Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
1. tena samayena buddho bhagavà ràjagahe viharati veëuvane
kalandakanivàpe. Tena kho pana samayena vesàli iddhà ceva hoti phità
ca1. Bahujanà2 àkiõõamanussà. Subhikkhà ca. Satta ca pàsàdasahassàni
satta ca pàsàdasatàni satta ca pàsàdà. Satta ca kuñàgàrasahassàni satta
ca kåñàgàrasatàni satta ca kåñàgàràni. Satta ca àràmasahassàni satta ca
àràmasatàni satta ca àràmà. Satta ca pokkharaõisahassàni satta ca
pokkharaõisatàni satta ca pokkharaõiyo. Ambapàli ca 3 gaõikà abhiråpà
hoti dassanãyà pàsàdikà paramàyà vaõõapokkharatàya samannàgatà.
Padakkhiõà4 nacce ca gãte ca vàdite ca. Abhisañà5 aññhikànaü aññhikànaü6
manussànaü. Pa¤¤àsàya ca rattiü gacchati. Tàya ca vesàlã
bhãyyosomattàya upasobhati.
2. Atha kho ràjagahiko7 negamo vesàliü agamàsi. Kenacideva
karaõãyena. Addasà kho ràjagahiko negamo vesàliü iddha¤ceva phita¤ca
bahujanaü àkiõõamanussaü subhikkha¤ca, satta ca pàsàdasahassàni satta ca
pàsàdasatàni satta ca pàsàde, satta ca kåñàgàrasahassàni satta ca
kåñàgàrasatàni satta ca kåñàgàràni, satta ca àràmasahassàni satta ca
àràmasatàni satta ca àràme, satta ca pokkharaõi sahassàni satta ca
pokkharaõisatàni satta ca pokkharaõiyo, ambapàliü ca gaõikaü abhiråpaü
dassanãyaü pàsàdikaü paramàya vaõõapokkharatàya samannàgatà, padakkhãõaü
nacce ca gãte ca vàdite ca, abhisañaü aññhikànaü aññhikànaü manussànaü,
pa¤¤àsàya ca rattiü gacchantiü, tàya ca vesàliü bhiyyosomattàya
upasobhitaü8.
3. Atha kho ràjagahiko negamo vesàliyaü taü karaõãyaü tãretvà
punadeva ràjagahaü paccàga¤chi. Yena ràjà màgadho seniyo bimbisàro
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ràjànaü màgadhaü seniyaü bimbisàraü
etadavoca: “vesàlã deva, iddhà ceva phità ca. Bahujanà àkiõõamanussà.
Subhikkhà ca. Satta ca pàsàdasahassàni satta ca pàsàdasatàni satta ca
pàsàdà. Satta ca kåñàgàrasahassàni satta ca kåñàgàrasatàni satta ca
kåñàgàràni. Satta ca àràmasahassàni satta ca àràmasatàni satta ca àràmà.
Satta ca pokkharaõãsahassàni satta ca pokkharaõãsatàni satta ca
pokkharaõiyo. Ambapàlã ca gaõikà abhiråpà dassanãyà pàsàdikà paramàya
vaõõapokkharatàya samannàgatà. Padakkhiõà nacce ca gãte ca vàdite ca.
Abhisañà aññhikànaü aññhikànaü manussànaü. Pa¤¤àsàya ca rattiü gacchati.
Tàya ca vesàlã bhãyyosomattàya upasobhati. Sàdhu deva, mayampi gaõikaü
vuññhàpeyyàmà” ti 9. “Tena hi bhaõe, tàdisaü10 kumàriü jànàtha11, yaü
tumhe tàdisaü gaõikaü vuññhàpyothà” ti.
1. “Phità” machasaü. 2. “Bahujanà ca àkiõõamanussà ca subhikkhàca” machasaü.
3. “Ambapàlikà” [P T S. 4.] “Padakkhà” si. Machasaü. 5. “Abhisamà” ma
nu pa. 6 “Atthikànaü atthikànaü” machasaü. Aññhakathà. 7. “Ràjagahato”
machasaü. [P T S. 8.] “Upasobhantiü” machasaü. 9. “Vuññhàpessàmàti”
machasaü. 10. “Tàdisi” machasaü. [P T S. 11.] “Jànàhi” [P T S.]
[BJT Page 674] [\x 674/]
4. Tena kho pana samayena ràjagahe sàlavatã nàma kumàrikà1 abhiråpà
hoti. Dassanãyà pàsàdikà paramàya vaõõapokakharatàya samannàgatà. Atha
kho ràjagahiko negamo sàlavatiü kumàriü [PTS Page 269] [\q 269/] gaõikaü
vuññhàpesi. Atha ko sàlavatã gaõikà na cirasseva padakkhiõà ahosi nacce
ca gãte ca vàdite ca. Abhisañà aññhikànaü aññhikànaü manussànaü.
Pañisatena ca rattiü gacchati.
5. Atha kho sàlavatã gaõikà na cirasseva gabbhinã ahosi. Atha kho
sàlavatiyà gaõikàya etadahosi: “itthi kho gabbhinã purisànaü amanàpà
hoti 2. Sace maü ko ci jànissati: ’sàlavatã gaõikà gabbhinã’ti sabbo me
sakkàro parihàyissati3. Yannånàhaü gilànaü pañivedeyya” nti. Atha kho
sàlavatã gaõikà dovàrikaü àõàpesi: “mà bhaõe dovàrika, ko ci puriso
pàvisi. Yo ca maü pucchati, gilànàti pañivedehã” ti. “Evaü ayye” ti kho
so dovàriko sàlavatiyà gaõikàya paccassosi. Atha kho sàlavatã gaõikà
tassa gabbhassa paripàkamanvàya puttaü vijàyi. Atha kho sàlavatã gaõikà
dàsiü àõàpesi: “bhanda je, imaü dàrakaü kattarasuppe pakkhipitvà
nãharitvà saïkàrakåñe chaóóehi” ti. “Evaü ayye” ti kho sà dàsã
sàlavatiyà gaõikàya pañissutvà taü dàrakaü kattarasuppe pakkhipitvà
nãharitvà saïkàrakåñe chaóóesi.
6. Tena kho pana samayena abhayo4 ràjakumàro kàlasseva ràjåpaññhànaü
gacchanto addasa taü dàrakaü kàkehi samparikiõõaü. Disvàna manusse
pucchi: “kiü etaü bhaõe, kàkehi samparikiõõa” nti. “Dàrako devà” ti.
“Jãvatã bhaõe”ti. “Jãvati devà” ti. “Tena hi bhaõe, taü dàrakaü amhàkaü
antepuraü netvà dhàtãnaü detha posetu” nti. “Evaü devà”ti kho te manussà
abhayassa ràjakumàrassa pañissutvà taü dàrakaü abhayassa ràjakumàrassa
antepuraü netvà dhàtãnaü adaüsu “posethà” ti. Tassa jãvatã ti “jãvako”
ti nàmaü akaüsu. Kumàrena posàpito ti “komàrabhacco” ti nàmaü akaüsu.
7. Atha kho jãvako komàrabhacco na cirasseva vi¤¤åtaü pàpuõi. Atha
kho jãvako komàrabhacco yena abhayo ràjakumàro tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà abhayaü ràjakumàraü etadavoca: “kà me deva, màtà? Ko pità”
ti. “Ahampi kho te bhaõe jãvaka, màtaraü na jànàmi. Apicàhaü te pità.
Mayàsi 5 posàpito” ti. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa etadahosi:
“imàni kho ràjakuralàni na sukaràni asippena upajãvituü. Yannånàhaü
sippaü sikkheyya” nti.
1. “Kumàrã” machasaü. [P T S. 2.] “Amanàpà” machasaü. [P T S.]
3. “Bha¤jissati” machasaü. 4. “Abhayo nàma” machasaü. [P T S.]
5. “Mayàpi” [P T S.]
[BJT Page 676] [\x 676/]
8. Tena kho pana samayena takkasilàyaü1 disàpàmokkho vejjo
pañivasati. Atha kho jãvako komàrabhacco abhayaü ràjakumàraü anàpucchà
yena takkasilà2 [PTS Page 270] [\q 270/] yena so vejjo tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà taü vejjaü etadavoca: “icchàmahaü àcariya, sippaü
sikkhitu” nti. “Tena hi bhaõe jãvaka, sikkhasså” ti.
9. Atha kho jãvako komàrabhacco bahu¤ca gaõhàti. Lahu¤ca gaõhàti.
Suññhu ca upadhàreti. Gahita¤cassa na pammussati 3. Atha kho jãvakassa
komàrabhaccassa sattannaü vassànaü accayena etadahosi: “ahaü kho bahu¤ca
gaõhàmi. Lahu¤ca gaõhàmi. Suññhu ca upadhàremi. Gahita¤ca me na
pammussati. Satta ca me vassàni adhãyantassa nayimassa sippassa anto
pa¤¤àyati. Kadà imassa sippassa anto pa¤¤àyissatã” ti.
10. Atha kho jãvako komàrabhacco yena so vejjo tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà taü vejjaü etadavoca: “ahaü kho àcariya, bahu¤ca gaõhàmi.
Lahu¤ca gaõhàmi. Suññhu ca upadhàremi. Gahita¤ca me na pammussati. Satta
ca me vassàni adhãyantassa nayimassa sippassa anto pa¤¤àyati. Kadà
imassa sippassa anto pa¤¤àyissatã” ti. “Tena hi bhaõe, jãvaka, khaõittiü
àdàya takkasilàya samantà yojanaü àhiõóitvà 4 yaü ki¤ci abhesajjaü
passeyyàsi taü àharà” ti. “Evaü àcariyà” ti kho jãvako komàrabhacco
tassa vejjassa pañissutvà khaõittiü àdàya takkasilàya samantà yojanaü
àhiõóanto na ki¤ci abhesajjaü addasa.
11. Atha kho jãvako komàrabhacco yena so vejjo tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà taü vejjaü etadavoca: “àhiõóitomhi àcariya, takkasilàya
samantà yojanaü. Na ki¤ci abhesajjaü addasa” nti. “Sikkhitosi 5 bhaõe
jãvaka, alaü te ettakaü jãvikàyà”ti. Tassa jãvakassa komàrabhaccassa
parittaü pàtheyyaü pàdàsi.
12. Atha kho jãvako komàrabhacco taü parittaü pàtheyyaü àdàya yena
ràjagahaü tena pakkàmi. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa taü parittaü
pàtheyyaü antaràmagge sàkete parikkhayaü agamàsi. Atha kho jãvakassa
komàrabhaccassa etadahosi: “ime kho maggà kantàrà appodakà appabhakkhà
na sukarà apàtheyyena gantuü. Yannånàhaü pàtheyyaü pariyeseyya” nti.
13. Tena kho pana samayena sàkete seññhibhariyàya sattavassiko
sãsàbàdho hoti. Bahå mahantà mahantà disàpàmokkhà vejjà àgantvà
nàsakkhiüsu arogaü6 kàtuü. Bahuü hira¤¤aü àdàya agamaüsu. Atha kho
jãvako komàrabhacco sàketaü pavisitvà manusse pucchi: “ko bhaõe, gilàno?
Kaü tikicchàmã” ti. “Etissà àcariya, seññhibhariyàya [PTS Page 271] [\q
271/] sattavassiko sãsàbàdho. Gaccha àcariya, seññhibhariyaü
tikicchàhã” ti.
1. “Takkasãlàyaü” machasaü. 2. “Yena takkasãlà tena pakkàmi.
Anupubbena yena takkasãlà yena vejjo tenupasaïkami” machasaü. [P T S.] A
vi. Ma nu pa. To vi. 3. “Sammussati” machasaü. 4. “âhiõóanto”machasaü
[P T S. 5.] “Susikkhitosi” machasaü. 6. “ârogaü” sã mu.
[BJT Page 678] [\x 678/]
14. Atha kho jãvako komàrabhacco yena seññhissa gahapatissa nivesanaü
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà dovàrikaü àõàpesi: “gaccha bhaõe dovàrika,
seññhibhariyàya pàvada” “vejjo ayye, àgato. So taü daññhukàmo” ti.
“Evaü àcariyà” ti kho so dovàriko jãvakassa komàrabhaccassa pañissutvà
yena seññhibhariyà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà seññhibhariyaü
etadavoca: “vejjo ayye, àgato. So taü daññhukàmo” ti. “Kãdiso bhaõe
dovàrika, vejjo”ti. “Daharako ayye” ti. “Alaü bhaõe dovàrika, kiü me
daharako vejjo karissati? Bahå mahantà mahantà disàpàmokkhà vejjàpi1
àgantvà nàsakkhiüsu arogaü kàtuü. Bahuü hira¤¤aü àdàya agamaüså” ti.
15. Atha kho so dovàriko yeka jãvako komàrabhacco tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà jãvakaü komàrabhaccaü etadavoca: “seññhibhariyà àcariya,
evamàha: ‘alaü bhaõe dovàrika, kiü me daharako vejjo karissati? Bahå
mahantà mahantà disàpàmokkhà vejjàpi àgantvà nàsakkhiüsu arogaü kàtuü.
Bahuü hira¤¤aü àdàya agamaüså” ti.
16. “Gaccha bhaõe dovàrika, seññhibhariyàya pàvada: - vejjo ayye,
evamàha: mà kirayye, pure ki¤ci adàsi. Yadà arogà hosi, tadà yaü
iccheyyàsi, taü dajjeyyàsã” ti. “Evaü àcariyà” ti kho so dovàriko
jãvakassa komàrabhaccassa pañissutvà yena seññhibhariyà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà seññhibhariyaü etadavoca: “vejjo ayye, evamàha: mà
kirayye, pure ki¤ci adàsi. Yadà arogà hosi, tadà yaü iccheyyàsi, taü
dajjeyyàsã” ti. “Tena hi bhaõe dovàrika, vejjo àgacchatå” ti. “Evaü
ayye” ti kho so dovàriko seññhibhariyàya pañissutvà yena jãvako
komàrabhacco tenupasaïkami. Upasaïkamitvà jãvakaü komàrabhaccaü
etadavoca: “seññhibhariyà taü àcariya, pakkosatã” ti.
17. Atha kho jãvako komàrabhacco yena seññhibhariyà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà seññhibhariyàya vikàraü sallakkhetvà seññhibhariyaü
etadavoca: “pasatena me 2 ayye, sappinà attho” ti. Atha kho
seññhibhariyà jãvakassa komàrabhaccassa pasataü sappiü dàpesi. Atha kho
jãvako komàrabhacco taü pasataü sappiü nànàbhesajjehi nippacitvà
seññhibhariyaü ma¤cake uttànaü nipajjàpetvà3 natthuto adàsi. Atha kho
taü sappiü natthuto dinnaü mukhato ugga¤chi. Atha kho seññhibhariyà
pañiggahe niññhubhitvà4 dàsiü àõàpesi: “bhanda je, imaü sappiü picunà
gaõhàhã” ti.
18. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa etadahosi: “acchariyaü5, yàva
låkhàyaü gharaõã, yatra hi nàma imaü chaóóanãyadhammaü sappiü picunà
gàhàpessati. Bahukàni [PTS Page 272] [\q /] ca me mahagghàni mahagghàni 6
bhesajjàni upagatàni. Kimpimàyaïki¤ci7 deyyadhammaü dassatã” ti.
1. “Vejjà” machasaü. 2. “Pasatena” machasaü [P T S.] A. Vi ja vi. 3.
“Nipàtetvà” machasaü. 4. “Nuññhuhitvà” [P T S 5.] “Acchariyaü vata bho”
si. 6. “Mahagghàni” machasaü. 7. “Kimpimà yaü ka¤ci” si.
[BJT Page 680] [\x 680/]
19. Atha kho sà seññhibhariyà jãvakassa komàrabhaccassa vikàraü
sallakkhetvà jãvakaü komàrabhaccaü etadavoca: “kissa tvaü àcariya,
vimanosã” ti. “Idha me etadahosi: acchariyaü yàvalåkhàyaü gharaõã, yatra
hi nàma imaü chaóóanãyadhammaü sappiü picunà gàhàpessati. Bahukàni ca
me mahagghàni mahagghàni bhesajjàni upagatàni. Kimpimàyaïki¤ci
deyyadhammaü dassatã” ti. “Mayaü kho àcariya, agàrikà1 nàma
upajànàmetassa sa¤¤amassa. Varametaü sappi dàsànaü và kammakarànaü và
pàdabbha¤janaü và padãpakaraõe và àsittaü. Mà tvaü àcariya, vimano
ahosi. Na te deyyadhammo hàyissatã” ti.
20. Atha kho jãvako komàrabhacco seññhibhariyàya sattavassikaü
sãsàbàdhaü ekeneva natthukammena apakaóóhi. Atha kho seññhibhariyà arogà
samànà jãvakassa komàrabhaccassa cattàri sahassàni pàdàsi. Putto “màtà
me arogàpità” ti 2 cattàri sahassàni pàdàsi. Suõisà “sassu me arogàpità”
ti cattàri sahassàni pàdàsi. Seññhigahapati “bhariyà me arogàpità” ti
cattàri sahassàni pàdàsi dàsa¤ca assaratha¤ca.
21. Akha kho jãvako komàrabhacco tàni soëasasahassàni àdàya dàsa¤ca
dàsi¤ca assaratha¤ca yena ràjagahaü tena pakkàmi. Anupubbena yena
ràjagahaü yena abhayo ràjakumàro tenupasaïkami. Upasaïkamitvà abhayaü
ràjakumàraü etadavoca: “idaü me deva, pañhamakammaü soëasasahassàni dàso
ca dàsã ca assaratho ca. Patigaõhàtu me devo posàvanika”nti. Alaü bhaõe
jãvaka, tuyheva hotu. Amhàka¤¤eva antepure nivesanaü màpehã”ti. Evaü
devà” ti kho jãvako komàrabhacco abhayassa ràjakumàrassa pañissutvà
antepure nivesanaü3 màpesi.
22. Tena kho pana samayena ra¤¤o màgadhassa seniyassa bimbisàrassa
bhagandalàbàdho hoti. Sàñakà lohitena makkhãyanti. Deviyo disvà
uppaõóenti: “utunã’dàni devo. Pupphaü devassa uppannaü. Na ciraü4 devo
vijàyissatã” ti. Tena ràjà maïkå hoti.
23. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro abhayaü ràjakumàraü
etadavoca: “mayhaü kho bhaõe abhaya, tàdiso àbàdho. Sàñakà lohitena
makkhiyanti. Deviyo disvà5 uppaõóenti: “utunã’ dàni devo. Pupphaü
devassa uppannaü. Na ciraü devo vijàyissatã” ti. “Iïgha bhaõe abhaya,
tàdisaü vejjaü jànàhi yo maü tikiccheyyà” ti. “Ayaü deva, amhàkaü jãvako
vejjo taruõo bhadrako. So devaü tikicchissati” ti. “Tena hi bhaõe
abhaya, [PTS Page 273] [\q 273/] jãvakaü vejjaü àõàpehi. So maü
tikicchissatã” ti.
1. “Agàrikà” machasaü. Ja vi. 2. “ârogàñhitàtã” ma cha saü. [P T S.]
3. “Abhayassa ràjakumàrassa antepure nivesanaü” machasaü.
4. “Nacirasseva” si. [P T S. 5.] “Maü disvà” machasaü. [P T S]
[BJT Page 682] [\x 682/]
24. Atha kho abhayo ràjakumàro jãvakaü komàrabhaccaü àõàpesi: “gaccha
bhaõe jãvaka, ràjànaü tikicchàhã” ti. Evaü devà” ti kho jãvako
komàrabhacco abhayassa ràjakumàrassa pañissutvà nakhena bhesajjaü àdàya
yena ràjà màgadho seniyo bimbisàro tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ràjànaü
màgadhaü seniyaü bimbisàraü etadavoca: “àbàdhaü1 deva, passàmà” ti.
25. Atha kho jãvako komàrabhacco ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa bhagandalàbàdhaü ekeneva àlepena apakaóóhi. Atha kho ràjà
màgadho seniyo bimbisàro àrogo samàno pa¤ca itthisatàni sabbàlaïkàraü
bhåsàpetvà2 omu¤càpetvà pu¤jakaü kàràpetvà jãvakaü komàrabhaccaü
etadavoca: “etaü bhaõe jãvaka, pa¤cannaü itthisatànaü sabbàlaïkàraü
tuyhaü hotu” ti. “Alaü deva, adhikàraü me devo saratu” ti. “Tena hi
bhaõe jãvaka, maü upaññhaha. Itthàgàra¤ca buddha pamukha¤ca saïgha” nti
3. “Evaü devà” ti kho jãvako komàrabhacco ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa paccassosi.
26. Tena kho pana samayena ràjagahitassa seññhissa sattavassiko
sãsàbàdho hoti bahu mahantà mahantà disàpàmokkhà vejjà àgantvà
nàsakkhiüsu arogaü kàtuü. Bahuü hira¤¤aü àdàya agamaüsu. Api ca vejjohi
paccakkhàto hoti. Ekacce vejjà evamàhaüsu: “pa¤camaü divasaü seññhi
gahapati kàlaü karissati” ti. Ekacce vejjà evamàhaüsu: “sattamaü divasaü
seññhigahapati kàlaü karissatã” ti.
27. Atha kho ràjagahikassa negamassa etadahosi: “ayaü kho
seññhigahapati bahukàro4 ra¤¤o ceva negamassa ca. Api ca vejjehi
paccakkhàto. Ekacce vejjà evamàhaüsu: ‘pa¤camaü divasaü seññhigahapati
kàlaü karissatã’ ti. Ekacce vejjà evamàhaüsu: ’sattamaü divasaü
seññhigahapati kàlaü karissatã’ ti. Aya¤ca ra¤¤o jãvako vejjo taruõo
bhadrako. Yannåna mayaü ràjànaü jãvakaü vejjaü yàceyyàma seññhiü
gahapatiü tikicchitu” nti.
28. Atha kho ràjagahiko negamo yena ràjà màgadho seniyo bimbisàro
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ràjànaü màgadhaü seniyaü bimbisàraü
etadavoca: “ayaü deva, seññhigahapati bahukàro devassa ce va negamassa
ca. Api ca vejjehi paccakkhàto. Ekacce vejjà evamàhaüsu: ‘pa¤camaü
divasaü seññhigahapati kàlaü karissatã’ ti. Ekacce vejjà evamàhaüsu:
’sattamaü divasaü seññhigahapati kàlaü karissati’ ti. Sàdhu devo jãvakaü
vejjaü àõàpetu seññhiü gahapatiü [PTS Page 274] [\q 274/] tikicchitu”
nti. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro jãvakaü komàrabhaccaü
àõàpesi: “gaccha bhaõe jãvaka, seññhiü gahapatiü tikicchàhi” ti.
1. “âbàdhaü te” machasaü. 2. “Bhusàpetvà” machasaü. [P T S.] Ja vi
3. “Bhikkhusaïghanti” machasaü. [P T S. 4.] “Bahupakàro” ma cha saü [P T S.]
[BJT Page 684] [\x 684/]
29. “Evaü devà” ti kho jãvako komàrabhacco ra¤¤o màgadhassa seniyassa
bimbisàrassa pañissutvà yena seññhi gahapati tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà seññhissa gahapatissa vikàraü sallakkhetvà seññhiü
gahapatiü etadavoca: “sacàhaü taü gahapati, arogàpeyyaü1, kiü me assa
deyyadhammo” ti. “Sabbaü sàpateyya¤ca te àcariya, hotu. Aha¤ca te dàso”
ti. “Sakkhissasi pana tvaü gahapati, ekena passena sattamàse nipajjitu”
nti. “Sakkomahaü àcariya, ekena passena sattamàse nipajjitu” nti.
“Sakakhissasi pana tvaü gahapati, dutiyena passena sattamàse nipajjitu”
nti. “Sakkomahaü àcariya, dutiyena passena sattamàse nipajjitu” nti.
“Sakkhissasi pana tvaü gahapati, uttàno sattamàse nipajjitu” nti.
“Sakkomahaü àcariya, uttàno sattamàse nipajjitu” nti.
30. Atha kho jãvako komàrabhacco seññhiü gahapatiü ma¤cake
nipajjàpetvà ma¤cakena 2 sambandhitvà sãsacchaviü phàletvà3 sibbaniü4
vinàmetvà dve pàõake nãharitvà janassa 5 dassesi: “passeyyàtha 6 ime dve
pàõake ekaü khuddakaü ekaü mahallakaü. Ye te àcariyà evamàhaüsu:
‘pa¤camaü divasaü seññhi gahapati kàlaü karissati’ ti, tehàyaü mahallako
pàõako diññho. Pa¤camaü divasaü seññhissa gahapatissa matthaluïgaü
pariyàdiyissati. Matthaluïgassa pariyàdànà seññhi gahapati kàlaü
karissati. Sudiññho tehi àcariyehi. Yepi te àcariyà evamàhaüsu:
’sattamaü divasaü seññhi gahapati kàlaü karissati’ ti, tehàyaü khuddako
pàõako diññho. Sattamaü divasaü seññhissa gahapatissa matthaluïgaü
pariyàdiyissati. Matthaluïgassa pariyàdànà seññhi gahapati kàlaü
karissati. Sudiññho tehi àcariyehã” ti. Sibbaniü sampañipàdetvà7
sãsacchaviü sibbetvà8 àlepaü adàsi.
31. Atha kho seññhigahapati sattàhassa accayena jãvakaü komaràbhaccaü
etadavoca: “nàhaü àcariya, sakkomi ekena passena sattamàse nipajjitu”
nti. Nanu me tvaü gahapati, pañissuõi: “sakkomahaü àcariya, ekena
passena sattamàse nipajjãtu” nti. “Saccàhaü àcariya, pañissuõiü. Apàhaü
marissàmi, nàhaü sakkomi ekena passena satata màse nipajjitu” nti. “Tena
hi tvaü gahapati, dutiyena passena sattamàse nipajjàhã” ti.
32. Atha kho seññhigahapati sattàhassa accayena jãvakaü komaràbhaccaü
etadavoca: [PTS Page 275] [\q 275/] “nàhaü àcariya, sakkomi dutiyena
passena sattamàse nipajjitu” nti. Nanu me tvaü gahapati, pañissuõi:
“sakkomahaü àcariya, dutiyena passena sattamàse nipajjãtu” nti.
“Saccàhaü àcariya, pañissuõiü. Apàhaü marissàmi, nàhaü9 sakkomi dutiyena
passena satta màse nipajjitu” nti. “Tena hi tvaü gahapati, uttàno
sattamàse nipajjàhã” ti.
1. “Sace tvaü gahapati arogo bhaveyyàsi” machasaü.
” “Sacàhaü taü gahapati arogaü kareyyaü” si.
2. ‘Ma¤cake” machasaü [P T S. 3.] “Uppàñetvà” ma cha saü.
4. “Sibbaniü” machasaü [P T S. “] “Uppaletvà” [P T S.]
5. “Mahàjanassa” machasaü. 6. “Passathayye” machasaü.
6. “Passathayyo” [P T S. 6.] “Passatha” si 7. “Sampañipàñetvà”
machasaü. 8. “Sibbitvà” machasaü. 9. “Nàhaü àcariya” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 686] [\x 686/]
33. Atha kho seññhi gahapati sattàhassa accayena jãvakaü
komàrabhaccaü etadavoca: “nàhaü àcariya, sakkomi uttàno sattamàse
nipajjitu” nti. “Nanu me tvaü gahapati pañissuõi: sakkomahaü àcariya,
uttàno sattamàse nipajjitu” nti. “Saccàhaü àcariya pañissuõiü. Apàhaü
marissàmi, nàhaü sakkomi uttàno sattamàse nipajjitu” nti. “Aha¤cetaü
gahapati, na vadeyyaü, ettakampi tvaü na nipajjeyyàsi. Api ca
pañigaccosi mayà ¤àto: ‘tãhi sattàhehi seññhi gahapati arogo bhavissatã’
ti. Uññhehi gahapati, arogo’si. Jànàhi1 kiü me deyyadhammo” ti. Sabbaü
sàpateyya¤ca te àcariya, hotu. Ahaü ca te dàso” ti. “Alaü gahapati, mà
me tvaü sabbaü sàpateyyaü adàsi. Mà ca me dàso. Ra¤¤o satasahassaü dehi
mayhaü satasahassa” nti. Atha kho seññhi gahapati arogo samàno ra¤¤o
satasahassaü adàsi jãvakassa komàrabhaccassa satasahassaü.
34. Tena kho pana samayena bàràõaseyyakassa seññhiputtassa
mokkhacikàya kãëantassa antagaõóàbàdho hoti, yena yàgu’pi pãtà na sammà
pariõàmaü gacchati. Bhattampi bhuttaü na sammà pariõàmaü gacchati.
Uccàropi passàvopi na paguõo. So tena kiso hoti låkho dubbaõõo
uppaõóuppaõóukajàto dhamanisanthatagatto.
35. Atha kho bàràõaseyyakassa seññhissa etadahosi: “mayhaü kho
puttassa tàdiso2 àbàdho yena yàgupi pãtà na sammà pariõàmaü gacchati.
Bhattampi bhåtataü na sammà pariõàmaü gacchati. Uccàro’pi passà vo’pi na
paguõo. So tena kiso låkho dubbaõõo uppaõóuppaõóukajàto
dhamanisanthatagatto. Yannånàhaü ràjagahaü gantvà ràjànaü jãvakaü vejjaü
yàceyyaü puttaü me tikicchitu” nti.
36. Atha kho bàràõaseyyako seññhi ràjagahaü gantvà yena ràjà màgadho
seniyo bimbisàro tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ràjànaü màgadhaü seniyaü
bimbisàraü etadavoca: “mayhaü kho deva, puttassa tàdiso àbàdho, yena
yàgu’pi 3 pità na sammà pariõàmaü gacchati. Bhatta’mpi bhuttaü na sammà
pariõàmaü gacchati. Uccàro’pi passàvo’ pi na paguõo. So tena kiso låkho
dubbaõõo uppaõóuppaõóukajàto dhamanisanthatagatto. Sàdhu devo jãvakaü
[PTS Page 276] [\q 276/] vejjaü àõàpetu puttaü me tikicchitu” nti.
37. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro jãvakaü komàrabhaccaü
àõàpesi: gaccha bhaõe jãvaka, bàràõasiü. Gantvà bàràõaseyyakaü
seññhiputtaü tikicchàhã” ti. “Evaü devà” ti kho jãvako komàrabhacco
ra¤¤o màgadhassa seniyassa bimbisàrassa pañissutvà bàràõasiü gantvà yena
bàràõaseyyako seññhiputto tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bàràõaseyyakassa
seññhiputtassa vikàraü sallakegakhatvà janaü ussàretvà tirokaraõiü4
parikkhipitvà thamhe upanibandhitvà5 bhariyaü purato ñhapetvà
udaracchaviü uppàñetvà antagaõñhiü nãharitvà bhariyàya dassesi: “passa
te sàmikassa àbàdhaü. Iminà yàgu’pi pãtà na sammà pariõàmaü gacchati.
Bhatta’mpi bhuttaü na sammà pariõàmaü gacchati. Uccàro’pi passàvo’pi na
paguõo. Iminà’yaü kiso låkho dubbaõõo uppaõóuppaõóukajàto
dhamanisanthatagatto” ti. Antagaõñhiü viniveñhetvà antàni pañipavesetvà
udaracchaviü sibbetvà àlepaü adàsi.
1. Jànàsi. Machasaü. 2. “Kidiso” [P T S. 3.] “Yàgupi” [P T S.]
4. “Tirokaraõãyaü” [P T S.] Machasaü. Ja vi. Ma nu pa.
5. “Ubbandhatvà [P T S.] Machasaü.
[BJT Page 688] [\x 688/]
38. Atha kho bàràõaseyyako seññhiputto na cirasseva arogo ahosi. Atha
kho bàràõaseyyako seññhi “putto me arogàpito” ti. Jãvakassa
komàrabhaccassa soëasasahassàni pàdàsi. Atha kho jãvako komàrabhacco
tàni soëasasahassàni àdàya punadeva ràjagahaü paccàga¤ji.
39. Tena kho pana samayena ra¤¤o1 pajjotassa paõóurogàbàdho hoti.
Bahå mahantà mahantà disàpàmokkhà vejjà àgantvà nàsakkhiüsu arogaü
kàtuü. Bahuü hira¤¤aü àdàya agamaüsu. Atha kho ràjà pajjoto ra¤¤o
màgadhassa seniyassa bimbisàrassa santike dåtaü pàhesi: “mayhaü kho
tàdiso àbàdho. Sàdhu devo jãvakaü vejjaü àõàpetu. So maü tikicchassatã”
ti.
40. Atha kho ràjà màgadho seniyo bimbisàro jãvakaü komàrabhaccaü
àõàpesi: “gaccha bhaõe jãvaka, ujjeniü gantvà ràjànaü pajjotaü
tikicchàhã”ti. “Evaü devà”ti jãvako komàrabhacco ra¤¤o màgadhassa
seniyassa bimbisàrassa pañissutvà ujjeniü gantvà yena ràjà pajjoto
tenupasaïkamã. Upasaïkamitvà ra¤¤o pajjotassa vikàraü sallakkhetvà
ràjànaü pajjotaü etadavoca: “sappiü deva, nippacissàmi 2. Taü devo
pivissatã” ti. “Alaü bhaõe jãvaka, yaü te sakkà vinà sappinà arogaü
kàtuü, taü karohi. Jegucchaü me sappi. Pañikkåla” nti.
41. Atha kho jãvakassa6 komàrabhaccassa etadahosi: “imassa kho ra¤¤o
tàdiso àbàdho na sakkà vinà sappinà arogaü kàtuü. Yannånàhaü sappiü
nippaceyyaü kasàvavaõõaü kasàvagandhaü kasàvarasa”nti. Atha kho jãvako
komàrabhacco nànàbhesajjehi sappiü nippaci kasàvavaõõaü kasàvagandhaü
kasàvarasaü.
42. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa etadahosi: [PTS Page 277] [\q
277/] “imassa kho ra¤¤à sappi pãtaü pariõàmentaü uddekaü dassati.
Caõóo’yaü ràjà ghàtàpeyyàpi3 maü. Yannånàhaü pañigacceva àpuccheyya”
nti.
43. Atha kho jãvako komàrabhacco yena ràjà pajjoto tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà ràjànaü pajjotaü etadavoca: “mayaü kho deva, vejjà nàma
tàdisena muhuttena målàni uddharàma. Bhesajjàni saüharàma. Sàdhu devo4
vàhanàgàresu ca dvàresu ca àõàpetu: ‘yena vàhanena jãvako icchati, tena
vàhanena gacchatu. Yena dvàrena icchati, tena dvàrena gacchatu. Yaü
kàlaü icchati, taü kàlaü gacchatu. Yaü kàlaü icchati taü kàlaü pavisatå”
ti.
44. Atha kho ràjà pajjoto vàhanàgàresu ca dvàresu ca àõàpesi: “yena
vàhanena jãvako icchati, tena vàhanena gacchatu. Yena dvàrena icchati,
tena dvàrena gacchatu. Yaü kàlaü icchati, taü kàlaü gacchatu. Yaü kàlaü
icchati, taü kàlaü pavisatå” ti.
1. Si. “Ujjeniyaü ra¤¤o” 2. “Sappiü dehi. Sappiü deva nippacissàmi” machasaü. 3. “Ghàtàpeyyàsi” [P T S. 4.] Sàdhå me devo sã mu.
[BJT Page 690] [\x 690/]
45. Tena kho pana samayena ra¤¤o pajjotassa bhaddavatikà nàma
hatthinikà pa¤¤àsayojanikà hoti. Atha kho jãvako komàrabhacco ra¤¤o
pajjotassa sappiü1 upanàmesi: “kasàvaü devo pivatå”ti. Atha kho jãvako
komàrabhacco ràjànaü pajjotaü sappi pàyetvà hatthisàlaü gantvà
bhaddavatikàya hatthinikàya nagaramhà nippati.
46. Atha kho ra¤¤o pajjotassa taü sappi pãtaü pariõàmentaü udrekaü
adàsi. Atha kho ràjà pajjoto manusse etadavoca: “duññhena bhaõe,
jãvakena sappi pàyito’mhi. Tena hi bhaõe, jãvakaü vejjaü vicinàthà” ti.
“Bhaddavatikàya deva, hatthinikàya nagaramhà nippatito” ti.
47. Tena kho pana samayena ra¤¤o pajjotassa kàko nàma dàso
saññhiyojaniko hoti amanussena jàto2. Atha kho ràjà pajjoto kàkaü dàsaü
àõàpesi. Gaccha bhaõe kàka, jãvakaü vejjaü nimattehi: ‘ràjà taü àcariya
nivattàpetã’ti. Ete kho bhaõe kàka, vejjà nàma bahumàya. Mà cassa ki¤ci
pañiggahesã” ti.
48. Atha kho kàko dàso jãvakaü komàrabhaccaü antaràmagge kosambiyaü
sambhàvesi pàtaràsaü karontaü. Atha kho kàko dàso jãvakaü komàrabhaccaü
etadavoca: [PTS Page 278] [\q 278/] “ràjà taü àcariya, nivattàpetã”ti
“àgamehi bhaõe kàka, yàva bhu¤jàmi 3. Handa bhaõe kàka, bhu¤jasså”ti.
“Alaü àcariya, ra¤¤omhi àõatto, ‘ete kho bhaõe kàka, vejjà nàma
bahumàya. Mà cassa ki¤ci pañiggahesã” ti.
49. Tena kho pana samayena jãvako komàrabhacco nakhena bhesajjaü
olumpetvà àmalaka¤ca khàdati. Pànãya¤ca pivati. Atha kho jãvako
komàrabhacco kàkaü dàsaü etadavoca: “handa bhaõe kàka, àmalaka¤ca khàda.
Pàniya¤ca pivasså”ti. Atha kho kàko dàso “aya¤ca kho vejjo àmalaka¤ca
khàdati. Pànãya¤ca pivati. Na arahati ki¤ci pàpakaü hotu”nti
upaóóhàmalaka¤ca khàdi. Pànãya¤ca apàyi. Tassa taü upaóóhàmalakaü
khàyitaü tattheva nicchàresi.
50. Atha kho kàko dàso jãvakaü komàrabhaccaü etadavoca: “atthi me
àcariya, jãvita” nti. “Mà bhaõe kàka, bhàyi. Tva¤ceva arogo bhavissasi.
Ràjà ca. Caõóo so ràjà ghàtàpeyyàpi maü. Tenàhaü na nivattàmã” ti
bhaddavatikaü hatthinikaü kàkassa nãyyàdetvà yena ràjagahaü tena
pakkàmi. Anupubbena yena ràjagahaü4 yena ràjà màgadho seniyo bimbisàro
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ra¤¤o màgadhassa seniyassa bimbisàrassa
etamatthaü àrocesã. “Suñañhu bhaõe jãvaka, akàsi yaü si 5 na nivatto’.
Caõóo so ràjà ghàtàpeyyàpi ta”nti.
51. Atha kho ràjà pajjoto arogo samàno jãvakassa komàrabhaccassa
santike dåtaü pàhesi: “àgacchatu jãvako. Varaü dassàmi” ti. “Alaü ayyo6.
Adhikàraü me devo saratå” ti.
1. “Taü sappiü” 2. “Pañiccajàto” machasaü. [P T S.]
3. “Yàva bhu¤jàma. ” Machasaü. [P T S. 4.] “Yena ràjà” machasaü.
5. “Yampi” machasaü. [P T S. 6. “] Alaü deva” si.
[BJT Page 692] [\x 692/]
52. Tena kho pana samayena ra¤¤o pajjotassa sãveyyakaü dussayugaü
uppannaü hoti bahunnaü1 dussànaü bahunnaü dussayugànaü bahunnaü
dussayugasatànaü bahunnaü dussayugasahassànaü bahunnaü
dussayugasatasahassànaü agga¤ca seññha¤ca mokkha¤ca uttama¤ca pavara¤ca.
Atha kho ràjà pajjoto taü sãveyyakaü dussayugaü jãvakassa
komàrabhaccassa pàhesi.
53. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa etadahosi: “idaü kho me
sãveyyakaü dussayugaü ra¤¤à pajjotena pahitaü bahunnaü dussànaü bahunnaü
dussayugànaü bahunnaü dussayugasatànaü bahunnaü dussayugasahassànaü
bahunnaü dussayugasatasahassànaü agga¤ca seññha¤ca mokkha¤ca uttama¤ca
pavara¤ca. Nayimaü2 a¤¤o koci paccàrahati a¤¤atra tena bhagavatà arahatà
sammà sambuddhena, ra¤¤à và màgadhena seniyena bimbisàrenà”ti.
54. Tena kho pana samayena bhagavato kàyo dosàbhisanno hoti. Atha kho
bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: [PTS Page 279] [\q 279/]
“dosàbhisanno kho ànanda tathàgatassa kàyo. Icchati tathàgato virecanaü
pàtu”nti.
55. Atha kho àyasmà ànando yena jãvako komàrabhacco tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà jãvakaü komàrabhaccaü etadavoca: “dosàbhisanno kho àvuso
jãvaka, tathàgatassa kàyo. Icchati tathàgato virecanaü pàtu”nti. “Tena
hi bhante ànanda, bhagavato kàyaü katipàhaü sinehethà”ti.
56. Atha kho àyasmà ànando bhagavato kàyaü katipàhaü sinehetvà yena
jãvako komàrabhacco tenupasaïkami. Upasaïkamitvà jãvakaü komàrabhaccaü
etadavoca “siniddho kho àvuso jãvaka, tathàgatassa kàyo, yassa’dàni
kàlaü ma¤¤asã” ti.
57. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa etadahosi: “na kho me taü
patiråpaü, yo’ haü bhagavato oëàrikaü virecanaü dadeyya”nti. Tãõi
uppalahatthàni nànàbhesajjehi paribhàvetvà yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà ekaü uppalahatthaü bhagavato upanàmesi: “imaü bhante
bhagavà pañhamaü uppalahatthaü upasiïghatu. Idaü bhagavantaü
dasakakhattuü. Virecessatã”ti. Dutiyaü uppalahatthaü bhagavato
upanàmesi: “imaü bhante bhagavà dutiyaü uppalahatthaü upasiïghatu. Idaü
bhagavantaü dasakkhattuü virecessatã”ti. Tatiyaü uppalahatthaü bhagavato
upanàmesi: “imaü bhante bhagavà tatiyaü uppalahatthaü upasiïghatu. Idaü
bhagavantaü dasakkhattuü virecessatã ti evaü bhagavato samatiüsàya
virecanaü bhavissati”ti. Atha kho jãvako komàrabhacco bhagavato
samatiüsàya virecanaü datvà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà
pakkàmi.
1. “Bahånaü” machasaü. 2. “Nayãdaü” machasaü.
[BJT Page 694] [\x 694/]
58. Atha kho jãvakassa komàrabhaccassa bahidvàrakoññhakà nikkhantassa
etadahosi: “mayà kho bhagavato samatiüsàya virecanaü dinnaü.
Dosàbhisanno tathàgatassa kàyo. Na bhagavantaü samatiüsakkhattuü
virecessati. Ekånatiüsakkhattuü bhagavantaü virecessati. Api ca bhagavà
viritto nahàyissati. Nahàtaü bhagavantaü sakiü virecessati. Evaü
bhagavato samatiüsàya virecanaü bhavissatã” ti.
59. Atha kho bhagavà jãvakassa komàrabhaccassa cetasà
cetoparivitakkama¤¤àya ayasmantaü ànandaü àmantesi: “idhànanda,
jãvakassa komàrabhaccassa bahidvàrakoññhakà nikkhantassa etadahosi:
‘mayà kho bhagavato samatiüsàya virecanaü dinnaü. Dosàbhisanno
tathàgatassa kàyo. Na bhagavantaü samatiüsakkhattuü virecessati.
Ekånatiüsakkhattåü bhagavantaü virecessati. Api ca bhagavà viritto
nahàyisasati. Nahàtaü bhagavantaü sakiü virecessati. Evaü bhagavato
samatiüsàya virecanaü bhavissatã’ ti. Tena hànanda, uõhodakaü
pañiyàdehã” ti. “Evaü bhante” ti kho àyasmà ànando bhagavato pañissutvà
uõhodakaü [PTS Page 280] [\q 280/] pañiyàdesi.
60. Atha kho jãvako komàrabhacco yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinno kho jãvako komàrabhacco bhagavantaü etadavoca: “viritto bhante
bhagavà”ti. “Viritto’mhi jãvakà”ti. Idha mayhaü bhante
bahiddhàrakoññhakà nikkhaõantassa etadahosi: “mayà kho bhagavato
samatiüsàya virecanaü dinnaü. Dosàbhisanno tathàgatassa kàyo. Na
bhagavantaü samatiüsakkhattuü virecessati. Ekånatiüsakkhattuü
bhagavantaü virecessati. Api ca bhagavà viritto nahàyissati. Nahàtaü
bhagavantaü sakiü virecessati. Evaü bhagavato samatiüsàya virecanaü
bhavissatã’ti. Nahàyatu bhante bhagavà. Nahàyatu sugato”ti. Atha kho
bhagavà uõhodakaü nahàyi. Nahàtaü bhagavantaü sakiü virecesi. Evaü
bhagavato samatiüsàya virecanaü ahosi.
61. Atha kho jãvako komàrabhacco bhagavantaü etadavoca: “yàva bhante
bhagavato kàyo pakatatto hoti, alaü tàva yåsapiõóapàtenà”ti 1.
1.
“Ahaü tàva yåsa piõóapàtetàti” sã mu.
” “Alaü yusa piõóapàtetàti” si.
[BJT Page 696] [\x 696/]
62. Atha kho bhagavato kàyo na cirasseva pakatatto ahosi. Atha kho
jãvako komàrabhacco taü sãveyyakaü dussayugaü àdàya yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho jãvako komàrabhacco bhagavantaü etadavoca: “ekàhaü
bhante, bhagavantaü varaü yàcàmã” ti. “Atikkantavarà kho jãvaka,
tathàgatà”ti. Ya¤ca bhante, kappati ya¤ca anavajja”nti. “Vadehi
jãvakà”ti. “Bhagavà bhante, paüsukåliko bhikkhusaïgho ca. Idaü me
bhante, sãveyyakaü dussayugaü ra¤¤à pajjotena pahitaü bahunnaü dussànaü
bahunnaü dussayugànaü bahunnaü dussayugasatànaü bahunnaü
dussayugasahassànaü bahunnaü dussayugasatasahassànaü agga¤ca seññha¤ca
mokkha¤ca uttama¤ca pavara¤ca. Patigaõhàtu me bhante, bhagavà sãveyyakaü
dussayugaü. Bhikkhusaïghassa ca gahapati cãvaraü anujànàtå”ti.
Pañiggahesi bhagavà sãveyyakaü dussayugaü.
63. Atha kho bhagavà jãvakaü komàrabhaccaü dhammiyà kathàya
sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha kho jãvako
komàrabhacco bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito
samuttejito sampahaüsito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü
katvà pakkàmi.
64. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, gahapaticãvaraü. Yo
icchati, paüsukåliko hotu. Yo icchati, gahapaticãvaraü sàdiyatu.
Itarãtarenapahaü1 bhikkhave, santuññhiü vaõõemã” ti.
65. Assosuü kho ràjagahe manussà “bhagavatà [PTS Page 281] [\q 281/]
kira bhikkhånaü gahapaticãvaraü anu¤¤àta” nti. Te ca manussà haññhà
ahesuü udaggà: “idàni kho mayaü dànàni dassàma, pu¤¤àni karissàma, yato
bhagavatà bhikkhånaü gahapaticãvaraü anu¤¤à” nti. Ekàheneva ràjagahe
bahåni cãvarasahassàni uppajjiüsu.
66. Assosuü kho jànapadà manussà “bhagavatà kira bhikkhånaü gahapati
cãvaraü anu¤¤àta” nti. Te ca manussà haññhà ahesuü udaggà: idàni kho
mayaü dànàni dassàma, pu¤¤àni karissàma, yato bhagavatà bhikkhånaü
gahapaticãvaraü anu¤¤àta”nti. Janapadepi ekàheneva bahåni
cãvarasahassàni uppajjiüsu.
67. Tena kho pana samayena saïghassa pàvàro uppanno hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, pàvàra”nti. Koseyyapàvàro
uppanno hoti 2. “Anujànàmi bhikkhave, koseyya pàvàra”nti. Kojavaü
uppannaü hoti. “Anujànàmi bhikkhave, kojava”nti.
Pañhamakabhàõavàro niññhito
1. “Itarãtarenapàhaü” machasaü. [P T S.] “Itarãtarenacàhaü”si
2. “Bhagavato etamatthaü àrocesuü” machasaü. [P T S.] A vi. Cha vi.
[BJT Page 698] [\x 698/]
1. Tena kho pana samayena kàsiràjà jãvakassa komàrabhaccassa
aóóhakàsiyaü1 kambalaü pàhesi upaóóhakàsãnaü khamamànaü. Atha kho jãvako
komàrabhacco taü aóóhakàsiyaü kambalaü àdàya yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi.
Ekamantaü nisinno kho jãvako komàrabhacco bhagavantaü etadavoca: “ayamme
bhante, aóóhakàsiyo kambalo kàsira¤¤à pahito upaóóhakàsinaü khamamàno.
Patigaõhàtu me bhante, bhagavà kambalaü, yaü mama assa dãgharattaü
hitàya sukhàyà” ti. Pañiggahesi bhagavà kambalaü.
2. Atha kho bhagavà jãvakaü komàrabhaccaü dhammiyà kathàya
sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha kho jãvako
komàrabhacco bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito
samuttejito sampahaüsito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü
katvà pakkàmi.
3. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, kambala”nti.
4. Tena kho pana samayena saïghassa uccàvacàni cãvaràni uppajjanti. 2
Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “kinnu kho bhagavatà cãvaraü anu¤¤àtaü
kiü ananu¤¤àta” nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, cha cãvaràni: khomaü kappàsikaü koseyyaü kambalaü sàõaü
bhaïga” nti.
5. Tena kho pana samayena ye te bhikkhå 3 gahapaticãvaraü [PTS Page
282] [\q 282/] sàdiyanti, te kukkuccàyantà paüsukålaü na sàdiyanti:
“ekaüyeva bhagavatà cãvaraü anu¤¤àtaü. Na dve”ti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, gahapaticãvaraü sàdiyantena paüsukålampi
sàdiyituü. Tadubhayenapahaü bhikkhave, santuññhiü vaõõemã” ti.
6. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Ekacce bhikkhå susànaü okkakamiüsu
paüsukålàya. Ekacce bhikkhå nàgamesuü4. Ye te bhikkhå susànaü okkamiüsu
paüsukålàya, te paüsukålàni labhiüsu. Ye te bhikkhå nàgamesuü, te
evamàhaüsu: “amhàkampi àvuso bhàgaü dethà” ti. Te evamàhaüsu: “na mayaü
àvuso tumhàkaü bhàgaü dassàma. Kissa tumhe nàgamitthà” ti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, nàgamentànaü na akàmà5 bhàgaü
dàtu” nti.
1. “Aóóhakàsikaü” machasaü. [P T S.] Ja vi. A vi. Ma nu pa. To vi.
2. “Uppannàni honti” machasaü. 3. “Te bhikkhå” [P T S.] Ma nu pa
4. “Nàgamiüsu” ma nu pa. To vi. 5. “Akàmà” machasaü.
[BJT Page 700] [\x 700/]
7. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Ekacce bhikkhå susànaü okkamiüsu
paüsukålàya. Ekacce bhikkhå àgamesuü. Ye te bhikkhå susànaü okkamiüsu
paüsukålàya, te paüsukålàni labhiüsu. Ye te bhikkhå àgamesuü, te
evamàhaüsu: “amhàkampi àvuso bhàgaü dethà” ti. Te evamàhaüsu: “na mayaü
àvuso tumhàkaü bhàgaü dassàma. Kissa tumhe na okkamitthà” ti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhavo, àgamentànaü akàmà bhàgaü
dàtu” nti.
8. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Ekacce bhikkhå pañhamaü susànaü okkamiüsu
paüsukålàya. Ekacce bhikkhå pacchà okkamiüsu. Ye te bhikkhå pañhamaü
susànaü okkamiüsu paüsukålàya, te paüsukålàni labhiüsu. Ye te bhikkhå
pacchà okkamiüsu, te na labhiüsu. Te evamàhaüsu: “amhàkampi àvuso bhàgaü
dethà”ti. Te evamàhaüsu: “na mayaü àvuso tumhàkaü bhàgaü dassàma. Kissa
tumhe pacchà okkamitthà” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, pacchà okkamantànaü1 na akàmà bhàgaü dàtu” nti.
9. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Te sadisà susànaü okkamiüsu paüsukålàya.
Ekacce bhikkhå paüsukålàni labhiüsu. Ekacce bhikkhå na labhiüsu. Ye te
bhikkhå na labhiüsu, te evamàhaüsu: “amhàkampi àvuso bhàgaü dethà” ti.
Te evamàhaüsu: “na mayaü àvuso tumhàkaü bhàgaü dassàma. Kissa tumhena
labhitthà” ti. Bhagavato etamattha ü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave
sadisànaü okkamantànaü akàmà bhàgaü dàtu” nti.
10. Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Te katikaü katvà susànaü okkamiüsu
paüsukålàya. Ekacce bhikkhå paüsukålàni labhiüsu. Ekacce bhikkhå na [PTS
Page 283] [\q 283/] labhiüsu. Ye te bhikkhå na labhiüsu, te evamàhaüsu:
“amhàkampi àvuso bhàgaü dethà” ti. Te evamàhaüsu: “na mayaü àvuso
tumhàkaü bhàgaü dassàma. Kissa tumhe na labhitthà” ti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave sadisànaü okkamantànaü akàmà
bhàgaü dàtu” nti.
11. Tena kho pana samayena manussà cãvaraü àdàya àràmà àgacchanti. Te
pañiggàhakaü alabhamànà pañiharanti. Cãvaraü parittaü uppajjati.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave pa¤cahaïgehi
samannàgataü bhikkhuü cãvarapañiggàhakaü sammannituü: yo na chandàgatiü
gaccheyya, na dosàgatiü gaccheyya, na mohàgatiü gaccheyya, na bhayàgatiü
gaccheyya, gahitàgahita¤ca jàneyya. “
1. “Okkantànaü” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 702] [\x 702/]
12. Eva¤ca pana bhikkhave, sammannitabbo: pañhamaü bhikkhu yàcitabbo.
Yàcitvà byattena bhikkhunà pañibalena saïgho ¤àpetabbo: “suõàtu me
bhante saïgho, yadi saïghassa pattakallaü, saïgho itthannàmaü bhikkhuü
cãvarapañiggàhakaü sammanneyya. Esà ¤atti. Suõàtu me bhante saïgho.
Saïgho itthannàmaü bhikkhuü cãvarapañiggàhakaü sammannati. Yassàyasmato
khamati itthannàmassa bhikkhuno cãvarapañiggàhakassa sammuti, so
tuõhassa yassa nakkhamati so bhàseyya. Sammato saïghena itthannàmo
bhikkhu cãvarapañiggàhako. Khamati saïghassa tasmà tuõhã. Evametaü
dhàrayàmã” ti.
13. Tena kho pana sahayena cãvarapañiggahatà bhikkhå cãvaraü
pañiggahetvà tattheva ujjhitvà pakkamanti. Cãvaraü nassati. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi [PTS Page 284] [\q 284/] bhikkhave,
pa¤cahaïgehi samannàgataü bhikkhuü cãvaranidahakaü sammannituü: yo na
chandàgatiü gaccheyya, na dosàgatiü gaccheyya, na mohàgatiü gaccheyya,
na bhayàgatiü gaccheyya, nihitànihita¤ca jàneyya. “
14.
Eva¤ca pana bhikkhave, sammannitabbo: pañhamaü bhikkhu yàcitabbo.
Yàcitvà vyattena bhikkhunà pañibalena saïgho ¤àpetabbo: “suõàtu me
bhante, saïgho. Yadi saïghassa pattakallaü, saïgho itthannàmaü bhikkhuü
cãvaranidahakaü sammanneyya. Esà ¤atti. Suõàtu me bhante, saïgho. Saïgho
itthannàmaü bhikkhuü cãvaranidahakaü sammannati. Yassàyasmato khamati
itthannàmassa bhikkhuno cãvaranidahakassa sammuti, so tuõhassa. Yassa
nakkhamati, so bhàseyya. Sammato saïghena itthannàmo bhikkhu
cãvaranidahako. Khamati saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü dhàrayàmã” ti.
15. Tena kho pana samayena cãvaranidahakà1 bhikkhå maõóapepi
rukkhamålepi nimbakosepi cãvaraü nidahanti 2. Undårehipi upacikàhipi
khajjanti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmã bhikkhave
bhaõóàgàraü sammannituü, yaü saïgho àkaïkhati vihàraü và aóóhayogaü và
pàsàdaü và hammiyaü và guhaü và. “
16. Eva¤ca pana bhikkhave, sammannitabbo: vyattena bhikkhunà
pañibalena saïgho ¤àpetabebà: “suõàtu me bhante, saïgho. Yadi saïghassa
pattakallaü, saïgho itthannàmaü vihàraü bhaõóàgàraü sammanneyya. Esà
¤atti. Suõàtu me bhante saïgho. Saïgho itthannàmaü vihàraü bhaõóàgàraü
sammannati. Yassàyasmato khamati itthannàmassa vihàrassa bhaõóàgàrassa
sammuti, so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so bhàseyya. Sammato saïghena
itthannàmo vihàro bhaõóàgàraü. Khamati saïghassa. Tasmà tuõhi. Evametaü
dhàrayàmã” ti.
1. “Nidahako” machasaü. 2. “Nidahati” machasaü.
[BJT Page 704] [\x 704/]
17. Tena kho pana samayena saïghassa bhaõóàgàre cãvaraü aguttaü hoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, pa¤cahaïgehi
samannàgataü bhikkhuü bhaõóàgàrikaü1 sammannituü: yo na chandàgatiü
gaccheyya, na dosàgatiü gaccheyya, na mohàgatiü gaccheyya, na bhayàgatiü
gaccheyya, guttàgutta¤ca jàneyya. ” Eva¤ca pana bhikkhave,
sammannitabbo: “suõàtu me bhante, saïgho. Yadi saïghassa pattakallaü,
saïgho itthannàmo bhikkhuü bhaõóàgàrikaü sammanneyya. Esà ¤atti. Suõàtu
me bhante saïgho. Saïgho itthannàmaü bhikkhuü bhaõóàgàrikaü sammannati.
Yassàyasmato khamati itthannàmassa bhaõóàgàrikassa sammuti, so tuõhassa.
Yassa nakkhamati, so bhàseyya. Sammato saïghena itthannàmo bhikkhu
bhaõóàgàriko. [PTS Page 285] [\q 285/] khamati saïghassa. Tasmà tuõhi.
Evametaü dhàrayàmã” ti.
18. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå bhaõóàgàrikaü
vuññhàpenti. Bhagavato etamatthaü àrocesu: “na bhikkhave, bhaõóàgàriko
vuññhàpetabbo. Yo vuññhàpeyya, àpatti dukkañassà” ti
19. Tena kho pana samayena saïghassa bhaõóàgàre cãvaraü ussannaü
hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
sammukhãbhåtena saïghena bhàjetu” nti.
20. Tena kho pana samayena sabbo saïgho2 cãvaraü bhàjento kolàhalaü
akàsi. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, pa¤cahaïgehi
samannàgataü bhikkhuü cãvarabhàjakaü sammannituü: yo na chandàgatiü
gaccheyya, na dosàgatiü gaccheyya, na mohàgatiü gaccheyya, na bhayàgatiü
gaccheyya, bhàjitàbhàjita¤ca jàneyya. Eva¤ca pana bhikkhave
sammannitabbo: “suõàtu me bhante, saïgho. Yadi saïghassa pattakallaü,
saïgho itthannàmo bhikkhu cãvarabhàjako sammanneyya. Esà ¤atti. Suõàtu
me bhante saïgho. Saïgho itthannàmo bhikkhu cãvarabhàjako sammannati. .
Yassàyasmato khamati itthannàmassa bhikkhussa cãvarabhàjakassa sammuti,
so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so bhàseyya. Sammato saïghena itthannàmo
bhikkhu cãvarabhàjako. Khamati saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü
dhàrayàmã” ti.
21. Atha kho cãvarabhàjakànaü bhikkhånaü etadahosi: “kathannu kho
cãvaraü bhàjetabba” nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, pañhamaü uccinitvà tulayitvà vaõõàvaõõaü katvà bhikkhå
gaõetvà vaggaü bandhitvà cãvarapañiviüsaü ñhapetu”nti.
22. Atha kho cãvarabhàjakànaü bhikkhånaü etadahosi: “kathannu kho
sàmaõerànaü cãvarapañiviüso dàtabbo” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, sàmaõerànaü upaóóhapañiviüsaü dàtu”nti.
23. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu sakena bhàgena
uttaritukàmo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
uttarantassa sakaü bhàgaü dàtu”nti.
24. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu atirekabhàgena
uttaritukàmo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
anukkhepe dinne atirekabhàgaü dàtu” nti.
25. Atha kho cãvarabhàjakànaü bhikkhånaü etadahosi: “kathannu kho
cãvarapañiviüso dàtabbo àgatapañipàñiyà nu kho udàhu yathàbuóóha” nti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Anujànàmi bhikkhave, vikalake tosetvà
kusapàtaü kàtu” nti.
1. “Bhaõóàgàriyaü” ma nu pa. To vi. A vi. 2. “Saïgho” ma cha saü
[BJT Page 706] [\x 706/]
26. Tena kho pana samayena bhikkhå chakaõenapi paõóumattikàyapi [PTS
Page 286] [\q 286/] cãvaraü rajenti. Cãvaraü dubbaõõaü hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave cha rajanàni: målarajanaü
khandharajanaü tacarajanaü pattarajanaü puppharajanaü phalarajana” nti.
27. Tena kho pana samayena bhikkhå sãtundikàya1 cãvaraü rajenti.
Cãvaraü duggandhaü hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, rajanaü pacituü culliü 2 rajanakumbhi” nti. Rajanaü
uttarãyati bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
uttaràlumpaü3 bandhitu” nti.
28. Tena kho pana samayena bhikkhå na jànanti rajanaü pakkaü và
apakkaü và. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, udake
và nakhapiññhikàya và thevakaü dàtu” nti.
29. Tena kho pana samayena bhikkhå rajanaü oropentà kumbhiü àvi¤janti
4. Kumbhi pabhijjati 5. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, rajanuëuïkaü daõóakathàlika” nti 6.
30. Tena kho pana samayena bhikkhånaü rajanabhàjanaü na saüvijjati.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, rajanakolambaü7
rajanaghaña” nti.
31. Tena kho pana samayena bhikkhå pàtiyàpi pattepi cãvaraü
sammaddanti 8. Cãvaraü paribhijjati. Bhagavato etamatthaü àrocesuü:
“anujànàmi bhikkhave, rajanadoõika” nti.
32. Tena kho pana samayena bhikkhå chamàya cãvaraü pattharanti.
Cãvaraü paüsukitaü hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, tiõasantharaka” nti 9. Tiõasantharako upacikàhi khajjati.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, cãvaravaüsaü
cãvararajju” nti. Majjhena laggenti. Rajanaü ubhato galati. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, kaõõe bandhitu”nti. Kaõõo
jãrati. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
kaõõasuttaka” nti. Rajanaü ekato galati. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, samparivattakaü samparivattakaü rajetuü. Na ca
acchinne theve pakkamitu” nti.
33. Tena kho pana samayena cãvaraü patthinnaü hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, udake osàdetu” nti. 10
34. Tena kho pana samayena cãvaraü pharusaü hoti bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, pàõinà [PTS Page 287] [\q 287/]
àkoñetu” nti.
1. “Sãtudakàya” machasaü. “Sãtuntakàya” [P T S] “sãtudikàya” si
2. “Cullaü” sã mu. 3. “Uttaràëuvaü” si. “Uttaraëumpiyaü” a vi. Ja vi.
4. “âvajjanti” ma nu pa. To vi. Ja vi. A vi. [P T S.] “âvañanti” si.
5. “Bhijjati” machasaü [P T S 6.] “Daõóakathàlakaü” machasaü.
7. “Rajanakolumbaü” aññhakathà; “rajanakolumpaü” sã mu. 8. “Omaddanti” machasaü.
9. “Santhàrakanti” machasaü. 10. “Osàretunti” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 708] [\x 708/]
35. Tena kho pana samayena bhikkhå acchinnakàni dhàrenti1
dantakàsàvàni. (Manussà ujjhàyanti khãyanti vipàcenti: “seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave
acchinnakàni cãvaràni dhàretabbàni. Yo dhàreyya, àpatti dukkañassà”ti)2.
36. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà yena
dakkhiõàgiri tena càrikaü pakkàmi. Addasà kho bhagavà magadhakkhettaü
accibaddhaü3 pàlibaddhaü mariyàdabaddhaü siïghàñakabaddhaü. Disvàna
àyasmantaü ànandaü àmantesi: “passasi no tvaü ànanda, magadhakkhettaü
accibaddhaü pàlibaddhaü mariyàbaddhaü siïghàñakabaddha” nti. “Evaü
bhante” ti. “Ussahasi tvaü ànanda, bhikkhånaü evaråpàni cãvaràni
saüvidahitu” nti. “Ussàhàmi bhagavà” ti.
37. Atha kho bhagavà dakkhiõàgirismiü yathàbhirattaü viharitvà
punadeva ràjagahaü paccàga¤chi. Atha kho àyasmà ànando sambahulànaü
bhikkhånaü cãvaràni saüvidahitvà yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “passatu me bhante, bhagavà
cãvaràni saüvidahitànã”ti. 4 Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü
pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “paõóito bhikkhave,
ànando; mahàpa¤¤o bhikkhave, ànando yatra hi nàma mayà saükhittena
bhàsitassa vitthàrena atthaü àjànissati, kusimpi nàma karissati,
aóóhakusimpi nàma karissati, maõóalampi nàma karissati, aóóhamaõóalampi
nàma karissati, vivaññampi nàma karissati, anuvaññampi nàma karissati,
gãveyyakampi nàma karissati, jaïgheyyakampi nàma karissati, bàhantampi
nàma karissati. Chinnaka¤ca 5 bhavissati satthalåkhaü samaõasàruppaü
paccatthikàna¤ca anabhijjhitaü. 6 Anujànàmi bhikkhave, chinnakaü
saïghàñiü, chinnakaü uttaràsaïghaü, chinnakaü antaravàsaka” nti.
38. Atha kho bhagavà ràjagahe yathàbhirattaü viharitvà yena vesàli
tena càrikaü pakkàmi. Addasà7 kho bhagavà antarà ca ràjagahaü antarà ca
vesàliü addhànamaggapañipanne sambahule bhikkhå cãvarehi ubbhaõóite 8
sãsepi cãvarabhisiü karitvà bandhepi cãvarabhisiü karitvà kañiyàpi
cãvarabhisiü karitvà àgacchante. Disvàna bhagavato etadahosi: “ati lahuü
kho ime moghapurisà cãvarabàhullàya 9 [PTS Page 288] [\q 288/] àvattà.
Yannånàhaü bhikkhånaü cãvare sãmaü bandheyyaü. Mariyàdaü ñhapeyya” nti.
1. “Cãvaràni dhàrenti” machasaü.
2. “Manussà ujjhàyanti khãyanti vipàcenti seyyathàpinàma gihã kàmabhoginoti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. Na bhikkhave acchinnakàni cãvaràni dhàretabbàni.
Yo dhàreyya àpatti dukkañassàtã”ti natthi sihalakkhara potthakesu. “
3. “Accibandhaü” machasaü. [P T S. 4.] “Saüvihitàni” ma nu pa
5. “Cintakaü” machasaü. 6. “Anabhicchitaü” machasaü 7. “Addasa” machasaü. [P T S 8.] “Ubbhaõóikate” si.
9. “Cãvare bàhullàya” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 710] [\x 710/]
39. Atha kho bhagavà anupubbena càrikaü caramàno yena vesàlã
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà vesàliyaü viharati gotamake cetiye. Tena
kho pana samayena bhagavà sãtàsu hemantikàsu rattãsu antaraññhakàsu
himapàtasamaye rattiü ajjhokàse ekacãvaro nisãdi. Na bhagavantaü sãtaü
ahosi. Nikkhante pañhame yàme sãtaü bhagavantaü ahosi. Dutiyaü bhagavà
cãvaraü pàrupi. Na bhagavantaü sãtaü ahosi. Nikkhante majjhime yàme
sãtaü bhagavantaü ahosi. Tatiyaü bhagavà cãvaraü pàrupi. Na bhagavantaü
sãtaü ahosi. Nikkhante pacchime yàme uddhaste1 aruõe nandimukhiyà
rattiyà sãtaü bhagavantaü ahosi. Catutthaü bhagavà cãvaraü pàrupi. Na
bhagavantaü sãtaü ahosi. Atha kho bhagavato etadahosi: “yepi kho te
kulaputtà imasmiü dhammavinaye pabbajità sãtàlukà sãtabhãrukà, tepi
sakkonti ticãvarena yàpetu. Yannånàhaü bhikkhånaü cãvare sãmaü
khandheyyaü, mariyàdaü ñhapeyyaü, ticãvaraü anujàneyya” nti.
40. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “idhàhaü bhikkhave, antarà ca ràjagahaü antarà
ca vesàliü addhànamaggapañipanno addasaü sambahule bhikkhå cãvarehi
ubbhaõóite sãsepi cãvarabhisiü karitvà khandhepi cãvarabhisiü karitvà
kañiyàpi cãvarabhisiü karitvà àgacchante. Disvàna me etadahosi:
‘atilahuü kho ime moghapurisà cãvarabàhullàya àvattà. Yannånàhaü
bhikkhånaü cãvare sãmaü bandheyyaü, mariyàdaü ñhapeyya” nti.
41. “Idhàhaü bhikkhave, sãtàsu hemantikàsu rattãsu antaraññhakàsu
himapàtasamaye rattiü ajjhokàse ekacãvaro nisãdiü. Na maü sãtaü ahosi.
Nikkante pañhame yàme sãtaü maü ahosi. Dutiyàhaü cãvaraü pàrupiü. Na maü
sãtaü ahosi. Nikkhante majjhime yàme sãtaü maü ahosi. Tatiyàhaü cãvaraü
pàrupiü. Na maü sãtaü ahosi. Nikkhante pacchime yàme uddhaste aruõe
nandamukhiyà rattiyà sãtaü maü ahosi. Catutthàhaü cãvaraü pàrupiü. Na
maü sãtaü ahosi. Tassa mayhaü bhikkhave, etadahosi: ‘yepi kho te
kulaputtà imasmiü dhammavinaye pabbajità sãtàlukà2 sãtabhãrukà, tepi
sakkonti ticãvarena yàpetuü. Yannånàhaü bhikkhånaü cãvare sãmaü
bandheyyaü. Mariyàdaü ñhapeyyaü. [PTS Page 289] [\q 289/] ticãvaraü
anujàneyya’nti. Anujànàmi bhikkhave, ticãvaraü: diguõaü saïghàñiü,
ekacciyaü uttaràsaïgaü, ekacciyaü antaravàsaka” nti.
42. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå “bhagavatà ticãvaraü
anu¤¤àta” nti a¤¤eneva ticãvarena gàmaü pavisanti. A¤¤eneva ticãvarena
àràme acchanti. A¤¤eneva ticãvarena nahànaü otaranti. Ye te bhikkhå
appicchà santuññhà lajjino kukkuccakà sikkhàkàmà, te ujjhàyanti khãyanti
vipàcenti: “kathaü hi nàma chabbaggiyà bhikkhå atirekacãvaraü
dhàressantã”ti.
1. “Uddhate” [P T S. 1.] “Dhammavinaye sãtàlukà” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 712] [\x 712/]
43. Atha kho te bhikkhå bhagavato etamatthaü àrocesuü. Atha kho
bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü katvà bhikkhå
àmantesi: “na bhikkhave atirekacãvaraü dhàretabbaü. Yo dhàreyya, yathà
dhammo kàretabbo” ti.
44. Tena kho pana samayena àyasmato ànandassa atirekacãvaraü uppannaü
hoti. âyasmà ca ànando taü cãvaraü àyasmato sàriputtassa dàtukàmo hoti.
âyasmà ca sàriputto sàkete viharati. Atha kho àyasmato ànandassa
etadahosi: “bhagavatà pa¤¤attaü: ‘na atireka cãvaraü dhàretabba’nti.
Idaü ca me atirekacãvaraü uppannaü. Aha¤cimaü cãvaraü àyasmato
sàriputtassa dàtukàmo. âyasmà ca sàriputto sàkete viharati. Kathannu kho
mayà pañipajjitabba” nti. Atha kho àyasmà ànando bhagavato etamatthaü
àrocesi. “Kãva ciraü panànanda, sàriputto àgacchissatã ” ti. “Navamaü và
bhagavà, divasaü dasamaü và” ti.
45. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhaõave, dasàhaparamaü
atirekacãvaraü dhàretu” nti.
46. Tena kho pana samayena bhikkhånaü atirekacãvaraü uppajjati. Atha
kho bhikkhånaü etadahosi: kathannu kho atirekacãvare pañipajjitabba”
nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, atirekacãvaraü
vikappetu” nti.
47. Atha kho bhagavà vesàliyaü yathàbhirattaü viharitvà yena bàràõasã
tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena bàràõasã
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà bàràõasiyaü viharati isipatane migadàye.
48. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno antaravàsako chiddo
hotã. Atha kho tassa bhikkhuno etadahosi: “bhagavatà ticãvaraü
anu¤¤àtaü: dviguõà saïghàñi, ekacaciyo uttaràsaïgo, [PTS Page 290] [\q
290/] ekacciyo antaravàsako. Aya¤ca me antaravàsako chiddo. Yannånàhaü
aggaëaü acchupeyyaü, samantato dupaññaü bhavissati majjhe ekacciya” nti.
Atha kho so bhikkhå aggaëaü acchupesi. Addasà kho bhagavà senàsana
càrikaü àhiõóanto taü bhikkhuü aggaëaü acchupentaü. Disvàna yena so
bhikkhu, tenupasaïkami. Upasaïkamitvà taü bhikkhuü etadavoca: “kiü tvaü
bhikkhu karosã” ti. “Aggaëaü bhagavà acchupemã” ti. “Sàdhu, sàdhu,
bhikkhu, sàdhu kho tvaü bhikkhu, aggaëaü acchupesã” ti.
49. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, ahatànaü dussànaü
ahatakappànaü dviguõaü saïghàñiü, ekacciyaü uttaràsaïghaü, ekacciyaü
antaravàsakaü, utuddhañànaü dussànaü catugguõaü saïghàñiü, dviguõaü
uttaràsaïghaü, dviguõaü antaravàsakaü, paüsukule yàvadatthaü. Pàpaõike
ussàho karaõiyo. Anujànàmi bhikkhave aggaëaü, tunnaü, ovaññikaü,
kaõóåsakaü, daëhãkamma” nti.
[BJT Page 714] [\x 714/]
50. Atha kho bhagavà bàràõasiyaü yathàbhirattaü viharitvà yena
sàvatthi tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena sàvatthi
tadavasari. Tatra sudaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane
anàthapiõóikassa àràme.
51. Atha kho visàkhà migàramàtà yena bhagavà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü
nisinnaü kho visàkhaü migàramàtaraü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi.
Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi.
52. Atha kho visàkhà migàramàtà bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità
samàdapità samuttejità sampahaüsità bhagavantaü etadavoca: “adhivàsetu
me bhante bhagavà svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenà”ti.
Adhivàsesi bhagavà tuõhãbhàvena. Atha kho visàkhà migàramàtà bhagavato
adhivàsanaü viditvà uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü
katvà pakkàmi.
53. Tena kho pana samayena tassà rattiyà accayena càtuddãpiko
mahàmegho pàvassi. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: “yathà bhikkhave,
jetavane vassati, evaü catusu dãpesu vassati. Ovassàpetha bhikkhave,
kàyaü. Ayaü pacchimako càtuddãpiko mahàmegho”ti. “Evaü bhante” ti kho te
bhikkhå bhagavato [PTS Page 291] [\q 291/] pañissutvà nikkhittacãvarà
kàyaü ovassàpenti.
54. Atha kho visàkhà migàramàtà paõãtaü khàdanãyaü bhojanãyaü
pañiyàdàpetvà dàsiü àõàpesi: “gaccha je, àràmaü gantvà kàlaü àrocehi:
kàlo bhante, niññhitaü bhatta” nti. “Evaü ayye” ti kho sà dàsã visàkhàya
migàramàtuyà pañissutvà àràmaü gantvà addasa bhikkhå nikkhittacãvare
kàyaü ovassàpente. Disvàna “natthi àràme bhikkhå. âjãvakà kàyaü
ovassàpentã” ti yena visàkhà migàramàtà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
visàkhaü migàramàtaraü etadavoca:
“Natthayye, àràme bhikkhå. âjãvakà kàyaü ovassàpenti” ti.
55. Atha kho visàkhàya migàramàtuyà paõóitàya viyattàya medhàviniyà
etadahosi: “nissaüsayaü kho ayyà nikkhittacãvarà kàyaü ovassàpenti.
Sàyaü bàlà ma¤¤ittha: natthi àràme bhikkhå. âvajãvakà kàyaü ovassàpentã”
ti. Puna dàsiü àõàpesi: “gaccha je, àràmaü gantvà kàlaü àrocehi: kàlo
bhante, niññhitaü bhatta” nti.
56. Atha kho te bhikkhå gattàni sãtiü karitvà1 kallakàyà cãvaràni gahetvà yathàvihàraü pavisiüsu.
57. Atha kho sà dàsã àràmaü gantvà bhikkhå apassantã “natthi àràme
bhikkhå. Su¤¤o àràmo” ti yena visàkhà migàramàtà tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà visàkhaü migàramàtaraü etadavoca: “natthayye, àràme
bhikkhå. Su¤¤o àràmo” ti.
1. “Sãtikaritvà”si.
[BJT Page 716] [\x 716/]
58. Atha kho vi÷àkhàya migàramàtuyà paõóitàya viyattàya medhàviniyà
etadahosi: “nissaüsayaü kho ayyà gattàni sãtiü karitvà kallakàyà
cãvaràni gahetvà yathàvihàraü paviññhà. Sàyaü bàlà ma¤¤ittha: natthi
àràme bhikkhå. Su¤¤o àràmo” ti. Puna dàsiü àõàpesi, “gaccha je, àràmaü
gantvà kàlaü àrocehi: kàlo bhante niññhitaü bhatta” nti.
59. Atha kho bhagavà bhikkhå àmantesi: “sannahatha1 bhikkhave
pattacãvaraü. Kàlo bhattassà” ti. “Evaü bhante” ti kho te bhikkhå
bhagavato paccassosuü.
60. Atha kho bhagavà pubbaõhasamayaü nivàsetvà pattacãvaraü àdàya
seyyathàpi nàma balavà puriso sammi¤jitaü và bàhaü pasàreyya, pasàritaü
và bàhaü sammi¤jeyya, evameva jetavane antarahito visàkhàya migàramàtuyà
koññhake paturahosi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane saddhiü
bhikkhusaïghena.
61. Atha kho visàkhà migàramàtà “acchariyaü vata bho! Abbhutaü vata
bho! Tathàgatassa mahiddhikà mahànubhàvatà. Yatra hi nàma
jaõõukamattesupi oghesu vattamànesu 2 kañimattesupi oghesu vattamànesu
na hi [PTS Page 292] [\q 292/] nàma ekabhikkhussapi pàdàni và 3 cãvaràni
và allàni bhavissantã” ti haññhà udaggà buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü
paõãtena khàdanãyena sahatthà santappetvà sampavàretvà bhagavantaü
bhuttàviü onãtapattapàõiü ekakamantaü nisãdi.
62. Ekamantaü nisinnà kho visàkhà migàramàtà bhagavantaü etadavoca:
“aññhàhaü bhante bhagavantaü varàni yàcàmã” ti. “Atikkantavarà kho
visàkhe, tathàgathà” ti. “Yàni ca bhante kappiyàni yàni ca anavajjànã”
ti. “Vadehi visàkhe” ti. “Icchàmahaü bhante saïghassa yàvajãvaü
vassikasàñikaü dàtuü, àgantukabhattaü dàtuü, gamikabhattaü dàtuü,
gilànabhattaü dàtuü, gilànupaññhàkabhattaü dàtuü, gilànabhesajjeü dàtuü,
dhuvayàguü dàtuü, bhikkhunãsaïghassa udakasàñikaü dàtu” nti.
63. “Kiü pana tvaü visàkhe, atthavasaü sampassamànà tathàgataü aññha
varàni yàcasã” ti. “Idhàhaü bhante dàsiü àõàpesiü: ‘gaccha je, àràmaü.
Gantvà kàlaü àrocehi: kàlo bhante, niññhitaü bhatta’ nti. Atha kho sà
bhante dàsã àràmaü gantvà addasa bhikkhå nikkhittacãvare kàyaü
ovassàpente. Disvàna ‘natthi àràme bhikkhå. âjãvakà kàyaü ovassàpentã’
ti yenàhaü tenupasaïkami. Upasaïkamitvà maü etadavoca: ‘nattheyya, àràme
bhikkhu. âjãvakà kàyaü ovassàpenti’ti. Asuci bhante naggiyaü.
Jegucchiü. Pañikkålaü. Imàhaü bhante atthavasaü sampassamànà icchàmi
saïghassa yàvajãvaü vassikasàñikaü dàtuü.
64. “Punacaparaü bhante àgantuko bhikkhu na vãthikusalo na
gocarakusalo kilanto piõóàya carati. So me àgantukabhattaü bhu¤jitvà
vãthikusalo gocarakusalo akilanto piõóàya carissati. Imàhaü bhante
atthavasaü sampassamànà icchàmi saïghassa yàvajãvaü àgantukabhattaü
dàtuü.
1. “Sandahatha” machasaü. 2. “Pavattamànesu” machasaü. [P T S.]
3. “Pàdavà” machasaü. [P T S]
[BJT Page 718] [\x 718/]
65. “Puna ca paraü bhante, gamiko bhikkhu attano bhattaü pariyesamàno
satthà và vihàyissati. Yattha và vàsaü gantukàmo bhavissati, tattha
vikàle upagacchissati. Kilanto addhànaü gamissati. So me gamikabhattaü
bhu¤jitvà satthà na vihàyissati. Yattha vàsaü gantukàmo bhavissati,
tattha kàlena1 upagacchissati. Akilanto addhànaü gamissati. Imàhaü
bhante, atthavasaü sampassamànà icchàmi saïghassa yàvajãvaü
gamikabhattaü dàtuü.
66. “Puna ca paraü bhante, gilànassa bhikkhuno sappàyàni bhojanàni
alabhantassa àbàdho và abhivaóóhissati. Kàlakiriyà và bhavissati. Tassa
me gilànabhattaü bhuttassa [PTS Page 293] [\q 293/] àbàdho
nàbhivaóóhissati. Kàlakiriyà na bhavissati. Imàhaü bhante, atthavasaü
sampassamànà icchàmi saïghassa yàvajãvaü gilànabhattaü dàtuü.
67. “Puna ca paraü bhante, gilànupaññhàko bhikkhu attano bhattaü
pariyesamàno gilànassa ussåre bhattaü nãharissati. Bhattacchedaü
karissati. So me gilànupaññhàkabhattaü bhu¤jitvà gilànassa kàlena
bhattaü nãharissati. Bhattacchedaü na karissati. Imàhaü bhante,
atthavasaü sampassamànà icchàmi saïghassa yàvajãvaü
gilànupaññhàkabhattaü dàtuü.
68. “Puna ca paraü bhante gilànassa bhikkhuno sappàyàni bhesajjàni
alabhantassa àbàdho và abhivaóóhissati. Kàlakiriyà và bhavissati. Tassa
me gilànabhesajjaü paribhuttaü àbàdho nàbhivaóóhissati. Kàlakiriyà na
bhavissati. Imàhaü bhante? Atthavasaü sampassasamànà icchàmi saïghassa
yàvajãvaü gilànabhesajjaü dàtuü.
69. “Puna ca paraü bhante bhagavatà andhakavinde dasànisaüse
sampassamànena yàgu anu¤¤àtà. Tyàhaü bhante, ànisaüse samapassamànà
icchàmi saïghassa yàvajãvaü dhuvayàguü dàtuü.
70. “Idha bhante bhikkhuniyo aciravatiyà nadiyà vesiyàhi saddhiü
naggà ekatitthe nahàyanti. Tà bhante vesiyo bhikkhuniyo uppaõóesuü:
kinnu kho nàma tumhàkaü ayye, daharànaü daharànaü2 brahmacariyaü
ciõõena? Nanu nàma kàmà paribhu¤jitabbà. Yadà jiõõà bhavissatha 3. Tadà
bramhacariyaü carissatha. Evaü tumhàkaü ubho atthà pariggahãtà
bhavissantã” ti. Tà bhante, bhikkhuniyo vesiyàhi uppaõóiyamànà maïkå
ahesuü. Asuci bhante, màtugàmassa naggiyaü jegucchaü. Pañikkålaü. Imàhaü
bhante atthavasaü sampassamànà icchàmi bhikkhunãsaïghassa yàvajãvaü
udakasàñikaü dàtu” nti.
1. “Kàle” machasaü. 2. “Daharànaü” machasaü. 3. “Bhavissanti” [P T S.]
[BJT Page 720] [\x 720/]
71. “Kiü pana tvaü visàkhe, ànisaüsaü sampassamànà tathàgataü aññha
varàni yàcasã” ti. “Idha bhante disàsu vassaü vutthà bhikkhå sàvatthiü
àgacchissanti bhagavantaü dassanàya te bhagavantaü upasaïkamitvà
pucchissanti: ‘itthannàmo bhante bhikkhu kàlakato. Tassa kà gati? Ko
abhisamparàyo? Ti. Taü bhagavà vyàkarissati sotàpattiphale và
sakadàgàmiphale và anàgàmiphale và arahatte và1. Tyàhaü upasaïkamitvà
pucchissàmi: ‘àgatapubbà nu kho bhante, tena ayyena sàvatthi’ti. Sace me
vakkhanti: ‘àgatapubbà tena bhikkhuno sàvatthi’ ti. [PTS Page 294] [\q
294/] niññhamettha gacchissàmi: ‘nissaüsayaü me paribhuttaü2 tena ayyena
vassikasàñikà và àgantukabhattaü và gamikabhattaü và gilànabhattaü và
gilànupaññhàkabhattaü và gilànabhesajjaü và dhuvayàgu và’ti. Tassà me
tadanussarantiyà pàmujjaü jàyissati. Pamuditàya pãti jàyissati.
Pãtamanàya kàyo passambhãssati. Passaddhakàyà sukhaü vedayissàmi 3.
Sukhiniyà cittaü samàdhiyissati. Sà me bhavissati indriyabhàvanà,
balabhàvanà, bojjhaïgabhàvanà. Imàhaü bhante ànisaüsaü sampassamànà
tathàgataü aññha varàni yàcàmi” ti.
72. “Sàdhu sàdhu visàkhe, sàdhu kho tvaü visàkhe, imaü ànisaüsaü
sampassamànà tathàgataü aññha varàni yàcasi. Anujànàmi te visàkhe, aññha
varàni” ti.
73. Atha kho bhagavà visàkhaü migàramàtaraü imàhi gàthàhi anumodi:
“Yà annapànaü dadatã pamodità sãlåpapannà sugatassa sàvikà,
Dadàti dànaü abhibhuyya maccharaü4 sovaggikaü sokanudaü sukhàvahaü.
Dibbaü sà labhate àyuü àgamma maggaü virajaü anaïgaõaü,
Sà pu¤¤akàmà5 sukhinã anàmayà saggamhi kàyamhi ciraü pamodatã” ti.
74. Atha kho bhagavà visàkhaü migàramàtaraü imàhi gàthàhi anumoditvà
uññhàyasanà pakkàmi. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe
dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave,
vassikasàñikaü àgantukabhattaü gamikabhattaü gilànabhattaü
gilànupaññhàkabhattaü gilànabhesajjaü dhuvayàguü bhikkhunãsaïghassa
udakasàñika” nti.
Visàkhàbhàõavàraü niññhitaü.
1. “Arahattaphale và” [P T S. 2.] “Nissaüsayaü paribhuttaü” sã mu.
3. “Vediyissàmi” 4. “Abhibhuya maccheraü” [P T S.]
5. “Dibbaü balaü sà labhate”si. Ja vi. A vi. To vi.
[BJT Page 722] [\x 722/]
1. Tena kho pana samayena bhikkhå paõãtàni bhojanàni bhu¤jitvà
muññhassatã asampajànà niddaü okkamanti. Tesaü muññhassatãnaü
asampajànànaü niddaü okkamantànaü supinantena asuci muccati. Senàsanaü
asucinà makkhãyati.
2. Atha kho bhagavà àyasmatà ànandena pacchàsamaõena senàsanacàrikaü
àhiõóanto addasa senàsanaü asucinaü makkhitaü. Disvàna àyasmantaü
ànandaü àmantesi: “kiü etaü ànanda, senàsanaü makkhita” nti. “Etarahi
bhante, bhikkhå paõãtàni [PTS Page 205] [\q 205/] bhojanàni bhu¤jitvà
muññhassatã asampajànà niddaü okkamanti. Tesaü muññhassatãnaü
asampajànànaü niddaü okkamantànaü supinantena asuci muccati. Tayidaü
bhagavà, senàsanaü asucinà makkhita” nti. “Evametaü ànanda, evametaü
ànanda, muccati hi ànanda, muññhassatãnaü asampajànànaü niddaü
okkamantànaü supinantena asuci. Ye te ànanda, bhikkhå upaññhitasatã
sampajànà niddaü okkamanti, tesaü asuci na mucacati. Yepi te ànanda,
puthujjanà kàmesu vãtaràgà, tesampi asuci na muccati. Aññhànametaü
ànanda anavakàso yaü arahato asuci mucceyyà”ti.
3. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “idhàhaü bhikkhave, ànandena pacchàsamaõena
senàsanacàrikaü àbhiõóanto addasaü senàsanaü asucinà makkhitaü. Disvàna,
ànandaü àmantesiü: ‘kiü etaü ànanda, senàsanaü makkhita’nti ‘etarahi
bhante, bhikkhå paõãtàni bhojanàni bhu bhu¤jitvà muññhassatã asampajàna
niddaü okkamanti. Tesaü muññhassatãnaü asampajànànaü niddaü okkamantànaü
supinantena asuci muccati. Tayidaü bhagavà, senàsanaü asucinà makkhita’
nti. Evametaü ànanda, evametaü ànanda, muccati hi ànanda,
muññhassatãnaü asampajànànaü niddaü okkamantànaü supinantena asuci. Ye
te ànanda, bhikkhå upaññhitasatã sampajànà niddaü okkamanti, tesaü asuci
na mucacati. Yepi te ànanda, puthujjanà kàmesu vãtaràgà, tesampi asuci
na muccati. Aññhànametaü ànanda, anavakàso yaü arahato asuci mucceyyà”
ti.
4. “Pa¤cime bhikkhave, àdãnavà muññhassatissa asampajànassa niddaü
okkamato: dukkhaü supati. Dukkhaü pañibujjhati. Pàpakaü supinaü passatã.
Devatà na rakkhanti. Asuci muccati. Ime kho bhikkhave pa¤ca àdãnavà
muññhassatissa asampajànassa niddaü okkamato.
5. “Pa¤cime bhikkhave, ànisaüsà upaññhitasatissa sampajànassa niddaü
okkamato: sukhaü supati. Sukhaü pañibujjhati. Na pàpakaü supinaü
passati. Devatà rakkhanti. Asuci na muccati. Ime kho bhikkhave, pa¤ca
ànisaüsà upaññhitasatissa sampajànassa niddaü okkamato. Anujànàmi
bhikkhave, kàyaguttiyà cãvaraguttiyà senàsanaguttiyà nisãdana” nti.
[BJT Page 724] [\x 724/]
6. Tena kho pana samayena atikhuddakaü nisãdanaü na sabbaü senàsanaü
gopeti1. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, yàva
mahantaü paccattharaõaü àkaïkhati, tàva mahantaü paccattharaõaü kàtu”
nti.
7. Tena kho pana samayena àyasmato ànandassa upajjhàyassa àyasmato
belaññhisãsassa thullakacchàbàdho hoti. Tassa lasikàya cãvaràni kàye
lagganti. Tàni bhikkhu udakena temetvà temetvà apakaóóhanti.
8. Addasà kho bhagavà senàsanacàrikaü àhiõóanto te bhikkhå tàni
cãvaràni udakena temetvà temetvà apakaóóhante disvàna yena te bhikkhå
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te bhikkhå etadavoca: “kiü imassa
bhikkhave, bhikkhuno àbàdho” ti. “Imassa bhante, [PTS Page 296] [\q
296/] àyasmato thullakacchàbàdho lasikàya cãvaràni kàye lagganti. Tàni
mayaü udakena temetvà temetvà apakaóóhàmà” ti.
9. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmi bhikkhave, yassa kaõóu và piëakà và
assàvo và thullakacchu và àbàdho, kaõóupañicchàdi” nti.
10. Atha kho visàkhà migàramàtà mukhapu¤chanacoëakaü àdàya yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü
nisãdi. Ekamantaü nisinnà kho visàkhà migàramàtà bhagavakantaü
etadavoca: “patigaõhàtu me bhante, bhagavà mukhapu¤chanacoëakaü, yaü
mama assa dãgharattaü hitàya sukhàyà” ti. Pañiggahesi bhagavà
mukhapu¤chanacoëakaü, yaü mama assa dãgharattaü hitàya sukhàyà” ti.
Pañiggahesi bhagavà mukhapu¤chanacoëakaü.
11. Atha kho bhagavà visàkhaü migàramàtaraü dhammiyà kathàya
sandassesi. Samàdapesi. Samuttejesi. Sampahaüsesi. Atha kho visàkhà
migàramàtà bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità
sampahaüsità uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà
pakkàmi.
12. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe dhammiü kathaü
katvà bhikkhå àmantesi: “anujànàmà bhikkhave, mukhapu¤chana coëaka” nti.
13. Tena kho pana samayena rojo mallo ayasmato ànandassa sahàyo hoti.
Rojassa mallassa khomapilotikà àyasmato ànandassa hatthe nikkhittà
hoti. âyasmato ca ànandassa khomapilotikàya attho hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave pa¤cahaïgehi samannàgatassa
vissàsaü gahetuü: sandiññho ca hoti, sambhatto, àlapito ca, jãvatã ca,
jànàti ca - gahite me attamano bhavissati” ti. Anujànàmi bhikkhave,
imehi pa¤cahaïgehi samannàgatassa vissàsaü gahetu” nti.
1. “Saügopeti” machasaü.
[BJT Page 726] [\x 726/]
14. Tena kho pana samayena bhikkhånaü paripuõõaü hoti ticãvaraü.
Attho ca hoti parissàvanehipi. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, parikkhàracoëaka” nti.
15. Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “yàni tàni bhagavatà anua¤¤àtàni
ticãvaranti và vassikasàñikàti1 và nisãdananti và paccattharaõanti và
kaõóupañicchàdãti [PTS Page 297] [\q 297/] và mukhapu¤janacoëanti và
parikkhàracoëakanti và, sabbàni tàni adhiññhàtabbàni nu kho? Udàhu
vikappetabbànã?” Ti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, ticãvaraü adhiññhàtuü, na vikappetuü. Vassikasàñikaü vassànaü
catumàsaü adhiññhàtuü, tato paraü vikappetuü. Nisãdanaü adhiññhàtuü na
vikappetuü. Paccattharaõaü adhiññhàtuü, na vikappetuü. Kaõóupañicchàdiü
yàva àbàdhà adhiññhàtuü, tatoparaü vikappetuü, mukhapu¤chanacoëakaü
adhiññhàtuü, na vikappetuü. Parikkhàra coëakaü adhiññhàtuü, na
vikappetu” nti. Atha kho bhikkhånaü etadahosi: “kittakaü pacchimaü nu
kho cãvaraü vikappetabba” nti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, àyàmena aññhaïgulaü sugataïgulena caturaïgulavitthataü
pacchimaü cãvaraü vikappetu” nti.
16. Tena kho pana samayena àyasmato mahàkassapassa paüsukålakato
garuko hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
suttalåkhaü kàtu” nti. Vikaõõo hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü.
“Anujànàmi bhikkhave, vikaõõaü uddharitu” nti. Suttà okirãyanti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, anuvàtaü parihaõóaü
àropetu” nti. Tena kho pana samayena saïghàñiyà pattà lujjanti.
Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, aññhapadakaü kàtu”
nti.
17. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno ticãvare kayiramàne
sabbaü chinnakaü nappahoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, dve chinnakàni, ekaü acchinnaka” nti. Dve chinnakàni ekaü
acchinnakaü nappahoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave dve acchinnakàni. Ekaü chinnaka” nti. Dve acchinnakàni ekaü
chinnakaü nappahoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi
bhikkhave, anvàdhikampi àropetuü. Na ca bhikkhave, sabbaü acchinnakaü
dhàretabbaü. Dhàreyya, àpatti dukkañassà” ti.
18. Tena kho pana samayena a¤¤aratassa bhikkhuno bahuü cãvaraü
uppannaü hoti. So ca taü cãvaraü màtàpitunnaü2 dàtukàmo hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Màtàpitaroti kho3 bhikkhave, vadamàne 4 kiü
vadeyyàma. Anujànàmi [PTS Page 298] [\q 298/] bhikkhave, màtàpitunnaü
dàtuü. Na ca bhikkhave saddhàdeyyaü vinipàtetabbaü. Yo vinipàteyya,
àpatti dukkañassà” ti.
1. “Sàñikàni” ja vi. To vi. 1. “Sàñakàni” a vi.
2. “Màtàpitånaü” machasaü. A vi. To vi.
3. “Màtàpitånaü kho” ti dissate ekaccesu sãhalakkharapotthakesu.
4. “Dadamàne” machasaü. [P T S.] To vi.
4. “Dadamàno ja vi. “Vadamàno” katthaci
[BJT Page 728] [\x 728/]
19. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu andhavane cãvaraü
nikkhipitvà santaruttarena gàmaü piõóàya pàvisi. Coraü taü cãvaraü
avahariüsu. So bhikkhu duccoëo hoti låkhacãvaro. Bhikkhå evamàhaüsu:
“kissa tvaü àvuso, duccoëo låkhacãvaro” ti. Idhàhaü1 àvuso, andhavane
cãvaraü nikkhipitvà santaruttarena gàmaü piõóàya pàvisiü. Corà taü
cãvaraü avahariüsu. Tenàhaü duccoëo låkhacãvaro”ti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Na bhikkhave, santaruttarena gàmo pavisitabbo. Yo paviseyya,
àpatti dukkañassà” ti.
20. Tena kho pana samayena àyasmà ànando asatiyà santaruttarena gàmaü
piõóàya pàvisi. Bhikkhå àyasmantaü ànandaü etadavocuü: “nanu kho àvuso
ànanda, bhagavatà pa¤¤attaü ‘na santaruttarena gàmo pavisitabbo’ ti.
Kissa tvaü àvuso santaruttarena gàmaü paviññho? Ti. “Saccaü àvuso,
bhagavatà pa¤¤attaü ‘na santaruttarena gàmo pavisitabbo’ ti. Api càhaü
asatiyà paviññho” ti.
21. Bhagavato etamatthaü àrocesuü “pa¤cime bhikkhave, paccayà
saïghàñiyà nikkhepàya: gilàno và hoti. Vassikasaïketaü và hoti.
Nadipàragataü2 và hoti. Aggaëaguttivihàro và hoti. Atthatakañhinaü và
hoti. Ime kho bhikkhave, pa¤ca paccayà saïghàñiyà nikkhepàya.
22. “Pa¤cime bhikkhave, paccayà uttaràsaïghassa nikkhepàya: gilàno và
hoti. Vassikasaïketaü và hoti. Nadãpàragataü và hoti. Aggaëaguttivihàro
và hoti. Atthatakañhinaü và hoti. Ime kho bhikkhave, pa¤ca paccayà
uttaràsaïghassa nikkhepàya.
23. “Pa¤cime bhikkhave, paccayà antaràvàsakassa nikkhepàya: gilàno và
hoti. Vassikasaïketaü và hoti. Nadãpàragataü và hoti. Aggaëaguttivihàro
và hoti. Atthatakañhinaü và hoti. Ime kho bhikkhave, pa¤ca paccayà
antaràvàsakassa nikkhepàya.
24. “Pa¤cime bhikkhave, paccayà vassikasàñikàya nikkhepàya: gilàno và
hoti. Nissãmagataü3 và hoti. Nadãpàragataü và hoti. Aggaëagutti vihàro
và hoti. Vassikasàñikà akatà và hoti vippakatà và. Ime kho bhikkhave,
pa¤ca paccayà vassikasàñikàya nikkhepàyà”ti.
25. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu eko vassaü vasi. Tattha
manussà “saïghassa demà”ti cãvaràni adaüsu. Atha kho tassa bhikkhuno
etadahosi: “bhagavatà pa¤¤attaü catuvaggo pacchimo saïghoti. Aha¤camhi
ekako. Ime ca [PTS Page 299] [\q 299/] manussà saïghassa demà’ ti
cãvaràni adaüsu. Yannånàhaü imàni saïghikàni cãvaràni sàvatthiü hareyya”
nti. Atha kho so bhikkhu tàni cãvaràni àdàya sàvatthiü gantvà bhagavato
etamatthaü àrocesi. “Tuyheva bhikkhu, tàni cãvaràni yàva kañhinassa
ubabhàràyà” ti.
1. “Sohanti katthaci” 2. “Nadãpàraü gantuü và” machasaü. [P T S.]
3. “Nissãmaü gantuü” machasaü. [P T S.]
[BJT Page 730] [\x 730/]
26. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu ekako vassaü vasati. Tattha manussà
’saïghassa demà’ ti cãvaràni denti. Anujànàmi bhikkhave, tasseva tàni
cãvaràni yàva kañhinassa ubbhàràyà” ti.
27. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu utukàlaü eko vasi. Tattha
manussà “saïghassa demà” ti cãvaràni adaüsu. Atha kho tassa bhikkhuno
etadahosi: “bhagavatà pa¤¤attaü ‘catuvaggo pacchimo saïgho’ ti.
Aha¤camhi ekako. Ime ca manussà ’saïghassa demà’ ti cãvaràni adaüsu.
Yannånàhaü imàni saïghikàni cãvaràni sàvatthiü hareyya” nti. Atha kho so
bhikkhu tàni cãvaràni àdàya sàvatthiü gantvà bhikkhånaü etamatthaü
àrocesi. Bhikkhå bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave,
sammukhãbhåtena saïghena bhàjetuü. “
28. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu utukàlaü ekako vasati. Tattha
manussà ’saïghassa demà’ti cãvaràni denti. Anujànàmi bhikkhave, tena
bhikkhunà tàni cãvaràni ‘adhiññhàtuü mayhaü imàni cãvarànã’ti. Tassa ce
bhikkhave, bhikkhuno taü cãvaraü anadhiññhite a¤¤o bhikkhu àgacchati,
samako dàtabbo bhàgo. Tehi ce bhikkhave, bhikkhåhi taü cãvaraü
bhàjiyamàne apàtite kuse a¤¤e bhikkhu àgacchati, samako dàtabbo bhàgo.
Tehi ce bhikkhave, bhikkhåhi taü cãvaraü bhàjiyamàne pàtite kuse a¤¤e
bhikkhu àgacchati, na akàmà dàtabbo bhàgo” ti.
29. Tena kho pana samayena dve bhàtukà1 therà àyasmà ca isidàso
àyasmà ca isibhaddo sàvatthiyaü vassaü vutthà a¤¤ataraü gàmakàvàsaü
agamaüsu. Manussà “cirassàpi therà àgatà”ti sacãvaràni bhattàni akaüsu
2. âvàsikà bhikkhå there pucchiüsu: “imàni bhante saïghikàni cãvaràni
there àgamma uppannàni. Sàdiyissanti therà bhàga” nti. Therà evamàhaüsu:
“yathà kho mayaü àvuso bhagavatà dhammaü desitaü àjànàma,
tumhàkaüyevetàni3 cãvaràni yàva kañhinassa ubbhàràyà”ti.
30. Tena kho pana samayena tayo bhikkhå ràjagahe vassaü vasanti.
Tattha manussà “saïghassa demà” ti cãvaràni denti. Atha kho tesaü
bhikkhånaü etadahosi: “bhagavatà [PTS Page 300] [\q 300/] pa¤¤attaü
‘catuvaggo pacchimo saïgho’ti. Maya¤camha tayo janà. Ime ca manussà
’saïghassa demà’ti cãvaràni denti. Kathannu kho amhe hi pañipajjitabba”
nti.
31. Tena kho pana samayena sambahulà therà àyasmà ca nãlavàsã, àyasmà
ca sàõavàsã, àyasmà ca gopako, àyasmà ca bhagu, àyasmà ca eëikasandàno
pàñaliputte viharanti kukkuñàràme. Atha kho te bhikkhå pàñaliputtaü
gantvà there pucchiüsu. Therà evamàhaüsu: “yathà kho mayaü àvuso,
bhagavatà dhammaü desitaü àjànàma, tumaühàkaü yeva tàni cãvaràni yàva
kañhinassa ubabhàràyà”ti.
1. “Bhàtikà” machasaü. 2. “Adaüsu” machasaü [P T S. 3.] “Tumhàkaü yeva tàni” machasaü [P T S]
[BJT Page 732] [\x 732/]
32. Tena kho pana samayena àyasmà upanando sakyaputto sàvatthiyaü
vassaü vuttho a¤¤ataraü gàmakàvàsaü agamàsi. Tattha bhikkhå 1 cãvaraü
bhàjetukàmà sannipatiüsu. Te evamàhaüsu: “imàni kho àvuso saïghikàni
cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi bhàga? Nti. “âmàvuso sàdiyissàmã”
ti. Tato cãvarabhàgaü gahetvà a¤¤aü àvàsaü agamàsi. Tatthapi bhikkhå
cãvaraü bhàjetukàmà sannipatiüsu. Tepi evamàhaüsu: “imàni kho àvuso
saïghikàni cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi bhàga nti? “âmàvuso
sàdiyissàmã’ ti tatopi cãvarabhàgaü gahetvà a¤¤aü àvàsaü agamàsi.
Tatthapi bhikkhå cãvaraü bhàjetukàmà sannipatiüsu. Tepi evamàhaüsu:
“imàni kho àvuso saïghikàni cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi
bhàganti?” “âmàvuso sàdiyissàmã” ti tatopi cãvarabhàgaü gahetvà mahantaü
cãvarabhaõóiyaü 2 àdàya punadeva sàvatthiü paccàga¤chi.
33. Bhikkhå evamàhaüsu: “mahàpu¤¤esi tvaü àvuso upananda, bahuü te
cãvaraü uppannanti. ” “Kuto me àvuso pu¤¤aü? Idhàhaü àvuso sàvatthiyaü
vassaü vuttho a¤¤ataraü gàmakàvàsaü agamàsiü. Tattha bhikkhå cãvaraü
bhàjetukàmà sannipatiüsu. Te maü3 evamàhaüsu: ‘imàni kho àvuso
saïghikàni cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi bhàga nti. ‘ ‘âmàvuso
sàdiyissàmã’ ti tato cãvarabhàgaü gahetvà a¤¤aü àvàsaü agamàsiü.
Tatthapi bhikkhå cãvaraü bhàjetukàmà sananipatiüsu. Temi maü evamàhaüsu:
‘imàni kho àvuso saïghikàni cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi
bhàganti. ‘ ‘âmàvuso sàdiyissàmã” ti tatopi cãvarabhàgaü gahetvà a¤¤aü
[PTS Page 301] [\q 301/] àvàsaü agamàsiü. Tatthapi bhikkhå cãvaraü
bhàjetukàmà sannipatiüsu. Tepi maü evamàhaüsu: ‘imàni kho àvuso
saïghikàni cãvaràni bhàjiyissanti. Sàdiyissasi bhàganti. ‘ ‘âmàvuso
sàdiyissàmã’ ti tatopi cãvarabhàgaü aggahesiü. Evaü me bahuü cãvaraü
uppanna” nti.
34. “Kiü pana tvaü àvuso upananda, a¤¤atra vassaü vuttho a¤¤atra
cãvarabhàgaü sàdiyã”ti 4 “evamàvuso”ti. Ye te bhikkhå appicchà santuññhà
lajjino kukkuccakà sikkhàkàmà, te ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti:
“kathaü hi nàma àyasmà upanando sakyaputto a¤¤atra vassaü vuttho a¤¤atra
cãvarabhàgaü sàdiyissatã” ti.
35. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Saccaü kira tvaü upananda,
a¤¤atra vassaü vuttho a¤¤atra cãvarabhàgaü sàdiyã” ti. “Saccaü bhagavà”.
Vigarahi buddho bhagavà: “kathaü hi nàma tvaü moghapurisa, a¤¤atra
vassaü vuttho a¤¤atra cãvarabhàgaü sàdiyissasi, netaü moghapurisa,
appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü
kathaü katvà bhikkhå àmantesi: na bhikkhave a¤¤atra vassaü vutthena
a¤¤atra cãvarabhàgo sàdiyitabbo. Yo sàdiyeyya àpatti dukkañassà” ti.
36. Tena kho pana samayena àyasmà upanando sakyaputto eko dvãsu
àvàsesu vassaü vasi “evaü me bahuü cãvaraü uppajjissatã” ti. Atha kho
tesaü bhikkhånaü etadahosi: “kathannu kho àyasmato upanandassa
sakyaputtasasa cãvarapañiviüso dàtabbo” ti. Bhagavato etamatthaü
àrocesuü. “Detha bhikkhave, moghapurisassa ekàdhippàyaü. “
1. “Tattha ca bhikkhå” machasaü. 2. “Bhaõóikaü” machasaü. [P T S.]
3. “Tepimaü [P T S.] A vi. Ja vi. To vi.
4. “Sàdiyissati” to vi. Ma nu pa. Ja vi.
[BJT Page 734] [\x 734/]
37. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu eko dvãsu àvàsesu vassaü vasati
‘evaü me bahuü cãvaraü uppajjissatã’ ti. Sace amutra upaóóhaü vasati,
amutra upaóóhaü vasati, amutra upaóóho, amutra upaóóho cãvarapañiviüso
dàtabbo. Yattha và pana bahutaraü vasati, tato cãvarapañiviüso
dàtabbo”ti.
38. Tena kho pana samayena a¤¤atarassa bhikkhuno kucchivikàràbàdho
hoti. So sake muttakarãse paëipanno seti. Atha kho bhagavà àyasmatà
ànandena pacchàsamaõena senàsanacàrikaü àhiõóanto yena tassa bhikkhuno
vihàro tenupasaïkami.
39. Addasà kho bhagavà taü bhikkhuü sake muttakarãse paëipannaü
semànaü1. Disvàna yena so bhikkhu tenupasaïkami. Upasaïkamitvà taü
bhikkhuü etadavoca: “kiü te bhikkhu, àbàdho” ti. “Kucchivikàro me
bhagavà” ti. “Atthi pana te bhikkhu, upaññhàko” ti. “Natthi bhagavà” ti.
[PTS Page 302] [\q 302/] “kissaü taü bhikkhå na upaññhentã” ti 2. “Ahaü
kho bhante bhikkhånaü akàrako. Tena maü bhikkhå na upaññhentã” ti.
40. Atha kho bhagavà àyasmantaü ànandaü àmantesi: “gacchànanda,
udakaü àhara. Imaü bhikkhuü nahàpessàmà” ti. “Evaü bhante” ti kho àyasmà
ànando bhagavato pañissutvà udakaü àhari. Bhagavà udakaü àsi¤ci. âyasmà
ànando paridhovi. Bhagavà sãsato aggahesi. âyasmà ànando pàdato.
Uccàretvà ma¤cake nipàtesuü.
41. Atha kho bhagavà etasmiü nidàne etasmiü pakaraõe bhikkhusaïghaü
sannipàtàpetvà bhikkhå pañipucchi: “atthi bhikkhave, amukasmiü vihàre
bhikkhu gilàno” ti. “Atthi bhagavà”ti. “Kiü tassa bhikkhave, bhikkhuno
àbàdho” ti. Tassa bhante àyasmato kucchivikàràbàdho” ti. “Atthi pana
bhikkhave, tassa bhikkhuno upaññhàko”ti. “Natthi bhagavà” ti. “Kissaü
taü bhikkhå na upaññhentã” ti. “Eso bhante, bhikkhå bhikkhånaü akàrako.
Tena taü bhikkhå na upaññhentã” ti.
42. “Natthi vo bhikkhave, màtà, natthi pità, ye vo upañañhaheyyuü.
Tumhe ce bhikkhave, a¤¤ama¤¤aü na upaññhahissatha, atha ko carahi
upaññhahissati. Yo bhikkhave, maü upaññhaheyya, so gilànaü upaññhaheyya.
Sace upajjhàyo hoti, upajjhàyena yàvajãvaü upaññhàtabbo. Vuññhànamassa
àgametabbaü. Sace àcariyo hoti, àcariyena yàvajãvaü upaññhàtabbo.
Vuññhànamassa àgametabbaü. Sace saddhivihàriko hoti, saddhivihàrikena
yàvajãvaü upaññhàtabbo. Vuññhànamassa àgametabbaü. Sace antevàsiko hoti,
antevàsikena yàvajãvaü upaññhàtabbo. Vuññhànamassa
âgametabbaü. Sace samànupajjhàyako hoti, samànupajjhàyakena yàvajãvaü
upaññhàtabbo. Vuññhànamassa àgametabbaü. Sace samànàcariyako hoti,
samànàcariyakena yàvajãvaü upaññhàtabbo. Vuññhànamassa àgametabbaü. Sace
na hoti upajjhàyo và àcariyo và saddhivihàriko và antevàsiko và
samànupajjhàyako và samànàcariyako và, saïghena upaññhàtabbo. No ce
upaññhaheyya, àpatti dukkañassa.
1. “Sayamànaü” machasaü [P T S 2.] “Upaññhahanti” machasaü.
[BJT Page 736] [\x 736/]
43. “Pa¤cahi bhikkhave, aïgehi samannàgato gilàno dåpaññho hoti:
asappàyakàrã hoti, sappàye mattaü na jànàti, bhesajjaü na pañisevitaü
hoti, atthakàmassa gilànupaññhàkassa yathàbhåtaü àbàdhaü nàvãkattà hoti
abhikkamantaü và abhikkamatã ti pañikkamantaü và pañikkamatã ti ñhitaü
và ñhitoti, uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü dukkhànaü tippànaü1
kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõaharànaü anadhivàsakajàtiko
hoti, imehi kho bhikkhave, pa¤cahaïgehi samannàgato gilàno dåpaññho
hoti.
44. “Pa¤cahi [PTS Page 303] [\q 303/] bhikkhave, aïgehi samannàgato
gilàno såpaññho hoti: sappàyakàrã hoti, sappàye mattaü jànàti, bhesajjaü
pañisevità hoti, atthakàmassa gilànupaññhàkassa yathàbhåtaü àbàdhaü
àcãkattà hoti abhikkamantaü và abhikkamatãti pañikkamantaü và
pañikkamatãti ñhitaü và ñhito’ ti, uppannànaü sàrãrikànaü vedanànaü
dukkhànaü tippànaü kharànaü kañukànaü asàtànaü amanàpànaü pàõaharànaü
adhivàsakajàtiko hoti, imehi kho bhikkhave, pa¤cahaïgehi samannàgato
gilàno såpaññho hoti.
45. “Pa¤cahi bhikkhave, aïgehi samannàgato gilànupaññhàkenà nàlaü
gilànaü upaññhàtuü: na pañibalo hoti bhesajjaü saüvidhàtuü,
sappàyasappàyaü na jànàti asappàyaü upanàmeti sappàyaü apanàmeti,
àmisantaro gilànaü upaññhàti no mettacitto, jegucchi hoti uccàraü và
passàvaü và kheëaü và vantaü và nãhàtuü, na pañibalo hoti gilànaü kàlena
kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetuü samuttejetuü
sampahaüsetuü, imehi kho bhikkhave, pa¤cahaïgehi samannàgato
gilànupaññhàko nàlaü gilànaü upaññhàtuü.
46. “Pa¤cahi bhikkhave, aïgehi samannàgato gilànupaññhàko alaü
gilànaü upaññhàtuü: pañibalo hoti bhesajjaü saüvidhàtuü, sappàyàsappàyaü
jànàti asappàyaü apanàmeti sappàyaü apanàmeti sappàyaü upanàmeti,
mettacitto gilànaü upaññhàti no àmisantaro, ajegucchi hoti uccàraü và
passàvaü và kheëaü và vantaü và nãhàtuü, pañibalo hoti gilànaü kàlena
kàlaü dhammiyà kathàya sandassetuü samàdapetu samuttejetuü sampahaüsetu,
imehi kho bhikkhave, pa¤cahaïgegahi samannàgato gilànupaññhako alaü
gilànaü upaññhàtu” nti.
47. Tena kho pana samayena dve bhikkhå kosalesu janapadesu
addhànamaggapañipannà honti. Te a¤¤ataraü àvàsaü upagacchiüsu. Tattha
a¤¤ataro bhikkhu gilàno hoti. Atha kho tesaü bhikkhånaü etadahosi:
“bhagavatà kho àvuso gilànupaññhànaü vaõõitaü. Handa mayaü àvuso imaü
bhikkhuü upaññhemà” ti 2 te taü upaññhahiüsu. So tehi upaññhiyamàno3
kàlamakàsi.
1. “Tibbànaü” machasaü. [P T S.] To vi. Ma nu pa.
2. “Upaññhahemàti” machasaü. 3. “Upaññhahiyamàno” ma cha saü. [P T S.]
[BJT Page 738] [\x 738/]
48. Atha kho te bhikkhå tassa bhikkhuno pattacãvaraü àdàya sàvatthiü
gantvà bhagavato etamatthaü àrocesuü. Bhikkhussa bhikkhave, kàlakate
saïgho sàmi pattacãvare. Api ca gilànupaññhàkà bahukàrà. Anujànàmi
bhikkhave saïghena ticãvaraü [PTS Page 304] [\q 304/] ca pattaü ca
gilànupaññhakànaü dàtuü.
49. “Eva¤ca pana bhikkhave, dàtabbaü: tena gilànupaññhàkena bhikkhunà
saïghaü upasaïkamitvà evamassa vacanãyo: ‘itthannàmo bhante bhikkhu
kàlakato. Idaü tassa ticãvaraü ca patto cà’ ti. Vyattena bhikkhunà
pañibalena saïgho ¤àpetabbo: “suõàtu me bhante saïgho. Itthannàmo
bhikkhu kàlakato. Idaü tassa ticãvara¤ca patto ca. Yadi saïghassa
pattakallaü, saïgho imaü ticãvara¤ca patta¤ca gilànupaññhàkànaü dadeyya.
Esà ¤atti. Suõàtu me bhante saïgho. Itthannàmo bhikkhu kàlakato. Idaü
tassa ticãvara¤ca patto ca. Saïgho imaü ticãvara¤ca patta¤ca
gilànupaññhàkànaü deti. Yassàyasmato khamati imassa ticãvarassa ca
pattassa ca gilànupaññhàkànaü dànaü, so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so
bhàseyya. Dinnaü idaü saïghena ticãvara¤ca patto ca gilànupaññhàkànaü.
Khamati saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü dhàrayàmã” ti.
50. Tena kho pana samayena a¤¤ataro sàmaõero kàlakato hoti. Bhagavato
etamatthaü àrocesuü. “Sàmaõerassa bhikkhave, kàlakate saïgho sàmi
pattacãvare. Api ca gilànupaññhàkà bahukàrà. Anujànàmi bhikkhave,
saïghena cãvara¤ca pattaü ca gilànupaññhàkànaü dàtuü. “
51. “Eva¤ca pana bhikkhave, dàtabbaü: tena gilànupaññhàkena bhikkhunà
saïghaü upasaïkamitvà evamassa vacanãyo: ‘itthannàmo bhante, sàmaõero
kàlakato. Idaü tassa cãvara¤ca patto cà’ ti. Byattena bhikkhunà
pañibalena saïgho ¤àpetabbo: ’suõàtu me bhante saïgho. Itthannàmo
sàmaõero kàlakato. Idaü tassa cãvara¤ca patto ca. Yadi saïghassa
pattakallaü, saïgho imaü cãvara¤ca patta¤ca gilànupaññhakànaü dadeyya.
Esà ¤atti. Suõàtu me bhante saïgho. Itthannàmo sàmaõero kàlakato. Idaü
tassa cãvara¤ca patto ca. Saïgho imaü cãvara¤ca patta¤ca
gilànupaññhàkànaü deti. Yassàyasmato khamati imassa cãvarassa ca
pattassa ca gilànupaññhàkànaü dànaü, so tuõhassa. Yassa nakkhamati, so
bhàseyya. Dinnaü idaü saïghena cãvara¤ca patto ca gilànupaññhàkànaü.
Khamati saïghassa. Tasmà tuõhã. Evametaü dhàrayàmã” ti.
52. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu ca sàmaõero ca gilànaü
upaññhahiüsu. So tehi upaññhiyamàno kàlamakàsi. Atha kho tassa
gilànupaññhàkassa bhikkhuno etadahosi: [PTS Page 305] [\q 305/]
“kathannu kho gilànupaññhàkassa sàmaõerassa cãvarapañiviüso dàtabbo” ti:
bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Anujànàmi bhikkhave, gilànupaññhàkassa
sàmaõerassa samakaü pañiviüsaü dàtu” nti.
[BJT Page 740] [\x 740/]
53. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu bahubhaõóo bahuparikkhàro
kàlakato hoti. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Bhikkhussa bhikkhave,
kàlakate saïgho sàmi pattacãvare. Api ca gilànupaññhàkà bahukàrà.
Anujànàmi bhikkhave, saïghena ticãvara¤ca patta¤ca gilànupaññhàkànaü
dàtuü. Yaü tattha lahubhaõóaü lahuparikkhàraü, taü sammukhãbhåtena
saïghena bhàjetuü. Yaü tattha garubhaõóaü garuparikkhàraü, taü
àgatànàgatassa càtuddisassa saïghassa avissajjikaü avebhaïgika” nti.
54. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu naggo hutvà yena bhagavà
tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà bhante
anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante naggiyaü
anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà1 sallekhàya dhutattàya 2
pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu bhante, bhagavà
bhikkhånaü naggiyaü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho bhagavà:
“ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü. Assàmaõakaü.
Akappiyaü. Akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa, naggiyaü
titthiyasamàdànaü samàdiyissasi?. Netaü moghapurisa, appasannànaü và
pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, naggiyaü titthiyasamàdànaü
samàdiyitabbaü. Yo samàdiyeyya, àpatti thullaccayassà”ti.
55. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu kusacãraü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante, kusacãraü
anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya dhutattàya
pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu [PTS Page 306]
[\q 306/] bhante, bhagavà bhikkhånaü kusacãraü anujànàtå” ti. Vigarahi
buddho bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü.
Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa,
kusacãraü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü và
pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, kusacãraü titthiyadhajaü dhàretabbaü.
Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà” ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu vàkacãraü nivàsetvà yena
bhagava tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante, vàkavãraü
anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya dhutattàya
pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu bhante, bhagavà
bhikkhånaü vàkacãraü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho bhagavà:
“ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü. Assàmaõakaü.
Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa, vàkacãraü
titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü và pasàdàya
pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå
àmantesi: “na bhikkhave, vàkacãraü titthiyadhajaü dhàretabbaü. Yo
dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti. Tena kho pana samayena a¤¤ataro
bhikkhu valakacãraü nivàsetvà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà
bhagavantaü etadavoca: “bhagavà bhante anekapariyàyena appicchassa
santuññhassa sallekhassa dhutassa pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa
vaõõavàdã. Idaü bhante, phalakavãraü anekapariyàyena appicchatàya
santuññhiyà sallekhàya dhutattàya pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya
saüvattati. Sàdhu bhante, bhagavà bhikkhånaü phalakacãraü anujànàtå”ti.
Vigarahi buddho bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü.
Appatiråpaü. Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü
moghapurisa, phalakacãraü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa,
appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü
kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, phalakacãraü
titthiyadhajaü dhàretabbaü. Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu kesakambalaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante,
kesakambalaü anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya
dhutattàya pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu
bhante, bhagavà bhikkhånaü kesakakambalaü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho
bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü.
Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa,
kesakambalaü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü
và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, kesakambalaü titthiyadhajaü
dhàretabbaü. Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu vàlakambalaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante,
vàlakambalaü anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya
dhutattàya pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu
bhante, bhagavà bhikkhånaü vàlakambalaü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho
bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü.
Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa,
vàlakambalaü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü
và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, vàlakambalaü titthiyadhajaü
dhàretabbaü. Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu ulåkapakkhaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante,
ulåkapakkhaü anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya
dhutattàya pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu
bhante, bhagavà bhikkhånaü ulåkapakkhaü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho
bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü.
Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa,
ulåkapakkhaü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü
và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, ulåkapakkhaü titthiyadhajaü
dhàretabbaü. Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu ajinakkhipaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Idaü bhante,
ajinakkhipaü anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya
dhutattàya pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu
bhante, bhagavà bhikkhånaü jinakkhipaü anujànàtå”ti. Vigarahi buddho
bhagavà: “ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü.
Assàmaõakaü. Akappiyaü akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa,
ajinakkhipaü titthiyadhajaü dhàressasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü
và pasàdàya pasannànaü và bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà
bhikkhå àmantesi: “na bhikkhave, ajinakkhipaü titthiyadhajaü
dhàretabbaü. Yo dhàreyya, àpatti thullaccayassà”ti. 1. “Santuññhitàya”
ma cha saü. 2. “Dhutatàya” machasaü.
[BJT Page 742] [\x 742/]
56. Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu akkanàëaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante, anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Ayaü bhante akkanàëo
anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya dhutattàya
pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu bhante, bhagavà
bhikkhånaü akkanàëaü anujànàtå” ti. Vigarahi buddho bhagavà
“ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü. Assàmaõakaü.
Akappiyaü. Akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa akkanàëaü
nivàsessasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và
bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na
bhikkhave, akkanàëo nivàsetabbo. Yo nivàseyya, àpatti dukkañassà” ti.
Tena kho pana samayena a¤¤ataro bhikkhu potthakaü nivàsetvà yena
bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca: “bhagavà
bhante, anekapariyàyena appicchassa santuññhassa sallekhassa dhutassa
pàsàdikassa apacayassa viriyàrambhassa vaõõavàdã. Ayaü bhante potthako
anekapariyàyena appicchatàya santuññhiyà sallekhàya dhutattàya
pàsàdikatàya apacayàya viriyàrambhàya saüvattati. Sàdhu bhante, bhagavà
bhikkhånaü potthakaü anujànàtå” ti. Vigarahi buddho bhagavà
“ananucchaviyaü moghapurisa, ananulomikaü. Appatiråpaü. Assàmaõakaü.
Akappiyaü. Akaraõãyaü. Kathaü hi nàma tvaü moghapurisa potthakaü
nivàsessasi. Netaü moghapurisa, appasannànaü và pasàdàya pasannànaü và
bhiyyobhàvàya vigarahitvà dhammiü kathaü katvà bhikkhå àmantesi: “na
bhikkhave, potthako nivàsetabbo. Yo nivàseyya, àpatti dukkañassà” ti.
57. Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbanãlakàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà sabbanãlakàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbapãtakàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà sabba pãtakàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino”ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbalohitakàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà sabba lohitakàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi
gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbama¤jeññhikàni
cãvaràni dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi
samaõà sakyaputtiyà sabbama¤jeññhikàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi
gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbakaõhàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà sabbakaõahàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå sabbamahàraïgarattàni
cãvaràni dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi
samaõà sakyaputtiyà sabbamahàraïgarattàni cãvaràni dhàressanti,
seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu sabbamahànàmarattàni
cãvaràni dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi
nàma samaõà sakyaputtiyà sabbamahànàmarattàni cãvaràni dhàressanti,
seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå acchinnadasàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi samaõà
sakyaputtiyà acchinnadasàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu dãghadasàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyà dãghadasàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå pupphadasàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi samaõà
sakyaputtiyà pupphadasàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu phaõadasàni cãvaràni
dhàrenti. Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma
samaõà sakyaputtiyàvaõadasàni cãvaràni dhàressanti, seyyathàpi gihã
kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå ka¤cukaü dhàrenti. Manussà
ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi samaõà sakyaputtiyà
ka¤cukaü dhàressanti, seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhu tirãñakaü dhàrenti.
Manussà ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi nàma samaõà
sakyaputtiyà tirãñakaü dhàressanti, seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti.
Tena kho pana samayena chabbaggiyà bhikkhå veñhanaü dhàrenti. Manussà
ujjhàyanti. Khãyanti. Vipàcenti: “kathaü hi samaõà sakyaputtiyà
veñhanaü dhàressanti, seyyathàpi gihã kàmabhogino” ti.
58. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Na bhikkhave sabbanãlakàni
cãvaràni dhàretabbàni. Na sabba pãtakàni cãvaràni dhàretabbàni. Na
sabbalohitakàni cãvaràni dhàretabbàni. Na sabbama¤jeññhakàni cãvaràni
dhàretabbàni. Na sabbakaõhàni cãvaràni dhàretabbàni. Na
sabbamahàraïgarattani cãvaràni dhàretabbàni. Na sabbamahànàmarattàni
cãvaràni dhàretabbàni. Na acchinnadasàni cãvaràni dhàretabbàni. Na
dãghadasàni cãvaràni dhàretabbàni. Na pupphadasàni cãvaràni
dhàretabbàni. Na phaõadasàni cãvaràni dhàretabbàni. Na ka¤cukaü
dhàretabbaü. Na tirãñakaü dhàretabbaü. Na veñhanaü dhàretabbaü. Yo
dhàreyya, àpatti dukkañassà” ti.
59. Tena kho pana samayena vassaü vutthà bhikkhu anuppanne [PTS Page
307] [\q 307/] cãvare pakkamantipi. Vibbhamantipi. Kàlampi karonti.
Sàmaõeràpi pañijànànti. Sikkhaü paccakkhàtakàpi pañijànanti.
Antimavatthuü ajjhàpannakàpi pañijànanti. Ummattakàpi pañijànanti.
Khittacittàpi pañijànanti. Vedanaññàpi pañijànanti. âpattiyà adassane
ukkhittakàpi pañijànanti. âpattiyà appañikamme ukkhittakàpi pañijànanti.
Pàpikàya diññhiyà appañinissagge ukkhittakàpi pañijànanti. Paõóakàpi
pañijànanti. Theyyasaüvàsakàpi pañijànanti. Titthiyapakkantakàpi
pañijànanti. Tiracchànagatàpi pañijànanti. Màtughàtakàpi pañijànanti.
Pitughàtakàpi pañijànanti. Arahantaghàtakàpi pañijànanti.
Bhikkhunãdåsakàpi pañijànanti. Saïghabhedakàpi pañijànanti.
Lohituppàdakàpi pañijànanti. Ubhatobya¤janakàpi pañijànanti.
60. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Idha pana bhikkhave, vassaü
vuttho bhikkhu anuppanne cãvare pakkamati, sante patiråpe gàhake
dàtabbaü.
61. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu anuppanne cãvare
vibbhamati, kàlaü karoti, sàmaõero pañijànàti, sikkhaü paccakkhàtako
pañijànàti, antimavatthuü ajjhàpannako pañijànàti, saïgho sàmi. 62.
“Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu anuppanne cãvare ummattako
pañijànàti, khittacitto pañijànàti, vedanañño pañijànàti, àpattiyà
adassane ukkhittako pañijànàti, àpattiyà appañikamme ukkhittako
pañijànàti, pàpikàya diññhiyà appañinissagge ukkhittako pañijànàti,
sante patiråpe gàhake dàtabbaü.
63. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu anuppanne cãvare
paõóako pañijànàti, theyyasaüvàsako pañijànàti, titthiyapakkantako
pañijànàti, tiracchànagato pañijànàti, màtughàtako pañijànàti,
pitughàtako pañijànàti, arahantaghàtako pañijànàti, bhikkhunãdåsako
pañijànàti, saïghabhedako pañijànàti, lohituppàdako pañijànàti,
ubhatobya¤janako pañijànàti, saïgho sàmi.
64. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu uppanne cãvare abhàjite pakkamati, sante patiråpe gàhake dàtabbaü.
65. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu uppanne cãvare
abhàjite vibbhamati, kàlaü karoti, sàmaõero pañijànàti, sikkhaü
paccakkhàtako pañijànàti, antimavatthuü ajjhàpannako pañijànàti, saïgho
sàmi.
66. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu uppanne cãvare
abhàjite ummattako pañijànàti, khittacitto pañijànàti, vedanañño
pañijànàti, àpattiyà adassane ukkhittako pañijànàti, àpattiyà
appañikamme ukkhittako pañijànàti, pàpikàya diññhiyà appañinissagge
ukkhittako pañijànàti, sante patiråpe gàhake dàtabbaü.
67. “Idha pana bhikkhave, vassaü vuttho bhikkhu uppanne cãvare
abhàjite paõóako pañijànàti, theyyasaüvàsako pañijànàti,
titthiyapakkantako pañijànàti, tiracchànagato pañijànàti, màtughàtako
pañijànàti, pitughàtako pañijànàti, arahantaghàtako pañijànàti,
bhikkhunãdåsako pañijànàti, saïghabhedako pañijànàti, lohituppàdako
pañijànàti, ubhatobya¤janako pañijànàti, saïgho sàmi. “
[BJT Page 746] [\x 746/]
68. “Idha pana bhikkhave, vassaü vutthànaü bhikkhånaü anuppanne
cãvare saïgho bhijjati, tattha manussà ekasmiü pakkhe udakaü denti,
ekasmiü pakkhe cãvaraü denti ’saïghassa demà’ ti, saïghessevetaü.
69. “Idha pana bhikkhave, vassaü vutthànaü bhikkhånaü anuppanne
cãvare saïgho bhijjati, tattha manussà ekasmiü pakkhe udakaü denti,
tasmiü yeva pakkhe cãvaraü denti [PTS Page 308 [\q 308/] ‘]saïghassa
demà’ ti, saïghassecetaü.
70. “Idha pana bhikkhakeva, vassaü vutthànaü bhikkhånaü anuppanne
cãvare saïgho bhijjati, tattha manussà ekasmiü pakkhe udakaü denti,
ekasmiü pakkhe cãvaraü denti ‘pakkhassa demà’ti, pakkhassevetaü.
71. “Idha pana bhikkhave, vassaü vutthànaü bhikkhånaü anuppanne
cãvare saïgho bhijjati, tattha manussà ekasmiü pakkhe udakaü denti,
tasmiü yeva pakkhe cãvaraü denti ‘pakkhassa demà’ ti, pakkhassevetaü.
72. “Idha pana bhikkhave, vassaü vutthànaü bhikkhånaü uppanne cãvare abhàjite saïgho bhijjati, sabbesaü samakaü bhàjetabba” nti.
73. Tena kho pana samayena àyasmà revato a¤¤atarassa bhikkhuno hatthe
àyasmato sàriputtassa cãvaraü pàhesi: “imaü cãvaraü therassa dehã”ti.
Atha kho so bhikkhu antaràmagge àyasmato revatassa vissàsà taü cãvaraü
aggahesi. Atha kho àyasmà revato àyasmatà sàriputtena samàgantvà pucchi:
“ahaü bhante, therassa cãvara pàhesiü. Sampattaü taü cãvaraü”nti.
“Nàhantaü àvuso cãvaraü passàmã”ti. Atha kho àyasmà revato taü bhikkhuü
etadavoca: “ahaü àvuso àyasmato hatthe therassa cãvaraü pàhesiü.
Kahantaü cãvara” nti. “Ahambhante, àyasmato vissàsà taü cãvaraü
aggahesi” nti.
74. Bhagavato etamatthaü àrocesuü. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu
bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti: ‘imaü cãvaraü itthannàmassa dehã’ti.
So antaràmagge yo pahiõàti, tassa vissàsà gaõhàti, suggahãtaü. Yassa
pahãyati, tassa vissàsà gaõhàti, duggahãtaü.
75. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahãõàti:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dehã”ti. So antaràmagge yassa pahãyati,
tassa vissàsà gaõhàti, duggahãtaü. Yo pahiõàti, tassa vissàsà gaõhàti,
suggahãtaü.
[BJT Page 748] [\x 748/]
76. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahãõàti:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dehã’ti. So antaràmagge suõàti: ‘yo
pahiõàti, so kàlakato’ti, tassa matakacãvaraü adhiññhàti, svàdhiññhitaü.
Yassa pahãyati, tassa vissàsà gaõhàti, duggahãtaü.
77. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti:
imaü cãvaraü itthannàmassa dehã’ti. So antaràmagge suõàti: ‘yassa
pahãyati, so kàlakato’ti, tassa matakacãvaraü adhiññhàti dvàdhiññhitaü.
Yo pahiõàti, tassa vissàsà gaõhàti, suggahãtaü.
78. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõati:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dehã’ti. [PTS Page 309] [\q 309/] so
antaràmagge suõàti: ‘ubho kàlakatà’ti, yo pahiõàti, tassa matakacãvaraü
adhiññhàti, svàdhiññhitaü. Yassa pahãyati, tassa matakacãvaraü
adhiññhàti, dvàdhiññhitaü.
79. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dammã” ti. So antaràmagge yo pahiõàti,
tassa vissàsà gaõhàti, duggahãtaü. Yassa pahãyati, tassa vissàsà
gaõhàti, suggahãtaü.
80. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dammã’ti. So antaràmagge yassa pahãyati,
tassa vissàsà gaõhàti, suggahãtaü. Yo pahiõàti, tassa vissàsà gaõhàti,
duggahãtaü.
81. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü
pahiõàti: “imaü cãvaraü itthannàmassa dammã’ti. So antaràmagge suõàti:
‘yo pahiõàti, so kàlakato’ti, tassa matakacãvaraü adhiññhàti,
dvàdhiññhitaü. Yassa pahãyati, tassa vissàsà gaõhàti, suggahãtaü.
82. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti:
‘imaü cãvaraü itthannàmassa dammã’ti. So antaràmagge suõàti: “yassa
pahãyati, so kàlakato’ti, tassa matakacãvaraü adhiññhàti, svàdhiññhitaü.
Yo pahiõàti, tassa vissàsà gaõhàti, duggahãtaü.
83. “Idha pana bhikkhave, bhikkhu bhikkhussa hatthe cãvaraü pahiõàti:
“imaü cãvaraü itthannàmassa dammã’ti. So antaràmagge suõàti: ‘ubho
kàlakatà’ti, yo pahiõàti, tassa matakacãvaraü adhiññhàti, dvàdhiññhitaü.
Yassa pahiyati, tassa matakacãvaraü adhiññhàti, svàdhiññhitaü. “
84. “Aññhimà bhikkhave, màtikà cãvarassa uppàdàya: sãmàya deti.
Katikàya deti. Bhikkhàpa¤¤attiyà deti. Saïghassa deti. Ubhato saïghassa
deti. Vassaü vutthasaïghassa deti. âdissa deti. Puggalassa deti. “
[BJT Page 750] [\x 750/]
85. “Sãmàya deti, yàvatikà bhikkhå antosãmagatà, tehi bhàjetabbaü.
86. “Katikàya deti, sambahulà àvàsà samànalàbhà honti, ekasmiü àvàse dinne sabbattha dinnaü hoti.
87. “Bhikkhàpa¤¤attiyà deti, yattha saïghassa dhuvakàrà karãyanti, tattha deti.
88. “Saïghassa deti, sammukhãbhåtena saïghena bhàjetabbaü.
89. “Ubhato saïghassa deti, bahukàpi bhikkhå honti, ekà bhikkhunã
hoti, upaóóhaü dàtabbaü. Bahukàpi bhikkhuniyo honti, eko bhikkhu hoti,
upaóóhaü dàtabbaü.
90. “Vassaü vutthasaïghassa deti, yàvatikà bhikkhå tasmiü àvàse vassaü vutthà, tehi bhàjetabbaü.
91. “âdissa deti, yàguyà và bhatte và khàdanãye và cãvare và senàsane và bhesajje và.
92. [PTS Page 310] [\q 310/] “puggalassa deti: ‘imaü cãvaraü itthannàmassa dammã’ti”.
Cãvarakkhandhako niññhito aññhamo.
[BJT Page 752] [\x 752/]
Imamhi khandhake vatthå channavuti.
Tassa uddànaü:
1. Ràjagahako negamo disvà vesàliyaü gaõiü,
Puna ràjagahaü gantvà ra¤¤o taü pañivedayi.
2. Putto sàlavatikàya abhayassa hi atrajo,
Jãvatãti kumàrena saïkhàto jãvako iti.
3. So hi takkasãlaü1 gantvà uggahetvà mahàbhiso,
Sattavassikaàbàdhaü natthukammena nàsayi.
4. Ra¤¤o bhagandalàbàdhaü àlepena apàkari 2,
Mama¤ca itthàgàra¤ca buddhasaïgha¤cupaññhaha 3.
5. Ràjagahiko ca seññhi antagaõñhiü tikicchitaü4,
Pajjotassa maha rogaü ghatapànena nàsayi.
6. Adhikàra¤ca sãveyyaü5 abhisannaü sinehayi, 6
Tãhi 7 uppalahatthehi samatiüsavirecanaü.
7. Pakatattaü varaü yàci sãveyya¤ca pañiggahi,
Cãvara¤ca gihãdànaü anu¤¤àsi tathàgato.
8. Ràjagahe janapade bahuü uppajji cãvaraü,
Pàvàro kosika¤ceva kojavo aóóhakàsiyaü.
9. Uccàvacà ca santuññhi nàgame sàgamesu ca 8
Pañhamaü pacchà sadisà katikà ca pañãharuü.
10 Bhaõóàgàraü agutta¤ca vuññhàpenti tatheva ca,
Ussannaü kolàhala¤ca kathaü bhàje kathaü dade.
11. Sakàtirekabhàgena pañiviüso kathaü dade,
Chakaõena sãtundã ca 9 uttarituü10 na jànare.
12. Oropentà bhàjana¤ca pàtiyà ca chamàya ca,
Upacikà majjhe jãranti ekato patthinnena ca.
13. Pharusàcchinnaccibaddhà addasàsi ubbhaõóite,
Vãmaüsitvà sakyamunã anu¤¤àsi ticãvaraü.
1. “Takkasilàyaü” ma nu pa. 2. “Apàkaóhã” machasaü “apàkaóóhã” [P T S.]
3. “Upaññhahã” machasaü 4. “Antagaõñhi tikicchitaü” machasaü.
“Antaragaõñhi tikicchitaü” to vi. Ma nu pa [P T S.]
5. “Siveyyaü” machasaü [P T S 6.] “Sinehati” machasaü. [P T S.]
7. “Tãni” [P T S.] To vi. Ma nu pa. 8. “Nàgame sàgamesuü ca” machasaü.
9. “Sitådakà” machasaü. “Sãtåühiva” [P T S 10.] “Uttaritu” ma ja saü.
[BJT Page 754] [\x 754/]
14. A¤¤ena atirekena uppajji chiddameva ca,
Càtuddãpo varaü yàci dàtuü vassikasàñikaü.
15. âgantugamigilànaü upaññhàka¤ca bhesajaü1
Dhåvaü udakasàñi¤ca paõãtaü atikhuddakaü.
16. Thullakacchu mukhaü khomaü paripuõõaü adhiññhanaü2,
Pacchimaü3 kato garuko vikaõõo suttamokiri 4.
17. [PTS Page 311] [\q 311/] lujjanti nappahonti ca anvàdhikaü bahåni ca,
Andhavane asatiyà eko vassaü utumhi ca.
18. Dve bhàtukà ràjagahe upanando puna dvãsu,
Kucchivikàro gilàno ubho ceva gilànakà5.
19. Naggà kusà vàkacãraü phalako kesakambalaü,
Vàlaulåkapakkha¤ca ajinaü akkanàëa ca 6.
20. Potthakaü nãlapãta¤ca lohitaü ma¤jeññhena ca 7,
Kaõhà mahàraïganàmà8 acchinnadasikaü tathà.
21. Dãghapupphaphaõadasà ka¤cutirãñaveñhanaü,
Anuppanne pakkamati saïgho bhijjati tàvade.
22. Pakkhe dadanti saïghassa àyasmà revato pahi,
Vissàsagàhàdhiññhàti aññha cãvaramàtikàti.
1. “Bhesajjaü” machasaü [P T S.] Ma nu pa. A vi.
2. “Adhiññhànaü” machasaü. [P T S.] A vi. To vi. 3. “Pacchime” to vi.
Ma nu pa. 4. “Suttamokari” to vi. Ja vi. Ma nu pa. 5. Gilàyanà [P T S]
to vi. 6 “Akkanàlakaü” machasaü. 7. ‘Ma¤jiññhena ca” machasaü.
8. “Mahàraïganàma” machasaü. [P T S.] To vi. Ma nu pa.
pSjrlaLFOl