Free Online FOOD for MIND & HUNGER - DO GOOD 😊 PURIFY MIND.To live like free birds 🐦 🦢 🦅 grow fruits 🍍 🍊 🥑 🥭 🍇 🍌 🍎 🍉 🍒 🍑 🥝 vegetables 🥦 🥕 🥗 🥬 🥔 🍆 🥜 🎃 🫑 🍅🍜 🧅 🍄 🍝 🥗 🥒 🌽 🍏 🫑 🌳 🍓 🍊 🥥 🌵 🍈 🌰 🇧🇧 🫐 🍅 🍐 🫒Plants 🌱in pots 🪴 along with Meditative Mindful Swimming 🏊‍♂️ to Attain NIBBĀNA the Eternal Bliss.

Kushinara NIBBĀNA Bhumi Pagoda White Home, Puniya Bhumi Bengaluru, Prabuddha Bharat International.

Categories:

Search:

Archives:

Meta:

June 2013

M	T	W	T	F	S	S
« May		Jul »
	1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30

06/16/13

953 LESSON 17-06-2013 MONDAY-FREE ONLINE eNālāndā Research and Practice UNIVERSITY தமிழில் திரிபிடக மூன்று தொகுப்புகள் மற்றும் பன்னிரண்டாகவுள்ள மண்டலங்கள் சுருக்கமான வரலாற்று முன் வரலாறு ஸுத்தபிடக புத்தசமய நெறி முறைகளின் பன்னிரண்டாகவுள்ள மண்டலங்கள் புத்தசமய நெறி முறைகளின் ஒன்பது மண்டலங்கள் TIPITAKA-ஸுத்தபிடக-போதிசத்தா மேன்மை பொருந்திய நேர்த்தி வாய்ந்த மனிதர் ஸுத்த நீதி வாக்கியம்- Majjhima மத்திம Nikāya நடுத்தரமான நீள அளவு திரட்டுகள்-எல்லா களங்கங்களின் நெறி முறைக் கட்டளை ஆணை-Sabbāsava Sutta-பார்வையால் கைவிடப்படவேண்டிய நொதித்தல்கள்-தஸ்ஸனா பஹாதப்பாஸவா-(Fermentations to be abandoned by seeing) http://www.metta.lk/tipitaka/ http://www.metta.lk/tipitaka/2Sutta-Pitaka/1Digha-Nikaya/index.html 16 Mahà Parinibbàna Sutta through http://sarvajan.ambedkar.org

Filed under: General
Posted by: site admin @ 9:55 pm

953 LESSON 17-06-2013 MONDAY-FREE ONLINE eNālāndā Research and Practice UNIVERSITY

தமிழில் திரிபிடக மூன்று தொகுப்புகள்
மற்றும்
பன்னிரண்டாகவுள்ள மண்டலங்கள்
சுருக்கமான வரலாற்று முன் வரலாறு
ஸுத்தபிடக
புத்தசமய நெறி முறைகளின் பன்னிரண்டாகவுள்ள மண்டலங்கள்
புத்தசமய நெறி முறைகளின் ஒன்பது மண்டலங்கள்
TIPITAKA-ஸுத்தபிடக-போதிசத்தா மேன்மை பொருந்திய நேர்த்தி வாய்ந்த மனிதர் ஸுத்த நீதி வாக்கியம்-
Majjhima மத்திம Nikāya நடுத்தரமான நீள அளவு திரட்டுகள்-எல்லா களங்கங்களின் நெறி முறைக் கட்டளை ஆணை-Sabbāsava Sutta-பார்வையால் கைவிடப்படவேண்டிய நொதித்தல்கள்-தஸ்ஸனா பஹாதப்பாஸவா-(Fermentations to be abandoned by seeing)

http://www.metta.lk/tipitaka/
http://www.metta.lk/tipitaka/2Sutta-Pitaka/1Digha-Nikaya/index.html

Mahà
Parinibbàna Sutta

through http://sarvajan.ambedkar.org

MAY YOU BE EVER HAPPY, WELL AND SECURE !
MAY YOU LIVE LONG !
MAY ALL SENTIENT AND NON-SENTIENT BEINGS BE EVER HAPPY !
MAY YOU EVER HAVE CALM, QUIET, ALERT,ATTENTIVE AND
EQUANIMITY MIND WITH A CLEAR UNDERSTANDING THAT
EVERYTHING IS CHANGING

பார்வையால் கைவிடப்படவேண்டிய நொதித்தல்கள்

மற்றும் எந்த நொதித்தல்களை
பார்வையால் கைவிடப்படவேண்டி இருக்கிறது?இது ஓர் அறிவுறுத்தப்படாத நபரின்
நேர்வு - மேதக்கவர்களுக்கு அபிமானம் இல்லாதவர், நேர்மையான மனிதர்ளிடத்து
அபிமானம் இல்லாதவர், எந்த எண்ணத்தையும் நுணுகிக் காண கவனம் செலுத்த அருகதை
இருப்பது அல்லது எந்த எண்ணத்தையும் நுணுகிக் காண கவனம் செலுத்த அருகதை
இல்லாதது என அவர்களின் தம்மாவை நன்குணராத அல்லது கட்டுப்பாடாடற்றவர். இது
அப்படி இருத்தல், அவர் எந்த எண்ணத்தையும் நுணுகிக் காண கவனம் செலுத்த
அருகதை இருப்பதை கவனிப்பதில்லை, மற்றும் எந்த எண்ணத்தையும் நுணுகிக் காண
கவனம் செலுத்த அருகதை இல்லாததில் கவனம் செலுத்துகிறார்.

மற்றும்
எந்த தம்மங்களை, பிக்குகபிக்குகளே, மானஸிகாரண்யமற்ற (தகுதியற்ற கவனம்),
அவர் அத்தம்மங்களை மானஸிக்கிறார் (கவனம்) செய்கிறார்? ஏதாகிலும் பிறக்காத
எத்தம்மங்களை பிக்குகபிக்குகளே, மானஸிக்கிறாரோ, (கவனம்) செய்கிறாரோ.எழும்பாத காம நொதித்தல்கள் மிகுதியாகும்;
எழும்பாத வெவ்வேறான பிறப்பு அறியாமை நொதித்தல்கள் அவருக்கு எழும்,
மற்றும் எழும்பிய அறியாமை நொதித்தல்கள் அவருக்கு எழும். இத்தம்மங்கள் தான்
அவர் கவனிக்க வேண்டிய தகுதியற்ற கவனிப்பு.

மற்றும்
எந்த தம்மங்களை, பிக்குகபிக்குகளே, மானஸிகாரண்யமற்ற (தகுதியற்ற கவனம்),
அவர் அத்தம்மங்களை மானஸிக்கிறார் (கவனம்) செய்கிறார்? ஏதாகிலும் பிறக்காத
எத்தம்மங்களை பிக்குகபிக்குகளே, மானஸிக்கிறாரோ, (கவனம்)
செய்கிறாரோ.எழும்பாத காம நொதித்தல்கள் மிகுதியாகும்;
எழும்பாத வெவ்வேறான பிறப்பு அறியாமை நொதித்தல்கள் கைவிடப்படுகிறது,
மற்றும் எழும்பிய அறியாமை நொதித்தல்கள் மிகுதியாகும். இத்தம்மங்கள் தான்
அவர் கவனிக்க வேண்டிய தகுதியற்ற கவனிப்பு.

அவருடைய
மானஸிகாரண்யமற்ற (தகுதியற்ற கவனம்) தம்மங்களை, மானஸித்தல், (கவனம்)
செலுத்துதல் மற்றும் தகுதியுள்ள தம்மங்களை மானஸிக்காதது (கவனம்)
செலுத்தாததின் வழியாக எழும்பாத நொதித்தல்கள் எழும், எழும்பிய நொதித்தல்கள்
மிகுதியாகும்.

இப்படித் தான் அவர் ஒவ்வாத வகையில் கவனம்
செலுத்துகிறார்: ‘நான் கடந்த காலத்தில் இருந்தேனா? நான் கடந்த காலத்தில்
இருந்திருக்கவில்லையா? நான் கடந்த காலத்தில் என்ன வாக இருந்தேன்? நான்
கடந்த காலத்தில் எப்படி இருந்தேன்? என்ன உடையவராயிருத்து, நான் கடந்த
காலத்தில் என்ன வாக இருந்தேன் ? எதிர்காலத்தில் நான் இருப்பேனா?
எதிர்காலத்தில் நான் என்ன வாக இருப்பேன்? எதிர்காலத்தில் நான் எப்படி
இருப்பேன் ? என்ன வாகயிருத்து, நான் எதிர்காலத்தில் என்ன வாக இருப்பேன்?’
இல்லாவிடில் அவர் தனக்குள்ளாக உடனடியான தற்காலம் பற்றி குழம்பின மனதுடன்:
‘நான் இருக்கிறேனா? நான் இல்லையா? நான் என்ன? நான் எப்படி? எங்கிருந்து
இந்த உயிருரு வந்தது? எங்கு அது போக இருக்கிறது ?

அவர்
இவ்வழியில் ஒவ்வாத வகையில் கவனம் செலுத்தும் போது, அவருக்கு ஆறு
வகைகளில் ஒரு நோக்கு எழும்புகிறது:”எனக்கு தான் எனுந் தன்மை இருக்கிறது”
என்கின்ற நோக்கு உண்மையாது மற்றும் நிலைநாட்டப்பட்டது என அவருக்கு
எழும்புகிறது, அல்லது “எனக்கு தான் எனுந் தன்மை இல்லை” என்கின்ற நோக்கு
உண்மையாது மற்றும் நிலைநாட்டப்பட்டது என அவருக்கு எழும்புகிறது, அல்லது
“தான் எனுந் தன்மையால் துல்லியமானதாகக்கொண்டு தான் எனுந் தன்மையை
உண்மையாது மற்றும் நிலைநாட்டப்பட்டது என அவர் உணர்கிறார், அல்லது “தான்
எனுந் தன்மையால் துல்லியமானதாகக்கொண்டு தான் எனுந் தன்மை இல்லாததை
உண்மையாது மற்றும் நிலைநாட்டப்பட்டது என அவர் உணர்கிறார், அல்லது “தான்
எனுந் தன்மை இல்லாததை துல்லியமானதாகக்கொண்டு தான் எனுந் தன்மையை உண்மையாது
மற்றும் நிலைநாட்டப்பட்டது என அவர் உணர்கிறார், இல்லாவிடில் இப்படி
அவருக்கு ஓர் நோக்கு உள்ளது: ” இந்த தான் எனுந் தன்மைதான் என்னுடையது,
அவ்வளவு கூர் உணர்வுடைய இங்கும் அங்குமாக நல்ல அல்லது கெட்ட தொல்வினை
பழுத்தது என அறிந்திருப்பவருக்கு, தான் எனுந் தன்மைதான் என்னுடையது என்பது
நிரந்தரமானது, எக்காலத்தும் உள்ளது. சாசுவதமானது, மாற்ற அடிப்படையானது
இல்லாதது மற்றும் முடிவற்ற காலத்திற்கென தங்கிவிடும்”. இது ஒரு புதர்க்காடு
நோக்கங்கள் என அழைக்கப்படுகிறது. ஒரு வாழ்க்கை அலுப்பு நிலை நோக்கங்கள் .
ஒரு உருக்குலைத்தல் நோக்கங்கள் . ஒரு சுருண்டு நௌியச் செய்கிற நிலை
நோக்கங்கள்.ஒரு கால் விலங்குகளாற் பிணைந்த நோக்கங்கள், கட்டுப்படுத்தப்பட்ட
ஒரு கால் விலங்குகளாற் பிணைந்த நோக்கங்கள், பிறப்பு, மூப்படைதல் மற்றும்
மரணம், மனத்துயரம், துக்ககரமான, வலி, கடுந்துன்பம் மற்றும் மனக்கசப்பு ஆகிய
இன்பம், நோவு, இரண்டுமற்ற இன்பம் நோவு இல்லாத உள்ளுணர்ச்சிகளிலிருந்து
விடுதலைப் பெறுவதில்லை. நான் உங்களுக்கு சொல்கிறேன் துன்பம் மற்றும்
உளவழுத்தத்திலிருந்து அவர் விடுபடவில்லை.

The well-instructed disciple of the noble ones — who has regard for noble ones, is well-versed & disciplined in their Dhamma; who has regard for men of integrity, is well-versed & disciplined in their Dhamma — discerns what ideas are fit for attention and what ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to ideas unfit for attention and attends [instead] to ideas fit for attention.

Sutavā ca kho, bhikkhave, ariyasāvako – ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa
kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa
kovido sappurisadhamme suvinīto – manasikaraṇīye dhamme pajānāti
amanasikaraṇīye dhamme pajānāti. So manasikaraṇīye dhamme pajānanto
amanasikaraṇīye dhamme pajānanto ye dhammā na manasikaraṇīyā te dhamme
na manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme manasi karoti.

தஸ்ஸனா பஹாதப்பாஸவா
(Dassanā pahātabbāsavā)

கதமே சா பிக்காவே, ஆஸவா
தஸ்ஸனா பஹாதப்பா? இத பிக்காவே, அஸுத்தவா புதுஜ்ஜனோ - அரியானம் அதஸ்ஸாவி
ஆரியதம்மஸ்ஸா அகோவிதோ ஆரியதம்மே அவினிதோ, ஸப்புரிஸானம் அதஸ்ஸாவி
ஸப்புரிஸதம்மஸ்ஸா அகோவிதோ ஸப்புரிஸதம்மே அவினிதோ- மானஸிக்காரண்யே தம்மே
நப்பஜானதி, அமானிஸிக்காரண்யே தம்மே அப்பஜானதோ, ஏ தம்மா நா மானஸிக்காரண்யா,
தே தம்மே மானஸி கரோதி, ஏ தம்மா மானஸிக்காரண்யா தே தம்மே மானஸி கரோதி.

Katame
ca, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, assutavā
puthujjano – ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme
avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido
sappurisadhamme avinīto – manasikaraṇīye dhamme nappajānāti,
amanasikaraṇīye dhamme nappajānāti. So manasikaraṇīye dhamme appajānanto
amanasikaraṇīye dhamme appajānanto, ye dhammā na manasikaraṇīyā, te
dhamme manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme na manasi
karoti.

கதமே சா பிக்காவே தம்மா நா மானஸிகாரண்யா யே தம்மே மானஸி
கரோதி ? யஸ்ஸா, பிக்காவே, தம்மே மனானஸிகரோதோ அனுப்பன்னோ வா காமஸவோ
உப்பஜ்ஜாதி, உபன்னோ வா காமஸவோ பவத்ததி; அனுப்பன்னோ வா பவாஸவோ உப்பஜ்ஜாதி,
உபன்னோ வா பவாஸவோ
பவத்ததி; அனுப்பன்னோ வா அவிஜ்ஜாஸவோ உப்பஜ்ஜாதி, உபன்னோ வா அவிஜ்ஜாஸவோ பவத்ததி. இமே தம்மா நா மானஸிகாரண்யா யே தம்மே மானஸி கரோதி.
Katame
ca, bhikkhave, dhammā namanasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti? Yassa,
bhikkhave, dhammemanasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati, uppanno
vā kāmāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā bhavāsavo uppajjati, uppanno vā
bhavāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā avijjāsavo uppajjati, uppanno vā
avijjāsavo pavaḍḍhati. Ime dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme manasi
karoti.

கதமே
சா பிக்காவே தம்மா நா மானஸிகாரண்யா யே தம்மே மானஸி கரோதி ?
யஸ்ஸா,பிக்காவே, தம்மே மனானஸிகரோதோ அனுப்பன்னோ வா காமஸவோ உப்பஜ்ஜாதி,
உபன்னோ வாகாமஸவோ பாஹியதி; அனுப்பன்னோ வா பவாஸவொ ந உப்பஜ்ஜாதி, உபன்னோ வா பவாஸவொ பாஹியதி; அனுப்பன்னோ வா அவிஜ்ஜாஸவோ ந உப்பஜ்ஜாதி, உபன்னோ வா அவிஜ்ஜாஸவோபாஹியதி;
பவத்ததி. இமே தம்மா மானஸிகாரண்யா யே தம்மே நா மானஸி கரோதி.

Katame ca, bhikkhave, dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme na manasi karoti?
Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na
uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pahīyati; anuppanno vā bhavāsavo na
uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pahīyati; anuppanno vā avijjāsavo na
uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pahīyati. Ime dhammā manasikaraṇīyā ye
dhamme na manasi karoti.

தஸ்ஸா ஆமனஸிகாரணியாயனங் தம்மானங் மனஸிகாரா மனஸிகாரணியாயனங் தம்மானங் ஆமனஸிகாரா அனுப்பன்னா செவ ஆஸவா உப்பாஜ்ஜந்தி உப்பன்னா ச ஆஸவா பவத்தந்தி.

Tassa amanasikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ manasikārā manasikaraṇīyānaṃ
dhammānaṃ amanasikārā anuppannā ceva āsavā uppajjanti uppannā ca āsavā
pavaḍḍhanti.

ஸொ
ஏவங் அயொனிஸொ மனஸி கரொதி: ‘அஹொஸிங் நு கொ அஹங் அத்தித்தம்மத்தானங்
?ந நு கொ அஹொஸிங் அத்தித்தம்மத்தானங் ?கிங் நு கொ அஹொஸிங்
அத்தித்தம்மத்தானங் ? கதங் நு கொ அஹொஸிங் அத்தித்தம்மத்தானங் ? கிங்
ஹுத்வா கிங் அஹொஸிங் நு கொ அஹொஸிங் அத்தித்தம்மத்தானங் ? பவிஸ்ஸாமி
நு கொ அஹங் அத்தித்தம்மத்தானங் ? ந நு கொ பவிஸ்ஸாமி அத்தித்தம்மத்தானங் ?
கிங் நு கொ பவிஸ்ஸாமி அத்தித்தம்மத்தானங் ? கதங் நு கொ பவிஸ்ஸாமி
அத்தித்தம்மத்தானங் ?கிங் ஹுத்வா கிங் பவிஸ்ஸாமி நு கொ அஹங்
அத்தித்தம்மத்தான’ந்தி ?எத்ரஹி வா பச்சுப்பன்னமத்தானங் அஜ்ஜத்தங் கத்தங்கதி
ஹோதி: ‘அஹங் நு கொஸ்மி? நொ நு கொஸ்மி? கிங் நு கொஸ்மி? கதங் நு
கொஸ்மி? அயங் நு கொ சத்தொ குதொ ஆகதொ ? ஸொ குஹிங் காமி பவிஸ்ஸதி’தி?
So evaṃ ayoniso manasi karoti: ‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ? Na nu
kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ nu kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kathaṃ nu
kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahaṃ
atītamaddhānaṃ? Bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ? Na nu kho
bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ? Kiṃ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ?
Kathaṃ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ? Kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu
kho ahaṃ anāgatamaddhāna’nti? Etarahi vā paccuppannamaddhānaṃ ajjhattaṃ
kathaṃkathī hoti: ‘ahaṃ nu khosmi? No nu khosmi? Kiṃ nu khosmi? Kathaṃ
nu khosmi? Ayaṃ nu kho satto kuto āgato? So kuhiṃ gāmī bhavissatī’ti?

தஸ்ஸா
ஏவங் அயொனிஸொ மனஸி கரொதொ சன்னங் தித்தினங் அஞ்யாதரா தித்தி உப்பஜ்ஜதி.
‘அத்தி மெ அத்தா’தி வ அஸ்ஸ ஸச்சதொ தெத்ததொ தித்தி உப்பஜ்ஜதி; ‘நத்தி மெ
அத்தா’தி வா அஸ்ஸ ஸச்சதொ தெத்ததொ தித்தி உப்பஜ்ஜதி; ‘அத்தனாவ அத்தானங்
ஸன்ஙானாமி’தி வா அஸ்ஸ ஸச்சதொ தெத்ததொ தித்தி உப்பஜ்ஜதி;’அத்தனாவ
அனத்தானங் ஸன்ஙானாமி’தி வா அஸ்ஸ ஸச்சதொ தெத்ததொ தித்தி
உப்பஜ்ஜதி;’அத்தனாவ அனத்தானங் ஸன்ஙானாமி’தி வா அஸ்ஸ ஸச்சதொ தெத்ததொ
தித்தி உப்பஜ்ஜதி;அத வா பனஸ்ஸ ஏவங் தித்தி ஹோதி: ‘யொ மெ அத்தா வதொ
வதெய்யொ தத்ர தத்ர கல்யாணபாபகாணங் கம்மாணங் விபாகங் பதிஸங்வேதெதி ஸொ கொ
பன மெ அயங் அதா நிச்சொ துவொ ஸஸ்ஸதொ அவிபரிணாமதம்மொ ஸஸ்ஸதிஸம்மங் ததெவ
தஸ்ஸதி’தி. இதங் உச்சதி, பிக்காவெ, தித்திகதங் தித்திகஹனங்
தித்திகந்த்தாரங் தித்திவிஸுக்கங் தித்திவிப்பாந்திதங் தித்திஸம்யோஜனங்.
தித்திசம்யோஜனங்யுத்தொ, பிக்காவே,அஸ்ஸுதவா புதுஜ்ஜனொ ந பரிமுச்சதி
ஜாதியா ஜராய மரணேன ஸோகேஹி பரிதெவெஹி துக்கெஹி தொம்மனஸ்ஸெஹி உபாயாஸேஹி; ‘ந
பரிமுச்சதி துக்கஸ்மா’தி வதாமி.

Tassa evaṃ ayoniso manasikaroto channaṃ diṭṭhīnaṃ aññatarā diṭṭhi
uppajjati. ‘Atthi me attā’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati;
‘natthi me attā’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘attanāva
attānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati; ‘attanāva
anattānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi uppajjati;
‘anattanāva attānaṃ sañjānāmī’ti vā assa saccato thetato diṭṭhi
uppajjati; atha vā panassa evaṃ diṭṭhi hoti: ‘yo me ayaṃ attā vado
vedeyyo tatra tatra kalyāṇapāpakānaṃ kammānaṃ vipākaṃ paṭisaṃvedeti so
kho pana me ayaṃ attā nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ
tatheva ṭhassatī’ti. Idaṃ vuccati, bhikkhave, diṭṭhigataṃ diṭṭhigahanaṃ
diṭṭhikantāraṃ diṭṭhivisūkaṃ diṭṭhivipphanditaṃ diṭṭhisaṃyojanaṃ.
Diṭṭhisaṃyojanasaṃyutto, bhikkhave, assutavā puthujjano na parimuccati
jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi;
‘na parimuccati dukkhasmā’ti vadāmi.

ஸுதவா
ச கொ,பிக்காவே, ஆர்யஸாவகொ - ஆரியானங் தஸ்ஸாவி ஆர்யதம்மஸ்ஸ கொவிதொ
ஆர்யதம்மெ சுவினிதொ, ஸப்புரிஸானங் தஸ்ஸாவி ஸப்புரிஸதம்மஸ்ஸ கொவிதொ
ஸப்புரிஸதம்மெ சுவினிதொ - மனஸிகரண்யெ தம்மெ பஜானதி அமனஸிகரண்யெ தம்மெ
பஜானதி. ஸொ மனஸிகரண்யெ தம்மெ பஜனதொ அமனஸிகரண்யெ தம்மெ பஜனதொ யெ தம்மா ந
மனஸிகரண்யெ தெ தம்மெ ந மனஸி கரொதி. யெ தம்மா மனஸிகரணியா தெ தம்மெ மனஸி
கரொதி.
Sutavā ca kho, bhikkhave, ariyasāvako – ariyānaṃ dassāvī ariyadhammassa
kovido ariyadhamme suvinīto, sappurisānaṃ dassāvī sappurisadhammassa
kovido sappurisadhamme suvinīto – manasikaraṇīye dhamme pajānāti
amanasikaraṇīye dhamme pajānāti. So manasikaraṇīye dhamme pajānanto
amanasikaraṇīye dhamme pajānanto ye dhammā na manasikaraṇīyā te dhamme
na manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme manasi karoti.

(Fermentations to be abandoned by seeing)

And what are the fermentations to be abandoned by seeing? There is the case
where an uninstructed, run-of-the-mill person — who has no regard for
noble ones, is not well-versed or disciplined in their Dhamma, who has
no regard for men of integrity, is not well-versed or disciplined in
their Dhamma — does not discern what ideas are fit for attention or what
ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to
ideas fit for attention and attends [instead] to ideas unfit for
attention.

And what are the ideas unfit for attention that he attends to? Whatever ideas such that, when he
attends to them, the unarisen fermentation of sensuality arises in him,
and the arisen fermentation of sensuality increases; the unarisen
fermentation of becoming arises in him, and arisen fermentation of
becoming increases; the unarisen fermentation of ignorance arises in
him, and the arisen fermentation of ignorance increases. These are the
ideas unfit for attention that he attends to.

And what are the ideas fit for attention that he does not attend to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen fermentation of sensuality does not arise in him, and the arisen fermentation of sensuality is abandoned; the unarisen fermentation of becoming does not arise in him, and arisen fermentation of becoming is abandoned; the unarisen fermentation of ignorance does not arise in him, and the arisen fermentation of ignorance is abandoned. These are the ideas fit for attention that he does not attend to.

Through his attending to ideas unfit for attention and through his not attending to ideas fit for attention, both unarisen fermentations arise in him, and arisen fermentations increase.

This is how he attends inappropriately: ‘Was I in the past? Was I not in
the past? What was I in the past? How was I in the past? Having been
what, what was I in the past? Shall I be in the future? Shall I not be
in the future? What shall I be in the future? How shall I be in the
future? Having been what, what shall I be in the future?’ Or else he is
inwardly perplexed about the immediate present: ‘Am I? Am I not? What am
I? How am I? Where has this being come from? Where is it bound?’

As he attends inappropriately in this way, one of six kinds of view arises in him: The view “I have a self” arises in him as true & established, or the view “I have no self” arises in him as true & established, or the view “It is precisely by means of self that I perceive self” arises in him as true & established, or the view “It is precisely by means of self that I perceive not-self” arises in him as true & established, or the view “It is precisely by means of not-self that I perceive self” arises in him as true & established, or else he has a view like this: “This very self of mine, the knower that is sensitive here & there to the ripening of good & bad actions, is the self
of mine that is constant, everlasting, eternal, not subject to change,
and will stay just as it is for eternity”. This is called a thicket of views, a wilderness of views, a contortion of views, a writhing of views, a fetter of views. Bound by a fetter of views, the uninstructed run-of-the-mill person is not freed from birth, aging, & death, from sorrow, lamentation, pain, distress, & despair. He is not freed, I tell you, from suffering & stress.

The well-instructed disciple of the noble ones — who has regard for noble ones, is well-versed & disciplined in their Dhamma; who has regard for men of integrity, is well-versed & disciplined in their Dhamma — discerns what ideas are fit for attention and what ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to ideas unfit for attention and attends [instead] to ideas fit for attention.

(Dassanā pahātabbāsavā)

Katame ca, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā? Idha, bhikkhave, assutavā
puthujjano – ariyānaṃ adassāvī ariyadhammassa akovido ariyadhamme
avinīto, sappurisānaṃ adassāvī sappurisadhammassa akovido
sappurisadhamme avinīto – manasikaraṇīye dhamme nappajānāti,
amanasikaraṇīye dhamme nappajānāti. So manasikaraṇīye dhamme appajānanto
amanasikaraṇīye dhamme appajānanto, ye dhammā na manasikaraṇīyā, te
dhamme manasi karoti, ye dhammā manasikaraṇīyā te dhamme na manasi
karoti.

(Fermentations to be abandoned by seeing)

And what are the fermentations to be abandoned by seeing? There is the case where an uninstructed, run-of-the-mill person — who has no regard for noble ones, is not well-versed or disciplined in their Dhamma, who has no regard for men of integrity, is not well-versed or disciplined in their Dhamma — does not discern what ideas are fit for attention or what ideas are unfit for attention. This being so, he does not attend to ideas fit for attention and attends [instead] to ideas unfit for attention.

Katame ca, bhikkhave, dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti?
Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo uppajjati,
uppanno vā kāmāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā bhavāsavo uppajjati,
uppanno vā bhavāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā avijjāsavo uppajjati,
uppanno vā avijjāsavo pavaḍḍhati. Ime dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme
manasi karoti.

And what are the ideas unfit for attention that he attends to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen fermentation of sensuality arises in him, and the arisen fermentation of sensuality increases; the unarisen fermentation of becoming arises in him, and arisen fermentation of becoming increases; the unarisen fermentation of ignorance arises in him, and the arisen fermentation of ignorance increases. These are the ideas unfit for attention that he attends to.

Tassa amanasikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ manasikārā manasikaraṇīyānaṃ
dhammānaṃ amanasikārā anuppannā ceva āsavā uppajjanti uppannā ca āsavā
pavaḍḍhanti.

Through his attending to ideas unfit for attention and through his not attending to ideas fit for attention, both unarisen fermentations arise in him, and arisen fermentations increase.

So evaṃ ayoniso manasi karoti: ‘ahosiṃ nu kho ahaṃ atītamaddhānaṃ? Na nu
kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ nu kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kathaṃ nu
kho ahosiṃ atītamaddhānaṃ? Kiṃ hutvā kiṃ ahosiṃ nu kho ahaṃ
atītamaddhānaṃ? Bhavissāmi nu kho ahaṃ anāgatamaddhānaṃ? Na nu kho
bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ? Kiṃ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ?
Kathaṃ nu kho bhavissāmi anāgatamaddhānaṃ? Kiṃ hutvā kiṃ bhavissāmi nu
kho ahaṃ anāgatamaddhāna’nti? Etarahi vā paccuppannamaddhānaṃ ajjhattaṃ
kathaṃkathī hoti: ‘ahaṃ nu khosmi? No nu khosmi? Kiṃ nu khosmi? Kathaṃ
nu khosmi? Ayaṃ nu kho satto kuto āgato? So kuhiṃ gāmī bhavissatī’ti?

This is how he attends inappropriately: ‘Was I in the past? Was I not in
the past? What was I in the past? How was I in the past? Having been
what, what was I in the past? Shall I be in the future? Shall I not be
in the future? What shall I be in the future? How shall I be in the
future? Having been what, what shall I be in the future?’ Or else he is
inwardly perplexed about the immediate present: ‘Am I? Am I not? What am
I? How am I? Where has this being come from? Where is it bound?’

Katame ca, bhikkhave, dhammā na manasikaraṇīyā ye dhamme na manasi
karoti? Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo
uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā bhavāsavo
uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pavaḍḍhati; anuppanno vā avijjāsavo
uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pavaḍḍhati. Ime dhammā na
manasikaraṇīyā, ye dhamme na manasi karoti.

And what are the ideas unfit for attention that he does not attend to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen fermentation of sensuality arises in him, and the arisen fermentation of sensuality increases; the unarisen fermentation of becoming arises in him, and arisen fermentation of becoming increases; the unarisen fermentation of ignorance arises in him, and the arisen fermentation of ignorance increases. These are the ideas unfit for attention that he does not attend to.

Katame ca, bhikkhave, dhammā manasikaraṇīyā ye dhamme manasi karoti?
Yassa, bhikkhave, dhamme manasikaroto anuppanno vā kāmāsavo na
uppajjati, uppanno vā kāmāsavo pahīyati; anuppanno vā bhavāsavo na
uppajjati, uppanno vā bhavāsavo pahīyati; anuppanno vā avijjāsavo na
uppajjati, uppanno vā avijjāsavo pahīyati. Ime dhammā manasikaraṇīyā ye
dhamme manasi karoti.

And what are the ideas fit for attention that he does attend to? Whatever ideas such that, when he attends to them, the unarisen fermentation of sensuality does not arise in him, and the arisen fermentation of sensuality is abandoned; the unarisen fermentation of becoming does not arise in him, and the arisen fermentation of becoming is abandoned; the unarisen fermentation of ignorance does not arise in him, and the arisen fermentation of ignorance is abandoned. These are the ideas fit for attention that he does attend to.

Tassa amanasikaraṇīyānaṃ dhammānaṃ amanasikārā manasikaraṇīyānaṃ
dhammānaṃ manasikārā anuppannā ceva āsavā na uppajjanti, uppannā ca
āsavā pahīyanti.

Through his not attending to ideas unfit for attention and through his attending to ideas fit for attention, unarisen fermentations do not arise in him, and arisen fermentations are abandoned.

So ‘idaṃ dukkha’nti yoniso manasi karoti, ‘ayaṃ dukkha·samudayo’ti
yoniso manasi karoti, ‘ayaṃ dukkha·nirodho’ti yoniso manasi karoti,
‘ayaṃ dukkha·nirodha·gāminī paṭipadā’ti yoniso manasi karoti. Tassa evaṃ
yoniso manasikaroto tīṇi saṃyojanāni pahīyanti: sakkāyadiṭṭhi,
vicikicchā, sīlabbataparāmāso.

He attends appropriately: “This is stress”, he attends appropriately: “This is the origination of stress”, he attends appropriately: “This is the cessation of stress”, he attends appropriately: “This is the way leading to the cessation of stress”. As he attends appropriately in this way, three fetters are abandoned in him: identity-view, doubt, and grasping at precepts & practices.

Ime vuccanti, bhikkhave, āsavā dassanā pahātabbā.

These are called the fermentations to be abandoned by seeing.

Respected Sir,

Greetings from KUSHINARA VIHAR, headquarters and home of FREE ONLINE eNālāndā Research and Practice UNIVERSITY through http://sarvajan.ambedkar.org
668, 5th A Main Road,
8th Cross, HAL 3rd Stage
Bangalore, Karnataka 560075
Email: kushinara4nibbana@gmail.com
Mob:9449260443
Off: 91-080-25203792

As you are aware that TIPITAKA and its translations in English and Tamil lessons are being published daily for Peace, Welfare and Happiness of the Entire People requests you to forward
the same to all your friends and help in creating an e-book of the same
along with short video clippings of each Sutta and give wide publicity.

Mahà
Parinibbàna Sutta

Pali

English (2) (3)

Sinhala

Pali

Suttantapiñake
Dãghanikàyo
(Dutiyo bhàgo)
Mahàvaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammà sambuddhassa.

3. (16) Mahàparinibbànasuttaü

Evaü me sutaü: ekaü samaü bhagavà
ràjagahe viharati gijjhakåñe pabbate. Tena kho pana samayena ràjà
màgadho ajàtasattu vedehãputto vajjã abhiyàtukàmo hoti. So evamàha:
‘ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike evaümahànubhàve ucchecchàmi, 1
vinàsessàmi vajjã, anayabyasanaü àpàdessàmi vajjã’ti.

2. Atha kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto vassakàraü bràhmaõaü magadhamahàmattaü àmantesi:

“Ehi tvaü bràhmaõa, yena bhagavà tenupasaïkama. Upasaïkamitvà mama
vacanena bhagavato pàde sirasà vandàhi. Appàbàdhaü appàtaïkaü
lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü puccha: ‘ràjà bhante, màgadho ajàtasattu
vedehiputto bhagavato pàde sirasà vandati. Appàbàdhaü appàtaïkaü
lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü pucchatã’ti.

Evaü ca vadehi: ‘ràjà bhante, màgadho ajàtasattu vedehiputto vajjã
abhiyàtukàmo hoti. So evamàha: ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike
evaümahànubhàve ucchecchàmi, vinàsessàmã vajjã, [PTS Page 073] [\q 73/]
anayabyasanaü àpàdessàmã vajjã’ti. Yathà ca te bhagavà byàkaroti, taü
sàdhunaü uggahetvà mama àroceyyàsi. Na hi tathàgatà vitathaü
bhaõantã”ti.

3. ‘Evaü ho’ti kho vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto ra¤¤o
màgadhassa ajàtasattussa vedehiputtassa pañissutvà, bhaddàni bhaddàni
yànàni yojàpetvà, 2 bhaddaü yànaü abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi yànehi
ràjagahamhà niyyàsi. Yena gijjhakåño pabbato tena pàyàsi. Yàvatikà
yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattiko’va yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi. Sammodanãyaü
kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho
vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavantaü etadavoca:

—————-

1. Ucchejjàmi - aññhakathà, syà, [PTS] 2. Yojetvà - ma cha saü,

[BJT Page 112] [\x 112/]

“Ràjà bho gotama, màgadho ajàtasattu vedehiputto bhoto gotamassa pàde
sirasà vandati. Appàbàdhaü appàtaïkaü lahuññhànaü balaü phàsuvihàraü
pucchati. Ràjà bho gotama, màgadho ajàtasattu vedehiputto vajjã
abhiyàtukàmo. So evamàha: ahaü hi ime vajjã evaümahiddhike
evaümahànubhàve ucchecchàmi, vinàsessàmi vajjã anayabyasanaü àpàdessàmi
vajjã”ti.

(Vajjãnaü satta aparihàniyà dhammà:)

4. Tena kho pana samayena àyasmà ànando bhagavato piññhito ñhito
hoti. Bhagavantaü vãjayamàno1. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü
àmantesi:

“Kinti te ànanda, sutaü: vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulàti?

“Sutammetaü bhante, vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà”ti.

“Yàvakãva¤ca ànanda, vajjã abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà
bhavissanti vuddhiyeva 2 ànanda, vajjãnaü pàñikaïkhà no parihàni.”(1)

“Kinti te ànanda, [PTS Page 074] [\q 74/] sutaü: vajjã samaggà
sannipàtanti, samaggà vuññhahanti, samaggà vajjãkarakaõãyàni karontãti?”

“Sutammetaü bhante,vajjã samaggà sannipatanti,samaggà vuññhahanti,samaggà vajjãkaraõãyàni karontã”ti.

“Yàvakãva¤ca ànanda, vajjã samaggà sannipatissanti, samaggà
vuññhahissanti, samaggà vajjikaraõãyàni karissanti, vuddhiyeva ànanda
vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. ” (2)

“Kinti te ànanda sutaü: vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apenti, pa¤¤attaü na
samucchindanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya vattantãti?”

“Sutammetaü bhante, vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apenti, pa¤¤attaü na
samucchindanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya vattanti”ti.

—————-

1. Vijãyamàno, syà. 2. Vuóóhiyepha - syà. Vijayamàno - ma cha saü.

[BJT Page 114] [\x 114/]

“Yàvakãva¤ca ànanda vajjã apa¤¤attaü na pa¤¤apessanti, pa¤¤attaü na
samucchindissanti, yathàpa¤¤atte poràõe vajjidhamme samàdàya
vattissanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. (3)

Kinti te ànanda sutaü: vajjã ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te
sakkaronti garukaronti1 mànenti påjenti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤antãti?”

“Sutammetaü bhante, vajjã ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te
sakkaronti garukaronti mànenti påjenti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤antã”ti.

“Yàvakãva¤ca ànanda vajji ye te vajjãnaü vajjimahallakà, te
sakkarissanti garukarissanti mànessanti påjessanti, tesa¤ca sotabbaü
ma¤¤issanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. ” (4)

“Kinti te ànanda sutaü: vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo tà na okkassa pasayha vàsentã?”Ti.

“Sutammetaü bhante, vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo, tà na okkassa pasayha vàsenti” ti.

“Yàvakãva¤ca ànanda vajjã yà tà kulitthiyo kulakumàriyo, tà na
okkassa pasayha vàsessanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no
parihàni. ” (5)

“Kinti te ànanda sutaü: vajjã yàni tàni vajjãnaü vajjicetiyàni
abbhantaràni ceva bàhiràni ca, tàni sakkaronti garukaronti mànenti
påjenti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no
parihàpentãti?. “

[PTS Page 075] [\q 75/] “sutammetaü bhante, vajjã yàni tàni vajjãnaü
vajjicetiyàni abbhantaràni ceva bàhiràni ca, tàni sakkaronti garukaronti
mànenti påjenti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no
parihàpenti”ti.

—————-

1. Garuü karonti, - ma cha saü.

[BJT Page 116] [\x 116/]

“Yàvakãva¤ca ànanda vajjã yàni tàni vajjãnaü vajjicetiyàni
abbhantaràni ceva bàhirànica, tàni sakkarissanti garukarussanti
mànessanti påjessanti, tesa¤ca dinnapubbaü katapubbaü dhammikaü baliü no
parihàpessanti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihàni. ”
(6)

“Kinti te ànanda sutaü: vajjãnaü arahantesu dhammikà
rakkhàvaraõagutti susaüvihità: kinni anàgatà ca arahanto vijitaü
àgaccheyyuü, àgatà ca arahanto vijite phàsuü1 vihareyyunti?”

“Sutammetaü bhante vajjãnaü arahantesu dhammikà rakkhàvaraõagutti
susaüvihità: kinti anàgatà ca arahanto vijitaü àgaccheyyuü, àgatà ca
arahanto vijite phàsuü vihareyyunti. “

“Yàvakãva¤ca ànanda vajjãnaü arahantesu dhammikà rakkhàvaraõatutti
susaüvihità bhavissanti: kinti anàgatà ca arahanto vijitaü àgaccheyyuü,
àgatà ca arahanto vijite phàsuü vihareyyunti, vuddhiyeva ànanda vajjãnaü
pàñikaïkhà, no parihànã’ti. ” (7)

5. Atha kho bhagavà vassakàraü bràhmaõaü magadhamahàmattaü àmantesi:
“ekamidàhaü bràhmaõa samayaü vesàliyaü viharàmi sàrandade cetiye.
Tatràhaü vajjãnaü ime satta aparihàniye dhamme desesiü. Yàvakãva¤ca
bràhmaõa ime satta aparihàniyà dhammà vajjãsu ñhassanti, imesu ca
sattasu aparihàniyesu dhammesu vajjã sandississanti, vuddhiyeva bràhmaõa
vajjãnaü pàñikaïkhà, no parihànã”ti.

(Iti vajjãnaü satta aparihàniyà dhammà. )

6. Evaü vutte vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavantaü
etadavoca: ekamekenàpi bho gotama aparihàniyena dhammena samannàgatànaü
vajjãnaü vuddhiyeva pàñikaïkhà no [PTS Page 076] [\q 76/] parihàni, ko
pana vàdo sattahi aparihàniyehi dhammehi, akaraõãyà’ca, bho gotama vajjã
ra¤¤à màgadhena ajàtasattunà vedehiputtena yadidaü yuddhassa, a¤¤atra
upalàpanàya a¤¤atra mithubhedà2.

“Bhanda ca’dàni mayaü bho gotama gacchàma, bahukiccà mayaü bahukaraõãyà”ti.

“Yassa’dàni tvaü bràhmaõa kàlaü ma¤¤asã”ti.

—————-

1. Phàsu vihareyyuü, - ma cha saü. 2. Mithubhedàya, - ma cha saü.

[BJT Page 118] [\x 118/]

Atha kho vassakàro bràhmaõo magadhamahàmatto bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi.

7. Atha kho bhagavà acirapakkante vassakàre bràhmaõe magadhamahàmatte
àyasmantaü ànandaü àmantesi: “gaccha tvaü ànanda, yàvatikà bhikkhå
ràjagahaü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü
sannipàtehã”ti.

‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà yàvatikà
bhikkhå ràjagahaü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü
sannipàtetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü
abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho àyasmà ànando
bhagavantaü etadavoca: “sannipàtito1 bhante bhikkhusaïgho. Yassa’dàni
bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã”ti.

(1. Bhikkhånaü satta aparihàniyà dhammà:)

8. Atha kho bhagavà uññhàyàsanà yena upaññhànasàlà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhå
àmantesi “satta vo bhikkhave aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha,
sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã”ti. ‘Evaü bhante’ti kho te bhikkhå
bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

“Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhu abhiõhasannipàtà sannipàtabahulà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå samaggà sannipatissanti samaggà
vuññhahissanti samaggà saïghakaraõãyàni [PTS Page 077] [\q 77/]
karissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhu apa¤¤attaü na pa¤¤apessanti 2,
pa¤¤attaü na samucchindissanti, yathàpa¤¤attesu sikkhàpadesu samàdàya
vattissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ye te bhikkhå therà ratta¤¤å
cirapabbajità saïghapitaro saïghaparinàyakà3, te sakkarissanti
garukarissanti 4 mànessanti påjessanti, tesa¤ca sotabbaü ma¤¤issanti,
vuddhiyeva bhikkhu bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (4)

—————-

1. Sannipàtito, sãmu. 2. Pa¤¤àpessanti, [PTS] 3. Saïghapariõàyakà, machasaü. 4. Garuükarissanti, machasaü.

[BJT Page 120] [\x 120/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå uppannàya taõhàya ponobhavikàya na
vasaü gacchanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.
(5)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå àra¤¤akesu senàsanesu sàpekkhà
bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (6)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå paccatta¤¤eva satiü upaññhapessanti1,
‘kinti anàgatà ca pesalà sabrahmacàrã àgaccheyyuü, àgatà ca pesalà
sabrahmacàrã phàsuü vihareyyunti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà no parihàni. (7)

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu
ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.

(2. Aparepi bhikkhånaü sattaaparihàniyà dhammà:)

19. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü
suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmãti. Evaü bhanteti kho te
bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na kammàràmà [PTS Page 078] [\q 78/]
bhavissanti na kammaratà na kammàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave
bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na bhassàràmà bhavissanti na bhassaratà
na bhassàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà
no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na niddàràmà bhavissanti na niddàratà10
na niddàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no
parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na saïgaõikàràmà bhavissanti na
saïgaõikàratà na saïgaõikàràmataü anuyuttà, vuddhiyeva bhikkhave
bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (4)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na pàpicchà bhavissanti na pàpikànaü
icchànaü vasaü gatà, vuddhiyeva bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni. (5)

—————-

1. Upaññhàpessanti, [PTS]

10 [BJT] niraddàtà [PTS] niddà - ratà

[BJT Page 122] [\x 122/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na pàpamittà bhavissanti na pàpasahàyà
na pàsampavaïkà, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.
(6)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå na oramattakena visesàdhigamena antarà
vosànaü àpajjissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no
parihàni. (7)

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu
ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhu sandissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no parihàni.

3. Aparepi satta aparihàniyà dhammà

10. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü
suõàtha, sàdhukaü manasi karotha, bhàsissàmã ti. ‘Evaü bhante’ti kho te
bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå saddhà bhavissanti, vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave
bhikkhå hirimà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà,
no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ottappã bhavissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca
bhikkhave bhikkhå bahussutà [PTS Page 079] [\q 79/] bhavissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca
bhikkhave bhikkhå àraddhaviriyà bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave
bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå
upaññhitasatã bhavissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà,
no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå pa¤¤avanto bhavissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu
ñhassanti, imesu sattasu aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

4. Apare pi satta aparihàniyà dhammà

11. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü
suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmãti. ‘Evaü bhante’ti kho te
bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå satisambojjhaïgaü bhàvessanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca
bhikkhave bhikkhå dhammavicayasambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave
bhikkhå viriyasambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå
pãtisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå
passaddhisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave
bhikkhåsamàdhisambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå
upekkhàsambojjhaïgaü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni.

[BJT Page 124] [\x 124/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà dhammà bhikkhåsu
ñhassanti, imesu ca aparihàniyesu dhammesu bhikkhå sandissanti,
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

(5. Apare pi satta aparihàniyà dhammà:)

12. Apare pi vo bhikkhave satta aparihàniye dhamme desessàmi. Taü
suõàtha, sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã ti. ‘Evaü bhante’ti kho te
bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå aniccasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave
bhikkhå anattasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå asubhasa¤¤aü
bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.
Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå àdãnavasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave
bhikkhå pahànasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå viràgasa¤¤aü
bhàvessanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.
Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå nirodhasa¤¤aü bhàvessanti, vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.

[PTS Page 080] [\q 80/] yàvakãva¤ca bhikkhave ime satta aparihàniyà
dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca sattasu aparihàniyesu dhammesu
bhikkhå sandissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà no
parihàni.

(6. Apare cha aparihàniyà dhammà:)

13. Apare bhikkhave cha aparihàniye dhamme desessàmi. Taü suõàtha,
sàdhukaü manasikarotha, bhàsissàmã’ti. ‘Evaü bhante’ti kho te bhikkhå
bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå metataü kàyakammaü paccupaññhàpessanti
sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. (1)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå mettaü vacãkammaü paccupaññhàpessanti
sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. (2)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå mettaü manokammaü paccupaññhàpessanti
sabrahmacàrãsu àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni. (3)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå ye te làbhà dhammikà dhammaladdhà
antamaso pattapariyàpannamattampi, tathàråpehi làbhehi
appañivibhattabhogã1 bhavissanti sãlavantehi sabrahmacàrãhi
sàdhàraõabhogã, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni.
(4)

—————-

1. Na appañivibhattabhogi, syà.

[BJT Page 126] [\x 126/]

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhå yàni tàni sãlàni akhaõóàni acchiddàni
asabalàni akammàsàni bhujissàni vi¤¤åppasatthàni1 aparàmaññhàni
samàdhisaüvattanikàni, tathàråpesu sãlesu sãlasàma¤¤agatà viharissanti
sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü
pàñikaïkhà, no parihàni, (5)

Yàvakãva¤ca bhikkhave bhikkhånaü yàyaü diññhi ariyà niyyànikà niyyàti
takkarassa sammàdukkhakkhayàya, tathàråpàya diññhiyà diññhisàma¤¤agatà
viharissanti sabrahmacàrãhi àvã ceva raho ca bhikkhave vuddhiyeva
bhikkhånaü pàñikaïkhà, no parihàni. (6)

[PTS Page 081] [\q 81/] yàvakãva¤ca bhikkhave ime cha aparihàniyà
dhammà bhikkhåsu ñhassanti, imesu ca chasu aparihàniyesu dhammesu
bhikkhå sandissanti, vuddhiyeva bhikkhave bhikkhånaü pàñikaïkhà, no
parihànãti.

(Bhikkhånaü dhammãkathà:)

14. Tatra sudaü bhagavà ràjagahe viharanto gijjhakåñe pabbate etadeva
bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: “iti sãlaü, iti samàdhi, iti
pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso.
Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü
cittaü sammadeva àsavehi vimuccati, seyyathãdaü2: kàmàsavà bhavàsavà3
avijjàsavà”ti.

15. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena ambalaññhikà tenupasaïkamissàmàti.
‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena ambalaññhikà tadavasari tatra sudaü
bhagavà ambalaññhikàyaü viharati ràjàgàrake. Tatrapi sudaü4 bhagavà
ambalaññhikàyaü viharanto ràjàgàrake etadeva bahulaü bhikkhånaü dhammiü
kathaü karoti: “iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à sãlaparibhàvito
samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà
hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati,
seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà”ti.

—————-

1. Vi¤¤apasatthàni, ma cha saü. 2. Seyyathãdaü, ma cha saü. 3.Bhavàsavà diññhàsavà, sãmu. 4. Tatràpi sudaü, machasaü.

[BJT Page 128] [\x 128/]

16. Atha kho bhagavà ambalaññhikàyaü yathàbhirattaü viharitvà
àyasmantaü ànandaü àmantesi ‘àyamànanda, yena nàlandà
tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato
paccassosi. Atha kho bhagavà bhikkhusaïghena saddhiü yena nàlandà
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà nàlandàyaü viharati pàvàrikambavane.

(Sàriputta sãhanàdo. )

17. Atha kho àyasmà sàriputto yena bhagavà tenusapasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà [PTS Page 082] [\q 82/] ekamantaü
nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà sàriputto bhagavantaü etadavoca:
‘evaü pasanno ahaü bhante bhagavatã: na càhu na ca bhavissati na
cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤ataro1
yadidaü sambodhiyanti. ” Uëàrà kho te ayaü sàriputta àsabhã vàcà2
bhàsità, ekaüso gahito, sãhanàdo nadito: “evaü pasanno ahambhante
bhagavati: na càhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và
bràhmaõo và bhagavatà bhiyyo’bhi¤¤ataro yadidaü sambodhiyanti. “

Ninte 3 sàriputta ye te ahesuü. Atãtamaddhànaü arahanto
sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto cetasà ceto paricca vidità: evaüsãlà
te bhagavanto ahesuü itipi, evaüdhammà - evaüpa¤¤à - evaü vihàrã - evaü
vimuttà te bhagavanto ahesuü iti pã ti?

“No hetaü bhante. “

Kimpana te sàriputta ye te bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto
sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto cetasà ceto paricca vidità: evaüsãlà
te bhagavanto bhavissanti itipi, evaüdhammà - evaüpa¤¤à - evaüvihàrã -
evaüvimuttà te bhagavanto bhavissanti iti pã ti?

“No hetaü bhante”.

—————-

1. Bhiyyobhi¤¤àtaro, syà. 2. âsabhivàcà, syà. 3. Kinnå, syà, [PTS]

[BJT Page 130] [\x 130/]

Kimpana te1 sàriputta ahaü etarahi arahaü sammàsambuddho cetasà ceto
paricca vidito: evaüsãlo bhagavà iti pi, evaüdhammo - evaüpa¤¤o -
evaüvihàrã - evaüvimutto bhagavà iti pã ti?

“No hetaü bhante”.

Ettha hi 2 te sàriputta atãtànàgatapaccuppannesu arahantesu
sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü3 natthi. Atha ki¤carahi te ayaü
sàriputta uëàrà [PTS Page 083] [\q 83/] àsahã vàcà bhàsità, ekaüso
gahito, sãhanàdo nadito: ‘evaü pasanno ahaü bhante bhagavati na càhu na
ca bhavissati na cetarahi vijjati a¤¤o samaõo và bràhmaõo và bhagavatà4
bhiyye’bhi¤¤ataro yadidaü sambodhiyanti?”

18. Na kho panetaü bhante atãtànàgatapaccuppannesu arahantesu
sammàsambuddhesu cetopariya¤àõaü atthi. Api ca kho me bhante dhammanvayo
vidito:

Seyyathàpi bhante ra¤¤o paccantimaü nagaraü daëhuddàpaü5
daëhapàkàratoraõaü ekadvàraü, tatrassa dovàriko paõóito byatto medhàvã
a¤¤àtànaü6 nivàretà ¤àtànaü pavesetà, so tassa sàmantà7
anupariyàyapathaü8 anukkamamàno na passeyya pàkàrasandhiü và
pàkàravivaraü và antamaso biëàranissakkanamattampi, 9 tassa evamassa: ye
keci oëàrikà pàõà imaü nagaraü pavisanti và nikkhamanti và sabbe te
iminà’va dvàrena pavisanti và nikkhamanti và’ti, evameva kho me bhante
dhammanvayo vidito: ye te bhante ahesuü atãtamaddhànaü arahanto
sammàsambuddhà, sabbe te bhagavanto pa¤canãvaraõe pahàya cetaso
upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu satipaññhànesu
suppatiññhitacittà, sattasambojjhaïge10 yathàbhåtaü bhàvetvà anuttaraü
sammàsambodhiü abhisambujjhiüsu, ye pi te bhante bhavissanti
anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddho, sabbe te bhagavanto
pa¤canãvaraõe pahàya cetaso upakkilese pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catåsu
satipaññhànesu suppatiññhitacittà, sattasambojjhaïge yathàbhåtaü
bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhissanti, bhagavà’pi bhante
etarahi arahaü sammàsambuddho pa¤ca nãvaraõe pahàya cetaso upakkilese
pa¤¤àya dubbalãkaraõe, catusu satipaññhànesu suppatiññhitacitto,
sattasambojjhaïge yathàbhåtaü

Bhàvetvà anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddho’ti,

—————-

1. Kiü pana, syà, [PTS] 2. Ettha ca hi machasaü.
3.Cetopari¤¤àya¤àõaü, syà. 4. Bhagavato, syà. 5.Daëhuddhàpaü machasaü
daëhadvàraü, syà. 6. A¤àtànaü, syà. 7. Samantà, syà. 8.
Anucariyàyapathaü, syà. 9.Biëàranikkhamatanamattaü, sãmu. 10. Bojjhaïge,
machasaü.

[BJT Page 132] [\x 132/]

19.Tatra pi sudaü bhagavà nàlandàyaü viharanto [PTS Page 084] [\q
84/] pàvàrikambavane etadeva bahulaü bhikkhunaü dhammiü kathaü karoti:
“iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à, sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo
hoti mahànisaüso: samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà.
Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva àsavehi vimuccati seyyathãdaü:
kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà”ti,

20. Atha kho bhagavà nàlandàyaü yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena pàñaligàmo tenupasaïkamissàmàti. ‘Evaü
bhanteti’ kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena pàñaligàmo tadavasari. Assosuü kho
pàñaligàmiyà upàsakà ‘bhagavà kira pàñaligàmaü anuppatto ti, atha kho
pàñaligàmiyà upàsakà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu, upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho
pàñaligàmiyà upàsakà bhagavantaü etadavocuü: adhivàsetu no bhante
bhagavà àvasathàgàranti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena,

21. Atha kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavato adhivàsanaü viditvà
uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhãõaü katvà yena àvasathàgàraü
tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà sabbasanthariü àvasathàgàraü
santharitvà àsanàni pa¤¤àpetvà udakamaõikaü patiññhapetvà telappadãpaü
àropetvà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü
abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho pàñaligàmiyà upàsakà
bhagavantaü etadavocuü: sabbasattharisanthataü bhante àvasathàgàraü,
àsanàni pa¤¤attàni, udakamaõiko patiññhàpito, telappadãpo àropito,
yassa’dàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã ti.

22. [PTS Page 085] [\q 85/] atha kho bhagavà sàyaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena àvasathàgàraü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü pavisitvà
majjhimaü thambhaü nissàya puratthàbhimukho nisãdi. Bhikkhusaïgho pi kho
pàde pakkhàletvà - àvasathàgàraü pavisitvà pacchimaü bhittiü nissàya
puratthàbhimukho nisãdi bhagavantaü yeva purakkhatvà. 2 Pàñaligàmiyà pi
kho upàsakà pàde pakkhàletvà àvasathàgàraü pivisitvà puratthimaü bhittiü
nissàya pacchimàbhimukhà nisãdiüsu bhagavantaü yeva purakkhatvà2.

—————-

1. Sabbasantharitaü santhataü, syà. Sabbasanthariü santhataü, sãmu. 2. Purekkhitvà, sãmu.

[BJT Page 134] [\x 134/]

(Pàñaligàmiyànaü upàsakànaü ovàdo:)

23. Atha kho bhagavà pàñaligàmiye upàsake àmantesi. Pa¤cime gahapatayo àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà. Katame pa¤ca:

Idha gahapatayo dussãlo sãlavipanno pamàdàdhikaraõaü mahatiü
bhogajàniü nigacchati. Ayaü pañhamo àdãnavo dussãlassa sãlaü vipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlassa sãlavipannassa pàpako kittisaddo
abbhuggacchati. Ayaü dutiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno ya¤¤adeva parisaü
upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi
gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, avisàrado upasaïkamati maïkubhåto.
Ayaü tatiyo àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno sammåëho kàlaü karoti. Ayaü catuttho àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Puna ca paraü gahapatayo dussãlo sãlavipanno kàyassa bhedà
parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. Ayaü pa¤camo
àdãnavo dussãlassa sãlavipattiyà.

Ime kho gahapatayo pa¤ca àdãnavà dussãlassa sãlavipattiyà.

24. [PTS Page 086] [\q 86/] pa¤cime gahapatayo ànisaüsà sãlavato sãlasampadàya. Katame pa¤ca?

Idha gahapatayo sãlavà sãlasampanno appamàdàdhikaraõaü mahantaü
bhogakkhandhaü adhigacchati. Ayaü pañhamo ànisaüso sãlavato
sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlavato sãlasampannassa kalyàõo kittisaddo
abbhuggacchati. Ayaü dutiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlavà sãlasampannà ya¤¤adeva parisaü
upasaïkamati yadi khattiyaparisaü yadi bràhmaõaparisaü yadi
gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü, visàrado upasaïkamati amaïkubhåto.
Ayaü tatiyo ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

Puna ca paraü gahapatayo sãlasampanno asammuëho kàlaü karoti. Ayaü catuttho ànisaüso sãlavato sãlasampadàya.

[BJT Page 136] [\x 136/]

Puna ca paraü gahapatayo sãlavà sãlasampanno kàyassa bhedà
parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Ayaü pa¤camo ànisaüso
sãlavato sãlasampadàya.

“Ime kho gahapatayo pa¤ca ànisaüso sãlavato sãlasampadàyà”ti.

25. Atha kho bhagavà pàñaligàmiye upàsake bahudeva rattiü dhammiyà
kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uyyojesi
“abhikkantà kho gahapatayo ratti yassa’dàni tumhe kàlaü ma¤¤athà”ti.
‘Evaü bhante’ti kho pàñaligàmiyà upàsakà bhagavato pañissutvà
uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkamiüsu. Atha
kho bhagavà acirapakkantesu pàñaligàmiyesu upàsakesu su¤¤àgàraü pàvisi.

(Pàñalãnagaramàpanaü)

26. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà1 magadhamahàmattà
pàñaligàme nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàya. Tena kho pana samayena
sambahulà [PTS Page 087] [\q 87/] devatàyo sahassasahasseva pàñaligàme
vatthåni parigaõhanti. Yasmiü padese mahesakkhà devatà vatthåni
parigaõhanti, mahesakkhànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni
namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni
parigaõhanti, majjhimànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti
nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese nãcà devatà vatthåni parigaõhanti,
nãcànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni
màpetuü.

27. Addasà kho bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena
atikkantamànusakena tà devatàye sahassasahasseva 2 pàñaligàme vatthåni
parigaõhantiyo. Atha kho bhagavà rattiyà paccåsasamayaü paccuññhàya
àyasmantaü ànandaü àmantesi: konu kho3 ànanda pàñaligàme nagaraü
màpentã? Ti 4. “Sunãdhavassakàrà bhante magadhamahàmattà pàñaligàme
nagaraü màpenti vajjãnaü pañibàhàyà”ti.

—————-

1. Sunãdha vassakàrà, machasaü. 2. Sahasasasseva, sãmu. [PTS] Sahasseva, machasaü. 3. Konukho, sãmu. 4. Màpetã, sãmu.

[BJT Page 138] [\x 138/]

28. Seyyathàpi ànanda devehi tàvatiüsehi saddhiü mantetvà evameva kho
ànanda sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà pàñaligàme nagaraü màpenti
vajjãnaü pañibàhàya. Idhàhaü ànanda addasaü dibbena cakkhunà visuddhena
atikkantamànusakena sambahulà devatàyo sahassasahasseva pàñaligàme
vatthåni parigaõhantiyo. Yasmiü ànanda padese mahesakkhà devatà vatthåni
parigaõhanti, mahesakkhànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni
namanti nivesanàni màpetuü. Yasmiü padese majjhimà devatà vatthåni
parigaõhanti, majjhimànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti
nivesanàni màpetuü. Yasmiü padesà nãcà devatà vatthåni parigaõhanti,
nãcànaü tattha ra¤¤aü ràjamahàmattànaü cittàni namanti nivesanàni
màpetuü. Yàvatà ànanda ariyaü àyatanaü yàvatà vaõippatho1 idaü
agganagaraü bhavissati pàñaliputtaü puñabhedanaü. [PTS Page 088] [\q
88/] pàñaliputtassa kho ànanda tayo antaràyà bhavissanti: aggito và
udakato và mithubhedà vàti.

29. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà yena bhagavà
tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodiüsu.
Sammodanãyaü kathaü sàrànãyaü vãtisàretvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü
ñhità kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü etadavocuü:
“adhivàsetu no bhavaü gotamo ajjatanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà”ti. Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena.

30. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavato adhivàsanaü
viditvà yena sako àvasatho tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà sake àvasathe
paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesuü.
‘Kàlo bho gotama niññhitaü bhattanti’.

31. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya
saddhiü bhikkhusaïghena yena sunãdhavassakàrànaü magadhamahàmattànaü
àvasatho tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho
sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena
khàdanãyena bhojanãyena sahatthà santappesuü sampavàresuü.

32. Atha kho sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà bhagavantaü bhuttàviü
onãtapattapàõiü a¤¤ataraü nãcaü àsanaü gahetvà ekamantaü nisidiüsu.
Ekamantaü nisinne kho sunãdhavassakàre magadhamahàmatte bhagavà imàhi
gàthàhi anumodi:

—————-

1. Vaõipapàtho, syà.

[BJT Page 140] [\x 140/]

Yasmiü padese kappeti vàsaü paõóitajàtiyo, 1 sãlavantettha bhojetvà sa¤¤ate brahmacàrayo, 2
Yà tattha devatà àsuü3 tàsaü dakkhiõamàdise.
Tà påjità påjayanti mànità mànayanti naü,
[PTS Page 089] [\q 89/] tato naü anukampanti 4 màtà puttaü’ca orasaü
Devatànukampito poso sadà bhadràni passatã’ti.

Atha kho bhagavà sunãdhavassakàre magadhamahàmatte imàhi gàthàhi anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi.

33. Tena kho pana samayena sunãdhavassakàrà magadhamahàmattà
bhagavantaü piññhãto piññhito anubandhà honti. ‘Yenajja samaõo gotamo
dvàrena nikkhamissati, taü gotamadvàraü nàma bhavissati. Yena titthena
gaïgaü nadiü5 tarissati, taü gotamatitthaü nàma bhavissatã’ti.

Atha kho bhagavà yena dvàrena nikkhakami, taü gotamadvàraü nàma
ahosi. Atha kho bhagavà yena gaïgà nadã tenupasaïkami. Tena kho pana
samayena gaïgà nadã pårà hoti samàtittikà kàkapeyyà. Appekacce manussà
nàvaü pariyesanti, appekacce uëumpaü pariyesanti, appekacce kullaü
bandhanti orà pàraü6 gantukàmà atha kho bhagavà seyyathàpi nàma balavà
puriso sammi¤jitaü7 và bàhaü pasàreyya, pasàritaü và bàhaü sammi¤jeyya, 8
evameva gaïgàya nadiyà orimatãre antarahito pàrimatãre paccuññhàsi
saddhiü bhikkhusaïghena.

Addasà kho bhagavà te manusse appekacce nàvaü pariyesante appekacce
uëumpaü pariyesante, appekacce kullaü bandhante orà pàraü gantukàme.
Atha kho bhagavà etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànàü udànesi:

“Ye taranti aõõavaü saraü
Setuü katvàna visajja pallalàni,
Kullaü hi jano pabandhati 9
Tiõõà medhàvino janà’ti. “

Pañhamabhàõavàraü

—————-

1. Paõóitajàtiko, [PTS] 2. Brahmacàrino, machasaü. 3.Asasu, [PTS] 4.
Anukampenti, sãmu. 5. Gaïgànadiü, syà. 6.Pàràpàraü, sãmu. Apàràpàraü,
ma cha saü, [PTS] 7. Sami¤jitaü, machasaü. 8. Sami¤jeyya, machasaü. 9.
Kullaü jano cabandhati, syà. * “Gotamatitthaü nàma ahosã”ti pàëiyaü na
dissati. Tathàpa “gotamatitthàvidure” iti mahàbodhivaüsàdisu dissate.

[BJT Page 142] [\x 142/]

(Ariyasacca pañivedhakathà)

34. [PTS Page 090] [\q 90/] atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü
àmantesi: ‘àyamànanda yena koñigàmo tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evaü
bhante’ti. Kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena koñigàmo tadavasari. Tatrasudaü
bhagavà koñigàme viharati. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi:

Catunnaü bhikkhave ariyasaccànaü ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Katamesaü
catunnaü:

Dukkhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhasamudayassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà
evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhanirodhassa bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.
Dukkhanirodhagàminiyà pañipadàya bhikkhave ariyasaccassa ananubodhà
appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva
tumhàka¤ca.

Tayidaü bhikkhave dukkhaü ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü
dukkhasamudayo1 ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Dukkhanirodho2
ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Dukkhanirodhagàminã pañipadà
ariyasaccaü anubuddhaü pañividdhaü. Ucchinnà bhavataõhà, khãõà
bhavanetti. Natthidàni punabbhavo’ti.

Idamavoca bhagavà. Idaü vatthà sugato athàparaü etadavoca satthà:

[PTS Page 091] [\q 91/] catunnaü ariyasaccànaü yathàbhåtaü adassanà
Saüsitaü3 dãghamaddhànaü tàsu tàsveva 4 jàtisu
Tàni etàni diññhàni bhavanetti samåhatà,
Ucchinnaü målaü dukkhassa natthidàni punabbhavo’ti.

35. Tatra pi sudaü bhagavà koñigàme viharanto etadeva bahulaü
bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: “iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à
sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità
pa¤¤à mahapphalàhoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva
àsavehi vimuccati, seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà”ti

1. Dukkhasamudayaü sãmu. Machasaü, [PTS] 2. Dukkhanirodhaü, sãmu,
machasaü, [PTS] 3. Saüsaritaü sãmu. 4. Tàyeva, [PTS] 5. Kàmàsavà
bhavàsavà diññhàsavà avijjàsavà, [PTS]

[BJT Page 144] [\x 144/]

Dhammàdàsa dhammapariyàyo

36. Atha kho bhagavà koñigàme yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi “àyàmànanda yena nàdikà1 tenupasaïkamissàmà”ti. ‘Evaü
bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena nàdikà tadavasari. Tatrapi sudaü
bhagavà nàdike viharati gi¤jakàvasathe. Atha kho àyasmà ànando yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü
nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca:

Sàëho nàma bhante bhikkhu nàdike kàlakato. 2 Tassa kà gati, ko
abhisamparàyo? Nandà nàma bhante bhikkhunã nàdike kàlakatà. Tassà kà
gati, ko abhisamparàyo? [PTS Page 092] [\q 92/] sudatto nàma bhante
upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Sujàtà nàma
bhante upàsikà nàdike kàlakatà. Tassà kà gati, ko abhisamparàyo?
Kakudho3 nàma bhante upàsako nàdike kàlakato, tassa kà gati, ko
abhisamparàyo? Kàliïgo4 nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà
gati, ko abhisamparàyo. Nikaño nàma bhante upàsako nàdike kàlakato.
Tassa kà gati, ko abhisamparàyo? Kañissabho nàma bhante upàsako nàdike
kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Tuññho nàma bhante upàsako
nàdike kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Santuññho nàma bhante
upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati. Ko abhisamparàyo? Bhaddo nàma
bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko abhisamparàyo?
Subhaddo nàma bhante upàsako nàdike kàlakato. Tassa kà gati, ko
abhisamparàyo? Ti.

37. Sàëho ànanda bhikkhu àsavànaü khayà anàsavaü cotovimuttiü
pa¤¤àvimuttiü diññhevadhammesayaüabhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi.
Nandà ànanda bhikkhunã pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà
opapàtikà tattha parinibbàyinã anàvattidhammà tasmà lokà. Sudatto
ànanda upàsako tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà ràgadosamohànaü tanuttà
sakadàgàmi sakideva imaü lokaü àganatvà dukkhassantaü karissati. Sujàtà
ànanda upàsikà tiõõaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà sotàpannà avinipàtadhammà
niyatà sambodhiparàyaõà.

—————-

1. Nàtika, ma cha saü. 2. Kàlakato, machasaü. 3. Kukkuño machasaü. 4. Kàëimbe, machasaü kàraëimbo, syà.

[BJT Page 146] [\x 146/]

Kakudho nàma ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü
parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà.
Kàliïgo ànanda upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà
opapàtiko tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Nikaño ànanda
upàsako pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko
tattha parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Kañissabho ànanda upàsako
pa¤cannaü orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha
parinibbàyã anàvattidhammo tasmà lokà. Tuññho ànanda upàsako pa¤cannaü
orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã
anàvattidhammo tasmà lokà. Santuññho ànanda upàsako pa¤cannaü
orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã
anàvattidhammo tasmà lokà. Bhaddo ànanda upàsako pa¤cannaü
orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã
anàvattidhammo tasmà lokà. Subhaddo ànanda upàsako pa¤cannaü
orambhàgiyànaü sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtiko tattha parinibbàyã
anàvattidhammo tasmà [PTS Page 093] [\q 93/] lokà.

Paropa¤¤àsaü ànanda nàdike upàsakà kàlakatà pa¤cannaü orambhàgiyànaü
sa¤¤ojanànaü parikkhayà opapàtikà tattha parinibbàyino anàvattidhammà
tasmà lokà.

Sàdhikà navuti ànanda nàdike upàsakà kàlakatà tiõõaü sa¤¤ojanànaü
parikkhayà ràgadosamohànaü tanuttà sakadàgàmino sakideva imaü lokaü
àgantvà dukkhassantaü karissanti.

Sàtirekàni ànanda pa¤ca satàni nàdike upàsakà kàlakatà tiõõaü
sa¤¤ojanànaü parikkhayà sotàpannà avinipàtadhammà niyatà
sambodhiparàyaõà.

38. Anacchariyaü kho panetaü ànanda yaü manussabhåto kàlaü kareyya,
tasmi¤ce kàlakate tathàgataü upasaïkamitvà etamatthaü pucchissatha,
vihesà cesà ànanda tathàgatassa. Tasmàtihànanda dhammàdàsaü nàma
dhammapariyàyaü desessàmi yena samannàgato ariyasàvako àkaïkhamàno
attanà’va attànaü byàkareyya: ‘khãõanirayomhi khãõatiracchànayoni
khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto, sotàpannohamasmi
avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo’ti.

Katamo ca so ànanda dhammàdàso dhammapariyàyo yena samannàgato
ariyasàvako àkaïkhamàno attanà va attànaü byàkareyya: khãõanireyomhi
khãõatiracchànayoni khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto,
sotàpanno’hamasmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo’ti:

[BJT Page 148] [\x 148/]

Idhànanda ariyasàvako buddhe aveccappasàdena samannàgato hoti: “itipi
so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå
anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavà”ti.

Dhamme aveccappasàdena samannàgato hoti: “svàkkhàto bhagavatà dhammo
sandiññhiko akàliko ehipassiko opanayiko1 paccattaü veditabbo
vi¤¤åhã”ti.

Saïghe aveccappasàdena samannàgato hoti: “supañipanno bhagavato
sàvakasaïgho, ujupañipanno bhagavato sàvakasaïgho, ¤àyapañipanno [PTS
Page 094] [\q 94/] bhagavato sàvakasaïgho, sàmãcipañipanno bhagavato
sàvakasaïgho. Yadidaü cattàri purisayugàni, aññha purisapuggalà. Esa
bhagavato sàvakasaïgho àhuneyyo, pàhuneyyo, dakkhiõeyyo, a¤jalikaranãyo,
anuttaraü pu¤¤akkhettaü lokassà”ti.

Ariyakantehi sãlehi samannàgato hoti akhaõóehi acchiddehi asabalehi
akammàsehi bhujissehi vi¤¤åppasatthehi aparàmaññhehi
samàdhisaüvattanikehi.

Ayaü kho so ànanda dhammàdàso dhammapariyàyo yena samannàgato
ariyasàvako àkaïkhamàno attanà’va attànaü byàkareyya ‘khãõanirayo’mbhi
khãõatiracchànayoni khãõapettivisayo khãõàpàyaduggativinipàto.
Sotàpannohamasmi avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo’ti.

39. Tatra pi sudaü bhagavà nàdike viharanto gi¤jakàvasathe etadeva
bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: “iti sãlaü, iti samàdhi, iti
pa¤¤à sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso.
Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü
cittaü sammadeva àsavehi vimuccati - seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà
avijjàsavà”ti.

—————-

1. Opaneyyako, machasaü.

[BJT Page 150] [\x 150/]

(Ambapàlivane satipaññhàna desanà)

40. Atha kho bhagavà nàdike yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: ‘àyàmànanda, yena vesàli tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evaü
bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena vesàlã tadavasari. Tatra sudaü
bhagavà vesàliyaü viharati ambapàlivane. Tatra kho bhagavà bhikkhå
àmantesi:

“Sato bhikkhave bhikkhå vihareyya sampajàno. Ayaü vo amhàkaü anusàsanã.

Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sato hoti: idha bhikkhave, bhikkhu kàye
kàyànupassã viharati àtàpãsampajàno [PTS Page 095] [\q 95/] satimà
vineyya loke abhijjhàdomanassaü, vedanàsu vedanànupassã viharati àtàpã
sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, citte cittànupassã
viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü dhammesu
dhammànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke
abhijjhàdomanassaü. Evaü kho bhikkhave, bhikkhu sato hoti.

Katha¤ca bhikkhave, bhikkhu sampajàno hoti: idha bhikkhave, bhikkhu
abhikkante pañikkante sampajànakàrã hoti. âlokite vilokite sampajànakàrã
hoti. Sammi¤jite pasàrite sampajànakàrã hoti.
Saïghàñipattacãvaradhàraõe sampajànakàrã hoti. Asite pãte khàyite sàyite
sampajànakàrã hoti. Uccàrapassàvakamme sampajànakàrã hoti. Gate ñhite
nisinne sutte jàgarite bhàsite tuõhãbhàve sampajànakàrã hoti. Evaü kho
bhikkhave, bhikkhu sampajàno hoti.

Sato bhikkhave, bhikkhu vihareyya sampajàno. Ayaü vo amhàkaü anusàsanã”ti.

[BJT Page 152] [\x 152/]

(Ambapàlã àràmapañiggahanaü)

41. Assosi kho ambapàlã gaõikà ‘bhagavà kira vesàliü anuppatto
vesàliyaü viharati mayhaü ambavane’ti. Atha kho ambapàlã gaõikà bhaddàni
bhaddàni yànàni yojàpetvà, bhaddaü yànaü abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi
yànehi vesàliyà niyyàsi. Yena sako àràmo tena pàyàsi. Yàvatikà yànassa
bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikà’va yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho ambapàliü gaõikaü bhagavà dhammiyà kathàya
sandassesi samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho ambapàlã gaõikà
bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità
sampahaüsità bhagavantaü etadavoca: ‘adhivàsetu me bhante bhagavà
svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà’ti. Adhivàsesi bhagavà
tuõhãbhàvena. Atha kho ambapàlã gaõikà bhagavato adhivàsanaü viditvà
uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.

42. Assosuü kho vesàlikà licchavã ‘bhagavà kira [PTS Page 096] [\q
96/] vesàliü anuppatto vesàliyaü viharati ambapàlivane’ti. Atha kho te
licchavã bhaddàni bhaddàni yànàni yojàpetvà, bhaddaü bhaddaü yànaü
abhiråhitvà, bhaddehi bhaddehi yànehi vesàliyà nãyaüsu. 1 Tatra ekacce
licchavã nãlà honti nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàrà, ekacce licchavã
pãtà honti pãtavaõõà pãtavatthà pãtàlaïkàrà, ekacce licchavã lohità2
honti lohitavaõõà lohitavatthà lohitàlaïkàrà, ekacce licchavã odàtà
honti odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàrà.

43. Atha kho ambapàlã gaõikà daharànaü daharànaü licchavãnaü akkhena
akkhaü cakkena cakkaü yugena yugaü pativaññesi. 3 Atha kho te licchavã
ambapàliü gaõikaü etadavocuü: ‘ki¤je, ambapàli, daharànaü daharànaü
licchavãnaü akkhena akkhaü cakkena cakkaü yugena yugaü pativaññesã?Ti.
‘Tathà hi pana me ayyaputtà, bhagavà nimantino svàtanàya bhattaü saddhiü
bhikkhusaïghenà’ti. ‘Dehi je, ambapàli, etaü bhattaü satasahassenà’ti.
‘Sace’pi me ayyaputtà vesàliü sàhàraü dassatha, evamahaü taü bhattaü 4
na dassàmã’ti. Atha kho te licchavã aïguliü5 poñhesuü. ‘Jitamhà vata bho
ambakàya, 6 jitamhà7 vata bho ambakàyà’ti.

1. Nãyàyiüsu - [PTS] Nãyyaüsu, machasaü, syà. 2.Lohitakà - [PTS] 3.
Pañivaññesi, machasaü - [PTS] syà. 4.Esãmpi mahattaü - syà. 5. Aïgulã
sãmu. [PTS] 6. Ambapàlikàya - syà. 7. Va¤citamhà - [PTS]

[BJT Page 154] [\x 154/]

44. Atha kho te licchavã yena ambapàlivanaü tena pàyiüsu. Addasà kho
bhagavà te licchavã dårato’va àgacchante. Disvà bhikkhå àmantesi: ‘yesaü
bhikkhave bhikkhånaü devà tàvatiüsà adiññhà, 1 oloketha bhikkhave,
licchavãparisaü, avaloketha 2 [PTS Page 097] [\q 97/] bhikkhave,
licchavãparisaü, upasaüharatha bhikkhave licchavãparisaü
tàvatiüsasadisanti 3.

45. Atha kho te licchavã yàvatikà yànassa bhåmi yànena ganatvà yànà
paccorohitvà, pattikà’va yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinne kho te
licchavã bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttejesi
sampahaüsesi. Atha kho te licchavã bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità
samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavocuü: ‘adhivàsetu
no bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà’ti. Atha kho
bhagavà te licchavã etadavoca. ‘Adhivutthaü kho me licchavã svàtanàya
ambapàliyà gaõikàya 4 bhattanti. ‘ Atha kho te licchavã aïguliü
poñhesuü: ‘jitambhà vata bho ambakàya. Jitambhà vata bho ambakàyà’ti.
Atha kho te licchavã bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà
uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkamiüsu.

46. Atha kho ambapàlã gaõikà tassà ettiyà accayena sake àràme paõãtaü
khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà bhagavato kàlaü àrocàpesi: ‘kàlo
bhante, niññhitaü bhattanti’. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà
pattacãvaramàdàya saddhiü bhikkhusaïghena yena ambapàliyà gaõikàya
nivesanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Atha kho
ambapàlã gaõikà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõãtena khàdanãyena
bhojanãyena sahatthà santappesi sampavàresi. Atha kho ambapàlã gaõikà
bhagavantaü bhuttàviü onãtapattapàõiü a¤¤ataraü nãcaü àsanaü gahetvà
[PTS Page 098] [\q 98/] ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho ambapàlã
gaõikà bhagavantaü etadavoca: “imàhaü bhante, àràmaü buddhapamukhassa
bhikkhusaïghassa dammã”ti. Pañiggahesi bhagavà àràmaü. Atha kho bhagavà
ambapàliü gaõikaü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.

47. Tatra pi sudaü bhagavà vesàliyaü viharanto ambapàlivane etadeva
bahulaü bhikkhånaü dhammiü kathaü karoti: ‘iti sãlaü, iti samàdhi, iti
pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso.
Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà pa¤¤àparibhàvitaü
cittaü sammadeva àsavehi vimuccati - seyyathãdaü: kàmàsavà bhavàsavà
avijjàsavà”ti.

1. Adiññhapubbà - katthavi. 2. Apaloketha - sãmu. 3. Tàvatiüsà
sadisaü - sãmu tàvatiüsaparisaü - [PTS] 4. Ambapàligaõikàya - sãmu -
[PTS]

[BJT Page 156] [\x 156/]

(Beluvagàme jãvitasaïkhàra - adhiññhànaü)

48. Atha kho bhagavà ambapàlivane yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: ‘àyàmànanda, yena beluvagàmako2
tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato
paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena
beluvagàmako tadavasari. Tatra sudaü bhagavà beluvagàmake viharati.
Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: ‘etha tumhe bhikkhave samantà
vesàliü yathàmittaü yathàsandiññhaü yathàsambhattaü vassaü upetha. 3
Ahaü pana idheva beluvagàmake vassaü upagacchàmã’ti. ‘Evaü bhante’ti kho
te bhikkhå bhagavato pañissutvà samantà vesàliü yathàmittaü
yathàsandiññhaü [PTS Page 099] [\q 99/] yathàsambhattaü vassaü
upagacchiüsu. 4 Bhagavà pana tatve beluvagàmake vassaü upaga¤chi. 5

49. Atha kho bhagavato vassåpagatassa kharo àbàdho uppajji. Bàëhà6
vedanà vattanti màraõantikà. Tà sudaü7 bhagavà sato sampajàno adhivàseti
8 aviha¤¤amàno. Atha kho bhagavato etadahosi: ‘na kho metaü patiråpaü
yo’haü9 anàmantetvà upaññhàke anapaloketvà bhikkhusaïghaü
parinibbàyeyyaü. Yannånàhaü imaü àbàdhaü viriyena10 pañippanàmetvà
jãvitasaïkhàraü adhiññhàya vihareyya’nti. Atha kho bhagavà taü àbàdhaü
viriyena pañippanàmetvà jãvitasaïkhàraü adhiññhàya vihàsi. Atha kho
bhagavato so àbàdho pañippassamhi. Atha kho bhagavà gilànà vuññhito
aciravuññhito gela¤¤à vihàrà nikkhamma vihàrapacchàyàyaü11 pa¤¤atte
àsane nisãdi.

50. Atha kho àyasmà ànando yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà
ànando bhagavantaü etadavoca: “diññho12 me bhante bhagavato phàsu.
Diñañhaü me bhante bhagavato khamanãyaü. Api ca me bhante madhurakajàto
viya kàyo. Disà’pi me na pakkhàyanti, dhammà’pi maü nappañibhanti
bhagavato gela¤¤ena. Api ca me bhante ahosi kàci deva assàsamattà ‘na
tàva bhagavà parinibbàyissati na yàva bhagavà bhikkhusaïghaü àrabbha
ki¤cideva udàharatã”ti.

—————-

1. Parivesanà. [PTS] 2. Veëuvagàmako - machasaü, 3.Upagacchatha -
syà. 4. Upaga¤juü - [PTS] 5. Upagacchi - machasaü. 6.Pabàëabhà -
katthaci. 7. Tatra sudaü - machasaü. 8. Adhivàsesi - machasaü. 9.
Yavàhaü - machasaü. 10. Viriyena - machasaü. 11.Vihàrapapacachàyàyaü -
syà. 12. Diññhà - katthaci.

[BJT Page 158] [\x 158/]

51. [PTS Page 100] [\q 100/] kimpanànanda bhikkhusaïgho mayi
paccàsiüsati:1 desito ànanda, mayà dhammo anantaraü abàhiraü karitvà
natthànanda 2 tathàgatassa dhammesu àcariyamuññhi. Yassa nåna ànanda
evamassa: ‘ahaü bhikkhusaïghaü pariharissàmã’ti và, mamuddesiko
bhikkhusaïgho’ti và, so nåna ànanda, bhikkhusaïghaü àrabbha ki¤cideva
udàhareyya. Tathàgatassa kho ànanda na evaü hoti: ‘ahaü bhikkhusaïghaü
pariharissàmã’ti và mamuddesiko bhikkhusaïgho’ti và. Sa kiü3 ànanda
tathàgato bhikkhusaïghaü àrabbha ki¤cideva udàharissati?

52. Ahaü kho panànanda, etarahi jiõõo vuddho mahallako addhagato vayo
anuppatto. âsãtiko me vayo vattati. Seyyathàpi ànanda, jajjarasakañaü
vekkhamissakena 4 yàpeti, evameva kho ànanda vekkhamissakena ma¤¤e
tathàgatassa kàyo yàpeti. Yasmiü ànanda, samaye tathàgato
sabbanimittànaü amanasikàrà ekaccànaü vedanànaü nirodhà animittaü
cetosamàdhiü upasampajja viharati, phàsutaro5 ànanda, tasmiü samaye
tathàgatassa kàyo hoti. Tasmàtihànanda, attadãpà viharatha attasaraõà
ana¤¤asaraõà, dhammadãpà dhammasaraõà ana¤¤asaraõà.

53. Katha¤ca ànanda, bhikkhu attadãpo viharati attasaraõo
ana¤¤asaraõo, dhammadãpo dhammasaraõo ana¤¤asaraõo: idhànanda bhikkhu
kàye kàyànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke
abhijjhàdomanassaü, vedanàsu vedanànupassã viharati àtàpã sampajàno
satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, citte cittànupassã viharati
àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü, dhammesu
dhammànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke
abhijjhàdomanassaü.

54. Evaü kho ànanda, bhikkhu attadãpo viharati attasaraõo
ana¤¤asaraõo, dhammadãpo dhammasaraõo ana¤¤asaraõo. [PTS Page 101] [\q
101/] ye hi keci ànanda, etarahi và mamaü và accayena attadãpà
viharissanti attasaraõà ana¤¤asaraõà. Dhammadãpà dhammasaraõà
ana¤¤asaraõà, tamatagge me te ànanda, bhikkhu bhavissanti ye keci
sikkhàkàmà’ti.

Dutiyabhàõavàraü.

—————-

1. Paccàsãsati, machasaü. 2. Na natthànanda, [PTS] 3. Kiü, [PTS] 4.
Vedhamissakena, sãmu: nà: veñhamisasakena, katthaci. Veëumissakena,
syà. Veghamissakena, [PTS] vekhamissakena, di a; machasaü. 5. Phàsukato,
[PTS]

[BJT Page 160] [\x 160/]

(Càpàlacetiye àyusaïkhàrossajanaü)

55. [PTS Page 102] [\q 102/] atha kho bhagavà pubbanhasamayaü
nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliü piõóàya pàvisi. Vesàliyaü piõóàya
caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto àyasmantaü ànandaü àmantesi:
“gaõhàhi ànanda nisãdanaü, yena càpàlaü cetiyaü1 tenupasaïkamissàma
divàvihàràyà”ti. ‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà
nisãdanaü àdàya bhagavantaü piññhito piññhito anubandhi. Atha kho
bhagavà yena càpàlaü cetiyaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane
nisãdi. âyasmà pi kho ànando bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü ànandaü bhagavà etadavoca:

56. “Ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü
gotamakaü cetiyaü, ramaõãyaü sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü
cetiyaü, ramaõãyaü sàrandadaü cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. [PTS
Page 103] [\q 103/] yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so
àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và. Tathàgatassa kho pana
ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà
anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü
và tiññheyya kappàvasesaü và”ti.

57. Evaü kho4 àyasmà ànando bhagavatà oëàrike nimitte kayiramàne
oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na bhagavantaü yàci
“tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya
bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti”
yathà taü màrena pariyuññhitacitto.

58. Dutiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “ramaõãyà
ànanda vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü gotamakaü cetiyaü,
ramaõãyaü sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü cetiyaü, ramaõãyaü
sàrandadaü cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü.

—————-

1. Càpàlacetiyaü, sãmu pàvalaü cetiyaü, syà. 2. Sattambakaü cetiya. [PTS] 3. ânandacetiyaü, sãmu. 4. Evampi. Sata

[BJT Page 162] [\x 162/]

Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và. Tathàgatassa kho pana ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya
kappàvasesaü và”ti.

Tatiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “ramaõãyà ànanda
vesàlã, ramaõãyaü udenaü cetiyaü, ramaõãyaü gotamakaü cetiyaü, ramaõãyaü
sattamba 2 cetiyaü, ramaõãyaü bahuputtaü cetiyaü, ramaõãyaü sàrandadaü
cetiyaü3 ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và.
Tathàgatassa kho pana ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà
yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno
ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và”ti.

59. Evampi kho àyasmà ànando bhagavatà oëàrike nimitte kayiramàne
oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. [PTS Page 104] [\q
104/] na bhagavantaü yàci “tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu
sugato kappaü bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya
hitàya sukhàya devamanussànanti” yathà taü màrena pariyuññhitacitto.

60. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “gaccha tvaü
ànanda, yassa’dàni kàlaü ma¤¤asã” ti. ‘Evaü bhante’ti kho àyasmà ànando
bhagavato pañissutvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü
katvà avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisãdi. Atha kho màro pàpimà
acirapakkante àyasmante ànande yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho màro pàpimà bhagavantaü
etadavoca:

61. “Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato
parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato. “Bhàsità kho panesà bhante
bhagavatà vàcà: ‘na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhå na
sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü
desessantã ti. Etarahi kho pana bhante bhikkhu bhagavato sàvakaü
viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà
[PTS Page 105] [\q 105/] sàmãcipañipannà anudhammacàrino sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti
vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena
suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu’dàni
bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo’ dàni bhante
bhagavato. “

[BJT Page 164] [\x 164/]

62. “Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: ‘na tàvàhaü pàpima
parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà bhavissanti viyattà
vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà
sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà
àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttàni karissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena
suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti’ti. Etarahi
kho pana bhante bhikkhuniyo bhagavato sàvikà viyattà vinãtà visàradà
bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà
anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti
pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü
parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü
desenti. Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato.
Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato. 63.”Bhàsità kho panesà bhante
bhagavatà vàcà: ‘na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me upàsakà na
sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤apessanti
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttàni karissanti, uppannaü
parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü
desessanti’ti. Etarahi kho pana bhante upàsakà bhagavato sàvakà viyattà
vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà
sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhinti
desenti pa¤¤apenti paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti,
uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà
sappàñihàriyaü dhammaü desenti. Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà.
Parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato. “

64. “Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: ‘na tàvàhaü pàpima
parinibbàyissàmi yàva me upàsikà na sàvikà bhavissanti viyattà vinãtà
visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà
anudhammacàriniyo, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti
pa¤¤apessanti paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttàni
karissanti, uppannaü parappavàdaü sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà
sappàñihàriyaü dhammaü desessanti’ti.

[BJT Page 166] [\x 166/] etarahi kho pana bhante upàsikà bhagavato
sàvikà viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü [PTS
Page 106] [\q 106/] àcariyakaü uggahetvà àcikkhanti desenti pa¤¤apenti
paññhapenti vivaranti vibhajanti uttànãkaronti, uppannaü parappavàdaü
sahadhammena suniggahãtaü niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desenti.
Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu sugato.
Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato.

65. Bhàsità kho panesà bhante bhagavatà vàcà: ‘na tàvàhaü pàpima
parinibbàyissàmi yàva me idaü brahmacariyaü na iddhaü ceva bhavissati
phita¤ca vitthàrikaü1 bàhuja¤¤aü puthubhåtaü, yàva devamanussehi
suppakàsitanti’, etarahi kho pana bhante bhagavato brahmacariyaü
iddha¤ceva phita¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva
demamanussehi suppakàsitaü. Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà. Parinibbàtu
sugato. Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato”ti.

66. Evaü vutte bhagavà màraü pàpimantaü etadavoca: appossukke tvaü
pàpima hohi. Na ciraü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ite tiõõaü
màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã”ti.

67. Atha kho bhagavà càpàle cetiye sato sampajàno àyusaïkhàraü
ossaji. Ossaññhe ca bhagavatà àyusaïkhàre mahàbhåmicàlo ahosi hiüsanako
salomahaüso2. Devadundubhiyo3 ca phaliüsu. Atha kho bhagavà [PTS Page
107] [\q 107/] etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:

Tulamatula¤ca sambhavaü
Bhavasaïkhàramavassajã muni,
Ajjhattarato samàhito
Abhindi kavacamivattasambhavanti.

(Bhåmicàlassa aññha hetu)

68. Atha kho àyasmato ànandassa etadahosi: acchariyaü vata bho,
abbhutaü vata bho. Mahà vatàyaü bhåmicàlo, sumahà vatàyaü bhåmicàlo,
hiüsanako salomahaüso. Devadundubhiyo ca eliüsu. Ko nu kho hetu ko
paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàyà ti. Atha kho àyasmà ànando yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü
nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca:
acchariyaü bhante, abbhutaü bhante. Mahà vatàyaü bhante bhåmicàlo,
sumahà vatàyaü bhante bhåmicàlo hiüsanako salomahaüso. Devadundubhiyo ca
eliüsu. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo mahato bhåmicàlassa
pàtubhàvàyà?”Ti.

—————-

1. Vitthàritaü, sãmu. 2. Lomahaüso, machasaü. 3. Devaduhiyo, sãmu

[BJT Page 168] [\x 168/]

69. Aññha kho ime ànanda hetu aññha paccayà mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. Katame aññha?

Ayaü ànanda mahàpañhavi udake patiññhità. Udakaü vàte patiññhitaü.
Vàto àkàsaññho hoti. Hoti kho so ànanda samayo yaü mahàvàtà vàyanti,
mahàvàtà vàyantà udakaü kampenti, udakaü kampitaü pañhaviü kampeti. Ayaü
[PTS Page 108] [\q 108/] pañhamo hetu pañhamo paccayo mahato
bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (1)

Puna ca paraü ànanda samaõo và hoti bràhmaõo và ididhimà
cetovasippatto, devo và mahiddhiko mahànubhàvo, tassa parittà
pañhavisa¤¤à bhàvità hoti, appamàõà àposa¤¤à. So imaü pañhaviü kampeti
saükampeti sampakampeti sampavedheti. Ayaü dutiyo hetu dutiyo paccayo
mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (2)

Puna ca paraü ànanda yadà bodhisatto tusità kàyà cavitvà sato
sampajàno màtukucchiü okkamati, tadà’yaü pañhavã kampati saükampati
sampakampati sampavedhati. Ayaü tatiyo hetu tatiyo paccayo mahato
bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (3)

Puna ca paraü ànanda yadà bodhisatto sato sampajàno màtukucchismiü
nikkhamati, tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati
sampavedhati. Ayaü catuttho hetu catuttho paccayo mahato bhåmicàlassa
pàtubhàvàya. (4)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü
abhisambujjhati, tadàyaü pañhavã kampati saïkampati sampakampati
sampavedhati. Ayaü pa¤camo hetu pa¤camo paccayo mahato bhåmicàlassa
pàtubhàvàya. (5)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anuttaraü dhammacakkaü pavatteti,
tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati. Ayaü
chaññho hetu chaññho paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (6)

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato sato sampajàno àyusaïkhàraü
ossajati, tadàyaü pañhavã kampati saükampati sampakampati sampavedhati.
Ayaü sattamo hetu sattamo paccayo mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (7)

1. Mahàpathavi machasaü.

[BJT Page 170] [\x 170/]

Puna ca paraü ànanda yadà tathàgato anupàdisesàya [PTS Page 109] [\q
109/] nibbànadhàtuyà parinibbàyati, tadà’yaü pañhavã kampati saükampati
sampakampati sampavedhati. Ayaü aññhamo hetu aññhamo paccayo mahato
bhåmicàlassa pàtubhàvàya. (8)

Ime kho ànanda aññha hetu aññha paccayà mahato bhåmicàlassa pàtubhàvàyà ti.

(Aññhaparisà)

70. Aññha kho imà ànanda parisà. Katamà aññha? Khattiyaparisà
bràhmaõaparisà gahapatiparisà samaõaparisà càtummahàràjikaparisà
tàvatiüsaparisà màraparisà brahmaparisà.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü khattiyarisaü upasaïkamità1.
Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca
samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü
vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü bràhmaõaparisaü
upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca
sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako
mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti. Abhijànàmi kho panàhaü ànanda
anekasataü gahapatiparisaü upasaïkamità. Tatràpi mayà
sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca samàpajjitapubbà.
Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako
tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti. Dhammiyà ca 2 kathàya
sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi. Bhàsamàna¤ca maü na
jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso và’ti. Dhammiyà kathàya
sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi.
Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso
và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü samaõaparisaü upasaïkamità.
Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca
samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü
vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü càtummahàràjikaparisaü
upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca
sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako
mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü tàvatiüsaparisaü
upasaïkamità. Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca
sàkacchà ca samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako
mayhaü vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü màraparisaü upasaïkamità.
Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca
samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü
vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. Dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà
sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho
ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Abhijànàmi kho panàhaü ànanda anekasataü brahmaparisaü upasaïkamità.
Tatràpi mayà sannisinnapubba¤ceva sallapitapubba¤ca sàkacchà ca
samàpajjitapubbà. Tattha yàdisako tesaü vaõõo hoti, tàdisako mayhaü
vaõõo hoti. Yàdisako tesaü saro hoti, tàdisako mayhaü saro hoti.
Dhammiyà ca 2 kathàya sandassemi. Samàdapemi samuttejemi. Sampahaüsemi.
Bhàsamàna¤ca maü na jànanti ‘ko nu kho ayaü bhàsati devo và manusso
và’ti. [PTS Page 110] [\q 110/] dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà
samuttejetvà sampahaüsetvà antaradhàyàmi. Antarahita¤ca maü na jànanti
‘ko nu kho ayaü antarahito devo và manusso và’ti.

Imà kho ànanda aññha parisà.

—————-

1. Upasaïkamitvà, syà [PTS] 2. Dhammiyà, machasaü.

[BJT Page 172] [\x 172/]

(Aññha abhibhàyatanàni)

71. Aññha kho imàni ànanda abhibhàyatanàni. Katamàni aññha?

Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati parittàni
suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti.
Idaü pañhamaü abhibhàyatanaü. (1)

Ajjhattaü råpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati appamàõàni
suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti.
Idaü dutiyaü abhibhàyatanaü. (2)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati parittàni
suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti.
Idaü tatiyaü abhibhàyatanaü. (3)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati appamàõàni
suvaõõadubbaõõàni, tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti,
idaü catutthaü abhibhàyatanaü. (4)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati nãlàni nãlavaõõàni
nãladassanàni nãlanibhàsàni. Seyyathàpi nàma ummàpupphaü1 nãlaü
nãlavaõõaü nãlanidassanaü nãlanibhàsaü, seyyathàpi và pana taü vatthaü
bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü nãlaü nãlavaõõaü nãlanidassanaü
nãlanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati
nãlàni nãlavaõõàni nãlanidassanàni nãlanibhàsàni. Tàni abhibhuyya jànàmi
passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü pa¤camaü abhibhàyatanaü. (5)

[PTS Page 111] [\q 111/] ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni
passati pãtàni pãtavaõõàni pãtanidassanàni pãtanibhàsàni. Seyyathàpi
nàma kaõikàrapupphaü pãtaü pãtavaõõaü pãtanidassanaü pãtanibhàsaü,
seyyathàpi và pana taü vatthaü bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü pãtaü
pãtavaõõaü pãtanidassanaü pãtanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã
eko bahiddhà råpàni passati pãtàni pãtavaõõàni pãtanidassanàni
pãtanibhàsàni. Tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü
chaññhaü abhibhàyatanaü. (6)

—————-

1. Umàpupaphaü machasaü

[BJT Page 174] [\x 174/]

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati lohitakàni
lohitakavaõõàni lohitakànidassanàni lohitakanibhàsàni. Seyyathàpi nàma
bandhujãvakapupphaü lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü
lohitakanibhàsaü, seyyathàpi và pana naü vatthaü bàràõaseyyakaü
ubhatobhàgavimaññhaü lohitakaü lohitakavaõõaü lohitakanidassanaü
lohitakanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni
passati lohitakàni lohitakavaõõàni lohitakanidassanàni
lohitakanibhàsàni. Tàni abhibhuyya ‘jànàmi passàmã’ti evaü sa¤¤ã hoti
idaü sattamaü abhibhàyatanaü. (7)

Ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati odàtàni odàtavaõõàni
odàtanidassanàni odàtanibhàsàni. Seyyathàpi nàma osadhã tàrakà
odàtavaõõà odàtanidassanà odàtanibhàsà seyyathàpi và pana taü vatthaü
bàràõaseyyakaü ubhatobhàgavimaññhaü odàtaü odàtavaõõaü odàtanidassanaü
odàtanibhàsaü, evameva ajjhattaü aråpasa¤¤ã eko bahiddhà råpàni passati
odàtàni odàtavaõõàni odàtanidassanàni odàtanibhàsàni. Tàni abhibhuyya
‘jànàmi passàmã’ti evaüsa¤¤ã hoti. Idaü aññhamaü abhibhàyatanaü.

Imàni kho aññha ànanda abhibhàyatanàni.

(Aññha vimokkhà)

72. Aññha kho ime ànanda vimokkho. Katame aññha?

Råpã råpàni passati. Ayaü pañhamo vimokkho (1)

[PTS Page 112] [\q 112/] ajjhattaü aråpasa¤¤ã bahiddhà råpàni passati. Ayaü dutiyo vimokkho. (2)

Subhanteva adhimutto hoti. Ayaü tatiyo vimokkho. (3)

Sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà
nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ‘ananto àkàso’ti àkàsàna¤càyatanaü
upasampajja viharati. Ayaü catuttho vimokkho. (4)

Sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma ‘anantaü vi¤¤àõanti’ vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü pa¤camo vimokkho. (5)

[BJT Page 176] [\x 176/]

Sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma ‘natthi ki¤cã’ti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü chaññho vimokkho. (6)

Sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati. Ayaü sattamo vimokkho. (7)

Sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati. Ayaü aññhamo vimokkho. (8)

Ime kho ànanda aññha vimokkhà.

(Màràyàcanà)

73. Ekamidàhaü ànanda samayaü uruvelàyaü viharàmi najjà nera¤jaràya
tãre ajapàlanigrodhamåle pañhamàbhisambuddho. Atha kho ànanda màro
pàpimà yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü
ñhito kho ànanda màro pàpimà maü etadavoca: parinibbàtu’dàni bhante
bhagavà, parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato’ti.

Evaü vutto’haü ànanda màraü pàpimantaü etadavocaü: “na tàvàhaü pàpima
parinibbàyissàmi yàva me bhikkhu na sàvakà bhavissanti viyattà vinãtà
visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà
anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti
pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti [PTS Page 113] [\q 113/] vivarissanti
vibhajissanti uttànãkarissanti, 2 uppannaü parappavàdaü saha dhammena
suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

1. Pa¤¤apessanti machasaü. 2. Uttàniü karissanti, sã katthavi uttànikarissanti, [PTS] 3. Suniggahãtaü, [PTS]

[BJT Page 178] [\x 178/]

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsakà na sàvakà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsikà na sàvikà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me idaü brahmacariyaü na
iddha¤ceva bhavissati phita¤ca vitthàrikaü bàhuja¤¤aü1 puthubhåtaü yàva
devamanussehi suppakàsitanti. ‘

74. Idàneva kho ànanda ajja càpàle 2 cetiye màro pàpimà yenàhaü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho
ànanda màro pàpimà maü etadavoca: “parinibbàtu’dàni bhante bhagavà,
parinibbàtu sugato. Parinibbànakàlo’dàni bhante bhagavato. Bhàsità kho
panesà bhante bhagavatà vàcà: “na tàvàhaü [PTS Page 114] [\q 114/]
pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhu na sàvakà bhavissanti viyattà
vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà dhammànudhammapañipannà
sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü àcariyakaü uggahetvà
àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1 paññhapessanti vivarissanti
vibhajissanti uttànãkarissanti, 2 uppannaü parappavàdaü saha dhammena
suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü dhammaü desessanti.

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi yàva me bhikkhuniyo na sàvikà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsakà na sàvakà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàrino, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

“Na tàvàhaü pàpima parinibbàyissàmi - yàva me upàsikà na sàvikà
bhavissanti viyattà vinãtà visàradà bahussutà dhammadharà
dhammànudhammapañipannà sàmãcipañipannà anudhammacàriniyo, sakaü
àcariyakaü uggahetvà àcikkhissanti desessanti pa¤¤àpessanti1
paññhapessanti vivarissanti vibhajissanti uttànãkarissanti, uppannaü
parappavàdaü saha dhammena suniggahitaü3 niggahetvà sappàñihàriyaü
dhammaü desessanti.

Yàva me idaü brahmacariyaü na iddha¤ceva bhavissati phita¤ca
vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva devamanussehi suppakàsitanti.

Etarahi kho pana bhante bhagavato brahmacariyaü iddha¤ceva phãta¤ca
vitthàrikaü bàhuja¤¤aü puthubhåtaü yàva devamanussehi suppakàsitaü.
Parinibbàtu’dàni bhante bhagavà, parinibbàtu sugato parinibbànakàlo’dàni
bhante bhagavato”ti.

—————-

1. Bahuja¤¤aü, syà. 2. Pàvàle, syà.

[BJT Page 180] [\x 180/]

Evaü vutte ahaü ànanda màraü pàpimantaü etadavocaü: ‘appossukko tvaü
pàpima hohi. Na ciraü tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ito tiõõaü
màsànaü accayena tathàgato parinibbàyissatã”ti. Idàneva kho ànanda ajja
càpàle cetiye tathàgatena satena sampajànena àyusaïkhàro ossaññho”ti.

(ânandàyàcanà)

75. [PTS Page 115] [\q 115/] evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü
etadavoca: “tiññhatu bhante bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü,
bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna”nti.

Alaü ànanda, mà tathàgataü yàci. Akàlo’dàni ànanda tathàgataü yàcanàyà’ti.

Dutiyampi kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: “tiññhatu bhante
bhagavà kappaü, tiññhatu sugato kappaü, bahujanahitàya bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna”nti. Tatiyampi kho
àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: “tiññhatu bhante bhagavà kappaü,
tiññhatu sugato kappaü, bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya
atthàya hitàya sukhàya devamanussàna”nti.

Saddahasi tvaü ànanda tathàgatassa bodhinti? “Evambhante”. Atha
ki¤carahi tvaü ànanda tathàgataü yàvatatiyakaü abhinippãëesã? Ti.

Sammukhà metaü bhante bhagavato sutaü sammukhà pañiggahitaü: “yassa
kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà
anuññhità paricità susamàraddhà, so àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya
kakappàvasesaü và. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkhamàno ànanda tathàgatokappaü và tiññheyya kappàvasesaü và”ti.

Saddahasi tvaü ànandà?Ti. “Evambhante”.

[BJT Page 182] [\x 182/]

Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü, yaü tvaü
tathàgatena evaü oëàrike nimitte kayiramàne, 1 oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü, tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dve va te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

76. Ekamidàhaü ànanda samayaü ràjagahe viharàmi gijjhakåñe pabbate.
Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: [PTS Page 116] [\q 116/] ramaõãyaü
ànanda ràjagahaü ramaõãyo gijjhakåño pabbato yassa kassaci ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi gotama nigrodhe.
Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü
ramaõãyo gotamanigrodho. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena
oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi
pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü
tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya
atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü
yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü
adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi corapapàte.
Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü ramaõãyo
corapapàto. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà
yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno
kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya
kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte
kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na
tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü
bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà
tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda
tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi vebhàrapasse
sattapaõõiguhàyaü. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda
ràjagahaü ramaõãyà vebhàrapasse sattapaõõiguhà. Yassa kassaci ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi isigilipasse
kàëasilàyaü. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda
ràjagahaü ramaõãyà isigilipasse kàëasilà. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi sãtavane
sappasoõóikapabbhàre. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü
ànanda ràjagahaü ramaõãyo sãtavane sappasoõóikapabbhàro. Yassa kassaci
ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà
anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya
kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti.
Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike
obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu
bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya,
bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti.
Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato
pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü
dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi tapodàràme.
Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü [PTS
Page 117] [\q 117/] ramaõãyo tapodàràmo. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi veëuvane
kalandakanivàpe. Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda
ràjagahaü ramaõãyo veëuvane kalandaka nivàpo. Yassa kassaci ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi jãvakambavane .
Tatra pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda ràjagahaü
ramaõãyaü jãvakambavanaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà. Tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena
oëàrikena nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi
pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü
tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya
atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü
yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü
adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü tattheva ràjagahe viharàmi maddakucchismiü
migadàye. Tatrà pi kho tàhaü ànanda àmantesiü: ramaõãyaü ànanda
ràjagahaü ramaõãyo gotamanigrodho. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaüvà.
Tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti.

—————-

1. Kariyamàne, sãmu. 2. Nigrodhàràme, [PTS] 3. Tatra, [PTS]

[BJT Page 184] [\x 184/]

Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena, oëàrikena nimitte kayiramàne
oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci:
‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya,
bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti.
Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato
pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivaseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü
dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

77. Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi udenacetiye.
Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü
udenaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike
nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na
tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü
bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà
tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda
tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

[PTS Page 118] [\q 118/] ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü
viharàmi gotamakecetiye. Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà
ànanda vesàlã, ramaõãyaü gotamatecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và
tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi sattambecetiye.
Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü
sattambecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike
nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na
tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü
bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà
tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda
tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi bahuputtecetiye.
Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü
bahuputtecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike
nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na
tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü
bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà
tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda
tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Ekamidàhaü ànanda samayaü idheva vesàliyaü viharàmi sàrandadecetiye.
Tatrapi kho tàhaü ànanda àmantesi: ramaõãyà ànanda vesàlã, ramaõãyaü
sàrandadecetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità
bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So
àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và tathàgatassa kho ànanda
cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità
paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda tathàgato kappaü và
tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda tathàgatena oëàrike
nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne nàsakkhi pañivijjhituü. Na
tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà kappaü tiññhatu sugato kappaü
bahujanahitàya, bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya
devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà
tathàgato pañikkhipeyya, atha tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda
tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü aparaddhaü.

Idàneva kho tàhaü ànanda ajja càpàle cetiye àmantesi: ramaõãyà ànanda
vesàlã, ramaõãyaü càpàlaü cetiyaü. Yassa kassaci ànanda cattàro
iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà vatthukatà anuññhità paricità
susamàraddhà. So àkaïkhamàno kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và
tathàgatassa kho ànanda cattàro iddhipàdà bhàvità bahulãkatà yànãkatà
vatthukatà anuññhità paricità susamàraddhà. So àkaïkhamàno ànanda
tathàgato kappaü và tiññheyya kappàvasesaü và’ti. Evampi kho tvaü ànanda
tathàgatena oëàrike nimitte kayiramàne oëàrike obhàse kayiramàne
nàsakkhi pañivijjhituü. Na tathàgataü yàci: ‘tiññhatu bhante bhagavà
kappaü tiññhatu sugato kappaü bahujanahitàya, bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussàna’nti. Sace tvaü ànanda
tathàgataü yàceyyàsi, dveva te vàcà tathàgato pañikkhipeyya, atha
tatiyakaü adhivàseyya. Tasmàtihànanda tuyhevetaü dukkañaü, tuyhevetaü
aparaddhaü.

[BJT Page 186] [\x 186/]

78. Nanvetaü ànanda mayà pañigacceva akkhàtaü: sabbeheva piyehi
manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo. Taü kutettha ànanda labbhà
yaü taü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü. Taü vata mà palujjitã.
Netaü ñhànaü vijjati. Yaü kho panetaü ànanda tathàgatena cattaü vantaü
muttaü pahãõaü pañinissaññhaü, ossaññho àyusaïkhàro, ekaüsena vàcà
tathàgatena bhàsità ‘na ciraü tathàgatassa parinibbànaü [PTS Page 119]
[\q 119/] bhavissati. Ito tiõõaü màsànaü accayena tathàgato
parinibbàyissatã’ti. Ta¤cenaü1 kathàgato jãvitahetu puna paccàmissatã’ti
netaü ñhànaü vijjati.

79. âyàmànanda yena mahàvanaü kåñàgàrasàlà tenupasaïkamissàmà’ti.
“Evaü bhante”ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
àyasmatà ànandena saddhiü yena mahàvanaü kåñàgàrasàlà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi; gaccha tvaü ànanda, yàvatikà
bhikkhu vesàliü upanissàya viharanti, te sabbe upaññhànasàlàyaü
sannipàtehã”ti. “Evaü bhante’ ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà,
yàvatikà bhikkhu vesàliü upanissàya viharanti, te sabbe
upaññhànasàlàyaü sannipàtetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho àyasmà
ànando bhagavantaü etadavoca; “sannipàtito bhante bhikkhusaïgho,
yassa’dàni bhante bhagavà kàlaü ma¤¤atã”ti.

(Brahmacariyaciraññhitika - dhammadesanà)

80. Atha kho bhagavà yena upaññhànasàlà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà bhikkhu àmantesi: “tasmàtiha
bhikkhave ye te 2 mayà dhammà abhi¤¤à desità, te vo sàdhukaü uggahetvà
àsevitabbà bhàvetabbà bahulãkàtabbà yathayidaü [PTS Page 120] [\q 120/]
brahmacariyaü addhaniyaü assa ciraññhitikaü. Tadassa bahujanahitàya
bahujanasukhàya lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü
katame ca te bhikkhave dhammà mayà abhi¤¤à3 desità, ye vo4 sàdhukaü
uggahetvà àsevitabbà bhàvetabbà bahulãkàtabbà yathayidaü brahmacariyaü
addhaniyaü assa ciraññhitikaü. Tadassa bahujanahitàya bahujanasukhàya
lokànukampàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànaü. Seyyathãdaü,
cattàro satipaññhànà, cattàro sammappadhànà, cattàro iddhipàdà
pa¤cindriyàni, pa¤cabalàni. Satta bojjhaïgà, ariyo aññhaïgiko maggo.

—————-

1. Taüvenaü, syà taü vacanaü, [PTS] sãmu. 2. Ye co, [PTS] 3. Abhi¤¤àya, [PTS] 4. Te vo, sãmu.

[BJT Page 188] [\x 188/]

Ime kho bhikkhave dhammà mayà abhi¤¤à desità. Te vo sàdhukaü
uggahetvà àsevitabbà bahulãkàtabbà yathàyidaü brahmacariyaü addhaniyaü
assa ciraññhitikaü, tadassa bahujanahitàya bahujanasukhàya lokànukampàya
atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti. “

81. Atha kho bhagavà bhikkhu àmantesi: “bhanda’dàni bhikkhave
àmantayàmi vo. Vayadhammà saïkhàrà. Appamàdena sampàdetha. Naciraü
tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Ito tiõõaü màsànaü accayena
tathàgato parinibbàyissatã”ti. Idamavoca bhagavà. Idaü vatvà sugato
athàparaü etadavoca satthà1;

Paripakko vayo mayhaü parittaü mama jãvitaü
Pahàya vo gamissàmi katamme saraõamattano.
Appamattà satimanto susãlà hotha bhikkhavo, *
Susamàhitasaïkappà sacittamanurakkhatha.
[PTS Page 121] [\q 121/] yo imasmiü dhammavinaye appamatto vihassati 2,
Pahàya jàtisaüsàraü dukkhassantaü karissatã ti.

Tatiyabhàõavàro.

—————-

1. Ito paraü syàmapotthake ayaü adhito pàñho’pi dissate;

“Daharà pi ca ye vuóóhà ye bàlà ye ca paõóità
Aóóhà ceva daëiddà ca sabbe maccuparàyaõà
Yathà pi kumbhakàrassa kataü mattikabhàjataü
Khuddakaü ca mahantaü vaya¤ca pakka¤caàmakaü
Sabbaü bhedanapariyantaü evaü maccàna jãvitaü
Athàparaü etadavoca” satthà

2. Viharissati syà, vihessati sãmu. Saddanãtiyaü 1038 - “viharassa ha
- vipubbassa hara dhàtussa ‘ha’ iccàdeso hoti và sasatimbhi vibhattiyaü
- appamatto vihassati”

[BJT Page 190] [\x 190/]

(Cattàro ariyadhammà)

82. [PTS Page 122] [\q 122/] atha kho bhagavà pubbanhasamayaü
nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliü piõóàya pàvisi. Vesàliyaü caritvà
pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto nàgàpalokitaü1 vesàliü apaloketvà
àyasmantaü ànandaü àmantesi: idaü pacchimakaü ànanda tathàgatassa
vesàliyà dassanaü bhavissati. âyàmànanda yena bhaõóagàmo2
tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evambhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato
paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena
bhaõóagàmo tadavasari. Tatra sudaü bhagavà bhaõóagàme viharati.

Tatra kho bhagavà bhikkhu àmantesi: “catunnaü bhikkhave dhammànaü
ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü
mama¤ceva tumhàka¤ca. Katamesaü catunnaü? Ariyassa bhikkhave sãlassa
ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü
mama¤ceva tumhàka¤ca. Ariyassa bhikkhave samàdhissa ananubodhà
appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva
tumhàka¤ca - ariyàya bhikkhave pa¤¤àya ananubodhà appañivedhà evamidaü
dãghamaddhànaü sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca. Ariyàya
bhikkhave vimuttiyà ananubodhà appañivedhà evamidaü dãghamaddhànaü
sandhàvitaü saüsaritaü mama¤ceva tumhàka¤ca.

Tayidaü bhikkhave ariyaü sãlaü anubuddhaü. [PTS Page 123] [\q 123/]
pañividdhaü. Ariyo samàdhi anubuddho pañividdho. Ariyà pa¤¤à anubuddhà
pañividdhà. Ucchinnà bhavataõhà khãõà bhavanetti. Natthidàni
punabbhavo”ti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca
satthà:

“Sãlaü samàdhi pa¤¤à ca vimutti ca anuttarà
Anubuddhà ime dhammà gotamena yasassinà,
Iti buddho abhi¤¤àya dhammamakkhàsi bhikkhånaü
Dukkhassantakaro satthà cakkhumà parinibbuto”ti.

—————-

1. Nàgàvalokitaü, syà. 2. Bhaõóugàmo, machasaü.

[BJT Page 192] [\x 192/]

Tatràpi sudaü bhagavà bhaõóagàme viharanto etadeva bahulaü bhikkhånaü
dhammiü kathaü karoti: “iti sãlaü, iti samàdhi, iti pa¤¤à.
Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso. Samàdhiparibhàvità
pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü cittaü sammadeva
àsavehi vimuccati seyyathãdaü kàmàsavà bhavàsavà avijjàsavà’ti.

(Cattàro mahàpadesà)

83. Atha kho bhagavà bhaõóagàme yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: àyàmànanda yena hatthigàmo, yena ambagàmo, yena
jambugàmo. Yena bhoganagaraü tenupasaïkamissàmà”ti. “Evambhante”ti kho
àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà
bhikkhusaïghena saddhiü yena bhoganagaraü tadavasari. Tatrasudaü bhagavà
bhoganagare viharati ànande cetiye.

Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi: “cattàro’ me bhikkhave mahàpadese
desissàmi. Taü suõàtha sàdhukaü manasi karotha, bhàsissàmã”ti. [PTS
Page 124] [\q 124/] “evambhante”ti kho te bhikkhå bhagavato paccassosuü.
Bhagavà etadavoca:

Idha bhikkhave bhikkhå evaü vadeyya: “sammukhà metaü àvuso bhagavato
sutaü, sammukhà pañiggahitaü, ayaü dhammo ayaü vinayo idaü
satthusàsananti” tassa bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü
na pañikkositabbaü. Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni
sàdhunaü uggahetvà sutte otàretabbàni1 vinaye sandassetabbàni. Tàni ce
sutte otàriyamànàni 2 vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti 3
na ca vinaye sandissanti, niññhamettha gantabbaü: addhà idaü na ceva
tassa bhagavato vacanaü. Imassa ca bhikkhuno duggahitanti. Iti hetaü
bhikkhave chaóóeyyàtha. Tàni ce sutte otàriyamànàni vinaye
sandassiyamànàni sutte ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha
gantabbaü: ‘addhà idaü tassa bhagavato vacanaü. Imassa ca bhikkhuno
suggahita’nti. Imaü bhikkhave pañhamaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (1)

—————-

1. Osàretabbàhi, machasaü. 2. Osàriyàmànàni. 3. Osaranti,

[BJT Page 194] [\x 194/]

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya: amukasmiü nàma àvàse saïgho
viharati sathero sapàmokkho. Tassa me saïghassa sammukhà sutaü sammukhà
pañiggahitaü ‘ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana’nti tassa
bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü.
Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà
sutte otàretabbàni 1 vinaye sandassetabbàni tàni ce sutte otàriyamànàni 2
vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti 3 na ca vinaye
sandissanti, niññhamettha gantabbaü: ‘addhà idaü na ceva tassa bhagavato
vacanaü, tassa ca saïghassa duggahita’nti. Iti hetaü bhikkhave
chaóóeyyàtha. Tàni ce sutte otàriyamànàni vinaye sandassiyamànàni sutte
ceva otaranti vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: [PTS Page
125 [\q 125/] ‘]addhà idaü tassa bhagavato vacanaü, tassa ca saïghassa
suggahita’nti. Idaü bhikkhave dutiyaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (2)

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeya: amukasmiü nàma àvàse
sambahulà therà bhikkhu viharanti bahussutà àgatàgamà dhammadharà
vinayadharà màtikàdharà. Tesaü me therànaü sammukhà sutaü sammukhà
pañiggahitaü ‘ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana’nti. Tassa
bhikkhave bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü.
Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà
sutte otàretabbàni vinaye sandassetabbàni. Tàni ce sutte otàriyamànàni
vinaye sandassiyamànàni na ceva sutte otaranti na ca vinaye sandissanti,
niññhamettha gantabbaü: “addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü,
tesa¤ca therànaü duggahita’nti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha tàni ce
sutte otàrãyamànàni vinaye sandassiyamànàni sutte ceva otaranti vinaye
ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: ‘addhà idaü tassa bhagavato
vacanaü, tesa¤ca therànaü suggahita’nti. Idaü bhikkhave tatiyaü
mahàpadesaü dhàreyyàtha. (3)

—————-

1. Osàretabbàni machasaü. 2. Osàriyamànàti, machasaü. 3. Osaranati, machasaü.

[BJT Page 196] [\x 196/]

Idha pana bhikkhave bhikkhu evaü vadeyya: ‘amukasmiü nàma àvàse eko
thero bhikkhu viharati bahussuto àgatàgamo dhammadharo vinayadharo
màtikàdharo. Tassa me therassa sammukhà sutaü sammukhà pañiggahitaü
‘ayaü dhammo ayaü vinayo idaü satthusàsana’nti. Tassa bhikkhave
bhikkhuno bhàsitaü neva abhinanditabbaü nappañikkositabbaü.
Anabhinanditvà appañikkositvà tàni padabya¤janàni sàdhukaü uggahetvà
sutte otàretabbàni. Vinaye sandassetabbàni. Tàni ce sutte otàrãyamànàni
vinaye sandassãyamànàni na ceva sutte otaranti na ca vinaye sandissanti,
niññhamettha gantabbaü: ‘addhà idaü na ceva tassa bhagavato vacanaü,
tassa ca therassa duggahita’nti. Iti hetaü bhikkhave chaóóeyyàtha. Tàni
ce sutte otàrãyamànàni vinaye sandassãyamànàni sutte ceva otaranti
vinaye ca sandissanti, niññhamettha gantabbaü: [PTS Page 126 [\q 126/]
‘]addhà idaü tassa bhagavato vacanaü, tassa ca therassa suggahita’nti.
Idaü bhikkhave catutthaü mahàpadesaü dhàreyyàtha. (4) Ime kho bhikkhave
cattàro mahàpadese dhàreyyàthà”ti.

Tatrapi sudaü bhagavà bhoganagare viharanto ànande cetiye etadeva
bahulaü bhikkhunaü dhammiü kathaü karoti: ‘iti sãlaü, iti samàdhi, iti
pa¤¤à. Sãlaparibhàvito samàdhi mahapphalo hoti mahànisaüso.
Samàdhiparibhàvità pa¤¤à mahapphalà hoti mahànisaüsà. Pa¤¤àparibhàvitaü
cittaü sammadeva àsavehi vimuccati. Seyyathãdaü kàmàsavà bhavàsavà
avijjàsavà’ti.

(Cunda - kammàraputtakathà)

84. Atha kho bhagavà bhoganagare yathàbhirattaü viharitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: “àyàmànanda yena pàvà, tenupasaïkamissàmà”ti.
“Evambhante”ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà
mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena pàvà tadavasari. Tatra sudaü bhagavà
pàvàyaü viharati cundassa kammàraputtassa ambavane. Assosi kho cundo
kammàraputto ‘bhagavà kira pàvaü anuppatto pàvàyaü viharati mayhaü
ambavane’ti. Atha kho cundo kammàraputto yena bhagavà tenupasaïkami
upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinnaü kho cundaü kammàraputtaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi
samàdapesi samuttejesi sampahaüsesi. Atha kho cundo kammàraputto
bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito
sampahaüsito bhagavantaü etadavoca: ‘adhivàsetu me bhante bhagavà
càtanàya bhattaü saddhiü bhikkhu saïghenà’ti. Adhivàsesi bhagavà
tuõhãbhàvena. Atha kho cundo kammàraputto bhagavato adhivàsanaü [PTS
Page 127] [\q 127/] viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà
padakkhãõaü katvà pakkàmi.

[BJT Page 198] [\x 198/]

Atha kho cundo kammàraputto tassà rattiyà accayena sake nivesane
paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyàdàpetvà pahåta¤ca såkaramaddavaü,
bhagavato kàlaü àrocàpesi: kàlo bhante, niññhitaü bhattanti. Atha kho
bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya saddhiü
bhikkhusaïghena yena cundassa kammàraputtassa nivesanaü tenupasaïkami
upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi. Nisajja kho bhagavà cundaü
kammàraputtaü àmantesi: ‘yante cunda såkaramaddavaü pañiyattaü, tena maü
parivisa. Yaü pana¤¤aü khàdanãyaü bhojanãyaü yañiyattaü, tena
bhikkhusaïghaü parivisà’ti. ‘Evambhante’ti kho cundo kammàraputto
bhagavato pañissutvà yaü ahosi såkaramaddavaü pañiyattaü, tena
bhagavantaü parivisi. Yaü pana¤¤aü khàdanãyaü bhojanãyaü pañiyattaü,
tena bhikkhusaïghaü parivisi.

Atha kho bhagavà cundaü kammàraputtaü àmantesi: yante cunda
såkaramaddavaü avasiññhaü, taü sobbhe nikhanàhi. Nàhaü taü cunda passàmi
sadevake loke samàrake, sabrahmake, sassamaõabràhmaõiyà pajàya
sadevamanussàya yassa taü paribhuttaü sammà pariõàmaü gaccheyya a¤¤atra
tathàgatassà’ti. ‘Evambhante’ti kho cundo kammàraputto bhagavato
pañissutvà, yaü ahosi såkaramaddavaü avasiññhaü taü sobbhe nikhaõitvà,
yena bhagavà tenupasaïkami: upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà
ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho cundaü kammàraputtaü bhagavà
dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà
uññhàyàsanà pakkàmi.

(Lohitapakkhandikà àbàdho)

85. Atha kho bhagavato cundasasa kammàraputtassa bhattaü bhuttàvissa
kharo àbàdho uppajji lohitapakkhandikà. Pabàëhà vedanà vattanti
màraõantikà. Tà [PTS Page 128] [\q 128/] sudaü bhagavà sato sampajàno
adhivàsesi aviha¤¤amàno.

Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “àyàmànanda yena
kusinàrà tenupasaïkamissàmà”ti. ‘Evambhante’ti kho àyasmà ànando
bhagavato paccassosi.

[BJT Page 200] [\x 200/]

“Cundassa bhattaü bhu¤jitvà kammàrassàti me sutaü,
âbàdhaü samphusã dhãro pabàëhaü1 màraõantikaü.
Bhuttassa ca såkaramaddavena
Byàdhippabàëho udapàdi satthuno
Viri¤camàno2 bhagavà avoca
Gacchàmahaü kusinàraü nagaranti. “

(ânandena pànãyàharaõaü)

86. Atha kho bhagavà maggà okkamma yena¤¤ataraü rukkhamålaü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “iïgha me tvaü
ànanda catugguõaü saïghàñi pa¤¤apehi. Kilanto’smi ànanda,
nisãdissàmã”ti. ‘Evambhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà
catugguõaü saïghàñiü pa¤¤apesi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja
kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “iïgha me tvaü ànanda pànãyaü
àhara, pipàsito’mhi ànanda pivissàmã’ti evaü vutte àyasmà ànando
bhagavantaü etadavoca: “idàni bhante pa¤camattàni sakañasatàni
atikkantàni. Taü cakkacchinnaü udakaü parittaü luëitaü àvilaü sandati.
Ayaü bhante kakutthà nadã avidåre acchodakà3 [PTS Page 129] [\q 129/]
sàtodakà sãtodakà setakà4 supatitthà ramaõãyà. Ettha bhagavà pànãya¤ca
pivissati, gattàni ca sãtikarissatãti”. Dutiyampi kho bhagavà àyasmantaü
ànandaü àmantesi: ‘iïgha me tvaü ànanda pànãyaü àhara, pipàsito’smi
ànanda pivissàmã’ti dutiyampi kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca:
“idàni bhante pa¤camattàni sakañasatàni atikkantàni. Taü cakkacchinnaü
udakaü parittaü luëitaü àvilaü sandati. Ayaü bhante kakutthà nadã
avidåre acchodakà sàtodakà sãtodakà setakà4 suppatitthà ramaõãyà. Ettha
bhagavà pànãya¤ca pivissati, gattàni ca sãtikarissatã” ti.

Tatiyampi kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: ‘iïgha me tvaü
ànanda pànãyaü àhara, pipàsito’smi ànanda pivissàmã”ti. ‘Evambhante’ti
kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà pattaü gahetvà yena sà nadikà
tenupasaïkami.

—————-

1. Sabàëhaü, syà. 2. Virecamàno machasaü, sãmu. Viricavamàno, dã a.
3. Acchodikà - machasaü. 4. Setodakà, machasaü. 5. Supappatitthà,
machasaü.

[BJT Page 202] [\x 202/]

Atha kho sà nadikà cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà
àyasmante ànande upasaïkamante acchà vippasantà anàvilà sandittha. Atha
kho àyasmate, ànandassa etadahosi: ‘acchariyaü vata bho, abbhutaü vata
bho, tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà. Ayaü hi sà nadikà
cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà mayi upasaïkamante acchà
vippasannà anàvilà sandatã”ti. Pattena pànãyaü àdàya yena bhagavà
tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “acchariyaü bhante,
abbhutaü bhante, tathàgatassa mahiddhikatà mahànubhàvatà. Idàni sà
bhante nadikà cakkacchinnà parittà luëità àvilà sandamànà mayi
upasaïkamante acchà vippasannà anàvilà sandittha. Pivatu bhagavà
pànãyaü, pivatu sugato pànãyanti”. Atha kho bhagavà pànãyaü apàsi.

(Pukkusamallaputtakathà)

87. [PTS Page 130] [\q 130/] tena kho pana samayena pukkuso
mallaputto àëàrassa kàlàmassa sàvako kusinàràya pàvaü
addhànamaggapañipanno hoti. Addasà kho pukkuso mallaputto bhagavantaü
a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisinnaü. Disvà yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiü. Ekamantaü
nisinno kho pukkuso mallaputto bhagavantaü etadavoca: “acchariyaü
bhante, abbhutaü bhante, santena vata bhante pabbajità vihàrena
viharanti. Bhåtapubbaü bhante, àëàro kàlàmo addhànamaggapañipanno maggà
okkamma avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi. Atha kho
bhante pa¤camattàni sakañasatàni àëàraü kàlàmaü nissàya nissàya
atikkamiüsu. Atha kho bhante a¤¤ataro puriso tassa sakañasatthassa
piññhito piññhito àgacchanto yena àëàro kàlàmo tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà àëàraü kàlàmaü etadavoca: “api bhante pa¤camattàni
sakañasatàni atikkamantàni addasà?’Ti ‘na kho ahaü àvuso addasanti. ‘
‘Kimpana bhante saddaü assosi?’Ti. ‘Na kho ahaü àvuso saddaü assosi’nti.
‘Kimpana bhante sutto ahosã?’Ti. Na kho ahaü àvuso sutto ahosi’nti
‘kimpana bhante sa¤¤ã ahosã ?’Ti ‘evamàvuso’ti. ‘So tvaü bhante sa¤¤ã
samàno jàgaro ma¤camattàni sakañasatàni nissàya nissàya atikkamantàni
neva addasa na pana saddaü assosi apissu te bhante saïghàñi rajena
okiõõà?Ti. ‘Evamàvuso’ti. Atha kho bhante tassa purisassa etadahosi:
acchariyaü vata bho, abbhutaü vata bho, santena vata bho pabbajità
vihàrena viharanti, yatra hi nàma sa¤¤ã [PTS Page 131] [\q 131/] samàno
jàgaro pa¤camattàni sakañasatàni nissàya nissàya atikkamantàni neva
dakkhiti, na pana saddaü sossatã’ti àëàre kàlàme uëàraü pasàdaü
paveditvà pakkàmã”ti.

[BJT Page 204] [\x 204/]

Taü kimma¤¤asi pukkusa, katamannu kho dukkarataraü và
durabhisambhavataraü và yo sa¤¤ã samàno jàgaro pa¤camattàni sakañasatàni
nissàya nissàya atikkamantàni neva passeyya, na pana saddaü suõeyya, yo
và sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu1
niccharantisu asaõiyà phalantiyà neva passeyya na pana saddaü
suõeyyà?Ti.

“Ki¤hi bhante karissanti pa¤ca và sakañasatàni cha và sakañasatàni
satta và satañasatàni aññha và sakañasatàni nava và sakañasatàni
sakañasahassaü và sakañasatasahassaü và. Atha kho etadeva dukkarataraü
ceva durabhisambhavatara¤ca yo sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve
galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva passeyya
na pana saddaü suõeyyà”ti.

Ekamidàhaü pukkusa samayaü àtumàyaü viharàmi bhåsàgàre. Tena kho pana
samayena deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu
asaõiyà phalantiyà avidåre. Bhåsàgàrassa dve kassakà bhàtaro hatà
cattàro ca balivaddà. Atha kho pukkusa àtumàya mahàjanakàyo nikkhamitvà
yena te dve kassakà bhàtaro hatà cattàrà ca balivaddà, tenupasaïkami.
Tena kho panàhaü pukkusa samayena bhusàgàrà nikkhamitvà bhusàgàradvàre
abbhokàse caïkamàmi. Atha kho pukkusa a¤¤ataro puriso tamhà mahàjanakàyà
yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi.
Ekamantaü ñhitaü kho ahaü pukkusa taü purisaü etadavocaü ‘kinnukho so
àvuso mahàjanakàyo sannipatito?Ti. [PTS Page 132] [\q 132/] idàni bhante
deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu niccharantãsu asaõiyà
phalantiyà dve kassakà bhàtaro hatà cattàro ca balivaddà. Ettheso
mahàjanakàyo sannipatito. Tvampana bhante kuhiü ahosã?Ti. ‘Idheva kho
ahaü àvuso ahosi’nti. ‘Kimpana bhante na addasà?Ti. ‘Na kho ahaü àvuso
addasanti’. ‘Kimpana bhante saddaü assosã?’Ti. ‘Na kho ahaü àvuso saddaü
assosinti’. ‘Kimpana bhante sutto ahosã?Ti. ‘Na kho ahaü àvuso sutto
ahosinti’. ‘Kimpana bhante sa¤¤ã ahosã?Ti. ‘Evamàvuso’ti. ‘So tvaü
bhante sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu
niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva addasa, na pana saddaü assosã?’Ti.
‘Evamàvuso’ti.

—————-

1. Vijjullatàsu, machasaü.

[BJT Page 206] [\x 206/]

Atha kho pukkusa, tassa purisassa etadahosi. ‘Acchariyaü vata bho
abbhutaü vata bho, santena vata bho pabbajità vihàrena viharanti. Yatra
hi nàma sa¤¤ã samàno jàgaro deve vassante deve galagalàyante vijjutàsu
niccharantãsu asaõiyà phalantiyà neva dakkhãti na pana saddaü sossatã’ti
mayi uëàraü pasàdaü pavedetvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà
pakkàmãti.

Evaü vutte pukkuso mallaputto bhagavantaü etadavoca: ‘esàhaü bhante
yo me àëàre kàlame pasàdo, taü mahàvàte và opunàmi, sãghasotàya và
nadiyà pavàhemi. Abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante. Seyyathàpi
bhante nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và
maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto
råpàni dakkhantãti, evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito.
Esàhaü bhante bhagavantaü saraõaü gacchàmi [PTS Page 133] [\q 133/]
dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Upàsakaü maü bhagavà dhàretu ajjatagge
pàõupetaü saraõaü gatanti. Atha kho pukkuso mallaputto a¤¤ataraü purisaü
àmantesi. ‘Iïgha me tvaü bhaõe siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõiyaü
àhàra’ti.Evaü bhante’ti so puriso pukkusassa mallaputtassa pañissutvà
taü siïgãvaõõaü yugaü maññhaü dhàraõiyaü àhari. Atha kho pukkuso
mallaputto taü siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato upanàmesi
‘idambhante siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü. Tamme bhante bhagavà
patigaõhàtu anukampaü upàdàyà’ti. ‘Tena hi pukkusa ekena maü acchàdehi
ekena ànandanti’. ‘Evambhante’ti kho pukkuso mallaputto bhagavato
pañissutvà ekena bhagavantaü acchàdesi ekena àyasmantaü ànandaü. Atha
kho bhagavà pukkusaü mallaputtaü dhammiyà kathàya sandassesi,
samàdapesi, samuttejesi, sampahaüsesi. Atha kho pukkuso mallaputto
bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito
sampahaüsito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà
pakkàmi.

88. Atha kho àyasmà ànando acirapakkante pukkuse mallaputte taü
siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato kàyaü upanàmesi taü
bhagavato kàyaü upanàmitaü vãtaccikaü viya khàyati.

[BJT Page 208] [\x 208/]

Atha kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: ‘acchariyambhante,
abbhutambhante, yàvaparisuddho bhante tathàgatassa chavivaõõo
pariyodàto. Idambhante siïgivaõõaü yugaü maññhaü dhàraõãyaü bhagavato
[PTS Page 134] [\q 134/] upanàmitaü vãtaccikaü ciya khàyatã’ti.

“Evametaü ànanda, dvãsu kho ànanda kàlesu ativiya tathàgatassa kàyo
parisuddho hoti chavivaõõo pariyodàto. Katamesu dvãsu? Ya¤ca ànanda
rattiü tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca rattiü
tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbàyati imesu kho ànanda
dvãsu kàlesu ativiya tathàgatassa kàyo parisuddho hoti chavivaõõo
pariyodàto. Ajja kho panànanda rattiyà pacchime yàme kusinàràyaü
upavattane mallànaü sàlavane antarena yamakasàlànaü tathàgatassa
parinibbànaü bhavissati. âyàmànanda yena kakutthà nadã
tenupasaïkamissàmà”ti. “Evambhante”ti kho àyasmà ànando bhagavato
paccassosi.

“Siïgivaõõaü yugaü maññhaü pukkuso abhihàrayi,
Tena acchàdito satthà hemavaõõo asobhathà”ti.

(Ambavanåpagamanaü)

89. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena saddhiü yena kakutthà
nadã tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kakutthaü nadiü ajjhogàhetvà nahàtvà
ca pivitvà ca paccuttaritvà yena ambavanaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
àyasmantaü cundakaü àmantesi. ‘Iïgha me cundaka catugguõaü saïghàñiü
pa¤¤àpehi. Kilanto’smi cundaka nipajjissàmã’ti. ‘Evambhante’ti kho
àyasmà cundako bhagavato pañissutvà catugguõaü saïghàñiü pa¤¤àpesi. Atha
kho bhagavà dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappesi pàde pàdaü accàdhàya
sato sampajàno uññhànasa¤¤aü [PTS Page 135] [\q 135/] manasikaritvà.
âyasmà pana cundako tattheva bhagavato purato nisãdi.

[BJT Page 210] [\x 210/]

“Ganatvàna buddho nadiyaü kakutthaü acchodakaü sàtodakaü vippasannaü, 1
Ogàhi satthà sukilantaråpo tathàgato appañimo’dha loke.
Nahàtvà ca pãtvà cudatàri satthà purakkhato bhikkhugaõassa majjhe.
Satthà pavattà bhagavà’dha dhamme upàgamã ambavanaü mahesã.
âmantayã vundakaü nàma bhikkhuü catugguõaü patthara me nipacchaü2
So vodito3 bhàvitattena vundo catugguõaü patthari khippameva
Nipajji satthà sukilantaråpo cundo’pi tattha pamukhe nisãdã”ti.

(Dve piõóapàtà samaphalà)

90. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi. “Siyà kho panànanda
cundassa kammàraputtassa koci vippañisàraü upadaheyya” ‘tassa te àvuso
cunda, alàbhà, tassa te dulladdhaü, yassa te tathàgato pacchimaü
piõóapàtaü bhu¤jitvà parinibbuto’ti. Cundassànanda kammàraputtassa evaü
vippañisàro vinetabbo.

Tassa te àvuso làbhà, tassa te suladdhaü, yassa te tathàgato
pacchimaü piõóapàtaü bhu¤jitvà parinibbuto. Sammukhà metaü àvuso cunda
bhagavato sutaü sammukhà pañiggahãtaü ‘dve’ me piõóapàtà samaphalà [PTS
Page 136] [\q 136/] samavipàkà ativiya a¤¤ehi piõóapàtehi mahapphalatarà
ca mahànisaüsatarà ca. Katame dve? Ya¤ca piõóapàtaü bhu¤jitvà tathàgato
anuttaraü sammàsambodhiü abhisambujjhati, ya¤ca piõóapàtaü bhu¤jitvà
tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyaü parinibbàyati, ime dve piõóapàtà
samaphalà samavipàkà ativiya a¤¤ehi piõóapàtehi mahapphalatarà ca
mahànisaüsatarà ca.

—————-

1. Acchodakaü, sàtudakà, vippasannaü machasaü. 2. Nipajjaü (bahusu).

3. Modito (machasaü)

[BJT Page 212] [\x 212/]

âyusaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü
sukhasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü.
Vaõõasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü.
Yasasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü upacitaü.
âdhipateyyasaüvattanikaü panàyasmatà cundena kammàraputtena kammaü
upacitanti’. Cundassa ànanda kammàraputtassa evaü vippañisàro
pañivinetabbo”ti.

Atha kho bhagavà etamatthaü viditvà tàyaü velàyaü imaü udànaü udànesi:

“Dadato pu¤¤aü pavaóóhati sa¤¤amato veraü na vãyati,
Kusalo ca jahàti pàpakaü ràgadosamohakkhayà sa nibbuto’ti.

Aëàràvedallabhàõavàro catuttho.

[BJT Page 214] [\x 214/]

(Kusinàrà gamanaü)

[PTS Page 137] [\q 137/]

91. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi àyàmànanda yena
hira¤¤avatiyà nadiyà pàrimaü tãraü, yena kusinàrà, yena upavattanaü
mallànaü sàlavanaü, tenupasaïkamissàmà’ti. ‘Evambhante’ti kho àyasmà
ànando bhagavato paccassosi. Atha kho bhagavà mahatà bhikkhusaïghena
saddhiü yena hira¤¤avatiyà nadiyà pàrimaü tãraü, yena kusinàrà, yena
upavattanaü mallànaü sàlavanaü, tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü
ànandaü àmantesi. “Iïgha me tvaü ànanda antarena yamakasàlànaü
uttarasãsakaü ma¤cakaü pa¤¤àpehi. Kilanto’smi ànanda nipajjissàmã’ti.
‘Evambhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà antarena
yamakasàlànaü uttarasãsakaü ma¤cakaü pa¤¤àpesi. Atha kho bhagavà
dakkhiõena passena sãhaseyyaü kappesi pàde pàdaü accàdhàya sato
sampajàno.

92. Tena kho pana samayena yamakasàlà sabbaphàliphullà honti
akàlapupphehi. Te tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti
abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbàni pi mandàravapupphàni
antaëikkhà papatanti, yàni tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti
abhippakiranti tathàgatassa påjàya dibbàni pi candanacuõõàni antaëikkhà
papatanti. Tàni tathàgatassa sarãraü [PTS Page 138] [\q 138/] okiranti
ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya. Dibbàni pi turiyàni
antaëikkhe vajjanti. Tathàgatassa påjàya.Dibbàni pi saïgãtàni antaëikkhe
vattanti tathàgatassa påjàya. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü
àmantesi: sabbaphàliphullà kho ànanda yamakasàlà akàlapupphehi te
tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa
påjàya. Dibbànipi mandàravapupphàni antaëikkhà papatanti, tàni
tathàgatassa sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa
påjàya. Dibbànipi candanacuõõàni antaëikkhà papatanti, tàni tathàgatassa
sarãraü okiranti ajjhokiranti abhippakiranti tathàgatassa påjàya.
Dibbàni pi turiyàni antaëikkhe vajjanti tathàgatassa påjàya. Dibbànipi
saïgitàni antaëikkhe vattanti tathàgatassa påjàya. Na kho ànanda
ettàvatà tathàgato sakkato và hoti garukato và mànito và påjito và
apacito và, yo kho ànanda bhikkhu và bhikkhunã và upàsako và upàsikà và
dhammànudhammapañipanno viharati sàmãcipañipanno anudhammacàrã, so
tathàgataü sakkaroti garukaroti màneti påjeti apaciyati paramàya påjàya.
Tasmàtihànanda dhammànudhammapañipannà viharissàma sàmãcipañipannà
anudhammacàrino ti, evaü hi vo ànanda sikkhitabbanti.

[BJT Page 216] [\x 216/]

Upavàõa thero

93. Tena kho pana samayena àyasmà upavàõo bhagavato purato ñhito hoti
bhagavantaü vãjamàno. Atha kho bhagavà àyasmantaü upavàõaü apasàdesi:
‘apehi bhikkhu. Mà me purato aññhàsã’ti. Atha kho àyasmato ànandassa
etadahosi: ‘ayaü kho [PTS Page 139] [\q 139/] àyasmà upavàõo dãgharattaü
bhagavato upaññhàko santikàvacaro samãpacàrã. Atha ca pana bhagavà
pacchime kàle àyasmantaü upavàõaü apasàdesi: apehi bhikkhu, mà me purato
aññhàsãti. Ko nu kho hetu ko paccayo yaü bhagavà àyasmantaü upavàõaü
apasàresi. 1 Apehi bhikkhu mà me purato añhàsã’ti. Atha kho àyasmà
ànando bhagavantaü etadavoca: ayaü bhante àyasmà upavàõo dãgharattaü
bhagavato upaññhàko santikàvacaro samãpacàrã, atha ca pana bhagavà
pacchime kàle àyasmantaü upavàõaü apasàdeti: apehi bhikkhu, mà me purato
aññhàsãti. Ko nu kho bhante hetu ko paccayo yaü bhagavà àyasmantaü
upavàõaü apasàdeti apehi bhikkhu mà me purato aññhàsã’ti? Yebhuyyena
ànanda dasasu sahassãsu lokadhàtusu devatà sannipatità tathàgataü
dassanàya, yàvatà ànanda kusinàrà upavattanaü mallànaü sàlavanaü
samannato dvàdasayojanàni natthi so padeso vàëagga koñinittudana mattopi
mahesakkhàhi devatàhi apathuño. Devatà ànanda ujjhàyanti dårà ca vata
mahà àgatà tathàgataü dassanàya. Kadàci karahaci tathàgatà loke
uppajjanti arahanto sammàsambuddhà ajjeva rattiyà pacchime yàme
tathàgatassa parinibbànaü bhavissati, aya¤ca mahesakkho bhikkhu
bhagavato purato ñhito ovàrento, na mayaü labhàma pacchime kàle
tathàgataü dassanàyà’ti.

94. Kathaü bhåtà pana bhante bhagavà devatà manasi karotã’ti.

“Santànanda devatà àkàse pathavisa¤¤iniyo, kese pakiriya kandanti,
bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü [PTS Page 140] [\q 140/] papatanti
àvaññanti vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü
sugato parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu loke antaradhàyissatã’ti
santànanda devatà pañhaviyaü pañhavisa¤¤iniyo, kesepakiriya kandanti,
bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü papatanti àvaññanti vivaññanti:

—————-

1. Apasàresi. Kesuci.

[BJT Page 218] [\x 218/]

Atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü sugato parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu1 loke antaradhàyissatãti!

Yà pana tà devatà vãtaràgà, tà satà sampajànadà adhivàsenti: aniccà saïkhàrà taü kutettha labbhà?Ti,

95. “Pubbe bhante disàsu vassaü vutthà bhikkhå àgacchanti tathàgataü
dassanàya. Te mayaü labhàma manobhàvanãye bhikkhå dassanàya labhàma
payirupàsànàya, bhagavato pana mayaü bhante accayena na labhissàma
manobhàvanãye bhikkhu dassanàya na labhissàma payirupàsanàyà”ti.

“Cattàrimàni ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyàni saüvejanãyàni ñhànàni. Katamàni cattàri:

‘Idha tathàgato jàto’ti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

‘Idha tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü abhisambuddho’ti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

‘Idha tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü pavattitanti’ ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

‘Idha tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà’ parinibbutoti ànanda saddhassa kulaputtassa dassanãyaü saüvejanãyaü ñhànaü.

[PTS Page 141] [\q 141/] imàni kho ànanda cattàri saddhassa kulaputtassa dassanãyàni saüvejanãyàni ñhànàni.

âgamissanti kho ànanda saddhà bhikkhå bhikkhuniyo upàsakà upàsikàyo
idha tathàgato jàto ti pi, idha tathàgato anuttaraü sammàsambodhiü
abhisambuddhoti pi, idha tathàgatena anuttaraü dhammacakkaü
pavattitantipi, idha tathàgato anupàdisesàya nibbànadhàtuyà parinibbuto
ti pi. Ye hi keci ànanda cetiyacàrikaü àhiõóantà pasannacittà kàlaü
karissanti, sabbe te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü
upapajjissantiti.

—————-

1. Cakkhumaü - sã. Mu. Cakkhuü - i.

[BJT Page 220] [\x 220/]

ânanda pucchà kathà

96. “Kathaü mayaü bhante màtugàme pañipajjàmà?” Ti.

“Adassanaü ànandà”ti.

“Dassane bhagavà sati kathaü pañipajjitabbanti?”

“Anàlàpo ànandà”ti.

“Alapattena pana bhante kathaü pañipajjitabbanti?”

“Sati ànanda upaññhapetabbà”ti.

Kathaü mayaü bhante tathàgatassa sarãre pañipajjàmà?”Ti.

“Abyàvañà tumhe ànanda hotha tathàgatassa sarãrapåjàya. Iïgha tumhe
ànanda sadatthe, ghañatha1 sadatthamanuyujjatha, sadatthe 2 appamattà
àtàpino pahitattà viharatha, santànanda khattiyapaõóità pi
bràhmaõapaõóità pi gahapatipaõóità pi tathàgate ahippasannà te
tathàgatassa sarãrapåjaü karissantã”ti.

“Kathaü pana bhante tathàgatassa sarãre pañipajjitabbantã?”

“Yathà kho ànanda ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti, evaü
tathàgatassa sarãre pañipajjitabbanti” “kathaü pana bhante ra¤¤o
cakkavattissa sarãre pañipajjanti?”Ti “ra¤¤o ànanda cakkavattissa
sarãraü ahatena vatthena veñhenti. Ahatena vatthena veñhetvà vihatena
kappàsena veñhenti. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena vatthena [PTS
Page 142] [\q 142/] veñhenti.

—————-

1. Cakkhumà, (machasaü) cakùurantardhayati (sabbatthivàdãnaü
mahàparinibbànasutte). 2. Sàratthe ghañhatha anuyu¤apatha (machasaü. )
3. Sàratthe (machasaü)

[BJT Page 222] [\x 222/]

Etenåpàyena pa¤cahi yugasatehi ra¤¤o cakkavattissa sarãraü1 veñhetvà
àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà pañikujjitvà
sabbagandhànaü citakaü karitvà ra¤¤o cakkavattissa sarãraü jhàpenti.
Càtummahàpathe 2 ra¤¤o cakakavattissa thåpaü karonti. Evaü kho ànanda
ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti. Yathà kho ànanda ra¤¤o
cakkavattissa sarãre pañipajjanti evaü tathàgatassa sarãre
pañipajjitabbaü càtummahàpathe tathàgatassa thåpo kàtabbo. Tattha ye
màlaü và gandhaü và cuõõakaü3 và àropessanti và abhivàdessanti và,
cittaü và pasàdessanti, tesantaü bhavissati dãgharattaü hitàya
sukhàyà”ti.

Thåpàrahà puggalà.

97. “Cattàro’me ànanda thåpàrahà. Katame cattàro? Tathàgato arahaü
sammàsambuddho thåpàraho. Paccekasambuddho thåpàraho, tathàgatassa
sàvako thåpàraho, ràjà cakkavattã thåpàraho’ti.

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca tathàgato arahaü sammàsambuddho
thåpàraho? Ayaü tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa thåpo ti
ànanda bahå janà cittaü pasàdenti, te tatthacittaü pasàdetvà kàyassa
bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda
atthavasaü pañicca tathàgato arahaü sammàsambuddho thåpàraho.

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca paccekasambuddho thåpàraho? Ayaü tassa
bhagavato paccekasambuddhassa [PTS Page 143] [\q 143/] thåpo ti ànanda
bahåjanà cittaü pasàdenti. Te tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà
parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda atthavasaü
pañicca paccekasambuddho thåpàraho.

—————-

1. Sarãre (syà, kaü). 2. Càtumahàpattha (machasaü). 3. Vaõõakaü [PTS]

[BJT Page 224] [\x 224/]

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca tathàgatassa sàvako thåpàraho? Ayaü
tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa sàvakassa thåpo ti ànanda bahå
janà cittaü pasàdenti. 1 Te tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà
parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjanti. Idaü kho ànanda atthavasaü
pañicca tathàgatassa sàvako thåpàraho, 2

Ki¤cànanda atthavasaü pañicca ràjà cakkavattã thåpàraho? Ayaü
dhammikassa dhammara¤¤o thåpo ti ànanda bahå janà cittaü pasàdenti, te
tattha cittaü pasàdetvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü
upapajjanti.

Idaü kho ànanda atthavasaü pañicca ràjà cakkavatti thåpàraho. Ime kho ànanda cattàro thåpàrahà”ti.

ânandattherassa acchariyadhammà.

98. Atha kho àyasmà ànando vihàraü pavisitvà kapisãsaü àlambitvà
rodamàno aññhàsi: “aha¤ca vatamhi sekho sakaraõãyo, satthu ca me
parinibbànaü bhavissati yo mamaü3 ànukampako”ti, atha kho bhagavà
bhikkhå àmantesi: “kahannu kho bhikkhave ànando”ti “eso bhante àyasmà
ànando vihàraü pavisitvà kapisãsaü àlambitvà rodamàno ñhito: ‘aha¤ca
vatamhi sekho sakaraõãyo satthu ca me parinibbànaü bhavissati yo mamaü
ànukampako”ti. Atha kho bhagavà a¤¤ataraü bhikkhuü àmantesi: “ehi tvaü
bhikkhu, mama vacanena ànandaü àmantehi: satthà taü àvuso ànanda
àmanteti”ti [PTS Page 144] [\q 144/] “evambhante’ti kho so bhikkhu
bhagavato pañissutvà yenàyasmà ànando tenupasaïkami, upasaïkamitvà
àyasmantaü ànandaü etadavoca: satthà taü àvuso ànanda àmantetã”ti.
‘Evamàvuso’ti kho àyasmà ànando tassa bhikkhuno pañissutvà yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi,
ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü ànandaü bhagavà etadavoca:

1. Bahujano cittaü pasàdeti [PTS]. 2. Sàvakathåpo. [PTS]. 3. Mama (machasaü).

[BJT Page 226] [\x 226/]

“Alaü ànanda mà soci, mà paridevi - nanu etaü ànanda mayà pañikacceva
akkhàtaü sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo.
Taü kutettha ànanda labbhà ‘yantaü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü,
taü vata tathàgatassàpi sarãraü’ màpalujjiti. Netaü ñhànaü vijjati.
Dãgharattaü kho te ànanda tathàgato paccupaññhito mettena kàyakammena
hitena sukhena advayena appamàõena, mettena vacãkammena hitena sukhena
advayena appamàõena, mettena manokammena hitena sukhena advayena
appamàõena. Katapu¤¤o’si tvaü ànanda padhànamanuyu¤ja , khippaü hehisi1
anàsavo”ti.

99. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: ” ye pi te bhikkhave ahesuü
atãtamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, tesampi bhagavantaü
etaparamàyeva upaññhàkà ahesuü seyyathàpi mayhaü ànando. Ye pi te
bhikkhave bhavissanti anàgatamaddhànaü arahanto sammàsambuddhà, tesampi
bhagavantànaü etaparamàyeva upaññhàkà bhavissanti seyyathàpi mayhaü
ànando, paõóito bhikkhave ànando, medhàvã bhikkhave ànando, jànàti ‘ayaü
kàlo tathàgataü dassanàya upasaïkamituü bhikkhånaü, ayaü kàlo
bhikkhunãnaü ayaü kàlo upàsakànaü, [PTS Page 145] [\q 145/] ayaü kàlo
upàsikànaü, ayaü kàlo ra¤¤o ràjamahàmattànaü titthiyànaü
titthiyasàvakànanti. ‘

100. Cattàro’me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ànande katame
cattàro? Sace bhikkhave bhikkhuparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati,
dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena
pi sà attamanà hoti, atittà’va bhikkhave bhikkhuparisà hoti. Atha kho
ànando tuõhã hoti. Sace bhikkhave bhikkhunãparisà, upàsakaparisà,
upàsikàparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà
hoti. Tatra ce ànando dhammaü bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti.
Atittà’va bhikkhave upàsikàparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Ime
kho bhikkhave cattàro acchariyà abbhutà dhammà ànande.

—————-

1. Hohisi (machasaü)

[BJT Page 228] [\x 228/]

Cattàro’me bhikkhave acchariyà abbhutà dhammà ra¤¤e cakkavattimhi.
Katame cattàro? Sace bhikkhave khattiyaparisà ràjànaü cakkavattiü
dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ràjà
cakkavattã bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti atittà’va bhikkhave
khattiyaparisà hoti. Atha kho ràjà cakkavattã tuõhã hoti. Sace bhikkhave
bràhmaõaparisà, gahapatiparisà, samaõaparisà ràjànaü cakkavattiü
dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti. Tatra ce ràjà
cakkavattã bhàsati ÷àsitena pi sà attamanà hoti, atittà’va bhikkhave
samaõaparisà hoti. Atha kho ràjà cakkavatti tuõhã hoti. [PTS Page 146]
[\q 146/] evameva kho bhikkhave cattàro ‘me acchariyà abbhutà dhammà
ànande. Sace bhikkhave bhikkhuparisà ànandaü dassanàya upasaïkamati,
dassanena sà attamanà hoti, tatra ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena
pi sà attamanà hoti, tatu ce ànando dhammaü bhàsati, bhàsitena pi sà
attamanà hoti, atittà’va bhikkhave bhikkhuparisà hoti. Atha kho ànando
tuõhã hoti. Sace bhikkhunãparisà, upàsakaparisà, upàsikàparisà ànandaü
dassanàya upasaïkamati, dassanena sà attamanà hoti, tatra ce ànando
dhammaü bhàsati bhàsitenapi sà attamanà hoti atittà’va bhikkhave
upàsikàparisà hoti. Atha kho ànando tuõhã hoti. Ime kho bhikkhave
cattàro acchariyà abbhutà dhammà ànande’ti.

(Mahàsudassana sutta desanà. )

101. Evaü vutte àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: “mà bhante
bhagavà imasmiü kuóóanagarake1 ujjaïgalanagarake sàkhànagarake
parinibbàyã. 2 Santi bhante a¤¤àni mahànagaràni, seyyathãdaü campà
ràjagahaü sàvatthi sàketaü kosambã bàràõasã. Ettha bhagavà parinibbàtu.
Ettha bahå khattiyamahàsàlà bràhmaõamahàsàlà gahapatimahàsàlà tathàgate
abhippasannà. Te tathàgatassa sarãrapåjaü karissanti”ti. “Màhevaü ànanda
avaca, màhevaü ànanda avaca kuóóanagarakaü ujjaïgalanagarakaü
sàkhànagarakanti. “

‘Bhåtapubbaü ànanda ràjà mahàsudassano nàma ahosi cakkavattã dhammiko
dhammaràjà càturanto vijitàvã janapadatthàcariyappatto
sattaratanasamannàgato.

—————-

1. Khuddanagarake (machasaü). 2. Kusinàràyaü (machasaü).

[BJT Page 230] [\x 230/]

Ra¤¤o ànanda mahàsudassanassa ayaü kusinàrà kusàvatã nàma ràjadhànã
ahosi. Puratthimena ca pacchimena ca dvàdasayojanàni àyàmena, uttarena
ca dakkhiõena ca sattayojanàni vitthàrena, kusàvatã ànanda ràjadhànã
iddhà ceva ahosi phãtà [PTS Page 147] [\q 147/] ca bahujanà ca
àkiõõamanussà ca subhikkhà va. Seyyathàpi ànanda devànaü àëakamandà nàma
ràjadhàni iddhà ceva phità ca bahujanà ca àkiõõayakkhà ca subhikkhà ca,
evameva kho ànanda kusàvatã ràjadhànã iddhà ceva ahosi phãtà ca
bahujanà ca àkiõõamanussà ca subhikkhà ca. Kusàvatã ànanda ràjadhànã
dasahi saddehi avãvittà ahosi divà ceva ratti¤ca: seyyathãdaü
hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena mudiïgasaddena
vãõàsaddena gãtasaddena saïkhasaddena, sammasaddena tàlasaddena asnàtha
pivatha khàdathàti dasamena saddena. Gaccha tvaü ànanda, kusinàraü
pavisitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocehi: ajja kho vàseññhà rattiyà
pacchime yàme tathàgatassa parinibbànaü bhavissati. Abhikkamatha
vàseññhà abhikkamatha vàseññhà, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha:
amhàka¤ca no gàmakkhette tathàgatassa parinibbànaü ahosi, na mayaü
labhimhà pacchime kàle tathàgataü dassanàyà”ti.

“Evambhante” ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà nivàsetvà pattacãvaramàdàya attadutiyo kusinàraü pàvisi.

Mallànaü vandanà

102. Tena kho pana samayena kosinàrakà mallà santhàgàre sannipatità
honti kenacideva karaõãyena. Atha kho àyasmà ànando yena kosinàrakànaü
mallànaü santhàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kosinàrakànaü mallànaü
àrocesi “ajja kho vàseññhà rattiyà pacchime yàme tathàgatassa
parinibbànaü bhavissati. Abhikkamatha vàseññhà, abhikkamatha vàseññhà.
Mà pacchà vippañisàrino ahuvattha! ‘Amhàka¤ca no gàmakkhette
tathàgatassa [PTS Page 148] [\q 148/] parinibbànaü ahosi, naü mayaü
labhimhà pacchime kàle tathàgataü dassanàyà”ti.

[BJT Page 232] [\x 232/]

Idamàyasmato ànandassa sutvà mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà ca
mallapajàpatiyo ca aghàvino dummanà cetodukkhasamappità appekacce kese
pakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü patanti àvaññanti
vivaññanti “atikhippaü bhagavà parinibbàyissati, atikhippaü sugato
parinibbàyissati, atikhippaü cakkhu 1 loke antaradhàyissatã”ti.

Atha kho mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà ca mallapajàpatiyo ca
aghàvino dummanà cetodukkhasamappità yena upavattaü mallànaü sàlavanaü
yenàyasmà ànando tenupasaïkamiüsu. Atha kho àyasmato ànandassa
etadahosi: sace kho ahaü kosinàrake malle ekamekaü bhagavantaü
vandàpessamiü, avandito’va bhagavà kosinàrakehi mallehi bhavissati.
Athàyaü ratti vibhàyissati. Yannånàhaü kosinàrake malle kulaparivattaso
kulaparivattaso ñhapetvà bhagavantaü vandàpeyyaü ‘itthannàmo bhante
mallo saputto sahariyo sapariso sàmacco bhagavato pàde sirasà
vandatã’ti.

Atha kho àyasmà ànando kosinàrake malle kulaparivattaso
kulaparivattaso ñhapetvà bhagavantaü vandàpesi: ‘itthannàmo bhante mallo
saputto sabhariyo sapariso sàmacco bhagavato pàde sirasà vandatã’ti.
Atha kho àyasmà ànando etena upàyena pañhameneva yàmena kosinàrake malle
bhagavantaü vandàpesi.

Subhadda paribbàjaka vatthu

103. Subhadda paribbàjaka vatthu

103. Tena kho pana samayena subhaddo nàma paribbàjako kusinàràyaü
pañivasati. Assosi kho subhaddo paribbàjako: ‘ajja kira rattiyà pacchime
yàme samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissatã’ti. [PTS Page 149] [\q
149/] atha kho subhaddassa paribbàjakassa etadahosi: “sutaü kho pana
me’taü paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü
bhàsamànànaü kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto
sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa
parinibbànaü bhavissati.

—————-

1. Cakkhumà (machasaü)

[BJT Page 234] [\x 234/]

Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno. Evaü pasanno ahaü samaõe
gotame ‘pahoti me samaõo gotamo tathà dhammaü desetuü yathàhaü imaü
kaïkhàdhammaü pajaheyyanti’. Atha kho subhaddo paribbàjako yena
upavattanaü mallànaü sàlavanaü yena àyasmà ànando tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà àyasmantaü ànandaü etadavoca: sutaü metaü bho
ànandaparibbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü
bhàsamànànaü: “kadàvi karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto
sammàsambuddhà”ti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa
parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno, “evaü
pasanno ahaü samaõe gotame, pahoti me samaõo gotamo tathà dhamaü desetuü
yathàhaü imaü kaïkhàdhammaü pajaheyyaü. Sàdhàhaü bho ànanda labheyyaü
samaõaü gotamaü dassanàyà”ti.

Evaü vutte àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: ‘alaü
àvuso subhadda, mà tathàgataü viheñhesi. Kilanto bhagavà”ti. Dutiyampi
kho subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: “sutaü metaü bho
ànanda paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü
bhàsamànànaü: kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto
sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme [PTS Page 150] [\q 150/]
samaõassa gotamassa parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü
kaïkhàdhammo uppanno, evaü pasanno ahaü samaõe gotame, ‘pahoti me samaõo
gotamo tathà dhammà desetuü yathàhaü imaü kaïkhà dhammaü pajaheyyaü’.
Sàdhàhaü bho ànanda labheyyaü samaõaü gotamaü dassanàyà”ti. Dutiyampi
kho àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: “alaü àvuso
subhadda, mà tathàgataü viheñhesi kilanto bhagavà”ti. Tatiyampi kho
subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: “sutaü metaü bho
ànanda paribbàjakànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü
bhàsamànànaü: kadàci karahaci tathàgatà loke uppajjanti arahanto
sammàsambuddhàti. Ajjeva rattiyà pacchime yàme samaõassa gotamassa
parinibbànaü bhavissati. Atthi ca me ayaü kaïkhàdhammo uppanno, evaü
pasanno ahaü samaõe gotame, ‘pahoti me samaõo gotamo tathà dhammà
desetuü yathàhaü imaü kaïkhà dhammaü pajaheyyaü’. Sàdhàhaü bho ànanda
labheyyaü samaõaü gotamaü dassanàyà”ti. Tatiyampi kho àyasmà ànando
subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: “alaü àvuso subhadda, mà tathàgataü
viheñhesi kilanto bhagavà”ti.

104. Assosi kho bhagavà àyasmato ànandassa subhaddena paribbàjakena
saddhiü imaü kathàsallàpaü. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü
àmantesi: “alaü ànanda mà subhaddaü vàresi, labhataü ànanda subhaddo
tathàgataü dassanàya. Yaü ki¤ci maü subhaddo pucchissati, sabbantaü
a¤¤àpekkho’va pucchissati no vihesàpekkho. Ya¤cassàhaü puññho
byàkarissàmi, taü khippameva àjànissatã”ti.

[BJT Page 236] [\x 236/]

Atha kho àyasmà ànando subhaddaü paribbàjakaü etadavoca: gacchàvuso
subhadda, karoti te bhagavà okàsanti. Atha kho subhaddo paribbàjako yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi.
Sammodanãyaü kathaü sàràõãyaü vãtisàretvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinno kho subhaddo paribbàjako bhagavantaü etadavoca: ‘ye’ me bho
gotama samaõabràhmaõà saïghino gaõino gaõàcariyà ¤àtà yasassino
titthakarà sàdhusammatà bahujanassa, seyyathãdaü påraõo kassapo,
makkhali gosàlo, ajito kesakambalo, pakudho kaccàyano, sa¤jayo
belaññhaputto. Nigaõñhonàtaputto, sabbe te sakàya pañi¤¤àya abbha¤¤iüsu.
Sabbeva na [PTS Page 151] [\q 151/] abbha¤¤iüsu, udàhu ekacce
abbha¤¤iüsu ekacce nàbbha¤¤iüså ?”Ti.

“Alaü subhaddaü tiñhatetaü sabbe te sakàya pañi¤¤àya abbha¤¤iüsu,
sabbeva na abbha¤¤iüsu, udàhu ekacce abbha¤¤iüsu ekacce nàbbha¤¤iüså”ti.
Dhammaü te subhadda desissàmi. Taü suõàhi, sàdhukaü manasi karohi,
bhàsissàmã”ti. ‘Evaü bhante’ti kho subhaddo paribbàjako bhagavato
paccassosi, bhagavà etadavoca:

105. “Yasmiü kho subhadda dhammavinaye ariyo aññhaïgiko maggo na
upalabbhati, samaõo pi na upalabbhati, dutiyo pi tattha samaõo na
upalabbhati, tatiyo pi tattha samaõo na upalabbhati, catuttho pi tattha
samaõo na upalabbhati. Yasmi¤ca kho subhadda dhammavinaye ariyo
aññhaïgiko maggo upalabbhati, samaõo pi tattha upalabbhati, dutiyo pi
tattha samaõo upalabbhati, tatiyo pi tattha samaõo upalabbhati, catuttho
pi tattha samaõo upalabbhati. Imasmiü kho subhadda dhammavinaye ariyo
aññhaïgiko maggo upalabbhati. Idhe va subhadda samaõo, idha dutiyo
samaõo, idha tatiyo samaõo idha catuttho samaõo. Su¤¤à parappavàdà
samaõehi a¤¤e. Ime ca1 subhadda bhikkhå sammà vihareyyuü asu¤¤o loko
arahantehi assà”ti.

—————-

1. Ime (kaü)

[BJT Page 238] [\x 238/]

“Ekånatiüso vayasà subhadda
Yaü pabbajiü kiü kusalànuesã
Vassàni pa¤¤àsa samàdhikàni
Yato ahaü pabbajito subhadda
¥àyassa dhammassa padesavatti
Ito bahiddhà samaõo pi natthi. 4

[PTS Page 152] [\q 152/]

Dutiyo pi samaõo natthi,
Tatiyo pi samaõo natthi,
Catuttho pi samaõo natthi.
Su¤¤à parappavàdà samaõehi a¤¤e
Ime ca subhadda bhikkhå sammà vihareyyuü
Asu¤¤o loko arahantehã”ti 3

106. Evaü vutte subhaddo paribbàjako bhagavantaü etadavoca:
abhikkantaü bhante, abhikkantaü bhante seyyathà pi bhante nikkujjitaü và
ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, måëhassa và maggaü àcikkheyya,
andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhintã ti.
Evameva bhagavatà anekapariyàyena dhammo pakàsito. Esàhaü bhante
bhagavantaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca. Labheyyàhaü
bhante bhagavato santike pabbajjaü, labheyyaü upasampadanti.

“Yo kho subhadda a¤¤atitthiyapubbo imasmiü dhammavinaye àkaïkhati,
pabbajjaü, àkaïkhati upasampadaü, so cattàro màse parivasati. Catunnaü
màsànaü accayena àraddhacittà bhikkhå pabbàjenti upasampàdenti
bhikkhubhàvàya. Api ca mettha puggalavemattatà vidità”ti. “Sace bhante
a¤¤atitthiyapubbà imasmiü dhammavinaye, àkaïkhantà pabbajjaü, àkaïkhantà
upasampadaü, cattàro màse parivasanti, catunnaü màsànaü accayena
àraddhacittà bhikkhå pabbàjenti upasampàdenti bhikkhubhàvàya, ahaü
cattàri vassàni parivasissàmi, catunnaü vassànaü accayena àraddhacittà
bhikkhå pabbàjentu upasampàdentu bhikkhubhàvàyà”ti.

—————-

3. Asu¤¤o loko, arahantehi assàti ( [PTS] machasaü)

4. Ekånatriü÷o vayasànupràpto (mahàvastu) ekona triü÷atko vasayà
subhadra yat pràvrajaü kiü ku÷alaü gaveùã, paücà÷ad varùàõi samàdhikàni,
yasmàdahaü pravrajitaþ subhadra, àryasya dharmasya, prade÷avartatã ito
bahir vai ÷ramaõo’sti nànyaþ (avadàna÷ataka)

[BJT Page 240] [\x 240/]

Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: tena hànanda subhaddaü
pabbàjethà ti. ‘Evambhante’ti kho àyasmà ànando bhagavato paccassosi.
Atha kho subhaddo paribbàjako àyasmantaü ànandaü etadavoca: “làbhà vo
àvuso ànanda, suladdhaü vo àvuso ànanda, ye1 ettha satthu sammukhà
antevàsàbhisekena abhisittà ti. 2

[PTS Page 153] [\q 153/] alattha kho subhaddo paribbàjako bhagavato
santike pabbajjaü, alattha upasampadaü. Aciråpasampanno kho panàyasmà
subhaddo eko våpakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto, nacirasseva
yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti,
tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à
sacchikatvà upasampajja vihàsi, ‘khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü,
kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà’ti abbha¤¤àsi. A¤¤ataro kho
panàyasmà subhaddo arahataü ahosi. So ca 3 bhagavato pacchime
sakkhisàvako ahosã ti.

Pa¤camo bhàõavàro.

—————-

1. Yo, [PTS] 2. Abhisitte [PTS] 3. So (machasaü)

[BJT Page 242] [\x 242/] [PTS Page 154] [\q 154/]

Tathàgatassa pacchimà vàcà

107. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi.

“Siyà kho panànanda tumhàkaü evamassa, atãtasatthukaü pàvacanaü,
natthi no satthàti. Na kho panetaü ànanda evaü daññhabbaü. Yo kho ànanda
mayà dhammo ca vinayo ca desito pa¤¤atto so vo mamaccayena satthà ti.
Yathà kho panànanda etarahi bhikkhå a¤¤ama¤¤aü àvusovàdena
samudàcaranti, na kho mamaccayena evaü samudàcaritabbaü. Theratarena
ànanda bhikkhunà navakataro bhikkhu nàmena và gottena và àvusovàdena và
samudàcaritabbo, navakatarena bhikkhunà therataro bhikkhu bhanteti và
àyasmàti và samudàcaritabbo.

âkaïkhamàno ànanda saïgho mamaccayena khuddànukhuddakàni sikkhàpadàni
samåhanatu. 1 Channassa ànanda bhikkhuno mamaccayena brahmadaõóo
dàtabbo”ti. “Katamo pana bhante brahmadaõóo?”Ti. “Channo ànanda bhikkhu
yaü iccheyya taü vadeyya, so bhikkhåhi neva vattabbo na ovaditabbo na
anusàsitabbo”ti.

108. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana bhikkhave
ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge
và pañipadàya và, pucchatha bhikkhave, mà pacchà [PTS Page 155] [\q
155/] vippañisàrino ahuvattha: sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü
sakkhãmha bhagavantaü sammukhà pañipucchitunti. Evaü vutte te bhikkhu
tuõhã ahesuü. Dutiyampi kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana
bhikkhave ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe
và magge và pañipadàya và, pucchatha bhikkhave, mà pacchà vippañisàrino
ahuvattha: sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü sakkhãmha
bhagavantaü sammukhà pañipucchitunti. Dutiyampi kho te bhikkhå tuõhã
ahesuü. Tatiyampi kho bhagavà bhikkhå àmantesi: siyà kho pana bhikkhave
ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhammevà saïghe và magge
và pañipadàya và pucchatha bhikkhave mà pacchà vippañisàrino ahuvattha,
sammukhãbhåto no satthà ahosi, na mayaü sakkhimha bhagavantaü sammukhà
pañipucchitunti. Tatiyampi kho te bhikkhå tuõhã ahesuü. Atha kho bhagavà
bhikkhå àmantesi ’siyà kho pana bhikkhave satthugàravenàpi na
puccheyyàtha. Sahàyako pi bhikkhave sahàyakassa àrocetå’ti. Evaü vutte
te bhikkhå tuõhã ahesuü.

—————-

1. Samåhanatu [PTS]

[BJT Page 244] [\x 244/]

108. Atha kho àyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: “acchariyaü
bhante, abbhutaü bhante, evaü pasanno ahaü bhante imasmiü bhikkhusaïghe
‘natthi ekabhikkhussàpi kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe
và magge và pañipadàya và’ti. “Pasàdà kho tvaü ànanda vadesi. ¥àõameva
hettha ànanda tathàgatassa natthi imasmiü bhikkhu saïghe ekabhikkhussàpi
kaïkhà và vimati và buddhe và dhamme và saïghe và magge và pañipadàya
và. Imesaü hi ànanda pa¤cannaü bhikkhusatànaü yo pacchimako bhikkhu so
sotàpanno avinipàtadhammo niyato sambodhiparàyaõo’ti.

Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: [PTS Page 156] [\q 156/]
“handa’dàni bhikkhave àmantayàmi vo, vayadhammà saïkhàrà appamàdena
sampàdethà”ti.

Ayaü tathàgatassa pacchimà vàcà2.

Bhagavato parinibbànaü.

109. Atha kho bhagavà pañhamaü jhànaü samàpajji. Pañhamajjhànà
vuññhahitvà dutiyaü jhànaü samàpajji. Dutiyajjhànà vuññhahitvà tatiyaü
jhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvayà catutthaü jhànaü samàpajji.
Catutthajjhànà vuññhahitvà àkàsàna¤càyatanaü samàpajji.
âkàsàna¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà vi¤¤àõa¤càyatanaü samàpajji.
Vi¤¤àõa¤càyatanasamàpattiyà vuññhahitvà àki¤ca¤¤àyatanaü samàpajji.
âki¤ca¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü
samàpajji. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà vuññhahitvà
sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpajji.

Atha kho àyasmà ànando àyasmantaü anuruddhaü etadavoca, “parinibbuto
bhante anuruddha bhagavà’ti. “Na àvuso ànanda bhagavà parinibbuto
sa¤¤àvedayitanirodhaü samàpanno”ti.

—————-

2. Sabbatthikavàdãnaü, mahàparinibbànasutte, evaü dissate:

Atha bhagavànutataràsaügataþ suvarõavarõaü bàhuü nissàryya tàn
bhikùånavocat: tathàgatasya dar÷anaü loke kadàcideva bhavati yathà
udumbarapuùpaü kadàcideva pràdurbhavati aruõavarõa - bàhuü nãssàryya
buddhaþ pràdurakarot adbhåtaü nimittam àgantukà saüskàràþ anityà utpadya
vina÷yanti mà pramàdethàþ iti. Tasmàd bhikùavaþ apramàdena sampàdayata.
Nàhaü pràmadam tena samyaksambuddhaþ asaükhyeyaguõo jàtaþ vyayadharmàþ
saüskàràþ apramàdena sampàdethàþ. Iyamasti tathàgatasya pa÷cimà vàk.

[BJT Page 246] [\x 246/]

Atha kho bhagavà sa¤¤àvedayitanirodhasamàpattiyà vuññhahitvà
nesavasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samàpajji. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà
vuññhahitvà àki¤ca¤¤àyatanaü samàpajji. âki¤ca¤¤àyatanasamàpattiyà
vuññhahitvà vi¤¤àõa¤càyatanaü samàpajji. Vi¤¤àõa¤càyatanasamàpattiyà
vuññhahitvà àkàsàna¤càyatanaü samàpajji. âkàsàna¤càyatanasamàpattiyà
vuññhahitvà catutthaü jhànaü samàpajji. Catutthajjhànà vuññhahitvà
tatiyaü jhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvà dutiyaü jhànaü
samàpajji. Dutiyajjhànà vuññhahitvà pañhamaüjjhànaü samàpajji.
Pañhamajjhànà vuññhahitvà dutiyaüjjhànaü samàpajji. Dutiyajjhànà
vuññhahitvà tatiyajjhànaü samàpajji. Tatiyajjhànà vuññhahitvà
catutthajjhànaü samàpajji. Catutthajjhànà vuññhahitvà taü samanantarà
bhagavà parinibbàyi.

110. Parinibbute bhagavati saha parinibbànà mahàbhåmicàlo ahosi,
mahiüsanako salomahaüso devadundubhiyo ca phaliüsu. [PTS Page 157] [\q
157/] parinibbute bhagavati saha parinibbànà brahmà sahampati imaü
gàthaü abhàsi:

“Sabbeva nikkhipissanti bhåtà loke samussayaü1
Yathà etàdiso satthà loke appañipuggalo
Tathàgato balappatto sambuddho parinibbuto”ti.

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà sakko devànamindo imaü gàthaü abhàsi:

“Aniccà vata saïkhàrà uppàdavayadhammino,
Uppajjitvà nirujjhanti tesaü våpasamo sukho”ti.

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà àyasmà anuruddho imà gàthàyo abhàsi:

“Nàhu assàsapassàso ñhitacittassa tàdino,
Anejo santimàrabbha yaü kàlamakarã muni.
Asallãnena cittena vedanaü ajjhavàsayã,
Pajjotasseva nibbànaü vimokkho cetaso ahå”ti. 2

—————-

1. Cakkhumà loke antarahito ti (machasaü). 2. Asaülãnena kàyena
vedanàmadhivàsayan pradyotasyeva vimokùas tasya cetasaþ
(madhyamikàvànti)

[BJT Page 248] [\x 248/]

Parinibbute bhagavati saha parinibbànà àyasmà ànando imaü gàthaü abhàsi:

“Tadàsi yaü bhiüsanakaü tadàsi lomahaüsanaü
Sabbàkàravaråpete sambuddhe parinibbute”ti.

111. “Parinibbute bhagavati ye te tattha bhikkhå avãtaràgà appekacce
bàhà paggayha kandanti chinnapàtaü patanti àvaññanti vivaññanti:’
atikhippaü bhagavà [PTS Page 158] [\q 158/] parinibbuto, atikhippaü
sugato parinibbuto atikhippaü cakkhu loke antarahitanti. Ye pana te
bhikkhå vãtaràgà te satà sampajànà ‘adhivàsenti aniccà saïkhàrà, taü
kutettha labbhà’ti.

112. Atha kho àyasmà anuruddho bhikkhå àmantesi; alaü àvuso mà
sovittha mà paridevittha. Nanu etaü àvuso bhagavatà pañigacceva
akkhàtaü, sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo,
taü kutettha àvuso labbhà yantaü jàtaü bhåtaü saïkhataü palokadhammaü
taü vata mà palujjiti netaü ñhànaü vijjati. Devatà àvuso ujjhàyantã”ti.

“Kathambhåtà pana bhante anuruddha devatà manasikaroti? Santàvuso
ànanda devatà àkàse pañhavisa¤¤iniyo kese pakiriya kandanti bàhà
paggayha kandanti chinnapàtaü patanti, àvaññanti: vivaññanti atikhippaü
bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu
loke antarahitanti. Santàvuso ànanda devatà pañhaviyà pañhavisa¤¤iniyo
kese pakiriya kandanti bàhà paggayha kandanti chinnapàtaü patanti,
àvaññanti: vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato
parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke antarahito ti. Yà pana devatà
vãtaràgà tà satà sampajànà adhivàsenti ‘aniccà saïkhàrà taü kutettha
labbhà’ti.

[BJT Page 250] [\x 250/]

113. Atha kho àyasmà ca anuruddho àyasmà ca ànando taü rattàvasesaü
dhammiyà kathàya vãtinàmesuü. Atha kho àyasmà anuruddho àyasmantaü
ànandaü àmantesi: gacchàvuso ànanda kusinàraü. Kusinàraü pavisitvà
kosinàrakànaü mallànaü àrocehi: ‘parinibbuto vàsiññhà bhagavà,
yassa’dàni kàlaü ma¤¤athà’ti. Evambhante ti kho àyasmà ànando àyasmato
anuruddhassa pañissutvà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya
attadutiyo kusinàraü pàvisi. [PTS Page 159] [\q 159/] tena kho pana
samayena kosinàrakà mallà santhàgàre sannipatità honti teneva
karaõãyena. Atha kho àyasmà ànando yena kosinàrakànaü mallànaü
santhàgàraü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà kosinàrakànaü mallànaü àrocesi:
“parinibbuto vàsiññhà bhagavà, yassa’dàni kàlaü ma¤¤athà”ti.
Idamàyasmato ànandassa vacanaü sutvà mallà ca mallaputtà ca mallasuõisà
ca mallapajàpatiyo ca aghàvino dummanà ceto dukkhasamappità appekacce
kese pakiriya kandanti, bàhà paggayha kandanti, chinnapàtaü patanti
àvaññanti vivaññanti atikhippaü bhagavà parinibbuto, atikhippaü sugato
parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke antarahitanti. “

114. Atha kho kosinàrakà mallà purise àõàpesuü “tenahi bhaõe
kusinàràyaü gandhamàla¤ca sabba¤ca tàëàvacaraü sannipàtethà”ti. Atha kho
kosinàrakà mallà gandhamàla¤ca sabba¤ca tàëàvacaraü pa¤ca ca
dussayugasatàni àdàya yena upavattanaü mallànaü sàlavanaü yena bhagavato
sarãraü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavato sarãraü naccehi
gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà
celavitànàni karontà maõóalamàëe pañiyàdentà ‘ekadivasaü vãtinàmesuü.
Atha kho kosinàrakànaü mallànaü etadahosi. ‘Ativikàlo kho ajja bhagavato
sarãraü jhàpetuü, svedàni mayaü bhagavato sarãraü naccehi gãtehi
vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà
celavitànàni karontà maõóalamàëe pañiyàdentà dutiyampi divasaü
vãtinàmesuü, tatiyampi divasaü vãtinàmesuü, catutthampi divasaü
vãtinàmesu, pa¤camampi divasaü vãtinàmesu, chaññhampi divasaü
vãtinàmesuü atha kho sattamaü divasaü kosinàrakànaü mallànaü [PTS Page
160] [\q 160/] etadahosi: mayaü bhagavato sarãraü naccehi gãtehi
vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà,
dakkhiõena dakkhiõaü nagarassa haritvà bàhirena bàhiraü dakkhiõato
nagarassa bhagavato sarãraü jhàpessàmà’ti.

[BJT Page 252] [\x 252/]

Tena kho pana samayena aññha mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni
vatthàni nivatthà ‘mayaü bhagavato sarãraü uccàressàmà’ti nasakkonti
uccàretuü. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü anuruddhaü etadavocuü:
ko nu kho bhante anuruddha hetu ko paccayo yenime aññha mallapàmokkhà
sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà ‘mayaü bhagavato sarãraü
uccàressàmà’ti na sakkonti uccàretunti ?” “A¤¤athà kho vàsiññhà tumhàkaü
adhippàyo, a¤¤athà devatànaü adhippàyo”ti. “Kathà pana bhante devatànaü
adhippàyo”ti. “Tumhàkaü kho vàsiññhà adhippàyo: “mayaü bhagavato
sarãraü naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà
mànentà påjentà dakkhiõena dakkhiõaü nagarassa haritvà, bàhirena bàhiraü
dakkhiõato nagarassa bhagavato sarãraü jhàpessàmà”ti. Devatànaü kho
vàsiññhà adhippàyo “mayaü bhagavato sarãraü dibbehi naccehi gãtehi
vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà garukarontà mànentà påjentà,
uttarena uttaraü nagarassa haritvà, uttarena dvàrena nagaraü pavesetvà,
majjhena majjhaü nagarassa haritvà, puratthimena dvàrena nikkhàmetvà,
puratthimato nagarassa makuñabandhanaü nàma mallànaü cetiyaü, ettha
bhagavato sarãraü jhàpessàmà”ti. “Yathà bhante devatànaü adhippàyo,
tathà hotu”ti.

116. Tena kho pana samayena kusinàrà yàva sandhisamalasaükañãrà
jaõõumattena odhinà mandàravapupphehi satthatà hoti atha kho devatà ca
kosinàrakà ca mallà bhagavato sarãraü dibbehi ca mànusakehi ca [PTS Page
161] [\q 161/] naccehi gãtehi vàditehi màlehi gandhehi sakkarontà
garukarontà mànentà påjentà, uttarena uttaraü nagarassa haritvà uttarena
dvàrena nagaraü pavesetvà, majjhena majjhaü nagarassa haritvà,
puratthimena dvàrena nikkhamitvà, puratthimato nagarassa makuñabandhanaü
nàma mallànaü cetiyaü, 1 tattha bhagavato sarãraü nikkhipiüsu.

—————-

1. Uttareõa dvàreõa nagaràt niùakramya nadãü hiraõyavatãü
upasaïkramya mukuñabandhane caitye(sabbatthivàditaü
mahàparinibbàõasutta)

[BJT Page 254] [\x 254/]

117. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü ànandaü etadavocuü: “kathaü
mayaü bhante ànanda tathàgatassa sarãre pañipajjàmà?”Ti. “Yathà kho
vàsiññhà ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjatti, evaü tathàgatassa
sarãre pañipajjitabbanti. ” “Kathaü pana bhante ànanda ra¤¤o
cakkavattissa sarãre pañipajjintã”ti. “Ra¤¤e vàsiññhà cakkavattissa
sarãraü ahatena vatthena veñhenti, ahatena vatthena veñhetvà vihatena
kappàsena veñhenti. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena vatthena
veñhenti. Etena upàyena pa¤cahi yugasatehi ra¤¤o cakkavattissa sarãraü
veñhetvà àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà a¤¤issà àyasàya doõiyà
pañikujjetvà, sabbagandhànaü citakaü karitvà ra¤¤o cakkavattissa sarãraü
jhàpenti. Càtummahàpathe ra¤¤o cakkavattissa thåpaü karonti. Evaü kho
vàsiññhà ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti. Yathà kho vàsiññhà
ra¤¤o cakkavattissa sarãre pañipajjanti, evaü tathàgatassa sarãre
pañipajjitabbaü. Càtummahàpathe tathàgatassa thåpo kàtabbo. Tattha ye
màlaü và gandhaü và cuõõakaü và àropessanti và abhivàdessanti và cittaü
và pasàdessanti, tesantaü bhavissati dãgharattaü hitàya sukhàyà”ti.

Atha kho kosinàrakà mallà purise àõàpesuü “tena hi bhaõe mallànaü
vihataü kappàsaü sannipàtethà”ti. Atha kho kosinàrakà mallà bhagavato
sarãraü ahatena vatthena veñhesuü. Ahatena vatthena veñhetvà vihatena
kappàsena veñhesuü. Vihatena kappàsena veñhetvà ahatena [PTS Page 162]
[\q 162/] vatthena veñhesuü. Etena upàyena pa¤cahi yugasatehi bhagavato
sarãraü veñhetvà àyasàya teladoõiyà pakkhipitvà1 a¤¤issà àyasàya doõiyà
pañikujjetvà sabbagandhànaü citakaü karitvà bhagavato sarãraü citakaü
àropesuü.

Mahàkassapàgamanaü.

118. Tena kho pana samayena àyasmà mahàkassapo pàvàya kusinàraü
addhànamaggapañipanno hoti mahatà bhikkhusaïghena saddhiü pa¤camattehi
bhikkhusatehi. Atha kho àyasmà mahàkassapo maggà okkamma a¤¤atarasmiü
rukkhamåle nisãdi. Tena kho pana samayena a¤¤ataro àjãvako2 kusinàràya
mandàravapupphaü gahetvà pàvaü addhànamaggapañipanno hoti. Addasà kho
àyasmà mahàkassapo taü àjãvakaü dårato’va àgacchantaü. Disvà taü
àjãvakaü etadavoca: ‘apàvuso amhàkaü satthàraü jànàsã ?Ti. âma àvuso
jànàmi.

1. Suvarõadroõyàü nidhàya telena pårayitvà tàü suvarõadroõãü utthàpya
dvitãyasyàü mahàdroõyàü prakùipya (sabbatthivàditaü
mahàparinibbànasutte)

[BJT Page 256] [\x 256/]

Ajja sattàhaparinibbuto samaõo gotamo. Tato me idaü mandàravapupphaü
gahitanti”. Tattha ye te bhikkhu avãtaràgà appekacce bàhà paggayha
kandanti, chinnapàtaü patanti, àvaññanti vivaññanti: atikhippaü bhagavà
parinibbuto, atikhippaü sugato parinibbuto, atikhippaü cakkhu loke 3
antarahitanti, ye pana te bhikkhu vãtaràgà, te satà sampajànà
adhivàsenti: aniccà saïkhàrà, taü kutettha labbhà’ti.

119. Tena kho pana samayena subhaddo nàma buóóhapabbajito’ tassaü
parisàyaü nisinno hoti. Atha kho subhaddo, buóóhapabbajito te bhikkhu
etadavoca:” alaü àvuso mà sovittha, mà paridevittha. Sumuttà mayaü tena
mahàsamaõena. Upaddutà ca homa idaü vo kappati, idaü vo na kappatã ti.
Idàni pana mayaü yaü icchissàma taü karissàma, yaü na icchissàma na taü
karissàmà”ti. Atha kho àyasmà mahàkassapo bhikkhå àmantesi: ‘alaü àvuso
mà sovittha, mà paridevittha. Nanu [PTS Page 163] [\q 163/] etaü àvuso
bhagavatà pañigacce va akkhàtaü: sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo
vinàbhàvo a¤¤athàbhàvo. Taü kutettha àvuso labbhà yantaü jàtaü bhåtaü
saïkhataü palokadhammaü, taü tathàgatassàpi sarãraü mà palujjãti netaü
ñhànaü vijjatã”ti.

120. Tena kho pana samayena cattàro mallapàmokkhà sãsaü nahàtà
ahatàni vatthàni nivatthà mayaü bhagavato citakaü àlimpessàmàti na
sakkonti àlimpetuü. Atha kho kosinàrakà mallà àyasmantaü anuruddhaü
etadavocuü: ko nu kho bhante anuruddha hetu, ko paccayo, yenime cattàro
mallapàmokkhà sãsaü nahàtà ahatàni vatthàni nivatthà mayaü bhagavato
citakaü àlimpessàmàti na sakkonti àlimpetunti”? “A¤¤athà kho vàsiññhà
devatànaü adhippàyo”ti. “Kathaü pana bhante devatànaü adhippàyo?”Ti.
“Devatànaü kho vàsiññhà adhippàyo: ayaü àyasmà mahàkassapo pàvàya
kusinàraü addhànamaggapañipanno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü
pa¤camattehi bhikkhusatehi. Na tàva bhagavato citako pajjalissati
yàvàyasmà mahàkassapo bhagavato pàde sirasà na vandissatã”ti. “Yathà
bhante devatànaü adhippàyo tathà hotu”ti.

2. Atha khalu màrge nyataro nirgrantha ÷ràvakaþ mandàra puùpaüàdàya
(sabbatthivàdãnaü mahàparinibbànasutte). 4. Cakkhumà loke antarahito
(machasaü) loke cakùurantarhitam (sabbatthivàdãnaü mahàparinibbànasutte)
1. Buddhapabbajito(machasaü)

[BJT Page 258] [\x 258/]

121. Atha kho àyasmà mahàkassapo yena kusinàrà makuñabandhanaü nàma
mallànaü cetiyaü yena bhagavato citako tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekaü
saü cãvaraü katvà a¤jalimpaõàmetvà tikkhattuü citakaü padakkhiõaü
katvà, pàdato vivaritvà bhagavato pàde sirasà vandi. Tàni pi kho pa¤ca
bhikkhusatàni ekaüsaü cãvaraü katvà a¤jalimpaõàmetvà tikkhattuü citakaü
padakkhiõaü katvà bhagavato pàde sirasà vandiüsu. [PTS Page 164] [\q
164/] vanditesu1 ca panàyasmatà mahàkassapena tehi pi pa¤cahi
bhikkhusatehi, sayameva bhagavato citako pajjali.

122. Jhàyamànassa kho pana bhagavato sarãrassa, yaü ahosi chavãti và
cammanti mà maüsanti và naharå ti và lasikà ti và tassa neva chàrikà
pa¤¤àyittha, na masi. Sàrãràneca avasissiüsu. Seyyathàpi nàma sapissa và
telassa và jhàyamànassa neva chàrikà pa¤¤àyati na masi, evameva
bhagavato sarirassa jhàyamànassa yaü ahosi chavãti và cammanti và
maüsanti và nahàråti và lasikàti và tassa neva chàrikà pa¤¤àyittha’na
masi, sàrãràneva avasissiüsu. Tesa¤ca pa¤cannaü dussayugasatànaü dveva
dussàni na óayhiüsu ya¤ca sabbabbhantarimaü2 ya¤ca bàhiraü. Daóóhe ca
kho pana bhagavato sarãre antaëikkhà udakadhàrà pàtubhavitvà bhagavato
citakaü nibbàpesi. Udakaü sàlato pi abbhunnamitvà bhagavato citakaü
nibbàpesi. Kosinàrakà pi mallà sabbagandhodakena bhagavato citakaü
nibbàpesuü.

Atha kho kosinàrakà mallà bhagavato sàrãràni sattàhaü santhàgàre
sattipa¤jaraü karitvà dhanupàkàraü parikkhipàpetvà naccehi gãtehi
vàditehi màlehi gandhehi sakkariüsu garukariüsu mànesuü påjesuü.

Sàrãrikadhàtuvibhajanà

122. Assosi kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto: “bhagavà kira
kusinàràyaü parinibbuto”ti. Atha kho ràjà màgadho: ajàtasattu
vedehiputto kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesi “bhagavà pi khattiyo
ahampi khattiyo. Ahampi arahàmi bhagavato sàrãrànaü bhàgaü, ahampi
bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmã”ti.

—————-

1. Vandite va (machasaü [PTS] 2. Sabbabbhantarimaü (machasaü) sabbaü abbhantarimaü [PTS]

[BJT Page 260] [\x 260/]

Assosuü kho vesàlikà licchavã: ‘bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto’ti. Atha kho vesàlikà licchavã kosinàrakànaü mallànaü dåtaü
pàhesuü: “bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma
bhagavato [PTS Page 165] [\q 165/] sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato
sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmà”ti.

Assosuü kho kàpilavatthavà sakyà: “bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto”ti. Atha kho kàpilavatthavà sakyà kosinàrakànaü mallànaü
dåtaü pàhesuü: “bhagavà amhàkaü ¤àtiseññho. Mayampi arahàma bhagavato
sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca
karissàmà”ti.

Assosuü kho allakappakà bulayo “bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto”ti. Atha kho allakappakà bulayo kosinàrakànaü mallànaü dåtaü
pàhesuü: “bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà mayampi arahàma
bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca
karissàmà”ti.

Assosuü kho ràmagàmakà koliyà “bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto”ti. Atha kho ràmagàmakà koliyà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü
pàhesuü: “bhagavà pi khattiyo, mayampi khattiyà. Mayampi arahàma
bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca
karissàmà”ti.

Assosi kho veñhadãpako bràhmaõo: “bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto”ti. Atha kho veñhadãpako bràhmaõo kosinàrakànaü mallànaü
dåtaü pàhesi: “bhagavà tu1 khattiyo. Ahamasmi bràhmaõo, ahampi arahàmi
bhagavato sàrãrànaü bhàgaü. Ahampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca
karissàmã”ti.

————–

1. Bhagavàpi (machasaü)

[BJT Page 262] [\x 262/]

Assosuü kho pàveyyakà mallà “bhagavà kira kusinàràyaü parinibbuto”ti.
Atha kho pàveyyakà mallà kosinàrakànaü mallànaü dåtaü pàhesuü. Bhagavà
pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma bhagavato sàrãrànaü
bhàgaü, mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca karissàmàti.

Evaü vutte kosinàrakà mallà te saïghe gaõe etadavocuü, [PTS Page 166]
[\q 166/] bhagavà amhàkaü gàmakkhette parinibbuto, na mayaü dassàma
bhagavato sàrãrànaü bhàganti.

123. Evaü vutte doõo bràhmaõo te saïghe gaõe etadavoca:

Suõantu bhonto mama ekavàkyaü1
Amhàkaü buddho ahu khantivàdo.
Na hi sàdhu’yaü uttamapuggalassa
Sarãrabhàge siyà sampahàro.
Sabbeva bhonto sahità samaggà
Sammodamànà karomaññhabhàge.
Vitthàrikà hontu disàsu thåpà
Bahå janà cakkhumato pasannà”ti.

124. “Tena hi bràhmaõa tva¤¤eva bhagavato sàrãràni aññhadhà samaü
suvibhattaü vibhajàhã”ti. “Evaü ho’ti kho doõo bràhmaõo tesaü saïghànaü
gaõànaü pañissutvà bhagavato sàrãràni aññhadhà samaü suvibhattaü
vibhajitvà te saïghe gaõe etadavoca: “imaü me bhonto tumbaü dadantu,
ahampi tumbassa thåpa¤ca maha¤ca karissàmã”ti. Adaüsu kho te doõassa
bràhmaõassa tumbaü.

Assosuü kho pippalivaniyà2 moriyà: “bhagavà kira kusinàràyaü
parinibbuto’ti. Atha kho pippalivaniyà moriyà kosinàrakànaü mallànaü
dåtaü pàhesuü: bhagavà pi khattiyo mayampi khattiyà. Mayampi arahàma
bhagavato sàrãrànaü bhàgaü, mayampi bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca
karissàmà’ti. “Natthi bhagavato sàrãrànaü bhàgo, vibhattàna bhagavato
sàrãràni, ito aïgàraü harathà”ti. Te tato aïgàraü hariüsu:2

1. Vàcaü. Machasaü. 2. Pipphalãvaniyà. Syà. 3. âhariüsu syà. Kà

[BJT Page 264] [\x 264/]

Dhàtucetiya påjà

124. Atha kho ràjà màgadho ajàtasattu vedehiputto ràjagahe bhagavato
sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akàsi. [PTS Page 167] [\q 167/] vesàlikà pi
licchavã vesàliyaü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu.
Kàpilavatthavà pi sakyà kapilavatthusmiü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca
maha¤ca akaüsu. Allakappakà pi bulayo allakappe bhagavato sàrãrànaü
thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Ràmagàmakà pi koliyà ràmagàme bhagavato
sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Veñhadãpako pi bràhmaõo veñhadãpe
bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akàsi. Pàveyyakà pi mallà pàvàyaü
bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Kosinàrakà pi mallà
kusinàràyaü bhagavato sàrãrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Doõo pi
bràhmaõo tumbassa thåpa¤ca maha¤ca akàsi. Pippalivaniyà pi moriyà
pippalivane aïgàrànaü thåpa¤ca maha¤ca akaüsu. Iti aññha sarãrathåpà
navamo tumbathåpo dasamo aïgàrathåpo. Evametaü bhåtapubbanti.

125. “Aññha doõà1 cakkhumato sarãrà,
Sattadoõaü jambudãpe mahenti,
Eka¤ca doõaü purisavaruttamassa
Ràmagàme nàgaràjà mahenti.
Ekà hi dàñhà tidivehi påjità ekà pana gandhàrapure mahãyati,
Kàliïgara¤¤o vijite punekaü ekaü puna nàgaràjà mahenti.
Tasseva tejena ayaü vasundharà
âyàgaseññhehi mahã alaükatà
Evaü imaü cakkhumato sarãraü
Susakkataü sakkatasakkatehi.
[PTS Page 168] [\q 168/] devindanàgindanarinda påjito
Manussaseññhehi tatheva påjito,
Taü2 vandatha pa¤jalikà bhavitvà
Buddho bhave kappasatehi dullabho’ti.
Cattàëãsa samà dantà kesà lomà ca sabbaso,
Devà hariüsu ekekaü cakkavàlaparamparà”ti.
Mahàparinibbànasuttaütatiyaü.

————

1. Aññhadoõaü cakkhumato sarãraü (machasaü). 2. Taü taü (syà)

Digha Nikaya 16

Maha-Parinibbana Sutta

Last Days of the Buddha

Translated from the Pali by Sister Vajira & Francis Story

For free distribution only.
You may reprint this work for free distribution.
You may re-format and redistribute this work for use on computers and computer networks
provided that you charge no fees for its distribution or use.
Otherwise, all rights reserved.

From Last Days of the Buddha: The Maha-Parinibbana Sutta,
Translated from the Pali by Sister Vajira & Francis Story (revised
edition), (Kandy: Buddhist Publication Society, 1998). Copyright © 1998
Buddhist Publication Society.

Foreword

The translation of the Maha-Parinibbana Sutta which is offered here
is a work of collaboration, but is based upon a text prepared by Sister
Vajira of Germany, to whom credit for the initial work must be given.
The final revision of the text was done by Mr Francis Story. The notes
and references which, it is hoped, will help in the understanding of the
text have been contributed by the Venerable Nyanaponika Mahathera, much
of the material for them being taken from the Pali Commentary.

Every effort has been made to give a faithful rendering of the
original Pali. The greater part of the sutta is straight forward
narrative, but it also includes references to profound aspects of the
Dhamma, which have to be understood in their precise meaning if the full
import of the Buddha’s last exhortations is to be conveyed. In the
choice which inevitably arises between terminological exactitude and
literary form, the translators have endeavoured to preserve the former
with as little sacrifice as possible of the latter. Those who understand
the difficulties of Pali translation will appreciate that this is no
easy task, and will readily overlook the absence of those literary
graces which only a freer rendering would have permitted.

As in previous translations, some repetitions have been omitted and some repetitive passages condensed.

BUDDHIST PUBLICATION SOCIETY

* * *

Foreword to the Revised Edition

In this revised edition of Last Days of the Buddha, a number
of stylistic changes have been made, aimed at improved readability. The
word “Bhagava,” untranslated in the original edition, has been replaced
by “the Blessed One”; several archaic expressions, which gave a slightly
Biblical flavour to the diction, have been replaced by their modern
counterparts; awkward sentences have been reformulated; and greater
consistency was aimed at in the rendering of certain terms and
expressions. The notes have also been revised in certain respects. The
titles of the chapters and sections have been supplied by the translator
and editors, though the division of the work into six recitation units
dates back to the period when the Canon was transmitted orally from one
generation to the next.

* * *

Introduction

Of the thirty-four discourses (suttas) that make up the Digha Nikaya
(Collection of Long Discourses), ours, the sixteenth, is the longest,
and so altogether maintains the first place where length is concerned.

It preserves the principal feature of the Buddhist sutta, insofar as
it is, like others, a rehearsal of events as they have been witnessed.
On account of its unique composition, however, it is, more than other
suttas, capable not only of winning the affection of the pious Buddhist,
as it naturally does, but also of attracting the general reader, since
it is indeed a fine specimen of sacred universal literature.

It gives a good general idea of the Buddha’s Teaching, too, even
though it hardly offers anything that is not found — and often more
extensively dealt with — in other suttas.

At the end of his life, after almost half a century’s ministry, the
Master had long since taught all that was necessary for attaining the
ideal. During the last period his primary concern, therefore, was to
impress on his followers the necessity of unflinchingly putting into
practice those very same teachings: an appeal that could, of course,
hardly fail in stirring their hearts more than ever before.

The Sangha came, indeed, to witness the greatest event in its
history, and was keenly aware of it, especially since the Master had
announced his Parinibbana three months ahead. The impression on the
bhikkhus who flocked to him in large numbers as he was pressing
northward was tremendous, and could not fail to be reflected vividly in
the oral account. (The Buddhist canon was originally, as is well known,
altogether oral.) Because of its particular import and abundance, this
material was soon formed into one body; and so our sutta came to be.

In this connection, it is hardly possible not to remember gratefully
the Venerable ânanda. His share in the preservation of the Master’s word
is paramount to any other bhikkhu’s, and his figure is inseparable from
our texts. This was to become manifest for all time in the
Maha-Parinibbana Sutta, which is plainly unimaginable without him. For
it is ânanda, and again ânanda, whom the Master addresses, having tested
for twenty-five years his sure grasp and brilliant memory and also his
indefatigable personal devotion. But ânanda too, here more than
elsewhere, by his constant queries, worries, and amazements, becomes
without intending it a central figure beside the Master himself, which
undoubtedly increases the attractiveness of the text. Thus, then,
ânanda, gentle and pleasant as his name, and yet almost throughout his
career incurring the reproach of the brethren, was immortalized along
with his beloved Master, and — as we may add — along with his strange
position between praise and blame, assuming mystic character in the
third chapter.

The third chapter, almost exclusively, is devoted to depicting the
circumstances connected with the Master’s relinquishment of life, which
is the dramatic culmination of events. It overwhelmingly drives home the
purely metaphysical significance of the Parinibbana, or at least ought
to do so. For the Buddha neither succumbed to his fatal illness nor did
he give way to the appeal of Mara (which is identical with the
non-appeal of ânanda), but sovereignly let go of existence at a timely
hour, just as forty-five years earlier, on becoming fully enlightened,
he had duly taken upon himself the wearisome task of teaching men. This
fact is most thought-provoking, and consistently leads to the conclusion
that by his Parinibbana, indeed, the Buddha bore the last and highest
possible testimony to his Teaching, which permits of no lingering
inclination to self-preservation and continuance, but on the contrary
reaches the highest exultation ending it all. The Master’s Parinibbana
is, therefore, the one sorrowful event in the history of Buddhism that
turns out, in its true meaning, to be really the most blissful.

Sister Vajira

Ceylon
May 1961

Maha-Parinibbana Sutta

Part One
In Magadha

1. Thus have I heard. Once the Blessed One [n1] dwelt at Rajagaha, on the hill called Vultures’ Peak. At that time the king of Magadha, Ajàtasattu, son of the Videhi queen, [n2] desired to wage war against the Vajjis.
He spoke in this fashion: “These Vajjis, powerful and glorious as they
are, I shall annihilate them, I shall make them perish, I shall utterly
destroy them.”

2. And Ajàtasattu, the king of Magadha, addressed his chief minister, the brahmin Vassakara,
saying: “Come, brahmin, go to the Blessed One, pay homage in my name at
his feet, wish him good health, strength, ease, vigour, and comfort,
and speak thus: ‘O Lord, Ajàtasattu, the king of Magadha, desires to
wage war against the Vajjis. He has spoken in this fashion: “These
Vajjis, powerful and glorious as they are, I shall annihilate them, I
shall make them perish, I shall utterly destroy them.”‘ And whatever the
Blessed One should answer you, keep it well in mind and inform me; for
Tathagatas [n3] do not speak falsely.”

3. “Very well, sire,” said the brahmin Vassakara in assent to
Ajàtasattu, king of Magadha. And he ordered a large number of
magnificent carriages to be made ready, mounted one himself, and
accompanied by the rest, drove out to Rajagaha towards Vultures’ Peak.
He went by carriage as far as the carriage could go, then dismounting,
he approached the Blessed One on foot. After exchanging courteous
greetings with the Blessed One, together with many pleasant words, he
sat down at one side and addressed the Blessed One thus: “Venerable
Gotama, Ajàtasattu, the king of Magadha, pays homage at the feet of the
Venerable Gotama and wishes him good health, strength, ease, vigour, and
comfort. He desires to wage war against the Vajjis, and he has spoken
in this fashion: ‘These Vajjis, powerful and glorious as they are, I
shall annihilate them, I shall make them perish, I shall utterly destroy
them.’”

Conditions of a Nation’s Welfare

4. At that time the Venerable ânanda [n4]
was standing behind the Blessed One, fanning him, and the Blessed One
addressed the Venerable ânanda thus: “What have you heard, ânanda: do
the Vajjis have frequent gatherings, and are their meetings well
attended?”

“I have heard, Lord, that this is so.”