೪. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಕಣ್ಡಂ

೧. ಚೀವರವಗ್ಗೋ

೧. ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

ತಿಂಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ, ಯೇ ವುತ್ತಾ ಸಮಿತಾವಿನಾ।

ತೇಸಂ ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಪುಬ್ಬಪದವಣ್ಣನಂ॥

೪೫೯. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಗೋತಮಕೇ ಚೇತಿಯೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಿಚೀವರಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಿಚೀವರನ್ತಿ
ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಸಙ್ಘಾಟೀತಿ ಇದಂ ಚೀವರತ್ತಯಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ
ಹೋತಿ। ಯತ್ಥ ಪನೇತಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಯದಾ ಚ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಯೇನ ಚ ಕಾರಣೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ
ಸಬ್ಬಂ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಜೀವಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ (ಮಹಾವ॰ ೩೨೬ ಆದಯೋ) ಆಗತಮೇವ। ಅಞ್ಞೇನೇವ ತಿಚೀವರೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ಯೇನ ವಿಹಾರೇ ಅಚ್ಛನ್ತಿ ನ್ಹಾನಞ್ಚ ಓತರನ್ತಿ, ತತೋ ಅಞ್ಞೇನ, ಏವಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ನವ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇನ್ತಿ।

೪೬೦. ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತೀತಿ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ದ್ವಾರಂ ದದಮಾನಂ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ನೋ ನಿಪ್ಫತ್ತಿವಸೇನ।

ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತೀತಿ
ಆಯಸ್ಮಾ ಕಿರ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಏವರೂಪೋ ಗುಣವಿಸಿಟ್ಠೋ ಪುಗ್ಗಲೋ
ನತ್ಥೀತಿ ಗುಣಬಹುಮಾನೇನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಅತಿಮಮಾಯತಿ। ಸೋ ಸದಾಪಿ ಮನಾಪಂ ಚೀವರಂ
ಲಭಿತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಪುರೇಭತ್ತೇ ಪಣೀತಂ
ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ವಾ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ
ಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲೇಹಿ ದಾರಕೇ ನಿಕ್ಖಾಮೇತ್ವಾ
ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ
ಸಯಂ ಅನುಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ। ಆಯಸ್ಮಾಪಿ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ‘‘ಪಿತು ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ
ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾರೋ, ತಂ ಮಯಾ ಭಗವತೋ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಆನನ್ದೋ ಕರೋತಿ, ಅಹಂ
ಆನನ್ದಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ವಿಹರಿತುಂ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಅತಿವಿಯ
ಮಮಾಯತಿ, ಸೋಪಿ ಮನಾಪಂ ಚೀವರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತೀತಿ ಸಬ್ಬಂ
ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ । ಏವಂ ಗುಣಬಹುಮಾನೇನ ಮಮಾಯನ್ತೋ ತದಾ ಉಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ತಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ನವಮಂ ವಾ ಭಗವಾ ದಿವಸಂ ದಸಮಂ ವಾತಿ
ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ಭವೇಯ್ಯ ‘‘ಕಥಂ ಥೇರೋ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ? ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಜಾನಾತಿ।
ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ
ಪಕ್ಕಮತಿ ‘‘ಅಹಂ ಏತ್ತಕೇನ ನಾಮ ಕಾಲೇನ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಭಗವನ್ತಂ ಮಾ
ಪಮಜ್ಜೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ನ ಆಪುಚ್ಛತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪೇಸೇತ್ವಾಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ
ಗಚ್ಛತಿ। ಸಚೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ, ಯೇ ಪಠಮತರಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಏವಂ
ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಚ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಥ, ಆನನ್ದಸ್ಸ ಚ ಆರೋಗ್ಯಂ ವತ್ವಾ ಮಂ
‘ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ವದಥಾ’’ತಿ ಸದಾ ಚ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸೇಯೇವ ಏತಿ।
ಅಪಿಚಾಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಅನುಮಾನೇನಪಿ ಜಾನಾತಿ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ದಿವಸೇ ಭಗವತಾ ವಿಯೋಗಂ ಸಹನ್ತೋ
ಅಧಿವಾಸೇನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ವಸಿ, ಇತೋ ದಾನಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸುಕಂ ನಾಮ ದಿವಸಂ ನ
ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ ಅದ್ಧಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಯೇಸಂ ಯೇಸಞ್ಹಿ ಪಞ್ಞಾ ಮಹತೀ ತೇಸಂ ತೇಸಂ
ಭಗವತಿ ಪೇಮಞ್ಚ ಗಾರವೋ ಚ ಮಹಾ ಹೋತೀತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನಾಪಿ ಜಾನಾತಿ। ಏವಂ ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ
ಜಾನಾತಿ। ತೇನಾಹ – ‘‘ನವಮಂ ವಾ ಭಗವಾ ದಿವಸಂ ದಸಮಂ ವಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಯಸ್ಮಾ ಇದಂ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ನ ಲೋಕವಜ್ಜಂ; ತಸ್ಮಾ ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ
ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… ಧಾರೇತು’’ನ್ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಥೇರೇನ ಅದ್ಧಮಾಸೋ ವಾ ಮಾಸೋ ವಾ ಉದ್ದಿಟ್ಠೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಸೋಪಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಸ್ಸ।

೪೬೨-೩. ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿನ್ತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ನಿಟ್ಠಾನೇನ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಚೀವರಸ್ಮಿಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಚೀವರಂ ಕರಣೇನಪಿ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ನಸ್ಸನಾದೀಹಿಪಿ ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರಂ ಕತಂ ವಾ ಹೋತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕತನ್ತಿ ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನೇನ ಕತಂ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಾಮ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಸಪಟ್ಟಗಣ್ಠಿಕಪಟ್ಟಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ಪಟಿಸಾಮನಂ। ನಟ್ಠನ್ತಿ ಚೋರಾದೀಹಿ ಹಟಂ, ಏತಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ನಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ವಿನಟ್ಠನ್ತಿ ಉಪಚಿಕಾದೀಹಿ ಖಾಯಿತಂ। ದಡ್ಢನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಂ। ಚೀವರಾಸಾ ವಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಕುಲೇ ಚೀವರಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾ ಚೀವರಾಸಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ವಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಹಿ ಕರಣಪಲಿಬೋಧಸ್ಸೇವ ನಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ನಿಟ್ಠಿತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ ಕಥಿನೇತಿ ಕಥಿನೇ ಚ
ಉಬ್ಭತಸ್ಮಿಂ। ಏತೇನ ದುತಿಯಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಂ ಪನ ಕಥಿನಂ ಯಸ್ಮಾ
ಅಟ್ಠಸು ವಾ ಮಾತಿಕಾಸು ಏಕಾಯ ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೇನ ವಾ ಉದ್ಧರೀಯತಿ, ತೇನಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ
‘‘ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಮಾತಿಕಾನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತಿಕಾ
ಕಥಿನಸ್ಸ ಉಬ್ಭಾರಾಯ – ಪಕ್ಕಮನನ್ತಿಕಾ, ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕಾ, ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನನ್ತಿಕಾ,
ನಾಸನನ್ತಿಕಾ, ಸವನನ್ತಿಕಾ, ಆಸಾವಚ್ಛೇದಿಕಾ, ಸೀಮಾತಿಕ್ಕನ್ತಿಕಾ, ಸಹುಬ್ಭಾರಾ’’ತಿ ಏವಂ
ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾಯೋ ಕಥಿನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಆಗತಾ। ಅನ್ತರುಬ್ಭಾರೋಪಿ
‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ; ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಂ
ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ। ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ; ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಂ ಉದ್ಧರತಿ,
ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ, ಕಥಿನಸ್ಸ ಉಬ್ಭಾರೋ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ; ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ
ಭಾಸೇಯ್ಯ। ಉಬ್ಭತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕಥಿನಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ
ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೯೨೬) ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುನೀವಿಭಙ್ಗೇ ಆಗತೋ। ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ತಂ
ಆಗತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ। ಇಧ ಪನ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಪಾಳಿ ಆಹರಿತಬ್ಬಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥೋಪಿ
ವತ್ತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತೋಪಿ ಚ ನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತತ್ತಾಯ।

ದಸಾಹಪರಮನ್ತಿ ದಸ ಅಹಾನಿ ಪರಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ದಸಾಹಪರಮೋ, ತಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲಂ ಧಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ
ಪನ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸಾಹಪರಮತಾ ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಞ್ಹಿ
ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ‘‘ದಸಾಹಪರಮ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಯಾ ದಸಾಹಪರಮತಾ ದಸಾಹಪರಮಭಾವೋ, ಅಯಂ ಏತ್ತಕೋ
ಕಾಲೋ ಯಾವ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ ತಾವ ಧಾರೇತಬ್ಬನ್ತಿ।

ಅಧಿಟ್ಠಿತವಿಕಪ್ಪಿತೇಸು ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ಅತಿರೇಕಂ ಚೀವರನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತ’’ನ್ತಿ।

ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರನ್ತಿ
ಖೋಮಂ, ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ, ಕೋಸೇಯ್ಯಂ, ಕಮ್ಬಲಂ, ಸಾಣಂ, ಭಙ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ
ಅಞ್ಞತರಂ। ಏತೇನ ಚೀವರಸ್ಸ ಜಾತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ
ಪಚ್ಛಿಮ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ದೀಘತೋ ದ್ವೇ
ವಿದತ್ಥಿಯೋ, ತಿರಿಯಂ ವಿದತ್ಥಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯಾಮೇನ
ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಚತುರಙ್ಗುಲವಿತ್ಥತಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ
(ಮಹಾವ॰ ೩೫೮)।

ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ
ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಜಾತಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೀವರಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ, ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಯಥಾ
ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ನ ಹೋತಿ ತಥಾ ಅಕುಬ್ಬತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ತಞ್ಚ ಚೀವರಂ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಚಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಕತ್ತಬ್ಬಸ್ಸ ವಿನಯಕಮ್ಮಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮಸ್ಸ
ಅತ್ಥೀತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮಿಚ್ಚೇವ। ಕಿನ್ತಂ? ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ
ಸನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಪಠಮಂ
ತಾವ ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ
ವುತ್ತಂ। ಪುನ ಯಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯಥಾ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ
‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇತಿ
ಏತ್ಥ ಯಂ ದಿವಸಂ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ತಸ್ಸ ಯೋ ಅರುಣೋ, ಸೋ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸನಿಸ್ಸಿತೋ,
ತಸ್ಮಾ ಚೀವರುಪ್ಪಾದದಿವಸಏನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತೀತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಬಹೂನಿ ಏಕಜ್ಝಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತಾನಿ ಏಕಾವ
ಆಪತ್ತಿ। ಅಬದ್ಧಾವೇಠಿತೇಸು ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾತಿ ಕಥಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ? ಯಥಾ ಖನ್ಧಕೇ
ವುತ್ತಂ, ಕಥಞ್ಚ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ? ಏವಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ
ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)। ಇಧ ಪನ ಸಚೇ ಏಕಂ
ಚೀವರಂ ಹೋತಿ ‘‘ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇ,
‘‘ದ್ವೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹೂನಿ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾನೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ
ಸಚೇ ಏಕಂ ಯಥಾಪಾಳಿಮೇವ ‘‘ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇ ವಾ
ಬಹೂನಿ ವಾ, ‘‘ಇಮಾನಿ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಾನಿ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ,
ಇಮಾನಾಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪಾಳಿಂ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ
ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ।

ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾತಿ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ
ಸರತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ
ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।

ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)। ದ್ವೀಸು ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವಚನಭೇದೋ ಞಾತಬ್ಬೋ।

ಚೀವರದಾನೇಪಿ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವತ್ಥುವಸೇನ ವಚನಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಗಣಸ್ಸ ಚ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಚ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಆಪತ್ತಿದೇಸನಾಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಸು ಪನೇತ್ಥ ಅಯಂ ಪಾಳಿ – ‘‘ತೇನ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ
ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಏವಮಸ್ಸು ವಚನೀಯಾ – ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ತಂ
ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –

‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ
ಸರತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ। ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ
ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।

ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ? ‘ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ।

ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ
ವಚನೀಯೋ – ‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’ತಿ। ತೇನ
ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ, ಆಮ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೩೯)।
ತತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನಾಮಗ್ಗಹಣಂ ವಚನಭೇದೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಯಥಾ ಚ ಗಣಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಏವಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನೇಪಿ
ಪಾಳಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥೇವ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬೋ। ಬ್ಯತ್ತೇನ
ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ‘‘ತಿಣ್ಣನ್ನಂ
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವಿನ್ನಂ
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾತಬ್ಬೋ। ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ॰ ೧೬೮) ನಯೇನ ವಿಸುಂಯೇವ ದ್ವಿನ್ನಂ
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ವಿಸುಂ ಪಾಳಿಂ ವದೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅವತ್ವಾ ಗತೋತಿ, ಗಣಸ್ಸ ವುತ್ತಾ ಪಾಳಿಯೇವೇತ್ಥ ಪಾಳಿ।

ಆಪತ್ತಿಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ, ಯಥಾ ಗಣಸ್ಸ
ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ದೇಸಿಯಮಾನಾಯ ಆಪತ್ತಿಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ,
ಏವಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದ್ವೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಯಥಾ ಏಕಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಆಪತ್ತಿ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ದ್ವಿನ್ನಞ್ಹಿ ಞತ್ತಿಟ್ಠಪನಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯದಿ ಸಿಯಾ ದ್ವಿನ್ನಂ
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ವಿಸುಂ ನ ವದೇಯ್ಯ।

ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರದಾನೇಪಿ ಯಥಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ
ಏಕೋ ವದತಿ, ಏವಂ ‘‘ಇಮಂ ಮಯಂ ಚೀವರಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇತೋ
ಗರುಕತರಾನಿ ಹಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಾನಿಪಿ ‘‘ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾನಿ
ಅತ್ಥಿ, ತೇಸಂ ಏತಂ ಅನುಲೋಮಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರಂ ಪನ ದಾತಬ್ಬಮೇವ ಅದಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ,
ವಿನಯಕಮ್ಮಮತ್ತಞ್ಹೇತಂ। ನ ತಂ ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ದಿನ್ನಮೇವ
ಹೋತೀತಿ।

೪೬೮. ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞೀತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಚೀವರೇ ‘‘ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ, ದಸಾಹೇ ವಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ‘‘ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ದಸಾಹೋ’’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ
ನ ಇಧ ಸಞ್ಞಾ ರಕ್ಖತಿ। ಯೋಪಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ, ತಸ್ಸಪಿ ತಂ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾಪತ್ತಿ ಚ। ಸನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಿನಯಕಮ್ಮಂ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಉಭೋಪಿ
ಅತ್ಥವಿಕಪ್ಪಾ ಯುಜ್ಜನ್ತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।

ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಸಞ್ಞೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅದಿನ್ನೇ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತೇ ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ।

ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞೀತಿ ಅತ್ತನೋ
ಚೀವರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹೂನಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಚೀವರಾನಿ ಏಕತೋ ಠಪಿತಾನಿ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ। ತತ್ರೇಸ
ಅತ್ತನೋ ಚೀವರೇ ಅನಟ್ಠೇ ನಟ್ಠಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಅವಿನಟ್ಠಾದೀಸುಪಿ।

ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಗಬ್ಭಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಸಯ್ಹಾವಹಾರವಸೇನ ಅವಿಲುತ್ತೇತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ ಸಕಿಂ ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ಸಕಿಂ ಪಾರುತಂ ವಾ ಕಾಯತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾ ದಿವಸಮ್ಪಿ ವಿಚರತಿ, ಏಕಾವ ಆಪತ್ತಿ। ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಿ ವಾ ಪಾರುಪತಿ
ವಾ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ದುನ್ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ದುಪ್ಪಾರುತಂ ವಾ ಸಣ್ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ
ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ
ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೫೭೦) ಆದಿವಚನಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಾಧಕಂ। ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞಿನೋ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ।

೪೬೯. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ
ಏತ್ಥ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿ – ಅಥ ಖೋ
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಾನಿ ತಾನಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ ‘ತಿಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ
‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ’ತಿ ವಾ ‘ನಿಸೀದನ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’ನ್ತಿ ವಾ
‘ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೀ’ತಿ ವಾ ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಕನ್ತಿ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ
ತಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನೀತಿ ನು ಖೋ ಉದಾಹು ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ, ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ
ಆರೋಚೇಸುಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ;
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ನಿಸೀದನಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ;
ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ಯಾವಆಬಾಧಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೮)।

‘‘ತತ್ಥ ತಿಚೀವರಂ’’
ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ತಸ್ಸ
ಪಮಾಣಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸುಗತಚೀವರತೋ ಊನಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ಲಾಮಕಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘತೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಂ ತಿರಿಯಂ ಮುಟ್ಠಿತ್ತಿಕಂ ಪಮಾಣಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ದೀಘತೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕೋ ತಿರಿಯಂ ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಪಾರುಪಣೇನಪಿ ಹಿ
ಸಕ್ಕಾ ನಾಭಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುನ್ತಿ। ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪನ ಅತಿರೇಕಂ ಊನಕಞ್ಚ
ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ।

ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ದ್ವೇ ಚೀವರಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ – ಕಾಯೇನ ವಾ
ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠೇತೀ’’ತಿ (ಪರಿ॰ ೩೨೨) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುರಾಣಸಙ್ಘಾಟಿಂ
‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ನವಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಹತ್ಥೇನ
ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯವಿಕಾರಂ
ಕರೋನ್ತೇನ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ, ತಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ
ಸರೀರಾವಯವೇನ ಅಫುಸನ್ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ। ವಾಚಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ಪನ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾಚಾಯ
ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ತತ್ರ ದುವಿಧಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ – ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಅಥ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ವಾ
ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತಿ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಏಸ ನಯೋ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇ ಅನ್ತರವಾಸಕೇ ಚ। ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ। ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ
ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಅನ್ತರವಾಸಕನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ನಾಮೇನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಸಚೇ
ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದೀನಿ ಕರೋತಿ, ನಿಟ್ಠಿತೇ ರಜನೇ ಚ ಕಪ್ಪೇ ಚ ಇಮಂ
‘‘ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ। ಅಧಿಟ್ಠಿತೇನ ಪನ
ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತತರಮೇವ ದುತಿಯಪಟ್ಟಂ ವಾ ಖಣ್ಡಂ ವಾ ಸಂಸಿಬ್ಬನ್ತೇನ ಪುನ
ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಸಮೇ ವಾ ಖುದ್ದಕೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ।

ತಿಚೀವರಂ ಪನ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ
ಕಿರಾಹ – ‘‘ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾಧಿಟ್ಠಾನಂ
ಲಭೇಯ್ಯ ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪರಿಹಾರೋ ನಿರತ್ಥಕೋ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕಿರ
ಅವಸೇಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಹಂಸು – ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮ್ಪಿ ಭಗವತಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ,
ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ನಾಮ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ನಿಧಾನಮುಖಮೇತನ್ತಿ ತಿಚೀವರಂ
ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪನ
ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ। ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಭಾಣಕೋ
ಪುಣ್ಣವಾಲಿಕವಾಸೀ ಮಹಾತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋಪಿ ಕಿರ ಆಹ – ‘‘ಮಯಂ
ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಅಸ್ಸುಮ್ಹ, ಅರಞ್ಞವಾಸಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಾದೀಸು ಚೀವರಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ಪಧಾನಂ ಪದಹನತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಸವನತ್ಥಾಯ ಗತಾನಞ್ಚ ನೇಸಂ
ಸೂರಿಯೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ಸಾಮಣೇರಾ ವಾ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ,
ತಸ್ಮಾ ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಆರಞ್ಞಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ ದುಪ್ಪರಿಹಾರನ್ತಿ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸೂ’’ತಿ।

‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ’’
ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣಾ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಚತ್ತಾರೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಮಾಸೇ
ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ತತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ। ವಣ್ಣಭೇದಮತ್ತರತ್ತಾಪಿ
ಚೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ। ದ್ವೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ‘‘ನಿಸೀದನಂ’’ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಏಕಮೇವ, ದ್ವೇ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ‘‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’’ಮ್ಪಿ
ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಂ ಪನ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಬಹೂನಿಪಿ
ವಟ್ಟನ್ತಿ। ನೀಲಮ್ಪಿ ಪೀತಕಮ್ಪಿ ಸದಸಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫದಸಮ್ಪೀತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಂ ವಟ್ಟತಿ।
ಸಕಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ’’ ಯಾವ ಆಬಾಧೋ ಅತ್ಥಿ, ತಾವ ಪಮಾಣಿಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಆಬಾಧೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ, ಏಕಾವ ವಟ್ಟತಿ । ‘‘ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ’’ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ಯಾವ ಏಕಂ ಧೋವಿಯತಿ, ತಾವ ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದ್ವೇ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಅಪರೇ ಪನ ಥೇರಾ ‘‘ನಿಧಾನಮುಖಮೇತಂ ಬಹೂನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ಗಣನಾ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ತಕಂ ಇಚ್ಛತಿ ತತ್ತಕಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಥವಿಕಾಪಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ
ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಕ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ।
ಬಹೂನಿ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ
ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಭೇಸಜ್ಜನವಕಮ್ಮಮಾತಾಪಿತುಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪೇನ್ತೇನಪಿ
ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ
ವುತ್ತಂ। ಮಞ್ಚಭಿಸಿ ಪೀಠಕಭಿಸಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಪಾವಾರೋ ಕೋಜವೋತಿ ಏತೇಸು ಪನ
ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿಯೇವ।

ಅಧಿಟ್ಠಿತಚೀವರಂ ಪನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಕಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀತಿ?
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾನೇನ, ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನ, ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನ,
ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ , ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾಯ, ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನ,
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣೇನ, ಛಿದ್ದಭಾವೇನಾತಿ ಇಮೇಹಿ ನವಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಿಜಹತಿ। ತತ್ಥ ಪುರಿಮೇಹಿ
ಅಟ್ಠಹಿ ಸಬ್ಬಚೀವರಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹನ್ತಿ, ಛಿದ್ದಭಾವೇನ ಪನ ತಿಚೀವರಸ್ಸೇವ
ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನಂ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣೇನ ಛಿದ್ದೇನ। ತತ್ಥ
ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಕನಿಟ್ಠಙ್ಗುಲಿನಖವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಛಿದ್ದಞ್ಚ
ವಿನಿಬ್ಬಿದ್ಧಛಿದ್ದಮೇವ। ಛಿದ್ದಸ್ಸ ಹಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಏಕತನ್ತು ಚೇಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನೋ ಹೋತಿ,
ರಕ್ಖತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಚ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ
ತಿರಿಯನ್ತತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ,
ಪರತೋ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸ ಪನ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸೇವ ತಿರಿಯನ್ತತೋ
ಚತುರಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಪರತೋ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ತಸ್ಮಾ ಜಾತೇ ಛಿದ್ದೇ ತಂ ಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ
ಪನಾಹ – ‘‘ಪಮಾಣಚೀವರಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ
ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ಅನ್ತೋಜಾತಂ ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ। ಕರವೀಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ
ಆಹ – ‘‘ಖುದ್ದಕಂ ಮಹನ್ತಂ ನ ಪಮಾಣಂ, ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ಪಾರುಪನ್ತಸ್ಸ ವಾಮಹತ್ಥೇ
ಸಙ್ಘರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಟ್ಠಾನೇ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ಓರಭಾಗೇ ಭಿನ್ದತಿ।
ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸಪಿ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸಙ್ಘರಿತಟ್ಠಾನೇ ಛಿದ್ದಂ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ತತೋ ಓರಂ
ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ತಿಚೀವರೇ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರವಾದಂ
ಪಮಾಣಂ ಕತ್ವಾ ಉತ್ತರಿಮ್ಪಿ ಇದಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ।
ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ದೀಘಸೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲೇ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ತಿರಿಯಂ ಚತುರಙ್ಗುಲೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ
ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ। ಮಹನ್ತೇ ಚೋಳೇ ತತೋ ಪರೇನ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ
ವಿಜಹತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕೇಸು ಚೀವರೇಸೂ’’ತಿ।

ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕಚೀವರಾನಂ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣತೋ ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ
ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯಞ್ಹಿ ನಿಸೀದನ-ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ-ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾನಂ ಪಮಾಣಂ ವುತ್ತಂ,
ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಂ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ ನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ತತೋ ಹೇಟ್ಠಾ
ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧತ್ತಾ। ತಿಚೀವರಸ್ಸಾಪಿ ಸುಗತಚೀವರಪ್ಪಮಾಣತೋ ಊನಕತ್ತಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣಮೇವ।
ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪನ ವಿಸುಂ ಸುತ್ತೇ ವುತ್ತಂ ನತ್ಥಿ। ಮುಖಪುಞ್ಛನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಂ
ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿಯೇವ। ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮೇನ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವುತ್ತೋ।
ತಸ್ಮಾ ಯಂ ತಾವ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ
‘‘ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಸ್ಸೇವ
ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಚತುರಙ್ಗುಲಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇತರೇಸಂ ತಿಚೀವರಾದೀನಂ
ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಾದಿಪಭೇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಕೇಸುಚೀವರೇಸೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಸಮೇತಿ।

ಕರವೀಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರವಾದೇಪಿ ದೀಘನ್ತತೋಯೇವ ಛಿದ್ದಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಿರಿಯನ್ತತೋ ನ ದಸ್ಸಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ। ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರವಾದೇ
‘‘ಪಮಾಣಚೀವರಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪಮಾಣತೋ
ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇದಂ ಪನ ನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಇದಂ ನಾಮ
ಪಮಾಣಚೀವರಂ ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಮಹನ್ತಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ತಿಚೀವರಾದೀನಂ
ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಾದಿಭೇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತತ್ಥ ಯದಿ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣತೋ
ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಉಕ್ಕಟ್ಠಪತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಮಜ್ಝಿಮಪತ್ತಸ್ಸ ವಾ
ಓಮಕಪ್ಪಮಾಣತೋ ಬಹಿ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ನ ಚ ನ ಭಿನ್ದತಿ। ತಸ್ಮಾ
ಅಯಮ್ಪಿ ವಾದೋ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ।

ಯೋ ಪನಾಯಂ ಸಬ್ಬಪಠಮೋ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದೋ, ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಪರಿಚ್ಛೇದಸಬ್ಭಾವತೋ। ತಿಚೀವರಸ್ಸ ಹಿ ಪಚ್ಛಿಮಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಛಿದ್ದಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಛಿದ್ದುಪ್ಪತ್ತಿದೇಸಪ್ಪಮಾಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸುಯೇವ
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸ್ವೇವ ವಾದೋ ಪಮಾಣಂ। ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಭಗವತೋ
ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ ವುತ್ತೋ। ಇತರೇಸು ಪನ ನೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಅತ್ಥಿ, ನ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ
ಸಮೇತೀತಿ।

ಯೋ ಪನ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನೇ ಪಠಮಂ ಅಗ್ಗಳಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ
ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪನೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಮಣ್ಡಲಪರಿವತ್ತನೇಪಿ
ಏಸೇವ ನಯೋ। ದುಪಟ್ಟಸ್ಸ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಟಲೇ ಛಿದ್ದೇ ವಾ ಜಾತೇ ಗಳಿತೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ
ಭಿಜ್ಜತಿ, ಖುದ್ದಕಂ ಚೀವರಂ ಮಹನ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಖುದ್ದಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ
ಭಿಜ್ಜತಿ। ಉಭೋ ಕೋಟಿಯೋ ಮಜ್ಝೇ ಕರೋನ್ತೋ ಸಚೇ ಪಠಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಘಟೇತಿ,
ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ। ಅಥ ಘಟೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ರಜಕೇಹಿ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸೇತಂ
ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಮೇವಾತಿ । ಅಯಂ ತಾವ ‘‘ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

ವಿಕಪ್ಪನೇ
ಪನ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ – ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ। ಕಥಂ
ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತೀತಿ? ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ
‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ
ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಮೇಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ।
ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಂ, ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ
ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ
ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಅಪರೋಪಿ ನಯೋ – ತಥೇವ ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ
ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ
ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ ‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ
ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ
‘‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’ತಿ ವಾ ‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ,
ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ
ಅಪರಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕಂ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾಯ
ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಕಥಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತೀತಿ? ಚೀವರಾನಂ ತಥೇವ ಏಕಬಹುಭಾವಂ
ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’ತಿ ವಾ
‘ಏತಂ ಚೀವರ’ನ್ತಿ ವಾ ‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ
ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ?
ತತೋ ಇತರೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಮಣೇರೀ’’ತಿ ವಾ
ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪುನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಮ್ಮೀತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ
ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ದುತಿಯಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ
‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ದ್ವಿನ್ನಂ ವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ಸಯಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ ।
ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಪರೇನೇವ ವಿಕಪ್ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪರೇನೇವ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ಇದಮೇತ್ಥ
ನಾನಾಕರಣಂ। ಸಚೇ ಪನ ಯಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿಕೋವಿದೋ ನ ಹೋತಿ, ನ ಜಾನಾತಿ
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತುಂ, ತಂ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ
ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಬ್ಬಂ। ವಿಕಪ್ಪಿತವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ। ಅಯಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ
ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ ಚ ಇದಂ ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತವಚನಂ
ವಿರುದ್ಧಂ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ, ನ ಚ ವಿರುದ್ಧಂ ತಥಾಗತಾ ಭಾಸನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಪರಿಹರತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮೇವ ಅನುಜಾನಾಮಿ, ನ
ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ। ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪನ ಚಾತುಮಾಸತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಮೇವ ನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ।
ಏವಞ್ಚ ಸತಿ ಯೋ ತಿಚೀವರೇ ಏಕೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ
ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪವಾಸಸುಖತ್ಥಂ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ ಓಕಾಸೋ ದಿನ್ನೋ
ಹೋತಿ। ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಕಪ್ಪನಾಯ
ಅಪ್ಪಟಿಸಿದ್ಧಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇತಿ।
ಕಥಂ ಪನ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಗಹಿತಂ? ‘‘ಇಮಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇಮಿ ದದಾಮಿ ದಜ್ಜಾಮಿ ಓಣೋಜೇಮಿ
ಪರಿಚ್ಚಜಾಮಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀತಿ ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಿ…ಪೇ॰…
ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ
ದಿನ್ನಂಯೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ,
ಸುದಿನ್ನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹಿ, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ತವ ಸನ್ತಕಂ
ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಮಿ, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ
ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುದ್ದಿನ್ನಂ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ನೇವ ದಾತಾ ದಾತುಂ ಜಾನಾತಿ, ನ
ಇತರೋ ಗಹೇತುಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ
ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಏಕೋ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ನ
ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಪುನ ಸೋ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ನ
ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ। ತತೋ ಪುರಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ದಸಾಹಂ
ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ
ಆಪತ್ತಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ರುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।

ಯೋ ಪನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವೇಮತಿಕೋ, ತೇನ
ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ? ವೇಮತಿಕಭಾವಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ
ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತೀತಿ ವತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ನ ಹಿ ಏವಂ
ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಮುಸಾವಾದೋ ಹೋತಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ
ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ನ ಹಿ
ತಸ್ಸೇತಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ, ನಾಪಿ ತಂ ಏತ್ತಕೇನ ಅಞ್ಞಂ ವತ್ಥುಂ ಹೋತಿ।

ನಸ್ಸತೀತಿಆದಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯೋ ನ ದದೇಯ್ಯ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ
ಏತ್ಥ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ದಿನ್ನಂ ಇಮಿನಾ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ನ ದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ತಸ್ಸ
ಸನ್ತಕಭಾವಂ ಪನ ಞತ್ವಾ ಲೇಸೇನ ಅಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋತಿ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ
ಕಾಯವಾಚಾತೋ ಚ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಅನಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಚ ಅವಿಕಪ್ಪನೇನ ಚ
ಆಪಜ್ಜನತೋ ಅಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವೇಪಿ ನ ಮುಚ್ಚತಿ, ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ
ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ,
ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೨. ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೪೭೧. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾತಿ ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನಾತಿ
ಅನ್ತರನ್ತಿ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಉತ್ತರನ್ತಿ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ, ಸಹ ಅನ್ತರೇನ ಉತ್ತರಂ
ಸನ್ತರುತ್ತರಂ, ತೇನ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ, ಸಹ ಅನ್ತರವಾಸಕೇನ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಣ್ಣಕಿತಾನೀತಿ ಸೇದೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇಸು ಸಞ್ಜಾತಕಾಳಸೇತಮಣ್ಡಲಾನಿ। ಅದ್ದಸ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸೇನಾಸನಚಾರಿಕಂ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋತಿ
ಥೇರೋ ಕಿರ ಭಗವತಿ ದಿವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನತ್ಥಾಯ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ತಂ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ
ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ದಾರುಭಣ್ಡಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಾನಿ ಪಟಿಸಾಮೇನ್ತೋ ಅಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ
ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೋ ಗಿಲಾನೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೇನಾಸನಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ಅದ್ದಸ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅದ್ದಸ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸೇನಾಸನಚಾರಿಕಂ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋ’’ತಿ।

೪೭೩. ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿಂ ದಾತುನ್ತಿ
ಅವಿಪ್ಪವಾಸೇ ಸಮ್ಮುತಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿ, ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾಯ ವಾ ಸಮ್ಮುತಿ
ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿ। ಕೋ ಪನೇತ್ಥ ಆನಿಸಂಸೋ? ಯೇನ ಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸತಿ, ತಂ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ ನಾಪಜ್ಜತಿ। ಕಿತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ – ‘‘ಯಾವ ರೋಗೋ ನ ವೂಪಸಮತಿ, ವೂಪಸನ್ತೇ ಪನ ರೋಗೇ ಸೀಘಂ ಚೀವರಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ । ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ
ಆಹ – ‘‘ಸೀಘಂ ಆಗಚ್ಛತೋ ರೋಗೋ ಪಟಿಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ಸಣಿಕಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಯತೋ
ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ, ‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ ಆಭೋಗಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ವಟ್ಟತಿ। ‘ನ ದಾನಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋನ್ತೇನ
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ, ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ರೋಗೋ ಪಟಿಕುಪ್ಪತಿ,
ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ ಸೋಯೇವ ರೋಗೋ ಪಟಿಕುಪ್ಪತಿ, ಸಾ ಏವ ಸಮ್ಮುತಿ, ಪುನ ಸಮ್ಮುತಿದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಅಥಞ್ಞೋ ಕುಪ್ಪತಿ, ಪುನ ದಾತಬ್ಬಾ ಸಮ್ಮುತೀ’’ತಿ। ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಸೋ ವಾ ರೋಗೋ ಹೋತು, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಪುನ ಸಮ್ಮುತಿದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ।

೪೭೫-೬. ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಇಧ ಪನ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿಯ ಅತ್ಥಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಚೀವರಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಏವಂ ಸಾಮಿವಸೇನ ಕರಣವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕರಣವಸೇನ
ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಇದಂ ನಾಮ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನತ್ಥಿ। ಸಾಮಿವಸೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರಸ್ಮಿಂ
ನಿಟ್ಠಿತೇ ಕಥಿನೇ ಚ ಉಬ್ಭತೇ ಏವಂ ಛಿನ್ನಪಲಿಬೋಧೋ ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ತಿಚೀವರೇನ
ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯಾತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥೋ ಯುಜ್ಜತಿ। ತತ್ಥ ತಿಚೀವರೇನಾತಿ
ಅಧಿಟ್ಠಿತೇಸು ತೀಸು ಚೀವರೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ। ಏಕೇನ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋಪಿ ಹಿ ತಿಚೀವರೇನ
ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಪಟಿಸಿದ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥತ್ತಾ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ
‘‘ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೋ ವಸೇಯ್ಯ।

೪೭೭-೮. ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋತಿಆದಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಲಕ್ಖಣವವತ್ಥಾಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತತೋ ಪರಂ ಯಥಾಕ್ಕಮೇನ ತಾನೇವ ಪನ್ನರಸ ಮಾತಿಕಾಪದಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಗಾಮೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವಾ ಭೋಜಕಸ್ಸ ವಾ ಗಾಮೋ। ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಾಕಾರೇನ ವಾ ವತಿಯಾ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಏತ್ತಾವತಾ ಏಕಕುಲಗಾಮಸ್ಸ ಏಕೂಪಚಾರತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ವತ್ಥಬ್ಬನ್ತಿ ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಾಮಬ್ಭನ್ತರೇ ಯಥಾರುಚಿತೇ ಠಾನೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಇಮಿನಾ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ನಾನೂಪಚಾರತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ಅಥ ವಾ ತಂ ಘರಂ ಸಮನ್ತತೋ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ, ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಪ್ಪಮಾಣಪ್ಪದೇಸಾ
ಉದ್ಧಂ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಬ್ಭನ್ತರೇ ಪನ ವತ್ಥುಂ
ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ಪಮಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಇದ್ಧಿಮಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಕಾಸೇ ಅರುಣಂ
ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇತಿ ಘರಪರಿಚ್ಛೇದೋ ‘‘ಏಕಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೪೮೦) ಲಕ್ಖಣೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೪೭೯. ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಗಾಮೋತಿ ನಾನಾರಾಜೂನಂ ವಾ ಭೋಜಕಾನಂ ವಾ ಗಾಮೋ, ವೇಸಾಲಿಕುಸಿನಾರಾದಿಸದಿಸೋ। ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಇಮಿನಾ ನಾನಾಕುಲಗಾಮಸ್ಸ ಏಕೂಪಚಾರತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಸಭಾಯೇ ವಾ ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಭಾಯನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗಬ್ಯತ್ತಯೇನ ಸಭಾ ವುತ್ತಾ। ದ್ವಾರಮೂಲೇತಿ ನಗರದ್ವಾರಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ
ಹೋತಿ – ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ
ಸದ್ದಸಙ್ಘಟ್ಟನೇನ ವಾ ಜನಸಮ್ಬಾಧೇನ ವಾ ವಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಸಭಾಯೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ
ನಗರದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ। ತತ್ರಪಿ ವಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಫಾಸುಕಟ್ಠಾನೇ
ವಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಅರುಣೇ ಆಗಮ್ಮ ತೇಸಂಯೇವ ಸಭಾಯದ್ವಾರಮೂಲಾನಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ
ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಘರಸ್ಸ ಪನ ಚೀವರಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ।

ಸಭಾಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ
ಸಚೇ ಘರೇ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಭಾಯೇ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಭಾಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇನ ಸಭಾಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ
ಹತ್ಥಪಾಸೇತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಹನ್ದಿಮಂ ಚೀವರಂ ಠಪೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಕ್ಖೇಪಸುಖೇ
ಹತ್ಥಪಾಸಗತೇ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಆಪಣೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಭಾಯೇ ವಾ
ವತ್ಥಬ್ಬಂ ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ, ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ – ‘‘ಚೀವರಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವೀಥಿಹತ್ಥಪಾಸೇಪಿ ಸಭಾಯಹತ್ಥಪಾಸೇಪಿ ದ್ವಾರಹತ್ಥಪಾಸೇಪಿ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ
ಪನಾಹ – ‘‘ನಗರಸ್ಸ ಬಹೂನಿಪಿ ದ್ವಾರಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಬಹೂನಿಪಿ ಸಭಾಯಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಯಸ್ಸಾ ಪನ ವೀಥಿಯಾ ಚೀವರಂ ಠಪಿತಂ ಯಂ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ಸಭಾಯಞ್ಚ
ದ್ವಾರಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಸಭಾಯಸ್ಸ ಚ ದ್ವಾರಸ್ಸ ಚ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ
ಸಕ್ಕಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಪವತ್ತಿ ಜಾನಿತು’’ನ್ತಿ। ಸಭಾಯಂ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಆಪಣಿಕಸ್ಸ
ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಸಚೇ ಸೋ ತಂ ಚೀವರಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಘರೇ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ವೀಥಿಹತ್ಥಪಾಸೋ
ನ ರಕ್ಖತಿ, ಘರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಮಹನ್ತಂ ಘರಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೇ ವೀಥಿಯೋ
ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇಯೇವ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಭಾಯೇ
ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪನ ಸಭಾಯೇ ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ನಗರದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ತೇಸಂಯೇವ ಹತ್ಥಪಾಸೇ
ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ।

ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿಇಮಿನಾ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ನಾನೂಪಚಾರತಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ಏತೇನೇವುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಏಕೂಪಚಾರತಾ ಚ ನಾನೂಪಚಾರತಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ
ನಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆದಿಮ್ಹಿ ‘‘ಅಜ್ಝೋಕಾಸೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅನ್ತೇ ಚ ಏಕಮೇವ
ಮಾತಿಕಾಪದಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪದಭಾಜನಂ ವಿತ್ಥಾರಿತಂ। ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸೇವ ಪದಸ್ಸಾನುಸಾರೇನ
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾದಿವಸೇನ ಏಕೂಪಚಾರತಾ ಚ ನಾನೂಪಚಾರತಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

೪೮೦-೧. ನಿವೇಸನಾದೀಸು ಓವರಕಾತಿ ಗಬ್ಭಾನಂಯೇವೇತಂ ಪರಿಯಾಯವಚನಂ। ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾತಿ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ। ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಾಧಾರಣೇ ಘರದ್ವಾರಮೂಲೇ। ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾತಿ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ವಾ ಘರದ್ವಾರಮೂಲಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸಾ।

೪೮೨-೭. ಉದೋಸಿತೋತಿ ಯಾನಾದೀನಂ ಭಣ್ಡಾನಂ ಸಾಲಾ। ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ನಿವೇಸನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅಟ್ಟೋತಿ ಪಟಿರಾಜಾದಿಪಟಿಬಾಹನತ್ಥಂ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಕತೋ ಬಹಲಭಿತ್ತಿಕೋ ಚತುಪಞ್ಚಭೂಮಿಕೋ ಪತಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸೋ। ಮಾಳೋತಿ ಏಕಕೂಟಸಙ್ಗಹಿತೋ ಚತುರಸ್ಸಪಾಸಾದೋ। ಪಾಸಾದೋತಿ ದೀಘಪಾಸಾದೋ। ಹಮ್ಮಿಯನ್ತಿ ಮುಣ್ಡಚ್ಛದನಪಾಸಾದೋ।

೪೮೯. ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾತಿಏತ್ಥ
ಏಕಂ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಅಟ್ಠವೀಸತಿಹತ್ಥಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಸತ್ಥೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನದಿಂ ವಾ
ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಓರಞ್ಚ ಪಾರಞ್ಚ
ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಪರಿಹಾರೋವ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಥ ಗಾಮೇ ವಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಪರಿಯಾಪನ್ನೋ
ಹೋತಿ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೋ , ಗಾಮಪರಿಹಾರೋ ಚೇವ ನದೀಪರಿಹಾರೋ ಚ
ಲಬ್ಭತಿ। ಸಚೇ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ,
ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ ಸತ್ಥಸಮೀಪೇಯೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ।
ಸಚೇ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಕಟೇ ವಾ ಭಗ್ಗೇ ಗೋಣೇ ವಾ ನಟ್ಠೇ ಅನ್ತರಾ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ
ಚೀವರಂ ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಂ।

೪೯೦.
ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತೇ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ನಾಮ ಚೀವರಹತ್ಥಪಾಸೋಯೇವ, ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತೇ
ಹತ್ಥಪಾಸೋ ನಾಮ ಖೇತ್ತದ್ವಾರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೋ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಚೀವರಸ್ಸೇವ ಹತ್ಥಪಾಸೋ।

೪೯೧-೪. ಧಞ್ಞಕರಣನ್ತಿ ಖಲಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಆರಾಮೋತಿ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ವಾ ಫಲಾರಾಮೋ ವಾ। ದ್ವೀಸುಪಿ ಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ವಿಹಾರೋ ನಿವೇಸನಸದಿಸೋ। ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಅನ್ತೋಛಾಯಾಯನ್ತಿ
ಛಾಯಾಯ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಏವ। ವಿರಳಸಾಖಸ್ಸ ಪನ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಆತಪೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇ
ಠಪಿತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಸಾಖಾಚ್ಛಾಯಾಯ ವಾ ಖನ್ಧಚ್ಛಾಯಾಯ ವಾ
ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಾಖಾಯ ವಾ ವಿಟಪೇ ವಾ ಠಪೇತಿ, ಉಪರಿ ಅಞ್ಞಸಾಖಾಚ್ಛಾಯಾಯ
ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇಯೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಖುಜ್ಜರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾ ದೂರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಛಾಯಾಯ ಗತಟ್ಠಾನೇ
ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಇಧಾಪಿ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ಚೀವರಹತ್ಥಪಾಸೋಯೇವ।

ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇತಿ ಅಗಾಮಕಂ ನಾಮ ಅರಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಝಾಟವೀಆದೀಸು ವಾ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ವಾ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಾನಂ ಅಗಮನಪಥೇ ದೀಪಕೇಸು ಲಬ್ಭತಿ। ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾತಿ ಮಜ್ಝೇ ಠಿತಸ್ಸ ಸಮತ್ತಾ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು
ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ, ವಿನಿಬ್ಬೇಧೇನ ಚುದ್ದಸ ಹೋನ್ತಿ। ಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ವಾ
ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ವಾ ದಿಸಾಯ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಪಿತಚೀವರಂ ರಕ್ಖತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಸಮಯೇ
ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಹೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಇತರಸ್ಮಿಂ। ಉಪೋಸಥಕಾಲೇ ಪನ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ನಿಸಿನ್ನಭಿಕ್ಖುತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ। ಯತ್ತಕಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ವಡ್ಢತಿ, ಸೀಮಾಪಿ ತತ್ತಕಂ
ವಡ್ಢತಿ।

೪೯೫. ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ
ಏತ್ಥ ಸಚೇ ಪಧಾನಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಸಸಮಯೇ
‘‘ನ್ಹಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೀಣಿಪಿ ಚೀವರಾನಿ ತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಂ ಓತರತಿ, ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸೇವ
ಚಸ್ಸ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸೋ ಹಿ ಯದಿ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ನಿವಾಸೇತಿ,
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಚೀವರಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನಪಚ್ಚಯಾ
ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಅಥ ನಗ್ಗೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ? ನ ಆಪಜ್ಜತಿ।
ಸೋ ಹಿ ಯಾವ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ತಾವ ತೇಸಂ
ಚೀವರಾನಂ ಅಪರಿಭೋಗಾರಹತ್ತಾ ನಟ್ಠಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ನಟ್ಠಚೀವರಸ್ಸ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ
ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ದೂರೇ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಞ್ಚರನ್ತಿ।
ಏಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಅಂಸಕೂಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ
ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಬಹಿಗಾಮೇ ಠಪೇತ್ವಾ
ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಆಸನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹಿಗಾಮೇ ಚೋರಭಯಂ ಹೋತಿ,
ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾ ಸಮ್ಬಾಧಾ ಹೋತಿ ಜನಾಕಿಣ್ಣಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ
ಏಕಮನ್ತೇ ಚೀವರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆದಾಯ ಬಹಿಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ।

ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಹರಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ
ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ಸಯಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ
ಕತ್ವಾವ ಸಯಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂಯೇವ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಸು ದಹರೇಸು ಅರುಣಂ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ,
ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ದಹರಾನಮ್ಪಿ ಪುರತೋ
ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಥೇರೇಸು ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಸು ಏಸೇವ ನಯೋ। ಮಗ್ಗಂ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ ದಹರಾ ‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಮುಹುತ್ತಂ
ಸಯಿತ್ವಾ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ತುಮ್ಹೇ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಾವ
ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ಸಯನ್ತಿ, ಚೀವರಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ,
ದಹರೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಥೇರೇಸು ಸಯನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ದ್ವೇಧಾಪಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರಾ ‘‘ಅಯಂ
ಮಗ್ಗೋ’’ ದಹರಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಾ, ಸಹ
ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ಚೀವರಾನಿ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ,
ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ದಹರಾ ಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ
ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಂಯೇವ ಚ
ತೇಸಂ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಧೇನುಭಯೇನ ವಾ ಸುನಖಭಯೇನ ವಾ
‘‘ಮುಹುತ್ತಂ ಠತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಠತ್ವಾ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾ
ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ
‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಂ ಗಾಮಂ
ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತರಾ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ನೇವ ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನ
ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ವಿಭಾಯತು ತಾವಾ’’ತಿ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಅರುಣೇ
ಉಗ್ಗತೇಪಿ ನ ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಯೇಪಿ
‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಧಮ್ಮಸವನತ್ಥಾಯ ಸಉಸ್ಸಾಹಾ
ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇಯೇವ ಚ ನೇಸಂ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಸಚೇ ಧಮ್ಮಗಾರವೇನ ‘‘ಯಾವ ಪರಿಯೋಸಾನಂ
ಸುತ್ವಾವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಸಹ ಅರುಣಸ್ಸುಗ್ಗಮನಾ ಚೀವರಾನಿಪಿ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋಪಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ। ಥೇರೇನ ದಹರಂ ಚೀವರಧೋವನತ್ಥಾಯ
ಗಾಮಕಂ ಪೇಸೇನ್ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ। ದಹರಸ್ಸಾಪಿ ಚೀವರಂ
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಅಸ್ಸತಿಯಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಹರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಥೇರೋ
ನಸ್ಸರತಿ, ದಹರೋ ಏವ ಸರತಿ, ದಹರೇನ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ
ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಏವಂ ಏಕಸ್ಸ ಸತಿಯಾಪಿ
ಆಪತ್ತಿಮೋಕ್ಖೋ ಹೋತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅನಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅವಿಕಪ್ಪನಞ್ಚ ಅಕಿರಿಯಂ, ಇಧ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಂ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ।

ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೩. ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೪೯೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಿಮಜ್ಜತೀತಿ ‘‘ವಲೀಸು ನಟ್ಠಾಸು ಇದಂ ಮಹನ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಉದಕೇನ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಹತ್ಥೇಹಿ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಘಂಸತಿ, ತಂ ಆತಪೇ ಸುಕ್ಖಂ
ಪಠಮಪ್ಪಮಾಣಮೇವ ಹೋತಿ। ಸೋ ಪುನಪಿ ತಥಾ ಕರೋತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ
ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಿಮಜ್ಜತೀ’’ತಿ। ತಂ ಏವಂ ಕಿಲಮನ್ತಂ ಭಗವಾ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋವ ದಿಸ್ವಾ
ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಚಾರಿಕಂ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತೋ ವಿಯ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಅದ್ದಸ ಖೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿ।

೪೯೯-೫೦೦. ಏಕಾದಸಮಾಸೇತಿ ಏಕಂ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಮಾಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸೇ ಏಕಾದಸಮಾಸೇ। ಸತ್ತಮಾಸೇತಿ ಕತ್ತಿಕಮಾಸಂ ಹೇಮನ್ತಿಕೇ ಚ ಚತ್ತಾರೋತಿ ಪಞ್ಚಮಾಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸೇ ಸತ್ತಮಾಸೇ। ಕಾಲೇಪಿ ಆದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ‘‘ಇದಂ ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ, ಏಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ‘‘ಇದಂ ತುಯ್ಹಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ।

ಸಙ್ಘತೋ ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಭಾಗವಸೇನ ಸಙ್ಘತೋ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಗಣತೋ ವಾತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತನ್ತಿಕಗಣಸ್ಸ ದೇಮ, ಇದಂ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಗಣಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಗಣಸ್ಸ ದೇನ್ತಿ। ತತೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಭಾಗವಸೇನ ಗಣತೋ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ।

ನೋ ಚಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರೀತಿ ನೋ ಚೇ ಪಾರಿಪೂರೀ ಭವೇಯ್ಯ, ಯತ್ತಕೇನ ಕಯಿರಮಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಚೀವರಂ ಪಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ಚೀವರಂ ತತ್ತಕಂ ನ ಭವೇಯ್ಯ, ಊನಕಂ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘತೋ ವಾತಿಆದೀಸು
ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಸಙ್ಘೋ ಚೀವರಾನಿ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಗಣೋ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ತತೋ ಮೇ ಚೀವರಂ
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಘತೋ ವಾ ಗಣತೋ ವಾ ಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತಿ। ಞಾತಕೇಹಿ ಮೇ ಚೀವರತ್ಥಾಯ
ಪೇಸಿತಂ, ಮಿತ್ತೇಹಿ ಪೇಸಿತಂ, ತೇ ಆಗತಾ ಚೀವರೇ ದಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಞಾತಿತೋ ವಾ ಮಿತ್ತತೋ
ವಾ ಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತಿ। ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಾ ಲಚ್ಛಾಮೀತಿ ಏವಂ ಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತೀತಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಅತ್ತನೋ ವಾ ಧನೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಾಸಸುತ್ತಾದಿನಾ ಧನೇನ, ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಲಚ್ಛಾಮೀತಿ ಏವಂ ವಾ ಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ ಸತಿಯಾಪಿ ಪಚ್ಚಾಸಾಯಾತಿ
ಮಾಸಪರಮತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಪನ
ಅವತ್ವಾ ಯಸ್ಮಾ ಅನ್ತರಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರೇ ಮೂಲಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸತೋ
ಯಾವ ವೀಸತಿಮೋ ದಿವಸೋ ತಾವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತಿ,
ತತೋ ಉದ್ಧಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಕಂ ಕರೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತದಹುಪ್ಪನ್ನೇ ಮೂಲಚೀವರೇ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ವಿಸಭಾಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಮೂಲಚೀವರೇತಿ ಯದಿ ಮೂಲಚೀವರಂ ಸಣ್ಹಂ, ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಥೂಲಂ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಯೋಜೇತುಂ। ರತ್ತಿಯೋ ಚ ಸೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ತಾವ ಮಾಸೋ ಪೂರತಿ ,
ನ ಅಕಾಮಾ ನಿಗ್ಗಹೇನ ಚೀವರಂ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ। ಅಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಲಭಿತ್ವಾಯೇವ
ಕಾಲಬ್ಭನ್ತರೇ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಅಥ
ಮೂಲಚೀವರಂ ಥೂಲಂ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಂ ಸಣ್ಹಂ, ಮೂಲಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ
ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಸಾಚೀವರಮೇವ ಮೂಲಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ತಂ ಪುನ ಮಾಸಪರಿಹಾರಂ
ಲಭತಿ, ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಯಾವ ಇಚ್ಛತಿ ತಾವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮೂಲಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತುಂ
ವಟ್ಟತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪಠಮಕಥಿನಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।

ತತಿಯಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೪. ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೦೩-೫. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾತಿ
ಪಿತುಪಿತಾ ಪಿತಾಮಹೋ, ಪಿತಾಮಹಸ್ಸ ಯುಗಂ ಪಿತಾಮಹಯುಗಂ। ಯುಗನ್ತಿ ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಂ
ವುಚ್ಚತಿ। ಅಭಿಲಾಪ ಮತ್ತಮೇವ ಚೇತಂ। ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಪಿತಾಮಹೋಯೇವ ಪಿತಾಮಹಯುಗಂ। ತತೋ ಉದ್ಧಂ
ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪುಬ್ಬಪುರಿಸಾ ಪಿತಾಮಹಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಾ। ಏವಂ ಯಾವ ಸತ್ತಮೋ ಪುರಿಸೋ ತಾವ ಯಾ
ಅಸಮ್ಬದ್ಧಾ ಸಾ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಪಿತಾಮಹಯುಗಾ ಅಸಮ್ಬದ್ಧಾತಿ
ವುಚ್ಚತಿ। ದೇಸನಾಮುಖಮೇವ ಚೇತಂ। ‘‘ಮಾತಿತೋ ವಾ ಪಿತಿತೋ ವಾ’’ತಿವಚನತೋ ಪನ
ಪಿತಾಮಹಯುಗಮ್ಪಿ ಪಿತಾಮಹಿಯುಗಮ್ಪಿ ಮಾತಾಮಹಯುಗಮ್ಪಿ ಮಾತಾಮಹಿಯುಗಮ್ಪಿ ತೇಸಂ
ಭಾತುಭಗಿನೀಭಾಗಿನೇಯ್ಯಪುತ್ತಪಪುತ್ತಾದಯೋಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಇಧ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಏವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿತ್ಥಾರನಯೋ – ಪಿತಾ ಪಿತುಪಿತಾ ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ತಸ್ಸಾಪಿ
ಪಿತಾತಿ ಏವಂ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಯುಗಾ, ಪಿತಾ ಪಿತುಮಾತಾ ತಸ್ಸಾ ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ ಚ ಭಾತಾ ಚ
ಭಗಿನೀ ಚ ಪುತ್ತಾ ಚ ಧೀತರೋ ಚಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಞ್ಚ ಅಧೋ ಚ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಯುಗಾ, ಪಿತಾ
ಪಿತುಭಾತಾ ಪಿತುಭಗಿನೀ ಪಿತುಪುತ್ತಾ ಪಿತುಧೀತರೋ ತೇಸಮ್ಪಿ ಪುತ್ತಧೀತುಪರಮ್ಪರಾತಿ
ಏವಮ್ಪಿ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಯುಗಾ, ಮಾತಾ ಮಾತುಮಾತಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ತಸ್ಸಾಪಿ ಮಾತಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ
ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಯುಗಾ, ಮಾತಾ ಮಾತುಪಿತಾ ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತಾ ಚ
ಭಾತಾ ಚ ಭಗಿನೀ ಚ ಪುತ್ತಾ ಚ ಧೀತರೋ ಚಾತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಞ್ಚ ಅಧೋ ಚ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ
ಯುಗಾ, ಮಾತಾ ಮಾತುಭಾತಾ ಮಾತುಭಗಿನೀ ಮಾತುಪುತ್ತಾ ಮಾತುಧೀತರೋ ತೇಸಮ್ಪಿ
ಪುತ್ತಧೀತುಪರಮ್ಪರಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಯುಗಾ, ನೇವ ಮಾತುಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ನ ಪಿತುಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ಸಮ್ಬದ್ಧಾ, ಅಯಂ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾ ನಾಮ।

ಉಭತೋ ಸಙ್ಘೇತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥೇನಾತಿ ಅಟ್ಠವಾಚಿಕವಿನಯಕಮ್ಮೇನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ।

ಸಕಿಂ ನಿವತ್ಥಮ್ಪಿ ಸಕಿಂ ಪಾರುತಮ್ಪೀತಿ
ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಂ ಕತ್ವಾ ಏಕವಾರಮ್ಪಿ ನಿವತ್ಥಂ ವಾ ಪಾರುತಂ ವಾ। ಅನ್ತಮಸೋ ಪರಿಭೋಗಸೀಸೇನ
ಅಂಸೇ ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ವಾ ಕತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಗತೋ ಹೋತಿ, ಉಸ್ಸೀಸಕಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ,
ಏತಮ್ಪಿ ಪುರಾಣಚೀವರಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಕತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಹತ್ಥೇಹಿ
ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ವಿತಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸೀಸೇನ ಅಫುಸನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಪರಿಭೋಗೋ
ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಧೋತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ
ಏವಂ ಆಣತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಧೋವನತ್ಥಾಯ ಉದ್ಧನಂ ಸಜ್ಜೇತಿ, ದಾರೂನಿ ಸಂಹರತಿ, ಅಗ್ಗಿಂ
ಕರೋತಿ, ಉದಕಂ ಆಹರತಿ ಯಾವ ನಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ತಾವ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ
ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಧೋವಿತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತೇ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ದುದ್ಧೋತನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನಾ ಪುನ ಸಿಞ್ಚತಿ ವಾ ಧೋವತಿ ವಾ ಯಾವ
ನಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ ತಾವ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಏಸ ನಯೋ ರಜನಾಕೋಟನೇಸು।
ರಜನದೋಣಿಯಞ್ಹಿ ರಜನಂ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಯಾವ ಸಕಿಂ ಚೀವರಂ ರಜತಿ, ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ
ರಜನತ್ಥಾಯ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಪಟಿರಜತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ।
ಏವಂ ಆಕೋಟನೇಪಿ ಪಯೋಗೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೫೦೬. ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಅಞ್ಞಾತಿಕಸಞ್ಞೀ ಪುರಾಣಚೀವರಂ ಧೋವಾಪೇತೀತಿ
ನೋ ಚೇಪಿ ‘‘ಇಮಂ ಧೋವಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಥ ಖೋ ಧೋವನತ್ಥಾಯ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ
ಹತ್ಥೇ ದೇತಿ, ಪಾದಮೂಲೇ ವಾ ಠಪೇತಿ, ಉಪರಿ ವಾ ಖಿಪತಿ,
ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಸಾಮಣೇರೀಸಾಮಣೇರಉಪಾಸಕತಿತ್ಥಿಯಾದೀನಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಪೇಸೇತಿ, ನದೀತಿತ್ಥೇ
ಧೋವನ್ತಿಯಾ ಉಪಚಾರೇ ವಾ ಖಿಪತಿ, ಅನ್ತೋದ್ವಾದಸಹತ್ಥೇ ಓಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ, ಧೋವಾಪಿತಂಯೇವ
ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಉಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಓರತೋ ಠಪೇತಿ ಸಾ ಚೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಆನೇತಿ,
ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ವಾ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ವಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಧೋವನತ್ಥಾಯ ದೇತಿ,
ಸಾ ಚೇ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಧೋವತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದೇತಿ, ಸೋ ಚೇ ಲಿಙ್ಗೇ
ಪರಿವತ್ತೇ ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಧೋವತಿ , ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥೇ ದಿನ್ನೇಪಿ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಧೋವಾಪೇತಿ ರಜಾಪೇತೀತಿಆದೀಸು
ಏಕೇನ ವತ್ಥುನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ದುತಿಯೇನ ದುಕ್ಕಟಂ। ತೀಣಿಪಿ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕೇನ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಸೇಸೇಹಿ ದ್ವೇ ದುಕ್ಕಟಾನಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತಾನಿ ಧೋವನಾದೀನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಾ
ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಾ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಮೋಕ್ಖೋ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ತೀಣಿ ಚತುಕ್ಕಾನಿ
ವುತ್ತಾನಿ। ಸಚೇಪಿ ಹಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ರಜಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಆನೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಾ
ಭಿಕ್ಖುನೀ ಪಠಮಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ರಜತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಸು
ವಿಪರೀತವಚನೇಸು ನಯೋ ನೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಧೋವಿತ್ವಾ ಆನೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಧೋವತಿ ಚೇವ
ರಜತಿ ಚ, ಧೋವಾಪನಪಚ್ಚಯಾ ಏವ ಆಪತ್ತಿ, ರಜನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತಾಧಿಕಕರಣೇ
‘‘ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಚೀವರೇ ಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ತುಯ್ಹಂ ಭಾರೋ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಪನ ಏಕವಾಚಾಯ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ।

ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ವೇಮತಿಕೋ ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಞಾತಿಕಸಞ್ಞೀತಿ ಇಮಾನಿಪಿ ಪದಾನಿ ವುತ್ತಾನಂಯೇವ ತಿಣ್ಣಂ ಚತುಕ್ಕಾನಂ ವಸೇನ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

ಏಕತೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯಾತಿ
ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಧೋವಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ
ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಪನ ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ನಾಮ ಪಞ್ಚಸತಾ
ಸಾಕಿಯಾನಿಯೋ।

೫೦೭. ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತೀತಿ
ಉದ್ದೇಸಾಯ ವಾ ಓವಾದಾಯ ವಾ ಆಗತಾ ಕಿಲಿನ್ನಂ ಚೀವರಂ ದಿಸ್ವಾ ಠಪಿತಟ್ಠಾನತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ
‘‘ದೇಥ, ಅಯ್ಯ, ಧೋವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಧೋವತಿ ಚೇವ ರಜತಿ ಚ ಆಕೋಟೇತಿ ಚ,
ಅಯಂ ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತಿ ನಾಮ। ಯಾಪಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಧೋವಾ’’ತಿ ದಹರಂ ವಾ ಸಾಮಣೇರಂ ವಾ
ಆಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಆಹರಥಯ್ಯ ಅಹಂ ಧೋವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧೋವತಿ,
ತಾವಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅವುತ್ತಾ ಧೋವತಿ ನಾಮ।

ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಪತ್ತತ್ಥವಿಕಅಂಸಬದ್ಧಕಕಾಯಬನ್ಧನಮಞ್ಚಪೀಠಭಿಸಿತಟ್ಟಿಕಾದಿಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಧೋವಾಪೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಪನ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೫. ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೦೮. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತತೋ ಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾ। ಯೇನ ಅನ್ಧವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಅಪಞ್ಞತ್ತೇ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಯೇನ ಅನ್ಧವನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಕತಕಮ್ಮಾತಿ ಕತಚೋರಿಕಕಮ್ಮಾ, ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದನಾದೀಹಿ ಪರಭಣ್ಡಂ ಹರಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚೋರಗಾಮಣಿಕೋತಿ ಚೋರಜೇಟ್ಠಕೋ। ಸೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಥೇರಿಂ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚೋರಾನಂ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಮಾ ಗಚ್ಛಥ, ಸಬ್ಬೇ ಇತೋ ಏಥಾ’’ತಿ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಅಗಮಾಸಿ। ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ
ಥೇರೀ ಕಿರ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನವೇಲಾಯಂಯೇವ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಹಿ। ಸೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ಏವಂ
ಅವಚ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಅಸ್ಸೋಸಿ, ಸುತ್ವಾ ಚ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಅಞ್ಞೋ ಏತ್ಥ ಸಮಣೋ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಯಾ’’ತಿ ತಂ ಮಂಸಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಥ ಖೋ
ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿಆದಿ।

ಓಹಿಯ್ಯಕೋತಿ ಅವಹೀಯಕೋ ಅವಸೇಸೋ, ವಿಹಾರವಾರಂ ಪತ್ವಾ ಏಕೋವ ವಿಹಾರೇ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ ದದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ
ಕಸ್ಮಾ ಆಹ? ಸಣ್ಹಂ ಘನಮಟ್ಠಂ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಲೋಭೇನ, ಅಪಿಚ ಅಪ್ಪಕೋ ತಸ್ಸಾ
ಅನ್ತರವಾಸಕೇ ಲೋಭೋ, ಥೇರಿಯಾ ಪನ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಸಮ್ಪತ್ತಿ ತೇನಸ್ಸಾ
ಸರೀರಪಾರಿಪೂರಿಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಿಸಮಲೋಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ। ಅನ್ತಿಮನ್ತಿ
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಸಬ್ಬಪರಿಯನ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ಅನ್ತಿಮಂ, ಅನ್ತಿಮನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಂ। ಅಞ್ಞಂ
ಲೇಸೇನಾಪಿ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತಂ ಚೀವರಂ ನತ್ಥೀತಿ ಏವಂ
ಯಥಾಅನುಞ್ಞಾತಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಧಾರಣವಸೇನೇವ ಆಹ, ನ ಲೋಭೇನ, ನ ಹಿ ಖೀಣಾಸವಾನಂ
ಲೋಭೋ ಅತ್ಥಿ। ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನಾತಿ ಉಪಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಗಾಳ್ಹಂ ಪೀಳಯಮಾನಾ।

ಅನ್ತರವಾಸಕಂ ದತ್ವಾ ಉಪಸ್ಸಯಂ ಅಗಮಾಸೀತಿ ಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಮನೋರಥೋ ನ ಪೂರತಿ, ಏವಂ ಹತ್ಥತಲೇಯೇವ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ।

೫೧೦. ಕಸ್ಮಾ
ಪಾರಿವತ್ತಕಚೀವರಂ ಅಪ್ಪಟಿಗಣ್ಹನ್ತೇ ಉಜ್ಝಾಯಿಂಸು? ‘‘ಸಚೇ ಏತ್ತಕೋಪಿ ಅಮ್ಹೇಸು
ಅಯ್ಯಾನಂ ವಿಸ್ಸಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ಕಥಂ ಮಯಂ ಯಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಿಹತ್ಥತಾಯ ಸಮಭಿತುನ್ನತ್ತಾ।

ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಸಮಸದ್ಧಾನಂ ಸಮಸೀಲಾನಂ ಸಮದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಾರಿವತ್ತಕಂ ಗಹೇತುಂ ಅನುಜಾನಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೫೧೨. ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಹತ್ಥಪ್ಪಸಾರಣಾದೀಸು ದುಕ್ಕಟಂ। ಪಟಿಲಾಭೇನಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇನ। ತತ್ಥ ಚ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಹತ್ಥೇ ದೇತು, ಪಾದಮೂಲೇ ವಾ ಠಪೇತು, ಉಪರಿ ವಾ ಖಿಪತು, ಸೋ ಚೇ ಸಾದಿಯತಿ ,
ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಸಾಮಣೇರಸಾಮಣೇರೀಉಪಾಸಕಉಪಾಸಿಕಾದೀನಂ ಹತ್ಥೇ
ಪೇಸಿತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಪರಿಸಾ ಚೀವರಾನಿ ಚ
ನಾನಾವಿರಾಗವತ್ಥಾನಿ ಚ ಆನೇತ್ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇನ್ತಿ, ಉಪಚಾರೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ಉಪಚಾರಂ ವಾ
ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಖಿಪನ್ತಿ, ಯಂ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಕಂ, ತಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಾರಿವತ್ತಕಾ
ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಅಥ ಪನ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಇದಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ,
ಇದಂ ಅಞ್ಞೇಸ’’ನ್ತಿ ಞಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಪಾರಿವತ್ತಕಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಕುರುನ್ದಿಯಞ್ಚ
ವುತ್ತಂ, ತಂ ಅಚಿತ್ತಕಭಾವೇನ ನ ಸಮೇತಿ। ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೀ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇತಿ,
ಪಾರಿವತ್ತಕಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಾದೀಸು ಠಪೇತಿ, ‘‘ಪಂಸುಕೂಲಂ
ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

೫೧೩. ಅಞ್ಞಾತಿಕಾಯ ಅಞ್ಞಾತಿಕಸಞ್ಞೀತಿ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಏಕತೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಹತ್ಥತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾಯ ಪನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ।

೫೧೪. ಪರಿತ್ತೇನ ವಾ ವಿಪುಲನ್ತಿ ಅಪ್ಪಗ್ಘಚೀವರೇನ ವಾ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಪತ್ತತ್ಥವಿಕಅಂಸಬದ್ಧಕಕಾಯಬನ್ಧನಾದಿನಾ ವಾ ಮಹಗ್ಘಂ ಚೇತಾಪೇತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಹರೀತಕೀಖಣ್ಡೇನಾಪೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ವಿಪುಲೇನ ವಾ ಪರಿತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ
ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾದಿಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಂ ಪನ ಪಟಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ
ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ನ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಂ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿ
ಮಞ್ಚಪ್ಪಮಾಣಾ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ; ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾದೀಸು। ಸೇಸಂ
ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಂ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಾಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ , ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೬. ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೧೫. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಉಪನನ್ದೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋತಿ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾನಂ ಸಕ್ಯಕುಲಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪತಿಕಿಟ್ಠೋ ಲೋಲಜಾತಿಕೋ। ಪಟ್ಟೋತಿ ಛೇಕೋ ಸಮತ್ಥೋ ಪಟಿಬಲೋ ಸರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಣ್ಠಮಾಧುರಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಕಿಸ್ಮಿಂ ವಿಯಾತಿ ಕಿಂಸು ವಿಯ ಕಿಲೇಸೋ ವಿಯ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪವಸೇನ ಕಮ್ಪನಂ ವಿಯ ಸಙ್ಕಮ್ಪನಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗನ್ತಿ ಅದ್ಧಾನಸಙ್ಖಾತಂ ದೀಘಮಗ್ಗಂ, ನ ನಗರವೀಥಿಮಗ್ಗನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿಂಸೂತಿ ಮುಸಿಂಸು, ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ನೇಸಂ ಹರಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನುಯುಞ್ಜಾಹೀತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಜಾನನತ್ಥಾಯ ಪುಚ್ಛ। ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಉಪಸಮ್ಪದಾಪತ್ತಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನಾ। ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಯೋ ‘‘ಸಾಕೇತಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೋ, ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ।

೫೧೭. ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಗಹಪತಿಂ ವಾತಿಆದೀಸು
ಯಂ ಪರತೋ ‘‘ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ
ಏವಂ ಅನುಪುಬ್ಬಕಥಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಚೋರೇ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ದಹರಾ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ
ಪಲಾತಾ, ಚೋರಾ ಥೇರಾನಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಮತ್ತಂಯೇವ ಹರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಥೇರೇಹಿ
ನೇವ ತಾವ ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅಥ ದಹರಾ ಸಬ್ಬಂ
ಭಣ್ಡಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾತಾ, ಚೋರಾ ಥೇರಾನಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ತಞ್ಚ ಭಣ್ಡಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದಹರೇಹಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ನ ತಾವ ಥೇರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ,
ನ ಹಿ ಅನಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ,
ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾನಂ ಪನ ಅತ್ಥಾಯ ಲಭನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾವ ಅತ್ತನೋಪಿ ಪರೇಸಮ್ಪಿ
ಅತ್ಥಾಯ ಲಭನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೇಹಿ ವಾ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಾಕಾದೀಹಿ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ
ದಹರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ದಹರೇಹಿ ವಾ ಥೇರಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ
ದತ್ವಾ ವಾ ಅದತ್ವಾ ವಾ ಅತ್ತನಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ಥೇರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ನೇವ ಭೂತಗಾಮಪಾತಬ್ಯತಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತಿ, ನ ತೇಸಂ ಧಾರಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ।

ಸಚೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ರಜಕತ್ಥರಣಂ ವಾ
ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾ ತಾದಿಸೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಯಾನಿ ಚ ನೇಸಂ
ತೇ ವಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಮನುಸ್ಸಾ ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಸಾಖಾಪಲಾಸನಿವಾಸನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತಾ
ವತ್ಥಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಸದಸಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ಅದಸಾನಿ ವಾ ನೀಲಾದಿನಾನಾವಣ್ಣಾನಿ ವಾ
ಕಪ್ಪಿಯಾನಿಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾನಿಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಿತತ್ತಾ ತೇಸಂ
ನಿವಾಸೇತುಞ್ಚ ಪಾರುಪಿತುಞ್ಚ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿಹೇತಂ ಪರಿವಾರೇ –

‘‘ಅಕಪ್ಪಕತಂ ನಾಪಿ ರಜನಾಯ ರತ್ತಂ।

ತೇನ ನಿವತ್ಥೋ ಯೇನ ಕಾಮಂ ವಜೇಯ್ಯ।

ನ ಚಸ್ಸ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ।

ಸೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಸುಗತೇನ ದೇಸಿತೋ।

ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೮೧)।

ಅಯಞ್ಹಿ ಪಞ್ಹೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋ।
ಅಥ ಪನ ತಿತ್ಥಿಯೇಹಿ ಸಹಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಚ ನೇಸಂ ಕುಸಚೀರವಾಕಚೀರಫಲಕಚೀರಾನಿ ದೇನ್ತಿ,
ತಾನಿಪಿ ಲದ್ಧಿಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನಿವಾಸೇತ್ವಾಪಿ ಲದ್ಧಿ ನ
ಗಹೇತಬ್ಬಾ।

ಇದಾನಿ ‘‘ಯಂ ಆವಾಸಂ ಪಠಮಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಚೀವರಂ ವಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಹಾರಚೀವರಂ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಾ ಆವಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಸನ್ತಕಾ ಪರಿಭೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ತಿಚೀವರಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕಾರಾಪಿತೇ ಆವಾಸೇ ಠಪೇನ್ತಿ, ಏತಂ ವಿಹಾರಚೀವರಂ ನಾಮ। ಉತ್ತರತ್ಥರಣನ್ತಿ ಮಞ್ಚಕಸ್ಸ ಉಪರಿ ಅತ್ಥರಣಕಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಭುಮತ್ಥರಣನ್ತಿ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಚಿಮಿಲಿಕಾಹಿ ಕತಅತ್ಥರಣಂ ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ತಟ್ಟಿಕಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಭಿಸಿಚ್ಛವೀತಿ ಮಞ್ಚಭಿಸಿಯಾ ವಾ ಪೀಠಭಿಸಿಯಾ ವಾ
ಛವಿ, ಸಚೇ ಪೂರಿತಾ ಹೋತಿ ವಿಧುನಿತ್ವಾಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಏವಮೇತೇಸು
ವಿಹಾರಚೀವರಾದೀಸು ಯಂ ತತ್ಥ ಆವಾಸೇ ಹೋತಿ, ತಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತುಂ ವಾ
ಪಾರುಪಿತುಂ ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತಞ್ಚ ಖೋ
ಲಭಿತ್ವಾ ಓದಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಪುನ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ನ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ। ಲಭಿತ್ವಾ ಚ
ಪನ ಞಾತಿತೋ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕತೋ ವಾ ಅಞ್ಞತೋ ವಾ ಕುತೋಚಿ ಪಾಕತಿಕಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ। ವಿದೇಸಗತೇನ
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಆವಾಸೇ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚಸ್ಸ
ಪರಿಭೋಗೇನೇವ ತಂ ಜೀರತಿ ವಾ ನಸ್ಸತಿ ವಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಏತೇಸಂ
ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಗಿಹಿವತ್ಥಾದೀನಂ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಪರಿಯನ್ತಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ತೇನ
ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ।

೫೧೯. ಯೇಹಿ ಕೇಹಿಚಿ ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ನನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಯಮ್ಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ಅಞ್ಞೇ ‘‘ಆಹರಥ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರ’’ನ್ತಿ
ಯಾಚಿತ್ವಾ ವಾ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವತ್ತುಂ ಯುಜ್ಜತಿ।

ಪರಿಭೋಗಜಿಣ್ಣಂ ವಾತಿ ಏತ್ಥ ಚ
ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾನಂ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾದೀನಂ ಅತ್ತನಾ ತಿಣಪಣ್ಣೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ
ದಿನ್ನಚೀವರಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವತ್ತುಂ ಯುಜ್ಜತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ತೇ
ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ನಟ್ಠಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಚ ಠಿತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇನ ನೇಸಂ
ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಚೀವರಪರಿಭೋಗೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನುರೂಪಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

೫೨೧. ಞಾತಕಾನಂ ಪವಾರಿತಾನನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ‘‘ಏತೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ
ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನ ಹಿ ಞಾತಕಪವಾರಿತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ವಾ ಹೋತಿ। ಅತ್ತನೋ ಧನೇನಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡೇನ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನೇವ ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಪವಾರಿತಾನನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಚ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಪವಾರಿತೇಸು ಪಮಾಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪುಗ್ಗಲಿಕಪವಾರಣಾಯ ಯಂ ಯಂ
ಪವಾರೇತಿ, ತಂ ತಂಯೇವ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ
ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಕಾಲಾನುಕಾಲಂ ಚೀವರಾನಿ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನೀತಿ
ಏವಂ ಯೇನ ಯೇನತ್ಥೋ ತಂ ತಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ। ಯೋ ಪನ ಪವಾರೇತ್ವಾ
ಬಾಲತಾಯ ವಾ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸೇನ ವಾ ನ ದೇತಿ, ಸೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಯೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗೇಹಂ
ಪವಾರೇಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಥಾಸುಖಂ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ
ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಗೇಹೇ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಪವಾರೇಮೀ’’ತಿ ವದತಿ। ಯಂ
ತತ್ಥ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಗೇಹೇ ಪನ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ
ಲಬ್ಭತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ತನೋ
ಞಾತಕಪವಾರಿತೇ ನ ಕೇವಲಂ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ, ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ
ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅಯಮೇಕೋ ಅತ್ಥೋ। ಅಯಂ ಪನ ದುತಿಯೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಯೇ ಅಞ್ಞಸ್ಸ
ಞಾತಕಪವಾರಿತಾ, ತೇ ತಸ್ಸೇವ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸಾ’’ತಿ ಲದ್ಧವೋಹಾರಸ್ಸ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ವಾ
ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಮ್ಪಿ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೭. ತತುತ್ತರಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೨೨-೪. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ತತುತ್ತರಿಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಅಭಿಹಟ್ಠುನ್ತಿ ಅಭೀತಿ ಉಪಸಗ್ಗೋ, ಹರಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ಗಣ್ಹಿತುನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪವಾರೇಯ್ಯಾತಿ
ಇಚ್ಛಾಪೇಯ್ಯ, ಇಚ್ಛಂ ರುಚಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ವದೇಯ್ಯ ನಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಪವಾರೇನ್ತೇನ ಪನ ಯಥಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಆಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯಾವತಕಂ ಇಚ್ಛಸಿ
ತಾವತಕಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಏವಮಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ। ಅಥ ವಾ ಯಥಾ ‘‘ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ದಟ್ಠು
ಖೇಮತೋ’’ತಿ (ಸು॰ ನಿ॰ ೪೨೬, ೧೧೦೪; ಚೂಳನಿ॰ ಜತುಕಣ್ಣಿಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸ ೬೭) ಏತ್ಥ
ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ‘‘ಅಭಿಅಟ್ಠುಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ
ಪವಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತ್ಥ ಕಾಯಾಭಿಹಾರೋ ವಾಚಾಭಿಹಾರೋತಿ
ದುವಿಧೋ ಅಭಿಹಾರೋ, ಕಾಯೇನ ವಾ ಹಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಯತ್ತಕಂ
ಇಚ್ಛಸಿ ತತ್ತಕಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಪವಾರೇಯ್ಯ, ವಾಚಾಯ ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ
ದುಸ್ಸಕೋಟ್ಠಾಗಾರಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ, ಯತ್ತಕಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತತ್ತಕಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ
ಪವಾರೇಯ್ಯ, ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಏಕಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಸನ್ತರುತ್ತರಪರಮನ್ತಿ ಸಅನ್ತರಂ ಉತ್ತರಂ ಪರಮಂ ಅಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸಾತಿ ಸನ್ತರುತ್ತರಪರಮಂ, ನಿವಾಸನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾರುಪನಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತೋ ಚೀವರಂ ಸಾದಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ತತೋ ಅಭಿಹಟಚೀವರತೋ ಏತ್ತಕಂ ಚೀವರಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನ ಇತೋ ಪರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ
ಅಚ್ಛಿನ್ನಸಬ್ಬಚೀವರೇನ ತಿಚೀವರಿಕೇನೇವ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏವಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೇನ
ಅಞ್ಞಥಾಪಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಿಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಚೇ ತೀಣಿ ನಟ್ಠಾನಿ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ
ನಯೇನಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಯಸ್ಸ ತೀಣಿ ನಟ್ಠಾನಿ, ತೇನ ದ್ವೇ
ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ, ಏಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನತೋ
ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸತಿ। ಯಸ್ಸ ದ್ವೇ ನಟ್ಠಾನಿ, ತೇನ ಏಕಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪಕತಿಯಾವ
ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಚರತಿ, ದ್ವೇ ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಏವಂ ಏಕಂ ಸಾದಿಯನ್ತೇನೇವ ಸಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ।
ಯಸ್ಸ ತೀಸು ಏಕಂ ನಟ್ಠಂ, ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಸ ಪನ ದ್ವೀಸು ಏಕಂ ನಟ್ಠಂ, ಏಕಂ
ಸಾದಿತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಸ ಏಕಂಯೇವ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚ ನಟ್ಠಂ, ದ್ವೇ ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪನ
ಪಞ್ಚಸುಪಿ ನಟ್ಠೇಸು ದ್ವೇ ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ। ಚತೂಸು ನಟ್ಠೇಸು ಏಕಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ, ತೀಸು
ನಟ್ಠೇಸು ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ದ್ವೀಸು ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಾ। ಯೇನ ಕೇನಚಿ
ಹಿ ಸನ್ತರುತ್ತರಪರಮತಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ನ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಂ।

೫೨೬. ಸೇಸಕಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಪುನ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಾರಣಾತಿ ಬಾಹುಸಚ್ಚಾದಿಗುಣವಸೇನ ದೇನ್ತಿ। ಞಾತಕಾನನ್ತಿಆದೀಸು
ಞಾತಕಾನಂ ದೇನ್ತಾನಂ ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ಪವಾರಿತಾನಂ ದೇನ್ತಾನಂ ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಧನೇನ
ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ ‘‘ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪಕತಿಯಾ
ಬಹುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಾರಣಾ ಪಮಾಣಮೇವ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಂ ಪಾಳಿಯಾ ನ
ಸಮೇತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನಿದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪನವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ
ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಇಧ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಮ್ಪಿ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ತತುತ್ತರಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ಪಠಮಉಪಕ್ಖಟಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೨೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಉಪಕ್ಖಟಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥಾವುಸೋ ಮಂ ಸೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೋತಿ ಆವುಸೋ, ಯಂ ತ್ವಂ ಭಣಸಿ, ಅತ್ಥಿ ಏವರೂಪೋ ಸೋ ಮಮ ಉಪಟ್ಠಾಕೋತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಿ ಮೇಯ್ಯ ಏವಂ ಹೋತೀತಿ ಅಪಿ ಮೇ ಅಯ್ಯ ಏವಂ ಹೋತಿ, ಅಪಿ ಮಯ್ಯಾ ಏವನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ।

೫೨೮-೯. ಭಿಕ್ಖುಂ ಪನೇವ ಉದ್ದಿಸ್ಸಾತಿ
ಏತ್ಥ ಉದ್ದಿಸ್ಸಾತಿ ಅಪದಿಸ್ಸ ಆರಬ್ಭ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಉಪಕ್ಖಟಂ ಹೋತಿ, ತಂ
ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಉಪಕ್ಖಟಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ
ವುತ್ತಂ।

ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ
ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾ, ಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಉಪಕ್ಖಟಂ, ತಂ ನಿಯಮೇನೇವ
ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಕ್ಖಟಂ ಹೋತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಮ್ಮಣಂ
ಕರಿತ್ವಾ’’ತಿ। ಪಚ್ಚಯೋಪಿ ಹಿ ‘‘ಲಭತಿ ಮಾರೋ ಆರಮ್ಮಣ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೪.೨೪೩)
ಆರಮ್ಮಣನ್ತಿ ಆಗತೋ। ಇದಾನಿ ‘‘ಉದ್ದಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ ಕತ್ತಾ, ತಸ್ಸ ಆಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ
‘‘ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಚ್ಛಾದೇತುಕಾಮೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಚ್ಛಾದೇತುಕಾಮೇನ ಹಿ ತೇನ ತಂ
ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಉಪಕ್ಖಟಂ, ನ ಅಞ್ಞೇನ ಕಾರಣೇನ। ಇತಿ ಸೋ ಅಚ್ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ
– ‘‘ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಚ್ಛಾದೇತುಕಾಮೋ’’ತಿ।

ಅಞ್ಞಾತಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾತಿ
ಅಞ್ಞಾತಕೇನ ಗಹಪತಿನಾ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕರಣತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ
ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ಥಮತ್ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಕೋ ನಾಮ…ಪೇ॰… ಗಹಪತಿ
ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನನ್ತಿ ಚೀವರಮೂಲಂ, ತಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಹಿರಞ್ಞಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಉಪಕ್ಖಟಂ ಹೋತೀತಿ ಸಜ್ಜಿತಂ ಹೋತಿ, ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ‘‘ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಚನೇನಸ್ಸ ಉಪಕ್ಖಟಭಾವೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಉಪಕ್ಖಟಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪದಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಪದಭಾಜನಂ ನ ವುತ್ತಂ। ಇಮಿನಾತಿ ಉಪಕ್ಖಟಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ, ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಞ್ಹಿ ಉಪಕ್ಖಟಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ತಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಹೋತೀತಿ। ಅಚ್ಛಾದೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ವೋಹಾರವಚನಮೇತಂ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇಪಿ ‘‘ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ತತ್ರ ಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಯತ್ರ ಸೋ ಗಹಪತಿ
ವಾ ಗಹಪತಾನೀ ವಾ ತತ್ರ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪವಾರಿತೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚೀವರೇ
ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಚೇತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪದಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತ್ಥ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ಇಮಸ್ಸ
ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಇಮಿನಾವ ಅತ್ಥೇ ಸಿದ್ಧೇ ಪಚುರವೋಹಾರವಸೇನ ‘‘ಘರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯತ್ರ ಪನ
ಸೋ ದಾಯಕೋ ತತ್ರ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ, ತಸ್ಮಾ ಪುನಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯತ್ಥ
ಕತ್ಥಚಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ’’ತಿ। ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಸಿಟ್ಠಕಪ್ಪಂ ಅಧಿಕವಿಧಾನಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಯೇನಾಕಾರೇನ ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ತಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಆಯತಂ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಸಾಧೂತಿ ಆಯಾಚನೇ ನಿಪಾತೋ। ವತಾತಿ ಪರಿವಿತಕ್ಕೇ। ಮನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ। ಆಯಸ್ಮಾತಿ ಪರಂ ಆಲಪತಿ ಆಮನ್ತೇತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನಿದಂ ಸಬ್ಬಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಮತ್ತಮೇವ, ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ಅತ್ಥೋ ನ ವುತ್ತೋ। ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಯತಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ
ಸುನ್ದರಕಾಮತಂ ವಿಸಿಟ್ಠಕಾಮತಂ ಚಿತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ, ತಸ್ಸ ‘‘ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಚೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ
ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಯೋ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಯತಂ ಉಪಾದಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ಸಾಧತ್ಥಿಕೋ
ಮಹಗ್ಘತ್ಥಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಪಹಾಯ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ಥಮೇವ ದಸ್ಸೇತುಂ
ತದೇವ ವಚನಂ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನ ಇಮಸ್ಸ ಆಪಜ್ಜನಮತ್ತೇನೇವ ಆಪತ್ತಿ ಸೀಸಂ ಏತಿ,
ತಸ್ಮಾ ‘‘ತಸ್ಸ ವಚನೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

೫೩೧. ಅನಾಪತ್ತಿ ಞಾತಕಾನನ್ತಿಆದೀಸು ಞಾತಕಾನಂ ಚೀವರೇ ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಮಹಗ್ಘಂ ಚೇತಾಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ಚೇತಾಪೇತೀತಿ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವೀಸತಿಅಗ್ಘನಕಂ ಚೀವರಂ ಚೇತಾಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹಂ ಏತೇನ, ದಸಗ್ಘನಕಂ ವಾ ಅಟ್ಠಗ್ಘನಕಂ ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಪ್ಪಗ್ಘನ್ತಿ ಇದಞ್ಚ ಅತಿರೇಕನಿವಾರಣತ್ಥಮೇವ ವುತ್ತಂ, ಸಮಕೇಪಿ ಪನ ಅನಾಪತ್ತಿ , ತಞ್ಚ ಖೋ ಅಗ್ಘವಸೇನೇವ ನ ಪಮಾಣವಸೇನ, ಅಗ್ಘವಡ್ಢನಕಞ್ಹಿ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತಸ್ಮಾ ಯೋ ವೀಸತಿಅಗ್ಘನಕಂ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ ಚೇತಾಪೇತುಕಾಮೋ , ‘‘ತಂ ಏತ್ತಕಮೇವ ಮೇ ಅಗ್ಘನಕಂ ಚೀವರಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿಪಿ ತತುತ್ತರಿಸಿಕ್ಖಾಪದಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।

ಪಠಮಉಪಕ್ಖಟಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೯. ದುತಿಯಉಪಕ್ಖಟಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೩೨. ದುತಿಯಉಪಕ್ಖಟೇಪಿ
ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಞ್ಹಿ ಇಮಸ್ಸ ಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಸದಿಸಂ। ಕೇವಲಂ
ಪಠಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಏಕಸ್ಸ ಪೀಳಾ ಕತಾ, ದುತಿಯೇ ದ್ವಿನ್ನಂ, ಅಯಮೇವೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ
ಸಬ್ಬಂ ಪಠಮಸದಿಸಮೇವ। ಯಥಾ ಚ ದ್ವಿನ್ನಂ, ಏವಂ ಬಹೂನಂ ಪೀಳಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋಪಿ ಆಪತ್ತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ।

ದುತಿಯಉಪಕ್ಖಟಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೧೦. ರಾಜಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೩೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ರಾಜಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಉಪಾಸಕಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾತಿ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಮೂಲೇನ ಚೀವರಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಪಞ್ಞಾಸಬನ್ಧೋತಿ ಪಞ್ಞಾಸಕಹಾಪಣದಣ್ಡೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಞ್ಞಾಸಂ ಬದ್ಧೋತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಪಞ್ಞಾಸಂ ಜಿತೋ ಪಞ್ಞಾಸಂ ದಾಪೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಜ್ಜಣ್ಹೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಗಮೇಹೀತಿ ಭನ್ತೇ, ಅಜ್ಜ ಏಕದಿವಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಿಟ್ಠ, ಅಧಿವಾಸೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಾಮಸೀತಿ ಗಣ್ಹಿ। ಜೀನೋಸೀತಿ ಜಿತೋಸಿ।

೫೩೮-೯. ರಾಜಭೋಗ್ಗೋತಿ ರಾಜತೋ ಭೋಗ್ಗಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಅಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ರಾಜಭೋಗ್ಗೋ, ರಾಜಭೋಗೋತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ರಾಜತೋ ಭೋಗೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಪಹಿಣೇಯ್ಯಾತಿ ಪೇಸೇಯ್ಯ,
ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಪನಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ನ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಚ ಏತಸ್ಸ, ಏವಂ ‘‘ಚೀವರಂ
ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿಆದೀನಮ್ಪಿ ಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾಯೇವ ಪದಭಾಜನಂ ನ
ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ । ಆಭತನ್ತಿ ಆನೀತಂ। ಕಾಲೇನ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಯುತ್ತಪತ್ತಕಾಲೇನ, ಯದಾ ನೋ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತದಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋತಿ ಕಿಚ್ಚಕರೋ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಞ್ಞತ್ತೋ ಸೋ ಮಯಾತಿ ಆಣತ್ತೋ ಸೋ ಮಯಾ, ಯಥಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರೇನ ಅತ್ಥೇ ಸತಿ ಚೀವರಂ ದಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಆವುಸೋ ಚೀವರೇನಾತಿ ಚೋದನಾಲಕ್ಖಣನಿದಸ್ಸನಮೇತಂ, ಇದಞ್ಹಿ ವಚನಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ಭಾಸಾಯ; ಇದಂ ಚೋದನಾಲಕ್ಖಣಂ। ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ಚೀವರ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಪನ ನವತ್ತಬ್ಬಾಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾನಿ, ಏತಾನಿ ಹಿ ವಚನಾನಿ ಏತೇಸಂ ವಾ ಅತ್ಥೋ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ಭಾಸಾಯ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ।

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ ತತಿಯಮ್ಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ
‘‘ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಆವುಸೋ ಚೀವರೇನಾ’’ತಿ ಇದಮೇವ ಯಾವತತಿಯಂ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ। ಏವಂ
‘‘ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಉದ್ದಿಟ್ಠಚೋದನಾಪರಿಚ್ಛೇದಂ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ‘‘ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದಯಮಾನೋ ಸಾರಯಮಾನೋ ತಂ ಚೀವರಂ
ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇಯ್ಯ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಪದಾನಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ
‘‘ಸಚೇ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಏವಂ ಯಾವತತಿಯಂ ಚೋದೇನ್ತೋ ತಂ
ಚೀವರಂ ಯದಿ ನಿಪ್ಫಾದೇತಿ, ಸಕ್ಕೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ನಿಪ್ಫಾದೇತುಂ, ಇಚ್ಚೇತಂ
ಕುಸಲಂ ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಸುನ್ದರಂ।

ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ ಛಕ್ಖತ್ತುಪರಮಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ
ಠಾನಲಕ್ಖಣನಿದಸ್ಸನಮೇತಂ। ಛಕ್ಖತ್ತುಪರಮನ್ತಿ ಚ ಭಾವನಪುಂಸಕವಚನಮೇತಂ,
ಛಕ್ಖತ್ತುಪರಮಞ್ಹಿ ಏತೇನ ಚೀವರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ
ಕಾತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಠಾನಲಕ್ಖಣಂ। ತತ್ಥ ಯೋ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನಾನಂ ಸಾಧಾರಣೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ, ತಂ ತಾವ
ದಸ್ಸೇತುಂ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ನ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇನಾಪಿ ನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ। ನ ಆಮಿಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದಿಭೇದಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ‘‘ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನಾಪಿ ನ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ। ನ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋತಿ
ಮಙ್ಗಲಂ ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವಾ ಭಾಸಥಾತಿ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನಾಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಭಾಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೇವಲಂ
‘‘ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೇನ ‘‘ಜಾನಾಸಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋತಿ
ಇದಞ್ಹಿ ಕರಣತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ಅಥ ವಾ ಪುಚ್ಛಂ ಕುರುಮಾನೋ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋತಿ
ಏವಮ್ಪೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಯೋ ಹಿ ಪುಚ್ಛಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಏತ್ತಕಂ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಠಾನಂ ಭಞ್ಜತೀತಿ ಆಗತಕಾರಣಂ ಭಞ್ಜತಿ।

ಇದಾನಿ ಯಾ ತಿಸ್ಸೋ ಚೋದನಾ, ಛ ಚ ಠಾನಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ। ತತ್ಥ ವುಡ್ಢಿಞ್ಚ ಹಾನಿಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।
ಯಸ್ಮಾ ಚ ಏತ್ಥ ಏಕಚೋದನಾವುಡ್ಢಿಯಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಠಾನಾನಂ ಹಾನಿ ವುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಏಕಾ
ಚೋದನಾ ದಿಗುಣಂ ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಇತಿ ಇಮಿನಾ ಲಕ್ಖಣೇನ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ
ಚೋದೇತ್ವಾ ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಾತಬ್ಬಂ, ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಾತಬ್ಬಂ,
ಸಕಿಂ ಚೋದೇತ್ವಾ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ‘‘ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತ್ವಾ ನ
ಠಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಏವಂ ‘‘ದ್ವಾದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಠತ್ವಾ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಪಿ
ವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಚೋದೇತಿಯೇವ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಛ ಚೋದನಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಸಚೇ
ತಿಟ್ಠತಿಯೇವ ನ ಚೋದೇತಿ, ದ್ವಾದಸ ಠಾನಾನಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ। ಸಚೇ ಚೋದೇತಿಪಿ ತಿಟ್ಠತಿಪಿ,
ಏಕಾಯ ಚೋದನಾಯ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಹಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ। ತತ್ಥ ಯೋ ಏಕದಿವಸಮೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಿ, ಸಕಿಂಯೇವ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರೇನಾ’’ತಿ
ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ವದತಿ। ತಥಾ ಏಕದಿವಸಮೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಾದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ತಿಟ್ಠತಿ,
ಸಕಿಂಯೇವ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ರ ತತ್ರ ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋಪಿ ಸಬ್ಬಚೋದನಾಯೋ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನಾನಿ
ಚ ಭಞ್ಜತಿ। ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ನಾನಾದಿವಸೇಸು ಏವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಯತಸ್ಸ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಆಭತನ್ತಿ
ಯತೋ ರಾಜತೋ ವಾ ರಾಜಭೋಗ್ಗತೋ ವಾ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಆನೀತಂ।
ಯತ್ವಸ್ಸಾತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಅಯಮೇವತ್ಥೋ। ‘‘ಯತ್ಥಸ್ಸಾ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅಸ್ಸ
ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಪೇಸಿತನ್ತಿ ಚ ಅತ್ಥಂ ಕಥೇನ್ತಿ, ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಪನ ನ ಸಮೇತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವಾ ರಾಜಭೋಗ್ಗಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಿಕೇ; ಸಮೀಪತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ। ನ ತಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭೋತೀತಿ ತಂ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ನ ನಿಪ್ಫಾದೇತಿ। ಯುಞ್ಜನ್ತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಸಕನ್ತಿ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಧನಂ ಪಾಪುಣನ್ತು। ಮಾ ವೋ ಸಕಂ ವಿನಸ್ಸಾತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಮಾ ವಿನಸ್ಸತು। ಯೋ ಪನ ನೇವ ಸಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ದೂತಂ ಪಾಹೇತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।

ಕಿಂ ಪನ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಸು ಏವಂ
ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ನಾಮ ಸಙ್ಖೇಪತೋ
ದುವಿಧೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ। ತತ್ಥ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ದುವಿಧೋ – ಭಿಕ್ಖುನಾ
ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ। ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠೋಪಿ ದುವಿಧೋ – ಮುಖವೇವಟಿಕ
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ, ಪರಮ್ಮುಖಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋತಿ। ತೇಸು ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಸಮ್ಮುಖಾಸಮ್ಮುಖವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ। ತಥಾ ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋಪಿ।

ಕಥಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ದೂತೇನ
ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ಪಹಿಣತಿ, ದೂತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ,
ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಪಹಿತಂ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನಯಿದಂ
ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ದೂತೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ
ಪುಚ್ಛತಿ, ಪುಞ್ಞತ್ಥಿಕೇಹಿ ಚ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ
ಆಣತ್ತಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠಾ ಸಮ್ಭತ್ತಾ ಕೇಚಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ಹೋನ್ತಿ,
ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖು ತಂ
ನಿದ್ದಿಸತಿ ‘‘ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ। ದೂತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ
ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ
ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ।

ನೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ
ಭಿಕ್ಖು ನಿದ್ದಿಸತಿ – ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ, ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ
ಚೀವರಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಮೇಕೋ
ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ।

ನ ಹೇವ ಖೋ ಸೋ ದೂತೋ ಅತ್ತನಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ
ಅಞ್ಞಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ, ಚೀವರಂ
ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ।

ನ ಹೇವ ಖೋ ಅಞ್ಞಂ ಪಹಿಣತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋವ ಭಿಕ್ಖುಂ
ವದತಿ ‘‘ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಚೀವರಂ
ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಏಕೋ
ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ತಯೋ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ
ನಿದ್ದಿಟ್ಠವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ನಾಮ। ಏತೇಸು ಇಮಸ್ಮಿಂ ರಾಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ।

ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದೂತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ನತ್ಥಿತಾಯ ವಾ,
ಅವಿಚಾರೇತುಕಾಮತಾಯ ವಾ ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಖಣೇ ಕೋಚಿ
ಮನುಸ್ಸೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ದೂತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ
ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ದೂತೇನ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ।

ಅಪರೋ ದೂತೋ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ
ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ
ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಪಹಿಣತಿ, ‘‘ಅಹಂ ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ
ದಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ದೂತೇನ
ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಏಕೋ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ತಯೋ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ
ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ನಾಮ।
ಏತೇಸು ಮೇಣ್ಡಕಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಸನ್ತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮನುಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ, ತೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಹಿರಞ್ಞಂ
ಉಪನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ – ‘ಇಮಿನಾ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಂ ದೇಥಾ’ತಿ। ಅನುಜಾನಾಮಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತತೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಂ ಸಾದಿತುಂ, ನ ತ್ವೇವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ
ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೯೯)। ಏತ್ಥ ಚ
ಚೋದನಾಯ ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ, ಮೂಲಂ ಅಸಾದಿಯನ್ತೇನ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ಚೋದನಾಯ ವಾ ಠಾನೇನ ವಾ
ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಸಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ನೋ ಚೇ ದೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ
ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಇಚ್ಛತಿ ಮೂಲಸಾಮಿಕಾನಮ್ಪಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ; ನೋ ಚೇ ಇಚ್ಛತಿ ನ
ಕಥೇತಬ್ಬಂ।

ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದೂತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತದಞ್ಞೋ ಸಮೀಪೇ ಠಿತೋ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಆಹರ ಭೋ ಅಹಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ
ಚೀವರಂ ಚೇತಾಪೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ। ದೂತೋ ‘‘ಹನ್ದ ಭೋ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ
ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಮುಖವೇವಟಿಕಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ।
ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ
‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಏತ್ತೋವ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ
ಪರಮ್ಮುಖಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ನಾಮ। ಏತೇಸು
ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೇಸು ವಿಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸಯಮೇವ ಚೀವರಂ ಆನೇತ್ವಾ ದದನ್ತಿ,
ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ, ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ದೇಸನಾಮತ್ತಮೇವ ಚೇತಂ ‘‘ದೂತೇನ
ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಯಂ ಆಹರಿತ್ವಾಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ
ದದನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಅತ್ತನೋಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಸಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಆನೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮಿ, ಆರಾಮಂ ವಾ ಕರೋಥ ಚೇತಿಯಂ
ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಾದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।
ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಹಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಸಚೇ ಪನ ‘‘ನಯಿದಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ‘‘ವಡ್ಢಕೀನಂ ವಾ ಕಮ್ಮಕರಾನಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ
ಪಕ್ಕಮತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಮ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಮಯ್ಹಮೇವ ವಾ ಹತ್ಥೇ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಯಂ ಯಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ, ತದತ್ಥಾಯ ಪೇಸೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವದತಿ,
ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಚೇ ಪನ ಸಙ್ಘಂ ವಾ ಗಣಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಂ ವಾ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ
ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದೇಮ, ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮ, ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ,
ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಇಮೇ ಇದಂ ಭಣನ್ತೀ’’ತಿ
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಚೇತಿಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತುಮ್ಹೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇಥಾ’’ತಿ
ವುತ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ।

ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಬಹುಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಆನೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ
ದಮ್ಮಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಚೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ,
ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ಆಪತ್ತಿ। ತತ್ರ ಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ
ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಉಪಾಸಕೋ ಚ ‘‘ಯದಿ ನ ಕಪ್ಪತಿ, ಮಯ್ಹಮೇವ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ
ಭಿಕ್ಖು ‘‘ತಯಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಕತೋ’’ತಿ ನ ಕೇನಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಹಿ
ತಂ ಚೋದೇತಿ, ಸ್ವೇವ ಸಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಪನ ಏಕೇನ ಬಹೂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಾ ಕತಾ। ಸಚೇ
ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಮ ಪುರಿಸಾನಂ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಚ್ಚಯೇ
ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ।

ಚತುಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ದಿನ್ನಂ ಯೇನ ಯೇನ ಪಚ್ಚಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ,
ತದತ್ಥಂ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಚೀವರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಚೀವರೇನ ತಾದಿಸೋ
ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಕಿಲಮತಿ, ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ
ತದತ್ಥಾಯಪಿ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನೇಪಿ,
ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಗರುಭಣ್ಡತ್ತಾ ಸೇನಾಸನೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ
ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸೇನಾಸನಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗತೇಸು ಸೇನಾಸನಂ ವಿನಸ್ಸತಿ, ಈದಿಸೇ ಕಾಲೇ ಸೇನಾಸನಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಭೋಗೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸೇನಾಸನಜಗ್ಗನತ್ಥಂ
ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಂ ಅಕತ್ವಾ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ।

ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಮೇವ,
ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತವತ್ಥಾದಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಹಿ ಕೋಚಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ
ತಿಸಸ್ಸಸಮ್ಪಾದನಕಂ ಮಹಾತಳಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಚೇ ಸಙ್ಘೋ
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಯೋ ಪನ ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸೋ
ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ಕೇನಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಯೋ ಹಿ ತಂ ಚೋದೇತಿ, ಸ್ವೇವ ಸಾಪತ್ತಿಕೋ
ಹೋತಿ, ತೇನ ಪನ ಏಕೇನ ಬಹೂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಾ ಕತಾ।

ಯೋ ಪನ ‘‘ತಾದಿಸಂಯೇವ ತಳಾಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನ
ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವದತಿ ‘‘ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಸುಕಞ್ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ತಳಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ
ಕಥಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಕಥಂ
ದಿನ್ನಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತೀತಿ? ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ।
ಸೋ ಸಚೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ತಳಾಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ‘‘ಇದಂ ಅಸುಕೋ ನಾಮ ವಿಚಾರೇಸ್ಸತಿ, ಅಸುಕಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥೇ, ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ
ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿ ‘‘ನ
ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ‘‘ಉದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿಸ್ಸತಿ,
ಮಿಗಪಕ್ಖಿನೋ ಪಿವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ
ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವದತಿ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಸೀಸೇನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಉಪಾಸಕ, ಸಙ್ಘೋ ಪಾನೀಯಂ
ಪಿವಿಸ್ಸತಿ, ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿಸ್ಸತಿ, ಮಿಗಪಕ್ಖಿನೋ ಪಿವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಮ ತಳಾಕಂ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ
‘‘ವುತ್ತೇ, ಸಾಧು, ಉಪಾಸಕ, ಸಙ್ಘೋ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಯದಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇನ ಚ
ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ ಖನಿತ್ವಾ ಉದಕಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ತಳಾಕಂ ಕಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಚೇ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಸಸ್ಸಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ವಿಹಾರೇ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ಮನುಸ್ಸಾ
ಏವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪಕಾರತ್ಥಾಯ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಂ ಖನಿತ್ವಾ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಸ್ಸತೋ
ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇಥಾ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ಚ ಠಪೇತುಮ್ಪಿ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಥ ಪನ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ರಾಜಬಲಿನಾ ಉಪದ್ದುತಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ,
ಅಞ್ಞೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತಿ, ಉದಕಂ ವಾರೇತುಂ ಲಬ್ಭತಿ।
ತಞ್ಚ ಖೋ ಕಸಿಕಮ್ಮಕಾಲೇಯೇವ, ನ ಸಸ್ಸಕಾಲೇ। ಸಚೇ ತೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ
ಮನುಸ್ಸಾ ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಸ್ಸಂ ಅಕಂಸೂ’’ತಿ । ತತೋ
ವತ್ತಬ್ಬಾ – ‘‘ತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇಮಞ್ಚ ಇಮಞ್ಚ ಉಪಕಾರಂ ಅಕಂಸು, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ
ಅದಂಸೂ’’ತಿ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ತಳಾಕಂ
ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವಾ ಕಾರೇತಿ ವಾ, ತಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಲದ್ಧಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ। ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋ
ವಾ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ವಂಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಪುನ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ
ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಕುಲವಂಸೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಜನಪದಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೋ, ಸೋ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ
ಪುನ ದೇತಿ, ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತೇ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನೀಹಟಉದಕವಾಹಕಂ ಅಳನಾಗರಾಜಮಹೇಸೀ ವಿಯ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇಪಿ ಉದಕವಸೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತಳಾಕೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಮತ್ತಿಕುದ್ಧರಣಪಾಳಿಬನ್ಧನಾದೀನಿ
ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪನ ಸಸ್ಸಂ ಕರೋನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತುಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಯದಿ ತೇ ಸಯಮೇವ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ನ
ಚೋದೇತಬ್ಬಂ, ನ ಸಾರೇತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತಳಾಕೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತುಂ
ವಟ್ಟತಿ। ಮತ್ತಿಕುದ್ಧರಣಪಾಳಿಬನ್ಧನಾದೀನಿ ಪನ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ
ಸಯಮೇವ ಕರೋನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಬ್ಯತ್ತೇನ ಪನ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಾರಾಪಿತೇಸು ಕಿಞ್ಚಾಪಿ
ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಯೋಗಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮಿಸ್ಸಕತ್ತಾ
ವಿಸಗತಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ವಿಯ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸರಸಮಿಸ್ಸಕಭೋಜನಂ ವಿಯ ಚ ದುಬ್ಬಿನಿಬ್ಭೋಗಂ ಹೋತಿ,
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ।

ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಉದಕಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಳಾಕಸ್ಸ ಪಾಳಿ ಥಿರಾ, ಯಥಾ
ಬಹುಂ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಕರೋಹಿ, ತೀರಸಮೀಪೇ ಉದಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಉದಕಮೇವ
ವಿಚಾರೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಉದ್ಧನೇ ಅಗ್ಗಿಂ ನ ಪಾತೇನ್ತಿ, ‘‘ಉದಕಕಮ್ಮಂ ಲಬ್ಭತು ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ
ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಸಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತಳಾಕೇ
ಅತಿಬಹುಂ ಉದಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ವಾ ಮಾತಿಕಂ ನೀಹರಾಪೇತಿ, ವನಂ
ಛಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಕೇದಾರೇ ಕಾರಾಪೇತಿ, ಪೋರಾಣಕೇದಾರೇಸು ವಾ ಪಕತಿಭಾಗಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಅತಿರೇಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನವಸಸ್ಸೇ ವಾ ಅಕಾಲಸಸ್ಸೇ ವಾ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಭಾಗೇ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ಕಹಾಪಣೇ
ದೇಥಾ’’ತಿ ಕಹಾಪಣೇ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ।

ಯೋ ಪನ ‘‘ಕಸ್ಸಥ ವಪಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ
‘‘ಏತ್ತಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ, ಏತ್ತಕೋ ನಾಮ ಭಾಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಭೂಮಿಂ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಪೇತಿ, ‘‘ಏತ್ತಕೇ
ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಸ್ಸಂ ಕತಂ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತೇಸು
ಕಸ್ಸಕೇಸು ಭೂಮಿಪ್ಪಮಾಣಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ ರಜ್ಜುಯಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಮಿನಾತಿ, ಖಲೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ, ಖಲತೋ ವಾ ನೀಹರಾಪೇತಿ, ಕೋಟ್ಠಾಗಾರೇ ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ।

ಸಚೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಕಹಾಪಣೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟಾ’’ತಿ
ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನ ಸಙ್ಘೋ ಕಹಾಪಣೇ ಖಾದತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ
ಕಹಾಪಣೇಹಿ ಸಾಟಕೇ ಆಹರ, ಏತ್ತಕೇಹಿ ಯಾಗುಆದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ ವದತಿ। ಯಂ ತೇ
ಆಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಕಹಾಪಣಾನಂ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ।

ಸಚೇ ಧಞ್ಞಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟನ್ತಿ ವದನ್ತಿ,
ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ವೀಹೀಹಿ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಆಹರಥಾ’’ತಿ
ವದತಿ। ಯಂ ತೇ ಆಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಧಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ।

ಸಚೇ ತಣ್ಡುಲಂ ವಾ ಅಪರಣ್ಣಂ ವಾ
ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ
‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವದತಿ। ಯಂ ತೇ ಆಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ
ಕಪ್ಪಿಯಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ। ಕಯವಿಕ್ಕಯೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ,
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತತ್ತಾ।

ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಚತುಸಾಲದ್ವಾರೇ ‘‘ಅಹೋ
ವತ ಸ್ವೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಏತ್ತಕಪ್ಪಮಾಣೇ ಪೂವೇ ಪಚೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ಸಞ್ಞಾಜನನತ್ಥಂ
ಭೂಮಿಯಂ ಮಣ್ಡಲಂ ಅಕಾಸಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಛೇಕೋ ಆರಾಮಿಕೋ ತಥೇವ ಕತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಭೇರಿಯಾ
ಆಕೋಟಿತಾಯ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಪೂವಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹೇಹಿ
ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ನೇವ ಪಿತೂನಂ ನ ಪಿತಾಮಹಾನಂ ಏವರೂಪಂ ಸುತಪುಬ್ಬಂ, ಏಕೇನ ಅಯ್ಯೇನ
ಚತುಸ್ಸಾಲದ್ವಾರೇ ಪೂವತ್ಥಾಯ ಸಞ್ಞಾ ಕತಾ, ಇತೋ ದಾನಿ ಪಭುತಿ ಅಯ್ಯಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ
ಚಿತ್ತಾನುರೂಪಂ ವದನ್ತು, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಥೇರೋ ತತೋವ
ನಿವತ್ತಿ, ಏಕಭಿಕ್ಖುನಾಪಿ ಪೂವೋ ನ ಗಹಿತೋ। ಏವಂ ಪುಬ್ಬೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದಮ್ಪಿ ನ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತಸ್ಮಾ –

ಸಲ್ಲೇಖಂ ಅಚ್ಚಜನ್ತೇನ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ।

ಕಪ್ಪಿಯೇಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಆಮಿಸತ್ಥಾಯ ಲೋಲತಾತಿ॥

ಯೋ ಚಾಯಂ ತಳಾಕೇ ವುತ್ತೋ, ಪೋಕ್ಖರಣೀ-ಉದಕವಾಹಕಮಾತಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾಪರಣ್ಣಉಚ್ಛುಫಲಾಫಲಾದೀನಂ ವಿರುಹನಟ್ಠಾನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ
ಖೇತ್ತಂ ವಾ ವತ್ಥುಂ ವಾ ದಮ್ಮೀತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಳಾಕೇ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಯದಾ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ‘‘ಚತುಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತದಾ
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ವನಂ ದಮ್ಮಿ, ಅರಞ್ಞಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ
ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅನಾಣತ್ತಾಯೇವ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪರಣ್ಣಾದೀನಿ
ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಾಗಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ; ಅದೇನ್ತಾ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ
ಕೇನಚಿದೇವ ಅನ್ತರಾಯೇನ ತೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಅಞ್ಞೇ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಿಞ್ಚಿ
ದೇನ್ತಿ, ತೇ ವಾರೇತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ – ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಧ
ಸಸ್ಸಾನಿ ಅಕಂಸೂ’’ತಿ, ತತೋ ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ – ‘‘ತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ
ಅದಂಸೂ’’ತಿ। ಸಚೇ ವದನ್ತಿ – ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಕಞ್ಚಿ ಸಸ್ಸುಟ್ಠಾನಕಂ
ಭೂಮಿಪ್ಪದೇಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಸೀಮಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಸೀಮಾ ಪರಿಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಪನ
ಥಮ್ಭಾ ವಾ ಪಾಸಾಣಾ ವಾ ಸಯಂ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾ। ಕಸ್ಮಾ? ಭೂಮಿ ನಾಮ ಅನಗ್ಘಾ ಅಪ್ಪಕೇನಾಪಿ
ಪಾರಾಜಿಕೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಆರಾಮಿಕಾನಂ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಠಾನೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಮಾ
ಗತಾ’’ತಿ। ಸಚೇಪಿ ಹಿ ತೇ ಅಧಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ಕಥಿತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯದಿ ಪನ
ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದಯೋ ಸಯಮೇವ ಥಮ್ಭೇ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ
ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ।

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ತಳಾಕಂ ಖನತಿ, ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇನ ವಾ
ಮಾತಿಕಂ ನೇತಿ, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾದೀನಿ ದುಸ್ಸನ್ತಿ, ವಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘೋ
ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಆಮಿಸಗರುಕತಾಯ ನ ವಾರೇತಿ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವಾರೇತಿ, ಸೋವ ಭಿಕ್ಖು
ಇಸ್ಸರೋ। ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ವಾರೇತಿ, ‘‘ನೇಥ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಪಕ್ಖೋ ಹೋತಿ,
ಸಙ್ಘೋ ವಾರೇತಿ, ಸಙ್ಘೋವ ಇಸ್ಸರೋ। ಸಙ್ಘಿಕೇಸು ಹಿ ಕಮ್ಮೇಸು ಯೋ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ,
ಸೋವ ಇಸ್ಸರೋ। ಸಚೇ ವಾರಿಯಮಾನೋಪಿ ಕರೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಗಹಿತಂ ಪಂಸುಂ ಹೇಟ್ಠಾ
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ, ಉಪರಿ ಗಹಿತಂ ಪಂಸುಂ ಉಪರಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪೂರೇತಬ್ಬಾ।

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಯಥಾಜಾತಮೇವ ಉಚ್ಛುಂ ವಾ ಅಪರಣ್ಣಂ ವಾ ಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಾದಿಕಂ ವಾ ವಲ್ಲಿಫಲಂ ದಾತುಕಾಮೋ ‘‘ಏತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉಚ್ಛುಖೇತ್ತಂ ಅಪರಣ್ಣವತ್ಥುಂ ವಲ್ಲಿಫಲಾವಾಟಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಪರಾಮಟ್ಠತ್ತಾ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಅಭಿಲಾಪಮತ್ತಮೇತಂ ಸಾಮಿಕಾನಂಯೇವ ಹಿ ಸೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ।

‘‘ದಾಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಆರಾಮಿಕಂ ದಮ್ಮಿ,
ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಸೋ ಆರಾಮಿಕೋ
ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ಬಂ
ಭೇಸಜ್ಜಪಟಿಜಗ್ಗನಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ,
ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸಾಯಂ ನಿವಾಪೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ। ಯೇಪಿ ಪಞ್ಚದಿವಸವಾರೇನ
ವಾ ಪಕ್ಖವಾರೇನ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸೇಸಕಾಲೇ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ,
ತೇಸಮ್ಪಿ ಕರಣಕಾಲೇಯೇವ ಭತ್ತಞ್ಚ ನಿವಾಪೋ ಚ ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ,
ಅತ್ತನೋಯೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಮೂಲಂ ಆನೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ,
ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರಜಕದಾಸಮ್ಪಿ
ಪೇಸಕಾರದಾಸಮ್ಪಿ ಆರಾಮಿಕನಾಮೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಚೇ ‘‘ಗಾವೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ। ಇಮಾ ಗಾವೋ ಕುತೋತಿ
ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಞ್ಚ ಗೋರಸಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಾತಿ, ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ
ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವಟ್ಟತಿ। ಅಜಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ‘‘ಹತ್ಥಿಂ ದೇಮ, ಅಸ್ಸಂ ಮಹಿಸಂ
ಕುಕ್ಕುಟಂ ಸೂಕರಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಮನುಸ್ಸಾ
‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಹೋಥ, ಮಯಂ ಇಮೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ
ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಾ ಸುಖಂ
ಜೀವನ್ತೂ’’ತಿ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಇಮಂ ತಳಾಕಂ, ಇಮಂ ಖೇತ್ತಂ, ಇಮಂ
ವತ್ಥುಂ, ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತೀತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ
ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಮ್ಪಿ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ , ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ರಾಜಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚೀವರವಗ್ಗೋ ಪಠಮೋ।

೨. ಕೋಸಿಯವಗ್ಗೋ

೧. ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೪೨. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಕತಂ ಹೋತೀತಿ ಸಮೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಕೋಸಿಯಂಸೂನಿ ಉಪರೂಪರಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಕಞ್ಜಿಕಾದೀಹಿ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಕತಂ ಹೋತಿ। ಏಕೇನಪಿ ಕೋಸಿಯಂಸುನಾ ಮಿಸ್ಸಿತ್ವಾತಿ
ತಿಟ್ಠತು ಅತ್ತನೋ ರುಚಿವಸೇನ ಮಿಸ್ಸಿತಂ, ಸಚೇಪಿ ತಸ್ಸ ಕರಣಟ್ಠಾನೇ ವಾತೋ ಏಕಂ
ಕೋಸಿಯಂಸುಂ ಆನೇತ್ವಾ ಪಾತೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಮೇವ ಹೋತೀತಿ। ಸೇಸಂ
ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ,

ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೨. ಸುದ್ಧಕಾಳಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೪೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಸುದ್ಧಕಾಳಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಸುದ್ಧಕಾಳಕಾನನ್ತಿ ಸುದ್ಧಾನಂ ಕಾಳಕಾನಂ , ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಮಿಸ್ಸಿತಕಾಳಕಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿಪಿ ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।

ಸುದ್ಧಕಾಳಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೩. ದ್ವೇಭಾಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೫೨. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ದ್ವೇಭಾಗಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಅನ್ತೇ ಆದಿಯಿತ್ವಾತಿ ಸನ್ಥತಸ್ಸ ಅನ್ತೇ ಅನುವಾತಂ ವಿಯ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಓದಾತಂ ಅಲ್ಲಿಯಾಪೇತ್ವಾ।

ದ್ವೇ ಭಾಗಾತಿ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ। ಆದಾತಬ್ಬಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಗೋಚರಿಯಾನನ್ತಿ ಕಪಿಲವಣ್ಣಾನಂ। ದ್ವೇ ತುಲಾ ಆದಾತಬ್ಬಾತಿ
ಚತೂಹಿ ತುಲಾಹಿ ಕಾರೇತುಕಾಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಯತ್ತಕೇಹಿ ಏಳಕಲೋಮೇಹಿ
ಕಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತೇಸು ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಕಾಳಕಾನಂ ಏಕೋ ಓದಾತಾನಂ, ಏಕೋ ಗೋಚರಿಯಾನನ್ತಿ
ಇದಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿಪಿ ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಸದಿಸಾನೇವ। ಕೇವಲಂ ಇದಂ ಆದಾಯ ಅನಾದಾಯ ಚ ಕರಣತೋ ಕಿರಿಯಾಕಿರಿಯಂ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ।

ದ್ವೇಭಾಗಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೪. ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೫೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಊಹದನ್ತಿಪಿ ಉಮ್ಮಿಹನ್ತಿಪೀತಿ ಸನ್ಥತಾನಂ ಉಪರಿ ವಚ್ಚಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸಾವಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

ದಿನ್ನಾ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ಥತಸಮ್ಮುತೀತಿ
ಏವಂ ಲದ್ಧಸಮ್ಮುತಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಯಾವ ರೋಗೋ ನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ತಾವ ಯಂ ಯಂ ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ,
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸನ್ಥತಂ ಕಾತುಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಅರೋಗೋ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಮೂಲಬ್ಯಾಧಿನಾವ ಗಿಲಾನೋ
ಹೋತಿ, ಸೋಯೇವ ಪರಿಹಾರೋ, ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಸಮ್ಮುತಿಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಸೋ ವಾ ಬ್ಯಾಧಿ ಪಟಿಕುಪ್ಪತು, ಅಞ್ಞೋ ವಾ, ‘ಸಕಿಂ ಗಿಲಾನೋ’ತಿ ನಾಮಂ ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಮೇವ, ಪುನ ಸಮ್ಮುತಿಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಆಹ।

ಓರೇನ ಚೇ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನನ್ತಿ ಛನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಓರಿಮಭಾಗೇ, ಅನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಸಙ್ಖ್ಯಾಮತ್ತದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಊನಕಛಬ್ಬಸ್ಸಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಅನಾಪತ್ತಿ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಕರೋತೀತಿ
ಯದಾ ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ಸನ್ಥತಂ ಕರೋತಿ। ದುತಿಯಪದೇಪಿ ‘‘ಯದಾ
ಅತಿರೇಕಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನ ಹಿ ಸೋ
ಛಬ್ಬಸ್ಸಾನಿ ಕರೋತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕೋಸಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಸದಿಸಾನೇವಾತಿ।

ಛಬ್ಬಸ್ಸಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೫. ನಿಸೀದನಸನ್ಥತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೬೫. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ನಿಸೀದನಸನ್ಥತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಇಚ್ಛಾಮಹಂ ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಭಗವಾ ಕಿರ ತಂ ತೇಮಾಸಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಬೋಧನೇಯ್ಯಸತ್ತಂ ಅದ್ದಸ, ತಸ್ಮಾ
ಏವಮಾಹ। ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ತನ್ತಿವಸೇನ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಾ ಸಿಯಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನಸ್ಸ
ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯಿ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಕತಿಕವತ್ತಂ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಂ ಉಪಸೇನೋ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ। ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಸ್ಸನಂ
ಅನುಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ತತೋ ಮಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮಾ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಧುತಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಅಹಞ್ಚ ತೇಹಿ ಉಜ್ಝಿತಸನ್ಥತಪಚ್ಚಯಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ।
ಏವಂ ಬಹೂನಿ ಹಿ ಏತ್ಥ ಆನಿಸಂಸಾನೀತಿ।

ಸಪರಿಸೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ
ಥೇರೋ ಕಿರ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಊನದಸವಸ್ಸೇನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯ,
ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೭೫) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಖನ್ಧಕಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ
ತ್ವಂ ಮೋಘಪುರಿಸ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಓವದಿಯೋ ಅನುಸಾಸಿಯೋ ಅಞ್ಞಂ ಓವದಿತುಂ ಅನುಸಾಸಿತುಂ
ಮಞ್ಞಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ನಯೇನ ಗರಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮಯ್ಹಂ ಪರಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಗರಹಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ದಾನಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ತೇನೇವ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಸಸ್ಸಿರೀಕೇನ
ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪುಣ್ಣೇನ ಮುಖೇನ ಬ್ರಹ್ಮಘೋಸಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಸಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಸಾಧುಕಾರಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸುಹದಯೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅತಿರೇಕಯೋಜನಸತಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಪರಿಸಂ ಚಿನಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಪುನ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೋ।
ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸಪರಿಸೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀ’’ತಿ। ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಬುದ್ಧಾನಂ
ಅಞ್ಞಥಾ ಆರಾಧೇತುಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ವತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ।

ಭಗವತೋ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋತಿ ವತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಸುದ್ಧಭಾವೇನ ನಿರಾಸಙ್ಕೋ ಸೀಹೋ ವಿಯ ಕಞ್ಚನಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ। ಏತದವೋಚಾತಿ ಕಥಾಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ ಏತಂ ಅವೋಚ। ಮನಾಪಾನಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖು ಪಂಸುಕೂಲಾನೀತಿ ಭಿಕ್ಖು ತವ ಇಮಾನಿ ಪಂಸುಕೂಲಾನಿ ಮನಾಪಾನಿ, ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಖನ್ತಿಯಾ ಗಹಿತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಮನಾಪಾನೀತಿ, ಭನ್ತೇ ನ ಮಯಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಗಹಿತಾನಿ, ಗಲಗ್ಗಾಹೇನ ವಿಯ ಮತ್ಥಕತಾಳನೇನ ವಿಯ ಚ ಗಾಹಿತೋಮ್ಹೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಞ್ಞಾತೋ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಸನ್ದಿಸ್ಸಿಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನ ಮಯಂ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮಾತಿ ಮಯಂ ಸಾವಕಾ ನಾಮ ಅಪಞ್ಞತ್ತಂ ನ ಪಞ್ಞಪೇಸ್ಸಾಮ, ಬುದ್ಧವಿಸಯೋ ಹಿ ಏಸೋ ಯದಿದಂ ‘‘ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅಪಞ್ಞತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಪಞ್ಞಪನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಸಮುಚ್ಛಿನ್ದನಂ ವಾ। ಸಮಾದಾಯಾತಿ ತಂ ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ, ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತೇಸು ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಸಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತಸ್ಸ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಪುನಪಿ ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ।

೫೬೬. ಅನುಞ್ಞಾತಾವುಸೋತಿ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಆವುಸೋ। ಪಿಹೇನ್ತಾತಿ ಪಿಹಯನ್ತಾ। ಸನ್ಥತಾನಿ ಉಜ್ಝಿತ್ವಾತಿ ಸನ್ಥತೇ ಚತುತ್ಥಚೀವರಸಞ್ಞಿತಾಯ ಸಬ್ಬಸನ್ಥತಾನಿ ಉಜ್ಝಿತ್ವಾ। ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ
ಭಗವಾ ಸನ್ಥತಾನಿ ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನೇ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ,
ಪರಿಭೋಗುಪಾಯಂ ನೇಸಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ।

೫೬೭. ಸಕಿಂ ನಿವತ್ಥಮ್ಪಿ ಸಕಿಂ ಪಾರುತಮ್ಪೀತಿ ಸಕಿಂ ನಿಸಿನ್ನಞ್ಚೇವ ನಿಪನ್ನಞ್ಚ। ಸಾಮನ್ತಾತಿ
ಏಕಪಸ್ಸತೋ ವಟ್ಟಂ ವಾ ಚತುರಸ್ಸಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಿತಟ್ಠಾನಂ ಯಥಾ ವಿದತ್ಥಿಮತ್ತಂ
ಹೋತಿ, ಏವಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಸನ್ಥರನ್ತೇನ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಏಕದೇಸೇ ವಾ
ಸನ್ಥರಿತಬ್ಬಂ, ವಿಜಟೇತ್ವಾ ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಂ ಕತ್ವಾ ಸನ್ಥರಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಥಿರತರಂ ಹೋತೀತಿ।
ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕಿರಿಯಾಕಿರಿಯತ್ತಾ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ದ್ವೇಭಾಗಸಿಕ್ಖಾಪದಸದಿಸಾನೀತಿ।

ಇಮೇಸು ಪನ ಪಞ್ಚಸು ಸನ್ಥತೇಸು ಪುರಿಮಾನಿ ತೀಣಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ
ಕತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ವಟ್ಟನ್ತೀತಿ
ವೇದಿತಬ್ಬಾನೀತಿ।

ನಿಸೀದನಸನ್ಥತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೬. ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೭೧. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಣ್ಡೇಸುನ್ತಿ ‘‘ಕಿತ್ತಕೇನ, ಭನ್ತೇ, ಕೀತಾನೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಾ ಅವಹಸಿಂಸು। ಠಿತಕೋವ ಆಸುಮ್ಭೀತಿ ಯಥಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅರಞ್ಞತೋ ಮಹನ್ತಂ ದಾರುಭಾರಂ ಆನೇತ್ವಾ ಕಿಲನ್ತಾ ಠಿತಕಾವ ಪಾತೇನ್ತಿ, ಏವಂ ಪಾತೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೫೭೨. ಸಹತ್ಥಾತಿ ಸಹತ್ಥೇನ, ಅತ್ತನಾ ಹರಿತಬ್ಬಾನೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಬಹಿತಿಯೋಜನಂ ಪಾತೇತೀತಿ
ತಿಯೋಜನತೋ ಬಹಿ ಪಾತೇತಿ। ಅನನ್ತರಾಯೇನ ಪತನಕೇ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತಮತ್ತೇ ಲೋಮಗಣನಾಯ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಸಚೇ ಬಹಿತಿಯೋಜನೇ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಥಮ್ಭೇ ವಾ ಪಟಿಹಞ್ಞಿತ್ವಾ
ಪುನ ಅನ್ತೋ ಪತನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ । ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತ್ವಾ ಠತ್ವಾ
ಠತ್ವಾ ವಟ್ಟಮಾನಾ ಏಳಕಲೋಮಭಣ್ಡಿಕಾ ಪುನ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಅನ್ತೋ ಠತ್ವಾ
ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪಾದೇನ ವಾ ಯಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ವಟ್ಟೇತಿ ಠತ್ವಾ ವಾ ಅಠತ್ವಾ ವಾ ವಟ್ಟಮಾನಾ
ಭಣ್ಡಿಕಾ ಗಚ್ಛತು, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ‘‘ಅಞ್ಞೋ ಹರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಠಪೇತಿ, ತೇನ ಹರಿತೇಪಿ
ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಠಪಿತಂ ವಾತೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಬಹಿ
ಪಾತೇತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ ಅಚಿತ್ತಕತ್ತಾ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ। ಕುರುನ್ದಿಯಾದೀಸು
ಪನ ‘‘ಏತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ, ಸಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ಪಾಳಿಯಾ ನ ಸಮೇತಿ। ಉಭತೋಭಣ್ಡಿಕಂ
ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಏಕಂ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಕರೋನ್ತೋ ಠಪೇತಿ, ರಕ್ಖತಿ
ತಾವ। ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕಾಜೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯದಿ ಪನ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಾಜಕೋಟಿಯಂ ಠಪಿತಮತ್ತಮೇವ
ಹೋತಿ, ನ ರಕ್ಖತಿ। ಏಕಾಬದ್ಧೇಪಿ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ಆಪತ್ತಿಯೇವ।

ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಯಾನೇ ವಾತಿ ಏತ್ಥ
ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಯಾನೇ ವಾ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠಿಆದೀಸು ವಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಹರಿಸ್ಸತೀತಿ
ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಆಪತ್ತಿ। ಅಗಚ್ಛನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಚೇ ಪನ
ಅಗಚ್ಛನ್ತೇ ಯಾನೇ ವಾ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠಿಯಾದೀಸು ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಸಾರೇತಿ,
ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚೋದೇತಿ, ಪಕ್ಕೋಸನ್ತೋ ವಾ ಅನುಬನ್ಧಾಪೇತಿ, ‘‘ಅಞ್ಞಂ
ಹರಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಕುರುನ್ದಿಯಾದೀಸು ಪನ
‘‘ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಹರಾಪೇತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನ ಸಮೇತಿ। ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ
ಪನ ಸುಙ್ಕಘಾತೇ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಯಾ ಹಿ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ, ಸಾ ಇಧ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯಾ ಇಧ
ಆಪತ್ತಿ, ಸಾ ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿ। ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋ ವಾ ಚೋರಾದೀಹಿ ವಾ
ಉಪದ್ದುತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲೋಮಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೫೭೫. ತಿಯೋಜನಂ ವಾಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಹರತೀತಿ ಯತ್ಥ ಗತೋ, ತತ್ಥ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀನಂ ವಾ ಪಚ್ಚಯಾದೀನಂ ವಾ ಅಲಾಭೇನ ತತೋ ಪರಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ತತೋಪಿ ಅಞ್ಞತ್ಥಾತಿ ಏವಂ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾತಿ ಚೋರಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಿರತ್ಥಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪಟಿದೇನ್ತಿ, ತಂ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾತಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಕತಭಣ್ಡನ್ತಿ ಕತಂಭಣ್ಡಂ
ಕಮ್ಬಲಕೋಜವಸನ್ಥತಾದಿಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಸುತ್ತಕೇನ ಬದ್ಧಮತ್ತಮ್ಪಿ। ಯೋ ಪನ
ತನುಕಪತ್ತತ್ಥವಿಕನ್ತರೇ ವಾ ಆಯೋಗಅಂಸಬದ್ಧಕಕಾಯಬನ್ಧನಾದೀನಂ ಅನ್ತರೇಸು ವಾ
ಪಿಪ್ಫಲಿಕಾದೀನಂ ಮಲರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ವಾತಾಬಾಧಿಕೋ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದೇಪಿ
ಲೋಮಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಸುತ್ತಕೇನ ಪನ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ
ಕತಭಣ್ಡಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ವೇಣಿಂ ಕತ್ವಾ ಹರತಿ, ಇದಂ ನಿಧಾನಮುಖಂ ನಾಮ, ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ।
ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಂ ಏಳಕಲೋಮಸಮುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ, ಕಾಯತೋ ಚ
ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ,
ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಏಳಕಲೋಮಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೭. ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೭೬. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ರಿಞ್ಚನ್ತೀತಿ
ಉಜ್ಝನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಅನುಯುಞ್ಜಿತುನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಪುರಾಣಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಹೀತಿ।

ಏಳಕಲೋಮಧೋವಾಪನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೮೨. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿವಿಸೋತಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ।

೫೮೩-೪. ಜಾತರೂಪರಜತನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಜಾತರೂಪನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ನಾಮಂ। ತಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಣ್ಣಸದಿಸಂ ಹೋತಿ,
ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸತ್ಥುವಣ್ಣೋ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ‘‘ಯೋ
ಸತ್ಥುವಣ್ಣೋ ಲೋಹವಿಸೇಸೋ, ಇದಂ ಜಾತರೂಪಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ರಜತಂ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಖೋ, ಸಿಲಾ, ಪವಾಲ,
ರಜತಂ, ಜಾತರೂಪ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಪಾಚಿ॰ ೫೦೬) ರೂಪಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಇಧ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ
ವೋಹಾರಗಮನೀಯಂ ಕಹಾಪಣಾದಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಕಹಾಪಣೋ
ಲೋಹಮಾಸಕೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕಹಾಪಣೋತಿ ಸೋವಣ್ಣಮಯೋ ವಾ ರೂಪಿಯಮಯೋ ವಾ ಪಾಕತಿಕೋ ವಾ। ಲೋಹಮಾಸಕೋತಿ ತಮ್ಬಲೋಹಾದೀಹಿ ಕತಮಾಸಕೋ। ದಾರುಮಾಸಕೋತಿ ಸಾರದಾರುನಾ ವಾ ವೇಳುಪೇಸಿಕಾಯ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ತಾಲಪಣ್ಣೇನಾಪಿ ರೂಪಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಮಾಸಕೋ। ಜತುಮಾಸಕೋತಿ ಲಾಖಾಯ ವಾ ನಿಯ್ಯಾಸೇನ ವಾ ರೂಪಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕತಮಾಸಕೋ। ‘‘ಯೇ ವೋಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ
ಇಮಿನಾ ಪನ ಪದೇನ ಯೋ ಯೋ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಜನಪದೇ ಯದಾ ಯದಾ ವೋಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ
ಅಟ್ಠಿಮಯೋಪಿ ಚಮ್ಮಮಯೋಪಿ ರುಕ್ಖಫಲಬೀಜಮಯೋಪಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತರೂಪೋಪಿ ಅಸಮುಟ್ಠಾಪಿತರೂಪೋಪಿ
ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಗಹಿತೋ।

ಇಚ್ಚೇತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ ಜಾತರೂಪಮಾಸಕೋ,
ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ರಜತಮಾಸಕೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥು ಹೋತಿ। ಮುತ್ತಾ,
ಮಣಿ, ವೇಳುರಿಯೋ, ಸಙ್ಖೋ, ಸಿಲಾ, ಪವಾಲ, ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ, ಮಸಾರಗಲ್ಲಂ, ಸತ್ತ ಧಞ್ಞಾನಿ,
ದಾಸಿದಾಸಖೇತ್ತವತ್ಥುಪುಪ್ಫಾರಾಮಫಲಾರಾಮಾದಯೋತಿ ಇದಂ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥು। ಸುತ್ತಂ ಫಾಲೋ ಪಟಕೋ
ಕಪ್ಪಾಸೋ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಅಪರಣ್ಣಂ ಸಪ್ಪಿನವನೀತತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದಿಭೇಸಜ್ಜಞ್ಚ ಇದಂ
ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು। ತತ್ಥ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಸಙ್ಘಗಣಪುಗ್ಗಲಚೇತಿಯಾನಂ ವಾ
ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತಿ, ಸೇಸಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೋ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖಿಪನತ್ಥಾಯ
ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸೀಸೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೋ ಉಪರಿ ರತನಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಆಗತವಸೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

ಉಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ।
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಸಯಂ ಗಣ್ಹಾತಿ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ।

ತತ್ಥ ಜಾತರೂಪರಜತಭಣ್ಡೇಸು
ಕಹಾಪಣಮಾಸಕೇಸು ಚ ಏಕಂ ಗಣ್ಹತೋ ವಾ ಗಣ್ಹಾಪಯತೋ ವಾ ಏಕಾ ಆಪತ್ತಿ। ಸಹಸ್ಸಂ ಚೇಪಿ ಏಕತೋ
ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಕುರುನ್ದಿಯಞ್ಚ ಸಿಥಿಲಬದ್ಧಾಯ ಥವಿಕಾಯ ಸಿಥಿಲಪೂರಿತೇ ವಾ ಭಾಜನೇ ರೂಪಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿ। ಘನಬದ್ಧೇ ಪನ ಘನಪೂರಿತೇ ವಾ ಏಕಾವ ಆಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ।

ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಾದಿಯನೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ
ಸಚೇಪಿ ಚಿತ್ತೇನ ಸಾದಿಯತಿ, ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ
ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ
ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ನ ಸಾದಿಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ।
ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಹಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ಪನ
ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಸ್ಸ
ಪಟಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಅಕರಣತೋ ಅಕಿರಿಯಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ಆಪತ್ತಿಂ
ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಪನ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

ಏಕೋ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ ‘‘ತುಯ್ಹಿದಂ
ಹೋತೂ’’ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಉಪಾಸಕೋ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಮಯಾ
ತುಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ಗತೋ, ಅಞ್ಞೋ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛತಿ – ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದ’’ನ್ತಿ?
ಯಂ ತೇನ ಅತ್ತನಾ ಚ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಸೋ ಚೇ ವದತಿ – ‘‘ಗೋಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ,
ಭನ್ತೇ, ಗುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ, ಸತ್ತಭೂಮಿಕಮ್ಪಿ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ
ಗುತ್ತಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇಧ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏತ್ತಾವತಾ
ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ ಹೋತಿ। ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತೇನ
ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಭಣ್ಡಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಇದಂ
ಗಹೇಸ್ಸಥ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಉಪಾಸಕ ಅತ್ಥಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ, ವತ್ಥು ಚ
ಏವರೂಪಂ ನಾಮ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಸೋ ವದತಿ, ‘‘ಅಹಂ
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ
‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಏವಮ್ಪಿ
ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ
ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಅಧಿಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ‘‘ನ ಮಯಂ ತವ ಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಾಮ,
‘‘ನಿಕ್ಖಮಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ।

ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ರೂಪಿಯಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ‘‘ತಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ
ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮತ್ತಮೇವ ನ ತೇನ ಕಿಞ್ಚಿ
ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಚೇತಾಪಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಾಯೇನ ಪರಿಭೋಗದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಪ್ಪಿಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ಸಪ್ಪಿ ವಾತಿ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಸಪ್ಪಿ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ।

ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ಭಾಗೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।
ಅಞ್ಞೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ವಾ ಪತ್ತಭಾಗಮ್ಪಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಮಕ್ಕಟಾದೀಹಿ ತತೋ ಹರಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಠಪಿತಂ ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥತೋ ಗಳಿತಂ
ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಪರಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪಂಸುಕೂಲಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ, ತತೋ
ಆಹಟೇನ ಫಾಣಿತೇನ ಸೇನಾಸನಧೂಪನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಪ್ಪಿನಾ ವಾ ತೇಲೇನ ವಾ ಪದೀಪಂ ಕತ್ವಾ
ದೀಪಾಲೋಕೇ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ, ಪೋತ್ಥಕಮ್ಪಿ ವಾಚೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ।
ತೇಲಮಧುಫಾಣಿತೇಹಿ ಪನ ಸರೀರೇ ವಣಂ ಮಕ್ಖೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ತೇನ ವತ್ಥುನಾ
ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ,
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಛಾಯಾಪಿ ಗೇಹಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಠಿತಾ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಪರಿಚ್ಛೇದಾತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಆಗನ್ತುಕತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಕತೇನ
ಮಗ್ಗೇನಪಿ ಸೇತುನಾಪಿ ನಾವಾಯಪಿ ಉಳುಮ್ಪೇನಪಿ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತೇನ ವತ್ಥುನಾ
ಖನಾಪಿತಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಉಬ್ಭಿದೋದಕಂ ಪಾತುಂ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಅನ್ತೋ
ಉದಕೇ ಪನ ಅಸತಿ ಅಞ್ಞಂ ಆಗನ್ತುಕಂ ಉದಕಂ ವಾ ವಸ್ಸೋದಕಂ ವಾ ಪವಿಟ್ಠಂ ವಟ್ಟತಿ। ಕೀತಾಯ
ಯೇನ ಉದಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀತಾ ತಂ ಆಗನ್ತುಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ವತ್ಥುಂ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ತೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ। ಆರಾಮೋ
ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯದಿ ಭೂಮಿಪಿ ಬೀಜಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನೇವ
ಭೂಮಿಂ ನ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಭೂಮಿಂಯೇವ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿ ಬೀಜಾನಿ
ರೋಪಿತಾನಿ ಫಲಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಥ ಬೀಜಾನಿ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ರೋಪಿತಾನಿ, ಫಲಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ, ಭೂಮಿಯಂ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ।

ಸಚೇ ಸೋ ಛಡ್ಡೇತೀತಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಖಿಪತಿ, ಅಥಾಪಿ ನ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ। ನೋ ಚೇ ಛಡ್ಡೇತೀತಿ
ಅಥ ನೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಬ್ಯಾಪಾರೇನಾತಿ ಯೇನ ಕಾಮಂ
ಪಕ್ಕಮತಿ, ತತೋ ಯಥಾವುತ್ತಲಕ್ಖಣೋ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ।

ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿನ್ತಿಆದೀಸು ಲೋಭವಸೇನ ತಂ ವತ್ಥುಂ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ಉಕ್ಕಂಸೇನ್ತೋ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ನಾಮ ಗಚ್ಛತಿ । ದೋಸವಸೇನ ‘‘ನೇವಾಯಂ ಮಾತಿಕಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ವಿನಯ’’ನ್ತಿ ಪರಂ ಅಪಸಾದೇನ್ತೋ ದೋಸಾಗತಿಂ ನಾಮ ಗಚ್ಛತಿ। ಮೋಹವಸೇನ ಮುಟ್ಠಪಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿಭಾವಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಮೋಹಾಗತಿಂ
ನಾಮ ಗಚ್ಛತಿ। ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಭಯೇನ ಛಡ್ಡೇತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತೋ ಭಯಾಗತಿಂ ನಾಮ
ಗಚ್ಛತಿ। ಏವಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ
ಗಚ್ಛತಿ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೫೮೫. ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾತಿ
ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಕತ್ವಾ, ಅಕ್ಖೀನಿ ನಿಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಪಪಾತೇ ವಾ ವನಗಹನೇ ವಾ ಗೂಥಂ
ವಿಯ ಅನಪೇಕ್ಖೇನ ಪತಿತೋಕಾಸಂ ಅಸಮನ್ನಾಹರನ್ತೇನ ಪಾತೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ
ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬೇಪಿ ರೂಪಿಯೇ ಭಗವಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ।
ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಪನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗೋ ನ ವಟ್ಟತಿ।
ಯಥಾ ಚಾಯಂ ಏತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಅಸನ್ತಸಮ್ಭಾವನಾಯ ವಾ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮೇನ ವಾ
ಕುಹನಾದೀಹಿ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ನೇವ ತಸ್ಸ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಅಪ್ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಚತ್ತಾರೋ ಹಿ ಪರಿಭೋಗಾ – ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ, ಇಣಪರಿಭೋಗೋ, ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ, ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋತಿ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇಪಿ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಪರಿಭೋಗೋ ‘‘ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ’’ ನಾಮ। ಸೀಲವತೋ ಅಪ್ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಪರಿಭೋಗೋ ‘‘ಇಣಪರಿಭೋಗೋ’’
ನಾಮ। ತಸ್ಮಾ ಚೀವರಂ ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಆಲೋಪೇ
ಆಲೋಪೇ। ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪುರೇಭತ್ತಪಚ್ಛಾಭತ್ತಪುರಿಮಯಾಮಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇಸು। ಸಚಸ್ಸ
ಅಪ್ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋವ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಇಣಪರಿಭೋಗಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ। ಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ
ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಭೇಸಜ್ಜಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ
ಸತಿಪಚ್ಚಯತಾ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಸತಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ
ಆಪತ್ತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಸತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।

ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹಿ ಸುದ್ಧಿ – ದೇಸನಾಸುದ್ಧಿ, ಸಂವರಸುದ್ಧಿ, ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧಿ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧೀತಿ। ತತ್ಥ ದೇಸನಾಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸೀಲಂ , ತಞ್ಹಿ ದೇಸನಾಯ ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ದೇಸನಾಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಂವರಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸೀಲಂ, ತಞ್ಹಿ ನ ಪುನ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿತ್ತಾಧಿಟ್ಠಾನಸಂವರೇನೇವ ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ಸಂವರಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ, ತಞ್ಹಿ ಅನೇಸನಂ ಪಹಾಯ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಪಚ್ಚಯೇ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಯೇಸನಾಯ ಸುದ್ಧತ್ತಾ ‘‘ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧಿ
ನಾಮ ಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸೀಲಂ, ತಞ್ಹಿ ‘‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಚೀವರಂ
ಪಟಿಸೇವತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೩; ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೫೮) ನಯೇನ ವುತ್ತೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣೇನ
ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ
ಸತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ।

ಸತ್ತನ್ನಂ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗೋ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ
ನಾಮ, ತೇ ಹಿ ಭಗವತೋ ಪುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಿತುಸನ್ತಕಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ದಾಯಾದಾ ಹುತ್ವಾ ತೇ
ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ। ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಗಿಹೀನಂ ಪಚ್ಚಯೇ
ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ? ಗಿಹೀಹಿ ದಿನ್ನಾಪಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಕಾ ಹೋನ್ತಿ,
ತಸ್ಮಾ ತೇ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೯) ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಧಮ್ಮದಾಯಾದಸುತ್ತಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಾಧಕಂ।

ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಪರಿಭೋಗೋ ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋ
ನಾಮ, ತೇ ಹಿ ತಣ್ಹಾಯ ದಾಸಬ್ಯಂ ಅತೀತತ್ತಾ ಸಾಮಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ। ಇಮೇಸು
ಪರಿಭೋಗೇಸು ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋ ಚ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ನ
ವಟ್ಟತಿ, ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೇ ಕಥಾಯೇವ ನತ್ಥಿ।

ಅಪರೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪರಿಭೋಗಾ – ಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ, ಅಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ, ಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋ, ಅಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋತಿ।

ತತ್ಥ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೋ ವಟ್ಟತಿ,
ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಲಜ್ಜಿನೋ ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯಾವ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಾವ ವಟ್ಟತಿ।
ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯದಾಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜೀಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ ತದಾ
ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋಥ, ತಂ ಅಪ್ಪತಿರೂಪಂ
ಮಾ ಏವಮಕತ್ಥಾ’’ತಿ। ಸಚೇ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕರೋತಿಯೇವ, ಯದಿ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋತಿ,
ಸೋಪಿ ಅಲಜ್ಜೀಯೇವ ಹೋತಿ। ಯೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಭೂತೇನ ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗಂ
ಕರೋತಿ, ಸೋಪಿ ನಿವಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ನ ಓರಮತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅಲಜ್ಜೀಯೇವ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಏಕೋ ಅಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜೀಸತಮ್ಪಿ ಕರೋತಿ। ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಪನ ಅಲಜ್ಜಿನಾವ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೇ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೋ ದ್ವಿನ್ನಂ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರಾನಂ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಯಂ ಭೋಜನಸದಿಸೋತಿ।

ಧಮ್ಮಿಯಾಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಸಚೇ
ಪುಗ್ಗಲೋಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋಪಿ ಅಧಮ್ಮಿಯೋ, ಉಭೋ ಜೇಗುಚ್ಛಾ। ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಲಜ್ಜೀ
ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಧಮ್ಮಿಯೋ, ಪುಗ್ಗಲಂ ಜಿಗುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ
ಪನ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಏತಾನಿ
ಯಥಾದಾನಮೇವ ಗತತ್ತಾ ವಟ್ಟನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಜ್ಜೀ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅಧಮ್ಮಿಯೋ,
ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಜೇಗುಚ್ಛೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ। ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಜ್ಜೀ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋಪಿ ಧಮ್ಮಿಯೋ,
ವಟ್ಟತಿ।

ಅಪರೇ ದ್ವೇ ಪಗ್ಗಹಾ; ದ್ವೇ ಚ ಪರಿಭೋಗಾ – ಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೋ, ಅಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೋ; ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೋತಿ।

ತತ್ಥ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ
ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನುಮೋದನಾಯ ಅಜ್ಝೇಸತಿ,
ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಅಜ್ಝೇಸತಿ, ಕುಲೇಸು ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತಿ । ಇತರೋಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಈದಿಸೋ ಚ ಈದಿಸೋ ಚಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಪರಿಸತಿ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಅಯಂ ಸಾಸನಂ ಓಸಕ್ಕಾಪೇತಿ ಅನ್ತರಧಾಪೇತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗ-ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೇಸು ಪನ ಯತ್ಥ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೋ ವಟ್ಟತಿ,
ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋ ಪನ ಕೋಟಿಯಂ ಠಿತೋ ಗನ್ಥೋ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ
ಅಚ್ಚಯೇನ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ।

ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ಮಹಾಭಯೇ ಕಿರ ಏಕಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸೋ ಪಗುಣೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಚತುನಿಕಾಯಿಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮಹಾತಿಪಿಟಕತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಮಹಾರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರಂ
ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ ಮಹಾರಕ್ಖಿತ, ಏತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಪಾಪೋ
ಕಿರಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಗಣ್ಹಾವುಸೋ, ಅಹಂ ತೇ ಸನ್ತಿಕೇ
ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಸು ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ
ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ನಿರನ್ತರಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತೋ
ಓಸಾನದಿವಸೇ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚೇ ಇತ್ಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸುತಂಯೇವ ಮೇ ಪುಬ್ಬೇ, ಸಚಾಹಂ
ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನ ಈದಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತಸ್ಸ ಪನ
ಸನ್ತಿಕೇ ಬಹೂ ಮಹಾಥೇರಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸುಂ।

೫೮೬. ರೂಪಿಯೇ ರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀತಿ ಏತ್ಥ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ರೂಪಿಯಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ರೂಪಿಯೇ ವೇಮತಿಕೋತಿ ‘‘ಸುವಣ್ಣಂ ನು ಖೋ, ಖರಪತ್ತಂ ನು ಖೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಂಸಯಜಾತೋ।

ರೂಪಿಯೇ ಅರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀತಿ
ಸುವಣ್ಣಾದೀಸು ಖರಪತ್ತಾದಿಸಞ್ಞೀ। ಅಪಿಚ ಪುಞ್ಞಕಾಮಾ ರಾಜೋರೋಧಾದಯೋ
ಭತ್ತಖಜ್ಜಕಗನ್ಧಪಿಣ್ಡಾದೀಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ದೇನ್ತಿ, ಚೋಳಭಿಕ್ಖಾಯ
ಚರನ್ತಾನಂ ದಸ್ಸನ್ತೇ ಬದ್ಧಕಹಾಪಣಾದೀಹಿಯೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಚೋಳಕಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ
ಭತ್ತಾದಿಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಚೋಳಕಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ರೂಪಿಯೇ ಅರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀ
ರೂಪಿಯಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಇದಂ
ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ಯೇನ ಹಿ ಅಸ್ಸತಿಯಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಸತಿಂ
ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪುನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಥಸ್ಸ ವತ್ತಬ್ಬಂ – ‘‘ತವ ಚೋಳಕಂ ಪಸ್ಸಾಹೀ’’ತಿ।
ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಸಿಯಾ ಕಿರಿಯಂ ಗಹಣೇನ ಆಪಜ್ಜನತೋ, ಸಿಯಾ ಅಕಿರಿಯಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ
ಅಕರಣತೋ ರೂಪಿಯಅಞ್ಞವಾದಕಉಪಸ್ಸುತಿಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಹಿ ತೀಣಿ ಏಕಪರಿಚ್ಛೇದಾನಿ,
ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ,
ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ರೂಪಿಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೯. ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೮೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕನ್ತಿ ಕತಾಕತಾದಿವಸೇನ ಅನೇಕವಿಧಂ। ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರನ್ತಿ ಜಾತರೂಪರಜತಪರಿವತ್ತನಂ। ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸ್ಸೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತತ್ತಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಪರಿವತ್ತನೇ ದೋಸಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಕರೋನ್ತಿ।

೫೮೯. ಸೀಸೂಪಗನ್ತಿಆದೀಸು ಸೀಸಂ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಸೀಸೂಪಗಂ, ಪೋತ್ಥಕೇಸು ಪನ ‘‘ಸೀಸೂಪಕ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸೀಸಾಲಙ್ಕಾರಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಕತೇನ ಕತನ್ತಿಆದೀಸು ಸುದ್ಧೋ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರೋಯೇವ।

ರೂಪಿಯೇ ರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತವತ್ಥೂಸು ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ
ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಪರಾಪರಪರಿವತ್ತನೇ ಇಮಿನಾ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುನಾ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಂ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ
ವಾ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಯೋ ಹಿ ಅಯಂ ಅರೂಪಿಯೇ ರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀ ರೂಪಿಯಂ ಚೇತಾಪೇತೀತಿಆದಿ ದುತಿಯೋ ತಿಕೋ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಸಾನುಲೋಮತ್ತಾ ಅವುತ್ತೋಪಿ ಅಯಮಪರೋಪಿ ರೂಪಿಯೇ ರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀ ಅರೂಪಿಯಂ ಚೇತಾಪೇತೀತಿಆದಿ
ತಿಕೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅತ್ತನೋ ವಾ ಹಿ ಅರೂಪಿಯೇನ ಪರಸ್ಸ ರೂಪಿಯಂ ಚೇತಾಪೇಯ್ಯ ಅತ್ತನೋ ವಾ
ರೂಪಿಯೇನ ಪರಸ್ಸ ಅರೂಪಿಯಂ, ಉಭಯಥಾಪಿ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರೋ ಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಂ
ಏಕನ್ತೇನ ರೂಪಿಯಪಕ್ಖೇ ಏಕೋಯೇವ ತಿಕೋ ವುತ್ತೋತಿ।

ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುನಾ ಪನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ
ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಚ್ಛಾ ಪರಿವತ್ತನೇ ಇಮಿನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಗರುಕಸ್ಸ ಚೇತಾಪಿತತ್ತಾ। ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುನಾ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಮೇವ,
ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ವಾ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಚ್ಛಾ
ಪರಿವತ್ತನೇಪಿ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುನಾ ಚೇತಾಪಿತತ್ತಾ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ
ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ, ತಂ
ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ। ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ದಾನಗ್ಗಹಣತೋ ಅಞ್ಞೋ ಕಯವಿಕ್ಕಯೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ,
ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುನಾ
ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಪರಿವತ್ತನಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ। ಇದಂ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ರೂಪಿಯೇನ ಚ ರೂಪಿಯಾರೂಪಿಯಚೇತಾಪನಂ ಅರೂಪಿಯೇನ ಚ ರೂಪಿಯಚೇತಾಪನಂ।
ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುನಾ ಪನ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುನೋ ಚೇತಾಪನಂ ನೇವ ಇಧ ನ ತತ್ಥ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ನ
ಚೇತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿ ಭವಿತುಂ ಅರಹತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಥೇವ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುನೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ,
ತಥೇವ ತಸ್ಸ ವಾ ತೇನ ವಾ ಚೇತಾಪನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಞ್ಞೂಹಿ
ವುತ್ತಂ।

ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುನಾ ಪನ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇ ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ
ಪರಿವತ್ತನೇ ಇಮಿನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ಅರೂಪಿಯೇ
ಅರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀ ರೂಪಿಯಂ ಚೇತಾಪೇತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ।
ತೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುನಾ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಂ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ತಥೇವ
ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಪರಿವತ್ತನೇ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಅಕಪ್ಪಿಯಸ್ಸ ಚೇತಾಪಿತತ್ತಾ।
ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುನಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ಚೇತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲಗ್ಗಹಣೇ
ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಪರಿವತ್ತನೇ ಉಪರಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನಪಿ
ಅನಾಪತ್ತಿ, ವಡ್ಢಿಂ ಪಯೋಜೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ।

ಇಮಸ್ಸ ಚ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸ್ಸ ಗರುಕಭಾವದೀಪಕಂ ಇದಂ ಪತ್ತಚತುಕ್ಕಂ
ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಹಿ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತೇನ ಅಯಬೀಜಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ತಂ
ಕೋಟ್ಟಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ಲೋಹೇನ ಪತ್ತಂ ಕಾರೇತಿ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾಅಕಪ್ಪಿಯೋ ನಾಮ, ನ ಸಕ್ಕಾ
ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಕಾತುಂ। ಸಚೇ ಹಿ ತಂ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ಥಾಲಕಂ ಕಾರೇತಿ, ತಮ್ಪಿ
ಅಕಪ್ಪಿಯಂ। ವಾಸಿಂ ಕಾರೇತಿ, ತಾಯ ಛಿನ್ನಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ। ಬಳಿಸಂ ಕಾರೋತಿ,
ತೇನ ಮಾರಿತಾ ಮಚ್ಛಾಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾ। ವಾಸಿಫಲಂ ತಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ವಾ ಖೀರಂ ವಾ ಉಣ್ಹಾಪೇತಿ,
ತಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ।

ಯೋ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತೇನ ಪತ್ತಂ ಕಿಣಾತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಪತ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ। ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ
ವುತ್ತಂ। ಸಕ್ಕಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಕಾತುಂ, ಸೋ ಹಿ ಮೂಲೇ ಮೂಲಸಾಮಿಕಾನಂ ಪತ್ತೇ ಚ
ಪತ್ತಸಾಮಿಕಾನಂ ದಿನ್ನೇ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಹೋತಿ। ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ
ವಟ್ಟತಿ।

ಯೋಪಿ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ
ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವದತಿ।
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಚ ತಂ ರೂಪಿಯಂ ದತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಪತ್ತೋ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಗಹಿತೋಪಿ ದುತಿಯಪತ್ತಸದಿಸೋಯೇವ, ಮೂಲಸ್ಸ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ। ಕಸ್ಮಾ ಸೇಸಾನಂ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ? ಮೂಲಸ್ಸ ಅನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ।

ಯೋ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ
ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಹಿತಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ
ಕಹಾಪಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಕಹಾಪಣೇ ದಾಪೇತ್ವಾ
ಗಹಿತೋ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಏತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ವಟ್ಟತಿ ದುಬ್ಬಿಚಾರಿತತ್ತಾ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ
ವಟ್ಟತಿ, ಮೂಲಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ।

ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಏವರೂಪಂ ಪತ್ತಂ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿ। ತಿಪಿಟಕಚೂಳನಾಗತ್ಥೇರಸ್ಸಪಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ಏವರೂಪೋ ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ। ತಂ ಥೇರೋಪಿ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ಪೂರಾಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸೀತಿ। ಇದಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪತ್ತಚತುಕ್ಕಂ।

ಸಚೇ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ
ಕಿಣಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಹಿತಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ
ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಾಹಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ,
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಚ ತಂ ರೂಪಿಯಂ ದತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯೋ
ಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಪರಿಭೋಗಾರಹೋತಿ।

೫೯೧. ಅರೂಪಿಯೇ ರೂಪಿಯಸಞ್ಞೀತಿ ಖರಪತ್ತಾದೀಸು ಸುವಣ್ಣಾದಿಸಞ್ಞೀ। ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ
ಸಚೇ ತೇನ ಅರೂಪಿಯಂ ಚೇತಾಪೇತಿ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಏಸ ನಯೋ ವೇಮತಿಕೇ।
ಅರೂಪಿಯಸಞ್ಞಿಸ್ಸ ಪನ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿ ‘‘ಇದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇದಂ ದೇಥಾ’’ತಿ
ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೧೦. ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೯೩. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಕತಿ ಹಿಪಿ ತ್ಯಾಯನ್ತಿ ಕತಿ ತೇ ಅಯಂ, ಹಿಕಾರೋ ಪನೇತ್ಥ ಪದಪೂರಣೋ, ಪಿಕಾರೋ ಗರಹಾಯಂ, ಅಯಂ ದುಬ್ಬಲಸಙ್ಘಾಟಿ ತವ ಕತಿ ದಿವಸಾನಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ಕತಿಹಮ್ಪಿ ತ್ಯಾಯನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ತತ್ಥ ಕತಿಹನ್ತಿ ಕತಿ ಅಹಾನಿ, ಕತಿ ದಿವಸಾನೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ಕತಿಹಿಪಿ ಮ್ಯಾಯನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಗಿಹೀಪಿ ನಂ ಗಿಹಿಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ನನ್ತಿ ನಾಮತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ಗಿಹೀ ನಾಮ ಗಿಹಿಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

೫೯೪. ನಾನಪ್ಪಕಾರಕನ್ತಿ
ಚೀವರಾದೀನಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಾನಂ ವಸೇನ ಅನೇಕವಿಧಂ। ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ಚೀವರಂ ಆದಿಂ
ಕತ್ವಾ ದಸಿಕಸುತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ಅಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಪರಿವತ್ತನಞ್ಹಿ
ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಙ್ಗಹಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ। ಕಯವಿಕ್ಕಯನ್ತಿ ಕಯಞ್ಚೇವ
ವಿಕ್ಕಯಞ್ಚ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಹಿ ನಯೇನ ಪರಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ
ಕಯಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತೋ ವಿಕ್ಕಯಂ ।

೫೯೫. ಅಜ್ಝಾಚರತೀತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಚರತಿ, ವೀತಿಕ್ಕಮವಾಚಂ ಭಾಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯತೋ ಕಯಿತಞ್ಚ ಹೋತಿ ವಿಕ್ಕಯಿತಞ್ಚಾತಿ
ಯದಾ ಕಯಿತಞ್ಚ ಹೋತಿ ಪರಭಣ್ಡಂ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಗತಂ ಕರೋನ್ತೇನ, ವಿಕ್ಕೀತಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ
ಭಣ್ಡಂ ಪರಹತ್ಥಗತಂ ಕರೋನ್ತೇನ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಾನುರೂಪತೋ ಪನ ಪಾಠೇ ಪಠಮಂ
ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಂ ದಸ್ಸಿತಂ।

ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಂ ಪರಸ್ಸ
ಹತ್ಥತೋ ಕಯವಸೇನ ಗಹಿತಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಞ್ಹಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ
ಪಞ್ಚ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇ ಅವಸೇಸೇಹಿ ಗಿಹಿಪಬ್ಬಜಿತೇಹಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ವತ್ಥೇನ ವಾ ವತ್ಥಂ ಹೋತು ಭತ್ತೇನ ವಾ
ಭತ್ತಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಏವಂ ವತ್ವಾ
ಮಾತುಯಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಂ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ವಾ
‘‘ಇಮಂ ದೇಹಿ, ಇಮಂ ತೇ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಮಾತುಯಾಪಿ ಭಣ್ಡಂ ಅತ್ತನಾ ಗಣ್ಹಾತಿ,
ದುಕ್ಕಟಂ। ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡೇ ಪರಹತ್ಥಂ ಪರಭಣ್ಡೇ ಚ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಂ ಸಮ್ಪತ್ತೇ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಮಾತರಂ ಪನ ಪಿತರಂ ವಾ ‘‘ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನ ಹೋತಿ।
‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನಂ ನ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞಾತಕಂ ‘‘ಇಮಂ
ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ। ‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ
ವದತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಆಪಜ್ಜತೋ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೇನ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ
ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಅಞ್ಞಾತಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಮೋಚೇನ್ತೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ।

ತತ್ರಾಯಂ ಪರಿವತ್ತನವಿಧಿ –
ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಭತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ
‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಣ್ಡುಲಾ ಅತ್ಥಿ, ನ ಚ ನೋ ಇಮೇಹಿ ಅತ್ಥೋ, ಭತ್ತೇನ ಪನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ।
ಪುರಿಸೋ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ನ ಹೋನ್ತಿ।
ಅನ್ತಮಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಹೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಮೂಲಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ। ಪರತೋ ಚ
ವುತ್ತಮೇವ ‘‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಅತ್ಥೋತಿ
ಭಣತೀ’’ತಿ। ಯೋ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪರಿವತ್ತೇತಿ; ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ
। ವಿಘಾಸಾದಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ, ರಜನಂ ವಾ
ದಾರೂನಿ ವಾ ಆಹರಾ’’ತಿ ವದತಿ, ರಜನಛಲ್ಲಿಗಣನಾಯ ದಾರುಗಣನಾಯ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ।
‘‘ಇಮಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಇದಂ ನಾಮ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ದನ್ತಕಾರಾದೀಹಿ ಸಿಪ್ಪಿಕೇಹಿ
ಧಮಕರಣಾದೀಸು ತಂ ತಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಕಾರೇತಿ, ರಜಕೇಹಿ ವಾ ವತ್ಥಂ ಧೋವಾಪೇತಿ;
ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ। ನ್ಹಾಪಿತೇನ ಕೇಸೇ ಛಿನ್ದಾಪೇತಿ, ಕಮ್ಮಕಾರೇಹಿ ನವಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತಿ;
ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಇದಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ನ ವದತಿ ‘‘ಇದಂ
ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜ ಭುತ್ತೋಸಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ಇದಂ ನಾಮ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಏತ್ಥ ಚ
ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ವತ್ಥಧೋವನೇ ವಾ ಕೇಸಚ್ಛೇದನೇ ವಾ ಭೂಮಿಸೋಧನಾದಿನವಕಮ್ಮೇ ವಾ ಪರಭಣ್ಡಂ
ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಗತಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ
ಪನ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಏತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಪರಿಭುತ್ತೇ ವಾ ನಟ್ಠೇ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದೇಸೇತಿ, ಏವಮಿಧಾಪಿ
ದೇಸೇತಬ್ಬಂ।

೫೯೬. ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಞ್ಞೀತಿಆದಿಮ್ಹಿ ಯೋ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಞ್ಞೀ ವಾ ಭವತು ವೇಮತಿಕೋ ವಾ, ನ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಞ್ಞೀ ವಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ಚೂಳತ್ತಿಕೇ ದ್ವೀಸು ಪದೇಸು ದುಕ್ಕಟಮೇವಾತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

೫೯೭. ಅಗ್ಘಂ ಪುಚ್ಛತೀತಿ
‘‘ಅಯಂ ತವ ಪತ್ತೋ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ‘‘ಇದಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಚೇ
ತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ನಂ ಪಟಿವದತಿ ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಮಮ ಇದಂ ವತ್ಥು
ಮಹಗ್ಘಂ, ತವ ಪತ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ। ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೋ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಥಾಲಕಮ್ಪಿ
ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣೇ
ಪತತಿ । ಸಚೇ ಸೋ ಪತ್ತೋ ಮಹಗ್ಘೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ವತ್ಥು
ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ, ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ಚಸ್ಸ ಅಪ್ಪಗ್ಘಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಪತ್ತೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಮಮ
ವತ್ಥು ಅಪ್ಪಗ್ಘ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಮಹಗ್ಘಭಾವಂ ಞತ್ವಾ
ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಹಿ ಗಹಿತಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸಚೇ
ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ‘‘ಹೋತು, ಭನ್ತೇ, ಸೇಸಂ ಮಮ ಪುಞ್ಞಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ।

ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖತೀತಿ
ಯಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತಭಾತಿಕಮ್ಪಿ
ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ನಾಮ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ। ಸೋ ಚೇ ಛೇಕೋ
ಹೋತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿವದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ। ನೋ ಚೇ
ಛೇಕೋ ಹೋತಿ, ನ ಜಾನಾತಿ ಗಹೇತುಂ, ವಾಣಿಜಕೋ ತಂ ವಞ್ಚೇತಿ, ‘‘ಮಾ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ।

ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿಆದಿಮ್ಹಿ ‘‘ಇದಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತೇಲಂ ವಾ ಸಪ್ಪಿ ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇನ
ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಭಣತಿ। ಸಚೇ ಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ದೇತಿ, ಪಠಮಂ
ಅತ್ತನೋ ತೇಲಂ ನ ಮಿನಾಪೇತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ? ನಾಳಿಯಞ್ಹಿ ಅವಸಿಟ್ಠತೇಲಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಚ್ಛಾ
ಮಿನನ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ದೂಸೇಯ್ಯಾತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ನಿಟ್ಠಿತೋ ಕೋಸಿಯವಗ್ಗೋ ದುತಿಯೋ।

೩. ಪತ್ತವಗ್ಗೋ

೧. ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೫೯೮. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಪತ್ತವಾಣಿಜ್ಜನ್ತಿ ಗಾಮನಿಗಮಾದೀಸು ವಿಚರನ್ತಾ ಪತ್ತವಾಣಿಜ್ಜಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಆಮತ್ತಿಕಾಪಣಂ ವಾತಿ ಅಮತ್ತಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಭಾಜನಾನಿ, ತಾನಿ ಯೇಸಂ ಭಣ್ಡಂ ತೇ ಆಮತ್ತಿಕಾ, ತೇಸಂ ಆಮತ್ತಿಕಾನಂ ಆಪಣಂ ಆಮತ್ತಿಕಾಪಣಂ, ಕುಲಾಲಭಣ್ಡವಾಣಿಜಕಾಪಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

೬೦೨. ತಯೋ ಪತ್ತಸ್ಸ ವಣ್ಣಾತಿ ತೀಣಿ ಪತ್ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಾನಿ। ಅಡ್ಢಾಳ್ಹಕೋದನಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಣ್ಡುಲನಾಳೀನಂ ಓದನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಮಗಧನಾಳಿ ನಾಮ ಅಡ್ಢತೇರಸಪಲಾ ಹೋತೀತಿ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೀಹಳದೀಪೇ ಪಕತಿನಾಳಿ ಮಹನ್ತಾ, ದಮಿಳನಾಳಿ ಖುದ್ದಕಾ, ಮಗಧನಾಳಿ ಪಮಾಣಯುತ್ತಾ, ತಾಯ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ದಿಯಡ್ಢನಾಳಿ ಏಕಾ ಸೀಹಳನಾಳಿ ಹೋತೀತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಚತುಭಾಗಂ ಖಾದನನ್ತಿ ಓದನಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಪ್ಪಮಾಣಂ ಖಾದನಂ, ತಂ ಹತ್ಥಹಾರಿಯಸ್ಸ ಮುಗ್ಗಸೂಪಸ್ಸ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತದುಪಿಯಂ ಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಓದನಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ಮಚ್ಛಮಂಸಸಾಕಫಲಕಳೀರಾದಿಬ್ಯಞ್ಜನಂ।

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಅನುಪಹತಪುರಾಣಸಾಲಿತಣ್ಡುಲಾನಂ
ಸುಕೋಟ್ಟಿತಪರಿಸುದ್ಧಾನಂ ದ್ವೇ ಮಗಧನಾಳಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಅನುತ್ತಣ್ಡುಲಂ
ಅಕಿಲಿನ್ನಂ ಅಪಿಣ್ಡಿತಂ ಸುವಿಸದಂ ಕುನ್ದಮಕುಳರಾಸಿಸದಿಸಂ ಅವಸ್ಸಾವಿತೋದನಂ ಪಚಿತ್ವಾ
ನಿರವಸೇಸಂ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಓದನಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಪ್ಪಮಾಣೋ ನಾತಿಘನೋ
ನಾತಿತನುಕೋ ಹತ್ಥಹಾರಿಯೋ ಸಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಸಙ್ಖತೋ ಮುಗ್ಗಸೂಪೋ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ। ತತೋ
ಆಲೋಪಸ್ಸ ಆಲೋಪಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ಯಾವಚರಿಮಾಲೋಪಪ್ಪಹೋನಕಂ ಮಚ್ಛಮಂಸಾದಿಬ್ಯಞ್ಜನಂ
ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಸಪ್ಪಿತೇಲತಕ್ಕರಸಕಞ್ಜಿಕಾದೀನಿ ಪನ ಗಣನೂಪಗಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಹಿ
ಓದನಗತಿಕಾನೇವ, ನೇವ ಹಾಪೇತುಂ ನ ವಡ್ಢೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಏವಮೇತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ
ಸಚೇ ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸುತ್ತೇನ ವಾ ಹೀರೇನ ವಾ
ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಹೀರಸ್ಸ ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮನ್ತಂ ಫುಸತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ
ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋಮಕೋ ನಾಮ
ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅನ್ತೋಗತಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠುಕ್ಕಟ್ಠೋ
ನಾಮ ಪತ್ತೋ।

ನಾಳಿಕೋದನನ್ತಿ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಏಕಾಯ ತಣ್ಡುಲನಾಳಿಯಾ ಓದನಂ। ಪತ್ಥೋದನನ್ತಿ
ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಉಪಡ್ಢನಾಳಿಕೋದನಂ। ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಪನ ನಾಮಮತ್ತೇ
ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ನಾಳಿಕೋದನಾದಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ
ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ,
ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮೋಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ ಅನ್ತೋಗತಮೇವ ಹೋತಿ,
ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮುಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ಪತ್ಥೋದನಾದಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ
ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ
ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕೋಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ। ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ
ಅನ್ತೋಗತಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕುಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋತಿ ಏವಮೇತೇ ನವ ಪತ್ತಾ। ತೇಸು ದ್ವೇ ಅಪತ್ತಾ ಉಕ್ಕಟ್ಠುಕ್ಕಟ್ಠೋ ಚ ಓಮಕೋಮಕೋ ಚ। ‘‘ತತೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ
ಅಪತ್ತೋ ಓಮಕೋ ಅಪತ್ತೋ’’ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ಏತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಉಕ್ಕಟ್ಠುಕ್ಕಟ್ಠೋ ಹಿ
ಏತ್ಥ ಉಕ್ಕಟ್ಠತೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠತ್ತಾ ‘‘ತತೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ಅಪತ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಓಮಕೋಮಕೋ ಚ
ಓಮಕತೋ ಓಮಕತ್ತಾ ತತೋ ಓಮಕೋ ಅಪತ್ತೋತಿ ವುತ್ತೋ। ತಸ್ಮಾ ಏತೇ ಭಾಜನಪರಿಭೋಗೇನ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಾ, ನ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಾ। ಇತರೇ ಪನ ಸತ್ತ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ
ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ತಂ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ತಂ ಸತ್ತವಿಧಮ್ಪಿ ಪತ್ತಂ ದಸಾಹಪರಮಂ ಕಾಲಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

೬೦೭. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪತ್ತಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀತಿ ಯಾಗುಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಧೋತೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಖಞ್ಜಕಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಧೋತೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಏವಂ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ।

೬೦೮. ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತೀತಿ
ಏತ್ಥ ಪನ ಪಮಾಣಯುತ್ತಸ್ಸಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನುಪಗತ್ತಂ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಅಯೋಪತ್ತೋ
ಪಞ್ಚಹಿ ಪಾಕೇಹಿ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ ದ್ವೀಹಿ ಪಾಕೇಹಿ ಪಕ್ಕೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೋ, ಉಭೋಪಿ ಯಂ
ಮೂಲಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಿಂ ದಿನ್ನೇಯೇವ। ಸಚೇ ಏಕೋಪಿ ಪಾಕೋ ಊನೋ ಹೋತಿ, ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಮ್ಪಿ
ವಾ ಮೂಲಂ ಅದಿನ್ನಂ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೋ। ಸಚೇಪಿ ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ವದತಿ ‘‘ಯದಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ
ಮೂಲಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ದಸ್ಸಥ, ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೋ
ಹೋತಿ, ಪಾಕಸ್ಸ ಹಿ ಊನತ್ತಾ ಪತ್ತಸಙ್ಖಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಮೂಲಸ್ಸ ಸಕಲಸ್ಸ ವಾ ಏಕದೇಸಸ್ಸ ವಾ
ಅದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಕಭಾವಂ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಕೇ ಚ ಮೂಲೇ ಚ
ನಿಟ್ಠಿತೇಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೋ ಹೋತಿ। ಯೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗೋ, ಸ್ವೇವ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗೋ, ಸೋ
ಹತ್ಥಂ ಆಗತೋಪಿ ಅನಾಗತೋಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬೋ ವಾ। ಯದಿ ಹಿ ಪತ್ತಕಾರಕೋ
ಮೂಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಯಂ ವಾ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ
ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ಪಚಿತ್ವಾ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸತೋ
ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸಚೇ ಪನ
ಪತ್ತಕಾರಕೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ
ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಪೇಸಿತಭಿಕ್ಖು ಪನ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ದಿಸ್ವಾ ವಾ
ಸುತ್ವಾ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ
ನಪಮಾಣಂ। ಯದಾ ಪನ ತೇನ ಪೇಸಿತೋಯೇವ ಆರೋಚೇತಿ, ತಸ್ಸ ವಚನಂ
ಸುತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸಚೇ ಪತ್ತಕಾರಕೋ
‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಹತ್ಥೇ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ
ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಭಿಕ್ಖು ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನ
ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಣತಿ ‘‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧುನಾ ಆಭತೋ ಪತ್ತೋ ಸುನ್ದರೋ’’ತಿ!
‘‘ಕುಹಿಂ, ಆವುಸೋ, ಪತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪೇಸಿತೋ’’ತಿ। ಏತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ
ನ ಪಮಾಣಂ। ಯದಾ ಪನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತಂ ದೇತಿ , ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಸ್ಮಾ ದಸಾಹಂ ಅನತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬೋ ವಾ।

ತತ್ಥ ದ್ವೇ ಪತ್ತಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ
– ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ। ತೇಸಂ ವಸೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಚ
‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಏವಂ
ಸಮ್ಮುಖೇ ವಾ ಪರಮ್ಮುಖೇ ವಾ ಠಿತಂ ಪುರಾಣಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ದತ್ವಾ
ನವಂ ಪತ್ತಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಿತಂ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ
ಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವಚೀಭೇದಂ
ಕತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ। ತತ್ರ ದುವಿಧಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ – ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ
‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ। ಅಥ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ
ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತಿ, ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ।

ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಪನ ಏಕಕೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ
ಸನ್ತಿಕೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಯಮಾನಿಸಂಸೋ – ಸಚಸ್ಸ
‘‘ಅಧಿಟ್ಠಿತೋ ನು ಖೋ ಮೇ, ನೋ’’ತಿ ವಿಮತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇತರೋ ಸಾರೇತ್ವಾ ವಿಮತಿಂ
ಛಿನ್ದಿಸ್ಸತೀತಿ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ದಸ ಪತ್ತೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇವ ಅತ್ತನಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ
ಹೋತಿ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪುನದಿವಸೇ ತಂ
ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ವಸ್ಸಸತಮ್ಪಿ ಪರಿಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ।

ಏವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಿಯಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನನ್ತಿ?
ಸಿಯಾ। ಸಚೇ ಹಿ ಅಯಂ ಪತ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ದೇತಿ, ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಸಿಕ್ಖಂ ವಾ
ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಿ, ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಲಿಙ್ಗಂ ವಾಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪಚ್ಚುದ್ಧರತಿ ವಾ, ಪತ್ತೇ
ವಾ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ದಿನ್ನವಿಬ್ಭನ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಾ , ಕಾಲಂಕಿರಿಯಕತೇನ ಚ।

ಲಿಙ್ಗಪಚ್ಚುದ್ಧರಾ ಚೇವ, ಛಿದ್ದೇನ ಭವತಿ ಸತ್ತಮ’’ನ್ತಿ॥

ಚೋರಹರಣವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇಹಿಪಿ ವಿಜಹತಿಯೇವ। ಕಿತ್ತಕೇನ ಛಿದ್ದೇನ
ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ? ಯೇನ ಕಙ್ಗುಸಿತ್ಥಂ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಚೇವ ಪವಿಸತಿ ಚ। ಇದಞ್ಹಿ
ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ಲಾಮಕಧಞ್ಞಸಿತ್ಥಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಯಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಆಣಿಯಾ ವಾ ಪಟಿಪಾಕತಿಕೇ
ಕತೇ ದಸಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ತಾವ ‘‘ಅನ್ತೋದಸಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ವಿಕಪ್ಪೇತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

ವಿಕಪ್ಪನೇ ಪನ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ
– ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ। ಕಥಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ?
ಪತ್ತಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ
‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ
ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಅಯಮೇಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ
ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಂ
ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವುತ್ತೇ
ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಅಪರೋ ನಯೋ – ತಥೇವ ಪತ್ತಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ
ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ
ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ
ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ
‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ
ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ
ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಅಪರಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ,
ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಸನ್ತಕಂ…ಪೇ॰… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ
ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ
ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಕಥಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ? ಪತ್ತಾನಂ ತಥೇವ ಏಕಬಹುಭಾವಂ
ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ
‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ
ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ?
ತತೋ ಇತರೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವಾ…ಪೇ॰…
ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಮಣೇರೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಪುನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ॰… ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ
ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ। ಏತ್ತಾವತ್ತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ದುತಿಯಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ
‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತೋಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಇಮಾಸಂ ಪನ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ನಾನಾಕರಣಂ, ಅವಸೇಸೋ ಚ ವಚನಕ್ಕಮೋ ಸಬ್ಬೋ ಪಠಮಕಥಿನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಹೀತಿ।

ಪತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೨. ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೦೯. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ನ ಯಾಪೇತೀತಿ
ಸೋ ಕಿರ ಯದಿ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ನಾಭವಿಸ್ಸಾ, ಅಞ್ಞಥತ್ತಮ್ಪಿ ಅಗಮಿಸ್ಸಾ, ಏವಂ ತೇಹಿ
ಉಬ್ಬಾಳ್ಹೋ, ಸೋತಾಪನ್ನತ್ತಾ ಪನ ಕೇವಲಂ ಸರೀರೇನೇವ ನ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಅತ್ತನಾಪಿ ನ ಯಾಪೇತಿ, ಪುತ್ತದಾರಾಪಿಸ್ಸ ಕಿಲಮನ್ತೀ’’ತಿ।

೬೧೨-೩. ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾತಿ
ಏತ್ಥ ಊನಾನಿ ಪಞ್ಚ ಬನ್ಧನಾನಿ ಅಸ್ಸಾತಿ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋ, ನಾಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಬನ್ಧನಾನಿ
ಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ತೇನ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನ। ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣೇ ಕರಣವಚನಂ। ತತ್ಥ
ಯಸ್ಮಾ ಅಬನ್ಧನಸ್ಸಾಪಿ ಪಞ್ಚ ಬನ್ಧನಾನಿ ನ ಪೂರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಸೋ ನತ್ಥಿತಾಯ, ತಸ್ಮಾ
ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಅಬನ್ಧನೋ ವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ ।
‘‘ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತತ್ತಾ ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಚಬನ್ಧನೋ ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸೋ
ಅಪತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಬನ್ಧನಞ್ಚ ನಾಮೇತಂ ಯಸ್ಮಾ ಬನ್ಧನೋಕಾಸೇ
ಸತಿ ಹೋತಿ, ಅಸತಿ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಬನ್ಧನೋಕಾಸೋ
ನಾಮಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ದ್ವಙ್ಗುಲಾ ರಾಜಿ ನ ಹೋತೀತಿ ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಾ ಏಕಾಪಿ ರಾಜಿ ನ ಹೋತಿ। ಯಸ್ಸ ದ್ವಙ್ಗುಲಾ ರಾಜಿ ಹೋತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಪನ ತಾದಿಸಾ ಏಕಾ
ರಾಜಿ ಹೋತಿ, ಸೋ ತಸ್ಸಾ ರಾಜಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಯನ್ತೇ ಪತ್ತವೇಧಕೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ
ಪಚಿತ್ವಾ ಸುತ್ತರಜ್ಜುಕ-ಮಕಚಿರಜ್ಜುಕಾದೀಹಿ ವಾ ತಿಪುಸುತ್ತಕೇನ ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ, ತಂ
ಬನ್ಧನಂ ಆಮಿಸಸ್ಸ ಅಲಗ್ಗನತ್ಥಂ ತಿಪುಪಟ್ಟಕೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಬದ್ಧಸಿಲೇಸೇನ ವಾ
ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಂ। ಸೋ ಚ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಸುಖುಮಂ ವಾ ಛಿದ್ದಂ
ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ। ಸುದ್ಧೇಹಿ ಪನ ಮಧುಸಿತ್ಥಕಲಾಖಾಸಜ್ಜುಲಸಾದೀಹಿ ಬನ್ಧಿತುಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಫಾಣಿತಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣೇನ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಮುಖವಟ್ಟಿಸಮೀಪೇ ಪನ
ಪತ್ತವೇಧಕೇನ ವಿಜ್ಝಿಯಮಾನೋ ಕಪಾಲಸ್ಸ ಬಹಲತ್ತಾ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ
ವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬೋ। ಯಸ್ಸ ಪನ ದ್ವೇ ರಾಜಿಯೋ ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಚತುರಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ದ್ವೇ
ಬನ್ಧನಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ। ಯಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋ ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಛಳಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ತೀಣಿ। ಯಸ್ಸ
ಚತಸ್ಸೋ ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ। ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಏಕಾಯೇವ ವಾ ದಸಙ್ಗುಲಾ, ಸೋ ಬದ್ಧೋಪಿ ಅಬದ್ಧೋಪಿ ಅಪತ್ತೋಯೇವ, ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಏಸ ತಾವ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

ಅಯೋಪತ್ತೇ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ಅತಿರೇಕಾನಿ ವಾ ಛಿದ್ದಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚೇ ಅಯಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಆಣಿಯಾ ವಾ ಲೋಹಮಣ್ಡಲಕೇನ ವಾ ಬದ್ಧಾನಿ ಮಟ್ಠಾನಿ
ಹೋನ್ತಿ, ಸ್ವೇವ ಪತ್ತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ನ ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ। ಅಥ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ
ಛಿದ್ದಂ ಮಹನ್ತಂ ಹೋತಿ, ಲೋಹಮಣ್ಡಲಕೇನ ಬದ್ಧಮ್ಪಿ ಮಟ್ಠಂ ನ ಹೋತಿ, ಪತ್ತೇ ಆಮಿಸಂ
ಲಗ್ಗತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಅಪತ್ತೋ। ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ।

೬೧೫. ಥೇರೋ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಪತ್ತೇ ಆನಿಸಂಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತೋ ಸುನ್ದರೋ ಥೇರಾನುರೂಪೋ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಯೋ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾತಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ಯೋ ಪನ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಅಞ್ಞೇನ ಪತ್ತೇನಾ’’ತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪತ್ತಪರಿಯನ್ತೋತಿ ಏವಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತಪತ್ತೋ।

ನ ಅದೇಸೇತಿ
ಮಞ್ಚಪೀಠಛತ್ತನಾಗದನ್ತಕಾದಿಕೇ ಅದೇಸೇ, ನ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ। ಯತ್ಥ ಪುರಿಮಂ ಸುನ್ದರಂ
ಪತ್ತಂ ಠಪೇತಿ, ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತಬ್ಬೋ। ಪತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ನಿಕ್ಖಿಪನದೇಸೋ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಧಾರಕ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೋಯೇವ।

ನ ಅಭೋಗೇನಾತಿ
ಯಾಗುರನ್ಧನರಜನಪಚನಾದಿನಾ ಅಪರಿಭೋಗೇನ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ। ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪನ
ಬ್ಯಾಧಿಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಅಸತಿ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ವಾ
ಪಚಿತುಂ ಉದಕಂ ವಾ ತಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬೋತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ನ
ದಾತಬ್ಬೋ। ಸಚೇ ಪನ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವರಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ
‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಸಾರುಪ್ಪೋ, ಅಯಂ ಥೇರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಞ್ಞೋ ವಾ ತಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಯ್ಹಮೇವ ಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ
ವತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ।

೬೧೭. ಪವಾರಿತಾನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ , ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೩. ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೧೮. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಅತ್ಥೋ, ಭನ್ತೇತಿ ರಾಜಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಯ್ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೇ ಥೇರಸ್ಸ ಲೇಣತ್ಥಾಯ ಪಬ್ಭಾರಂ ಸೋಧೇನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಆರಾಮಿಕಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಪುಚ್ಛಿ।

೬೧೯-೨೧. ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋತಿ ವಿಸುಂ ಏಕೋ। ಮಾಲಾಕಿತೇತಿ ಕತಮಾಲೇ ಮಾಲಾಧರೇ, ಕುಸುಮಮಾಲಾಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಣಣ್ಡುಪಕನ್ತಿ ತಿಣಚುಮ್ಬಟಕಂ। ಪಟಿಮುಞ್ಚೀತಿ ಠಪೇಸಿ। ಸಾ ಅಹೋಸಿ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾತಿ
ದಾರಿಕಾಯ ಸೀಸೇ ಠಪಿತಮತ್ತಾಯೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಸುವಣ್ಣಪದುಮಮಾಲಾ ಅಹೋಸಿ।
ತಞ್ಹಿ ತಿಣಣ್ಡುಪಕಂ ಸೀಸೇ ಠಪಿತಮತ್ತಮೇವ ‘‘ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾ ಹೋತೂ’’ತಿ ಥೇರೋ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ।
ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ…ಪೇ॰…। ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ದುತಿಯದಿವಸೇಯೇವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।

ಸುವಣ್ಣನ್ತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚೀತಿ ‘‘ಸೋವಣ್ಣಮಯೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೇಸಜ್ಜಾನನ್ತಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಂ। ಬಾಹುಲಿಕಾತಿ ಪಚ್ಚಯಬಾಹುಲಿಕತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಾ। ಕೋಲಮ್ಬೇಪಿ ಘಟೇಪೀತಿಏತ್ಥ ಕೋಲಮ್ಬಾ ನಾಮ ಮಹಾಮುಖಚಾಟಿಯೋ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಓಲೀನವಿಲೀನಾನೀತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇಸು ಚ ಗಳಿತಾನಿ। ಓಕಿಣ್ಣವಿಕಿಣ್ಣಾತಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಂ ಗನ್ಧೇನ ಭೂಮಿಂ ಖನನ್ತೇಹಿ ಓಕಿಣ್ಣಾ, ಭಿತ್ತಿಯೋ ಖನನ್ತೇಹಿ ಉಪರಿ ಸಞ್ಚರನ್ತೇಹಿ ಚ ವಿಕಿಣ್ಣಾ। ಅನ್ತೋಕೋಟ್ಠಾಗಾರಿಕಾತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಂವಿಹಿತಕೋಟ್ಠಾಗಾರಾ।

೬೨೨. ಪಟಿಸಾಯನೀಯಾನೀತಿ ಪಟಿಸಾಯಿತಬ್ಬಾನಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭೇಸಜ್ಜಾನೀತಿ ಭೇಸಜ್ಜಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಏವಂ ಲದ್ಧವೋಹಾರಾನಿ। ‘‘ಗೋಸಪ್ಪೀ’’ತಿಆದೀಹಿ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ
ಇಮಿನಾ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಮಿಗರೋಹಿತಸಸಾದೀನಂ ಸಪ್ಪಿಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ। ಯೇಸಞ್ಹಿ
ಖೀರಂ ಅತ್ಥಿ, ಸಪ್ಪಿಪಿ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಿಯೇವ, ತಂ ಪನ ಸುಲಭಂ ವಾ ಹೋತು ದುಲ್ಲಭಂ ವಾ,
ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ನವನೀತಮ್ಪಿ।

ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನೀತಿ
ಸನ್ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ। ಕಥಂ? ಪಾಳಿಯಾ ಆಗತಸಪ್ಪಿಆದೀಸು
ಸಪ್ಪಿ ತಾವ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮ್ಪಿ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಸಚೇ ಏಕಭಾಜನೇ ಠಪಿತಂ, ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಸಚೇ
ಬಹೂಸು ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ
ವಟ್ಟತಿ। ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ
ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ; ಅಬ್ಭಞ್ಜನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ
ಅನಾಪತ್ತಿ, ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯತಂ ಆಪನ್ನತ್ತಾ। ‘‘ಪಟಿಸಾಯನೀಯಾನೀ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ
ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನವನೀತೇನ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ದೇತಿ, ಪುರೇಭತ್ತಂ
ಸಾಮಿಸಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಸಯಂ ಕರೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನವನೀತೇನ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತಸಪ್ಪಿ ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ।
ಉಗ್ಗಹಿತಕೇನ ಕತೇ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಸುದ್ಧಸಪ್ಪಿನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಖೀರೇನ ವಾ ದಧಿನಾ ವಾ ಕತಸಪ್ಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಯಂಕತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ ।
ನವನೀತಂ ತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಾಮಂಪಾಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಸಾಮಂಪಕ್ಕೇನ ಪನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಮಿಸಂ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ,
ಸವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ‘‘ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇಹಿ ಕತಂ ಪನ ಅಬ್ಭಞ್ಜನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಚ ಉಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ
ಕತಂ ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಏಸೇವ ನಯೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ। ಅಯಂ
ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಯತ್ಥ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಸಪ್ಪಿನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ತತ್ಥ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ
ಕಾರಣಪತಿರೂಪಕಂ ವತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಪ್ಪಿ ಚ ನವನೀತಞ್ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಂ
ದುಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ಪರತೋ ಚಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿ
ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ।

ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಂ ನವನೀತಮ್ಪಿ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ
ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ।
ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಾನಾಭಾಜನೇಸು ಠಪಿತೇ ಭಾಜನಗಣನಾಯ ಏಕಭಾಜನೇಪಿ ಅಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ
ಪಿಣ್ಡಪಿಣ್ಡವಸೇನ ಠಪಿತೇ ಪಿಣ್ಡಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ
ಸಪ್ಪಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಏತ್ಥ ಪನ ದಧಿಗುಳಿಕಾಯೋಪಿ ತಕ್ಕಬಿನ್ದೂನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ,
ತಸ್ಮಾ ತಂ ಧೋತಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಉಪಡ್ಢತ್ಥೇರಾ ಆಹಂಸು। ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರೋ
ಪನ ‘‘ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಕ್ಕತೋ ಉದ್ಧಟಮತ್ತಮೇವ ಖಾದಿಂಸೂ’’ತಿ ಆಹ।
ತಸ್ಮಾ ನವನೀತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ದಧಿತಕ್ಕಮಕ್ಖಿಕಾಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಾದೀನಿ
ಅಪನೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಪಚಿತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೇನ ಅಧೋತಮ್ಪಿ
ಪಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ತತ್ಥ ದಧಿಗತಂ ವಾ ತಕ್ಕಗತಂ ವಾ ತಂ ಖಯಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ
ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಆಮಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಕ್ಕತ್ತಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾ। ಇದಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತನವನೀತೇ ಚ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಖೀರದಧೀನಿ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತನವನೀತೇ ಚ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತನವನೀತೇ ಚ
ಉಗ್ಗಹಿತೇಹಿ ಕತನವವೀತೇ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸನವನೀತೇ ಚ ಸಬ್ಬೋ
ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಪರಿಭೋಗಾಪರಿಭೋಗನಯೋ ಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ ವುತ್ತಕ್ಕಮೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ।

ತೇಲಭಿಕ್ಖಾಯ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತತ್ಥೇವ ಸಪ್ಪಿಮ್ಪಿ
ನವನೀತಮ್ಪಿ ಪಕ್ಕತೇಲಮ್ಪಿ ಅಪಕ್ಕತೇಲಮ್ಪಿ ಆಕಿರನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತಕ್ಕದಧಿಬಿನ್ದೂನಿಪಿ
ಭತ್ತಸಿತ್ಥಾನಿಪಿ ತಣ್ಡುಲಕಣಾಪಿ ಮಕ್ಖಿಕಾದಯೋಪಿ ಹೋನ್ತಿ। ಆದಿಚ್ಚಪಾಕಂ ಕತ್ವಾ
ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ
ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತ್ವಾ ನತ್ಥುಪಾನಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ವದ್ದಲಿಸಮಯೇ ಲಜ್ಜಿ ಸಾಮಣೇರೋ
ಯಥಾ ತತ್ಥ ಪತಿತತಣ್ಡುಲಕಣಾದಯೋ ನ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಏವಂ ಸಾಮಿಸಪಾಕಂ ಮೋಚೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ
ವಿಲೀಯಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಪುನ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸತ್ತಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ।

ತೇಲೇಸು ತಿಲತೇಲಂ ತಾವ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ
ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪನಸ್ಸ
ಭಾಜನಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಂ
ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪುರೇಭತ್ತಂ ತಿಲೇ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ಹೋತಿ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।
ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ತಿಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಮೇವ,
ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು
ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಕತಿಲೇಹಿ ಕತತೇಲೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಿಲೇ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಾ ತಿಲಪಿಟ್ಠಂ ವಾ
ಸೇದೇತ್ವಾ ಉಣ್ಹೋದಕೇನ ವಾ ತೇಮೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ
ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಅತ್ತನಾ ಕತತೇಲಂ ಪನ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತತ್ತಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ
ವಟ್ಟತಿ। ಸಾಮಂಪಕ್ಕತ್ತಾ ಸಾಮಿಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ,
ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಪನ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ,
ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಯದಿ ಪನ ಅಪ್ಪಂ
ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಹೋತಿ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಣಮತ್ತಂ, ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸಾಮಪಾಕಗಣನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ।
ಸಾಸಪತೇಲಾದೀಸುಪಿ ಅವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇಸು ಅವತ್ಥುಕತಿಲತೇಲೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

ಸಚೇ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಂ
ಸಾಸಪಾದೀನಂ ಚುಣ್ಣೇಹಿ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೇನ ಸಕ್ಕಾ ತೇಲಂ ಕಾತುಂ, ತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ।
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾಸಪಮಧುಕಚುಣ್ಣಾದೀನಿ ಸೇದೇತ್ವಾ ಏರಣ್ಡಕಟ್ಠೀನಿ ಚ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏವ ತೇಲಂ
ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ತೇಲಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।
ವತ್ಥೂನಂ ಯಾವಜೀವಿಕತ್ತಾ ಪನ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ। ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಉಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಕತಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।

ತೇಲಕರಣತ್ಥಾಯ ಸಾಸಪಮಧುಕಏರಣ್ಡಕಟ್ಠೀನಿ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತಂ
ತೇಲಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ। ದುತಿಯದಿವಸೇ ಕತಂ ಛಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ। ತತಿಯದಿವಸೇ ಕತಂ ಪಞ್ಚಾಹಂ
ವಟ್ಟತಿ। ಚತುತ್ಥ-ಪಞ್ಚಮ-ಛಟ್ಠಸತ್ತಾಮದಿವಸೇ ಕತಂ ತದಹೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಯಾವ ಅರುಣಸ್ಸ
ಉಗ್ಗಮನಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಅಟ್ಠಮೇ ದಿವಸೇ ಕತಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ।
ಅನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯತ್ತಾ ಪನ ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇಪಿ ನ ಕರೋತಿ, ತೇಲತ್ಥಾಯ
ಗಹಿತಸಾಸಪಾದೀನಂ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮನೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಅನಾಗತಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ
ನಾಳಿಕೇರನಿಮ್ಬಕೋಸಮ್ಬಕಕರಮನ್ದಅತಸೀಆದೀನಂ ತೇಲಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಸತ್ತಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ। ಅಯಮೇತೇಸು ವಿಸೇಸೋ। ಸೇಸಂ ಯಾವಕಾಲಿಕವತ್ಥುಂ
ಯಾವಜೀವಿಕವತ್ಥುಞ್ಚ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ
ಸಾಮಂಪಾಕಸವತ್ಥುಕಪುರೇಭತ್ತಪಚ್ಛಾಭತ್ತಪಟಿಗ್ಗಹಿತಉಗ್ಗಹಿತಕವತ್ಥುವಿಧಾನಂ ಸಬ್ಬಂ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೬೨೩. ವಸಾತೇಲನ್ತಿ
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ಅಚ್ಛವಸಂ, ಮಚ್ಛವಸಂ, ಸುಸುಕಾವಸಂ,
ಸೂಕರವಸಂ, ಗದ್ರಭವಸ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೨) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತವಸಾನಂ ತೇಲಂ। ಏತ್ಥ ಚ
‘‘ಅಚ್ಛವಸ’’ನ್ತಿ ವಚನೇನ ಠಪೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸವಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನ ವಸಾ
ಅನುಞ್ಞಾತಾ। ಮಚ್ಛಗ್ಗಹಣೇನ ಚ ಸುಸುಕಾಪಿ ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾಳಮಚ್ಛತ್ತಾ ಪನ ವಿಸುಂ
ವುತ್ತಂ। ಮಚ್ಛಾದಿಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನಂ ವಸಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ।
ಮಂಸೇಸು ಹಿ ದಸಮನಉಸ್ಸ-ಹತ್ಥಿ-ಅಸ್ಸ-ಸುನಖ-ಅಹಿ-ಸೀಹ-ಬ್ಯಗ್ಘ-ದೀಪಿ-ಅಚ್ಛ-ತರಚ್ಛಾನಂ
ಮಂಸಾನಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾನಿ। ವಸಾಸು ಏಕಾ ಮನುಸ್ಸವಸಾವ। ಖೀರಾದೀಸು ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತವಸಾತೇಲಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ
ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಸುಖುಮರಜಸದಿಸಂ ಮಂಸಂ ವಾ ನ್ಹಾರು ವಾ ಅಟ್ಠಿ ವಾ
ಲೋಹಿತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ। ಸಚೇ ಪನ ವಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಕರೋತಿ,
ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ । ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಕಾಲೇ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ ತೇಲಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ
(ಮಹಾವ॰ ೨೬೨)। ತತ್ರಾಪಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಮೇವ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪನ
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತುಂ ವಾ ಕಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ವಿಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಿಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ
ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ದುಕ್ಕಟಾನಂ। ಕಾಲೇ ಚೇ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಿಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ,
ಆಪತ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ದುಕ್ಕಟಾನಂ। ಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ
ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ। ಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ,
ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ।

ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಂ ಪನ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸಪ್ಪಿನವನೀತವಸಾನಿ
ಏಕತೋ ಪಚಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ,
ಆವುಸೋ’’ತಿ। ಥೇರೋ ಕಿರೇತ್ಥ ಪಕ್ಕತೇಲಕಸಟೇ ವಿಯ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ। ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿ
ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಭನ್ತೇ, ನವನೀತೇ ದಧಿಗುಳಿಕಾ ವಾ ತಕ್ಕಬಿನ್ದು ವಾ ಹೋತಿ, ಏತಂ
ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏತಮ್ಪಿ, ಆವುಸೋ, ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ತತೋ ನಂ ಆಹಂಸು – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏಕತೋ
ಪಚಿತ್ವಾ ಸಂಸಟ್ಠಾನಿ ತೇಜವನ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ರೋಗಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೀ’’ತಿ?
‘‘ಸಾಧಾವುಸೋ’’ತಿ ಥೇರೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ।

ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ – ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸವಸಾ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರಾ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ
ಪನ ‘‘ಇದಂ ಕಿ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ನನು ವಾತಾಬಾಧಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಪಞ್ಚಮೂಲಕಸಾವಯಾಗುಯಂ ಅಚ್ಛಸೂಕರತೇಲಾದೀನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತಿ, ಸಾ
ತೇಜುಸ್ಸದತ್ತಾ ರೋಗಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ।

ಮಧು ನಾಮ ಮಕ್ಖಿಕಾಮಧೂತಿ
ಮಧುಕರೀಹಿ ನಾಮ ಮಧುಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಖುದ್ದಕಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಭಮರಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಚ ಕತಂ ಮಧು। ತಂ
ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ
ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಸಚೇ ಸಿಲೇಸಸದಿಸಂ
ಮಹಾಮಧುಂ ಖಣ್ಡಂ ಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ಇತರಂ ವಾ ನಾನಾಭಾಜನೇಸು, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ। ಸಚೇ ಏಕಮೇವ ಖಣ್ಡಂ, ಏಕಭಾಜನೇ ವಾ ಇತರಂ ಏಕಮೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ।
ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಅರುಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಮಧುಪಟಲಂ ವಾ ಮಧುಸಿತ್ಥಕಂ ವಾ ಸಚೇ ಮಧುನಾ ಅಮಕ್ಖಿತಂ
ಪರಿಸುದ್ಧಂ, ಯಾವಜೀವಿಕಂ। ಮಧುಮಕ್ಖಿತಂ ಪನ ಮಧುಗತಿಕಮೇವ। ಚೀರಿಕಾ ನಾಮ ಸಪಕ್ಖಾ
ದೀಘಮಕ್ಖಿಕಾ, ತುಮ್ಬಲನಾಮಿಕಾ ಚ ಅಟ್ಠಿಪಕ್ಖಾ ಕಾಳಮಹಾಭಮರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಆಸಯೇಸು
ನಿಯ್ಯಾಸಸದಿಸಂ ಮಧು ಹೋತಿ, ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ।

ಫಾಣಿತಂ ನಾಮ ಉಚ್ಛುಮ್ಹಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ
ಉಚ್ಛುರಸಂ ಉಪಾದಾಯ ಅಪಕ್ಕಾ ವಾ ಅವತ್ಥುಕಪಕ್ಕಾ ವಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅವತ್ಥುಕಾ ಉಚ್ಛುವಿಕತಿ
ಫಾಣಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಂ ಫಾಣಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ
ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಬಹೂ ಪಿಣ್ಡಾ ಚುಣ್ಣೇತ್ವಾ
ಏಕಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಘನಸನ್ನಿವೇಸಾ, ಏಕಮೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಘರಧೂಪನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ
ಅಪರಿಸ್ಸಾವಿತಉಚ್ಛುರಸೇನ ಕತಫಾಣಿತಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ, ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।
ಸಯಂಕತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ
ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಅಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಕತಮ್ಪಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಮೇವ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ।
ಏಸ ನಯೋ ಉಚ್ಛುಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತಫಾಣಿತೇಪಿ। ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪನ
ಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇನ ಕತಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ। ಸಯಂಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ
ನಿರಾಮಿಸಮೇವ। ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಕತಂ ಪನ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ಸತ್ತಾಹಂ
ವಟ್ಟತಿ। ಉಗ್ಗಹಿತಕಕತಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ। ‘‘ಝಾಮಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ
ವಾ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏತಂ
ಸವತ್ಥುಕಪಕ್ಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ನೋ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ನೋವಟ್ಟನಕಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ। ಸೀತುದಕೇನ ಕತಂ ಮಧುಕಪುಪ್ಫಫಾಣಿತಂ
ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ।
ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಖೀರಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಂ ಮಧುಕಫಾಣಿತಂ
ಯಾವಕಾಲಿಕಂ। ಖಣ್ಡಸಕ್ಖರಂ ಪನ ಖೀರಜಲ್ಲಿಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸೋಧೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತಿ।
ಮಧುಕಪುಪ್ಫಂ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಅಲ್ಲಂ ವಟ್ಟತಿ, ಭಜ್ಜಿತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ
ತಿಲಾದೀಹಿ ಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಅಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ। ಯದಿ ಪನ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮೇರಯತ್ಥಾಯ ಯೋಜೇನ್ತಿ, ಯೋಜಿತಂ ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ
ವಟ್ಟತಿ। ಕದಲೀ-ಖಜ್ಜೂರೀ-ಅಮ್ಬ-ಲಬುಜ-ಪನಸ-ಚಿಞ್ಚಾದೀನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಫಲಾನಂ ಫಾಣಿತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಮೇವ। ಮರಿಚಪಕ್ಕೇಹಿ ಫಾಣಿತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ।

ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಸಚೇಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕ ಘಟೇ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಾನಿ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ ,
ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಏಕಮೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ವಿನಿಭುತ್ತೇಸು ಪಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ।
ಸತ್ತಾಹಂ ಪನ ಅನತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾ ಗಿಲಾನೇನಪಿ ಅಗಿಲಾನೇನಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಯಥಾಸುಖಂ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ಸತ್ತವಿಧಞ್ಹಿ ಓದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ – ಬ್ಯಾಧಿಓದಿಸ್ಸಂ, ಪುಗ್ಗಲೋದಿಸ್ಸಂ, ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ, ಸಮಯೋದಿಸ್ಸಂ, ದೇಸೋದಿಸ್ಸಂ, ವಸೋದಿಸ್ಸಂ, ಭೇಸಜ್ಜೋದಿಸ್ಸನ್ತಿ।

ತತ್ಥ ಬ್ಯಾಧಿಓದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಮನುಸ್ಸಿಕಾಬಾಧೇ ಆಮಕಮಂಸಂ ಆಮಕಲೋಹಿತ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೪)
ಏವಂ ಬ್ಯಾಧಿಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ತೇನೇವ ಆಬಾಧೇನ ಆಬಾಧಿಕಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ನ
ಅಞ್ಞಸ್ಸ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಕಾಲೇಪಿ ವಿಕಾಲೇಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।

ಪುಗ್ಗಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರೋಮನ್ಥಕಸ್ಸ ರೋಮನ್ಥನಂ। ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಹಿಮುಖದ್ವಾರಂ
ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೨೭೩) ಏವಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಂ,
ತಂ ತಸ್ಸೇವ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ।

ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾವಿಕಟಾನಿ ದಾತುಂ – ಗೂಥಂ, ಮುತ್ತಂ, ಛಾರಿಕಂ,
ಮತ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೮) ಏವಂ ಅಹಿನಾ ದಟ್ಠಕಾಲಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ
ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ।

ಸಮಯೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ – ‘‘ಗಣಭೋಜನೇ
ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ॰ ೨೧೭) ನಯೇನ ತಂ ತಂ ಸಮಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಾ
ಅನಾಪತ್ತಿಯೋ, ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸಮಯೇ ಅನಾಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞದಾ।

ದೇಸೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ –
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವರೂಪೇಸು ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ವಿನಯಧರಪಞ್ಚಮೇನ ಗಣೇನ
ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೫೯) ಏವಂ ಪಚ್ಚನ್ತದೇಸೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ
ಉಪಸಮ್ಪದಾದೀನಿ, ತಾನಿ ತತ್ಥೇವ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ।

ವಸೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೨) ಏವಂ ವಸಾನಾಮೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಂ , ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸವಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯವಸಾನಂ ತೇಲಂ ತಂತದತ್ಥಿಕಾನಂ ತೇಲಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಭೇಸಜ್ಜೋದಿಸ್ಸಂ
ನಾಮ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೬೦-೨೬೧) ಏವಂ
ಭೇಸಜ್ಜನಾಮೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ ಆಹಾರತ್ಥಂ ಫರಿತುಂ ಸಮತ್ಥಾನಿ
ಸಪ್ಪಿನವನೀತತೇಲಮಧುಫಾಣಿತನ್ತಿ। ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಯಥಾಸುಖಂ
ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸತ್ತಾಹಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ।

೬೨೪. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸಞ್ಞೀ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಸಚೇಪಿ ಸಾಸಪಮತ್ತಂ ಹೋತಿ ಸಕಿಂ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ಸಾಯನಮತ್ತಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಮೇವ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ।

ನ ಕಾಯಿಕೇನ ಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ಕಾಯೋ ವಾ ಕಾಯೇ ಅರು ವಾ ನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ। ತೇಹಿ ಮಕ್ಖಿತಾನಿ
ಕಾಸಾವಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಉಪಾಹನಪಾದಕಥಲಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿಪಿ ಅಪರಿಭೋಗಾನಿ।
‘‘ದ್ವಾರವಾತಪಾನಕವಾಟೇಸುಪಿ ಹತ್ಥೇನ ಗಹಣಟ್ಠಾನಂ ನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಕಸಾವೇ ಪನ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಕವಾಟಾನಿ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ।

ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತೀತಿ
ಸತ್ತಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಪ್ಪಿಞ್ಚ ತೇಲಞ್ಚ ವಸಞ್ಚ ಮುದ್ಧನಿತೇಲಂ ವಾ ಅಬ್ಭಞ್ಜನಂ ವಾ ಮಧುಂ
ಅರುಮಕ್ಖನಂ ಫಾಣಿತಂ ಘರಧೂಪನಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ। ಸಚೇ ಅಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಂ
ಅನಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಭಾಜನೇ ಆಕಿರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಭಾಜನೇ ಚೇ ಸುಖುಮಂ ಛಿದ್ದಂ ಪವಿಟ್ಠಂ
ಪವಿಟ್ಠಂ ತೇಲಂ ಪುರಾಣತೇಲೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರೀಯತಿ, ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ಅಥ ಮಹಾಮುಖಂ
ಹೋತಿ, ಸಹಸಾವ ಬಹುತೇಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪುರಾಣತೇಲಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ
ನತ್ಥಿ। ಅಧಿಟ್ಠಿತಗತಿಕಮೇವ ಹಿ ತಂ ಹೋತಿ, ಏತೇನ ನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಭಾಜನೇ
ಅನಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಾಕಿರಣಮ್ಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೬೨೫. ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ
ಏತ್ಥ ಸಚೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸನ್ತಕಂ ಏಕೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಅವಿಭತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ
ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಸಚೇ ಯೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಸೋ
ಇತರಂ ಭಣತಿ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ತೇಲಂ ಸತ್ತಾಹಮತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ತ್ವ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ಚ
ಪರಿಭೋಗಂ ನ ಕರೋತಿ, ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ಆಪತ್ತಿ । ಕಸ್ಮಾ? ಯೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತತ್ತಾ, ಇತರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ।

ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ಅಪರಿಭೋಗಂ ಹೋತಿ। ಚತ್ತೇನಾತಿಆದೀಸು
ಯೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಚತ್ತಞ್ಚ ವನ್ತಞ್ಚ ಮುತ್ತಞ್ಚ ಹೋತಿ, ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಚತ್ತಂ
ವನ್ತಂ ಮುತ್ತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನಪೇಕ್ಖೋತಿ ವುಚ್ಚತ್ತಿ, ಏವಂ
ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ಕಸ್ಮಾ ವುತ್ತಂ? ‘‘ಏವಂ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ
ಪನಾಹ – ‘‘ನಯಿದಂ ಯಾಚಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ದಿನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ಪುನ ಪರಿಭೋಗೇ
ಆಪತ್ತಿಯೇವ ನತ್ಥಿ। ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪರಿಭೋಗೇ ಅನಾಪತ್ತಿದಸ್ಸನತ್ಥಮಿದಂ
ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ದಿನ್ನಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರೋ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ವಾ
ಅನಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನತ್ಥುಕಮ್ಮತ್ಥಂ ದದೇಯ್ಯ, ಗಹೇತ್ವಾ ನತ್ಥುಕಮ್ಮಂ
ಕಾತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಾತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ –
‘‘ಅತ್ಥಿ ತೇ, ಸಾಮಣೇರ, ತೇಲ’’ನ್ತಿ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ। ‘‘ಆಹರ, ಥೇರಸ್ಸ
ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಅಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ,

ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೪. ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೨೬. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾತಿ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ ವಿಸಾಖಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ (ಮಹಾವ॰ ೩೪೯ ಆದಯೋ) ಅನುಞ್ಞಾತಾ। ಪಟಿಕಚ್ಚೇವಾತಿ ಪುರೇಯೇವ।

೬೨೭. ಮಾಸೋ ಸೇಸೋ ಗಿಮ್ಹಾನನ್ತಿ ಚತುನ್ನಂ ಗಿಮ್ಹಮಾಸಾನಂ ಏಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಮಾಸೋ ಸೇಸೋ। ಕತ್ವಾತಿ ಸಿಬ್ಬನರಜನಕಪ್ಪಪರಿಯೋಸಾನೇನ ನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ। ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ಏಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಸಮಯೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ದ್ವೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ।

ಅತಿರೇಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇತಿ ಗಿಮ್ಹಾನನಾಮಕೇ ಅತಿರೇಕಮಾಸೇ ಸೇಸೇ।

ಅತಿರೇಕದ್ಧಮಾಸೇ ಸೇಸೇ ಗಿಮ್ಹಾನೇ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತೀತಿ
ಏತ್ಥ ಪನ ಠತ್ವಾ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ಪರಿಯೇಸನಕ್ಖೇತ್ತಂ ಕರಣಕ್ಖೇತ್ತಂ ನಿವಾಸನಕ್ಖೇತ್ತಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾನಕ್ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಖೇತ್ತಂ, ಕುಚ್ಛಿಸಮಯೋ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೋತಿ ದುವಿಧೋ
ಸಮಯೋ, ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯಚತುಕ್ಕಂ ಕುಚ್ಛಿಸಮಯಚತುಕ್ಕನ್ತಿ ದ್ವೇ ಚತುಕ್ಕಾನಿ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ।

ತತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ಯಾವ ಕಾಳಪಕ್ಖುಪೋಸಥಾ, ಅಯಮೇಕೋ ಅದ್ಧಮಾಸೋ ಪರಿಯೇಸನಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚೇವ ಕರಣಕ್ಖೇತ್ತಞ್ಚ।
ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಅಲದ್ಧಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ಲದ್ಧಂ ಕಾತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ,
ನಿವಾಸೇತುಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಕಾಳಪಕ್ಖುಪೋಸಥಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ
ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮಾ, ಅಯಮೇಕೋ ಅದ್ಧಮಾಸೋ
ಪರಿಯೇಸನಕರಣನಿವಾಸನಾನಂ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತಂ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ಕಾತುಂ
ನಿವಾಸೇತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ
ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸಾ
ಪರಿಯೇಸನಕರಣನಿವಾಸನಾಧಿಟ್ಠಾನಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಖೇತ್ತಂ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ ಅಲದ್ಧಂ
ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ಲದ್ಧಂ ಕಾತುಂ ನಿವಾಸೇತುಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ। ಇದಂ ತಾವ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ
ಖೇತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ
ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ಮಾಸಾ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೋ ನಾಮ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ ‘‘ಕಾಲೋ
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸತುಪ್ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
‘‘ದೇಥ ಮೇ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ
ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸತುಪ್ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾವ
ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ । ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಪರಿವಾರೇ –

‘‘ಮಾತರಂ ಚೀವರಂ ಯಾಚೇ, ನೋ ಚ ಸಙ್ಘೇ ಪರಿಣತಂ।

ಕೇನಸ್ಸ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ ಚ ಞಾತಕೇ।

ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೮೧)।

ಅಯಞ್ಹಿ ಪಞ್ಹೋ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋತಿ। ಏವಂ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯಚತುಕ್ಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಜೇಟ್ಠಮೂಲಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಾ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಪಾಟಿಪದದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ
ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ ಕುಚ್ಛಿಸಮಯೋ ನಾಮ। ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅನ್ತರೇ
ವುತ್ತನಯೇನ ಸತುಪ್ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ
ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಯೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಂ
ದೇನ್ತಿ, ಇಮೇ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ,
ತೇಸು ಸತುಪ್ಪಾದಕರಣಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ। ವಿಞ್ಞತಿಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಇದಂ ಪನ ಪಕತಿಯಾ
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕದಾಯಕೇಸುಪಿ ಹೋತಿಯೇವ। ವುತ್ತನಯೇನೇವ
ಸತುಪ್ಪಾದಂ ಕತ್ವಾ ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ
ಅನಾಪತ್ತಿ। ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾತಕವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ
ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ ದೇಥ ಮೇ’’ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ಪರಿಯೇಸನಕಾಲೇ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೇಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಕುಚ್ಛಿಸಮಯಚತುಕ್ಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ನಗ್ಗೋ ಕಾಯಂ ಓವಸ್ಸಾಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ
ಏತ್ಥ ಉದಕಫುಸಿತಗಣನಾಯ ಅಕತ್ವಾ ನ್ಹಾನಪರಿಯೋಸಾನವಸೇನ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟೇನ
ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿವಟಙ್ಗಣೇ ಆಕಾಸತೋ ಪತಿತಉದಕೇನೇವ ನ್ಹಾಯನ್ತೋ।
ನ್ಹಾನಕೋಟ್ಠಕವಾಪಿಆದೀಸು ಘಟೇಹಿ ಆಸಿತ್ತಉದಕೇನ ವಾ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ।

ವಸ್ಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢಿಯತೀತಿ ಏತ್ಥ
ಸಚೇ ಕತಪರಿಯೇಸಿತಾಯ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾಯ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮ ಮಾಸಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಪುನ
ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಠಮಮಾಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಮಾಸಮೇವ ಕರೋನ್ತಿ,
ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ। ಅನಧಿಟ್ಠಿತಾ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಾ ದ್ವೇ ಮಾಸೇ
ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ, ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ
ಸತಿಸಮ್ಮೋಸೇನ ವಾ ಅಪ್ಪಹೋನಕಭಾವೇನ ವಾ ಅಕತಾ ಹೋತಿ, ತೇ ಚ ದ್ವೇ ಮಾಸೇ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಚ
ಚಾತುಮಾಸನ್ತಿ ಛ ಮಾಸೇ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಕತ್ತಿಕಮಾಸೇ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರೀಯತಿ,
ಅಪರೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಲಭತಿ, ಏವಂ ದಸ ಮಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ। ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಸತಿಯಾ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ
ಮೂಲಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕಮಾಸನ್ತಿ ಏವಂ ಏಕಾದಸ ಮಾಸೇ
ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಏಕಾಹದ್ವೀಹಾದಿವಸೇನ ಯಾವ ದಸಾಹಾನಾಗತಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ
ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಾ ಲದ್ಧಾ ಚೇವ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ, ಕದಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾತಿ ಏತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು
ನ ವಿಚಾರಿತಂ। ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ
ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಟ್ಠಿತಾ ತದಹೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ದಸಾಹೇ
ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಮೇತಬ್ಬಾತಿ ಅಯಂ ನೋ ಅತ್ತನೋಮತಿ। ಕಸ್ಮಾ?
‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ; ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ
ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ, ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೮) ಹಿ
ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕತೋ ಪುಬ್ಬೇ ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ
ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೬೨) ಚ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ಏಕಾಹದ್ವೀಹಾದಿವಸೇನ
ಯಾವ ದಸಾಹಾನಾಗತಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಾ ಲದ್ಧಾ ಚೇವ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಚ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ವಾ ತದಹು ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ದಸಾಹೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ
ಚೀವರಕಾಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಮೇತಬ್ಬಾ।

ತತ್ಥ ಸಿಯಾ ‘‘ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ‘‘ಚಾತುಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಯದಾ ವಾ ತದಾ
ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಯದಿ ಏವಂ, ‘‘ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ಯಾವ ಆಬಾಧಾ
ಅಧಿಟ್ಠಾತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಸಾಪಿ, ಚ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಾ ಸಿಯಾ। ಏವಞ್ಚ ಸತಿ
‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ವಿರುಜ್ಝತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾವುತ್ತಮೇವ
ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಅಚಲಂ ಕಾರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ। ಅಪಿಚ ಕುರುನ್ದಿಯಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾವಸಾನೇ
ವುತ್ತಂ – ‘‘ಕದಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ? ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ನಿಟ್ಠಿತಾ ಪನ
ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅನ್ತೋದಸಾಹೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ। ಯದಿ ನಪ್ಪಹೋತಿ ಯಾವ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ
ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತೀ’’ತಿ।

೬೩೦. ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಸ್ಸಾತಿ
ಏತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತೇಸಞ್ಹಿ ನಗ್ಗಾನಂ ಕಾಯೋವಸ್ಸಾಪನೇ
ಅನಾಪತ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಮಹಗ್ಘವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಚೋರುಪದ್ದವೋ ಆಪದಾ ನಾಮ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ , ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೫. ಚೀವರಅಚ್ಛಿನ್ದನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೩೧. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಚೀವರಅಚ್ಛಿನ್ದನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಯಮ್ಪಿ ತ್ಯಾಹನ್ತಿ ಯಮ್ಪಿ ತೇ ಅಹಂ। ಸೋ ಕಿರ ‘‘ಮಮ ಪತ್ತಚೀವರಉಪಾಹನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಾನಿ ವಹನ್ತೋ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅದಾಸಿ। ತೇನೇವಮಾಹ। ಅಚ್ಛಿನ್ದೀತಿ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಗಹಿತತ್ತಾ ಪನಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ ನತ್ಥಿ, ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ಗಹಿತತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಾ।

೬೩೩. ಸಯಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದತಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ
ಏಕಂ ಚೀವರಂ ಏಕಾಬದ್ಧಾನಿ ಚ ಬಹೂನಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ಏಕಾ ಆಪತ್ತಿ। ಏಕತೋ ಅಬದ್ಧಾನಿ ವಿಸುಂ
ವಿಸುಂ ಠಿತಾನಿ ಚ ಬಹೂನಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ‘‘ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಆಹರ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಆಹರಾ’’ತಿ
ಏವಂ ಆಹರಾಪಯತೋ ಚ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ। ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಆಹರಾ’’ತಿ
ವದತೋಪಿ ಏಕವಚನೇನೇವ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

ಅಞ್ಞಂ ಆಣಾಪೇತಿ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾತಿ
‘‘ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇತಿ, ಏಕಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ಆಣತ್ತೋ ಬಹೂನಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏಕಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಗಣ್ಹ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವದತೋ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವದತೋ ಏಕವಾಚಾಯ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ।

೬೩೪. ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ
ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಚಿಮ್ಪಿ। ವೇಠೇತ್ವಾ
ಠಪಿತಸೂಚೀಸುಪಿ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಾನಿ। ಸಿಥಿಲವೇಠಿತಾಸು ಏವಂ। ಗಾಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ
ಬದ್ಧಾಸು ಪನ ಏಕಮೇವ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ। ಸೂಚಿಘರೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಿಥಿಲಬದ್ಧ ಗಾಳ್ಹಬದ್ಧೇಸು ತಿಕಟುಕಾದೀಸು ಭೇಸಜ್ಜೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

೬೩೫. ಸೋ ವಾ ದೇತೀತಿ
‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಇದಂ ಸಾರುಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವಾ ದೇತಿ, ಅಥ ವಾ ಪನ ‘‘ಆವುಸೋ,
ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ,
ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ ನ ವತ್ತಂ ಕರೋಸಿ, ನ
ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಾಸಿ, ನ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಾಸೀ’’ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ,
ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ ಭಣಥ, ಇದಂ ವೋ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಸೋ ವಾ ದೇತಿ।
ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಂ ವಾ ಪನ ದಹರಂ ‘‘ನಿವತ್ತೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಸೋ ನ ನಿವತ್ತತಿ। ಚೀವರಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ರುನ್ಧಥಾತಿ, ಏವಂ ಚೇ ನಿವತ್ತತಿ, ಸಾಧು। ಸಚೇ ‘‘ಪತ್ತಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ
ತುಮ್ಹೇ ಭಣಥ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ। ಏವಮ್ಪಿ ಸೋ ವಾ ದೇತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ
‘‘ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ
ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಚರಸೀ’’ತಿ ವದತಿ। ಇತರೋ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ,
ಏವಮ್ಪಿ ಸೋ ವಾ ದೇತಿ। ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ
ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ। ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಧಮ್ಮಂ
ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಅವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ,
ವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ। ಆಹರಾಪೇತುಂ
ಪನ ವಟ್ಟತಿ। ಚಜಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।
ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ
ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ, ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ,
ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ದುಕ್ಖವೇದನನ್ತಿ।

ಚೀವರಅಚ್ಛಿನ್ದನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೬. ಸುತ್ತವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೩೬. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಸುತ್ತವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಖೋಮನ್ತಿ ಖೋಮವಾಕೇಹಿ ಕತಸುತ್ತಂ। ಕಪ್ಪಾಸಿಕನ್ತಿ ಕಪ್ಪಾಸತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ। ಕೋಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಕೋಸಿಯಂಸೂಹಿ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಕತಸುತ್ತಂ। ಕಮ್ಬಲನ್ತಿ ಏಳಕಲೋಮಸುತ್ತಂ। ಸಾಣನ್ತಿ ಸಾಣವಾಕಸುತ್ತಂ। ಭಙ್ಗನ್ತಿ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ವಾಕಸುತ್ತಮೇವಾತಿ ಏಕೇ। ಏತೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಸುತ್ತಂ ಪನ ‘‘ಭಙ್ಗ’’ನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ವಾಯಾಪೇತಿ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಸಚೇ ತನ್ತವಾಯಸ್ಸ ತುರಿವೇಮಾದೀನಿ ನತ್ಥಿ, ತಾನಿ ‘‘ಅರಞ್ಞತೋ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾಸಿಂ ವಾ ಫರಸುಂ ವಾ
ನಿಸೇತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಂ ಯಂ ಉಪಕರಣತ್ಥಾಯ ವಾ ಚೀವರವಾಯನತ್ಥಾಯ ವಾ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ
ತನ್ತವಾಯಸ್ಸ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ। ದೀಘತೋ ವಿದತ್ಥಿಮತ್ತೇ ತಿರಿಯಞ್ಚ
ಹತ್ಥಮತ್ತೇ ವೀತೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ
ಪನ ‘‘ಯಾವ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ
ವುತ್ತಂ। ತಮ್ಪಿ ಇದಮೇವ ಪಮಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪಚ್ಛಿಮಞ್ಹಿ ಚೀವರಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ।

ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಸುತ್ತಂ ತಾವ ಸಾಮಂ
ವಿಞ್ಞಾಪಿತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ಸೇಸಂ ಞಾತಕಾದಿವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ। ತನ್ತವಾಯೋಪಿ
ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಲದ್ಧೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ, ಸೇಸೋ ಕಪ್ಪಿಯೋ। ತತ್ಥ
ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ತೇನೇವ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ,
ಏವಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ತೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಸುತ್ತಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಯದಿ
ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣೇನ ಏಕೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಸುದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೋ, ಏಕೋ
ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೋತಿ ಏವಂ ಕೇದಾರಬದ್ಧಂ ವಿಯ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇ
ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಇತರಸ್ಮಿಂ ತಥೇವ ದುಕ್ಕಟಂ। ಯದಿ ತತೋ ಊನಪರಿಚ್ಛೇದಾ ಹೋನ್ತಿ,
ಅನ್ತಮಸೋ ಅಚ್ಛಿಮಣ್ಡಲಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛೇದೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಥ
ಏಕನ್ತರಿಕೇನ ವಾ ಸುತ್ತೇನ ದೀಘತೋ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಿರಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವೀತಂ ಹೋತಿ,
ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಂ ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಯಥಾ
ಪುಬ್ಬೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಏವಂ ದುಕ್ಕಟಂ। ತೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಸುತ್ತಂ
ವಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಾ ಊನಕಾ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದಾ ಹೋನ್ತಿ,
ತೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ। ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿ। ಅಥ ಏಕನ್ತರಿಕೇನ ವಾ ಸುತ್ತೇನ ದೀಘತೋ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ತಿರಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವೀತಂ ಹೋತಿ, ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ।

ಯದಿ ಪನ ದ್ವೇ ತನ್ತವಾಯಾ ಹೋನ್ತಿ,
ಏಕೋ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಏಕೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ, ಸುತ್ತಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ತೇ ಚೇ ವಾರೇನ ವಿನನ್ತಿ,
ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ವೀತೇ ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಊನತರೇ ದುಕ್ಕಟಂ। ಇತರೇನ ವೀತೇ
ಉಭಯತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ವೇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಅಥ ಸುತ್ತಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಚೀವರಞ್ಚ ಕೇದಾರಬದ್ಧಾದೀಹಿ ಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ,
ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ವೀತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇತರೇನ ವೀತೇ ಅನಾಪತ್ತಿ।
ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ವೇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ
ದುಕ್ಕಟಂ। ಅಥ ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ, ತೇ ಚೇ ವಾರೇನ ವಿನನ್ತಿ,
ಅಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದೇಸು
ವೀತೇಸು ಪರಿಚ್ಛೇದಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಊನಕತರೇಸು ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಚ ದುಕ್ಕಟಂ।
ಕಪ್ಪಿಯತನ್ತವಾಯೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಪಮಾಣಯುತ್ತೇಸು ವಾ ಊನಕೇಸು ವಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ।
ಕಪ್ಪಿಯಸುತ್ತಮಯೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿ।

ಅಥ ಏಕನ್ತರಿಕೇನ ವಾ ಸುತ್ತೇನ ದೀಘತೋ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ತಿರಿಯಂ
ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ವಿನನ್ತಿ, ಉಭೋಪಿ ವಾ ತೇ ವೇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಿನನ್ತಿ, ಅಪರಿಚ್ಛೇದೇ
ಚೀವರೇ ಫಲಕೇ ಫಲಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ದುಕ್ಕಟಾನೀತಿ। ಅಯಂ ಪನ
ಅತ್ಥೋ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅಪಾಕಟೋ, ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ಪಾಕಟೋ। ಇಧ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನೇವ ಪಾಕಟೋ।

ಸಚೇ ಸುತ್ತಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ತನ್ತವಾಯೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯೋ
ಞಾತಕಪ್ಪವಾರಿತೋ ವಾ ಮೂಲೇನ ವಾ ಪಯೋಜಿತೋ, ವಾಯಾಪನಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ।
ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮನಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ ರಕ್ಖನ್ತೇನ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪ್ಪಮಾಣಮತ್ತೇ ವೀತೇ ತನ್ತೇ
ಠಿತಂಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ। ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇನ ನಿಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನಞ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಭವೇಯ್ಯಾತಿ। ಞಾತಕಾದೀಹಿ ತನ್ತಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದಂ ಚೀವರಂ
ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ನಿಯ್ಯಾತಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ಸಚೇ ತನ್ತವಾಯೋ ಏವಂ ಪಯೋಜಿತೋ ವಾ ಸಯಂ ದಾತುಕಾಮೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ವಾಯಿತ್ವಾ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸತೋ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

ಸಚೇ ಪನ ತನ್ತವಾಯೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ವಾಯಿತ್ವಾ ಸಾಸನಂ
ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಪೇಸಿತಭಿಕ್ಖು ಪನ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ
ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ
ನಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ। ಯದಾ ಪನ ತೇನ ಪೇಸಿತೋಯೇವ ಆರೋಚೇತಿ, ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

ಸಚೇ ತನ್ತವಾಯೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ವಾಯಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ
ಹತ್ಥೇ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಭಿಕ್ಖು ಪನ ಅತ್ತನೋ
ಪರಿವೇಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಣತಿ
‘‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧುನಾ ಆಭತಂ ಚೀವರಂ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಕುಹಿಂ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರ’’ನ್ತಿ?
‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪೇಸಿತ’’ನ್ತಿ। ಏತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ। ಯದಾ ಪನ ಸೋ
ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಂ ದೇತಿ, ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ
ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಸಚೇ ಪನ ವಾಯಾಪನಮೂಲಂ ಅದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಯಾವ ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅವಸಿಟ್ಠಂ,
ತಾವ ರಕ್ಖತಿ।

೬೪೦. ಅನಾಪತ್ತಿ ಚೀವರಂ ಸಿಬ್ಬೇತುನ್ತಿ ಚೀವರಸಿಬ್ಬನತ್ಥಾಯ ಸುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಯೋಗೇತಿಆದೀಸುಪಿ ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಭುಮ್ಮವಚನಂ, ಆಯೋಗಾದಿನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಸುತ್ತವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೭. ಮಹಾಪೇಸಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೪೧. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಮಹಾಪೇಸಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಸುತ್ತಂ ಧಾರಯಿತ್ವಾತಿ ಸುತ್ತಂ ತುಲೇತ್ವಾ ಪಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ। ಅಪ್ಪಿತನ್ತಿ ಘನಂ। ಸುವೀತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ವೀತಂ, ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ವೀತಂ। ಸುಪ್ಪವಾಯಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಪವಾಯಿತಂ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ತನ್ತೇ ಪಸಾರಿತಂ। ಸುವಿಲೇಖಿತನ್ತಿ ಲೇಖನಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ವಿಲಿಖಿತಂ। ಸುವಿತಚ್ಛಿತನ್ತಿ ಕೋಚ್ಛೇನ ಸುಟ್ಠು ವಿತಚ್ಛಿತಂ, ಸುನಿದ್ಧೋತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಬದ್ಧನ್ತಿ ವೇಕಲ್ಲಂ । ತನ್ತೇತಿ ತನ್ತೇ ದೀಘತೋ ಪಸಾರಣೇಯೇವ ಉಪನೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

೬೪೨. ತತ್ರ ಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಯತ್ರ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ತೇ ತನ್ತವಾಯಾ ತತ್ರ। ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಸಿಟ್ಠಂ ಕಪ್ಪಂ ಅಧಿಕವಿಧಾನಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಯೇನಾಕಾರೇನ ವಿಕಪ್ಪಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇದಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಭಣತೀತಿ ಧಮ್ಮಕಥಮ್ಪಿ ಕಥೇತಿ, ‘‘ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಆಯತಂ ವಾ ವಿತ್ಥತಂ ವಾ ಅಪ್ಪಿತಂ ವಾ’’ತಿ ಸುತ್ತವಡ್ಢನಆಕಾರಮೇವ ದಸ್ಸೇತಿ।

ಪುಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪವಾರಿತೋತಿ ಚೀವರಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪವಾರಿತೋ ಹುತ್ವಾ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ,

ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಮಹಾಪೇಸಕಾರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೪೬-೯. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ದಸಾಹಾನಾಗತನ್ತಿ
ದಸ ಅಹಾನಿ ದಸಾಹಂ, ತೇನ ದಸಾಹೇನ ಅನಾಗತಾ ದಸಾಹಾನಾಗತಾ, ದಸಾಹೇನ ಅಸಮ್ಪತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ,
ತಂ ದಸಾಹಾನಾಗತಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗವಸೇನ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ
‘‘ದಸಾಹಾನಾಗತಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪವಾರಣಾಯಾತಿ ಇದಂ ಪನ ಯಾ ಸಾ ದಸಾಹಾನಾಗತಾತಿ ವುತ್ತಾ, ತಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ಅನುಪಯೋಗವಚನಂ।

ಕತ್ತಿಕತೇಮಾಸಿಕಪುಣ್ಣಮನ್ತಿ
ಪಠಮಕತ್ತಿಕತೇಮಾಸಿಕಪುಣ್ಣಮಂ। ಇಧಾಪಿ ಪಠಮಪದಸ್ಸ ಅನುಪಯೋಗತ್ತಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ
ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ‘‘‘ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಠಮಮಹಾಪವಾರಣಾ
ದಸಾಹಾನಾಗತಾ’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಚೇಪಿ ತಾನಿ ದಿವಸಾನಿ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ‘ಅಚ್ಚೇಕಂ ಇದ’ನ್ತಿ ಜಾನಮಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ
ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ತೇನ ಪವಾರಣಾಮಾಸಸ್ಸ ಜುಣ್ಹಪಕ್ಖಪಞ್ಚಮಿತೋ ಪಠಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ
ಚೀವರಸ್ಸ ನಿಧಾನಕಾಲೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಹೋತಿ। ಕಾಮಞ್ಚೇಸ ‘‘ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ
ಧಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾವ ಸಿದ್ಧೋ, ಅತ್ಥುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಪನ ಅಪುಬ್ಬಂ ವಿಯ ಅತ್ಥಂ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಠಪಿತಂ।

ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರನ್ತಿ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಚೀವರಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೇನಾಯ ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಸದ್ಧಾತಿ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ। ಪಸಾದೋತಿ ಇಮಿನಾ ಸುಪ್ಪಸನ್ನಾ ಬಲವಸದ್ಧಾ। ಏತಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ನಾಮಾತಿ
ಏತಂ ಇಮೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ದಾತುಕಾಮೇನ ದೂತಂ ವಾ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ
‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಆರೋಚಿತಂ ಚೀವರಂ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಂ ನಾಮ ಹೋತೀ।
ಛಟ್ಠಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಚೀವರಮ್ಪಿ ಏತಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿಯೇವ।

ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬನ್ತಿ
ಕಿಞ್ಚಿ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ। ಕಸ್ಮಾ ಏತಂ ವುತ್ತಂ? ಯದಿ ಹಿ ತಂ ಪುರೇ
ಪವಾರಣಾಯ ವಿಭಜನ್ತಿ। ಯೇನ ಗಹಿತಂ, ತೇನ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಪನ ಹೋತಿ, ತಂ
ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘಿಕಮೇವ ಹೋತಿ। ತತೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸುಖಂ ದಾತುಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ।

೬೫೦. ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರೇ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಞ್ಞೀತಿ
ಏವಮಾದಿ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಗಹಿತಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಸಚೇ ಪನ ಅವಿಭತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ
ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ, ಚೀವರಸಮಯಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಇತಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಸ್ಸ ದಸಾಹಂ
ಪರಿಹಾರೋ। ಅಕತಸ್ಸ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಚೀವರಸ್ಸ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ, ವಸ್ಸೇ
ಉಕ್ಕಡ್ಢಿತೇ ಛ ಮಾಸಾ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಅಪರೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸಾ। ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೇ
ದಿವಸೇ ಮೂಲಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಅಪರೋಪಿ ಏಕೋ ಮಾಸೋತಿ ಏಕಾದಸ ಮಾಸಾ ಪರಿಹಾರೋ। ಸತಿಯಾ
ಪಚ್ಚಾಸಾಯ ಮೂಲಚೀವರಸ್ಸ ಏಕೋ ಮಾಸೋ, ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸ್ಸ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕೋ
ಮಾಸೋ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಏಕಾದಸದಿವಸಾಧಿಕಾ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ, ತತೋ ಪರಂ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ
ನತ್ಥೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

ಅನಚ್ಚೇಕಚೀವರೇತಿ ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸದಿಸೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಅಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೯. ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೫೨. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ ಆರಞ್ಞಕೇಸೂತಿ
ತೇ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅರಞ್ಞೇಯೇವ ವಿಹರಿಂಸು। ದುಬ್ಬಲಚೀವರತ್ತಾ ಪನ ಪಚ್ಚಯವಸೇನ
ಗಾಮನ್ತಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಿತಚೀವರಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ನಿಪ್ಪಲಿಬೋಧಾ
ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆರಞ್ಞಕೇಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ವಿಹರನ್ತಿ। ಕತ್ತಿಕಚೋರಕಾತಿ ಕತ್ತಿಕಮಾಸೇ ಚೋರಾ। ಪರಿಪಾತೇನ್ತೀತಿ ಉಪದ್ದವನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಆಧಾವಿತ್ವಾ ಉತ್ತಾಸೇನ್ತಿ ಪಲಾಪೇನ್ತಿ। ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುನ್ತಿ
ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ। ಭಗವಾ ಯಸ್ಮಾ ಪಚ್ಚಯಾ ನಾಮ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ದುಲ್ಲಭಾ,
ಸಲ್ಲೇಖವಾ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಮಾತರಮ್ಪಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಚೀವರಗುತ್ತತ್ಥಂ
ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಅನುಜಾನಾತಿ। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ಅನುರೂಪತ್ತಾ ಅರಞ್ಞವಾಸಂ ನ
ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ।

೬೫೩. ಉಪವಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಾತಿ
ಏತ್ಥ ಉಪವಸ್ಸನ್ತಿ ಉಪವಸ್ಸ; ಉಪವಸಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿಆದೀಸು ವಿಯ
ಹಿ ಏತ್ಥ ಅನುನಾಸಿಕೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತ್ವಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಸ್ಸ ಚ
ಪದಸ್ಸ ‘‘ತಥಾರೂಪೇಸು ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನೇಸು ವಿಹರನ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಿಂ
ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ? ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತ್ವಾ ಚ ತತೋ ಪರಂ
ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಪರಿಯೋಸಾನಕಾಲಂ ಯಾನಿ ಖೋ ಪನ ತಾನಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ
ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತಾನಿ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾನಿ; ತಥಾರೂಪೇಸು ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನೇಸು ವಿಹರನ್ತೋ
ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಚೀವರಂ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯಾತಿ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ
ಯೋ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಯಾವ ಪಠಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಂ ವಸತಿ, ಸೋ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೋ
ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ಅತಿಗಹನಂ ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಚಾರಣಂ ಅಕತ್ವಾ ಪದಭಾಜನೇ ಕೇವಲಂ
ಚೀವರನಿಕ್ಖೇಪಾರಹಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸಾಪಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನೇಸು ವಿಹರನ್ತೋ’’ತಿ
ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಯಞ್ಹಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ‘‘ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾನಂ ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನೇಸು
ವಿಹರನ್ತೋ’’ತಿ ಏವರೂಪಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

ಅರಞ್ಞಲಕ್ಖಣಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನವಣ್ಣನಾಯಂ ವುತ್ತಂ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ
ಗಾಮಸ್ಸ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ
ವಿಹಾರಪರಿಕ್ಖೇಪಾ ಮಿನಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಯಂ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ
ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಭತ್ತಸಾಲಾ ವಾ ಧುವಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಬೋಧಿವಾ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ದೂರೇ ಚೇಪಿ
ಸೇನಾಸನತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಮಿನಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇಪಿ ಆಸನ್ನೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ,
ವಿಹಾರೇ ಠಿತೇಹಿ ಘರಮಾನುಸಕಾನಂ ಸದ್ದೋ ಸೂಯತಿ, ಪಬ್ಬತನದೀಆದೀಹಿ ಪನ ಅನ್ತರಿತತ್ತಾ ನ
ಸಕ್ಕಾ ಉಜುಂ ಗನ್ತುಂ, ಯೋ ಚಸ್ಸ ಪಕತಿಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇಪಿ ನಾವಾಯ ಸಞ್ಚರಿತಬ್ಬೋ, ತೇನ
ಮಗ್ಗೇನ ಗಾಮತೋ ಪಞ್ಚಧನುಸತಿಕಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಯೋ ಆಸನ್ನಗಾಮಸ್ಸ ಅಙ್ಗಸಮ್ಪಾದನತ್ಥಂ ತತೋ ತತೋ ಮಗ್ಗಂ ಪಿದಹತಿ, ಅಯಂ ‘‘ಧುತಙ್ಗಚೋರೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತಾನೀತಿ
‘‘ಸಾಸಙ್ಕಾನೀ’’ತಿ ಸಮ್ಮತಾನಿ; ಏವಂ ಸಞ್ಞಾತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ
ತಾನಿ ಸಾಸಙ್ಕಸಮ್ಮತಾನಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಆರಾಮೇ ಆರಾಮೂಪಚಾರೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ಸಹ ಪಟಿಭಯೇನ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾನಿ, ಸನ್ನಿಹಿತಬಲವಭಯಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತಾನಿ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾನಿ; ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಆರಾಮೇ ಆರಾಮೂಪಚಾರೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ಸಮನ್ತಾ ಗೋಚರಗಾಮೇ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯಾತಿ ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸಬ್ಬದಿಸಾಭಾಗೇಸು ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತೇ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಸತಿಯಾ ಅಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ।

ತತ್ರಾಯಂ ಅಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿ – ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ
ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ಇದಮೇಕಂ ಅಙ್ಗಂ। ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ವಾ ಉಪಗತೋ ಹೋತಿ
ಛಿನ್ನವಸ್ಸೋ ವಾ, ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಕತ್ತಿಕಮಾಸೋಯೇವ ಹೋತಿ, ಇದಂ ದುತಿಯಂ ಅಙ್ಗಂ।
ಕತ್ತಿಕಮಾಸತೋ ಪರಂ ನ ಲಭತಿ, ಪಞ್ಚಧನುಸತಿಕಂ ಪಚ್ಛಿಮಮೇವ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ,
ಇದಂ ತತಿಯಂ ಅಙ್ಗಂ। ಊನಪ್ಪಮಾಣೇ ವಾ ಗಾವುತತೋ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೇ ವಾ ನ ಲಭತಿ, ಯತ್ರ ಹಿ
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪುನ ವಿಹಾರಂ ಭತ್ತವೇಲಾಯಂ ಸಕ್ಕಾ ಆಗನ್ತುಂ, ತದೇವ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ।
ನಿಮನ್ತಿತೋ ಪನ ಅದ್ಧಯೋಜನಮ್ಪಿ ಯೋಜನಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತುಂ ಪಚ್ಚೇತಿ, ಇದಮಪ್ಪಮಾಣಂ।
ಸಾಸಙ್ಕಸಪ್ಪಟಿಭಯಮೇವ ಹೋತಿ, ಇದಂ ಚತುತ್ಥಂ ಅಙ್ಗಂ। ಅನಾಸಙ್ಕಅಪ್ಪಟಿಭಯೇ ಹಿ ಅಙ್ಗಯುತ್ತೇಪಿ ಸೇನಾಸನೇ ವಸನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ಲಭತೀತಿ।

ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ
ಯಾ ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಕೋಸಮ್ಬಕಸಮ್ಮುತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೭೫) ಅನುಞ್ಞಾತಾ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಮುತಿಯಾ
ಅಞ್ಞತ್ರ; ಸಚೇ ಸಾ ಲದ್ಧಾ ಹೋತಿ, ಛಾರತ್ತಾತಿರೇಕಮ್ಪಿ ವಿಪ್ಪವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಪುನ ಗಾಮಸೀಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ
ಸಚೇ ಗೋಚರಗಾಮತೋ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಸೇನಾಸನಂ; ಅಯಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಂ ಗತೋ ಹೋತಿ,
ಸೇನಾಸನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ತಮಂ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಗಾಮಸೀಮಮ್ಪಿ
ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಭಾಯಂ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಾ ವಸಿತ್ವಾ
ಚೀವರಪ್ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏವಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತತ್ಥೇವ
ಠಿತೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ, ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಸ್ಸತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ।

ಕಥಿನಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಾಯವಾಚತೋ
ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಅಕಿರಿಯಾ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಅಚಿತ್ತಕಂ,
ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ತಿಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಸಾಸಙ್ಕಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೧೦. ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

೬೫೭. ತೇನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ। ತತ್ಥ ಪೂಗಸ್ಸಾತಿ ಸಮೂಹಸ್ಸ; ಧಮ್ಮಗಣಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಯತ್ತನ್ತಿ ಪಟಿಯಾದಿತಂ। ಬಹೂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಾನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಲಾಭಮುಖಾನಿ; ನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕೇನಚಿ ಪರಿಹಾನೀತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ। ಓಣೋಜೇಥಾತಿ
ದೇಥ। ಕಿಂ ಪನೇವಂ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ನ ವಟ್ಟತಿ? ಅಯಞ್ಹಿ ಅಭಿಹಟಭಿಕ್ಖಾ
ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯತ್ತಾ ಅಭಿಹಟಪಟಿಯತ್ತೇ ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ
ಠಪಿತಭಾಗೇ ಚ ಪಯುತ್ತವಾಚಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

೬೫೮. ಸಙ್ಘಿಕನ್ತಿ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ। ಸೋ ಹಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತತ್ತಾ ಹತ್ಥಂ ಅನಾರೂಳ್ಹೋಪಿ ಏಕೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಪದಭಾಜನೇ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಂ ನಾಮ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ
ಪರಿಚ್ಚತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥುದ್ಧಾರವಸೇನ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯತೋವ ಸಙ್ಘಿಕಂ ದಸ್ಸಿತಂ। ಲಾಭನ್ತಿ ಪಟಿಲಭಿತಬ್ಬವತ್ಥುಂ ಆಹ। ತೇನೇವಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಚೀವರಮ್ಪೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಣತನ್ತಿ
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪೋಣಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಬ್ಭಾರಂ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಂ। ಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ
ಸೋ ಪರಿಣತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸ್ಸಾಮ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ನಾ ಹೋತೀ’’ತಿ
ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ।

೬೫೯. ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ
ಪರಿಣತಲಾಭಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮನಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಟಿಲಾಭೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಂ ಆರೂಳ್ಹೇ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ
ದಾತಬ್ಬಂ। ಯೋಪಿ ಆರಾಮಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಖಾದತಿ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ।
ಪರಿಣತಂ ಪನ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ವಾ ಗಿಹೀನಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತುಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ
ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ
ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ, ಏಕಂ
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚೇವ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ। ಏಸೇವ
ನಯೋ ಬಹೂಸು। ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಆಪತ್ತಿಂ, ಸುದ್ಧಿಕೇನ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ।

ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಏಕತೋ।

ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೮೦)।

ಅಯಞ್ಹಿ ಪರಿಣಾಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋ। ಯೋಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಮಯೇ
ಮಾತುಘರೇಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ,
ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಪರಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಮನುಸ್ಸಾ
‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಗಿಲಾನೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು
ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಚತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ
ಸೋ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ಆಭಟಾನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ
ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಂ ಉಪಾಸಕಾ
ವದನ್ತಿ – ‘‘ಸಙ್ಘೋಪಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದಿನ್ನಮೇವ ಲಭತಿ; ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಏವಮ್ಪಿ
ವಟ್ಟತಿ।

೬೬೦. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಸಙ್ಘಸ್ಸಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪರಿಣಾಮೇತಿ ।

ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾತಿ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೇನ, ಚೇತಿಯಸ್ಸಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ।

ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ರೋಪಿತಮಾಲಾವಚ್ಛತೋ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಮ್ಹಿ
ಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ಆರೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಏಕಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪನ ಛತ್ತಂ ವಾ ಪಟಾಕಂ ವಾ
ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಸಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣತನ್ತಿ ಅನ್ತಮಸೋ
ಸುನಖಸ್ಸಾಪಿ ಪರಿಣತಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸುನಖಸ್ಸ ಮಾ ದೇಹಿ, ಏತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ
ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಂ
ದಾತುಕಾಮಾ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದಾತುಕಾಮಾ,
ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ದಸ್ಸಾಮ; ಭಣಥ, ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇನ
ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಪನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಕತ್ಥ
ದೇಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನಯೇನೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ।

ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ – ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ
ವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ಕಿರಿಯಂ, ಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಸಚಿತ್ತಕಂ,
ಲೋಕವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ, ತಿವೇದನನ್ತಿ।

ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯ ವಿನಯಸಂವಣ್ಣನಾಯ

ಪರಿಣತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪತ್ತವಗ್ಗೋ ತತಿಯೋ।

ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಪಾರಾಜಿಕಕಣ್ಡ-ಅಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।