Free Online FOOD for MIND & HUNGER - DO GOOD 😊 PURIFY MIND.To live like free birds 🐦 🦢 🦅 grow fruits 🍍 🍊 🥑 🥭 🍇 🍌 🍎 🍉 🍒 🍑 🥝 vegetables 🥦 🥕 🥗 🥬 🥔 🍆 🥜 🎃 🫑 🍅🍜 🧅 🍄 🍝 🥗 🥒 🌽 🍏 🫑 🌳 🍓 🍊 🥥 🌵 🍈 🌰 🇧🇧 🫐 🍅 🍐 🫒Plants 🌱in pots 🪴 along with Meditative Mindful Swimming 🏊‍♂️ to Attain NIBBĀNA the Eternal Bliss.

Kushinara NIBBĀNA Bhumi Pagoda White Home, Puniya Bhumi Bengaluru, Prabuddha Bharat International.

Categories:

Archives:

Meta:

January 2016

M	T	W	T	F	S	S
« Dec				Feb »
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30	31

01/21/16

Filed under: General
Posted by: site admin @ 7:53 pm

PART V

THE UNION

Procedure in Financial Matters

PART V

THE UNION

Procedure in Financial Matters

PART V

THE UNION

Procedure Generally

PART V

THE UNION

Procedure Generally

೭. ಲಕ್ಖಣಸುತ್ತಂ

೭. ಲಕ್ಖಣಸುತ್ತಂ

ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ

೧೯೮. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದ್ದನ್ತೇ’’ತಿ [ಭದನ್ತೇತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೧೯೯.
‘‘ದ್ವತ್ತಿಂಸಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ, ಯೇಹಿ
ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವೇವ ಗತಿಯೋ ಭವನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಾ। ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಚಾತುರನ್ತೋ ವಿಜಿತಾವೀ
ಜನಪದತ್ಥಾವರಿಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ತರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಸತ್ತ ರತನಾನಿ ಭವನ್ತಿ;
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಚಕ್ಕರತನಂ ಹತ್ಥಿರತನಂ ಅಸ್ಸರತನಂ ಮಣಿರತನಂ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಗಹಪತಿರತನಂ
ಪರಿಣಾಯಕರತನಮೇವ ಸತ್ತಮಂ। ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಭವನ್ತಿ ಸೂರಾ ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ
ಪರಸೇನಪ್ಪಮದ್ದನಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಪಥವಿಂ ಸಾಗರಪರಿಯನ್ತಂ ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ಧಮ್ಮೇನ
ಅಭಿವಿಜಿಯ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ। ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ [ವಿವಟಚ್ಛದೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰), ವಿವತ್ತಚ್ಛದೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।

೨೦೦. ‘‘ಕತಮಾನಿ ಚ ತಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ, ಯೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ
ದ್ವೇವ ಗತಿಯೋ ಭವನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಾ? ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ।

‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಪಾದೋ ಹೋತಿ।
ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಪಾದೋ ಹೋತಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಪಾದತಲೇಸು ಚಕ್ಕಾನಿ ಜಾತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಾರಾನಿ ಸನೇಮಿಕಾನಿ ಸನಾಭಿಕಾನಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಾನಿ [ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಾನಿ ಸುವಿಭತ್ತನ್ತರಾನಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]। ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಪಾದತಲೇಸು ಚಕ್ಕಾನಿ ಜಾತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಾರಾನಿ
ಸನೇಮಿಕಾನಿ ಸನಾಭಿಕಾನಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಾನಿ, ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ
ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಆಯತಪಣ್ಹಿ ಹೋತಿ…ಪೇ॰…
ದೀಘಙ್ಗುಲಿ ಹೋತಿ… ಮುದುತಲುನಹತ್ಥಪಾದೋ ಹೋತಿ… ಜಾಲಹತ್ಥಪಾದೋ ಹೋತಿ… ಉಸ್ಸಙ್ಖಪಾದೋ
ಹೋತಿ… ಏಣಿಜಙ್ಘೋ ಹೋತಿ… ಠಿತಕೋವ ಅನೋನಮನ್ತೋ ಉಭೋಹಿ ಪಾಣಿತಲೇಹಿ ಜಣ್ಣುಕಾನಿ ಪರಿಮಸತಿ
ಪರಿಮಜ್ಜತಿ… ಕೋಸೋಹಿತವತ್ಥಗುಯ್ಹೋ ಹೋತಿ… ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ ಕಞ್ಚನಸನ್ನಿಭತ್ತಚೋ…
ಸುಖುಮಚ್ಛವಿ ಹೋತಿ, ಸುಖುಮತ್ತಾ ಛವಿಯಾ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಕಾಯೇ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ… ಏಕೇಕಲೋಮೋ ಹೋತಿ, ಏಕೇಕಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಲೋಮಕೂಪೇಸು ಜಾತಾನಿ… ಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮೋ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಗ್ಗಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಜಾತಾನಿ ನೀಲಾನಿ ಅಞ್ಜನವಣ್ಣಾನಿ ಕುಣ್ಡಲಾವಟ್ಟಾನಿ [ಕುಣ್ಡಲಾವತ್ತಾನಿ (ಬಹೂಸು)] ದಕ್ಖಿಣಾವಟ್ಟಕಜಾತಾನಿ [ದಕ್ಖಿಣಾವತ್ತಕಜಾತಾನಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] … ಬ್ರಹ್ಮುಜುಗತ್ತೋ ಹೋತಿ… ಸತ್ತುಸ್ಸದೋ ಹೋತಿ… ಸೀಹಪುಬ್ಬದ್ಧಕಾಯೋ ಹೋತಿ… ಚಿತನ್ತರಂಸೋ [ಪಿತನ್ತರಂಸೋ (ಸ್ಯಾ॰)]
ಹೋತಿ… ನಿಗ್ರೋಧಪರಿಮಣ್ಡಲೋ ಹೋತಿ, ಯಾವತಕ್ವಸ್ಸ ಕಾಯೋ ತಾವತಕ್ವಸ್ಸ ಬ್ಯಾಮೋ
ಯಾವತಕ್ವಸ್ಸ ಬ್ಯಾಮೋ ತಾವತಕ್ವಸ್ಸ ಕಾಯೋ… ಸಮವಟ್ಟಕ್ಖನ್ಧೋ ಹೋತಿ… ರಸಗ್ಗಸಗ್ಗೀ ಹೋತಿ…
ಸೀಹಹನು ಹೋತಿ… ಚತ್ತಾಲೀಸದನ್ತೋ ಹೋತಿ … ಸಮದನ್ತೋ ಹೋತಿ…
ಅವಿರಳದನ್ತೋ ಹೋತಿ… ಸುಸುಕ್ಕದಾಠೋ ಹೋತಿ… ಪಹೂತಜಿವ್ಹೋ ಹೋತಿ… ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರೋ ಹೋತಿ
ಕರವೀಕಭಾಣೀ… ಅಭಿನೀಲನೇತ್ತೋ ಹೋತಿ… ಗೋಪಖುಮೋ ಹೋತಿ… ಉಣ್ಣಾ ಭಮುಕನ್ತರೇ ಜಾತಾ ಹೋತಿ,
ಓದಾತಾ ಮುದುತೂಲಸನ್ನಿಭಾ। ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಉಣ್ಣಾ ಭಮುಕನ್ತರೇ ಜಾತಾ
ಹೋತಿ, ಓದಾತಾ ಮುದುತೂಲಸನ್ನಿಭಾ, ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ
ಭವತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಉಣ್ಹೀಸಸೀಸೋ ಹೋತಿ। ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಉಣ್ಹೀಸಸೀಸೋ ಹೋತಿ,
ಇದಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ।

‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ ತಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ, ಯೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವೇವ ಗತಿಯೋ ಭವನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಾ। ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ।

‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಮಹಾಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಬಾಹಿರಕಾಪಿ ಇಸಯೋ ಧಾರೇನ್ತಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ತೇ ಜಾನನ್ತಿ – ‘ಇಮಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಇದಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತೀ’ತಿ।

(೧) ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಪಾದತಾಲಕ್ಖಣಂ

೨೦೧.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ದಳ್ಹಸಮಾದಾನೋ ಅಹೋಸಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು, ಅವತ್ಥಿತಸಮಾದಾನೋ
ಕಾಯಸುಚರಿತೇ ವಚೀಸುಚರಿತೇ ಮನೋಸುಚರಿತೇ ದಾನಸಂವಿಭಾಗೇ ಸೀಲಸಮಾದಾನೇ ಉಪೋಸಥುಪವಾಸೇ
ಮತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ ಪೇತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ ಸಾಮಞ್ಞತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞತಾಯ ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿತಾಯ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇಸು ಚ ಅಧಿಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ।
ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ ಉಸ್ಸನ್ನತ್ತಾ ವಿಪುಲತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ
ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ
ಅಧಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಆಯುನಾ ದಿಬ್ಬೇನ ವಣ್ಣೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಸುಖೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಯಸೇನ
ದಿಬ್ಬೇನ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯೇನ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ
ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರಸೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ। ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ
ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಪಾದೋ ಹೋತಿ। ಸಮಂ ಪಾದಂ ಭೂಮಿಯಂ
ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸಮಂ ಉದ್ಧರತಿ, ಸಮಂ ಸಬ್ಬಾವನ್ತೇಹಿ ಪಾದತಲೇಹಿ ಭೂಮಿಂ ಫುಸತಿ।

೨೦೨.
‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ
ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಚಾತುರನ್ತೋ ವಿಜಿತಾವೀ ಜನಪದತ್ಥಾವರಿಯಪ್ಪತ್ತೋ
ಸತ್ತರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಸತ್ತ ರತನಾನಿ ಭವನ್ತಿ; ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಚಕ್ಕರತನಂ
ಹತ್ಥಿರತನಂ ಅಸ್ಸರತನಂ ಮಣಿರತನಂ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಗಹಪತಿರತನಂ ಪರಿಣಾಯಕರತನಮೇವ ಸತ್ತಮಂ।
ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಭವನ್ತಿ ಸೂರಾ ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ ಪರಸೇನಪ್ಪಮದ್ದನಾ। ಸೋ ಇಮಂ
ಪಥವಿಂ ಸಾಗರಪರಿಯನ್ತಂ ಅಖಿಲಮನಿಮಿತ್ತಮಕಣ್ಟಕಂ ಇದ್ಧಂ ಫೀತಂ ಖೇಮಂ ಸಿವಂ ನಿರಬ್ಬುದಂ
ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಅಭಿವಿಜಿಯ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ । ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಕ್ಖಮ್ಭಿಯೋ [ಅವಿಕ್ಖಮ್ಭಿಯೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಹೋತಿ ಕೇನಚಿ ಮನುಸ್ಸಭೂತೇನ
ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇನ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇನ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ। ಬುದ್ಧೋ
ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಕ್ಖಮ್ಭಿಯೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಹಿ ವಾ ಬಾಹಿರೇಹಿ ವಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಹಿ
ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇಹಿ ರಾಗೇನ ವಾ ದೋಸೇನ ವಾ ಮೋಹೇನ ವಾ ಸಮಣೇನ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ದೇವೇನ ವಾ ಮಾರೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೦೩. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಸಚ್ಚೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ದಮೇ ಚ ಸಂಯಮೇ,

ಸೋಚೇಯ್ಯಸೀಲಾಲಯುಪೋಸಥೇಸು ಚ।

ದಾನೇ ಅಹಿಂಸಾಯ ಅಸಾಹಸೇ ರತೋ,

ದಳ್ಹಂ ಸಮಾದಾಯ ಸಮತ್ತಮಾಚರಿ [ಸಮನ್ತಮಾಚರಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)]॥

‘‘ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿವಂ ಸಮಕ್ಕಮಿ [ಅಪಕ್ಕಮಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)],

ಸುಖಞ್ಚ ಖಿಡ್ಡಾರತಿಯೋ ಚ ಅನ್ವಭಿ [ಅಂನ್ವಭಿ (ಟೀಕಾ)]।

ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಪುನರಾಗತೋ ಇಧ,

ಸಮೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಫುಸೀ ವಸುನ್ಧರಂ॥

‘‘ಬ್ಯಾಕಂಸು ವೇಯ್ಯಞ್ಜನಿಕಾ ಸಮಾಗತಾ,

ಸಮಪ್ಪತಿಟ್ಠಸ್ಸ ನ ಹೋತಿ ಖಮ್ಭನಾ।

ಗಿಹಿಸ್ಸ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಾ ಪುನ [ಪನ (ಸ್ಯಾ॰)],

ತಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ ತದತ್ಥಜೋತಕಂ॥

‘‘ಅಕ್ಖಮ್ಭಿಯೋ ಹೋತಿ ಅಗಾರಮಾವಸಂ,

ಪರಾಭಿಭೂ ಸತ್ತುಭಿ ನಪ್ಪಮದ್ದನೋ।

ಮನುಸ್ಸಭೂತೇನಿಧ ಹೋತಿ ಕೇನಚಿ,

ಅಕ್ಖಮ್ಭಿಯೋ ತಸ್ಸ ಫಲೇನ ಕಮ್ಮುನೋ॥

‘‘ಸಚೇ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ,

ನೇಕ್ಖಮ್ಮಛನ್ದಾಭಿರತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।

ಅಗ್ಗೋ ನ ಸೋ ಗಚ್ಛತಿ ಜಾತು ಖಮ್ಭನಂ,

ನರುತ್ತಮೋ ಏಸ ಹಿ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮತಾ’’ತಿ॥

(೨) ಪಾದತಲಚಕ್ಕಲಕ್ಖಣಂ

೨೦೪. ‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ
ಸುಖಾವಹೋ ಅಹೋಸಿ, ಉಬ್ಬೇಗಉತ್ತಾಸಭಯಂ ಅಪನುದಿತಾ, ಧಮ್ಮಿಕಞ್ಚ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿಂ
ಸಂವಿಧಾತಾ, ಸಪರಿವಾರಞ್ಚ ದಾನಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ
ಉಸ್ಸನ್ನತ್ತಾ ವಿಪುಲತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ
ಉಪಪಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ
ಪಟಿಲಭತಿ। ಹೇಟ್ಠಾಪಾದತಲೇಸು ಚಕ್ಕಾನಿ ಜಾತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಾರಾನಿ ಸನೇಮಿಕಾನಿ
ಸನಾಭಿಕಾನಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರಪರಿಪೂರಾನಿ ಸುವಿಭತ್ತನ್ತರಾನಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಪರಿವಾರೋ ಹೋತಿ; ಮಹಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ
ಪರಿವಾರಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ
ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ
ಲಭತಿ। ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ
ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಪರಿವಾರೋ ಹೋತಿ; ಮಹಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ
ಪರಿವಾರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ
ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೦೫. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಪುರೇ ಪುರತ್ಥಾ ಪುರಿಮಾಸು ಜಾತಿಸು,

ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಬಹುನಂ ಸುಖಾವಹೋ।

ಉಬ್ಭೇಗಉತ್ತಾಸಭಯಾಪನೂದನೋ,

ಗುತ್ತೀಸು ರಕ್ಖಾವರಣೇಸು ಉಸ್ಸುಕೋ॥

‘‘ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿವಂ ಸಮಕ್ಕಮಿ,

ಸುಖಞ್ಚ ಖಿಡ್ಡಾರತಿಯೋ ಚ ಅನ್ವಭಿ।

ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಪುನರಾಗತೋ ಇಧ,

ಚಕ್ಕಾನಿ ಪಾದೇಸು ದುವೇಸು ವಿನ್ದತಿ॥

‘‘ಸಮನ್ತನೇಮೀನಿ ಸಹಸ್ಸರಾನಿ ಚ,

ಬ್ಯಾಕಂಸು ವೇಯ್ಯಞ್ಜನಿಕಾ ಸಮಾಗತಾ।

ದಿಸ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ಸತಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಂ,

ಪರಿವಾರವಾ ಹೇಸ್ಸತಿ ಸತ್ತುಮದ್ದನೋ॥

ತಥಾ ಹೀ ಚಕ್ಕಾನಿ ಸಮನ್ತನೇಮಿನಿ,

ಸಚೇ ನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ।

ವತ್ತೇತಿ ಚಕ್ಕಂ ಪಥವಿಂ ಪಸಾಸತಿ,

ತಸ್ಸಾನುಯನ್ತಾಧ [ತಸ್ಸಾನುಯುತ್ತಾ ಇಧ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ತಸ್ಸಾನುಯನ್ತಾ ಇಧ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಭವನ್ತಿ ಖತ್ತಿಯಾ॥

‘‘ಮಹಾಯಸಂ ಸಂಪರಿವಾರಯನ್ತಿ ನಂ,

ಸಚೇ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ।

ನೇಕ್ಖಮ್ಮಛನ್ದಾಭಿರತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ,

ದೇವಾಮನುಸ್ಸಾಸುರಸಕ್ಕರಕ್ಖಸಾ [ಸತ್ತರಕ್ಖಸಾ (ಕ॰) ಸೀ॰ ಸ್ಯಾಅಟ್ಠಕಥಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ]॥

‘‘ಗನ್ಧಬ್ಬನಾಗಾ ವಿಹಗಾ ಚತುಪ್ಪದಾ,

ಅನುತ್ತರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಪೂಜಿತಂ।

ಮಹಾಯಸಂ ಸಂಪರಿವಾರಯನ್ತಿ ನ’’ನ್ತಿ॥

(೩-೫) ಆಯತಪಣ್ಹಿತಾದಿತಿಲಕ್ಖಣಂ

೨೦೬.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪಹಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ ನಿಹಿತದಣ್ಡೋ
ನಿಹಿತಸತ್ಥೋ ಲಜ್ಜೀ ದಯಾಪನ್ನೋ, ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ವಿಹಾಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ ಉಸ್ಸನ್ನತ್ತಾ ವಿಪುಲತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ
ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಆಯತಪಣ್ಹಿ ಚ ಹೋತಿ, ದೀಘಙ್ಗುಲಿ ಚ ಬ್ರಹ್ಮುಜುಗತ್ತೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ
ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ?
ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ, ದೀಘಮಾಯುಂ ಪಾಲೇತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಅನ್ತರಾ ಜೀವಿತಾ
ವೋರೋಪೇತುಂ ಕೇನಚಿ ಮನುಸ್ಸಭೂತೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇನ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇನ । ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ
ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ, ದೀಘಮಾಯುಂ ಪಾಲೇತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಅನ್ತರಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ
ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಹಿ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇಹಿ ಸಮಣೇನ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ದೇವೇನ ವಾ ಮಾರೇನ ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ
ಅವೋಚ।

೨೦೭. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಮಾರಣವಧಭಯತ್ತನೋ [ಮರಣವಧಭಯತ್ತನೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰), ಮರಣವಧಭಯಮತ್ತನೋ (ಸ್ಯಾ॰)] ವಿದಿತ್ವಾ,

ಪಟಿವಿರತೋ ಪರಂ ಮಾರಣಾಯಹೋಸಿ।

ತೇನ ಸುಚರಿತೇನ ಸಗ್ಗಮಗಮಾ [ತೇನ ಸೋ ಸುಚರಿತೇನ ಸಗ್ಗಮಗಮಾಸಿ (ಸ್ಯಾ॰)],

ಸುಕತಫಲವಿಪಾಕಮನುಭೋಸಿ॥

‘‘ಚವಿಯ ಪುನರಿಧಾಗತೋ ಸಮಾನೋ,

ಪಟಿಲಭತಿ ಇಧ ತೀಣಿ ಲಕ್ಖಣಾನಿ।

ಭವತಿ ವಿಪುಲದೀಘಪಾಸಣ್ಹಿಕೋ,

ಬ್ರಹ್ಮಾವ ಸುಜು ಸುಭೋ ಸುಜಾತಗತ್ತೋ॥

‘‘ಸುಭುಜೋ ಸುಸು ಸುಸಣ್ಠಿತೋ ಸುಜಾತೋ,

ಮುದುತಲುನಙ್ಗುಲಿಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ।

ದೀಘಾ ತೀಭಿ ಪುರಿಸವರಗ್ಗಲಕ್ಖಣೇಹಿ,

ಚಿರಯಪನಾಯ [ಚಿರಯಾಪನಾಯ (ಸ್ಯಾ॰)] ಕುಮಾರಮಾದಿಸನ್ತಿ॥

‘‘ಭವತಿ ಯದಿ ಗಿಹೀ ಚಿರಂ ಯಪೇತಿ,

ಚಿರತರಂ ಪಬ್ಬಜತಿ ಯದಿ ತತೋ ಹಿ।

ಯಾಪಯತಿ ಚ ವಸಿದ್ಧಿಭಾವನಾಯ,

ಇತಿ ದೀಘಾಯುಕತಾಯ ತಂ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ॥

(೬) ಸತ್ತುಸ್ಸದತಾಲಕ್ಖಣಂ

೨೦೮. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ದಾತಾ ಅಹೋಸಿ ಪಣೀತಾನಂ ರಸಿತಾನಂ ಖಾದನೀಯಾನಂ ಭೋಜನೀಯಾನಂ ಸಾಯನೀಯಾನಂ
ಲೇಹನೀಯಾನಂ ಪಾನಾನಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ
ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ಸತ್ತುಸ್ಸದೋ
ಹೋತಿ, ಸತ್ತಸ್ಸ ಉಸ್ಸದಾ ಹೋನ್ತಿ; ಉಭೋಸು ಹತ್ಥೇಸು ಉಸ್ಸದಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉಭೋಸು ಪಾದೇಸು
ಉಸ್ಸದಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉಭೋಸು ಅಂಸಕೂಟೇಸು ಉಸ್ಸದಾ ಹೋನ್ತಿ, ಖನ್ಧೇ ಉಸ್ಸದೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಪಣೀತಾನಂ ರಸಿತಾನಂ
ಖಾದನೀಯಾನಂ ಭೋಜನೀಯಾನಂ ಸಾಯನೀಯಾನಂ ಲೇಹನೀಯಾನಂ ಪಾನಾನಂ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ…
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಪಣೀತಾನಂ ರಸಿತಾನಂ ಖಾದನೀಯಾನಂ ಭೋಜನೀಯಾನಂ
ಸಾಯನೀಯಾನಂ ಲೇಹನೀಯಾನಂ ಪಾನಾನಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೦೯. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಮಥ ಲೇಯ್ಯ ಸಾಯಿಯಂ,

ಉತ್ತಮಗ್ಗರಸದಾಯಕೋ ಅಹು।

ತೇನ ಸೋ ಸುಚರಿತೇನ ಕಮ್ಮುನಾ,

ನನ್ದನೇ ಚಿರಮಭಿಪ್ಪಮೋದತಿ॥

‘‘ಸತ್ತ ಚುಸ್ಸದೇ ಇಧಾಧಿಗಚ್ಛತಿ,

ಹತ್ಥಪಾದಮುದುತಞ್ಚ ವಿನ್ದತಿ।

ಆಹು ಬ್ಯಞ್ಜನನಿಮಿತ್ತಕೋವಿದಾ,

ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜರಸಲಾಭಿತಾಯ ನಂ॥

‘‘ಯಂ ಗಿಹಿಸ್ಸಪಿ [ನ ತಂ ಗಿಹಿಸ್ಸಾಪಿ (ಸ್ಯಾ॰)] ತದತ್ಥಜೋತಕಂ,

ಪಬ್ಬಜ್ಜಮ್ಪಿ ಚ ತದಾಧಿಗಚ್ಛತಿ।

ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜರಸಲಾಭಿರುತ್ತಮಂ,

ಆಹು ಸಬ್ಬಗಿಹಿಬನ್ಧನಚ್ಛಿದ’’ನ್ತಿ॥

(೭-೮) ಕರಚರಣಮುದುಜಾಲತಾಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೧೦. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಜನಂ ಸಙ್ಗಾಹಕೋ ಅಹೋಸಿ – ದಾನೇನ ಪೇಯ್ಯವಜ್ಜೇನ [ಪಿಯವಾಚೇನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)] ಅತ್ಥಚರಿಯಾಯ ಸಮಾನತ್ತತಾಯ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಮುದುತಲುನಹತ್ಥಪಾದೋ ಚ ಹೋತಿ ಜಾಲಹತ್ಥಪಾದೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಸುಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನೋ ಹೋತಿ,
ಸುಸಙ್ಗಹಿತಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ
ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ।
ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಸುಸಙ್ಗಹಿತಪರಿಜನೋ ಹೋತಿ,
ಸುಸಙ್ಗಹಿತಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ
ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೧೧. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ದಾನಮ್ಪಿ ಚತ್ಥಚರಿಯತಞ್ಚ [ದಾನಮ್ಪಿ ಚ ಅತ್ಥಚರಿಯತಮ್ಪಿ ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],

ಪಿಯವಾದಿತಞ್ಚ ಸಮಾನತ್ತತಞ್ಚ [ಪಿಯವದತಞ್ಚ ಸಮಾನಛನ್ದತಞ್ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।

ಕರಿಯಚರಿಯಸುಸಙ್ಗಹಂ ಬಹೂನಂ,

ಅನವಮತೇನ ಗುಣೇನ ಯಾತಿ ಸಗ್ಗಂ॥

‘‘ಚವಿಯ ಪುನರಿಧಾಗತೋ ಸಮಾನೋ,

ಕರಚರಣಮುದುತಞ್ಚ ಜಾಲಿನೋ ಚ।

ಅತಿರುಚಿರಸುವಗ್ಗುದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ,

ಪಟಿಲಭತಿ ದಹರೋ ಸುಸು ಕುಮಾರೋ॥

‘‘ಭವತಿ ಪರಿಜನಸ್ಸವೋ ವಿಧೇಯ್ಯೋ,

ಮಹಿಮಂ ಆವಸಿತೋ ಸುಸಙ್ಗಹಿತೋ।

ಪಿಯವದೂ ಹಿತಸುಖತಂ ಜಿಗೀಸಮಾನೋ [ಜಿಗಿಂ ಸಮಾನೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)],

ಅಭಿರುಚಿತಾನಿ ಗುಣಾನಿ ಆಚರತಿ॥

‘‘ಯದಿ ಚ ಜಹತಿ ಸಬ್ಬಕಾಮಭೋಗಂ,

ಕಥಯತಿ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಜಿನೋ ಜನಸ್ಸ।

ವಚನಪಟಿಕರಸ್ಸಾಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ,

ಸುತ್ವಾನ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಮಾಚರನ್ತೀ’’ತಿ॥

(೯-೧೦) ಉಸ್ಸಙ್ಖಪಾದಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮತಾಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೧೨. ‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ [ಸಮಾನೋ ಬಹುನೋ ಜನಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಅತ್ಥೂಪಸಂಹಿತಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಅಹೋಸಿ, ಬಹುಜನಂ ನಿದಂಸೇಸಿ, ಪಾಣೀನಂ
ಹಿತಸುಖಾವಹೋ ಧಮ್ಮಯಾಗೀ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಉಸ್ಸಙ್ಖಪಾದೋ ಚ ಹೋತಿ,
ಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಗ್ಗೋ ಚ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠೋ ಚ
ಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಚ ಉತ್ತಮೋ ಚ ಪವರೋ ಚ ಕಾಮಭೋಗೀನಂ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ
ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಗ್ಗೋ ಚ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠೋ ಚ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಚ ಉತ್ತಮೋ ಚ ಪವರೋ ಚ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ।
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೧೩. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಅತ್ಥಧಮ್ಮಸಹಿತಂ [ಅತ್ಥಧಮ್ಮಸಂಹಿತಂ (ಕ॰ ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಅತ್ಥಧಮ್ಮುಪಸಂಹಿತಂ (ಕ॰)] ಪುರೇ ಗಿರಂ,

ಏರಯಂ ಬಹುಜನಂ ನಿದಂಸಯಿ।

ಪಾಣಿನಂ ಹಿತಸುಖಾವಹೋ ಅಹು,

ಧಮ್ಮಯಾಗಮಯಜೀ [ಧಮ್ಮಯಾಗಂ ಅಸ್ಸಜಿ (ಕ॰)] ಅಮಚ್ಛರೀ॥

‘‘ತೇನ ಸೋ ಸುಚರಿತೇನ ಕಮ್ಮುನಾ,

ಸುಗ್ಗತಿಂ ವಜತಿ ತತ್ಥ ಮೋದತಿ।

ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಚ ದುವೇ ಇಧಾಗತೋ,

ಉತ್ತಮಪ್ಪಮುಖತಾಯ [ಉತ್ತಮಸುಖತಾಯ (ಸ್ಯಾ॰), ಉತ್ತಮಪಮುಕ್ಖತಾಯ (ಕ॰)] ವಿನ್ದತಿ॥

‘‘ಉಬ್ಭಮುಪ್ಪತಿತಲೋಮವಾ ಸಸೋ,

ಪಾದಗಣ್ಠಿರಹು ಸಾಧುಸಣ್ಠಿತಾ।

ಮಂಸಲೋಹಿತಾಚಿತಾ ತಚೋತ್ಥತಾ,

ಉಪರಿಚರಣಸೋಭನಾ [ಉಪರಿಜಾನುಸೋಭನಾ (ಸ್ಯಾ॰), ಉಪರಿ ಚ ಪನ ಸೋಭನಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಅಹು॥

‘‘ಗೇಹಮಾವಸತಿ ಚೇ ತಥಾವಿಧೋ,

ಅಗ್ಗತಂ ವಜತಿ ಕಾಮಭೋಗಿನಂ।

ತೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ,

ಜಮ್ಬುದೀಪಮಭಿಭುಯ್ಯ ಇರಿಯತಿ॥

‘‘ಪಬ್ಬಜಮ್ಪಿ ಚ ಅನೋಮನಿಕ್ಕಮೋ,

ಅಗ್ಗತಂ ವಜತಿ ಸಬ್ಬಪಾಣಿನಂ।

ತೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ,

ಸಬ್ಬಲೋಕಮಭಿಭುಯ್ಯ ವಿಹರತೀ’’ತಿ॥

(೧೧) ಏಣಿಜಙ್ಘಲಕ್ಖಣಂ

೨೧೪.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ವಾಚೇತಾ ಅಹೋಸಿ ಸಿಪ್ಪಂ ವಾ ವಿಜ್ಜಂ ವಾ ಚರಣಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ
ವಾ – ‘ಕಿಂ ತಿಮೇ ಖಿಪ್ಪಂ ವಿಜಾನೇಯ್ಯುಂ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚಿರಂ
ಕಿಲಿಸ್ಸೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಏಣಿಜಙ್ಘೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಯಾನಿ ತಾನಿ ರಾಜಾರಹಾನಿ ರಾಜಙ್ಗಾನಿ
ರಾಜೂಪಭೋಗಾನಿ ರಾಜಾನುಚ್ಛವಿಕಾನಿ ತಾನಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಯಾನಿ ತಾನಿ ಸಮಣಾರಹಾನಿ ಸಮಣಙ್ಗಾನಿ ಸಮಣೂಪಭೋಗಾನಿ ಸಮಣಾನುಚ್ಛವಿಕಾನಿ, ತಾನಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೧೫. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಸಿಪ್ಪೇಸು ವಿಜ್ಜಾಚರಣೇಸು ಕಮ್ಮೇಸು [ಕಮ್ಮಸು (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],

ಕಥಂ ವಿಜಾನೇಯ್ಯುಂ [ವಿಜಾನೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ವಿಜಾನೇಯ್ಯು (ಸ್ಯಾ॰)] ಲಹುನ್ತಿ ಇಚ್ಛತಿ।

ಯದೂಪಘಾತಾಯ ನ ಹೋತಿ ಕಸ್ಸಚಿ,

ವಾಚೇತಿ ಖಿಪ್ಪಂ ನ ಚಿರಂ ಕಿಲಿಸ್ಸತಿ॥

‘‘ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಕುಸಲಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ [ಸುಖಿನ್ದ್ರಿಯಂ (ಕ॰)],

ಜಙ್ಘಾ ಮನುಞ್ಞಾ ಲಭತೇ ಸುಸಣ್ಠಿತಾ।

ವಟ್ಟಾ ಸುಜಾತಾ ಅನುಪುಬ್ಬಮುಗ್ಗತಾ,

ಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮಾ ಸುಖುಮತ್ತಚೋತ್ಥತಾ॥

‘‘ಏಣೇಯ್ಯಜಙ್ಘೋತಿ ತಮಾಹು ಪುಗ್ಗಲಂ,

ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಖಿಪ್ಪಮಿಧಾಹು [ಖಿಪ್ಪಮಿದಾಹು (?)] ಲಕ್ಖಣಂ।

ಗೇಹಾನುಲೋಮಾನಿ ಯದಾಭಿಕಙ್ಖತಿ,

ಅಪಬ್ಬಜಂ ಖಿಪ್ಪಮಿಧಾಧಿಗಚ್ಛತಿ [ಖಿಪ್ಪಮಿದಾಧಿಗಚ್ಛತಿ (?)]॥

‘‘ಸಚೇ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ,

ನೇಕ್ಖಮ್ಮಛನ್ದಾಭಿರತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।

ಅನುಚ್ಛವಿಕಸ್ಸ ಯದಾನುಲೋಮಿಕಂ,

ತಂ ವಿನ್ದತಿ ಖಿಪ್ಪಮನೋಮವಿಕ್ಕಮೋ [ನಿಕ್ಕಮೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]’’ತಿ॥

(೧೨) ಸುಖುಮಚ್ಛವಿಲಕ್ಖಣಂ

೨೧೬. ‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಾ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಂ,
ಭನ್ತೇ, ಕುಸಲಂ, ಕಿಂ ಅಕುಸಲಂ, ಕಿಂ ಸಾವಜ್ಜಂ, ಕಿಂ ಅನವಜ್ಜಂ, ಕಿಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ಕಿಂ ನ
ಸೇವಿತಬ್ಬಂ, ಕಿಂ ಮೇ ಕರೀಯಮಾನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಸ್ಸ, ಕಿಂ ವಾ ಪನ ಮೇ
ಕರೀಯಮಾನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸುಖುಮಚ್ಛವಿ ಹೋತಿ, ಸುಖುಮತ್ತಾ ಛವಿಯಾ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಕಾಯೇ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ, ನಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಕೋಚಿ
ಪಞ್ಞಾಯ ಸದಿಸೋ ವಾ ಸೇಟ್ಠೋ ವಾ ಕಾಮಭೋಗೀನಂ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ
ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ ಪುಥುಪಞ್ಞೋ ಹಾಸಪಞ್ಞೋ [ಹಾಸುಪಞ್ಞೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಜವನಪಞ್ಞೋ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ, ನಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಕೋಚಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಸದಿಸೋ ವಾ
ಸೇಟ್ಠೋ ವಾ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೧೭. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಪುರೇ ಪುರತ್ಥಾ ಪುರಿಮಾಸು ಜಾತಿಸು,

ಅಞ್ಞಾತುಕಾಮೋ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಾ ಅಹು।

ಸುಸ್ಸೂಸಿತಾ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಉಪಾಸಿತಾ,

ಅತ್ಥನ್ತರೋ ಅತ್ಥಕಥಂ ನಿಸಾಮಯಿ॥

‘‘ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಗತೇನ [ಪಞ್ಞಾಪಟಿಲಾಭಕತೇನ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ] ಕಮ್ಮುನಾ,

ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸುಖುಮಚ್ಛವೀ ಅಹು।

ಬ್ಯಾಕಂಸು ಉಪ್ಪಾದನಿಮಿತ್ತಕೋವಿದಾ,

ಸುಖುಮಾನಿ ಅತ್ಥಾನಿ ಅವೇಚ್ಚ ದಕ್ಖಿತಿ॥

‘‘ಸಚೇ ನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ,

ವತ್ತೇತಿ ಚಕ್ಕಂ ಪಥವಿಂ ಪಸಾಸತಿ।

ಅತ್ಥಾನುಸಿಟ್ಠೀಸು ಪರಿಗ್ಗಹೇಸು ಚ,

ನ ತೇನ ಸೇಯ್ಯೋ ಸದಿಸೋ ಚ ವಿಜ್ಜತಿ॥

‘‘ಸಚೇ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮುಪೇತಿ ತಾದಿಸೋ,

ನೇಕ್ಖಮ್ಮಛನ್ದಾಭಿರತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ।

ಪಞ್ಞಾವಿಸಿಟ್ಠಂ ಲಭತೇ ಅನುತ್ತರಂ,

ಪಪ್ಪೋತಿ ಬೋಧಿಂ ವರಭೂರಿಮೇಧಸೋ’’ತಿ॥

(೧೩) ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಲಕ್ಖಣಂ

೨೧೮. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಅಕ್ಕೋಧನೋ ಅಹೋಸಿ ಅನುಪಾಯಾಸಬಹುಲೋ, ಬಹುಮ್ಪಿ ವುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ನಾಭಿಸಜ್ಜಿ ನ
ಕುಪ್ಪಿ ನ ಬ್ಯಾಪಜ್ಜಿ ನ ಪತಿತ್ಥೀಯಿ, ನ ಕೋಪಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ಪಾತ್ವಾಕಾಸಿ। ದಾತಾ ಚ ಅಹೋಸಿ ಸುಖುಮಾನಂ ಮುದುಕಾನಂ ಅತ್ಥರಣಾನಂ ಪಾವುರಣಾನಂ [ಪಾಪುರಣಾನಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ಖೋಮಸುಖುಮಾನಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಸುಖುಮಾನಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಸುಖುಮಾನಂ ಕಮ್ಬಲಸುಖುಮಾನಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ
ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ
ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ ಕಞ್ಚನಸನ್ನಿಭತ್ತಚೋ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಸುಖುಮಾನಂ ಮುದುಕಾನಂ
ಅತ್ಥರಣಾನಂ ಪಾವುರಣಾನಂ ಖೋಮಸುಖುಮಾನಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಸುಖುಮಾನಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಸುಖುಮಾನಂ
ಕಮ್ಬಲಸುಖುಮಾನಂ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಲಾಭೀ ಹೋತಿ
ಸುಖುಮಾನಂ ಮುದುಕಾನಂ ಅತ್ಥರಣಾನಂ ಪಾವುರಣಾನಂ ಖೋಮಸುಖುಮಾನಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಸುಖುಮಾನಂ
ಕೋಸೇಯ್ಯಸುಖುಮಾನಂ ಕಮ್ಬಲಸುಖುಮಾನಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ
ಅವೋಚ।

೨೧೯. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಅಕ್ಕೋಧಞ್ಚ ಅಧಿಟ್ಠಹಿ ಅದಾಸಿ [ಅದಾಸಿ ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],

ದಾನಞ್ಚ ವತ್ಥಾನಿ ಸುಖುಮಾನಿ ಸುಚ್ಛವೀನಿ।

ಪುರಿಮತರಭವೇ ಠಿತೋ ಅಭಿವಿಸ್ಸಜಿ,

ಮಹಿಮಿವ ಸುರೋ ಅಭಿವಸ್ಸಂ॥

‘‘ತಂ ಕತ್ವಾನ ಇತೋ ಚುತೋ ದಿಬ್ಬಂ,

ಉಪಪಜ್ಜಿ [ಉಪಪಜ್ಜ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಸುಕತಫಲವಿಪಾಕಮನುಭುತ್ವಾ।

ಕನಕತನುಸನ್ನಿಭೋ ಇಧಾಭಿಭವತಿ,

ಸುರವರತರೋರಿವ ಇನ್ದೋ॥

‘‘ಗೇಹಞ್ಚಾವಸತಿ ನರೋ ಅಪಬ್ಬಜ್ಜ,

ಮಿಚ್ಛಂ ಮಹತಿಮಹಿಂ ಅನುಸಾಸತಿ [ಪಸಾಸತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]।

ಪಸಯ್ಹ ಸಹಿಧ ಸತ್ತರತನಂ [ಪಸಯ್ಹ ಅಭಿವಸನ-ವರತರಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],

ಪಟಿಲಭತಿ ವಿಮಲ [ವಿಪುಲ (ಸ್ಯಾ॰), ವಿಪುಲಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಸುಖುಮಚ್ಛವಿಂ ಸುಚಿಞ್ಚ॥

‘‘ಲಾಭೀ ಅಚ್ಛಾದನವತ್ಥಮೋಕ್ಖಪಾವುರಣಾನಂ,

ಭವತಿ ಯದಿ ಅನಾಗಾರಿಯತಂ ಉಪೇತಿ।

ಸಹಿತೋ [ಸುಹಿತ (ಸ್ಯಾ॰), ಸ ಹಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪುರಿಮಕತಫಲಂ ಅನುಭವತಿ,

ನ ಭವತಿ ಕತಸ್ಸ ಪನಾಸೋ’’ತಿ॥

(೧೪) ಕೋಸೋಹಿತವತ್ಥಗುಯ್ಹಲಕ್ಖಣಂ

೨೨೦.
ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಚಿರಪ್ಪನಟ್ಠೇ ಸುಚಿರಪ್ಪವಾಸಿನೋ ಞಾತಿಮಿತ್ತೇ ಸುಹಜ್ಜೇ ಸಖಿನೋ
ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ। ಮಾತರಮ್ಪಿ ಪುತ್ತೇನ ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಮಾತರಾ ಸಮಾನೇತಾ
ಅಹೋಸಿ, ಪಿತರಮ್ಪಿ ಪುತ್ತೇನ ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಪುತ್ತಮ್ಪಿ
ಪಿತರಾ ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಭಾತರಮ್ಪಿ ಭಾತರಾ ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಭಾತರಮ್ಪಿ ಭಗಿನಿಯಾ
ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಭಗಿನಿಮ್ಪಿ ಭಾತರಾ ಸಮಾನೇತಾ ಅಹೋಸಿ, ಭಗಿನಿಮ್ಪಿ ಭಗಿನಿಯಾ ಸಮಾನೇತಾ
ಅಹೋಸಿ, ಸಮಙ್ಗೀಕತ್ವಾ [ಸಮಗ್ಗಿಂ ಕತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)]
ಚ ಅಬ್ಭನುಮೋದಿತಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ – ಕೋಸೋಹಿತವತ್ಥಗುಯ್ಹೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಪಹೂತಪುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ
ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಭವನ್ತಿ ಸೂರಾ ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ ಪರಸೇನಪ್ಪಮದ್ದನಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ
ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಪಹೂತಪುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಭವನ್ತಿ ಸೂರಾ
ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ ಪರಸೇನಪ್ಪಮದ್ದನಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೨೧. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಪುರೇ ಪುರತ್ಥಾ ಪುರಿಮಾಸು ಜಾತಿಸು,

ಚಿರಪ್ಪನಟ್ಠೇ ಸುಚಿರಪ್ಪವಾಸಿನೋ।

ಞಾತೀ ಸುಹಜ್ಜೇ ಸಖಿನೋ ಸಮಾನಯಿ,

ಸಮಙ್ಗಿಕತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತಾ ಅಹು॥

‘‘ಸೋ ತೇನ [ಸ ತೇನ (ಕ॰)] ಕಮ್ಮೇನ ದಿವಂ ಸಮಕ್ಕಮಿ,

ಸುಖಞ್ಚ ಖಿಡ್ಡಾರತಿಯೋ ಚ ಅನ್ವಭಿ।

ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಪುನರಾಗತೋ ಇಧ,

ಕೋಸೋಹಿತಂ ವಿನ್ದತಿ ವತ್ಥಛಾದಿಯಂ॥

‘‘ಪಹೂತಪುತ್ತೋ ಭವತೀ ತಥಾವಿಧೋ,

ಪರೋಸಹಸ್ಸಞ್ಚ [ಪರೋಸಹಸ್ಸಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಭವನ್ತಿ ಅತ್ರಜಾ।

ಸೂರಾ ಚ ವೀರಾ ಚ [ಸೂರಾ ಚ ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ (ಕ॰)] ಅಮಿತ್ತತಾಪನಾ,

ಗಿಹಿಸ್ಸ ಪೀತಿಂಜನನಾ ಪಿಯಂವದಾ॥

‘‘ಬಹೂತರಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಇರಿಯತೋ,

ಭವನ್ತಿ ಪುತ್ತಾ ವಚನಾನುಸಾರಿನೋ।

ಗಿಹಿಸ್ಸ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಾ ಪುನ,

ತಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಜಾಯತಿ ತದತ್ಥಜೋತಕ’’ನ್ತಿ॥

ಪಠಮಭಾಣವಾರೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ।

(೧೫-೧೬) ಪರಿಮಣ್ಡಲಅನೋನಮಜಣ್ಣುಪರಿಮಸನಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೨೨. ‘‘ಯಮ್ಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಮಹಾಜನಸಙ್ಗಹಂ [ಮಹಾಜನಸಙ್ಗಾಹಕಂ (ಕ॰)] ಸಮೇಕ್ಖಮಾನೋ [ಸಮಪೇಕ್ಖಮಾನೋ (ಕ॰)]
ಸಮಂ ಜಾನಾತಿ ಸಾಮಂ ಜಾನಾತಿ, ಪುರಿಸಂ ಜಾನಾತಿ ಪುರಿಸವಿಸೇಸಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಅಯಮಿದಮರಹತಿ
ಅಯಮಿದಮರಹತೀ’ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪುರಿಸವಿಸೇಸಕರೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰…
ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ
ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ನಿಗ್ರೋಧ ಪರಿಮಣ್ಡಲೋ ಚ ಹೋತಿ, ಠಿತಕೋಯೇವ ಚ ಅನೋನಮನ್ತೋ
ಉಭೋಹಿ ಪಾಣಿತಲೇಹಿ ಜಣ್ಣುಕಾನಿ ಪರಿಮಸತಿ ಪರಿಮಜ್ಜತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ ?
ಅಡ್ಢೋ ಹೋತಿ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಪಹೂತಜಾತರೂಪರಜತೋ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣೋ ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞೋ
ಪರಿಪುಣ್ಣಕೋಸಕೋಟ್ಠಾಗಾರೋ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ…ಪೇ॰… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ?
ಅಡ್ಢೋ ಹೋತಿ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಧನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಸದ್ಧಾಧನಂ
ಸೀಲಧನಂ ಹಿರಿಧನಂ ಓತ್ತಪ್ಪಧನಂ ಸುತಧನಂ ಚಾಗಧನಂ ಪಞ್ಞಾಧನಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ
ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೨೩. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ತುಲಿಯ ಪಟಿವಿಚಯ ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ,

ಮಹಾಜನಸಙ್ಗಹನಂ [ಮಹಾಜನಂ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ (ಕ॰)] ಸಮೇಕ್ಖಮಾನೋ।

ಅಯಮಿದಮರಹತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ,

ಪುರಿಸವಿಸೇಸಕರೋ ಪುರೇ ಅಹೋಸಿ॥

‘‘ಮಹಿಞ್ಚ ಪನ [ಸಮಾ ಚ ಪನ (ಸ್ಯಾ॰), ಸ ಹಿ ಚ ಪನ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಠಿತೋ ಅನೋನಮನ್ತೋ,

ಫುಸತಿ ಕರೇಹಿ ಉಭೋಹಿ ಜಣ್ಣುಕಾನಿ।

ಮಹಿರುಹಪರಿಮಣ್ಡಲೋ ಅಹೋಸಿ,

ಸುಚರಿತಕಮ್ಮವಿಪಾಕಸೇಸಕೇನ॥

‘‘ಬಹುವಿವಿಧನಿಮಿತ್ತಲಕ್ಖಣಞ್ಞೂ,

ಅತಿನಿಪುಣಾ ಮನುಜಾ ಬ್ಯಾಕರಿಂಸು।

ಬಹುವಿವಿಧಾ ಗಿಹೀನಂ ಅರಹಾನಿ,

ಪಟಿಲಭತಿ ದಹರೋ ಸುಸು ಕುಮಾರೋ॥

‘‘ಇಧ ಚ ಮಹೀಪತಿಸ್ಸ ಕಾಮಭೋಗೀ,

ಗಿಹಿಪತಿರೂಪಕಾ ಬಹೂ ಭವನ್ತಿ।

ಯದಿ ಚ ಜಹತಿ ಸಬ್ಬಕಾಮಭೋಗಂ,

ಲಭತಿ ಅನುತ್ತರಂ ಉತ್ತಮಧನಗ್ಗ’’ನ್ತಿ॥

(೧೭-೧೯) ಸೀಹಪುಬ್ಬದ್ಧಕಾಯಾದಿತಿಲಕ್ಖಣಂ

೨೨೪. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ ಹಿತಕಾಮೋ ಫಾಸುಕಾಮೋ ಯೋಗಕ್ಖೇಮಕಾಮೋ – ‘ಕಿನ್ತಿಮೇ
ಸದ್ಧಾಯ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಸೀಲೇನ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಸುತೇನ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ [ಸುತೇನ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಬುದ್ಧಿಯಾ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ (ಸ್ಯಾ॰)],
ಚಾಗೇನ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಧಮ್ಮೇನ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಪಞ್ಞಾಯ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಧನಧಞ್ಞೇನ
ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಖೇತ್ತವತ್ಥುನಾ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದೇಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ,
ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಞಾತೀಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ,
ಮಿತ್ತೇಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ, ಬನ್ಧವೇಹಿ ವಡ್ಢೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ
ಪಟಿಲಭತಿ। ಸೀಹಪುಬ್ಬದ್ಧಕಾಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಚಿತನ್ತರಂಸೋ ಚ ಸಮವಟ್ಟಕ್ಖನ್ಧೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ
ಹೋತಿ, ನ ಪರಿಹಾಯತಿ ಧನಧಞ್ಞೇನ ಖೇತ್ತವತ್ಥುನಾ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದೇಹಿ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ
ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸೇಹಿ ಞಾತೀಹಿ ಮಿತ್ತೇಹಿ ಬನ್ಧವೇಹಿ, ನ ಪರಿಹಾಯತಿ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ।
ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಪರಿಹಾನಧಮ್ಮೋ ಹೋತಿ, ನ
ಪರಿಹಾಯತಿ ಸದ್ಧಾಯ ಸೀಲೇನ ಸುತೇನ ಚಾಗೇನ ಪಞ್ಞಾಯ, ನ ಪರಿಹಾಯತಿ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ।
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೨೫. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಸದ್ಧಾಯ ಸೀಲೇನ ಸುತೇನ ಬುದ್ಧಿಯಾ,

ಚಾಗೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಬಹೂಹಿ ಸಾಧುಹಿ।

ಧನೇನ ಧಞ್ಞೇನ ಚ ಖೇತ್ತವತ್ಥುನಾ,

ಪುತ್ತೇಹಿ ದಾರೇಹಿ ಚತುಪ್ಪದೇಹಿ ಚ॥

‘‘ಞಾತೀಹಿ ಮಿತ್ತೇಹಿ ಚ ಬನ್ಧವೇಹಿ ಚ,

ಬಲೇನ ವಣ್ಣೇನ ಸುಖೇನ ಚೂಭಯಂ।

ಕಥಂ ನ ಹಾಯೇಯ್ಯುಂ ಪರೇತಿ ಇಚ್ಛತಿ,

ಅತ್ಥಸ್ಸ ಮಿದ್ಧೀ ಚ [ಇದಂ ಸಮಿದ್ಧಞ್ಚ (ಕ॰), ಅದ್ಧಂ ಸಮಿದ್ಧಞ್ಚ (ಸ್ಯಾ॰)] ಪನಾಭಿಕಙ್ಖತಿ॥

‘‘ಸ ಸೀಹಪುಬ್ಬದ್ಧಸುಸಣ್ಠಿತೋ ಅಹು,

ಸಮವಟ್ಟಕ್ಖನ್ಧೋ ಚ ಚಿತನ್ತರಂಸೋ।

ಪುಬ್ಬೇ ಸುಚಿಣ್ಣೇನ ಕತೇನ ಕಮ್ಮುನಾ,

ಅಹಾನಿಯಂ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಮಸ್ಸ ತಂ॥

‘‘ಗಿಹೀಪಿ ಧಞ್ಞೇನ ಧನೇನ ವಡ್ಢತಿ,

ಪುತ್ತೇಹಿ ದಾರೇಹಿ ಚತುಪ್ಪದೇಹಿ ಚ।

ಅಕಿಞ್ಚನೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅನುತ್ತರಂ,

ಪಪ್ಪೋತಿ ಬೋಧಿಂ ಅಸಹಾನಧಮ್ಮತ’’ನ್ತಿ [ಸಮ್ಬೋಧಿಮಹಾನಧಮ್ಮತನ್ತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰) ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ]॥

(೨೦) ರಸಗ್ಗಸಗ್ಗಿತಾಲಕ್ಖಣಂ

೨೨೬. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಸತ್ತಾನಂ ಅವಿಹೇಠಕಜಾತಿಕೋ ಅಹೋಸಿ ಪಾಣಿನಾ ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ
ಸತ್ಥೇನ ವಾ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ರಸಗ್ಗಸಗ್ಗೀ ಹೋತಿ, ಉದ್ಧಗ್ಗಾಸ್ಸ
ರಸಹರಣೀಯೋ ಗೀವಾಯ ಜಾತಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಾಭಿವಾಹಿನಿಯೋ [ಸಮವಾಹರಸಹರಣಿಯೋ (ಸ್ಯಾ॰)]।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋ,
ಸಮವೇಪಾಕಿನಿಯಾ ಗಹಣಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಾತಿಸೀತಾಯ ನಾಚ್ಚುಣ್ಹಾಯ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ
ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಾತಙ್ಕೋ ಸಮವೇಪಾಕಿನಿಯಾ
ಗಹಣಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಾತಿಸೀತಾಯ ನಾಚ್ಚುಣ್ಹಾಯ ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ಪಧಾನಕ್ಖಮಾಯ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೨೭. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ನ ಪಾಣಿದಣ್ಡೇಹಿ ಪನಾಥ ಲೇಡ್ಡುನಾ,

ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಮರಣವಧೇನ [ಮಾರಣವಧೇನ (ಕ॰)] ವಾ ಪನ।

ಉಬ್ಬಾಧನಾಯ ಪರಿತಜ್ಜನಾಯ ವಾ,

ನ ಹೇಠಯೀ ಜನತಮಹೇಠಕೋ ಅಹು॥

‘‘ತೇನೇವ ಸೋ ಸುಗತಿಮುಪೇಚ್ಚ ಮೋದತಿ,

ಸುಖಪ್ಫಲಂ ಕರಿಯ ಸುಖಾನಿ ವಿನ್ದತಿ।

ಸಮೋಜಸಾ [ಸಮ್ಪಜ್ಜಸಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಪಾಮುಞ್ಜಸಾ (ಸ್ಯಾ॰), ಸಾಮಞ್ಚ ಸಾ (ಕ॰)] ರಸಹರಣೀ ಸುಸಣ್ಠಿತಾ,

ಇಧಾಗತೋ ಲಭತಿ ರಸಗ್ಗಸಗ್ಗಿತಂ॥

‘‘ತೇನಾಹು ನಂ ಅತಿನಿಪುಣಾ ವಿಚಕ್ಖಣಾ,

ಅಯಂ ನರೋ ಸುಖಬಹುಲೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ।

ಗಿಹಿಸ್ಸ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಾ ಪುನ [ಪನ (ಸ್ಯಾ॰)],

ತಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ ತದತ್ಥಜೋತಕ’’ನ್ತಿ॥

(೨೧-೨೨) ಅಭಿನೀಲನೇತ್ತಗೋಪಖುಮಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೨೮. ‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ನ ಚ ವಿಸಟಂ, ನ ಚ ವಿಸಾಚಿ [ನ ಚ ವಿಸಾಚಿತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ನ ಚ ವಿಸಾವಿ (ಸ್ಯಾ॰)],
ನ ಚ ಪನ ವಿಚೇಯ್ಯ ಪೇಕ್ಖಿತಾ, ಉಜುಂ ತಥಾ ಪಸಟಮುಜುಮನೋ, ಪಿಯಚಕ್ಖುನಾ ಬಹುಜನಂ
ಉದಿಕ್ಖಿತಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ
ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಅಭಿನೀಲನೇತ್ತೋ ಚ ಹೋತಿ ಗೋಪಖುಮೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಪಿಯದಸ್ಸನೋ ಹೋತಿ ಬಹುನೋ
ಜನಸ್ಸ, ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾನಂ ನೇಗಮಜಾನಪದಾನಂ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾನಂ
ಅನೀಕಟ್ಠಾನಂ ದೋವಾರಿಕಾನಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾನಂ ರಾಜೂನಂ ಭೋಗಿಯಾನಂ ಕುಮಾರಾನಂ।
ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ…ಪೇ॰… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಪಿಯದಸ್ಸನೋ ಹೋತಿ ಬಹುನೋ
ಜನಸ್ಸ, ಪಿಯೋ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ ದೇವಾನಂ
ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಸುರಾನಂ ನಾಗಾನಂ ಗನ್ಧಬ್ಬಾನಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ
ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೨೯. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ನ ಚ ವಿಸಟಂ ನ ಚ ವಿಸಾಚಿ [ವಿಸಾಚಿತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ವಿಸಾವಿ (ಸ್ಯಾ॰)], ನ ಚ ಪನ ವಿಚೇಯ್ಯಪೇಕ್ಖಿತಾ।

ಉಜುಂ ತಥಾ ಪಸಟಮುಜುಮನೋ, ಪಿಯಚಕ್ಖುನಾ ಬಹುಜನಂ ಉದಿಕ್ಖಿತಾ॥

‘‘ಸುಗತೀಸು ಸೋ ಫಲವಿಪಾಕಂ,

ಅನುಭವತಿ ತತ್ಥ ಮೋದತಿ।

ಇಧ ಚ ಪನ ಭವತಿ ಗೋಪಖುಮೋ,

ಅಭಿನೀಲನೇತ್ತನಯನೋ ಸುದಸ್ಸನೋ॥

‘‘ಅಭಿಯೋಗಿನೋ ಚ ನಿಪುಣಾ,

ಬಹೂ ಪನ ನಿಮಿತ್ತಕೋವಿದಾ।

ಸುಖುಮನಯನಕುಸಲಾ ಮನುಜಾ,

ಪಿಯದಸ್ಸನೋತಿ ಅಭಿನಿದ್ದಿಸನ್ತಿ ನಂ॥

‘‘ಪಿಯದಸ್ಸನೋ ಗಿಹೀಪಿ ಸನ್ತೋ ಚ,

ಭವತಿ ಬಹುಜನಪಿಯಾಯಿತೋ।

ಯದಿ ಚ ನ ಭವತಿ ಗಿಹೀ ಸಮಣೋ ಹೋತಿ,

ಪಿಯೋ ಬಹೂನಂ ಸೋಕನಾಸನೋ’’ತಿ॥

(೨೩) ಉಣ್ಹೀಸಸೀಸಲಕ್ಖಣಂ

೨೩೦.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಬಹುಜನಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಅಹೋಸಿ ಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಬಹುಜನಪಾಮೋಕ್ಖೋ
ಕಾಯಸುಚರಿತೇ ವಚೀಸುಚರಿತೇ ಮನೋಸುಚರಿತೇ ದಾನಸಂವಿಭಾಗೇ
ಸೀಲಸಮಾದಾನೇ ಉಪೋಸಥುಪವಾಸೇ ಮತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ ಪೇತ್ತೇಯ್ಯತಾಯ ಸಾಮಞ್ಞತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞತಾಯ
ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿತಾಯ ಅಞ್ಞತರಞ್ಞತರೇಸು ಚ ಅಧಿಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ –
ಉಣ್ಹೀಸಸೀಸೋ ಹೋತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ
ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಸ್ಸ ಜನೋ ಅನ್ವಾಯಿಕೋ ಹೋತಿ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ
ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ
ಲಭತಿ? ಮಹಾಸ್ಸ ಜನೋ ಅನ್ವಾಯಿಕೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ
ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೩೧. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಸುಚರಿತೇಸು ಅಹು,

ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಭಿರತೋ।

ಅನ್ವಾಯಿಕೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ ಅಹು,

ಸಗ್ಗೇಸು ವೇದಯಿತ್ಥ ಪುಞ್ಞಫಲಂ॥

‘‘ವೇದಿತ್ವಾ ಸೋ ಸುಚರಿತಸ್ಸ ಫಲಂ,

ಉಣ್ಹೀಸಸೀಸತ್ತಮಿಧಜ್ಝಗಮಾ।

ಬ್ಯಾಕಂಸು ಬ್ಯಞ್ಜನನಿಮಿತ್ತಧರಾ,

ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮೋ ಬಹುಜನಂ ಹೇಸ್ಸತಿ॥

‘‘ಪಟಿಭೋಗಿಯಾ ಮನುಜೇಸು ಇಧ,

ಪುಬ್ಬೇವ ತಸ್ಸ ಅಭಿಹರನ್ತಿ ತದಾ।

ಯದಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಭವತಿ ಭೂಮಿಪತಿ,

ಪಟಿಹಾರಕಂ ಬಹುಜನೇ ಲಭತಿ॥

‘‘ಅಥ ಚೇಪಿ ಪಬ್ಬಜತಿ ಸೋ ಮನುಜೋ,

ಧಮ್ಮೇಸು ಹೋತಿ ಪಗುಣೋ ವಿಸವೀ।

ತಸ್ಸಾನುಸಾಸನಿಗುಣಾಭಿರತೋ,

ಅನ್ವಾಯಿಕೋ ಬಹುಜನೋ ಭವತೀ’’ತಿ॥

(೨೪-೨೫) ಏಕೇಕಲೋಮತಾಉಣ್ಣಾಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೩೨.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಚ್ಚವಾದೀ
ಸಚ್ಚಸನ್ಧೋ ಥೇತೋ ಪಚ್ಚಯಿಕೋ ಅವಿಸಂವಾದಕೋ ಲೋಕಸ್ಸ । ಸೋ
ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ
ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಏಕೇಕಲೋಮೋ ಚ ಹೋತಿ, ಉಣ್ಣಾ ಚ ಭಮುಕನ್ತರೇ ಜಾತಾ
ಹೋತಿ ಓದಾತಾ ಮುದುತೂಲಸನ್ನಿಭಾ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಸ್ಸ ಜನೋ ಉಪವತ್ತತಿ,
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ
ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಮಹಾಸ್ಸ ಜನೋ ಉಪವತ್ತತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ
ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ
ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೩೩. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞೋ ಪುರಿಮಾಸು ಜಾತಿಸು,

ಅದ್ವೇಜ್ಝವಾಚೋ ಅಲಿಕಂ ವಿವಜ್ಜಯಿ।

ನ ಸೋ ವಿಸಂವಾದಯಿತಾಪಿ ಕಸ್ಸಚಿ,

ಭೂತೇನ ತಚ್ಛೇನ ತಥೇನ ಭಾಸಯಿ [ತೋಸಯಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]॥

‘‘ಸೇತಾ ಸುಸುಕ್ಕಾ ಮುದುತೂಲಸನ್ನಿಭಾ,

ಉಣ್ಣಾ ಸುಜಾತಾ [ಉಣ್ಣಾಸ್ಸ ಜಾತಾ (ಕ॰ ಸೀ॰)] ಭಮುಕನ್ತರೇ ಅಹು।

ನ ಲೋಮಕೂಪೇಸು ದುವೇ ಅಜಾಯಿಸುಂ,

ಏಕೇಕಲೋಮೂಪಚಿತಙ್ಗವಾ ಅಹು॥

‘‘ತಂ ಲಕ್ಖಣಞ್ಞೂ ಬಹವೋ ಸಮಾಗತಾ,

ಬ್ಯಾಕಂಸು ಉಪ್ಪಾದನಿಮಿತ್ತಕೋವಿದಾ।

ಉಣ್ಣಾ ಚ ಲೋಮಾ ಚ ಯಥಾ ಸುಸಣ್ಠಿತಾ,

ಉಪವತ್ತತೀ ಈದಿಸಕಂ ಬಹುಜ್ಜನೋ॥

‘‘ಗಿಹಿಮ್ಪಿ ಸನ್ತಂ ಉಪವತ್ತತೀ ಜನೋ,

ಬಹು ಪುರತ್ಥಾಪಕತೇನ ಕಮ್ಮುನಾ।

ಅಕಿಞ್ಚನಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಅನುತ್ತರಂ,

ಬುದ್ಧಮ್ಪಿ ಸನ್ತಂ ಉಪವತ್ತತಿ ಜನೋ’’ತಿ॥

(೨೬-೨೭) ಚತ್ತಾಲೀಸಅವಿರಳದನ್ತಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೩೪.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಿಸುಣಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ। ಇತೋ
ಸುತ್ವಾ ನ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ನ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ
ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ , ಇತಿ ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಸನ್ಧಾತಾ, ಸಹಿತಾನಂ
ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ಸಮಗ್ಗಾರಾಮೋ ಸಮಗ್ಗರತೋ ಸಮಗ್ಗನನ್ದೀ ಸಮಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ
ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ
ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಚತ್ತಾಲೀಸದನ್ತೋ ಚ ಹೋತಿ ಅವಿರಳದನ್ತೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಭೇಜ್ಜಪರಿಸೋ ಹೋತಿ,
ಅಭೇಜ್ಜಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿಸಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ
ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ …
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಭೇಜ್ಜಪರಿಸೋ ಹೋತಿ, ಅಭೇಜ್ಜಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿಸಾ,
ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ।
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೩೫. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ವೇಭೂತಿಯಂ ಸಹಿತಭೇದಕಾರಿಂ,

ಭೇದಪ್ಪವಡ್ಢನವಿವಾದಕಾರಿಂ।

ಕಲಹಪ್ಪವಡ್ಢನಆಕಿಚ್ಚಕಾರಿಂ,

ಸಹಿತಾನಂ ಭೇದಜನನಿಂ ನ ಭಣಿ॥

‘‘ಅವಿವಾದವಡ್ಢನಕರಿಂ ಸುಗಿರಂ,

ಭಿನ್ನಾನುಸನ್ಧಿಜನನಿಂ ಅಭಣಿ।

ಕಲಹಂ ಜನಸ್ಸ ಪನುದೀ ಸಮಙ್ಗೀ,

ಸಹಿತೇಹಿ ನನ್ದತಿ ಪಮೋದತಿ ಚ॥

‘‘ಸುಗತೀಸು ಸೋ ಫಲವಿಪಾಕಂ,

ಅನುಭವತಿ ತತ್ಥ ಮೋದತಿ।

ದನ್ತಾ ಇಧ ಹೋನ್ತಿ ಅವಿರಳಾ ಸಹಿತಾ,

ಚತುರೋ ದಸಸ್ಸ ಮುಖಜಾ ಸುಸಣ್ಠಿತಾ॥

‘‘ಯದಿ ಖತ್ತಿಯೋ ಭವತಿ ಭೂಮಿಪತಿ,

ಅವಿಭೇದಿಯಾಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಭವತಿ।

ಸಮಣೋ ಚ ಹೋತಿ ವಿರಜೋ ವಿಮಲೋ,

ಪರಿಸಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ಅನುಗತಾ ಅಚಲಾ’’ತಿ॥

(೨೮-೨೯) ಪಹೂತಜಿವ್ಹಾಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೩೬. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ
ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ, ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ
ಭಾಸಿತಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ। ಪಹೂತಜಿವ್ಹೋ ಚ ಹೋತಿ
ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರೋ ಚ ಕರವೀಕಭಾಣೀ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ
ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ?
ಆದೇಯ್ಯವಾಚೋ ಹೋತಿ, ಆದಿಯನ್ತಿಸ್ಸ ವಚನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ
ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ
ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಆದೇಯ್ಯವಾಚೋ ಹೋತಿ,
ಆದಿಯನ್ತಿಸ್ಸ ವಚನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ
ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೩೭. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಅಕ್ಕೋಸಭಣ್ಡನವಿಹೇಸಕಾರಿಂ,

ಉಬ್ಬಾಧಿಕಂ [ಉಬ್ಬಾಧಕರಂ (ಸ್ಯಾ॰)] ಬಹುಜನಪ್ಪಮದ್ದನಂ।

ಅಬಾಳ್ಹಂ ಗಿರಂ ಸೋ ನ ಭಣಿ ಫರುಸಂ,

ಮಧುರಂ ಭಣಿ ಸುಸಂಹಿತಂ [ಸುಸಹಿತಂ (ಸ್ಯಾ॰)] ಸಖಿಲಂ॥

‘‘ಮನಸೋ ಪಿಯಾ ಹದಯಗಾಮಿನಿಯೋ,

ವಾಚಾ ಸೋ ಏರಯತಿ ಕಣ್ಣಸುಖಾ।

ವಾಚಾಸುಚಿಣ್ಣಫಲಮನುಭವಿ,

ಸಗ್ಗೇಸು ವೇದಯಥ [ವೇದಯತಿ (?) ಟೀಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ] ಪುಞ್ಞಫಲಂ॥

‘‘ವೇದಿತ್ವಾ ಸೋ ಸುಚರಿತಸ್ಸ ಫಲಂ,

ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರತ್ತಮಿಧಮಜ್ಝಗಮಾ।

ಜಿವ್ಹಾಸ್ಸ ಹೋತಿ ವಿಪುಲಾ ಪುಥುಲಾ,

ಆದೇಯ್ಯವಾಕ್ಯವಚನೋ ಭವತಿ॥

‘‘ಗಿಹಿನೋಪಿ ಇಜ್ಝತಿ ಯಥಾ ಭಣತೋ,

ಅಥ ಚೇ ಪಬ್ಬಜತಿ ಸೋ ಮನುಜೋ।

ಆದಿಯನ್ತಿಸ್ಸ ವಚನಂ ಜನತಾ,

ಬಹುನೋ ಬಹುಂ ಸುಭಣಿತಂ ಭಣತೋ’’ತಿ॥

(೩೦) ಸೀಹಹನುಲಕ್ಖಣಂ

೨೩೮. ‘‘ಯಮ್ಪಿ ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ
ಸಮಾನೋ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ ಕಾಲವಾದೀ ಭೂತವಾದೀ
ಅತ್ಥವಾದೀ ಧಮ್ಮವಾದೀ ವಿನಯವಾದೀ, ನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಅಹೋಸಿ ಕಾಲೇನ ಸಾಪದೇಸಂ
ಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಟತ್ತಾ…ಪೇ॰… ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ
ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಂ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ಸೀಹಹನು ಹೋತಿ।

‘‘ಸೋ ತೇನ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ, ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ…ಪೇ॰… ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ
ಲಭತಿ? ಅಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ ಹೋತಿ ಕೇನಚಿ ಮನುಸ್ಸಭೂತೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇನ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇನ। ರಾಜಾ
ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ… ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಅಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಹಿ ವಾ
ಬಾಹಿರೇಹಿ ವಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಹಿ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೇಹಿ, ರಾಗೇನ ವಾ ದೋಸೇನ ವಾ ಮೋಹೇನ ವಾ ಸಮಣೇನ
ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವಾ ದೇವೇನ ವಾ ಮಾರೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ।
ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’। ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೩೯. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ನ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ನ ಮುದ್ಧತಂ [ಬುದ್ಧತನ್ತಿ (ಕ॰)],

ಅವಿಕಿಣ್ಣವಚನಬ್ಯಪ್ಪಥೋ ಅಹೋಸಿ।

ಅಹಿತಮಪಿ ಚ ಅಪನುದಿ,

ಹಿತಮಪಿ ಚ ಬಹುಜನಸುಖಞ್ಚ ಅಭಣಿ॥

‘‘ತಂ ಕತ್ವಾ ಇತೋ ಚುತೋ ದಿವಮುಪಪಜ್ಜಿ,

ಸುಕತಫಲವಿಪಾಕಮನುಭೋಸಿ।

ಚವಿಯ ಪುನರಿಧಾಗತೋ ಸಮಾನೋ,

ದ್ವಿದುಗಮವರತರಹನುತ್ತಮಲತ್ಥ॥

‘‘ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಸುದುಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ,

ಮನುಜಿನ್ದೋ ಮನುಜಾಧಿಪತಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ।

ತಿದಿವಪುರವರಸಮೋ ಭವತಿ,

ಸುರವರತರೋರಿವ ಇನ್ದೋ॥

‘‘ಗನ್ಧಬ್ಬಾಸುರಯಕ್ಖರಕ್ಖಸೇಭಿ [ಸುರಸಕ್ಕರಕ್ಖಸೇಭಿ (ಸ್ಯಾ॰)],

ಸುರೇಹಿ ನ ಹಿ ಭವತಿ ಸುಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ।

ತಥತ್ತೋ ಯದಿ ಭವತಿ ತಥಾವಿಧೋ,

ಇಧ ದಿಸಾ ಚ ಪಟಿದಿಸಾ ಚ ವಿದಿಸಾ ಚಾ’’ತಿ॥

(೩೧-೩೨) ಸಮದನ್ತಸುಸುಕ್ಕದಾಠಾಲಕ್ಖಣಾನಿ

೨೪೦.
‘‘ಯಮ್ಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಂ ಭವಂ ಪುರಿಮಂ ನಿಕೇತಂ ಪುಬ್ಬೇ
ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಂ ಪಹಾಯ ಸಮ್ಮಾಆಜೀವೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ತುಲಾಕೂಟ
ಕಂಸಕೂಟ ಮಾನಕೂಟ ಉಕ್ಕೋಟನ ವಞ್ಚನ ನಿಕತಿ ಸಾಚಿಯೋಗ ಛೇದನ ವಧ ಬನ್ಧನ ವಿಪರಾಮೋಸ ಆಲೋಪ
ಸಹಸಾಕಾರಾ [ಸಾಹಸಾಕಾರಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)] ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ
ಕಟತ್ತಾ ಉಪಚಿತತ್ತಾ ಉಸ್ಸನ್ನತ್ತಾ ವಿಪುಲತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ
ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೇ ದೇವೇ ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಅಧಿಗಣ್ಹಾತಿ ದಿಬ್ಬೇನ
ಆಯುನಾ ದಿಬ್ಬೇನ ವಣ್ಣೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಸುಖೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಯಸೇನ ದಿಬ್ಬೇನ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯೇನ
ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರಸೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ। ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇತ್ಥತ್ತಂ ಆಗತೋ ಸಮಾನೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಟಿಲಭತಿ, ಸಮದನ್ತೋ ಚ ಹೋತಿ ಸುಸುಕ್ಕದಾಠೋ ಚ।

‘‘ಸೋ ತೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಿ,
ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಚಾತುರನ್ತೋ ವಿಜಿತಾವೀ
ಜನಪದತ್ಥಾವರಿಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ತರತನಸಮನ್ನಾಗತೋ। ತಸ್ಸಿಮಾನಿ ಸತ್ತ ರತನಾನಿ ಭವನ್ತಿ,
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಚಕ್ಕರತನಂ ಹತ್ಥಿರತನಂ ಅಸ್ಸರತನಂ ಮಣಿರತನಂ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಗಹಪತಿರತನಂ
ಪರಿಣಾಯಕರತನಮೇವ ಸತ್ತಮಂ। ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಭವನ್ತಿ ಸೂರಾ ವೀರಙ್ಗರೂಪಾ
ಪರಸೇನಪ್ಪಮದ್ದನಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಪಥವಿಂ ಸಾಗರಪರಿಯನ್ತಂ ಅಖಿಲಮನಿಮಿತ್ತಮಕಣ್ಟಕಂ
ಇದ್ಧಂ ಫೀತಂ ಖೇಮಂ ಸಿವಂ ನಿರಬ್ಬುದಂ ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಅಭಿವಿಜಿಯ
ಅಜ್ಝಾವಸತಿ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ ಲಭತಿ? ಸುಚಿಪರಿವಾರೋ ಹೋತಿ ಸುಚಿಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿವಾರಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾ ನೇಗಮಜಾನಪದಾ ಗಣಕಮಹಾಮತ್ತಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ ದೋವಾರಿಕಾ ಅಮಚ್ಚಾ
ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ರಾಜಾನೋ ಭೋಗಿಯಾ ಕುಮಾರಾ। ರಾಜಾ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ।

‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ
ಪಬ್ಬಜತಿ, ಅರಹಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂ
ಲಭತಿ? ಸುಚಿಪರಿವಾರೋ ಹೋತಿ, ಸುಚಿಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿವಾರಾ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಉಪಾಸಕಾ
ಉಪಾಸಿಕಾಯೋ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಸುರಾ ನಾಗಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ। ಬುದ್ಧೋ ಸಮಾನೋ ಇದಂ ಲಭತಿ’’।
ಏತಮತ್ಥಂ ಭಗವಾ ಅವೋಚ।

೨೪೧. ತತ್ಥೇತಂ ವುಚ್ಚತಿ –

‘‘ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಞ್ಚ ಅವಸ್ಸಜಿ ಸಮೇನ ವುತ್ತಿಂ,

ಸುಚಿನಾ ಸೋ ಜನಯಿತ್ಥ ಧಮ್ಮಿಕೇನ।

ಅಹಿತಮಪಿ ಚ ಅಪನುದಿ,

ಹಿತಮಪಿ ಚ ಬಹುಜನಸುಖಞ್ಚ ಅಚರಿ॥

‘‘ಸಗ್ಗೇ ವೇದಯತಿ ನರೋ ಸುಖಪ್ಫಲಾನಿ,

ಕರಿತ್ವಾ ನಿಪುಣೇಭಿ ವಿದೂಹಿ ಸಬ್ಭಿ।

ವಣ್ಣಿತಾನಿ ತಿದಿವಪುರವರಸಮೋ,

ಅಭಿರಮತಿ ರತಿಖಿಡ್ಡಾಸಮಙ್ಗೀ॥

‘‘ಲದ್ಧಾನಂ ಮಾನುಸಕಂ ಭವಂ ತತೋ,

ಚವಿತ್ವಾನ ಸುಕತಫಲವಿಪಾಕಂ।

ಸೇಸಕೇನ ಪಟಿಲಭತಿ ಲಪನಜಂ,

ಸಮಮಪಿ ಸುಚಿಸುಸುಕ್ಕಂ [ಲದ್ಧಾನ ಮನುಸ್ಸಕಂ ಭವಂ ತತೋ ಚವಿಯ, ಪುನ ಸುಕತಫಲವಿಪಾಕಸೇಸಕೇನ। ಪಟಿಲಭತಿ ಲಪನಜಂ ಸಮಮಪಿ, ಸುಚಿ ಚ ಸುವಿಸುದ್ಧಸುಸುಕ್ಕಂ (ಸ್ಯಾ॰)]॥

‘‘ತಂ ವೇಯ್ಯಞ್ಜನಿಕಾ ಸಮಾಗತಾ ಬಹವೋ,

ಬ್ಯಾಕಂಸು ನಿಪುಣಸಮ್ಮತಾ ಮನುಜಾ।

ಸುಚಿಜನಪರಿವಾರಗಣೋ ಭವತಿ,

ದಿಜಸಮಸುಕ್ಕಸುಚಿಸೋಭನದನ್ತೋ॥

‘‘ರಞ್ಞೋ ಹೋತಿ ಬಹುಜನೋ,

ಸುಚಿಪರಿವಾರೋ ಮಹತಿಂ ಮಹಿಂ ಅನುಸಾಸತೋ।

ಪಸಯ್ಹ ನ ಚ ಜನಪದತುದನಂ,

ಹಿತಮಪಿ ಚ ಬಹುಜನಸುಖಞ್ಚ ಚರನ್ತಿ॥

‘‘ಅಥ ಚೇ ಪಬ್ಬಜತಿ ಭವತಿ ವಿಪಾಪೋ,

ಸಮಣೋ ಸಮಿತರಜೋ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ।

ವಿಗತದರಥಕಿಲಮಥೋ,

ಇಮಮಪಿ ಚ ಪರಮಪಿ ಚ [ಇಮಮ್ಪಿ ಚ ಪರಮ್ಪಿ ಚ (ಪೀ॰), ಪರಂಪಿ ಪರಮಂಪಿ ಚ (ಸ್ಯಾ॰)] ಪಸ್ಸತಿ ಲೋಕಂ॥

‘‘ತಸ್ಸೋವಾದಕರಾ ಬಹುಗಿಹೀ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ,

ಅಸುಚಿಂ ಗರಹಿತಂ ಧುನನ್ತಿ ಪಾಪಂ।

ಸ ಹಿ ಸುಚಿಭಿ ಪರಿವುತೋ ಭವತಿ,

ಮಲಖಿಲಕಲಿಕಿಲೇಸೇ ಪನುದೇಹೀ’’ತಿ [ತಸ್ಸೋವಾದಕರಾ ಬಹುಗಿಹೀ ಚ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ಅಸುಚಿವಿಗರಹಿತ। ಪನುದಿಪಾಪಸ್ಸ ಹಿ ಸುಚಿಭಿಪರಿವುತೋ, ಭವತಿ ಮಲಖಿಲಕಕಿಲೇಸೇ ಪನುದೇತಿ (ಸ್ಯಾ॰)]॥

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಲಕ್ಖಣಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಸತ್ತಮಂ।

comments (0)