೇಸೇನಾತಿ ನಿದಾನೋಗಧಂ ನಿದಾನಪರಿಯಾಪನ್ನಮ್ಪಿ ಸಮಾನಂ ‘‘ತತ್ರಿಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ದುತಿಯೇನೇವ ಉದ್ದೇಸೇನ ಉದ್ದೇಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ। ಚತುನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನನ್ತಿ
ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಆದೀನಂ। ಪಠಮಾ ಹಿ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ, ಅವಸೇಸಾ ಪಞ್ಚ
ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ। ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕದಿಟ್ಠಿ ಚ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ,
ಆಜೀವಹೇತು ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಛ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ। ಇತಿ ಇಮಾಸಂ ಚತುನ್ನಂ
ವಿಪತ್ತೀನಂ ಇದಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ ಹೋತಿ।

ಏಕೇನ ಸಮುಟ್ಠಾನೇನಾತಿ
ದ್ವಙ್ಗಿಕೇನ ಏಕೇನ ಸಮುಟ್ಠಾನೇನ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಅಙ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಕಾಯೇನ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಾಯತೋ ಚ ಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತೀ’’ತಿ। ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತೀತಿ
‘‘ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ‘‘ಆಮ ಆಪನ್ನೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪಟಿಜಾನಾತಿ,
ತಾವದೇವ ಭಣ್ಡನಕಲಹವಿಗ್ಗಹಾ ವೂಪಸನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಚ ಹೋತಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಅಪನೇತ್ವಾ
ಉಪೋಸಥೋ ವಾ ಪವಾರಣಾ ವಾ ಕಾತುಂ। ಇತಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೇನ ಚ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣೇನ ಚಾತಿ
ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತಿ, ನ ಚ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಕೋಚಿ ಉಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ। ಯಂ ಪನ ಉಪರಿ
ಪಞ್ಞತ್ತಿವಗ್ಗೇ ‘‘ನ ಕತಮೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸಮಥಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ
ಅನಾಪತ್ತಿ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿನಯೋತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಮಾತಿಕಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿನಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಭತ್ತೀತಿ ಪದಭಾಜನಂ ವುಚ್ಚತಿ; ವಿಭತ್ತೀತಿ ಹಿ ವಿಭಙ್ಗಸ್ಸೇವೇತಂ ನಾಮಂ। ಅಸಂವರೋತಿ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ। ಸಂವರೋತಿ ಅವೀತಿಕ್ಕಮೋ। ಯೇಸಂ ವತ್ತತೀತಿ ಯೇಸಂ ವಿನಯಪಿಟಕಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾ ಚ ಸಬ್ಬಾ ಪಗುಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇ ಧಾರೇನ್ತೀತಿ ತೇ ಏತಂ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಾಳಿತೋ ಚ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಧಾರೇನ್ತಿ; ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಸಬ್ಬಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಅಜಾನನ್ತೇನ ಏತಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ಜಾನಿತುನ್ತಿ। ಕೇನಾಭತನ್ತಿ ಇದಂ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಾಳಿವಸೇನ ಚ ಅತ್ಥವಸೇನ ಚ ಯಾವ ಅಜ್ಜತನಕಾಲಂ ಕೇನ ಆನೀತನ್ತಿ। ಪರಮ್ಪರಾಭತನ್ತಿ ಪರಮ್ಪರಾಯ ಆನೀತಂ।

೩. ಇದಾನಿ ಯಾಯ ಪರಮ್ಪರಾಯ ಆನೀತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಉಪಾಲಿ ದಾಸಕೋ ಚೇವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪೋರಾಣಕೇಹಿ ಮಹಾಥೇರೇಹಿ ಗಾಥಾಯೋ ಠಪಿತಾ । ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ನಿದಾನವಣ್ಣನಾಯಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಸುಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।

ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೇ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಕತಾಪತ್ತಿವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧೫೭. ಇತೋ ಪರಂ ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತೋ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ಕತಾಪತ್ತಿವಾರೋ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚತುನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನಂ ಕತಿ ವಿಪತ್ತಿಯೋ ಭಜನ್ತೀ’’ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ವಿಪತ್ತಿವಾರೋ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಕತಿಹಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ’’ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ಸಙ್ಗಹವಾರೋ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾನೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಹನ್ತೀ’’ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ಸಮುಟ್ಠಾನವಾರೋ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚತುನ್ನಂ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ಅಧಿಕರಣವಾರೋ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸತ್ತನ್ನಂ ಸಮಥಾನಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೀ’’ತಿ ಆದಿಪ್ಪಭೇದೋ ಸಮಥವಾರೋ, ತದನನ್ತರೋ ಸಮುಚ್ಚಯವಾರೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ವಾರಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾ ಏವ।

೧೮೮. ತತೋ ಪರಂ ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವನಪಚ್ಚಯಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಕತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪುನ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಏಕೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಾರೋ,
ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಪುರಿಮಸದಿಸಾ ಏವ ಕತಾಪತ್ತಿವಾರಾದಯೋ ಸತ್ತ ವಾರಾತಿ ಏವಂ ಅಪರೇಪಿ ಅಟ್ಠ
ವಾರಾ ವುತ್ತಾ, ತೇಪಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾ ಏವ। ಇತಿ ಇಮೇ ಅಟ್ಠ, ಪುರಿಮಾ ಅಟ್ಠಾತಿ ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೇ
ಸೋಳಸ ವಾರಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ತತೋ ಪರಂ ತೇನೇವ ನಯೇನ ಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗೇಪಿ ಸೋಳಸ ವಾರಾ ಆಗತಾತಿ ಏವಮಿಮೇ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವಾರಾ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ನ ಹೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ।

ಮಹಾವಿಭಙ್ಗೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗೇ ಚ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ

ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ

ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ

೨೫೭. ತದನನ್ತರಾಯ ಪನ ಸಮುಟ್ಠಾನಕಥಾಯ ಅನತ್ತಾ ಇತಿ ನಿಚ್ಛಯಾತಿ ಅನತ್ತಾ ಇತಿ ನಿಚ್ಛಿತಾ। ಸಭಾಗಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚಾಕಾರಾದೀಹಿ ಸಭಾಗಾನಂ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ। ನಾಮಮತ್ತಂ ನ ನಾಯತೀತಿ ನಾಮಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ದುಕ್ಖಹಾನಿನ್ತಿ ದುಕ್ಖಘಾತನಂ। ಖನ್ಧಕಾ ಯಾ ಚ ಮಾತಿಕಾತಿ ಖನ್ಧಕಾ ಯಾ ಚ ಮಾತಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ। ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಿಯತೋ ಕತನ್ತಿ
ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಿಯತೋಕತಂ ನಿಯತಕತಂ; ನಿಯತಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತೇನ
ಭೂತಾರೋಚನಚೋರಿವುಟ್ಠಾಪನಅನನುಞ್ಞಾತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ ಪಚ್ಚೇತಬ್ಬೋ। ಏತಾನೇವ
ಹಿ ತೀಣಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ನಿಯತಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ
ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ।

ಸಮ್ಭೇದಂ ನಿದಾನಞ್ಚಞ್ಞನ್ತಿ
ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಸಮ್ಭೇದಞ್ಚ ನಿದಾನಞ್ಚ। ತತ್ಥ ಸಮ್ಭೇದವಚನೇನ ಸಮುಟ್ಠಾನಸಮ್ಭೇದಸ್ಸ ಗಹಣಂ
ಪಚ್ಚೇತಬ್ಬಂ, ತಾನಿ ಹಿ ತೀಣಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿ ಸಮ್ಭಿನ್ನಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ।
ನಿದಾನವಚನೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿದೇಸಸಙ್ಖಾತಂ ನಿದಾನಂ ಪಚ್ಚೇತಬ್ಬಂ। ಸುತ್ತೇ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉಪರೀತಿ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನನಿಯಮೋ ಸಮ್ಭೇದೋ ನಿದಾನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸುತ್ತಮ್ಹಿ ಏವ
ದಿಸ್ಸನ್ತಿ; ಪಞ್ಞಾಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ‘‘ಏಕೇನ ಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಾಯತೋ ಚ
ಚಿತ್ತತೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮ್ಹಿ ತಾವ ಪುರಿಮನಯೇ ಸಮುಟ್ಠಾನನಿಯಮೋ ಚ ಸಮ್ಭೇದೋ ಚ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ।
ಇತರಂ ಪನ ನಿದಾನಂ ನಾಮ –

‘‘ವೇಸಾಲಿಯಾ ರಾಜಗಹೇ, ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಚ ಆಳವೀ।

ಕೋಸಮ್ಬಿಯಾ ಚ ಸಕ್ಕೇಸು, ಭಗ್ಗೇಸು ಚೇವ ಪಞ್ಞತ್ತಾ’’ತಿ॥

ಏವಂ ಉಪರಿ ದಿಸ್ಸತಿ, ಪರತೋ ಆಗತೇ ಸುತ್ತೇ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

‘‘ವಿಭಙ್ಗೇ ದ್ವೀಸೂ’’ತಿ
ಗಾಥಾಯ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಯಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ದ್ವೀಸು ವಿಭಙ್ಗೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ
ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಯಥಾಞಾಯಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ತಂ ಮೇ
ಸುಣಾಥಾತಿ।

ಸಞ್ಚರಿತ್ತಾನುಭಾಸನಞ್ಚಾತಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಞ್ಚ ಸಮನುಭಾಸನಞ್ಚ। ಅತಿರೇಕಞ್ಚ ಚೀವರನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ; ಕಥಿನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲೋಮಾನಿ ಪದಸೋಧಮ್ಮೋತಿ ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ಚ ಪದಸೋಧಮ್ಮೋ ಚ। ಭೂತಂ ಸಂವಿಧಾನೇನ ಚಾತಿ ಭೂತಾರೋಚನಞ್ಚ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಅದ್ಧಾನಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜನಞ್ಚ। ಥೇಯ್ಯದೇಸನಾ ಚೋರಿಂ ಚಾತಿ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೋ ಚ ಛತ್ತಪಾಣಿಸ್ಸ ಅಗಿಲಾನಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಚ ಚೋರಿವುಟ್ಠಾಪನಞ್ಚ। ಅನನುಞ್ಞಾತಾಯ ತೇರಸಾತಿ ಮಾತಾಪಿತುಸಾಮಿಕೇಹಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಾನಿ ತೇರಸ ಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಸದಿಸಾ ಇಧ ದಿಸ್ಸರೇತಿ ಇಧ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇ ಏತೇಸು ತೇರಸಸು ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸೇಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಸದಿಸಾನಿ ಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ।

ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೫೮. ಇದಾನಿ ತಾನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮೇಥುನಂ ಸುಕ್ಕಸಂಸಗ್ಗೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮೇಥುನನ್ತಿ ಇದಂ ತಾವ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಂ ನಾಮ ಏಕಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸಂ, ಸೇಸಾನಿ ತೇನ ಸದಿಸಾನಿ। ತತ್ಥ ಸುಕ್ಕಸಂಸಗ್ಗೋತಿ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ ಚೇವ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋ ಚ। ಅನಿಯತಾ ಪಠಮಿಕಾತಿ ಪಠಮಂ ಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಪುಬ್ಬೂಪಪರಿಪಾಚಿತಾತಿ ‘‘ಜಾನಂ ಪುಬ್ಬೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಪರಿಪಾಚಿತಪಿಣ್ಡಪಾತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ರಹೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಹಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ರಹೋ ನಿಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ।

ಸಭೋಜನೇ ರಹೋ ದ್ವೇ ಚಾತಿ ಸಭೋಜನೇ ಕುಲೇ ಅನುಪಖಜ್ಜನಿಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ದ್ವೇ ರಹೋನಿಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಚ। ಅಙ್ಗುಲಿ ಉದಕೇ ಹಸನ್ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಪತೋದಕಞ್ಚ ಉದಕೇ ಹಸಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಪಹಾರೇ ಉಗ್ಗಿರೇ ಚೇವಾತಿ ಪಹಾರದಾನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ತಲಸತ್ತಿಕಉಗ್ಗಿರಣಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ತೇಪಞ್ಞಾಸಾ ಚ ಸೇಖಿಯಾತಿ ಪರಿಮಣ್ಡಲನಿವಾಸನಾದೀನಿ ಖುದ್ದಕವಣ್ಣನಾವಸಾನೇ ವುತ್ತಾನಿ ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಸೇಖಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಚ।

ಅಧಕ್ಖಗಾಮಾವಸ್ಸುತಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಧಕ್ಖಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಗಾಮನ್ತರಗಮನಂ ಅವಸ್ಸುತಾ ಅವಸ್ಸುತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ತಲಮಟ್ಠಞ್ಚ ಸುದ್ಧಿಕಾತಿ ತಲಘಾತಕಂ ಜತುಮಟ್ಠಂ ಉದಕಸುದ್ಧಿಕಾದಿಯನಞ್ಚ। ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಚ ಓವಾದನ್ತಿ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ ಛಪ್ಪಞ್ಚಯೋಜನಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಓವಾದಾಯ ಅಗಮನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ನಾನುಬನ್ಧೇ ಪವತ್ತಿನಿನ್ತಿ ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ವುಟ್ಠಾಪಿತಂ ಪವತ್ತಿನಿಂ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ನಾನುಬನ್ಧೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ।

ಇಮೇ ಸಿಕ್ಖಾತಿ ಇಮಾ ಸಿಕ್ಖಾಯೋ; ಲಿಙ್ಗವಿಪರಿಯಾಯೋ ಕತೋ। ಕಾಯಮಾನಸಿಕಾ ಕತಾತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಕತಾ।

ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೫೯. ಅದಿನ್ನನ್ತಿ ಇದಂ ತಾವ ಅದಿನ್ನಾದಾನನ್ತಿ ವಾ ದುತಿಯಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ವಾ ಏಕಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸಂ, ಸೇಸಾನಿ ತೇನ ಸದಿಸಾನಿ। ತತ್ಥ ವಿಗ್ಗಹುತ್ತರೀತಿ ಮನುಸ್ಸವಿಗ್ಗಹಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಅತ್ತಕಾಮಿನನ್ತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಅಮೂಲಾ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಾತಿ ದ್ವೇ ದುಟ್ಠದೋಸಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಅನಿಯತಾ ದುತಿಯಿಕಾತಿ ದುತಿಯಂ ಅನಿಯತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ।

ಅಚ್ಛಿನ್ದೇ ಪರಿಣಾಮನೇತಿ ಸಾಮಂ ಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದನಞ್ಚ ಸಙ್ಘಿಕಲಾಭಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಞ್ಚ। ಮುಸಾ ಓಮಸಪೇಸುಣಾತಿ ಮುಸಾವಾದೋ ಚ ಓಮಸವಾದೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಪೇಸುಞ್ಞಞ್ಚ। ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಪಥವೀಖಣೇತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಆರೋಚನಞ್ಚ ಪಥವೀಖಣಞ್ಚ। ಭೂತಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಉಜ್ಝಾಪೇತಿ ಭೂತಗಾಮಅಞ್ಞವಾದಕಉಜ್ಝಾಪನಕಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ।

ನಿಕ್ಕಡ್ಢನಂ ಸಿಞ್ಚನಞ್ಚಾತಿ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನಞ್ಚ ಉದಕೇನ ತಿಣಾದಿಸಿಞ್ಚನಞ್ಚ। ಆಮಿಸಹೇತು ಭುತ್ತಾವೀತಿ ‘‘ಆಮಿಸಹೇತು ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದನ್ತೀ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ಭುತ್ತಾವಿಂ ಅನತಿರಿತ್ತೇನ ಖಾದನೀಯಾದಿನಾ ಪವಾರಣಾಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಏಹಿ ಅನಾದರಿ ಭಿಂಸಾತಿ ‘‘ಏಹಾವುಸೋ ಗಾಮಂ ವಾ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ಅನಾದರಿಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಭಿಂಸಾಪನಕಞ್ಚ। ಅಪನಿಧೇ ಚ ಜೀವಿತನ್ತಿ ಪತ್ತಾದೀನಂ ಅಪನಿಧಾನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಪಾಣಂ ಜೀವಿತಾವೋರೋಪನಞ್ಚ।

ಜಾನಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಜಾನಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಉದಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಪುನಕಮ್ಮಾಯ ಉಕ್ಕೋಟನಞ್ಚ। ಊನಸಂವಾಸನಾಸನಾತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಾಸಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ನಾಸಿತಕಸಾಮಣೇರಸಮ್ಭೋಗಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಸಹಧಮ್ಮಿಕಂ ವಿಲೇಖಾತಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಂ ವುಚ್ಚಮಾನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ವಿಲೇಖಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀತಿ ಆಗತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಮೋಹೋ ಅಮೂಲಕೇನ ಚಾತಿ ಮೋಹನಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ಅಮೂಲಕೇನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಅನುದ್ಧಂಸನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ।

ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ ಚೀವರಂ ದತ್ವಾತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಉಪದಹನಞ್ಚ, ಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಛನ್ದಂ ದತ್ವಾ ಖೀಯನಞ್ಚ, ಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಖೀಯನಞ್ಚ। ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ಕಿಂ ತೇ ಅಕಾಲಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದೇತಿ
‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಯ್ಯೇ ಏಸೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಗತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ,
‘‘ಅಕಾಲಚೀವರಂ ಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಾಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ
ಸದ್ಧಿಂ ಚೀವರಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ದುಗ್ಗಹೀ ನಿರಯೇನ ಚಾತಿ ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ದುಪ್ಪಧಾರಿತೇನ ಪರಂ ಉಜ್ಝಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ನಿರಯೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ವಾ ಅಭಿಸಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ।

ಗಣಂ ವಿಭಙ್ಗ ದುಬ್ಬಲನ್ತಿ
‘‘ಗಣಸ್ಸ ಚೀವರಲಾಭಂ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಧಮ್ಮಿಕಂ ಚೀವರವಿಭಙ್ಗಂ
ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ದುಬ್ಬಲಚೀವರಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಚೀವರಕಾಲಸಮಯಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಕಥಿನಾ ಫಾಸು ಪಸ್ಸಯನ್ತಿ
‘‘ಧಮ್ಮಿಕಂ ಕಥಿನುದ್ಧಾರಂ ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅಫಾಸುಂ ಕರೇಯ್ಯ,
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಉಪಸ್ಸಯಂ ದತ್ವಾ ಕುಪಿತಾ ಅನತ್ತಮನಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಅಕ್ಕೋಸಚಣ್ಡೀ ಮಚ್ಛರೀತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕ್ಕೋಸೇಯ್ಯ ವಾ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯ ವಾ, ಚಣ್ಡಿಕತಾ ಗಣಂ ಪರಿಭಾಸೇಯ್ಯ, ಕುಲೇ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಗಬ್ಭಿನಿಞ್ಚ ಪಾಯನ್ತಿಯಾತಿ ‘‘ಗಬ್ಭಿನಿಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಪಾಯನ್ತಿಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ।

ದ್ವೇವಸ್ಸಂ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಙ್ಘೇನಾತಿ
‘‘ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಛಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ,
ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಅಸಮ್ಮತಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ತಯೋ ಚೇವ ಗಿಹೀಗತಾತಿ
ಊನದ್ವಾದಸವಸ್ಸಂ ಗಿಹಿಗತಂ, ಪರಿಪುಣ್ಣದ್ವಾದಸವಸ್ಸಂ ಗಿಹಿಗತಂ ‘‘ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಛಸು
ಧಮ್ಮೇಸು ಅಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಂ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಸಿಕ್ಖಿತಸಿಕ್ಖಂ ಸಙ್ಘೇನ ಅಸಮ್ಮತ’’ನ್ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಕುಮಾರಿಭೂತಾ ತಿಸ್ಸೋತಿ ‘‘ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಕುಮಾರಿಭೂತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ತಿಸ್ಸೋ। ಊನದ್ವಾದಸಸಮ್ಮತಾತಿ ‘‘ಊನದ್ವಾದಸವಸ್ಸಾ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಪರಿಪುಣ್ಣದ್ವಾದಸವಸ್ಸಾ ಸಙ್ಘೇನ ಅಸಮ್ಮತಾ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಅಲಂ ತಾವ ಸೋಕಾವಾಸನ್ತಿ ‘‘ಅಲಂ ತಾವ ತೇ ಅಯ್ಯೇ ವುಟ್ಠಾಪಿತೇನಾ’’ತಿ ಚ, ‘‘ಚಣ್ಡಿಂ ಸೋಕಾವಾಸಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಛನ್ದಾ ಅನುವಸ್ಸಾ ಚ ದ್ವೇತಿ ‘‘ಪಾರಿವಾಸಿಕಛನ್ದದಾನೇನ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಅನುವಸ್ಸಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಏಕಂ ವಸ್ಸಂ ದ್ವೇ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾ ತಿಕಾ ಕತಾತಿ ತಿಕಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಕತಾ।

ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೦. ಸಞ್ಚರೀ ಕುಟಿ ವಿಹಾರೋತಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸಞ್ಞಾಚಿಕಾಯ ಕುಟಿಕರಣಂ ಮಹಲ್ಲಕವಿಹಾರಕರಣಞ್ಚ। ಧೋವನಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೋತಿ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪುರಾಣಚೀವರಧೋವಾಪನಞ್ಚ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಞ್ಚ। ವಿಞ್ಞತ್ತುತ್ತರಿ ಅಭಿಹಟ್ಠುನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಗಹಪತಿಂ ಚೀವರವಿಞ್ಞಾಪನಂ ತತುತ್ತರಿಸಾದಿಯನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಉಭಿನ್ನಂ ದೂತಕೇನ ಚಾತಿ ‘‘ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಉಪಕ್ಖಟಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಗತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಞ್ಚ ದೂತೇನ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಪಹಿತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ।

ಕೋಸಿಯಾ ಸುದ್ಧದ್ವೇಭಾಗಾ, ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ನಿಸೀದನನ್ತಿ ‘‘ಕೋಸಿಯಮಿಸ್ಸಕಂ ಸನ್ಥತ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ರಿಞ್ಚನ್ತಿ ರೂಪಿಕಾ ಚೇವಾತಿ ವಿಭಙ್ಗೇ ‘‘ರಿಞ್ಚನ್ತಿ ಉದ್ದೇಸ’’ನ್ತಿ ಆಗತಂ ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಂ ರೂಪಿಯಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಉಭೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಾತಿ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಊನಬನ್ಧನವಸ್ಸಿಕಾತಿ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಸುತ್ತಂ ವಿಕಪ್ಪನೇನ ಚಾತಿ ಸುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಚೀವರವಾಯಾಪನಞ್ಚ ತನ್ತವಾಯೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚೀವರೇ ವಿಕಪ್ಪಾಪಜ್ಜನಞ್ಚ। ದ್ವಾರದಾನಸಿಬ್ಬಾನಿ ಚಾತಿ ಯಾವ ದ್ವಾರಕೋಸಾ ಅಗ್ಗಳಟ್ಠಪನಾಯ, ‘‘ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಪೂವಪಚ್ಚಯಜೋತಿ ಚಾತಿ ಪೂವೇಹಿ ವಾ ಮನ್ಥೇಹಿ ವಾ ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಪವಾರಣಾಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಚಾತುಮಾಸಪಚ್ಚಯಪ್ಪವಾರಣಾಜೋತಿಸಮಾದಹನಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಚ।

ರತನಂ ಸೂಚಿ ಮಞ್ಚೋ ಚ, ತೂಲಂ ನಿಸೀದನಕಣ್ಡು ಚ, ವಸ್ಸಿಕಾ ಚ ಸುಗತೇನಾತಿ ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚೇವ ಸೂಚಿಘರಸಿಕ್ಖಾಪದಾದೀನಿ ಚ ಸತ್ತ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಚೇತಾಪನಾ, ದ್ವೇ ಸಙ್ಘಿಕಾ ಮಹಾಜನಿಕಾ, ದ್ವೇ ಪುಗ್ಗಲಲಹುಕಾ ಗರೂತಿ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದೀನಿ ನವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ದ್ವೇ ವಿಘಾಸಾ ಸಾಟಿಕಾ ಚಾತಿ
‘‘ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಂ ವಾ ವಿಘಾಸಂ ವಾ ತಿರೋಕುಟ್ಟೇ ವಾ ತಿರೋಪಾಕಾರೇ
ವಾ ಛಡ್ಡೇಯ್ಯ ವಾ ಛಡ್ಡಾಪೇಯ್ಯ ವಾ, ಹರಿತೇ ಛಡ್ಡೇಯ್ಯ ವಾ ಛಡ್ಡಾಪೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ ಏವಂ
ವುತ್ತಾನಿ ದ್ವೇ ವಿಘಾಸಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಚ ಉದಕಸಾಟಿಕಾಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಸಮಣಚೀವರೇನ ಚಾತಿ ‘‘ಸಮಣಚೀವರಂ ದದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇದಮೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

ಸಮನುಭಾಸನಾಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೧. ಭೇದಾನುವತ್ತದುಬ್ಬಚದೂಸದುಟ್ಠುಲ್ಲದಿಟ್ಠಿ ಚಾತಿ ಸಙ್ಘಭೇದಾನುವತ್ತಕದುಬ್ಬಚಕುಲದೂಸಕದುಟ್ಠುಲ್ಲಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದನದಿಟ್ಠಿಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಛನ್ದಂ ಉಜ್ಜಗ್ಘಿಕಾ ದ್ವೇ ಚಾತಿ ಛನ್ದಂ ಅದತ್ವಾ ಗಮನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಉಜ್ಜಗ್ಘಿಕಾಯ ಅನ್ತರಘರೇ ಗಮನನಿಸೀದನಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಞ್ಚ। ದ್ವೇ ಚ ಸದ್ದಾತಿ ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದೋ ಅನ್ತರಘರೇ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಞ್ಚ। ನ ಬ್ಯಾಹರೇತಿ ‘‘ನ ಸಕಬಳೇನ ಮುಖೇನ ಬ್ಯಾಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ।

ಛಮಾ ನೀಚಾಸನೇ ಠಾನಂ, ಪಚ್ಛತೋ ಉಪ್ಪಥೇನ ಚಾತಿ
ಛಮಾಯಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ನೀಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ; ಠಿತೇನ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ, ಪಚ್ಛತೋ
ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ, ಉಪ್ಪಥೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಪಥೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ವಜ್ಜಾನುವತ್ತಿಗಹಣಾತಿ ವಜ್ಜಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದನಉಅಖತ್ತಾನುವತ್ತಕಹತ್ಥಗ್ಗಹಣಾದಿಸಙ್ಖಾತಾನಿ ತೀಣಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ। ಓಸಾರೇ ಪಚ್ಚಾಚಿಕ್ಖನಾತಿ ‘‘ಅನಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾರಕಸಙ್ಘಂ ಅನಞ್ಞಾಯ ಗಣಸ್ಸ ಛನ್ದಂ ಓಸಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸಂಸಟ್ಠಾ ದ್ವೇ ವಧೀತಿ
‘‘ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಧಿಕರಣೇ ಪಚ್ಚಾಕತಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಪನೇವ ಸಂಸಟ್ಠಾ
ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ಸಂಸಟ್ಠಾವ ಅಯ್ಯೇ ತುಮ್ಹೇ
ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅತ್ತಾನಂ ವಧಿತ್ವಾ ವಧಿತ್ವಾ ರೋದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ವಿಸಿಬ್ಬೇ ದುಕ್ಖಿತಾಯ ಚಾತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಂ ವಿಸಿಬ್ಬೇತ್ವಾ ವಾ ವಿಸಿಬ್ಬಾಪೇತ್ವಾ ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ದುಕ್ಖಿತಂ ಸಹಜೀವಿನಿ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಪುನ ಸಂಸಟ್ಠಾ ನ ವೂಪಸಮೇತಿ
‘‘ಸಂಸಟ್ಠಾ ವಿಹರೇಯ್ಯ ಗಹಪತಿನಾ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೇನ ವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪುನ
ವುತ್ತಸಂಸಟ್ಠಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ‘‘ಏಹಯ್ಯೇ, ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಹೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾ,
‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾ ಪಚ್ಛಾ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಿನೀ ನೇವ ವೂಪಸಮ್ಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಆರಾಮಞ್ಚ ಪವಾರಣಾತಿ ‘‘ಜಾನಂ ಸಭಿಕ್ಖುಕಂ ಆರಾಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘೇ ತೀಹಿ ಠಾನೇಹಿ ನ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಅನ್ವದ್ಧಂ ಸಹಜೀವಿನಿಂ ದ್ವೇತಿ
‘‘ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘತೋ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ, ‘‘ಸಹಜೀವಿನಿಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ನೇವ
ಅನುಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಸಹಜೀವಿನಿಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ನೇವ ವೂಪಕಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಞ್ಚ। ಚೀವರಂ ಅನುಬನ್ಧನಾತಿ ‘‘ಸಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೇ, ಚೀವರಂ ದಸ್ಸಸಿ, ಏವಾಹಂ ತಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಸಚೇ ಮಂ ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೇ, ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾನಿ ಅನುಬನ್ಧಿಸ್ಸಸಿ, ಏವಾಹಂ ತಂ ವುಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೨. ಉಬ್ಭತಂ ಕಥಿನಂ ತೀಣೀತಿ ‘‘ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇ’’ತಿ ವುತ್ತಾನಿ ಆದಿತೋವ ತೀಣಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಪಠಮಂ ಪತ್ತಭೇಸಜ್ಜನ್ತಿ ‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಪತ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಪಠಮಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ‘‘ಪಟಿಸಾಯನೀಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಅಚ್ಚೇಕಞ್ಚಾಪಿ ಸಾಸಙ್ಕನ್ತಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ತದನನ್ತರಮೇವ ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಪಕ್ಕಮನ್ತೇನ ವಾ ದುವೇತಿ ‘‘ತಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭೂತಗಾಮವಗ್ಗೇ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಉಪಸ್ಸಯಂ ಪರಮ್ಪರಾತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಪರಮ್ಪರಭೋಜನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಅನತಿರಿತ್ತಂ ನಿಮನ್ತನಾತಿ ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ನಿಮನ್ತಿತೋ ಸಭತ್ತೋ ಸಮಾನೋ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ವಿಕಪ್ಪಂ ರಞ್ಞೋ ವಿಕಾಲೇತಿ ‘‘ಸಾಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ವೋಸಾಸಾರಞ್ಞಕೇನ ಚಾತಿ ‘‘ವೋಸಾಸಮಾನರೂಪಾ ಠಿತಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ತಥಾರೂಪೇಸು ಆರಞ್ಞಕೇಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ಪುಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪಟಿಸಂವಿದಿತ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಉಸ್ಸಯಾ ಸನ್ನಿಚಯಞ್ಚಾತಿ ‘‘ಉಸ್ಸಯವಾದಿಕಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಪತ್ತಸನ್ನಿಚಯಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಪುರೇ ಪಚ್ಛಾ ವಿಕಾಲೇ ಚಾತಿ
‘‘ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಕುಲಾನಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ’’ತಿ ಚ, ‘‘ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಕುಲಾನಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ’’ತಿ ಚ, ‘‘ವಿಕಾಲೇ ಕುಲಾನಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ’’ತಿ ಚ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಪಞ್ಚಾಹಿಕಾ ಸಙ್ಕಮನೀತಿ ‘‘ಪಞ್ಚಾಹಿಕಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಚಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಚೀವರಸಙ್ಕಮನೀಯಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ದ್ವೇಪಿ ಆವಸಥೇನ ಚಾತಿ
‘‘ಆವಸಥಚೀವರಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆವಸಥಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಾರಿಕಂ
ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ಏವಂ ಆವಸಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಚ ದ್ವೇ।

ಪಸಾಖೇ ಆಸನೇ ಚೇವಾತಿ ‘‘ಪಸಾಖೇ ಜಾತಂ ಗಣ್ಡಂ ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪುರತೋ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಆಸನೇ ನಿಸೀದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ಏಳಕಲೋಮಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೩. ಏಳಕಲೋಮಾ ದ್ವೇ ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚೇವ ದ್ವೇ ಚ ಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ। ಆಹಚ್ಚ ಪಿಣ್ಡಭೋಜನನ್ತಿ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಆವಸಥಪಿಣ್ಡಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಗಣವಿಕಾಲಸನ್ನಿಧೀತಿ ಗಣಭೋಜನವಿಕಾಲಭೋಜನಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ । ದನ್ತಪೋನೇನ ಚೇಲಕಾತಿ ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಅಚೇಲಕಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಉಯ್ಯುತ್ತಂ ಸೇನಂ ಉಯ್ಯೋಧೀತಿ ‘‘ಉಯ್ಯುತ್ತಂ ಸೇನಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸೇನಾಯ ವಸೇಯ್ಯ, ಉಯ್ಯೋಧಿಕಂ ವಾ…ಪೇ॰… ಅನೀಕದಸ್ಸನಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಸುರಾ ಓರೇನ ನ್ಹಾಯನಾತಿ ಸುರಾಪಾನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಓರೇನದ್ಧಮಾಸನಹಾನಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ದ್ವೇ ದೇಸನಿಕಾತಿ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ದುಬ್ಬಣ್ಣಕರಣಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ವುತ್ತಾವಸೇಸಪಾಟಿದೇಸನೀಯದ್ವಯಞ್ಚ। ಲಸುಣುಪತಿಟ್ಠೇ ನಚ್ಚನಾತಿ
ಲಸುಣಸಿಕ್ಖಾಪದಂ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾನೀಯೇನ ವಾ ವಿಧೂಪನೇನ ವಾ
ಉಪತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ, ‘‘ನಚ್ಚಂ ವಾ ಗೀತಂ ವಾ ವಾದಿತಂ ವಾ ದಸ್ಸನಾಯ
ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಇತೋ ಪರಂ ಪಾಳಿಂ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಲಿಖನ್ತಿ। ಯಥಾ
ಪನ ಅತ್ಥಂ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ; ಏವಮೇತ್ಥ ಅನುಕ್ಕಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ನ್ಹಾನಮತ್ಥರಣಂ ಸೇಯ್ಯಾತಿ ‘‘ನಗ್ಗಾ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ಏಕತ್ಥರಣಪಾವುರಣಾ ತುವಟ್ಟೇಯ್ಯುಂ, ಏಕಮಞ್ಚೇ ತುವಟ್ಟೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಅನ್ತೋರಟ್ಠೇ ತಥಾ ಬಹೀತಿ ‘‘ಅನ್ತೋರಟ್ಠೇ ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತೇ, ತಿರೋರಟ್ಠೇ ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತೇ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಚಿತ್ತಾಗಾರನ್ತಿ ‘‘ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ರಾಜಾಗಾರಂ ವಾ ಚಿತ್ತಾಗಾರಂ ವಾ…ಪೇ॰… ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ವಾ ದಸ್ಸನಾಯ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಆಸನ್ದಿಂ ಸುತ್ತಕನ್ತನಾತಿ ‘‘ಆಸನ್ದಿಂ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಸುತ್ತಂ ಕನ್ತೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ।

ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಸಹತ್ಥಾ ಚಾತಿ
‘‘ಗಿಹಿವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಅಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಯ ವಾ
ಸಹತ್ಥಾ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ ದದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ। ಅಭಿಕ್ಖುಕಾವಾಸೇನ ಚಾತಿ ‘‘ಅಭಿಕ್ಖುಕೇ ಆವಾಸೇ ವಸ್ಸಂ ವಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇದಮೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಛತ್ತಂ ಯಾನಞ್ಚ ಸಙ್ಘಾಣಿನ್ತಿ ‘‘ಛತ್ತುಪಾಹನಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಯಾನೇನ ಯಾಯೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಘಾಣಿಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಅಲಙ್ಕಾರಗನ್ಧವಾಸಿತನ್ತಿ ‘‘ಇತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಂ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಗನ್ಧಚುಣ್ಣಕೇನ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ವಾಸಿತಕೇನ ಪಿಞ್ಞಾಕೇನ ನಹಾಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಭಿಕ್ಖುನೀತಿಆದಿನಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಉಮ್ಮದ್ದಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಅಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಾ ಆಪತ್ತೀತಿ ‘‘ಅಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸೇಯ್ಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಆಪತ್ತಿ ಚ। ಚತ್ತಾರೀಸಾ ಚತುತ್ತರೀತಿ ಏತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ।

ಕಾಯೇನ ನ ವಾಚಾಚಿತ್ತೇನ, ಕಾಯಚಿತ್ತೇನ ನ ವಾಚತೋತಿ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಕಾಯಚಿತ್ತೇನ ಚ ಸಮುಟ್ಠಹನ್ತಿ; ನ ವಾಚಾಚಿತ್ತೇನ ನ ವಾಚತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ದ್ವಿಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ, ಸಮಾ ಏಳಕಲೋಮಿಕಾತಿ ಇದಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಪದಸೋಧಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೪. ಪದಞ್ಞತ್ರ ಅಸಮ್ಮತಾತಿ
‘‘ಪದಸೋ ಧಮ್ಮಂ, ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಉತ್ತರಿಛಪ್ಪಞ್ಚವಾಚಾಹಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ
ವಿಞ್ಞುನಾ ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹೇನ, ಅಸಮ್ಮತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ತಥಾ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇನ ಚಾತಿ ‘‘ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಓವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇದಮೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತಿರಚ್ಛಾನವಿಜ್ಜಾ ದ್ವೇತಿ ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ, ವಾಚೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ । ಅನೋಕಾಸೋ ಚ ಪುಚ್ಛನಾತಿ ‘‘ಅನೋಕಾಸಕತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇದಮೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

ಅದ್ಧಾನಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೫. ಅದ್ಧಾನನಾವಂ ಪಣೀತನ್ತಿ
‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಏಕಂ ನಾವಂ
ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ, ಪಣೀತಭೋಜನಾನಿ ಅಗಿಲಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ
ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸಂಹರೇತಿ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಗಮನಞ್ಚ ‘‘ಸಮ್ಬಾಧೇ ಲೋಮಂ ಸಂಹರಾಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಧಞ್ಞಂ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಚೇವಾತಿ ‘‘ಧಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ನಿಮನ್ತಿತಾ ವಾ ಪವಾರಿತಾ ವಾ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ ವಾ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ। ಅಟ್ಠ ಚಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ವುತ್ತಾ ಅಟ್ಠ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಾ ವಾ।

ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೬. ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥಂ ಉಪಸ್ಸುತೀತಿ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಏಕದ್ಧಾನಮಗ್ಗಗಮನಞ್ಚ ಉಪಸ್ಸುತಿತಿಟ್ಠನಞ್ಚ। ಸೂಪವಿಞ್ಞಾಪನೇನ ಚಾತಿ ಇದಂ ಸೂಪೋದನವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ರತ್ತಿಛನ್ನಞ್ಚ ಓಕಾಸನ್ತಿ ‘‘ರತ್ತನ್ಧಕಾರೇ ಅಪ್ಪದೀಪೇ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ, ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದತ್ತಯಂ। ಬ್ಯೂಹೇನ ಸತ್ತಮಾತಿ ಇದಂ ತದನನ್ತರಮೇವ ‘‘ರಥಿಕಾಯ ವಾ ಬ್ಯೂಹೇ ವಾ ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ವಾ ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ ಆಗತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಮುಟ್ಠಾನವಣ್ಣನಾ

೨೬೭. ಧಮ್ಮದೇಸನಾಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ಏಕಾದಸ ಉತ್ತಾನಾನೇವ। ಏವಂ ತಾವ ಸಮ್ಭಿನ್ನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ನಿಯತಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ತಿವಿಧಂ, ತಂ ಏಕೇಕಸ್ಸೇವ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಹೋತಿ, ತಂ ವಿಸುಂಯೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಭೂತಂ ಕಾಯೇನ ಜಾಯತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ನೇತ್ತಿಧಮ್ಮಾನುಲೋಮಿಕನ್ತಿ ವಿನಯಪಾಳಿಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅನುಲೋಮನ್ತಿ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ

ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ

ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ

ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ

೨೭೧. ಇದಾನಿ ಆಪತ್ತಿಆದಿಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಕೋಸಲ್ಲಜನನತ್ಥಂ ‘‘ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಾತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿದ್ದೇಸಪ್ಪಟಿನಿದ್ದೇಸವಸೇನ ವಿಭಙ್ಗೋ ವುತ್ತೋ।

ತತ್ಥ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಚ ವಿಭಙ್ಗೇ ಚ ಆಗತಾಪತ್ತಿಪುಚ್ಛಾ। ಏಸ ನಯೋ ದುತಿಯಪದೇಪಿ। ಕೇವಲಞ್ಹೇತ್ಥ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏವ ರಾಸಿವಸೇನ ಖನ್ಧಾತಿ ವುತ್ತಾ। ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ವಿನಯಪುಚ್ಛಾ; ‘‘ವಿನೀತಂ ವಿನಯೋ ವೂಪಸಮೋ’’ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಂ, ವಿನೀತಾನಿಯೇವ ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದತ್ಥೋ। ಇದಾನಿ ಯೇಸು ಸತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಅಸತಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಕತಿ ಅಗಾರವಾ’’ತಿ
ಪುಚ್ಛಾದ್ವಯಂ। ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಂ ಪನ ತೇಸಂ ಅಗಾರವಾನಂ ವಿನಯಪುಚ್ಛಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ
ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪತ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕತಿ ವಿಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ಅಯಂ
ಆಪತ್ತೀನಂ ವಿಪತ್ತಿಭಾವಪುಚ್ಛಾ। ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನೀತಿ ತಾಸಂಯೇವ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಪುಚ್ಛಾ। ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ ಅನುವಾದಮೂಲಾನೀತಿ ಇಮಾ ‘‘ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಆಗತಾನಂ ವಿವಾದಾನುವಾದಾನಂ ಮೂಲಪುಚ್ಛಾ। ಸಾರಣೀಯಾ ಧಮ್ಮಾತಿ ವಿವಾದಾನುವಾದಮೂಲಾನಂ ಅಭಾವಕರಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಭೇದಕರವತ್ಥೂನೀತಿ ಅಯಂ ‘‘ಭೇದನಸಂವತ್ತನಿಕಂ ವಾ ಅಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ವುತ್ತಭೇದಕರಣಪುಚ್ಛಾ। ಅಧಿಕರಣಾನೀತಿ ಭೇದಕರವತ್ಥೂಸು ಸತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಸಮಥಾತಿ ತೇಸಂಯೇವ ವೂಪಸಮನಧಮ್ಮಪುಚ್ಛಾ। ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ಮಾತಿಕಾಯ ಆಗತವಸೇನ ವುತ್ತಾ। ಸತ್ತಾತಿ ವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತವಸೇನ।

ಆರಕಾ ಏತೇಹಿ ರಮತೀತಿ ಆರತಿ; ಭುಸಾ ವಾ ರತಿ ಆರತಿ। ವಿನಾ ಏತೇಹಿ ರಮತೀತಿ ವಿರತಿ । ಪಚ್ಚೇಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ವಿರಮತೀತಿ ಪಟಿವಿರತಿ। ವೇರಂ ಮಣತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ವೇರಮಣೀ। ನ ಏತಾಯ ಏತೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಕರೀಯನ್ತೀತಿ ಅಕಿರಿಯಾ। ಯಂ ಏತಾಯ ಅಸತಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಕರಣಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅಕರಣಂ। ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಅಜ್ಝಾಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಪಕ್ಖತೋ ಅನಜ್ಝಾಪತ್ತಿ। ವೇಲನತೋ ವೇಲಾ; ಚಲಯನತೋ ವಿನಾಸನತೋತಿ ಅತ್ಥೋ । ನಿಯ್ಯಾನಂ ಸಿನೋತಿ ಬನ್ಧತಿ ನಿವಾರೇತೀತಿ ಸೇತು। ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸೋ ಸೇತು ಏತಾಯ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಹಞ್ಞತೀತಿ ಸೇತುಘಾತೋ। ಸೇಸವಿನೀತವತ್ಥುನಿದ್ದೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಬುದ್ಧೇ ಅಗಾರವಾದೀಸು ಯೋ ಬುದ್ಧೇ
ಧರಮಾನೇ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಂ ಬೋಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ,
ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಬೋಧಿಂ ವಾ ನ ವನ್ದತಿ, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಸಛತ್ತೋ ಸಉಪಾಹನೋ ಚರತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ
ಬುದ್ಧೇ ಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಪನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೋಯೇವ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ,
ಸರಭಞ್ಞಂ ನ ಭಣತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ನ ಕಥೇತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಗ್ಗಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ,
ವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವಾ ಅನಾದರೋ ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ ಧಮ್ಮೇ ಗಾರವೋ। ಯೋ
ಥೇರನವಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ನ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರವಿತಕ್ಕಮಾಳಕಾದೀಸು
ಕಾಯಪ್ಪಾಗಬ್ಭಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ನ ವನ್ದತಿ, ನತ್ಥೇತಸ್ಸ ಸಙ್ಘೇ ಗಾರವೋ।
ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಮಾದಾಯ ಅಸಿಕ್ಖಮಾನೋಯೇವ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಮಾದೇ ಚ
ಸತಿವಿಪ್ಪವಾಸೇ ತಿಟ್ಠಮಾನೋಯೇವ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ಅಬ್ರೂಹಯಮಾನೋ ಅಪ್ಪಮಾದೇ ಅಗಾರವೋತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಥಾ ಆಮಿಸಪ್ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಸನ್ಥಾರನ್ತಿ ಇಮಂ ದುವಿಧಂ
ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಅಕರೋನ್ತೋಯೇವ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೇ ಅಗಾರವೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಗಾರವನಿದ್ದೇಸೇ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೨೭೨. ವಿವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಸತ್ಥರಿಪಿ ಅಗಾರವೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಬುದ್ಧೇ ಅಗಾರವಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸೋತಿ ಅನೀಚವುತ್ತಿ; ನ ಸತ್ಥಾರಂ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಕ್ಖೇ ವಾ; ಸಕಾಯ ಪರಿಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾತಿ ಪರಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಪರಪಕ್ಖೇ ವಾ। ತತ್ರ ತುಮ್ಹೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾಭೇದೇ ಸಪರಸನ್ತಾನೇ ವಾ ಸಪರಪರಿಸಾಯ ವಾ। ಪಹಾನಾಯ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾದೀಹಿ ನಯೇಹಿ ಪಹಾನತ್ಥಂ ವಾಯಮೇಯ್ಯಾಥ; ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾದಿನಯೇನ ಹಿ ತಂ ಅಜ್ಝತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾಪಿ ಪಹೀಯತಿ। ಅನವಸ್ಸವಾಯಾತಿ ಅಪ್ಪವತ್ತಿಭಾವಾಯ।

ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಪರಾಮಾಸೀತಿ ಸಕಮೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪರಾಮಸತಿ; ಯಂ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಗಹಿತಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ । ಆಧಾನಗ್ಗಾಹೀತಿ ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹೀ।

೨೭೩. ಅನುವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೋ
ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ವಿವಾದಮೂಲನಿದ್ದೇಸೇನೇವ ಸಮಾನೋ, ಅಥ ಖೋ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿವದನ್ತಾನಂ ಕೋಧೂಪನಾಹಾದಯೋ ವಿವಾದಮೂಲಾನಿ। ತಥಾ ವಿವದನ್ತಾ ಪನ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಆದೀಸು
ಅಞ್ಞತರವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಸುಕಂ ನಾಮ ವಿಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ
ವಾ, ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋಸಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ಅನುವದನ್ತಿ। ಏವಂ
ಅನುವದನ್ತಾನಂ ಕೋಧೂಪನಾಹಾದಯೋ ಅನುವಾದಮೂಲಾನೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ।

೨೭೪. ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮನಿದ್ದೇಸೇ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಕತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚಾತಿ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚ। ತತ್ಥ ನವಕಾನಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಾದೀಸು ಸಹಾಯಭಾವಗಮನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಥೇರಾನಂ ಪನ ಪಾದಧೋವನಬೀಜನವಾತದಾನಾದಿಭೇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ
ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಉಭಯೇಹಿಪಿ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಂ
ದಾರುಭಣ್ಡಾದೀನಂ ತೇಸು ಅವಮಞ್ಞಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಂ ವಿಯ ಪಟಿಸಾಮನಂ
ಪರಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಅಯಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಾರಣೀಯೋತಿ
ಅಯಂ ಮೇತ್ತಾಕಾಯಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ ಸರಿತಬ್ಬೋ ಸತಿಜನಕೋ; ಯೋ ನಂ ಕರೋತಿ, ತಂ
ಪುಗ್ಗಲಂ; ಯೇಸಂ ಕತೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ‘‘ಅಹೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ’’ತಿ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೀತಿ
ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಿಯಕರಣೋತಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಪಿಯಂ ಕರೋತಿ। ಗರುಕರಣೋತಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಗರುಂ ಕರೋತಿ। ಸಙ್ಗಹಾಯಾತಿಆದೀಸು ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಭಾವಾಯ। ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅವಿವಾದಾಯ ಸಮಗ್ಗಭಾವಾಯ ಏಕೀಭಾವಾಯ ಚ ಸಂವತ್ತತಿ।

ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮನ್ತಿಆದೀಸು
ದೇವತ್ಥೇರೋ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋತಿ ಏವಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ವಚನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ।
ವಿಹಾರೇ ಅಸನ್ತೇ ಪನ ತಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಕುಹಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇವತ್ಥೇರೋ, ಕುಹಿಂ
ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ, ಕದಾ ನು ಖೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಮಾಯನವಚನಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಮೇತ್ತಾಸಿನೇಹಸಿನಿದ್ಧಾನಿ ಪನ ನಯನಾನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ಪಸನ್ನೇನ
ಮುಖೇನ ಓಲೋಕನಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ‘‘ದೇವತ್ಥೇರೋ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಅರೋಗೋ
ಹೋತು, ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ’’ತಿ ಸಮನ್ನಾಹರಣಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ನಾಮ।

ಅಪ್ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀತಿ ನೇವ ಆಮಿಸಂ ಪಟಿವಿಭಜಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಂ। ಯೋ ಹಿ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಪರೇಸಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ವಾ ಅಸುಕಸ್ಸ
ಚ ಅಸುಕಸ್ಸ ಚ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ,
ಅಯಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಭೋಗೀ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಭತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ದತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ಭುಞ್ಜತಿ। ‘‘ಸೀಲವನ್ತೇಹೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಅದಾತುಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ, ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮಪೂರಕೇನ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ।
ಗಿಲಾನ-ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕ-ಆಗನ್ತುಕ-ಗಮಿಕಚೀವರಕಮ್ಮಾದಿಪಸುತಾನಂ ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾತುಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ। ನ ಹಿ ಏತೇ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೇನ ಪುಗ್ಗಲವಿಭಾಗೋ ಕತೋ ಹೋತಿ, ಈದಿಸಾನಞ್ಹಿ
ಕಿಚ್ಛಲಾಭತ್ತಾ ವಿಸೇಸೋ ಕಾತಬ್ಬೋಯೇವಾತಿ ಅಯಂ ಕರೋತಿ।

ಅಖಣ್ಡಾನೀತಿಆದೀಸು ಯಸ್ಸ ಸತ್ತಸು
ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಸು ಆದಿಮ್ಹಿ ವಾ ಅನ್ತೇ ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸೀಲಂ
ಪರಿಯನ್ತೇ ಛಿನ್ನಸಾಟಕೋ ವಿಯ ಖಣ್ಡಂ ನಾಮ। ಯಸ್ಸ ಪನ ವೇಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ನಂ, ತಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ
ಛಿದ್ದಸಾಟಕೋ ವಿಯ ಛಿದ್ದಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭಿನ್ನಾನಿ, ತಸ್ಸ
ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಉಟ್ಠಿತೇನ ವಿಸಭಾಗವಣ್ಣೇನ ಕಾಳರತ್ತಾದೀನಂ
ಅಞ್ಞತರಸರೀರವಣ್ಣಾ ಗಾವೀ ವಿಯ ಸಬಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಭಿನ್ನಾನಿ, ತಸ್ಸ
ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಿಸಭಾಗವಣ್ಣಬಿನ್ದುವಿಚಿತ್ರಾ ಗಾವೀ ವಿಯ ಕಮ್ಮಾಸಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ
ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿನ್ನಾನಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಸ್ಸ ತಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅಚ್ಛಿದ್ದಾನಿ
ಅಸಬಲಾನಿ ಅಕಮ್ಮಾಸಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ। ತಾನಿ ಪನೇತಾನಿ ಭುಜಿಸ್ಸಭಾವಕರಣತೋ ಭುಜಿಸ್ಸಾನಿ। ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಪಸತ್ಥತ್ತಾ ವಿಞ್ಞುಪ್ಪಸತ್ಥಾನಿ। ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಅಪರಾಮಟ್ಠತ್ತಾ ಅಪರಾಮಟ್ಠಾನಿ। ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿಂ ಅಪ್ಪನಾಸಮಾಧಿಂ ವಾ ಸಂವತ್ತಯನ್ತೀತಿ ಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾನೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸೀಲಸಾಮಞ್ಞಗತೋ ವಿಹರತೀತಿ ತೇಸು ತೇಸು ದಿಸಾಭಾಗೇಸು ವಿಹರನ್ತೇಹಿ ಕಲ್ಯಾಣಸೀಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾನಭಾವೂಪಗತಸೀಲೋ ವಿಹರತಿ।

ಯಾಯಂ ದಿಟ್ಠೀತಿ ಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಅರಿಯಾತಿ ನಿದ್ದೋಸಾ। ನಿಯ್ಯಾತೀತಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ। ತಕ್ಕರಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ತಥಾಕಾರೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ। ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸ್ಸ ಖಯತ್ಥಂ। ಸೇಸಂ ಯಾವ ಸಮಥಭೇದಪರಿಯೋಸಾನಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಕತಿಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ

ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ

ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ

೩೨೦. ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಕ್ಖನ್ಧಕಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಂ। ಸನಿದಾನಂ ಸನಿದ್ದೇಸನ್ತಿ ನಿದಾನೇನ ಚ ನಿದ್ದೇಸೇನ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠಪದಾನಂ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ
ಯಾನಿ ತತ್ಥ ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠಾನಿ ಉತ್ತಮಾನಿ ಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ತೇಸಂ ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠಪದಾನಂ
ಉತ್ತಮಪದಾನಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತೀತಿ। ಯೇನ ಯೇನ ಹಿ ಪದೇನ ಯಾ ಯಾ ಆಪತ್ತಿ
ಪಞ್ಞತ್ತಾ, ಸಾ ಸಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪದಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ
‘‘ಸಮುಕ್ಕಟ್ಠಪದಾನಂ ಕತಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ। ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ಸಬ್ಬಪದೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ।

ತಿಸ್ಸೋತಿ ‘‘ನಸ್ಸನ್ತೇತೇ
ವಿನಸ್ಸನ್ತೇತೇ, ಕೋ ತೇಹಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಭೇದಪುರೇಕ್ಖಾರಾನಂ ಉಪೋಸಥಕರಣೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ,
ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಕರಣೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ
ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಏಕಾತಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಏಕಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯೇವ।

ತಿಸ್ಸೋತಿ ಭೇದಪುರೇಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಪವಾರಯತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕೇಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ತಿಸ್ಸೋತಿ ವಚ್ಛತರಿಂ
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾರೇನ್ತಾನಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ರತ್ತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಅಙ್ಗಜಾತಛುಪನೇ
ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ ಚಮ್ಮಸಂಯುತ್ತೇಪಿ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ।
ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕೇಪಿ ಸಮನ್ತಾ ದ್ವಙ್ಗುಲೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಭೋಜ್ಜಯಾಗುಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ,
ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ಕಥಿನಂ ಕೇವಲಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮೇವ, ನತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ। ಚೀವರಸಂಯುತ್ತೇ ಕುಸಚೀರವಾಕಚೀರೇಸು ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅತಿರೇಕಚೀವರೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೇ ಏಕಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯೇವ। ಕೋಸಮ್ಬಕ-ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕ-ಪಾರಿವಾಸಿಕಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕೇಸುಪಿ ಏಕಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯೇವ।

ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಛನ್ದದಾಯಕೋ ಖಿಯ್ಯತಿ, ಖಿಯ್ಯನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕೇ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಛಿನ್ದತಿ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ರೋಮಟ್ಠೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಗರುಭಣ್ಡವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಸಙ್ಘಿಕಾ ವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ಸಙ್ಘಭೇದೇಭೇದಕಾನುವತ್ತಕಾನಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಗಣಭೋಜನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಸಮಾಚಾರಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಏಕಾ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿಯೇವ। ಸಾ ಸಬ್ಬವತ್ತೇಸು ಅನಾದರಿಯೇನ ಹೋತಿ। ತಥಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನೇ। ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಅಪ್ಪವಾರಣಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಪಞ್ಚಸತಿಕಸತ್ತಸತಿಕೇಸು ಕೇವಲಂ ಧಮ್ಮೋ ಸಙ್ಗಹಂ ಆರೋಪಿತೋ, ನತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತೀತಿ।

ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ

ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ

ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ

ಏಕಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೧. ಆಪತ್ತಿಕರಾ ಧಮ್ಮಾ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿಆದಿಮ್ಹಿ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೇ ಆಪತ್ತಿಕರಾ ಧಮ್ಮಾ ನಾಮ ಛ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ। ಏತೇಸಞ್ಹಿ ವಸೇನ
ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಆಪತ್ತಿಕರಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ಅನಾಪತ್ತಿಕರಾ ನಾಮ ಸತ್ತ ಸಮಥಾ। ಆಪತ್ತಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಚ ವಿಭಙ್ಗೇ ಚ ವುತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಾ। ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಅಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಾ। ಲಹುಕಾತಿ ಲಹುಕೇನ ವಿನಯಕಮ್ಮೇನ ವಿಸುಜ್ಝನತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಾ ಆಪತ್ತಿ। ಗರುಕಾತಿ ಗರುಕೇನ ವಿನಯಕಮ್ಮೇನ ವಿಸುಜ್ಝನತೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿ। ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಅನಾಪತ್ತಿಭಾವಂ ಉಪನೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತೋ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿ ಚ। ಸಾವಸೇಸಾತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಸೇಸಾ। ಅನವಸೇಸಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿ। ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ; ಅವಸೇಸಾ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ। ಸಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮದುಕಂ ಸಾವಸೇಸದುಕಸದಿಸಂ। ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿದುಕಂ ಲಹುಕದುಕಸಙ್ಗಹಿತಂ।

ಅನ್ತರಾಯಿಕಾತಿ ಸತ್ತಪಿ
ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ವೀತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯಞ್ಚೇವ ಮೋಕ್ಖನ್ತರಾಯಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೀತಿ
ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ। ಅಜಾನನ್ತೇನ ವೀತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಪನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಾಪತ್ತಿ ನೇವ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯಂ ನ
ಮೋಕ್ಖನ್ತರಾಯಂ ಕರೋತೀತಿ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಾ। ಅನ್ತರಾಯಿಕಂ
ಆಪನ್ನಸ್ಸಾಪಿ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಸುದ್ಧಿಪತ್ತಸ್ಸ
ಸಾಮಣೇರಭೂಮಿಯಂ ಠಿತಸ್ಸ ಚ ಅವಾರಿತೋ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖಮಗ್ಗೋತಿ। ಸಾವಜ್ಜಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಲೋಕವಜ್ಜಾ। ಅನವಜ್ಜಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಾ। ಕಿರಿಯತೋ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ ನಾಮ ಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿ ವಿಯ। ಅಕಿರಿಯತೋತಿ ಯಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಚೀವರಅನಧಿಟ್ಠಾನಾಪತ್ತಿ ವಿಯ। ಕಿರಿಯಾಕಿರಿಯತೋತಿ ಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಚ ಅಕರೋನ್ತೋ ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಕುಟಿಕಾರಾಪತ್ತಿ ವಿಯ।

ಪುಬ್ಬಾಪತ್ತೀತಿ ಪಠಮಂ ಆಪನ್ನಾಪತ್ತಿ। ಅಪರಾಪತ್ತೀತಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾದೀಹಿ ಪಚ್ಛಾ ಆಪನ್ನಾಪತ್ತಿ। ಪುಬ್ಬಾಪತ್ತೀನಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಮೂಲವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ। ಅಪರಾಪತ್ತೀನಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಅಗ್ಘವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪುಬ್ಬಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಪಠಮಂ ಆಪನ್ನಾ। ಅಪರಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಮಾನತ್ತಾರಹಕಾಲೇ ಆಪನ್ನಾ। ಪುಬ್ಬಾಪತ್ತೀನಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಪರಿವಾಸೇ ಆಪನ್ನಾ। ಅಪರಾಪತ್ತೀನಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ಮಾನತ್ತಚಾರೇ ಆಪನ್ನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಮ್ಪಿ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ಯುಜ್ಜತಿ।

ದೇಸಿತಾ ಗಣನೂಪಗಾ ನಾಮ ಯಾ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ನ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ದೇಸಿತಾ ಹೋತಿ। ಅಗಣನೂಪಗಾ
ನಾಮ ಯಾ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಉಸ್ಸಾಹೇನೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಅಪರಿಸುದ್ಧೇನ ದೇಸಿತಾ ಹೋತಿ।
ಅಯಞ್ಹಿ ದೇಸಿತಾಪಿ ದೇಸಿತಗಣನಂ ನ ಉಪೇತಿ। ಅಟ್ಠಮೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ
ಪಾರಾಜಿಕಮೇವ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿಆದೀಸು ನವಸು ಪದೇಸು ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕಪುಚ್ಛಾಯ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಾತಿ ಥುಲ್ಲದೋಸೇ ಪಞ್ಞತ್ತಾ ಗರುಕಾಪತ್ತಿ। ಅಥುಲ್ಲವಜ್ಜಾತಿ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿ। ಗಿಹಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಸುಧಮ್ಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ, ಯಾ ಚ ಧಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸವಸ್ಸ ಅಸಚ್ಚಾಪನೇ ಆಪತ್ತಿ, ಅವಸೇಸಾ ನ ಗಿಹಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ। ಪಞ್ಚಾನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಾಪತ್ತಿ ನಿಯತಾ, ಸೇಸಾ ಅನಿಯತಾ। ಆದಿಕರೋತಿ ಸುದಿನ್ನತ್ಥೇರಾದಿ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕೋ। ಅನಾದಿಕರೋತಿ ಮಕ್ಕಟಿಸಮಣಾದಿ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಕಾರಕೋ। ಅಧಿಚ್ಚಾಪತ್ತಿಕೋ ನಾಮ ಯೋ ಕದಾಚಿ ಕರಹಚಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಭಿಣ್ಹಾಪತ್ತಿಕೋ ನಾಮ ಯೋ ನಿಚ್ಚಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಚೋದಕೋ ನಾಮ ಯೋ ವತ್ಥುನಾ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಪರಂ ಚೋದೇತಿ। ಯೋ ಪನ ಏವಂ ಚೋದಿತೋ ಅಯಂ ಚುದಿತಕೋ ನಾಮ। ಪಞ್ಚದಸಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಅಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಚೋದೇನ್ತೋ ಅಧಮ್ಮಚೋದಕೋ ನಾಮ, ತೇನ ತಥಾ ಚೋದಿತೋ ಅಧಮ್ಮಚುದಿತಕೋ ನಾಮ। ವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮಚೋದಕಚುದಿತಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಮಿಚ್ಛತ್ತನಿಯತೇಹಿ ವಾ ಸಮ್ಮತ್ತನಿಯತೇಹಿ ವಾ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಿಯತೋ, ವಿಪರೀತೋ ಅನಿಯತೋ।

ಸಾವಕಾ ಭಬ್ಬಾಪತ್ತಿಕಾ ನಾಮ, ಬುದ್ಧಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಚ ಅಭಬ್ಬಾಪತ್ತಿಕಾ ನಾಮ। ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಕತೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ನಾಮ, ಅವಸೇಸಚತುಬ್ಬಿಧತಜ್ಜನೀಯಾದಿಕಮ್ಮಕತೋ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಕೋ
ನಾಮ। ಅಯಞ್ಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ವಾ ಪವಾರಣಂ ವಾ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ನ ಕೋಪೇತಿ।
‘‘ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇಥ, ದೂಸಕೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಕಣ್ಟಕೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ
ನಾಸೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಏವಂ ಲಿಙ್ಗದಣ್ಡಕಮ್ಮ-ಸಂವಾಸನಾಸನಾಹಿ ನಾಸಿತಬ್ಬೋ ನಾಸಿತಕೋ ನಾಮ। ಸೇಸಾ ಸಬ್ಬೇ ಅನಾಸಿತಕಾ। ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಾದಿಕೋ ಸಂವಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕೋ, ಇತರೋ ನಾನಾಸಂವಾಸಕೋ । ಸೋ ಕಮ್ಮನಾನಾಸಂವಾಸಕೋ ಲದ್ಧಿನಾನಾಸಂವಾಸಕೋತಿ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ। ಠಪನಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಂ ಜಾನಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಏಕಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ದುಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೨. ದುಕೇಸು ಸಚಿತ್ತಕಾ ಆಪತ್ತಿ ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಾ, ಅಚಿತ್ತಕಾ ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಾ। ಲದ್ಧಸಮಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ಭೂತಾರೋಚನಾಪತ್ತಿ, ಅಲದ್ಧಸಮಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ಅಭೂತಾರೋಚನಾಪತ್ತಿ। ಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ನಾಮ ಪದಸೋಧಮ್ಮಾದಿಕಾ, ಅಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ನಾಮ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಾಪತ್ತಿ। ಸಪರಿಕ್ಖಾರಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ
ನಾಮ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುನೋ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ, ಪತ್ತಚೀವರಾನಂ ನಿದಹನೇ,
ಕಿಲಿಟ್ಠಚೀವರಾನಂ ಅಧೋವನೇ, ಮಲಗ್ಗಹಿತಪತ್ತಸ್ಸ ಅಪಚನೇತಿ ಏವಂ ಅಯುತ್ತಪರಿಭೋಗೇ ಆಪತ್ತಿ।
ಪರಪರಿಕ್ಖಾರಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ನಾಮ ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಣಅನಾಪುಚ್ಛಾಗಮನಾದೀಸು ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಆಪತ್ತಿ। ಸಪುಗ್ಗಲಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ನಾಮ ‘‘ಮುದುಪಿಟ್ಠಿಕಸ್ಸ ಲಮ್ಬಿಸ್ಸ ಊರುನಾ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಪೀಳೇನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾಪತ್ತಿ। ಪರಪುಗ್ಗಲಪಟಿಸಞ್ಞುತ್ತಾ ನಾಮ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಪಹಾರದಾನಾದೀಸು ವುತ್ತಾಪತ್ತಿ, ‘‘ಸಿಖರಣೀಸೀ’’ತಿ ಸಚ್ಚಂ ಭಣನ್ತೋ ಗರುಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತೋ ಲಹುಕಂ। ಅಭೂತಾರೋಚನೇ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತೋ ಗರುಕಂ। ಭೂತಾರೋಚನೇ ಸಚ್ಚಂ ಭಣನ್ತೋ ಲಹುಕಂ।

‘‘ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ವಗ್ಗಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸೀದನ್ತೋ ಭೂಮಿಗತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ
ನಾಮ। ಸಚೇ ಪನ ಅಙ್ಗುಲಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಆಕಾಸೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ನ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತೇನ ವುತ್ತಂ
‘‘ನೋ ವೇಹಾಸಗತೋ’’ತಿ। ವೇಹಾಸಕುಟಿಯಾ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕಂ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಅಭಿನಿಸೀದನ್ತೋ ವೇಹಾಸಗತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಭೂಮಿಯಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ನ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ನೋ ಭೂಮಿಗತೋ’’ತಿ। ಗಮಿಯೋ ಗಮಿಯವತ್ತಂ ಅಪೂರೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ನೋ ಪವಿಸನ್ತೋ। ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಅಪೂರೇತ್ವಾ ಸಛತ್ತುಪಾಹನೋ ಪವಿಸನ್ತೋ ಪವಿಸನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ನೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ।

ಆದಿಯನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅತಿಗಮ್ಭೀರಂ ಉದಕಸುದ್ಧಿಕಂ ಆದಿಯಮಾನಾ; ದುಬ್ಬಣ್ಣಕರಣಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಪನ ಅನಾದಿಯನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಮೂಗಬ್ಬತಾದೀನಿ ತಿತ್ಥಿಯವತ್ತಾನಿ ಸಮಾದಿಯನ್ತೋ ಸಮಾದಿಯನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ
ನಾಮ। ಪಾರಿವಾಸಿಕಾದಯೋ ಪನ ತಜ್ಜನೀಯಾದಿಕಮ್ಮಕತಾ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವತ್ತಂ ಅಸಮಾದಿಯನ್ತಾ
ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ನ ಸಮಾದಿಯನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ।
ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬನ್ತೋ
ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಕಮ್ಮಚಿತ್ತಕಮ್ಮಾದೀನಿ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ಕರೋನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಾದೀನಿ ಅಕರೋನ್ತೋ ಅಕರೋನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಂ ದದಮಾನೋ ದೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ಚೀವರಾದೀನಿ ಅದೇನ್ತೋ ಅದೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ‘‘ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಓವಾದೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಚನತೋ ಓವಾದಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ।

ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಪರಿಭೋಗೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಪಞ್ಚಾಹಿಕಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಚಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯಮಾನಾ ಅಪರಿಭೋಗೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಂ ರತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ನೋ ದಿವಾ, ದ್ವಾರಂ ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನ್ತೋ ದಿವಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ರತ್ತಿಂ। ಏಕರತ್ತಛಾರತ್ತಸತ್ತಾಹದಸಾಹಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇಸು ವುತ್ತಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅರುಣುಗ್ಗೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ಪವಾರೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ನ ಅರುಣುಗ್ಗೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ।

ಭೂತಗಾಮಞ್ಚೇವ ಅಙ್ಗಜಾತಞ್ಚ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ಕೇಸೇ ವಾ ನಖೇ ವಾ ನ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ನ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇನ್ತೋ ಛಾದೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ‘‘ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನತ್ವೇವ ನಗ್ಗೇನ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಛಾದೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಕುಸಚೀರಾದೀನಿ ಧಾರೇನ್ತೋ ಧಾರೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ, ‘‘ಅಯಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತೋ ಯಾವ ಭೇದನಾಯ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಇಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಧಾರೇನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ।

‘‘ಅತ್ತನಾ ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ನಾನಾಸಂವಾಸಕಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಏಕಸೀಮಾಯಂ ದ್ವೀಸು ಸಙ್ಘೇಸು ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪರಪಕ್ಖಸ್ಸ ಲದ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಯಸ್ಮಿಂ
ಪಕ್ಖೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತೇಸಂ ಅತ್ತನಾವ ಅತ್ತಾನಂ ನಾನಾಸಂವಾಸಕಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ। ಯೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ
ನಿಸಿನ್ನೋ ತೇಸಂ ಗಣಪೂರಕೋ ಹುತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕೋಪೇತಿ, ಇತರೇಸಂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅನಾಗತತ್ತಾ।
ಸಮಾನಸಂವಾಸಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೇಸಞ್ಹಿ ಸೋ ಲದ್ಧಿಂ ರೋಚೇತಿ, ತೇಸಂ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ, ಇತರೇಸಂ ನಾನಾಸಂವಾಸಕೋ। ಸತ್ತ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸತ್ತ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾತಿ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ರಾಸಟ್ಠೇನ ಖನ್ಧಾತಿ ಏವಂ ದ್ವೇಯೇವ ನಾಮಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ನಾಮವಸೇನ ದುಕಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೇನ ವಾತಿ
ಏತ್ಥ ಉದ್ದೇಸೋ ಚೇವ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಏಕಂ, ವೋಹಾರೋ ಚೇವ ಅನುಸ್ಸಾವನಾ ಚ ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹೋ ಚ ಏಕಂ,
ವೋಹಾರಾನುಸ್ಸಾವನಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ, ಕಮ್ಮಞ್ಚೇವ ಉದ್ದೇಸೋ ಚ ಪಮಾಣಂ।

ಅದ್ಧಾನಹೀನೋ ನಾಮ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸೋ। ಅಙ್ಗಹೀನೋ ನಾಮ ಹತ್ಥಚ್ಛಿನ್ನಾದಿಭೇದೋ। ವತ್ಥುವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಪಣ್ಡಕೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ಚ। ಅವಸೇಸಾ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕಾದಯೋ ಅಟ್ಠ ಅಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲಾ ಕರಣದುಕ್ಕಟಕಾ ನಾಮ। ದುಕ್ಕಟಕಿರಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ಕತೇನ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮೇನ ಅಭಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪರಿಪೂರೋ ನಾಮ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಪತ್ತಚೀವರೋ। ನೋ ಚ ಯಾಚತಿ ನಾಮ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ನ ಯಾಚತಿ। ಅಲಜ್ಜಿಸ್ಸ ಚ ಬಾಲಸ್ಸ ಚಾತಿ ಅಲಜ್ಜೀ ಸಚೇಪಿ ತೇಪಿಟಕೋ ಹೋತಿ, ಬಾಲೋ ಚ ಸಚೇಪಿ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ಉಭೋಪಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಬಾಲಸ್ಸ ಚ ಲಜ್ಜಿಸ್ಸ ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಬಾಲಸ್ಸ ‘‘ತ್ವಂ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಆಣಾಯಪಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಲಜ್ಜಿಸ್ಸ ಪನ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸೇವ। ಸಾತಿಸಾರನ್ತಿ ಸದೋಸಂ; ಯಂ ಅಜ್ಝಾಚರನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಕಾಯೇನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ ನಾಮ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದೀಹಿ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾ। ಕಾಯೇನ ಪಟಿಜಾನಾತೀತಿ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದೀಹಿ ಪಟಿಜಾನಾತಿ। ಉಪಘಾತಿಕಾ ನಾಮ ಉಪಘಾತಾ। ಸಿಕ್ಖೂಪಘಾತಿಕಾ ನಾಮ ಸಿಕ್ಖೂಪಘಾತೋ। ಭೋಗೂಪಘಾತಿಕಾ
ನಾಮ ಪರಿಭೋಗೂಪಘಾತೋ, ತತ್ಥ ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಅಸಿಕ್ಖತೋ ಸಿಕ್ಖೂಪಘಾತಿಕಾತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ ದುಪ್ಪರಿಭೋಗಂ ಭುಞ್ಜತೋ ಭೋಗೂಪಘಾತಿಕಾತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ದ್ವೇ ವೇನಯಿಕಾತಿ ದ್ವೇ ಅತ್ಥಾ ವಿನಯಸಿದ್ಧಾ। ಪಞ್ಞತ್ತಂ ನಾಮ ಸಕಲೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯವಸೇನ ಪಞ್ಞತ್ತಂ। ಪಞ್ಞತ್ತಾನುಲೋಮಂ ನಾಮ ಚತೂಸು ಮಹಾಪದೇಸೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸೇತುಘಾತೋತಿ ಪಚ್ಚಯಘಾತೋ; ಯೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮತ್ತಕಾರಿತಾತಿ ಮತ್ತಾಯ ಪಮಾಣೇನ ಕರಣಂ; ಪಮಾಣೇ ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಯೇನ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಕಾಯದ್ವಾರಿಕಂ ಕಾಯೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ; ವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ವಾಚಾಯ। ಕಾಯೇನ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥೇ ವಿನಾಪಿ ದೇಸನಾಯ ಕಾಯೇನೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ; ದೇಸೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಪನ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಅಬ್ಭನ್ತರಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ ಅಜ್ಝೋಹರಣಪರಿಭೋಗೋ। ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದಿ।

ಅನಾಗತಂ ಭಾರಂ ವಹತೀತಿ ಅಥೇರೋವ ಸಮಾನೋ ಥೇರೇಹಿ ವಹಿತಬ್ಬಂ ಬೀಜನಗಾಹಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸನಾದಿಭಾರಂ ವಹತಿ; ತಂ ನಿತ್ಥರಿತುಂ ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ। ಆಗತಂ ಭಾರಂ ನ ವಹತೀತಿ
ಥೇರೋ ಥೇರಕಿಚ್ಚಂ ನ ಕರೋತಿ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಾಮಂ ವಾ
ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸಿತುಂ, ಪರಂ ವಾ ಅಜ್ಝೇಸಿತುಂ, ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಥೇರಾಧೇಯ್ಯಂ
ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಹಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀತಿ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತ್ವಾ ಕರೋತಿ। ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತೀತಿ
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತಬ್ಬಂ ನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯಿತ್ವಾ ಕರೋತಿ। ಏತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ
ಚ ಆಸವಾ ವಡ್ಢನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನನ್ತರದುಕೇಪಿ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
ಸೇಸಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ದುಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೩. ತಿಕೇಸು ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ
ಅತ್ಥಿ ಆಪತ್ತಿ, ಯಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।
ತತ್ಥ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಾಪತ್ತಿಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಏತರಹಿ ಖೋ ಪನಾನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖೂ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿ, ನ ವೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಏವಂ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ,
ನವಕೇನ, ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ‘ಭನ್ತೇ’ತಿ ವಾ ‘ಆಯಸ್ಮಾ’ತಿ ವಾ
ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಚನತೋ ಥೇರಂ ಆವುಸೋವಾದೇನ ಸಮುದಾಚರಣಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿಂ
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ। ಇಮಾ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ
ಅವಸೇಸಾ ಧರನ್ತೇಪಿ ಭಗವತಿ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಪಿ।

ಪವಾರೇತ್ವಾ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿಕಾಲೇ। ವಿಕಾಲಭೋಜನಾಪತ್ತಿಂ ಪನ ವಿಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಕಾಲೇ। ಅವಸೇಸಾ
ಕಾಲೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿಕಾಲೇ ಚ। ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಂ ರತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದ್ವಾರಂ
ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನಂ ದಿವಾ। ಸೇಸಾ ರತ್ತಿಞ್ಚೇವ ದಿವಾ ಚ। ‘‘ದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹಿ
ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ದಸವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ
ನೋ ಊನದಸವಸ್ಸೋ । ‘‘ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ನವೋ ವಾ
ಮಜ್ಝಿಮೋ ವಾ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ದಸವಸ್ಸೋ। ಸೇಸಾ ದಸವಸ್ಸೋ
ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಚ। ‘‘ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಅನಿಸ್ಸಾಯ
ವಸನ್ತೋ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ನವಕೋ ಅನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ
ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚ।
ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಂ ವಾಚೇನ್ತೋ, ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಏವರೂಪಂ
ಆಪತ್ತಿಂ ಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ಪಾರಾಜಿಕ-ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ-ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗ-ದುಟ್ಠುಲ್ಲ-ಅತ್ತಕಾಮಪಾರಿಚರಿಯ-ದುಟ್ಠದೋಸ-ಸಙ್ಘಭೇದಪಹಾರದಾನ-ತಲಸತ್ತಿಕಾದಿಭೇದಂ
ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಾದಿಂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಯಂ
ಅರಹಾವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮೇಥುನಧಮ್ಮಾದಿಭೇದಮಾಪತ್ತಿಂ
ಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದುಟ್ಠದೋಸಾದಿಭೇದಂ ದುಕ್ಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ, ಯಂ
ಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಂಯೇವ ಮಜ್ಝತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ
ಅದುಕ್ಖಮಸುಖವೇದನಾಸಮಙ್ಗೀ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ತಯೋ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಾತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಭಗವತೋ ತಯೋ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಾ। ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಮಹಿಚ್ಛತಾ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಿತಾ
ಕಿಲೇಸಸಲ್ಲೇಖನಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅಗೋಪಾಯನಾ, ಇಮೇ ಹಿ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ
ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಯೋ ಪನ ತಯೋ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ತೇನ ವುತ್ತಂ
‘‘ತಯೋ ಅನುಞ್ಞಾತಾ’’ತಿ।

‘‘ದಸವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ
‘‘ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ ಬಾಲೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಪಣ್ಡಿತೋ, ಊನದಸವಸ್ಸೋ
‘‘ಬ್ಯತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತತ್ತಾ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಚ ನಿಸ್ಸಯಂ
ಅಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಾಲೋ; ಅವಸೇಸಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಾಲೋ ಚ।
ವಸ್ಸಂ ಅನುಪಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಾಳೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಜುಣ್ಹೇ; ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಅಪ್ಪವಾರೇನ್ತೋ
ಜುಣ್ಹೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಕಾಳೇ; ಅವಸೇಸಂ ಕಾಳೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಜುಣ್ಹೇ ಚ। ವಸ್ಸೂಪಗಮನಂ
ಕಾಳೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಜುಣ್ಹೇ; ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಣಾ ಜುಣ್ಹೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಕಾಳೇ; ಸೇಸಂ ಅನುಞ್ಞಾತಕಂ ಕಾಳೇ ಚೇವ ಕಪ್ಪತಿ ಜುಣ್ಹೇ ಚ।

ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ
ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ಹೇಮನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತಿ।
ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮದಿವಸೇ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಹೇಮನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ
ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಸುವುತ್ತಂ। ‘‘ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ
ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಅತಿರೇಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಅತಿರೇಕಡ್ಢಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಕತ್ವಾ
ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ಚ ಗಿಮ್ಹೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಸತಿಯಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ನಗ್ಗೋ ಕಾಯಂ
ಓವಸ್ಸಾಪೇನ್ತೋ ವಸ್ಸೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥಂ ವಾ
ಕರೋನ್ತೋ ಸಙ್ಘೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸುತ್ತುದ್ದೇಸಞ್ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಗಣೋ
ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏಕಕೋ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಆಪಜ್ಜತಿ।
ಪವಾರಣಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಸಙ್ಘುಪೋಸಥೋ ಚ ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ಗಣುಪೋಸಥೋ
ಚ ಗಣಪವಾರಣಾ ಚ ಗಣಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪವಾರಣಾ ಚ
ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸೇವ ಕಪ್ಪತಿ। ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪನ್ನೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತೋ ವತ್ಥುಂ ಛಾದೇತಿ ನ
ಆಪತ್ತಿಂ, ‘‘ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಭಣನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇತಿ ನೋ
ವತ್ಥುಂ, ಯೋ ನೇವ ವತ್ಥುಂ ನ ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಯಂ ವತ್ಥುಞ್ಚೇವ ಛಾದೇತಿ
ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ।

ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತೀತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ। ಜನ್ತಾಘರಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಜನ್ತಾಘರಪಟಿಚ್ಛಾದಿ।
ಇತರಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಜನ್ತಾಘರೇ ಠಿತೇನ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ
ವಟ್ಟತಿ। ಉದಕೇ ಓತಿಣ್ಣೇನಾಪಿ ಏತದೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಉಭಯತ್ಥ ಖಾದಿತುಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯತಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ವಹನ್ತೀತಿ
ಯನ್ತಿ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ; ನಿನ್ದಂ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಂ ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ। ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ
ಅಬ್ಭಾಮಹಿಕಾಧೂಮರಜರಾಹುವಿಮುತ್ತಂ ವಿವಟಂಯೇವ ವಿರೋಚತಿ, ನ ತೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ
ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ। ತಥಾ ಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲಂ, ಧಮ್ಮವಿನಯೋಪಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದೇಸಿಯಮಾನೋವ
ವಿರೋಚತಿ ನೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ।

ಅಞ್ಞೇನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯೇನ ಅಞ್ಞಂ
ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ
ಅಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅವಸೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಗಿಲಾನೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಗಿಲಾನೋ ಚ।

ಅನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಹೀತಿ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ಅನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಹಿ, ಬಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅನ್ತೋತಿ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚಾದಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಬಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅನ್ತೋ, ಅವಸೇಸಂ ಪನ ಅನ್ತೋ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಹಿ ಚ। ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಾತಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಛತ್ತುಪಾಹನೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಬಹಿಸೀಮಾಯಾತಿ ಗಮಿಕೋ
ದಾರುಭಣ್ಡಪಟಿಸಾಮನಾದಿಗಮಿಕವತ್ತಂ ಅಪೂರೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮತ್ತೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅವಸೇಸಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚ। ಸತಿ
ವುಡ್ಢತರೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸನ್ತೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಗಣಮಜ್ಝೇಪಿ
ಪುಗ್ಗಲಸನ್ತಿಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಾಯೇನ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ
ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಕಾಯಂ ಅಚಾಲೇತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ವಾಚಾಯ
ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಚೀಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಾಯಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ
ನಾಮ। ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀಪಿ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಗಣಪುಗ್ಗಲಮಜ್ಝೇ ಪನ
ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀಯೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ।

ಆಗಾಳ್ಹಾಯ ಚೇತೇಯ್ಯಾತಿ ಆಗಾಳ್ಹಾಯ ದಳ್ಹಭಾವಾಯ ಚೇತೇಯ್ಯ; ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾದಿಕತಸ್ಸ ವತ್ತಂ ನ ಪೂರಯತೋ ಇಚ್ಛಮಾನೋ ಸಙ್ಘೋ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಲಜ್ಜೀ ಚ ಹೋತಿ ಬಾಲೋ ಚ ಅಪಕತತ್ತೋ ಚಾತಿ
ಏತ್ಥ ಬಾಲೋ ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ’’ ಅಪಕತತ್ತೋ ವಾ ‘‘ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಂ ನ
ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ನ ಏತ್ತಾವತಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ; ಬಾಲಭಾವಮೂಲಕಂ ಪನ ಅಪಕತತ್ತಭಾವಮೂಲಕಞ್ಚ
ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ದ್ವೇ
ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ; ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ;
ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ
ಅಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಅಪ್ಪಟಿಕರೋನ್ತಾನಂ ದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಾನಂಯೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ।

ಕಾಯಿಕೋ ದವೋ ನಾಮ ಪಾಸಕಾದೀಹಿ ಜೂತಕೀಳನಾದಿಭೇದೋ ಅನಾಚಾರೋ;
ವಾಚಸಿಕೋ ದವೋ ನಾಮ ಮುಖಾಲಮ್ಬರಕರಣಾದಿಭೇದೋ ಅನಾಚಾರೋ; ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕೋ ನಾಮ
ನಚ್ಚನಗಾಯನಾದಿಭೇದೋ ದ್ವೀಹಿಪಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ಅನಾಚಾರೋ ।
ಕಾಯಿಕೋ ಅನಾಚಾರೋ ನಾಮ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ; ವಾಚಸಿಕೋ ಅನಾಚಾರೋ
ನಾಮ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ; ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕೋ ನಾಮ ದ್ವಾರದ್ವಯೇಪಿ
ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ। ಕಾಯಿಕೇನ ಉಪಘಾತಿಕೇನಾತಿ
ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಅಸಿಕ್ಖನೇನ, ಯೋ ಹಿ ತಂ ನ ಸಿಕ್ಖತಿ, ಸೋ ನಂ
ಉಪಘಾತೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸಿಕ್ಖನಂ ‘‘ಕಾಯಿಕಂ ಉಪಘಾತಿಕ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಾಯಿಕೇನ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನಾತಿ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಕಾದಿನಾ ವಾ ಗಣ್ಡಫಾಲನಾದಿನಾ ವಾ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮೇನ ; ವಾಚಸಿಕೇನಾತಿ ಸಾಸನಉಗ್ಗಹಣಆರೋಚನಾದಿನಾ; ತತಿಯಪದಂ ಉಭಯಸಮ್ಪಯೋಗವಸೇನ ವುತ್ತಂ।

ಅಲಂ ಭಿಕ್ಖು ಮಾ ಭಣ್ಡನನ್ತಿ ಅಲಂ ಭಿಕ್ಖು ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ ಕರಿ, ಮಾ ಕಲಹಂ, ಮಾ ವಿವಾದಂ ಕರೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ವೋಹರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ; ವದತೋಪಿ ಹಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಸೋತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತಿ। ನ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚೇಕಟ್ಠಾನೇತಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಬೀಜನಗ್ಗಾಹಾದಿಕೇ ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಜೇಟ್ಠಕಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಕರೋತು ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸಂ, ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ। ನಾಲಂ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಕಾತುನ್ತಿ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಓಕಾಸೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಸವಚನೀಯಂ ನಾದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವಚನಂ ನ ಆದಾತಬ್ಬಂ, ವಚನಮ್ಪಿ ನ ಸೋತಬ್ಬಂ; ಯತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ನ ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

ತೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿನಯೋತಿ ಯಂ ಸೋ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ತಸ್ಸ ವಿನಯೋ ನಾಮ ಹೋತಿ; ಸೋ ನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನುಯೋಗೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ
‘‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾಯ ಓಕಾಸೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅಞ್ಞಂ
ಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಇತಿ ಸೋ ನೇವ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ನಾಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾ ಸೋತಬ್ಬಾತಿ
ಅತ್ಥೋ। ವಿನಯೋ ನ ಸಾಕಚ್ಛಾತಬ್ಬೋತಿ ವಿನಯಪಞ್ಹೋ ನ ಸಾಕಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಕಥಾ ನ ಸಂಸನ್ದೇತಬ್ಬಾ।

ಇದಮಪ್ಪಹಾಯಾತಿ ಏತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞಾತಾದಿಕಂ ಲದ್ಧಿಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ। ಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನ್ತಿ ಖೀಣಾಸವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ। ‘‘ಪಾತಬ್ಯತಂ ಆಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಪಾತಬ್ಯಭಾವಂ ಪಟಿಸೇವನಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ‘‘ಇದಮಪ್ಪಹಾಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಪಟಿಞ್ಞಾತಂ ಪಹಾಯ ಖೀಣಾಸವಂ ‘‘ಮುಸಾ ಮಯಾ ಭಣಿತಂ, ಖಮಥ ಮೇ’’ತಿ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು ದೋಸೋ’’ತಿ ಲದ್ಧಿಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗತಿವಿಸೋಧನಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಅಕುಸಲಮೂಲಾನೀತಿ ಅಕುಸಲಾನಿ ಚೇವ ಮೂಲಾನಿ ಚ, ಅಕುಸಲಾನಂ ವಾ ಮೂಲಾನಿ ಅಕುಸಲಮೂಲಾನಿ। ಕುಸಲಮೂಲೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದುಟ್ಠು ಚರಿತಾನಿ ವಿರೂಪಾನಿ ವಾ ಚರಿತಾನಿ ದುಚ್ಚರಿತಾನಿ। ಸುಟ್ಠು ಚರಿತಾನಿ ಸುನ್ದರಾನಿ ವಾ ಚರಿತಾನಿ ಸುಚರಿತಾನಿ। ಕಾಯೇನ ಕರಣಭೂತೇನ ಕತಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಸೇಸಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಚತುಕ್ಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೪. ಚತುಕ್ಕೇಸು ಸಕವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ ಪರವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಾದಿಭೇದಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ ಪರಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ । ಪರವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ ಸಕವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಪರಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಕವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಕವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ ಸಕವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ಪದಸೋಧಮ್ಮಾದಿಭೇದಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಸಕವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದೇಸೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋಪಿ ಸಕವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಪರವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ ಪರವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತೀತಿ ಯಾವತತಿಯಕಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪರಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ವುಟ್ಠಹನ್ತೋಪಿ ಪರಸ್ಸ ಪರಿವಾಸಕಮ್ಮವಾಚಾದೀಹಿ ವುಟ್ಠಾತಿ। ತತೋ ಪರೇಸು ಕಾಯದ್ವಾರಿಕಂ ಕಾಯೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದೇಸೇನ್ತೋ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇ ಕಾಯೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಕಾಯದ್ವಾರಿಕಂ ಕಾಯೇನಆಪಜ್ಜತಿ,
ತಮೇವ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇ ಕಾಯೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ವಾಚಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಮೇವ
ದೇಸೇನ್ತೋ ವಾಚಾಯ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇನ ಅನತ್ಥರತೋ
ಕಾಯಸಮ್ಫುಸನೇ ಲೋಮಗಣನಾಯ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾಪತ್ತಿಂ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿಞ್ಚ ಪಸುತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪನ ಆಪನ್ನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ದೇಸೇನ್ತೋ ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಜಗ್ಗನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪನ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥಟ್ಠಾನೇ ಸಯನ್ತೋ ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ಪಸುತ್ತೋ ವುಟ್ಠಾತಿ ನಾಮ। ಪಚ್ಛಿಮಪದದ್ವಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಅಚಿತ್ತಕಾಪತ್ತಿಂ ಅಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ಪಚ್ಛಾ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಚಿತ್ತಕಾಪತ್ತಿಂ ಸಚಿತ್ತಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ। ತಿಣವತ್ಥಾರಕಟ್ಠಾನೇ ಸಯನ್ತೋ ಅಚಿತ್ತಕೋ ವುಟ್ಠಾತಿ।
ಸೇಸಪದದ್ವಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಸಭಾಗಂ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತಿ, ಅಯಂ
ದೇಸನಾಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ದೇಸೇತಿ, ತಞ್ಚ
ದೇಸೇನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ತಂ ಪನ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದಿತೋ
ವುಟ್ಠಾತಿ। ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾದಿತೋ ಚ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಇತಿ ಏಕಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ
ಏಕಮೇವ ಪಯೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ದೇಸೇತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಚತುಕ್ಕಂ ವುತ್ತನ್ತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಕಮ್ಮಚತುಕ್ಕೇ ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಪತ್ತಿಂ ಕಮ್ಮೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ, ದೇಸೇನ್ತೋ ಅಕಮ್ಮೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿಕಂ ಅಕಮ್ಮೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪರಿವಾಸಾದಿನಾ ಕಮ್ಮೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಮನುಭಾಸನಂ ಕಮ್ಮೇನೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಕಮ್ಮೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸೇಸಂ ಅಕಮ್ಮೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಕಮ್ಮೇನ ವುಟ್ಠಾತಿ।

ಪರಿಕ್ಖಾರಚತುಕ್ಕೇ ಪಠಮೋ
ಸಕಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ದುತಿಯೋ ಸಙ್ಘಿಕೋವ ತತಿಯೋ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕೋ, ಚತುತ್ಥೋ ಗಿಹಿಪರಿಕ್ಖಾರೋ।
ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಪತ್ತಚೀವರನವಕಮ್ಮಭೇಸಜ್ಜಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಅವಾಪುರಣಂ ದಾತುಂ ಅನ್ತೋ
ಠಪಾಪೇತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಮ್ಮುಖಾಚತುಕ್ಕೇ ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾಪತ್ತಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ವುಟ್ಠಾನಕಾಲೇ ಪನ ಸಙ್ಘೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಪರಮ್ಮುಖಾ ವುಟ್ಠಾತಿ। ವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿಕಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಮನುಭಾಸನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಏವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸೇಸಂ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದಾದಿಭೇದಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಪರಮ್ಮುಖಾವ ವುಟ್ಠಾತಿ। ಅಜಾನನ್ತಚತುಕ್ಕಂ ಅಚಿತ್ತಕಚತುಕ್ಕಸದಿಸಂ।

ಲಿಙ್ಗಪಾತುಭಾವೇನಾತಿ ಸಯಿತಸ್ಸೇವ
ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತೇ ಜಾತೇ ಸಹಗಾರಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ
ಇದಮೇವ ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ। ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪನ ಅಸಾಧಾರಣಾಪತ್ತಿ ಲಿಙ್ಗಪಾತುಭಾವೇನ
ವುಟ್ಠಾತಿ। ಸಹಪಟಿಲಾಭಚತುಕ್ಕೇ ಯಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಸೋ ಸಹ
ಲಿಙ್ಗಪಟಿಲಾಭೇನ ಪಠಮಂ ಉಪ್ಪನ್ನವಸೇನ ಸೇಟ್ಠಭಾವೇನ ಚ ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಂ ಜಹತಿ,
ಪಚ್ಛಿಮೇ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಪುರಿಸಕುತ್ತಪುರಿಸಾಕಾರಾದಿವಸೇನ ಪವತ್ತಾ
ಕಾಯವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವಾ ಪುರಿಸೋತಿ ವಾ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ
ಪಣ್ಣತ್ತಿಯೋ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ಯಾನಿ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ
ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಛಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ತೇಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ ಹೋತಿ। ದುತಿಯಚತುಕ್ಕೇ ಪನ
ಯಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಸಾ ಪಚ್ಛಾಸಮುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಹೀನಭಾವೇನ ವಾ
ಪಚ್ಛಿಮನ್ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತಂ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಜಹತಿ, ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ ಪುರಿಮನ್ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ
ಗತೇ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ವುತ್ತವಿಪರೀತಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತಿ,
ಭಿಕ್ಖುನೀತಿ ವಾ ಇತ್ಥೀತಿ ವಾ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿಯೋಪಿ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ಯಾನಿ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಸತಂ ತಿಂಸಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ತೇಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ ಹೋತಿ।

ಚತ್ತಾರೋ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸಾ, ತೇ ಹಿ ಭಗವತಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಸಯಂ ಉಕ್ಕಂಸಿತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾ ‘‘ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಪರಿಭೋಗಾತಿ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಪರಿಭೋಗಾ , ಉದಕಂ ಪನ ಅಕಾಲಿಕತ್ತಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯಾವಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಾನಿ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾವಿಕಟಾನಿ ಕಾಲೋದಿಸ್ಸತ್ತಾ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಕಾಲೇ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಉಪಾಸಕೋ ಸೀಲವಾತಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ದಸ ವಾ ಸೀಲಾನಿ ಗೋಪಯಮಾನೋ।

ಆಗನ್ತುಕಾದಿಚತುಕ್ಕೇ ಸಛತ್ತುಪಾಹನೋ ಸಸೀಸಂ ಪಾರುತೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ವಿಚರನ್ತೋ ಚ ಆಗನ್ತುಕೋವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಆವಾಸಿಕೋ। ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಪನ ಆವಾಸಿಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಆಗನ್ತುಕೋ। ಸೇಸಂ ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಿಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಉಭೋಪಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನೇವ ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಆವಾಸಿಕೋ। ಗಮಿಯಚತುಕ್ಕೇಪಿ ಗಮಿಯವತ್ತಂ ಅಪೂರೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಮಿಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಆವಾಸಿಕೋ। ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಪನ ಆವಾಸಿಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಗಮಿಕೋ। ಸೇಸಂ ಉಭೋಪಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ಉಭೋಪಿ ನಾಪಜ್ಜನ್ತಿ। ವತ್ಥುನಾನತ್ತತಾದಿಚತುಕ್ಕೇ ಚತುನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವತ್ಥುನಾನತ್ತತಾವ ಹೋತಿ,ನಆಪತ್ತಿನಾನತ್ತತಾ।
ಸಬ್ಬಾಪಿ ಹಿ ಸಾ ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಯೇವ। ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ
ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಏವಂ ಆಪತ್ತಿನಾನತ್ತತಾವ ಹೋತಿ, ನ
ವತ್ಥುನಾನತ್ತತಾ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಹಿ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋವ ವತ್ಥು। ತಥಾ ‘‘ಲಸುಣಕ್ಖಾದನೇ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿನಾಪೇತ್ಥ ನಯೇನ ಯೋಜನಾ
ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಚತುನ್ನಂ ಪಾರಾಜಿಕಾನಂ ತೇರಸಹಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವತ್ಥುನಾನತ್ತತಾ ಚೇವ ಆಪತ್ತಿನಾನತ್ತತಾ ಚ। ಏವಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾದೀನಂ ಅನಿಯತಾದೀಹಿ। ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಏಕತೋ ಆಪಜ್ಜನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ನೇವ ವತ್ಥುನಾನತ್ತತಾ ನೋ ಆಪತ್ತಿನಾನತ್ತತಾ। ವಿಸುಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೇಸುಪಿ ಸೇಸಾ ಸಾಧಾರಣಾಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ವತ್ಥುಸಭಾಗಾದಿಚತುಕ್ಕೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇ ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾ, ನೋ ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗತಾ, ಚತೂಸು ಪಾರಾಜಿಕೇಸು ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗತಾ, ನೋ ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾ। ಏಸ ನಯೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾದೀಸು। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಚ ಚತೂಸು ಪಾರಾಜಿಕೇಸು ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾ ಚೇವ ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗತಾ ಚ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಾಸು ಸಾಧಾರಣಾಪತ್ತೀಸು। ಅಸಾಧಾರಣಾಪತ್ತಿಯಂ ನೇವ ವತ್ಥುಸಭಾಗತಾ ನೋ ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗತಾ। ಯೋ ಹಿ ಪುರಿಮಚತುಕ್ಕೇ ಪಠಮೋ ಪಞ್ಹೋ, ಸೋ ಇಧ ದುತಿಯೋ; ಯೋ ಚ ತತ್ಥ ದುತಿಯೋ, ಸೋ ಇಧ ಪಠಮೋ। ತತಿಯಚತುತ್ಥೇಸು ನಾನಾಕರಣಂ ನತ್ಥಿ।

ಉಪಜ್ಝಾಯಚತುಕ್ಕೇ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಕತ್ತಬ್ಬವತ್ತಸ್ಸ ಅಕರಣೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬವತ್ತಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ; ಸೇಸಂ ಉಭೋಪಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ಉಭೋಪಿ ನಾಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಆಚರಿಯಚತುಕ್ಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಆದಿಯನ್ತಚತುಕ್ಕೇ ಪಾದಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪಾದಂ ವಾ ಸಹತ್ಥಾ ಆದಿಯನ್ತೋ ಗರುಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಊನಕಪಾದಂ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಯೋಜೇನ್ತೋ ಲಹುಕಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏತೇನ ನಯೇನ ಸೇಸಪದತ್ತಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಅಭಿವಾದನಾರಹಚತುಕ್ಕೇ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ತಾವ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ನವಮಭಿಕ್ಖುನಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪಜ್ಝಾಯಾಪಿ ಅಭಿವಾದನಾರಹಾ ನೋ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಾರಹಾ। ಅವಿಸೇಸೇನ ಚ ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಯೋ ಕೋಚಿ ವುಡ್ಢತರೋ। ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಸ್ಸಾಪಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ಸಮೀಪಗತೋ ತದಹುಪಸಮ್ಪನ್ನೋಪಿ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಾರಹೋ ನೋ ಅಭಿವಾದನಾರಹೋ। ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇಸು ಠಾನೇಸು ವುಡ್ಢೋ ನವಕಸ್ಸ ಅಭಿವಾದನಾರಹೋ ಚೇವ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಾರಹೋ ಚ। ನವಕೋ ಪನ ವುಡ್ಢಸ್ಸ ನೇವ ಅಭಿವಾದನಾರಹೋ ನ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಾರಹೋ। ಆಸನಾರಹಚತುಕ್ಕಸ್ಸ ಪಠಮಪದಂ ಪುರಿಮಚತುಕ್ಕೇ ದುತಿಯಪದೇನ, ದುತಿಯಪದಞ್ಚ ಪಠಮಪದೇನ ಅತ್ಥತೋ ಸದಿಸಂ।

ಕಾಲಚತುಕ್ಕೇ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ವಿಕಾಲೇ, ವಿಕಾಲಭೋಜನಾಪತ್ತಿಂ ವಿಕಾಲೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಕಾಲೇ, ಸೇಸಂ ಕಾಲೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ವಿಕಾಲೇ ಚ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ನೇವ ಕಾಲೇ ನೋ ವಿಕಾಲೇ। ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಚತುಕ್ಕೇ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾಮಿಸಂ ಕಾಲೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ವಿಕಾಲೇ। ಪಾನಕಂ ವಿಕಾಲೇ ಕಪ್ಪತಿ, ಪುನದಿವಸಮ್ಹಿ ನೋ ಕಾಲೇ। ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಕಾಲೇ ಚೇವ ಕಪ್ಪತಿ ವಿಕಾಲೇ ಚ। ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಕಾಲಾತೀತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಾದಿತ್ತಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಉಗ್ಗಹಿತಕಮಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಞ್ಚ ನೇವ ಕಾಲೇ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ವಿಕಾಲೇ।

ಪಚ್ಚನ್ತಿಮಚತುಕ್ಕೇ ಸಮುದ್ದೇ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು; ಪಞ್ಚವಗ್ಗೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಂ ಧುವನಹಾನಂ ಚಮ್ಮತ್ಥರಣಾನಿ ಚ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು।
ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ‘‘ಇಧ ನ ಕಪ್ಪನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋಪಿ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಇಧ
ಕಪ್ಪನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಪನ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಾಪತ್ತಿಂ ಉಭಯತ್ಥ ಆಪಜ್ಜತಿ,
ಅಸಾಧಾರಣಂ ನ ಕತ್ಥಚಿ ಆಪಜ್ಜತಿ। ದುತಿಯಚತುಕ್ಕೇ ಪಞ್ಚವಗ್ಗೇನ ಗಣೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಾದಿ
ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ವತ್ಥು ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಕಪ್ಪತಿ। ‘‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ದೀಪೇತುಮ್ಪಿ ತತ್ಥೇವ ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು। ‘‘ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ದೀಪೇತುಂ ಪನ ಮಜ್ಝಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಕಪ್ಪತಿ ನೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು । ಸೇಸಂ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಞ್ಚ ಲೋಣಾನೀ’’ತಿಆದಿ ಅನುಞ್ಞಾತಕಂ ಉಭಯತ್ಥ ಕಪ್ಪತಿ। ಯಂ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಂ ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ನ ಕಪ್ಪತಿ।

ಅನ್ತೋಆದಿಚತುಕ್ಕೇ ಅನುಪಖಜ್ಜ ಸೇಯ್ಯಾದಿಂ ಅನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಬಹಿ, ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಾದೀನಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಬಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅನ್ತೋ, ಸೇಸಂ ಅನ್ತೋ ಚೇವ ಬಹಿ ಚ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ನೇವ ಅನ್ತೋ ನ ಬಹಿ। ಅನ್ತೋಸೀಮಾದಿಚತುಕ್ಕೇ ಆಗನ್ತುಕೋ ವತ್ತಂ ಅಪೂರೇನ್ತೋ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಗಮಿಯೋ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಮುಸಾವಾದಾದಿಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ,ಅಸಾಧಾರಣಂ ನ ಕತ್ಥಚಿ।ಗಾಮಚತುಕ್ಕೇ ಅನ್ತರಘರಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಸೇಖಿಯಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಗಾಮೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಅರಞ್ಞೇ। ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪಯಮಾನಾ ಅರಞ್ಞೇ ಆಪಜ್ಜತಿ ನೋ ಗಾಮೇ। ಮುಸಾವಾದಾದಿಂ ಗಾಮೇ ಚೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅರಞ್ಞೇ ಚ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ನ ಕತ್ಥಚಿ।

ಚತ್ತಾರೋ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾತಿ
‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ಪದೀಪೋ ಚ ಉದಕಂ ಆಸನೇನ ಚಾ’’ತಿ ಇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪುಬ್ಬಕರಣನ್ತಿ
ವುಚ್ಚತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉತುಕ್ಖಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾ ಚ ಓವಾದೋ’’ತಿ ಇಮೇ
ಪನ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಚತ್ತಾರೋ ಪತ್ತಕಲ್ಲಾತಿ
ಉಪೋಸಥೋ ಯಾವತಿಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ನ
ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ವಜ್ಜನೀಯಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ತಸ್ಮಿಂ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಪತ್ತಕಲ್ಲನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ। ಚತ್ತಾರಿ ಅನಞ್ಞಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀತಿ
‘‘ಏತದೇವ ಪಚ್ಚಯಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅನಞ್ಞಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ
ಅನುಪಖಜ್ಜಸೇಯ್ಯಾಕಪ್ಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ‘‘ಏಹಾವುಸೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ,
ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಉಪದಹನಂ, ಉಪಸ್ಸುತಿತಿಟ್ಠನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ। ಚತಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯೋತಿ
‘‘ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ತಿಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ,
ಅಞ್ಞಂ ನವಂ ಸನ್ಥತಂ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ, ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ
ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ
ಆರೋಚೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆಗತಾ ತೇರಸಹಿ ಸಮ್ಮುತೀಹಿ ಮುತ್ತಾ ಸಮ್ಮುತಿಯೋ। ಗಿಲಾನಚತುಕ್ಕೇ ಅಞ್ಞಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯೇನ ಲೋಲತಾಯ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಭೇಸಜ್ಜಕರಣೀಯೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಅಗಿಲಾನೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮುಸಾವಾದಾದಿಂ ಉಭೋಪಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಸಾಧಾರಣಂ ಉಭೋಪಿ ನಾಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಚತುಕ್ಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಪಞ್ಚಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೫. ಪಞ್ಚಕೇಸು ಪಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ನಿಯತಾತಿ ಆನನ್ತರಿಯಾನಮೇವೇತಂ ಗಹಣಂ। ಪಞ್ಚ ಛೇದನಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ನಾಮ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಮಞ್ಚಪೀಠೇ ನಿಸೀದನಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಸು ಸುಗತಚೀವರೇ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹೀತಿ ಅಲಜ್ಜಿತಾ, ಅಞ್ಞಾಣತಾ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪ್ಪಕತತಾ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ। ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಮುಸಾವಾದಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಾರಾಜಿಕಥುಲ್ಲಚ್ಚಯದುಕ್ಕಟಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಪಾಚಿತ್ತಿಯಾ। ಅನಾಮನ್ತಚಾರೋತಿ ‘‘ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಕುಲೇಸು ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಚಾರಸ್ಸ ಅಭಾವೋ। ಅನಧಿಟ್ಠಾನನ್ತಿ ‘‘ಗಣಭೋಜನೇ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ಸಮಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭೋಜನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ; ತಥಾ ಅಕರಣಂ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಂ। ಅವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮ ಯಾ ಪರಮ್ಪರಭೋಜನೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಸಾ ಅಕರಣಂ। ಇಮಾನಿ ಹಿ ಪಞ್ಚ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಸ್ಸ ಧುತಙ್ಗೇನೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ। ಉಸ್ಸಙ್ಕಿತಪರಿಸಙ್ಕಿತೋತಿ
ಯೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಯೇ ಸುಣನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಉಸ್ಸಙ್ಕಿತೋ ಚೇವ ಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ ಚ। ಅಪಿ
ಅಕುಪ್ಪಧಮ್ಮೋ ಖೀಣಾಸವೋಪಿ ಸಮಾನೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಗೋಚರಾ ಪರಿಹರಿತಬ್ಬಾ। ನ ಹಿ ಏತೇಸು
ಸನ್ದಿಸ್ಸಮಾನೋ ಅಯಸತೋ ವಾ ಗರಹತೋ ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ। ಸೋಸಾನಿಕನ್ತಿ ಸುಸಾನೇ ಪತಿತಕಂ। ಪಾಪಣಿಕನ್ತಿ ಆಪಣದ್ವಾರೇ ಪತಿತಕಂ। ಥೂಪಚೀವರನ್ತಿ ವಮ್ಮಿಕಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಬಲಿಕಮ್ಮಕತಂ। ಆಭಿಸೇಕಿಕನ್ತಿ ನಹಾನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅಭಿಸೇಕಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಛಡ್ಡಿತಚೀವರಂ। ಭತಪಟಿಯಾಭತನ್ತಿ ಸುಸಾನಂ ನೇತ್ವಾ ಪುನ ಆನೀತಕಂ। ಪಞ್ಚ ಮಹಾಚೋರಾ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮೇ ವುತ್ತಾ।

ಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಯೋ ಕಾಯತೋ ಸಮುಟ್ಠನ್ತೀತಿ
ಪಠಮೇನ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞೀ
ಸಞ್ಞಾಚಿಕಾಯ ಕುಟಿಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲೇ ವುತ್ತಾಪತ್ತಿಯೋ। ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಕಾಯತೋ ಚ ವಾಚತೋ ಚಾತಿ ತತಿಯೇನ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಪಞ್ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞೀ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಕುಟಿಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಏವಂ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯೋತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ ಅವಸೇಸಾ।

ಪಞ್ಚ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ ತಜ್ಜನೀಯನಿಯಸ್ಸಪಬ್ಬಾಜನೀಯಪಟಿಸಾರಣೀಯಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಞ್ಚ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಏಕನ್ತಿ ಪಞ್ಚ। ಯಾವತತಿಯಕೇ ಪಞ್ಚಾತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಮನುಭಾಸನಾಯ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತಿಯಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ತಿಸ್ಸೋ , ಭೇದಕಾನುವತ್ತಕಾದಿಸಮನುಭಾಸನಾಸು ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಅದಿನ್ನನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಅದಿನ್ನಂ। ಅವಿದಿತನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮೀತಿ ಚೇತನಾಯ ಅಭಾವೇನ ಅವಿದಿತಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಮಣಕಪ್ಪೇಹಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಕತಂ; ಯಂ ವಾ ಪನಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ। ಅಕತಾತಿರಿತ್ತನ್ತಿ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಅಕತಂ। ಸಮಜ್ಜದಾನನ್ತಿ ನಟಸಮಜ್ಜಾದಿದಾನಂ। ಉಸಭದಾನನ್ತಿ ಗೋಗಣಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಉಸಭವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ। ಚಿತ್ತಕಮ್ಮದಾನನ್ತಿ
ಆವಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇದಂ ಪನ
ಪಟಿಭಾನಚಿತ್ತಕಮ್ಮದಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಇಮಾನಿ ಹಿ ಪಞ್ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಲೋಕಸ್ಸ
ಪುಞ್ಞಸಮ್ಮತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಅಪುಞ್ಞಾನಿ ಅಕುಸಲಾನಿಯೇವ । ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಟಿಭಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿಭಾನನ್ತಿ ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ದುಪ್ಪಟಿವಿನೋದಯಾತಿ ನ ಸುಪಟಿವಿನೋದಯಾ; ಉಪಾಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ ಅನುರೂಪಾಹಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನಾಅನುಸಾಸನಾದೀಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಪಟಿವಿನೋದೇತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಸಕಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇಮಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ – ಕಟಅನ್ಧಕಾರವಾಸೀ ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ಕಿರ
ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ
ಸಿನ್ದುವಾರಕುಸುಮಸನ್ಥತಮಿವ ಸಮವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣವಾಲಿಕಂ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ
ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಾರೋ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ
ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಳಮಕ್ಕಟೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಗೋಮಯಂ ವಿಪ್ಪಕಿರನ್ತೋ ಗತೋ। ಥೇರೋ
ನಾಸಕ್ಖಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ, ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ। ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ಜರಗ್ಗವೋ
ಹುತ್ವಾ ತಾದಿಸಮೇವ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಅಕಾಸಿ। ತತಿಯದಿವಸೇ ವಙ್ಕಪಾದಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವಂ
ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪರಿಕಸನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿ। ಥೇರೋ ‘‘ಏವರೂಪೋ ಬೀಭಚ್ಛಪುರಿಸೋ ಸಮನ್ತಾ
ಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇಸು ಗೋಚರಗಾಮೇಸು ನತ್ಥಿ, ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಮಾರೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾರೋಸಿ
ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಮಾರೋಮ್ಹಿ, ನ ದಾನಿ ತೇ ವಞ್ಚೇತುಂ ಅಸಕ್ಖಿ’’ನ್ತಿ।
‘‘ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ತಯಾ ತಥಾಗತೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ’’ತಿ। ‘‘ಮಾರೋ ನಾಮ
ಮಹಾನುಭಾವೋ ಹೋತಿ, ಇಙ್ಘ ತಾವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅತ್ತಭಾವಸದಿಸಂ ಅತ್ತಭಾವಂ
ನಿಮ್ಮಿನಾಹೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ, ಭನ್ತೇ, ತಾದಿಸಂ ರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತುಂ; ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ
ತಂಸರಿಕ್ಖಕಂ ಪತಿರೂಪಕಂ ನಿಮ್ಮಿನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಕಭಾವಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧರೂಪಸದಿಸೇನ
ಅತ್ತಭಾವೇನ ಅಟ್ಠಾಸಿ । ಥೇರೋ ಮಾರಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತಾವ
ಸರಾಗದೋಸಮೋಹೋ ಏವಂ ಸೋಭತಿ, ಕಥಂ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ನ ಸೋಭತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ವೀತರಾಗದೋಸಮೋಹೋ’’ತಿ
ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಪೀತಿಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ಮಾರೋ
‘‘ವಞ್ಚಿತೋಮ್ಹಿ ತಯಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ। ಥೇರೋಪಿ ‘‘ಕಿಂ ಅತ್ಥಿ ಜರಮಾರ, ತಾದಿಸಂ
ವಞ್ಚೇತು’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಲೋಕನ್ತರವಿಹಾರೇಪಿ ದತ್ತೋ ನಾಮ ದಹರಭಿಕ್ಖು ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ
ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಓದಾತಕಸಿಣಂ ಪಟಿಲಭಿ। ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ।
ತತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಫಲತ್ತಯಂ ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ।

ಪರಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇಮಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ – ತಿಸ್ಸೋ ನಾಮ ದಹರಭಿಕ್ಖು ಜಮ್ಬುಕೋಲಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಕಾರಛಡ್ಡನಿಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾವ ಅಟ್ಠಾಸಿ । ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಿಸ್ಸದತ್ತತ್ಥೇರೋ
ನಾಮ ನಾವಾತೋ ಓರುಯ್ಹ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಭಾವಿತಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನನ್ತಿ
ಞತ್ವಾ ಪಞ್ಹಾಸಹಸ್ಸಂ ಪುಚ್ಛಿ, ಇತರೋ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಿಹಾರೇ
ಥೇರೋ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿ। ಯೋನಕವಿಸಯತೋ ಚೇತಿಯವನ್ದಕಾ
ಚತ್ತಾರೋ ಥೇರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಅಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರೇಯೇವ
ಠತ್ವಾ ಏಕೋ ಥೇರೋ ಅಟ್ಠ ಕಪ್ಪೇ ಅನುಸ್ಸರಿ, ಏಕೋ ಸೋಳಸ, ಏಕೋ ವೀಸತಿ, ಏಕೋ ತಿಂಸ ಕಪ್ಪೇ
ಅನುಸ್ಸರಿ।

ದೇವತಾ ಅತ್ತಮನಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ
ಇದಂ ವತ್ಥು – ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ವಿಹಾರೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಞ್ಚ ಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಞ್ಚ
ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಹಾಯಿತುಂ ಗತೋ। ದೇವತಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಕತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏವಂ
ವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಭಿಕ್ಖು ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಪುಪ್ಫಹತ್ಥಾ
ಅಟ್ಠಂಸು। ಥೇರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕತರಗಾಮವಾಸಿಕಾತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಧೇವ ವಸಾಮ,
ಇಮಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಕತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏವಂ ವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಭಿಕ್ಖು
ನತ್ಥೀತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ವತ್ತೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಹತ್ಥಾ ಠಿತಾಮ್ಹಾ’’ತಿ ದೇವತಾ
ಆಹಂಸು।

ಪಾಸಾದಿಕಸಂವತ್ತನಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ
ಇದಂ ವತ್ಥು – ಏಕಂ ಕಿರ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಂ ಅಭಯತ್ಥೇರಞ್ಚ ಆರಬ್ಭ ಅಯಂ ಕಥಾ ಉದಪಾದಿ ‘‘ಕಿಂ
ನು ಖೋ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ, ಅಭಯತ್ಥೇರೋತಿ ಉಭೋಪಿ ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ
ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಞಾತಕಾ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಮಹಾಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಾಪೇಸ್ಸಾಮಾತಿ
ಅಗಮಂಸು। ಥೇರಮಾತಾಪಿ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಚೀವರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಹಿಣಿ, ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ
ಕೇಸೇ ಛಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಮಹಾಚೇತಿಯಂ
ವನ್ದತೂ’’ತಿ। ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತೋ ಞಾತಿಪರಿವುತೋ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇನ
ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಆರುಳ್ಹೋ, ಅಭಯತ್ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರೇನ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ
ಆರುಹಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ,
ಮಹಲ್ಲಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನೇ ಕಚವರಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯುಗಗ್ಗಾಹಂ
ಗಣ್ಹಾಸೀ’’ತಿ। ಅತೀತತ್ತಭಾವೇ ಕಿರ ಅಭಯತ್ಥೇರೋ ಮಹಲ್ಲಕತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಹುತ್ವಾ ಗೋಚರಗಾಮೇ
ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿ, ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತೋ ಮಹಾಉಪಾಸಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನೇ ಕಚವರಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇಸಿ।

ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಕತಂ ಹೋತೀತಿ ಇದಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನವತ್ತಂ ನಾಮ ಬುದ್ಧೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಕತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ಆಯಸ್ಮಾ ಕಿರ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ
ಪಬ್ಭಾರೇ ಅಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾವ ನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ಭಗವಾ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ
ಥೇರಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪುರತೋ
ಅಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನೇ ಪಾದಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗಞ್ಛಿ। ಥೇರೋ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಿತೋ
ಭಗವತೋ ಪಾದಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ಬಲವಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಜಣ್ಣುಕೇಹಿ ಪತಿಟ್ಠಾಯ
‘‘ಅಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಭಾವಂ ವತ ಮೇ ಸತ್ಥಾ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ದಾನಿ ಚೋದನಂ
ಕಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಸಬಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ। ಭಗವಾ ‘‘ಕುಹಿಂ
ಗತೋಸಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಪತಿರೂಪಂ ದಾನಿ ತೇ ಮಯ್ಹಂ ಅನನ್ತರೇ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ
ವಿಚರನ್ತಸ್ಸ ಅಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತು’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಥೇರೋ
ಗಣ್ಠಿಕಪಟಿಮುಞ್ಚನಟ್ಠಾನೇಪಿ ತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಪಾದೇನ ಕಚವರಂ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾವ ತಿಟ್ಠತಿ।

ಅತ್ತನೋ ಭಾಸಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ
‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಏತ್ತಕಂ ಸುತ್ತಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ಏತ್ತಕೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ಏತ್ತಕಂ
ಸುತ್ತಞ್ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಞ್ಚ ವಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಭಾಸಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ।
‘‘ಅಯಂ ಚೋದಕಸ್ಸ ಪುರಿಮಕಥಾ, ಅಯಂ ಪಚ್ಛಿಮಕಥಾ, ಅಯಂ ಚುದಿತಕಸ್ಸ ಪುರಿಮಕಥಾ, ಅಯಂ
ಪಚ್ಛಿಮಕಥಾ, ಏತ್ತಕಂ ಗಯ್ಹೂಪಗಂ, ಏತ್ತಕಂ ನ ಗಯ್ಹೂಪಗ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪನ ಪರಸ್ಸ ಭಾಸಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನಾಮ। ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಪಾರಾಜಿಕಂ ವಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ವಾತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ನಾನಾಕರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಮೂಲನ್ತಿ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೂಲಾನಿ ಕಾಯೋ ಚ ವಾಚಾ ಚ, ತಾನಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸಮುದಯನ್ತಿ ಛ ಆಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ಆಪತ್ತಿಸಮುದಯೋ ನಾಮ, ತಾನಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಾರಾಜಿಕಾದೀನಂ ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿಪಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನಿರೋಧನ್ತಿ ಅಯಂ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸನಾಯ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಯಂ ವುಟ್ಠಾನೇನಾತಿ ಏವಂ ಆಪತ್ತಿನಿರೋಧಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸತ್ತ ಸಮಥೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪನ ಆಪತ್ತಿನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಪಟಿಪದಂ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಅಧಿಕರಣಪಞ್ಚಕೇ ಅಧಿಕರಣಂ ನಾಮ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ। ಅಧಿಕರಣಸ್ಸ ಮೂಲಂ
ನಾಮ ತೇತ್ತಿಂಸ ಮೂಲಾನಿ – ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ದ್ವಾದಸ ಮೂಲಾನಿ, ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಸ್ಸ
ಚುದ್ದಸ, ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಛ, ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಸ್ಸ ಏಕಂ; ತಾನಿ ಪರತೋ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಧಿಕರಣಸಮುದಯೋ
ನಾಮ ಅಧಿಕರಣಸಮುಟ್ಠಾನಂ। ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ; ಅನುವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಪತ್ತಿಯೋ; ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣಂ
ಸತ್ತಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ; ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಾನೀತಿ ಇಮಂ ವಿಭಾಗಂ ನ
ಜಾನಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ । ಅಧಿಕರಣನಿರೋಧಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ಮೂಲಾಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಸಮಥಂ ಪಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ; ‘‘ಇದಂ ಅಧಿಕರಣಂ ದ್ವೀಹಿ, ಇದಂ ಚತೂಹಿ, ಇದಂ ತೀಹಿ ಇದಂ ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸತ್ತ ಸಮಥೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪನ ಅಧಿಕರಣನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಪಟಿಪದಂ ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ। ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ ವತ್ಥು, ಇದಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ನಿದಾನನ್ತಿ ‘‘ಸತ್ತನ್ನಂ ನಿದಾನಾನಂ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಏತ್ಥ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಇದಂ ಏತ್ಥಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪಠಮಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಅನುಸನ್ಧಿವಚನಪಥನ್ತಿ ಕಥಾನುಸನ್ಧಿ-ವಿನಿಚ್ಛಯಾನುಸನ್ಧಿವಸೇನ ವತ್ಥುಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಞತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಞತ್ತಿಯಾ ಕರಣಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ
ಞತ್ತಿಕಿಚ್ಚಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಓಸಾರಣಾದೀಸು ನವಸು ಠಾನೇಸು ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ,
ಞತ್ತಿದುತಿಯಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೇಸು ಞತ್ತಿಯಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ನ
ಜಾನಾತಿ। ನ ಪುಬ್ಬಕುಸಲೋ ಹೋತಿ ನ ಅಪರಕುಸಲೋತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕಥೇತಬ್ಬಞ್ಚ ಪಚ್ಛಾ ಕಥೇತಬ್ಬಞ್ಚ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞತ್ತಿ ನಾಮ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಾ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾತಿಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಅಕಾಲಞ್ಞೂ ಚ ಹೋತೀತಿ ಕಾಲಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಅಯಾಚಿತೋ ಭಾಸತಿ, ಞತ್ತಿಕಾಲಮ್ಪಿ ಞತ್ತಿಖೇತ್ತಮ್ಪಿ ಞತ್ತಿಓಕಾಸಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ।

ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾತಿ ಕೇವಲಂ ಅಞ್ಞಾಣೇನ ಮೋಮೂಹಭಾವೇನ ಧುತಙ್ಗೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ। ಪಾಪಿಚ್ಛೋತಿ ತೇನ ಅರಞ್ಞವಾಸೇನ ಪಚ್ಚಯಲಾಭಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ। ಪವಿವೇಕನ್ತಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಉಪಧಿವಿವೇಕಂ। ಇದಮತ್ಥಿತನ್ತಿ
ಇಮಾಯ ಕಲ್ಯಾಣಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಅತ್ಥೋ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಇದಮತ್ಥಿ, ಇದಮತ್ಥಿನೋ ಭಾವೋ
ಇದಮತ್ಥಿತಾ; ತಂ ಇದಮತ್ಥಿತಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕಾಮಿಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಉಪೋಸಥಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ನವವಿಧಂ ಉಪೋಸಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಾದಿಭೇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿ ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ನವವಿಧಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪವಾರಣನ್ತಿ ನವವಿಧಂ ಪವಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಸದಿಸಮೇವ।

ಅಪಾಸಾದಿಕಪಞ್ಚಕೇ – ಅಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಾಸಾದಿಕನ್ತಿ ಕಾಯಸುಚರಿತಾದಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಅತಿವೇಲನ್ತಿ ವೇಲಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಬಹುತರಂ ಕಾಲಂ ಕುಲೇಸು ಅಪ್ಪಂ ವಿಹಾರೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಓತಾರೋತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಅನ್ತೋ ಓತರಣಂ। ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠನ್ತಿ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾಪತ್ತಿಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಾದಿಭೇದಂ । ವಿಸುದ್ಧಿಪಞ್ಚಕೇಪವಾರಣಾಗ್ಗಹಣೇನ ನವವಿಧಾಪಿ ಪವಾರಣಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಪಞ್ಚಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಛಕ್ಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೬. ಛಕ್ಕೇಸು – ಛ ಸಾಮೀಚಿಯೋತಿ
‘‘ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಅನಬ್ಭಿತೋ, ತೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಾರಯ್ಹಾ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ’’,
‘‘ಯುಞ್ಜನ್ತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಸಕಂ, ಮಾ ವೋ ಸಕಂ ವಿನಸ್ಸಾತಿ ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ’’, ‘‘ಅಯಂ ತೇ
ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತೋ ಯಾವ ಭೇದನಾಯ ಧಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ’’, ‘‘ತತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ
ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಭಜಿತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ’’, ‘‘ಅಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ
ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಪಞ್ಹಿತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ’’, ‘‘ಯಸ್ಸ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಸೋ
ಹರಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚೀ’’ತಿ ಇಮಾ ಭಿಕ್ಖುಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇಯೇವ ಛ ಸಾಮೀಚಿಯೋ। ಛ ಛೇದನಕಾತಿ ಪಞ್ಚಕೇ ವುತ್ತಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉದಕಸಾಟಿಕಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಛ। ಛಹಾಕಾರೇಹೀತಿ
ಅಲಜ್ಜಿತಾ ಅಞ್ಞಾಣತಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ ಕಪ್ಪಿಯೇ
ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾತಿ। ತತ್ಥ ಏಕರತ್ತಛಾರತ್ತಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮಾದೀಸು ಆಪತ್ತಿಂ
ಸತಿಸಮ್ಮೋಸೇನ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಛ ಆನಿಸಂಸಾ ವಿನಯಧರೇತಿ ಪಞ್ಚಕೇ ವುತ್ತಾ ಪಞ್ಚ ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯೋ ಉಪೋಸಥೋತಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಛ।

ಛ ಪರಮಾನೀತಿ ‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ
ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಮಾಸಪರಮಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ,
ಸನ್ತರುತ್ತರಪರಮಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತತೋ ಚೀವರಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ, ಛಕ್ಖತ್ತುಪರಮಂ
ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಠಾತಬ್ಬಂ, ನವಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸನ್ಥತಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ
ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ ಛಬ್ಬಸ್ಸಪರಮತಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ತಿಯೋಜನಪರಮಂ ಸಹತ್ಥಾ
ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ, ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಪತ್ತೋ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ, ಸತ್ತಾಹಪರಮಂ ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ, ಛಾರತ್ತಪರಮಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸಿತಬ್ಬಂ,
ಚತುಕ್ಕಂಸಪರಮಂ, ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಕಂಸಪರಮಂ, ದ್ವಙ್ಗುಲಪಬ್ಬಪರಮಂ ಆದಾತಬ್ಬಂ, ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ
ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಂ , ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ ದನ್ತಕಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚುದ್ದಸ ಪರಮಾನಿ। ತತ್ಥ ಪಠಮಾನಿ ಛ ಏಕಂ ಛಕ್ಕಂ, ತತೋ ಏಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸೇಸೇಸು ಏಕೇಕಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಛಕ್ಕಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ।

ಛ ಆಪತ್ತಿಯೋತಿ ತೀಣಿ ಛಕ್ಕಾನಿ ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲೇ ವುತ್ತಾನಿ। ಛ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ
ತಜ್ಜನೀಯ-ನಿಯಸ್ಸ-ಪಬ್ಬಾಜನೀಯ-ಪಟಿಸಾರಣೀಯಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನೇ ಚ
ಅಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಚ ವುತ್ತದ್ವಯಮ್ಪಿ ಏಕಂ, ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಏಕನ್ತಿ
ಛ। ನಹಾನೇತಿ ಓರೇನಡ್ಢಮಾಸಂ ನಹಾನೇ; ವಿಪ್ಪಕತಚೀವರಾದಿಛಕ್ಕದ್ವಯಂ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಛಕ್ಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಸತ್ತಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೭. ಸತ್ತಕೇಸು – ಸತ್ತ ಸಾಮೀಚಿಯೋತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇಸು ಛಸು ‘‘ಸಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅನಬ್ಭಿತಾ, ತಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಗಾರಯ್ಹಾ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸತ್ತ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸತ್ತ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣಾತಿ
‘‘ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ
ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋಮ್ಹೀ’ತಿ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಕಾರೇತಿ, ಅಧಮ್ಮಿಕಂ
ಪಟಿಞ್ಞಾತಕರಣ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಧಮ್ಮಿಕಾಪಿ ತತ್ಥೇವ
ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಸತ್ತನ್ನಂ ಅನಾಪತ್ತಿ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತುನ್ತಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಂ । ಸತ್ತಾನಿಸಂಸಾ ವಿನಯಧರೇತಿ ‘‘ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯೋ ಉಪೋಸಥೋ ಪವಾರಣಾ’’ತಿ ಇಮೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ವುತ್ತಾ ಪಞ್ಚ ಸತ್ತ ಹೋನ್ತಿ। ಸತ್ತ ಪರಮಾನೀತಿ ಛಕ್ಕೇ ವುತ್ತಾನಿಯೇವ ಸತ್ತಕವಸೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನಿ। ಕತಚೀವರನ್ತಿಆದೀನಿ ದ್ವೇ ಸತ್ತಕಾನಿ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ।

ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಕಾತಬ್ಬಾತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸತ್ತಕಾನಿ, ದ್ವೇ ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ, ಏಕಂ ಧಮ್ಮಿಕಂ; ತಾನಿ ತೀಣಿಪಿ ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ। ಅಸದ್ಧಮ್ಮಾತಿ ಅಸತಂ ಧಮ್ಮಾ, ಅಸನ್ತೋ ವಾ ಧಮ್ಮಾ; ಅಸೋಭನಾ ಹೀನಾ ಲಾಮಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ಧಮ್ಮಾತಿ ಸತಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾ; ಸನ್ತೋ ವಾ ಧಮ್ಮಾ ಸುನ್ದರಾ ಉತ್ತಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಸತ್ತಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಅಟ್ಠಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೮. ಅಟ್ಠಕೇಸು – ಅಟ್ಠಾನಿಸಂಸೇತಿ
‘‘ನ ಮಯಂ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ವಿನಾ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ
ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ನ ಮಯಂ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ
ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮ, ಯಾಗುಪಾನೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮ, ಭತ್ತಗ್ಗೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮ,
ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ವಸಿಸ್ಸಾಮ, ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ಅಭಿವಾದನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ
ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ವಿನಾ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ
ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೇ ಆನಿಸಂಸೇ। ದುತಿಯಅಟ್ಠಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ, ತಮ್ಪಿ ಹಿ ಏವಮೇವ
ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಂ।

ಅಟ್ಠ ಯಾವತತಿಯಕಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತೇರಸಕೇ ಚತ್ತಾರೋ, ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸತ್ತರಸಕೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ ಚತ್ತಾರೋತಿ ಅಟ್ಠ। ಅಟ್ಠಹಾಕಾರೇಹಿ ಕುಲಾನಿ ದೂಸೇತೀತಿ ಕುಲಾನಿ ದೂಸೇತಿ ಪುಪ್ಫೇನ ವಾ ಫಲೇನ ವಾ ಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಯ ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ವಾ ವೇಳುಯಾ ವಾ ವೇಜ್ಜಿಕಾಯ ವಾ ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಕೇನ ವಾತಿ ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ। ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ, ಅಪರಾ ಅಟ್ಠ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾ। ಅಟ್ಠಹಿ ಅಸದ್ಧಮ್ಮೇಹೀತಿ ಲಾಭೇನ ಅಲಾಭೇನ ಯಸೇನ ಅಯಸೇನ ಸಕ್ಕಾರೇನ ಅಸಕ್ಕಾರೇನ ಪಾಪಿಚ್ಛತಾಯ ಪಾಪಮಿತ್ತತಾಯ। ಅಟ್ಠ ಲೋಕಧಮ್ಮಾ ನಾಮ ಲಾಭೇ ಸಾರಾಗೋ, ಅಲಾಭೇ ಪಟಿವಿರೋಧೋ; ಏವಂ ಯಸೇ ಅಯಸೇ, ಪಸಂಸಾಯ ನಿನ್ದಾಯ, ಸುಖೇ ಸಾರಾಗೋ, ದುಕ್ಖೇ ಪಟಿವಿರೋಧೋತಿ। ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮುಸಾವಾದೋತಿ ‘‘ವಿನಿಧಾಯ ಸಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತೇಹಿ ಸತ್ತಹೀತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ।

ಅಟ್ಠ ಉಪೋಸಥಙ್ಗಾನೀತಿ –

‘‘ಪಾಣಂ ನ ಹನೇ ನ ಚಾದಿನ್ನಮಾದಿಯೇ,

ಮುಸಾ ನ ಭಾಸೇ ನ ಚ ಮಜ್ಜಪೋ ಸಿಯಾ।

ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ವಿರಮೇಯ್ಯ ಮೇಥುನಾ,

ರತ್ತಿಂ ನ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ॥

‘‘ಮಾಲಂ ನ ಧಾರೇ ನ ಚ ಗನ್ಧಮಾಚರೇ,

ಮಞ್ಚೇ ಛಮಾಯಂವ ಸಯೇಥ ಸನ್ಥತೇ।

ಏತಞ್ಹಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಾಹುಪೋಸಥಂ,

ಬುದ್ಧೇನ ದುಕ್ಖನ್ತಗುನಾ ಪಕಾಸಿತ’’ನ್ತಿ॥ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೭೧)।

ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ ಅಟ್ಠ। ಅಟ್ಠ ದೂತೇಯ್ಯಙ್ಗಾನೀತಿ ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾ ಚ ಹೋತಿ ಸಾವೇತಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಙ್ಘಭೇದಕೇ ವುತ್ತಾನಿ। ತಿತ್ಥಿಯವತ್ತಾನಿ ಮಹಾಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ। ಅನತಿರಿತ್ತಾ ಚ ಅತಿರಿತ್ತಾ ಚ ಪವಾರಣಾಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ವುಡ್ಢಭಿಕ್ಖುನೀನಂ, ಆಸನಮ್ಪಿ ತಾಸಂಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ। ಉಪಾಸಿಕಾತಿ ವಿಸಾಖಾ। ಅಟ್ಠಾನಿಸಂಸಾ ವಿನಯಧರೇತಿ ಪಞ್ಚಕೇ ವುತ್ತೇಸು ಪಞ್ಚಸು ‘‘ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯೋ ಉಪೋಸಥೋ, ಪವಾರಣಾ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಟ್ಠ ಪರಮಾನೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪರಮಾನೇವ ಅಟ್ಠಕವಸೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಅಟ್ಠಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಿತಬ್ಬನ್ತಿ
‘‘ನ ಪಕತತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪೋಸಥೋ ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಪವಾರಣಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ
ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೇಸು ಅಟ್ಠಸು। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಅಟ್ಠಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ನವಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೨೯. ನವಕೇಸು – ನವ ಆಘಾತವತ್ಥೂನೀತಿ ‘‘ಅನತ್ಥಂ ಮೇ ಅಚರೀ’’ತಿಆದೀನಿ ನವ। ನವ ಆಘಾತಪಟಿವಿನಯಾತಿ ‘‘ಅನತ್ಥಂ ಮೇ ಅಚರಿ, ತಂ ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾತಿ ಆಘಾತಂ ಪಟಿವಿನೇತೀ’’ತಿಆದೀನಿ ನವ। ನವ ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ನವಹಿ ಆಘಾತವತ್ಥೂಹಿ ಆರತಿ ವಿರತಿ ಪಟಿವಿರತಿ ಸೇತುಘಾತೋ। ನವಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ‘‘ನವನ್ನಂ ವಾ, ಉಪಾಲಿ, ಅತಿರೇಕನವನ್ನಂ ವಾ ಸಙ್ಘರಾಜಿ ಚೇವ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ಚಾ’’ತಿ। ನವ ಪರಮಾನೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪರಮಾನೇವ ನವಕವಸೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ನವ ತಣ್ಹಾಮೂಲಕಾ ನಾಮ ತಣ್ಹಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪರಿಯೇಸನಾ, ಪರಿಯೇಸನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಲಾಭೋ, ಲಾಭಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಛನ್ದರಾಗೋ, ಛನ್ದರಾಗಂ
ಪಟಿಚ್ಚ ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ, ಅಜ್ಝೋಸಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಂ,
ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಆರಕ್ಖಾ, ಆರಕ್ಖಾಧಿಕರಣಂ
ದಣ್ಡಾದಾನಸತ್ಥಾದಾನಕಲಹವಿಗ್ಗಹವಿವಾದತುವಂತುವಂಪೇಸುಞ್ಞಮುಸಾವಾದಾ। ನವ ವಿಧಮಾನಾತಿ ‘‘ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿಮಾನಾದಯೋ। ನವ ಚೀವರಾನೀತಿ ತಿಚೀವರನ್ತಿ ವಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾತಿ ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅಧಿಟ್ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನಿ । ನವ ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ದಾನಾನೀತಿ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ,
ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ , ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತೀತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ।

ನವ ಪಟಿಗ್ಗಹಪರಿಭೋಗಾತಿ ಏತೇಸಂಯೇವ ದಾನಾನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಾ ಚ ಪರಿಭೋಗಾ ಚ। ತೀಣಿ ಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ದಾನಾನೀತಿ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ನಿನ್ನಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸೇವ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ
ನಿನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸೇವ ದೇತೀತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ। ಪಟಿಗ್ಗಹಪಟಿಭೋಗಾಪಿ ತೇಸಂಯೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಾ ಚ
ಪರಿಭೋಗಾ ಚ। ನವ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಞ್ಞತ್ತಿಯೋತಿ ಅಧಮ್ಮವಾದಿಪುಗ್ಗಲೋ, ಅಧಮ್ಮವಾದಿಸಮ್ಬಹುಲಾ, ಅಧಮ್ಮವಾದಿಸಙ್ಘೋತಿ ಏವಂ ತೀಣಿ ತಿಕಾನಿ ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ। ಧಮ್ಮಿಕಾ ಸಞ್ಞತ್ತಿಯೋಪಿ ಧಮ್ಮವಾದೀ ಪುಗ್ಗಲೋತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ತತ್ಥೇವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ದ್ವೇ ನವಕಾನಿ ಓವಾದವಗ್ಗಸ್ಸ ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದನಿದ್ದೇಸೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ದ್ವೇ ನವಕಾನಿ ತತ್ಥೇವ ದುಕ್ಕಟವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ನವಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ದಸಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೩೦. ದಸಕೇಸು – ದಸ ಆಘಾತವತ್ಥೂನೀತಿ ನವಕೇಸು ವುತ್ತಾನಿ ನವ ‘‘ಅಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಪನ ಆಘಾತೋ ಜಾಯತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ದಸ ಹೋನ್ತಿ। ಆಘಾತಪಟಿವಿನಯಾಪಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಾ ನವ ‘‘ಅಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಪನ ಆಘಾತೋ ಜಾಯತಿ, ತಂ ಕುತೇತ್ಥ ಲಬ್ಭಾತಿ ಆಘಾತಂ ಪಟಿವಿನೇತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ದಸ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ದಸ ವಿನೀತವತ್ಥೂನೀತಿ ದಸಹಿ ಆಘಾತವತ್ಥೂಹಿ ವಿರತಿಸಙ್ಖಾತಾನಿ ದಸ। ದಸವತ್ಥುಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ‘‘ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿವಸೇನ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ, ‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’’ತಿಆದಿನಾ ವಸೇನ ಪನ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾ ದಿಟ್ಠಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ದಸ ಮಿಚ್ಛತ್ತಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಆದಯೋ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನಾ, ವಿಪರೀತಾ ಸಮ್ಮತ್ತಾ। ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಾ ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ।

ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋತಿ ‘‘ಸೀಲವಾ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಮಥಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೇಹಿ ದಸಹಿ। ದಸ ಆದೀನವಾ ರಾಜನ್ತೇಪುರಪ್ಪವೇಸನೇ ರಾಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ದಸ ದಾನವತ್ಥೂನೀತಿ ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ವತ್ಥಂ ಯಾನಂ ಮಾಲಾ ಗನ್ಧಂ ವಿಲೇಪನಂ ಸೇಯ್ಯಾವಸಥಂ ಪದೀಪೇಯ್ಯಂ। ದಸ ರತನಾನೀತಿ ಮುತ್ತಾಮಣಿವೇಳುರಿಯಾದೀನಿ। ದಸ ಪಂಸುಕೂಲಾನೀತಿ ಸೋಸಾನಿಕಂ, ಪಾಪಣಿಕಂ ,
ಉನ್ದೂರಕ್ಖಾಯಿತಂ, ಉಪಚಿಕಕ್ಖಾಯಿತಂ, ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಂ, ಗೋಖಾಯಿತಂ, ಅಜಿಕಕ್ಖಾಯಿತಂ,
ಥೂಪಚೀವರಂ, ಆಭಿಸೇಕಿಯಂ, ಭತಪಟಿಯಾಭತನ್ತಿ ಏತೇಸು ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ದಸ ಚೀವರಧಾರಣಾತಿ
‘‘ಸಬ್ಬನೀಲಕಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತವಸೇನ ದಸಾತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ।
ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ನವಸು ಕಪ್ಪಿಯಚೀವರೇಸು ಉದಕಸಾಟಿಕಂ ವಾ ಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಂ ವಾ
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಅವನ್ದನೀಯಪುಗ್ಗಲಾ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ದಸ ಅಕ್ಕೋಸವತ್ಥೂನಿ ಓಮಸವಾದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ। ದಸ ಆಕಾರಾ ಪೇಸುಞ್ಞಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ದಸ ಸೇನಾಸನಾನೀತಿ ಮಞ್ಚೋ, ಪೀಠಂ, ಭಿಸಿ, ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ, ಚಿಮಿಲಿಕಾ, ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ, ತಟ್ಟಿಕಾ, ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ, ನಿಸೀದನಂ, ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ, ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋತಿ। ದಸ ವರಾನಿ ಯಾಚಿಂಸೂತಿ ವಿಸಾಖಾ ಅಟ್ಠ, ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ಏಕಂ, ಜೀವಕೋ ಏಕಂ। ಯಾಗುಆನಿಸಂಸಾ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನಿ ಚ ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ದಸಕವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಏಕಾದಸಕವಾರವಣ್ಣನಾ

೩೩೧. ಏಕಾದಸಕೇಸು – ಏಕಾದಸಾತಿ ಪಣ್ಡಕಾದಯೋ ಏಕಾದಸ। ಏಕಾದಸ ಪಾದುಕಾತಿ ದಸ ರತನಮಯಾ, ಏಕಾ ಕಟ್ಠಪಾದುಕಾ। ತಿಣಪಾದುಕಮುಞ್ಜಪಾದುಕಪಬ್ಬಜಪಾದುಕಾದಯೋ ಪನ ಕಟ್ಠಪಾದುಕಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಏಕಾದಸ ಪತ್ತಾತಿ ತಮ್ಬಲೋಹಮಯೇನ ವಾ ದಾರುಮಯೇನ ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ದಸ ರತನಮಯಾ। ಏಕಾದಸ ಚೀವರಾನೀತಿ ಸಬ್ಬನೀಲಕಾದೀನಿ ಏಕಾದಸ। ಯಾವತತಿಯಕಾತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಅಟ್ಠ, ಅರಿಟ್ಠೋ, ಚಣ್ಡಕಾಳೀತಿ। ಏಕಾದಸ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ ನಾಮ ‘‘ನಸಿ ಅನಿಮಿತ್ತಾ’’ತಿ ಆದಯೋ। ಏಕಾದಸ ಚೀವರಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ತಿಚೀವರಂ, ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ, ನಿಸೀದನಂ, ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ, ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ, ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ, ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ, ಉದಕಸಾಟಿಕಾ, ಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಾತಿ। ನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನೀತಿ ಏತಾನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ಗಣ್ಠಿಕಾ ಚ ವಿಧಾ ಚ ಸುತ್ತಮಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಖುದ್ದಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ಪಥವಿಯೋ ಪಥವಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ। ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ ಪಞ್ಚ, ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ ಛ; ಏವಂ ಏಕಾದಸ। ಅವನ್ದಿಯಪುಗ್ಗಲಾ ನಗ್ಗೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ । ಏಕಾದಸ ಪರಮಾನಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೇಸು ಚುದ್ದಸಸು ಏಕಾದಸಕವಸೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏಕಾದಸ ವರಾನೀತಿ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಯಾಚಿತವರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಾನಿ ದಸ। ಏಕಾದಸ ಸೀಮಾದೋಸಾತಿ ‘‘ಅತಿಖುದ್ದಕಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಗ್ಗೇ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ।

ಅಕ್ಕೋಸಕಪರಿಭಾಸಕೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಏಕಾದಸಾದೀನವಾ
ನಾಮ ‘‘ಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಅಕ್ಕೋಸಕೋ ಪರಿಭಾಸಕೋ ಅರಿಯೂಪವಾದೀ,
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಸೋ ಏಕಾದಸನ್ನಂ ಬ್ಯಸನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಬ್ಯಸನಂ
ನ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಕತಮೇಸಂ ಏಕಾದಸನ್ನಂ? ಅನಧಿಗತಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛತಿ, ಅಧಿಗತಾ ಪರಿಹಾಯತಿ,
ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸ ನ ವೋದಾಯನ್ತಿ, ಸದ್ಧಮ್ಮೇಸು ವಾ ಅಧಿಮಾನಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನಭಿರತೋ ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರತಿ, ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಿಕ್ಖಂ ವಾ
ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ, ಗಾಳ್ಹಂ ವಾ ರೋಗಾತಙ್ಕಂ ಫುಸತಿ, ಉಮ್ಮಾದಂ ವಾ ಪಾಪುಣಾತಿ
ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಂ ವಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಮ್ಮರಣಾ ಅಪಾಯಂ
ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧೧.೬)। ಏತ್ಥ ಚ ಸದ್ಧಮ್ಮೋತಿ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ।

ಆಸೇವಿತಾಯಾತಿ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೇವಿತಾಯ। ಭಾವಿತಾಯಾತಿ ನಿಪ್ಫಾದಿತಾಯ ವಡ್ಢಿತಾಯ

ವಾ। ಬಹುಲೀಕತಾಯಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕತಾಯ। ಯಾನೀಕತಾಯಾತಿ ಸುಯುತ್ತಯಾನಸದಿಸಾಯ ಕತಾಯ। ವತ್ಥುಕತಾಯಾತಿ ಯಥಾ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋತಿ; ಏವಂ ಕತಾಯ। ಅನುಟ್ಠಿತಾಯಾತಿ ಅನು ಅನು ಪವತ್ತಿತಾಯ; ನಿಚ್ಚಾಧಿಟ್ಠಿತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಚಿತಾಯಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಚಿತಾಯ; ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಚಿತಾಯ ಆಚಿತಾಯ ಭಾವಿತಾಯ ಅಭಿವಡ್ಢಿತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುಸಮಾರದ್ಧಾಯಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾರದ್ಧಾಯ; ವಸೀಭಾವಂ ಉಪನೀತಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಪಾಪಕಂ ಸುಪಿನನ್ತಿ ಪಾಪಕಮೇವ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಭದ್ರಕಂ ಪನ ವುಡ್ಢಿಕಾರಣಭೂತಂ ಪಸ್ಸತಿ। ದೇವತಾ ರಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ಧಮ್ಮಿಕಂ ರಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ। ತುವಟಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತೀತಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ। ಉತ್ತರಿ ಅಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋತಿ
ಮೇತ್ತಾಝಾನತೋ ಉತ್ತರಿಂ ಅರಹತ್ತಂ ಅಸಚ್ಛಿಕರೋನ್ತೋ ಸೇಖೋ ವಾ ಪುಥುಜ್ಜನೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ
ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಏಕಾದಸಕವಾರವಣ್ಣನಾ ಪರಿಯೋಸಾನಾ

ಏಕುತ್ತರಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ

ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

೩೩೨. ‘‘ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋ ಆದೀ’’ತಿಆದೀನಂ ಪುಚ್ಛಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಸಾಮಗ್ಗೀ ಆದೀತಿ ‘‘ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸೀಮಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗೀ ಆದಿ। ಕಿರಿಯಾ ಮಜ್ಝೇತಿ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಓಸಾರಣಕಿರಿಯಾ ಮಜ್ಝೇ। ನಿಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನನ್ತಿ ‘‘ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಸಮಗ್ಗೇಹಿ ಸಮ್ಮೋದಮಾನೇಹಿ ಅವಿವದಮಾನೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖನಿಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಸ್ಸ ಸಾಮಗ್ಗೀ ಆದೀತಿ ‘‘ಪವಾರಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸೀಮಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಛನ್ದಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗೀ ಆದಿ। ಕಿರಿಯಾ ಮಜ್ಝೇತಿ ಪವಾರಣಾಞತ್ತಿ ಚ ಪವಾರಣಾಕಥಾ ಚ ಮಜ್ಝೇ, ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ‘‘ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಚನಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾದೀಸು ವತ್ಥು ನಾಮ ಯೇನ ವತ್ಥುನಾ ಕಮ್ಮಾರಹೋ ಹೋತಿ, ತಂ ವತ್ಥು। ಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಯೇನ ತಂ ವತ್ಥು ಕತಂ, ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ। ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಪರಿಯೋಸಾನನ್ತಿ
‘‘ಕತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ
ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ತಸ್ಸಾ ತಸ್ಸಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಅವಸಾನವಚನಂ
ಪರಿಯೋಸಾನಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ

ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಅತ್ಥವಸಪಕರಣಾವಣ್ಣನಾ

೩೩೪. ಅತ್ಥವಸಪಕರಣೇ – ದಸ ಅತ್ಥವಸೇತಿಆದೀಸು ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಂ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾಯಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಯಂ ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠು ತಂ ಸಙ್ಘಫಾಸೂತಿಆದೀಸು ಉಪರಿಮಂ ಉಪರಿಮಂ ಪದಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮಸ್ಸ ಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ।

ಅತ್ಥಸತಂ ಧಮ್ಮಸತನ್ತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಪನ ಯದೇತಂ ದಸಸು ಪದೇಸು ಏಕೇಕಂ ಮೂಲಂ ಕತ್ವಾ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಯೋಜನಾಯ ಪದಸತಂ
ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಪದಸ್ಸ ವಸೇನ ಅತ್ಥಸತಂ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಮಸ್ಸ
ವಸೇನ ಧಮ್ಮಸತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಥ ವಾ ಯೇ ದಸ ಅತ್ಥವಸೇ ಪಟಿಚ್ಚ ತಥಾಗತೇನ ಸಾವಕಾನಂ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಯೇ ಪುಬ್ಬೇ ಪಠಮಪಾರಾಜಿಕವಣ್ಣನಾಯಂ ‘‘ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾ ನಾಮ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸುಟ್ಠುಭಾವೋ ‘ಸುಟ್ಠು ದೇವಾ’ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ವಿಯ ‘ಸುಟ್ಠು ಭನ್ತೇ’ತಿ
ವಚನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಭಾವೋ, ಯೋ ಚ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ದೀಘರತ್ತಂ
ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ‘ಸುಟ್ಠು ಭನ್ತೇ’ತಿ ಮಮ ವಚನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತ್ಥಂ
ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮಿ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇ ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನ
ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಆಹ – ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯಾ’’ತಿ
ಏವಮಾದಿನಾ ನಯೇನ ವಣ್ಣಿತಾ, ತೇಸಂ ಇಧ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಆಗತತ್ತಾ ಅತ್ಥಸತಂ ತದತ್ಥಜೋತಕಾನಞ್ಚ
ಪದಾನಂ ವಸೇನ ಧಮ್ಮಸತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇದಾನಿ ಅತ್ಥಜೋತಕಾನಂ ನಿರುತ್ತೀನಂ ವಸೇನ
ನಿರುತ್ತಿಸತಂ, ಧಮ್ಮಭೂತಾನಂ ನಿರುತ್ತೀನಂ ವಸೇನ ನಿರುತ್ತಿಸತನ್ತಿ ದ್ವೇ
ನಿರುತ್ತಿಸತಾನಿ, ಅತ್ಥಸತೇ ಞಾಣಸತಂ, ಧಮ್ಮಸತೇ ಞಾಣಸತಂ, ದ್ವೀಸು ನಿರುತ್ತಿಸತೇಸು ದ್ವೇ
ಞಾಣಸತಾನೀತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಞಾಣಸತಾನಿ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

‘‘ಅತ್ಥಸತಂ ಧಮ್ಮಸತಂ, ದ್ವೇ ನಿರುತ್ತಿಸತಾನಿ।

ಚತ್ತಾರಿ ಞಾಣಸತಾನಿ, ಅತ್ಥವಸೇ ಪಕರಣೇ’’ತಿ॥

ಇತಿ ಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತನ್ತಿ।

ಇತಿ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾಯ

ಮಹಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ಅಟ್ಠಕಥಾ

ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ)

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವೇರಞ್ಜಕಣ್ಡವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ

೩. ಅನಿಯತಕಣ್ಡಂ

೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

ಪಾಚಿತ್ತಿಯ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೫. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ

೬. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ

೭. ಸೇಖಿಯಕಣ್ಡಂ

೮. ಸತ್ತಾಧಿಕರಣಸಮಥಾ

೧. ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೨. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೩. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೪. ಪಾಚಿತ್ತಿಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

೫. ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಕಣ್ಡಂ (ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗವಣ್ಣನಾ)

ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಮಹಾಖನ್ಧಕಂ

೨. ಉಪೋಸಥಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೪. ಪವಾರಣಾಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೫. ಚಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೬. ಭೇಸಜ್ಜಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೭. ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೧೦. ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಚೂಳವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

೧. ಕಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೨. ಪಾರಿವಾಸಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೩. ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೫. ಖುದ್ದಕವತ್ಥುಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೬. ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೭. ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೮. ವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಕಂ

೯. ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೦. ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕಂ೧೧. ಪಞ್ಚಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ
೧೨. ಸತ್ತಸತಿಕಕ್ಖನ್ಧಕಂ

ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಸೋಳಸಮಹಾವಾರೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನಸೀಸವಣ್ಣನಾ
ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ
ಖನ್ಧಕಪುಚ್ಛಾವಾರೋ
ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ
ಉಪೋಸಥಾದಿಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕಂ

ಸತ್ತನಗರೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೩೩೫. ಏಕಂಸಂ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅಂಸಕೂಟೇ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ; ಸಾಧುಕಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾನ ಅಞ್ಜಲಿನ್ತಿ ದಸನಖಸಮೋಧಾನಸಮುಜ್ಜಲಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ। ಆಸೀಸಮಾನರೂಪೋ ವಾತಿ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನರೂಪೋ ವಿಯ। ಕಿಸ್ಸ ತ್ವಂ ಇಧ ಮಾಗತೋತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಕಿಮತ್ಥಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ತ್ವಂ ಇಧ ಆಗತೋ। ಕೋ ಏವಮಾಹ? ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ। ಕಂ ಏವಮಾಹ? ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉಪಾಲಿಂ। ಇತಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಉಪಾಲಿ ಭಗವನ್ತಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ದ್ವೀಸು ವಿನಯೇಸೂ’’ತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ‘‘ಭದ್ದಕೋ
ತೇ ಉಮ್ಮಙ್ಗೋ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಇತಿ ಇಮೇ
ಸಬ್ಬಪಞ್ಹೇ ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಸಙ್ಗೀತಿಕಾಲೇ ಪನ
ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ। ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

ತತ್ಥ ಭದ್ದಕೋ ತೇ ಉಮ್ಮಙ್ಗೋತಿ ಭದ್ದಕಾ ತೇ ಪಞ್ಹಾ; ಪಞ್ಹಾ ಹಿ ಅವಿಜ್ಜನ್ಧಕಾರತೋ ಉಮ್ಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತತ್ತಾ ‘‘ಉಮ್ಮಙ್ಗೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಗ್ಘಾತಿ
ಕಾರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಯಸ್ಮಾ ಮಂ ಪುಚ್ಛಸಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಅಹಮಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತ್ಥೇ ವಾ, ‘‘ತಗ್ಘಾ’’ತಿ ಹಿ ಇಮಿನಾ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ
ಆಹ। ‘‘ಸಮಾದಹಿತ್ವಾ ವಿಸಿಬ್ಬೇನ್ತಿ, ಸಾಮಿಸೇನ, ಸಸಿತ್ಥಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿಯೇವ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಭಗ್ಗೇಸು ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ।

ಚತುವಿಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ

೩೩೬. ಯಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಿಮ್ಹಾತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ಅಪುಚ್ಛಿಮ್ಹಾ। ಅಕಿತ್ತಯೀತಿ ಅಭಾಸಿ। ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ । ತಂ ತಂ ಬ್ಯಾಕತನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ಪುಟ್ಠಂ, ತಂ ತದೇವ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಅನಞ್ಞಥಾತಿ ಅಞ್ಞಥಾ ಅಕತ್ವಾ ಬ್ಯಾಕತಂ।

ಯೇ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಸಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತೀತಿ
ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ ಪಞ್ಹೇ ನತ್ಥಿ, ಅಥ ಖೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಕಾಮತಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಚತೂಸು ಹಿ ವಿಪತ್ತೀಸು ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಏಕಾಯ
ವಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಗಹಿತಂ, ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ತೀಹಿ ವಿಪತ್ತೀಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಯೇ
ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾ ಸಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಮೇವ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಂ
ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಸೀಲವಿಪತ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ಆಹ।

ಇದಾನಿ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ವಿಪತ್ತೀನಂ ವಸೇನ ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯೋ ಚಾಯಂ, ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಇದಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವತ್ಥುದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ।

ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತೀತಿ ‘‘ತಥಾಹಂ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಿತಂ ಆಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತಾ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಿ।

ಅಯಂ ಸಾ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಸಮ್ಮತಾತಿ ಅಯಂ ಛಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿ ನಾಮ ಚತುತ್ಥಾ ವಿಪತ್ತಿ ಸಮ್ಮತಾತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ‘‘ಅದುಟ್ಠುಲ್ಲ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಂ ಹೋತಿ।

ಇದಾನಿ ‘‘ಯೇ ಚ ಯಾವತತಿಯಕಾ’’ತಿ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ‘‘ಏಕಾದಸಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।

ಛೇದನಕಾದಿವಣ್ಣನಾ

೩೩೭. ಯಸ್ಮಾ ಪನ ‘‘ಯೇ ಚ ಯಾವತತಿಯಕಾ’’ತಿ ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ‘‘ಏಕಾದಸ ಯಾವತತಿಯಕಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಖಾವಸೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾನುಸನ್ಧಿವಸೇನೇವ ‘‘ಕತಿ ಛೇದನಕಾನೀ’’ತಿಆದಿಕೇ ಅಞ್ಞೇ ಅನ್ತರಾಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನತ್ಥಂ ‘‘ಛ ಛೇದನಕಾನೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಏಕಂ ಭೇದನಕಂ, ಏಕಂ ಉದ್ದಾಲನಕಂ, ಸೋದಸ ಜಾನನ್ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾ’’ತಿ ಇದಮೇವ ಅಪುಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಮಹಾವಗ್ಗೇ ವಿಭತ್ತಮೇವ। ಯಂ ಪನೇತಂ ಅಪುಬ್ಬಂ ತತ್ಥ ಏಕಂ ಭೇದನಕನ್ತಿ ಸೂಚಿಘರಂ। ಏಕಂ ಉದ್ದಾಲನಕನ್ತಿ ತೂಲೋನದ್ಧಮಞ್ಚಪೀಠಂ। ಸೋದಸಾತಿ ಸೋಳಸ। ಜಾನನ್ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾತಿ ‘‘ಜಾನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾ, ತೇ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ‘‘ಜಾನಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಣತಂ
ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಪುಬ್ಬುಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ,
ಜಾನಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಉದಕಂ ತಿಣಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಂ ವಾ ಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ ವಾ ಸಿಞ್ಚಾಪೇಯ್ಯ ವಾ, ಜಾನಂ
ಭಿಕ್ಖುನಿಪರಿಪಾಚಿತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಆಸಾದನಾಪೇಕ್ಖೋ ಭುತ್ತಸ್ಮಿಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಜಾನಂ ಸಪ್ಪಾಣಕಂ ಉದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಯಥಾಧಮ್ಮಂ ನಿಹತಾಧಿಕರಣಂ,
ಜಾನಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಪುಗ್ಗಲಂ
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಥೇಯ್ಯಸತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ, ಜಾನಂ ತಥಾವಾದಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ
ಅಕತಾನುಧಮ್ಮೇನ, ಜಾನಂ ತಥಾನಾಸಿತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ, ಜಾನಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಣತಂ
ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನೇವ
ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಚೋದೇಯ್ಯ, ಜಾನಂ ಚೋರಿಂ ವಜ್ಝಂ ವಿದಿತಂ ಅನಪಲೋಕೇತ್ವಾ, ಜಾನಂ ಸಭಿಕ್ಖುಕಂ
ಆರಾಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

ಅಸಾಧಾರಣಾದಿವಣ್ಣನಾ

೩೩೮. ಇದಾನಿ ‘‘ಸಾಧಾರಣಂ ಅಸಾಧಾರಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಂ ಪುರಿಮಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ‘‘ವೀಸಂ ದ್ವೇ ಸತಾನೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಅಸಾಧಾರಣೇಸು ಛ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾತಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಿ, ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೋ, ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ, ಅತ್ತಕಾಮ, ಕುಟಿ, ವಿಹಾರೋತಿ। ದ್ವೇ ಅನಿಯತೇಹಿ ಅಟ್ಠಾತಿ ದ್ವೀಹಿ ಅನಿಯತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಠ ಇಮೇ।

ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ದ್ವಾದಸಾತಿ –

ಧೋವನಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ, ಕೋಸೇಯ್ಯಸುದ್ಧದ್ವೇಭಾಗಾ।

ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ನಿಸೀದನಂ, ದ್ವೇ ಲೋಮಾ ಪಠಮೋ ಪತ್ತೋ।

ವಸ್ಸಿಕಾ ಆರಞ್ಞಕೇನ ಚಾತಿ – ಇಮೇ ದ್ವಾದಸ॥

ದ್ವೇವೀಸತಿ ಖುದ್ದಕಾತಿ –

ಸಕಲೋ ಭಿಕ್ಖುನೀವಗ್ಗೋ, ಪರಮ್ಪರಞ್ಚ ಭೋಜನಂ।

ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಅಭಿಹಟಂ, ಪಣೀತಞ್ಚ ಅಚೇಲಕಂ।

ಊನಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಛಾದನಂ॥

ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಞ್ಚ, ಯಾ ಚ ಅನಿಕ್ಖನ್ತರಾಜಕೇ।

ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ, ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಾ॥

ನಿಸೀದನೇ ಚ ಯಾ ಸಿಕ್ಖಾ, ವಸ್ಸಿಕಾ ಯಾ ಚ ಸಾಟಿಕಾ।

ದ್ವಾವೀಸತಿ ಇಮಾ ಸಿಕ್ಖಾ, ಖುದ್ದಕೇಸು ಪಕಾಸಿತಾತಿ॥

ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣೇಸುಪಿ ಸಙ್ಘಮ್ಹಾ ದಸ ನಿಸ್ಸರೇತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಮ್ಹಾ ನಿಸ್ಸಾರೀಯತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವಿಭಙ್ಗೇ ವುತ್ತಾ, ಮಾತಿಕಾಯಂ ಪನ ‘‘ನಿಸ್ಸಾರಣೀಯಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಆಗತಾ ದಸ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ದ್ವಾದಸಾತಿ
ಭಿಕ್ಖುನಿವಿಭಙ್ಗೇ ವಿಭತ್ತಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನೇವ। ಖುದ್ದಕಾಪಿ ತತ್ಥ ವಿಭತ್ತಖುದ್ದಕಾ
ಏವ। ತಥಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಾ, ಇತಿ ಸತಞ್ಚೇವ ತಿಂಸಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾ ವಿಭಙ್ಗೇ
ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ। ಸೇಸಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಧಾರಣಾಸಾಧಾರಣವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ
ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಇದಾನಿ ವಿಪತ್ತಿಯೋ ಚ ‘‘ಯೇಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠೇವ ಪಾರಾಜಿಕಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ದುರಾಸದಾತಿ ಇಮಿನಾ ತೇಸಂ ಸಪ್ಪಟಿಭಯತಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಾದಯೋ ವಿಯ ಹಿ ಏತೇ ದುರಾಸದಾ ದುರೂಪಗಮನಾ ದುರಾಸಜ್ಜನಾ, ಆಪಜ್ಜಿಯಮಾನಾ ಮೂಲಚ್ಛೇದಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತಿ। ತಾಲವತ್ಥುಸಮೂಪಮಾತಿ ಸಬ್ಬಂ ತಾಲಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತಾಲಸ್ಸ ವತ್ಥುಮತ್ತಕರಣೇನ ಸಮೂಪಮಾ। ಯಥಾ ವತ್ಥುಮತ್ತಕತೋ ತಾಲೋ ನ ಪುನ ಪಾಕತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ನ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ।

ಏವಂ ಸಾಧಾರಣಂ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಏಕೇಕಸ್ಸ ವುತ್ತಂ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸೋತಿಆದಿಮಾಹ। ಅವಿರುಳ್ಹೀ ಭವನ್ತಿ ತೇತಿ
ಯಥಾ ಏತೇ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಾದಯೋ ಪುನಹರಿತಾದಿಭಾವೇನ ಅವಿರುಳ್ಹಿಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ; ಏವಂ
ಪಾರಾಜಿಕಾಪಿ ಪುನ ಪಕತಿಸೀಲಾಭಾವೇನ ಅವಿರುಳ್ಹಿಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ತಾವತಾ
‘‘ವಿಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಯೇಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಇಮಾ ತಾವ ಅಟ್ಠ
ಪಾರಾಜಿಕವಿಪತ್ತಿಯೋ ಕೇಹಿಚಿ ಸಮಥೇಹಿ ನ ಸಮ್ಮನ್ತೀತಿ ಏವಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಯಾ ಪನ
ವಿಪತ್ತಿಯೋ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ತಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ತೇವೀಸತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತೀಹಿ ಸಮಥೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕವಚನಮೇತಂ। ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ನ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ। ಸೇಸಾ ತೀಹಿಪಿ ಸಮ್ಮನ್ತಿ।

ದ್ವೇ ಉಪೋಸಥಾ ದ್ವೇ ಪವಾರಣಾತಿ ಇದಂ ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ವಿಭತ್ತಿಮತ್ತದಸ್ಸನೇನೇವ ಚೇತಂ ವುತ್ತಂ, ನ ಸಮಥೇಹಿ ವೂಪಸಮನವಸೇನ। ಭಿಕ್ಖುಉಪೋಸಥೋ, ಭಿಕ್ಖುನಿಉಪೋಸಥೋ, ಭಿಕ್ಖುಪವಾರಣಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಪವಾರಣಾತಿ ಇಮಾಪಿ ಹಿ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ; ವಿಭಜನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತ್ತಾರಿ ಕಮ್ಮಾನೀತಿ ಅಧಮ್ಮೇನವಗ್ಗಾದೀನಿ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಾನಿ। ಪಞ್ಚೇವ ಉದ್ದೇಸಾ ಚತುರೋ ಭವನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಥಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚ ಉದ್ದೇಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಚತುರೋ ಭವನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಥಾ ನ ಭವನ್ತಿ; ಇಮಾ ಅಪರಾಪಿ ವಿಭತ್ತಿಯೋ। ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಚ ಭವನ್ತಿ ಸತ್ತ, ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಇಮಾ ಪನ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸತ್ತಹಿ ಸಮಥೇಹೀತಿಆದಿಮಾಹ।
ಅಥ ವಾ ‘‘ದ್ವೇ ಉಪೋಸಥಾ ದ್ವೇ ಪವಾರಣಾ ಚತ್ತಾರಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಪಞ್ಚೇವ ಉದ್ದೇಸಾ ಚತುರೋ
ಭವನ್ತಿ, ಅನಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಇಮಾಪಿ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ‘‘ನಸ್ಸನ್ತೇತೇ
ವಿನಸ್ಸನ್ತೇತೇ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾ ಯಸ್ಮಾ
ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇಹೇವ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂಮೂಲಕಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ
ಸಮಥದಸ್ಸನತ್ಥಮ್ಪಿ ತಾ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ವುತ್ತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಿಚ್ಚಂ ಏಕೇನಾತಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣಂ ಏಕೇನ ಸಮಥೇನ ಸಮ್ಮತಿ।

ಪಾರಾಜಿಕಾದಿಆಪತ್ತಿವಣ್ಣನಾ

೩೩೯. ಏವಂ
ಪುಚ್ಛಾನುಕ್ಕಮೇನ ಸಬ್ಬಪಞ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ‘‘ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಚ ಭವನ್ತಿ
ಸತ್ತಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಙ್ಗಹಿತಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ನಿಬ್ಬಚನಮತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ಗಾಥಾಯ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಯದಿದಂ ಪುಗ್ಗಲಾಪತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದಪಾರಾಜಿಕೇಸು ಆಪತ್ತಿಪಾರಾಜಿಕಂ
ನಾಮ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಯಸ್ಮಾ ಪರಾಜಿತೋ ಪರಾಜಯಮಾಪನ್ನೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ
ಚುತೋ ಪರದ್ಧೋ ಭಟ್ಠೋ ನಿರಙ್ಕತೋ ಚ ಹೋತಿ, ಅನಿಹತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪುನ
ಉಪೋಸಥಪ್ಪವಾರಣಾದಿಭೇದೋ ಸಂವಾಸೋ ನತ್ಥಿ। ತೇನೇತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಏತಂ ಆಪತ್ತಿಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಯಸ್ಮಾ ಪರಾಜಿತೋ ಹೋತಿ ತೇನ, ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ಪಾರಾಜಿಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

ದುತಿಯಗಾಥಾಯಪಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಘೋವ ದೇತಿ ಪರಿವಾಸನ್ತಿಆದಿ
ವುತ್ತಂ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಇಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾತುಕಾಮಸ್ಸ ಯಂ ತಂ
ಆಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನಂ ತಸ್ಸ ಆದಿಮ್ಹಿ ಚೇವ ಪರಿವಾಸದಾನತ್ಥಾಯ ಆದಿತೋ ಸೇಸೇ ಮಜ್ಝೇ
ಮಾನತ್ತದಾನತ್ಥಾಯ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನೇನ ವಾ ಸಹ ಮಾನತ್ತದಾನತ್ಥಾಯ, ಅವಸಾನೇ ಅಬ್ಭಾನತ್ಥಾಯ ಚ
ಸಙ್ಘೋ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಹೇತ್ಥ ಏಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುನ್ತಿ ಸಙ್ಘೋ, ಆದಿಮ್ಹಿ ಚೇವ ಸೇಸೇ ಚ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ।

ತತಿಯಗಾಥಾಯ ಅನಿಯತೋ ನ ನಿಯತೋತಿ ಯಸ್ಮಾ ನ ನಿಯತೋ, ತಸ್ಮಾ ಅನಿಯತೋ ಅಯಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ನ ನಿಯತೋತಿ? ಅನೇಕಂಸಿಕತಂ ಪದಂ, ಯಸ್ಮಾ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅನೇಕಂಸೇನ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಂ ಅನೇಕಂಸೇನ? ತಿಣ್ಣಮಞ್ಞತರಂ ಠಾನಂ,
ತಿಣ್ಣಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅನಿಯತೋ’’ತಿ
ಪವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಅನಿಯತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಯಥಾ ಚ ತಿಣ್ಣಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಠಾನಂ,
ಏವಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಠಾನಂ ಯತ್ಥ ವುತ್ತಂ, ಸೋಪಿ ಅನಿಯತೋ ಏವ।

ಚತುತ್ಥಗಾಥಾಯ ಅಚ್ಚಯೋ ತೇನ ಸಮೋ ನತ್ಥೀತಿ ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀಸು ಅಚ್ಚಯೇಸು ತೇನ ಸಮೋ ಥೂಲೋ ಅಚ್ಚಯೋ ನತ್ಥಿ, ತೇನೇತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ಥೂಲತ್ತಾ ಅಚ್ಚಯಸ್ಸ ಏತಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಞ್ಚಮಗಾಥಾಯ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾನ ದೇಸೇತಿ ತೇನೇತನ್ತಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ದೇಸೇತಬ್ಬತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಛಟ್ಠಗಾಥಾಯ ಪಾತೇತಿ ಕುಸಲಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಕುಸಲಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಪಾತೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾತೇತಿ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ಯಂ ಪನ ಚಿತ್ತಂ ಪಾತೇತಿ, ತಂ ಯಸ್ಮಾ ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಅಪರಜ್ಝತಿ, ಚಿತ್ತಸಮ್ಮೋಹಕಾರಣಞ್ಚ
ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಅಪರಜ್ಝತಿ, ಚಿತ್ತಸಮ್ಮೋಹನಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ।

ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಗಾಥಾಸು ‘‘ಗಾರಯ್ಹಂ ಆವುಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಆಪಜ್ಜಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಗಾರಯ್ಹಭಾವಕಾರಣದಸ್ಸನತ್ಥಮೇವ ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞಾತಕೋ ಸನ್ತೋತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪಟಿದೇಸೇತಬ್ಬತೋ ಪನ ಸಾ ಆಪತ್ತಿ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

ದುಕ್ಕಟಗಾಥಾಯ ಅಪರದ್ಧಂ ವಿರದ್ಧಞ್ಚ ಖಲಿತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ‘‘ಯಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ। ಯಞ್ಹಿ ದುಟ್ಠು ಕತಂ ವಿರೂಪಂ ವಾ ಕತಂ, ತಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಂ ಪನೇತಂ ಯಥಾ ಸತ್ಥಾರಾ ವುತ್ತಂ; ಏವಂ ಅಕತತ್ತಾ ಅಪರದ್ಧಂ, ಕುಸಲಂ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತ್ತಾ ವಿರದ್ಧಂ, ಅರಿಯವತ್ತಪಟಿಪದಂ ಅನಾರುಳ್ಹತ್ತಾ ಖಲಿತಂ। ಯಂ ಮನುಸ್ಸೋ ಕರೇತಿ
ಇದಂ ಪನಸ್ಸ ಓಪಮ್ಮನಿದಸ್ಸನಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಥಾ ಹಿ ಯಂ ಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸೋ ಆವಿ ವಾ ಯದಿ
ವಾ ರಹೋ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ, ತಂ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪವೇದೇನ್ತಿ; ಏವಮಿದಮ್ಪಿ ಬುದ್ಧಪ್ಪಟಿಕುಟ್ಠೇನ
ಲಾಮಕಭಾವೇನ ಪಾಪಂ, ತಸ್ಮಾ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ದುಬ್ಭಾಸಿತಗಾಥಾಯ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ದುರಾಭಟ್ಠನ್ತಿ ದುಟ್ಠು ಆಭಟ್ಠಂ ಭಾಸಿತಂ ಲಪಿತನ್ತಿ ದುರಾಭಟ್ಠಂ। ಯಂ ದುರಾಭಟ್ಠಂ, ತಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ? ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಞ್ಚ ಯಂ ಪದಂ, ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಯಸ್ಮಾ ತಂ ಪದಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಥಾ ಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞೂ ಗರಹನ್ತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಚ ನಂ ವಿಞ್ಞೂ ಗರಹನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತೀತಿ ತೇನ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಭಾವೇನ ಚ ವಿಞ್ಞುಗರಹನೇನಾಪಿ ಚ ಏತಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ; ‘‘ದುಬ್ಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಸೇಖಿಯಗಾಥಾಯ ‘‘ಆದಿ ಚೇತಂ ಚರಣಞ್ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸೇಖಸ್ಸ ಸನ್ತಕಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸೇಖಸ್ಸ ಇದಂ ಸೇಖಿಯನ್ತಿ
ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ। ಇದಂ ‘‘ಗರುಕಲಹುಕಞ್ಚಾಪೀ’’ತಿಆದಿಪಞ್ಹೇಹಿ ಅಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸ
‘‘ಹನ್ದ ವಾಕ್ಯಂ ಸುಣೋಮ ತೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಆಯಾಚನವಚನೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ
ದೀಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಛನ್ನಮತಿವಸ್ಸತೀತಿಆದಿಮ್ಹಿಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತತ್ಥ ಛನ್ನಮತಿವಸ್ಸತೀತಿ
ಗೇಹಂ ತಾವ ತಿಣಾದೀಹಿ ಅಚ್ಛನ್ನಂ ಅತಿವಸ್ಸತಿ। ಇದಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಗೇಹಂ ಛನ್ನಂ
ಅತಿವಸ್ಸತಿ; ಮೂಲಾಪತ್ತಿಞ್ಹಿ ಛಾದೇನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ನವಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ವಿವಟಂ ನಾತಿವಸ್ಸತೀತಿ
ಗೇಹಂ ತಾವ ಅವಿವಟಂ ಸುಚ್ಛನ್ನಂ ನಾತಿವಸ್ಸತಿ। ಇದಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಗೇಹಂ ವಿವಟಂ
ನಾತಿವಸ್ಸತಿ; ಮೂಲಾಪತ್ತಿಞ್ಹಿ ವಿವರನ್ತೋ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿತೋ
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧನ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ। ಆಯತಿಂ ಸಂವರನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನಾಪಜ್ಜತಿ।
ತಸ್ಮಾ ಛನ್ನಂ ವಿವರೇಥಾತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿತೋ ಚ ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಛನ್ನಂ ವಿವರೇಥ। ಏವಂ ತಂ ನಾತಿವಸ್ಸತೀತಿ ಏವಞ್ಚೇತಂ ವಿವಟಂ ನಾತಿವಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಗತಿ ಮಿಗಾನಂ ಪವನನ್ತಿ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಬ್ಯಗ್ಘಾದೀಹಿ ಪರಿಪಾತಿಯಮಾನಾನಂ ಮಿಗಾನಂ ಪವನಂ ರುಕ್ಖಾದಿಗಹನಂ ಅರಞ್ಞಂ ಗತಿ ಪಟಿಸರಣಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಪತ್ವಾ ತೇ ಅಸ್ಸಾಸನ್ತಿ। ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ಆಕಾಸೋ ಪಕ್ಖೀನಂ ಗತಿ। ಅವಸ್ಸಂ ಉಪಗಮನಟ್ಠೇನ ಪನ ವಿಭವೋ ಗತಿ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ ವಿನಾಸೋವ ತೇಸಂ ಗತಿ। ನ ಹಿ ತೇ ವಿನಾಸಂ ಅಗಚ್ಛನ್ತಾ ಠಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಸುಚಿರಮ್ಪಿ ಠತ್ವಾ ಪನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅರಹತೋ ಗತಿ, ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಅರಹತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಧಾತು ಏಕಂಸೇನ ಗತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಠಮಗಾಥಾಸಙ್ಗಣಿಕವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

The Pali Canon

The priceless teachings of the Buddha are preserved in the Pali canon,
an extensive, detailed, systematic and analytical record. The Pali canon
descends from an august tradition. Within three months after the
Buddha’s maha-parinibbana, a counsel was convened. It consisted of five
hundred learned disciples who had attained the highest state of
sainthood, arahant-phala. To prevent the Buddha’s words from being
distorted by ignorant and unscrupulous people, they formed the First
Council to preserve the teaching in its pristine purity. Their express
purpose was to collect and arrange the Buddha’s voluminous teachings,
which they organized into what is now commonly known as the Tipitaka.

The Tipitaka (which means, literally, “three baskets”) is arranged in
three divisions: Vinaya Pitaka, Sutta Pitaka, and Abhidhamma Pitaka.
Vinaya Pitaka contains the rules of conduct for the monastic order.
Sutta Pitaka is a collection of discourses on various subjects by the
Buddha. Abhidhamma Pitaka is a compendium of profound teachings
elucidating the functioning and interrelationships of mind, mental
factors, matter and phenomena transcending all of these. The Tipitaka is
a vast record, containing in modern script more than 24 million
characters in over forty printed volumes. The Pali literature also
includes the Atthakathas (commentaries), Tikas (subcommentaries), and
further subcommentaries such as the Anu-Tikas, Madhu-Tikas, etc. The
commentarial literature is very extensive, exceeding the Tipitaka in
length.

Preservation of the Words of the Buddha through the Ages

Between the centuries following the first Council and the present day,
continuous and consistent efforts have been made to preserve the
Buddha’s teaching. Periodic councils of learned monks have been convened
to systematically review the Tipitaka. The first councils conducted
oral reviews. The entire collection was committed to writing for the
first time during the Fourth Council, held in Sri Lanka three decades
before the Christian Era.

The most recent review, the Sixth Council, or
Chatta Sangayana, was held in 1954 in Rangoon, Burma. Twenty five
hundred learned bhikkhus and scholars from Burma, Sri Lanka, Thailand,
Laos, Cambodia, India and other countries participated. By this time the
Tipitaka and allied literature had been published in several scripts
(including Burmese, Sinhalese, Roman, Thai, and Cambodian). The Pali
Text Society of London, the Buddhist Publication Society of Sri Lanka
and many scholars of high repute and dedication in the West and in the
East had produced publications containing Buddha’s teaching, making a
profound contribution to the worldwide awakening to the existence of
this rich treasure.

The Chattha Sangayana made a through review of
the Tipitaka, its Atthakathas, Tikas, Anu-Tikas and other commentarial
literature. A remarkable uniformity and consistency was found in all
versions. The Council performed an impressive task, finishing its work
on the full moon day of May 1956 (the 2,500th anniversary of the birth
of the Buddha) with the completion of an authentic version of the
Master’s teaching.

From this brief historical outline, it is
evident that a consistent effort, spanning more than twenty-four
centuries, has been made to preserve the original words of the Buddha, a
continuity of effort unparalleled in human history.

The Pali Tipitaka Project opens up a vast panorama to India’s rich
cultural heritage. The Tipitaka, sometimes referred to as “three
treasuries,” is indeed a repository of inestimable value. Its
publication will assist in enabling scholars, scientists, and social
reformers to undertake studies and research in various fields of human
welfare and thereby contribute greatly to the spread of Dhamma
throughout the world.


in

92  CLASSICAL LANGUAGES