೩. ಪರಿಬ್ಬಾಜಕವಗ್ಗೋ

೩. ಪರಿಬ್ಬಾಜಕವಗ್ಗೋ

೧. ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತಂ

೧೮೫. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ
ಸಮಯೇನ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಏಕಪುಣ್ಡರೀಕೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೇ ಪಟಿವಸತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೇಸಾಲಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಅಥ ಖೋ
ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅತಿಪ್ಪಗೋ ಖೋ ತಾವ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ; ಯಂನೂನಾಹಂ ಯೇನ
ಏಕಪುಣ್ಡರೀಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೋ ಯೇನ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಏಕಪುಣ್ಡರೀಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೋ ಯೇನ
ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ
ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತು ಖೋ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವಾ। ಸ್ವಾಗತಂ [ಸಾಗತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)], ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ।
ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ। ನಿಸೀದತು, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವಾ ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋಪಿ ಖೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ –
‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ, ಅಪರಿಸೇ+ಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಚರತೋ ಚ
ಮೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ
ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಯೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ
ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ, ಅಪರಿಸೇಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಚರತೋ ಚ ಮೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ
ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ಕಚ್ಚಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ
ವುತ್ತವಾದಿನೋ, ನ ಚ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ
ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತಿ, ನ ಚ ಕೋಚಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ
ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ? ‘‘ಯೇ ತೇ, ವಚ್ಛ, ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ
ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ, ಅಪರಿಸೇಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಚರತೋ ಚ ಮೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ
ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ, ನ ಮೇ ತೇ ವುತ್ತವಾದಿನೋ,
ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ಚ ಪನ ಮಂ ಅಸತಾ ಅಭೂತೇನಾ’’ತಿ।

೧೮೬. ‘‘ಕಥಂ
ಬ್ಯಾಕರಮಾನಾ ಪನ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ವುತ್ತವಾದಿನೋ ಚೇವ ಭಗವತೋ ಅಸ್ಸಾಮ, ನ ಚ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾಮ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಮ, ನ ಚ ಕೋಚಿ
ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ?

‘‘‘ತೇವಿಜ್ಜೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ವುತ್ತವಾದೀ ಚೇವ ಮೇ ಅಸ್ಸ, ನ ಚ ಮಂ
ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಕೋಚಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ
ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಅಹಞ್ಹಿ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಾಮಿ
ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ
ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ।
ಅಹಞ್ಹಿ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಾಮಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ
ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ…ಪೇ॰… ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾಮಿ। ಅಹಞ್ಹಿ, ವಚ್ಛ,
ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮಿ।

‘‘‘ತೇವಿಜ್ಜೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ಬ್ಯಾಕರಮಾನೋ ವುತ್ತವಾದೀ ಚೇವ ಮೇ ಅಸ್ಸ, ನ ಚ ಮಂ ಅಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ,
ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಾನುಧಮ್ಮಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಕೋಚಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೋ ವಾದಾನುವಾದೋ ಗಾರಯ್ಹಂ ಠಾನಂ
ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕೋಚಿ ಗಿಹೀ ಗಿಹಿಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಕೋಚಿ ಗಿಹೀ ಗಿಹಿಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ
ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ’’ತಿ।

‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕೋಚಿ ಗಿಹೀ ಗಿಹಿಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸಗ್ಗೂಪಗೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯೇ ಗಿಹೀ ಗಿಹಿಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸಗ್ಗೂಪಗಾ’’ತಿ [‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ ವಚ್ಛ ಕೋಚಿ ಗಿಹೀ ಗಿಹಿಸಂಯೋಜನಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸಗ್ಗೂಪಗೋತಿ’’। (ಕ॰)]।

‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕೋಚಿ ಆಜೀವಕೋ [ಆಜೀವಿಕೋ (ಕ॰)] ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಕೋಚಿ ಆಜೀವಕೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕರೋ’’ತಿ।

‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಕೋಚಿ ಆಜೀವಕೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸಗ್ಗೂಪಗೋ’’ತಿ? ‘‘ಇತೋ ಖೋ ಸೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕನವುತೋ ಕಪ್ಪೋ [ಇತೋ ಕೋ ವಚ್ಛ ಏಕನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ (ಕ॰)]
ಯಮಹಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ, ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಕಞ್ಚಿ ಆಜೀವಕಂ ಸಗ್ಗೂಪಗಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ; ಸೋಪಾಸಿ
ಕಮ್ಮವಾದೀ ಕಿರಿಯವಾದೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸುಞ್ಞಂ ಅದುಂ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ
ಅನ್ತಮಸೋ ಸಗ್ಗೂಪಗೇನಪೀ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ವಚ್ಛ, ಸುಞ್ಞಂ ಅದುಂ ತಿತ್ಥಾಯತನಂ ಅನ್ತಮಸೋ
ಸಗ್ಗೂಪಗೇನಪೀ’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।

ತೇವಿಜ್ಜವಚ್ಛಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಠಮಂ।

೨. ಅಗ್ಗಿವಚ್ಛಸುತ್ತಂ

೧೮೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ।
ಅಥ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ –

‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ [ಏವಂದಿಟ್ಠೀ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ –
‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಅನ್ತವಾ
ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ,
ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ –
‘ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ,
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ,
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ,
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ,
ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’’’ನ್ತಿ।

೧೮೮. ‘‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ [ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತೀತಿ ವದೇಸಿ (ಸೀ॰), ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ ಇತಿ ವದೇಸಿ (?)]। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ ,
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ,
ಭೋ ಗೋತಮ, ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ
ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ,
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಅನನ್ತವಾ ಲೋಕೋ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ
ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರಂ,
ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ
ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ
‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರಂ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ,
ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ।

‘‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ
‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ
ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ
‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ಕಿಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ
ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ – ಏವಂದಿಟ್ಠಿ ಭವಂ ಗೋತಮೋ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ
‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ, ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ।

‘‘ಕಿಂ ಪನ ಭೋ ಗೋತಮೋ ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವಂ ಇಮಾನಿ ಸಬ್ಬಸೋ ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಅನುಪಗತೋ’’ತಿ?

೧೮೯. ‘‘‘ಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ದಿಟ್ಠಿಗತಮೇತಂ ದಿಟ್ಠಿಗಹನಂ ದಿಟ್ಠಿಕನ್ತಾರೋ [ದಿಟ್ಠಿಕನ್ತಾರಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ದಿಟ್ಠಿವಿಸೂಕಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಫನ್ದಿತಂ ದಿಟ್ಠಿಸಂಯೋಜನಂ ಸದುಕ್ಖಂ ಸವಿಘಾತಂ ಸಉಪಾಯಾಸಂ ಸಪರಿಳಾಹಂ, ನ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ ।
‘ಅಸಸ್ಸತೋ ಲೋಕೋ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ಅನ್ತವಾ ಲೋಕೋ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ಅನನ್ತವಾ
ಲೋಕೋ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ತಂ ಜೀವಂ ತಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ಅಞ್ಞಂ ಜೀವಂ
ಅಞ್ಞಂ ಸರೀರ’ನ್ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ
…ಪೇ॰… ‘ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ಹೋತಿ ಚ ನ ಚ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ
ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ…ಪೇ॰… ‘ನೇವ ಹೋತಿ ನ ನ ಹೋತಿ ತಥಾಗತೋ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ದಿಟ್ಠಿಗತಮೇತಂ ದಿಟ್ಠಿಗಹನಂ ದಿಟ್ಠಿಕನ್ತಾರೋ ದಿಟ್ಠಿವಿಸೂಕಂ
ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಫನ್ದಿತಂ ದಿಟ್ಠಿಸಂಯೋಜನಂ ಸದುಕ್ಖಂ ಸವಿಘಾತಂ ಸಉಪಾಯಾಸಂ ಸಪರಿಳಾಹಂ, ನ
ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ
ಸಂವತ್ತತಿ। ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಆದೀನವಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ಏವಂ ಇಮಾನಿ ಸಬ್ಬಸೋ
ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಅನುಪಗತೋ’’ತಿ।

‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ದಿಟ್ಠಿಗತ’’ನ್ತಿ?
‘‘ದಿಟ್ಠಿಗತನ್ತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಪನೀತಮೇತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ। ದಿಟ್ಠಞ್ಹೇತಂ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೇನ –
‘ಇತಿ ರೂಪಂ, ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ, ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ; ಇತಿ ವೇದನಾ, ಇತಿ
ವೇದನಾಯ ಸಮುದಯೋ, ಇತಿ ವೇದನಾಯ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ; ಇತಿ ಸಞ್ಞಾ, ಇತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಸಮುದಯೋ, ಇತಿ
ಸಞ್ಞಾಯ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ; ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಸಮುದಯೋ, ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ
ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ; ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ, ಇತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ
ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ತಥಾಗತೋ ಸಬ್ಬಮಞ್ಞಿತಾನಂ ಸಬ್ಬಮಥಿತಾನಂ
ಸಬ್ಬಅಹಂಕಾರಮಮಂಕಾರಮಾನಾನುಸಯಾನಂ ಖಯಾ ವಿರಾಗಾ ನಿರೋಧಾ ಚಾಗಾ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾ ಅನುಪಾದಾ ವಿಮುತ್ತೋತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ।

೧೯೦. ‘‘ಏವಂ
ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಭಿಕ್ಖು ಕುಹಿಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ನ ಉಪೇತಿ’’। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ನ ಉಪೇತಿ’’। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ?
‘‘ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ನ ಉಪೇತಿ’’। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನೇವ
ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ನ
ಉಪೇತಿ’’।

‘‘‘ಏವಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಪನ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಭಿಕ್ಖು ಕುಹಿಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ನ
ಉಪೇತೀ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನ
ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ನ ಉಪೇತೀ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ
ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಇತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ನ
ಉಪೇತೀ’ತಿ ವದೇಸಿ। ‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಇತಿ
ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ನ ಉಪೇತೀ’ತಿ ವದೇಸಿ। ಏತ್ಥಾಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಞ್ಞಾಣಮಾಪಾದಿಂ, ಏತ್ಥ
ಸಮ್ಮೋಹಮಾಪಾದಿಂ। ಯಾಪಿ ಮೇ ಏಸಾ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪುರಿಮೇನ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೇನ ಅಹು
ಪಸಾದಮತ್ತಾ ಸಾಪಿ ಮೇ ಏತರಹಿ ಅನ್ತರಹಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಲಞ್ಹಿ
ತೇ, ವಚ್ಛ, ಅಞ್ಞಾಣಾಯ, ಅಲಂ ಸಮ್ಮೋಹಾಯ। ಗಮ್ಭೀರೋ ಹಾಯಂ, ವಚ್ಛ, ಧಮ್ಮೋ ದುದ್ದಸೋ
ದುರನುಬೋಧೋ ಸನ್ತೋ ಪಣೀತೋ ಅತಕ್ಕಾವಚರೋ ನಿಪುಣೋ ಪಣ್ಡಿತವೇದನೀಯೋ। ಸೋ ತಯಾ ದುಜ್ಜಾನೋ
ಅಞ್ಞದಿಟ್ಠಿಕೇನ ಅಞ್ಞಖನ್ತಿಕೇನ ಅಞ್ಞರುಚಿಕೇನ ಅಞ್ಞತ್ರಯೋಗೇನ [ಅಞ್ಞತ್ರಾಯೋಗೇನ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೪೨೦)] ಅಞ್ಞತ್ರಾಚರಿಯಕೇನ’’ [ಅಞ್ಞತ್ಥಾಚರಿಯಕೇನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।

೧೯೧.
‘‘ತೇನ ಹಿ, ವಚ್ಛ, ತಞ್ಞೇವೇತ್ಥ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ; ಯಥಾ ತೇ ಖಮೇಯ್ಯ ತಥಾ ನಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ವಚ್ಛ, ಸಚೇ ತೇ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲೇಯ್ಯ,
ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ – ‘ಅಯಂ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲೇಯ್ಯ, ಜಾನೇಯ್ಯಾಹಂ – ‘ಅಯಂ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲತೀ’’’ತಿ।

‘‘ಸಚೇ ಪನ ತಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಯೋ ತೇ ಅಯಂ ಪುರತೋ
ಅಗ್ಗಿ ಜಲತಿ ಅಯಂ ಅಗ್ಗಿ ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಜಲತೀ’ತಿ, ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಕಿನ್ತಿ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ಮಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಯೋ ತೇ ಅಯಂ ಪುರತೋ
ಅಗ್ಗಿ ಜಲತಿ ಅಯಂ ಅಗ್ಗಿ ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಜಲತೀ’ತಿ, ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ ಅಹಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಂ – ‘ಯೋ ಮೇ ಅಯಂ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ಜಲತಿ ಅಯಂ ಅಗ್ಗಿ ತಿಣಕಟ್ಠುಪಾದಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಜಲತೀ’’’ತಿ।

‘‘ಸಚೇ ತೇ, ವಚ್ಛ, ಪುರತೋ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯ,
ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ ತ್ವಂ – ‘ಅಯಂ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ನಿಬ್ಬುತೋ’’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಪುರತೋ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ನಿಬ್ಬಾಯೇಯ್ಯ, ಜಾನೇಯ್ಯಾಹಂ – ‘ಅಯಂ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ
ನಿಬ್ಬುತೋ’’’ತಿ।

‘‘ಸಚೇ ಪನ ತಂ, ವಚ್ಛ, ಏವಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘ಯೋ ತೇ ಅಯಂ ಪುರತೋ ಅಗ್ಗಿ ನಿಬ್ಬುತೋ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ಇತೋ ಕತಮಂ
ದಿಸಂ ಗತೋ – ಪುರತ್ಥಿಮಂ ವಾ ದಕ್ಖಿಣಂ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವಾ ಉತ್ತರಂ ವಾ’ತಿ, ಏವಂ ಪುಟ್ಠೋ
ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಕಿನ್ತಿ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಉಪೇತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯಞ್ಹಿ ಸೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಅಗ್ಗಿ ತಿಣಕಟ್ಠುಪಾದಾನಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಜಲಿ [ಜಲತಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ತಸ್ಸ ಚ ಪರಿಯಾದಾನಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಚ ಅನುಪಹಾರಾ ಅನಾಹಾರೋ ನಿಬ್ಬುತೋ ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।

೧೯೨.
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಯೇನ ರೂಪೇನ ತಥಾಗತಂ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ತಂ ರೂಪಂ
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಂ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಂ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಂ ಅನಭಾವಂಕತಂ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಂ।
ರೂಪಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ [ರೂಪಸಙ್ಖಾವಿಮುತ್ತೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰) ಏವಂ ವೇದನಾಸಙ್ಖಯಾದೀಸುಪಿ] ಖೋ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ।

‘‘ಯಾಯ ವೇದನಾಯ ತಥಾಗತಂ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ಸಾ ವೇದನಾ
ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ।
ವೇದನಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋ –
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ,
ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ।

‘‘ಯಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ತಥಾಗತಂ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ಸಾ ಸಞ್ಞಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಾ
ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ।
ಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋ –
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ।

‘‘ಯೇಹಿ ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ತಥಾಗತಂ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ತೇ
ಸಙ್ಖಾರಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಾ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ
ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ। ಸಙ್ಖಾರಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ
ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ , ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ।

‘‘ಯೇನ ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ತಥಾಗತಂ ಪಞ್ಞಾಪಯಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ ತಂ
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಹೀನಂ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಂ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಂ ಅನಭಾವಂಕತಂ ಆಯತಿಂ
ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಂ। ವಿಞ್ಞಾಣಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ತಥಾಗತೋ ಗಮ್ಭೀರೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ
ದುಪ್ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹೋ – ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ। ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ
ನ ಉಪೇತಿ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಚ ನ ಚ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ನ ಉಪೇತಿ, ನೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ ನ ನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ
ನ ಉಪೇತಿ’’।

ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಮಹಾಸಾಲರುಕ್ಖೋ। ತಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚತಾ ಸಾಖಾಪಲಾಸಾ ಪಲುಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ [ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಪಲುಜ್ಜೇಯ್ಯ], ತಚಪಪಟಿಕಾ ಪಲುಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ಫೇಗ್ಗೂ ಪಲುಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ [ಫೇಗ್ಗು ಪಲುಜ್ಜೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)];
ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅಪಗತಸಾಖಾಪಲಾಸೋ ಅಪಗತತಚಪಪಟಿಕೋ ಅಪಗತಫೇಗ್ಗುಕೋ ಸುದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ,
ಸಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ; ಏವಮೇವ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಾವಚನಂ ಅಪಗತಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಅಪಗತತಚಪಪಟಿಕಂ
ಅಪಗತಫೇಗ್ಗುಕಂ ಸುದ್ಧಂ, ಸಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

ಅಗ್ಗಿವಚ್ಛಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದುತಿಯಂ।

೩. ಮಹಾವಚ್ಛಸುತ್ತಂ

೧೯೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ಅಥ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ
ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ದೀಘರತ್ತಾಹಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಸಹಕಥೀ। ಸಾಧು ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ
ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ದೇಸೇತೂ’’ತಿ। ‘‘ಸಂಖಿತ್ತೇನಪಿ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ,
ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ವಿತ್ಥಾರೇನಪಿ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ;
ಅಪಿ ಚ ತೇ ಅಹಂ, ವಚ್ಛ, ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ। ತಂ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ
ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೧೯೪.
‘‘ಲೋಭೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಲೋಭೋ ಕುಸಲಂ; ದೋಸೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಅದೋಸೋ
ಕುಸಲಂ; ಮೋಹೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಅಮೋಹೋ ಕುಸಲಂ। ಇತಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಇಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ
ಅಕುಸಲಾ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ।

‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣೀ
ಕುಸಲಂ; ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ;
ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ;
ಮುಸಾವಾದೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಮುಸಾವಾದಾ ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ; ಪಿಸುಣಾ ವಾಚಾ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ ,
ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ; ಫರುಸಾ ವಾಚಾ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ
ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ; ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ವೇರಮಣೀ ಕುಸಲಂ;
ಅಭಿಜ್ಝಾ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ, ಅನಭಿಜ್ಝಾ ಕುಸಲಂ; ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ,
ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ ಕುಸಲಂ; ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಕುಸಲಂ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಕುಸಲಂ। ಇತಿ
ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಇಮೇ ದಸ ಧಮ್ಮಾ ಅಕುಸಲಾ, ದಸ ಧಮ್ಮಾ ಕುಸಲಾ।

‘‘ಯತೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಭಿಕ್ಖುನೋ
ತಣ್ಹಾ ಪಹೀನಾ ಹೋತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲಾ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತಾ ಅನಭಾವಂಕತಾ ಆಯತಿಂ
ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮಾ, ಸೋ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ
ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ’’ತಿ।

೧೯೫. ‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕಭಿಕ್ಖುಪಿ ಸಾವಕೋ ಯೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ [ಸಾವಕೋ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰) ಏವಮುಪರಿಪಿ] ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ,
ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ,
ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಮ ಸಾವಕಾ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ
ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕಾ ಭಿಕ್ಖುನೀಪಿ ಸಾವಿಕಾ ಯಾ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ
ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ
ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಮಮ ಸಾವಿಕಾ ಆಸವಾನಂ
ಖಯಾ ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ತಿಟ್ಠನ್ತು
ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕುಪಾಸಕೋಪಿ ಸಾವಕೋ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನೋ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಯೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ತತ್ಥ
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ
ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯೇ
ಉಪಾಸಕಾ ಮಮ ಸಾವಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ
ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೋ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ’’ತಿ।

‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ,
ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕುಪಾಸಕೋಪಿ ಸಾವಕೋ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನೋ
ಕಾಮಭೋಗೀ ಸಾಸನಕರೋ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ ಯೋ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ
ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ
ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ ,
ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯೇ ಉಪಾಸಕಾ ಮಮ ಸಾವಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಸಾಸನಕರಾ
ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರಾ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ವಿಗತಕಥಂಕಥಾ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತಾ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯಾ
ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ,
ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ
ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕುಪಾಸಿಕಾಪಿ ಸಾವಿಕಾ ಗಿಹಿನೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೀ ಯಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ
ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನೀ
ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ
ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಮಮ
ಸಾವಿಕಾ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ
ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ ತತ್ಥ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿನಿಯೋ ಅನಾವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ’’ತಿ।

‘‘ತಿಟ್ಠತು ಭವಂ ಗೋತಮೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ತಿಟ್ಠನ್ತು
ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು
ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತು ಉಪಾಸಿಕಾ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ। ಅತ್ಥಿ ಪನ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಏಕುಪಾಸಿಕಾಪಿ ಸಾವಿಕಾ ಗಿಹಿನೀ ಓದಾತವಸನಾ
ಕಾಮಭೋಗಿನೀ ಸಾಸನಕರಾ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರಾ ಯಾ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ವಿಗತಕಥಂಕಥಾ
ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತಾ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಏಕಂಯೇವ
ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ
ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಮಮ ಸಾವಿಕಾ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ
ಕಾಮಭೋಗಿನಿಯೋ ಸಾಸನಕರಾ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರಾ ತಿಣ್ಣವಿಚ್ಛಿಕಿಚ್ಛಾ ವಿಗತಕಥಂಕಥಾ
ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತಾ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

೧೯೬. ‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಂಯೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನೋ ಚ ಖೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು ;
ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಅಭವಿಸ್ಸ ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ
ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ
ತೇನಙ್ಗೇನ।

‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ
ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ನೋ ಚ ಖೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ
ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಅಭವಿಸ್ಸ ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ ತೇನಙ್ಗೇನ।

‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ
ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ನೋ
ಚ ಖೋ ಉಪಾಸಕಾ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು; ಏವಮಿದಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಅಭವಿಸ್ಸ ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ
ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ
ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ ತೇನಙ್ಗೇನ।

‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ
ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು,
ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ನೋ ಚ ಖೋ ಉಪಾಸಕಾ
ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ
ಅಭವಿಸ್ಸ ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ,
ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ; ಏವಮಿದಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ ತೇನಙ್ಗೇನ।

‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ
ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ
ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ
ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ನೋ ಚ ಖೋ
ಉಪಾಸಿಕಾ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ
ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಅಭವಿಸ್ಸ ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ
ಆರಾಧಿಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ
ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ , ಉಪಾಸಿಕಾ ಚ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ ತೇನಙ್ಗೇನ।

‘‘ಸಚೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ
ಅಭವಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು,
ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ
ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ಉಪಾಸಿಕಾ ಚ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ನೋ ಚ ಖೋ ಉಪಾಸಿಕಾ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ
ಕಾಮಭೋಗಿನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಅಭವಿಸ್ಸ
ತೇನಙ್ಗೇನ। ಯಸ್ಮಾ ಚ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಭವಞ್ಚೇವ ಗೋತಮೋ ಆರಾಧಕೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ
ಆರಾಧಕಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಆರಾಧಿಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ
ಆರಾಧಕಾ, ಉಪಾಸಕಾ ಚ ಗಿಹೀ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ ಆರಾಧಕಾ, ಉಪಾಸಿಕಾ ಚ ಗಿಹಿನಿಯೋ
ಓದಾತವಸನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿಯೋ ಆರಾಧಿಕಾ, ಉಪಾಸಿಕಾ ಚ ಗಿಹಿನಿಯೋ ಓದಾತವಸನಾ ಕಾಮಭೋಗಿನಿಯೋ
ಆರಾಧಿಕಾ; ಏವಮಿದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪರಿಪೂರಂ ತೇನಙ್ಗೇನ।

೧೯೭.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಗಙ್ಗಾ ನದೀ ಸಮುದ್ದನಿನ್ನಾ ಸಮುದ್ದಪೋಣಾ ಸಮುದ್ದಪಬ್ಭಾರಾ
ಸಮುದ್ದಂ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಮೇವಾಯಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಸಗಹಟ್ಠಪಬ್ಬಜಿತಾ
ನಿಬ್ಬಾನನಿನ್ನಾ ನಿಬ್ಬಾನಪೋಣಾ ನಿಬ್ಬಾನಪಬ್ಭಾರಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತಿ।
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ…ಪೇ॰… ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ । ‘‘ಯೋ ಖೋ, ವಚ್ಛ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖತಿ
ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸತಿ। ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ
ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ; ಅಪಿ ಚ
ಮೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲವೇಮತ್ತತಾ ವಿದಿತಾ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ
ಪರಿವಸನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ; ಅಹಂ ಚತ್ತಾರಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿವಸಿಸ್ಸಾಮಿ। ಚತುನ್ನಂ
ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತು ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತು
ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ। ಅಲತ್ಥ ಖೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ
ಅಲತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಂ।

ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ
ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಅದ್ಧಮಾಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ
ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಯಾವತಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಸೇಖೇನ ಞಾಣೇನ ಸೇಖಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಪತ್ತಬ್ಬಂ, ಅನುಪ್ಪತ್ತಂ ತಂ ಮಯಾ; ಉತ್ತರಿ ಚ ಮೇ [ಉತ್ತರಿಂ ಮೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೂ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ದ್ವೇ ಧಮ್ಮೇ ಉತ್ತರಿ ಭಾವೇಹಿ –
ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಞ್ಚ। ಇಮೇ ಖೋ ತೇ, ವಚ್ಛ, ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತರಿ ಭಾವಿತಾ – ಸಮಥೋ ಚ
ವಿಪಸ್ಸನಾ ಚ – ಅನೇಕಧಾತುಪಟಿವೇಧಾಯ ಸಂವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿ।

೧೯೮. ‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ [ಯಾವದೇ (ಪೀ॰)]
ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚನುಭವೇಯ್ಯಂ – ಏಕೋಪಿ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಧಾ
ಅಸ್ಸಂ, ಬಹುಧಾಪಿ ಹುತ್ವಾ ಏಕೋ ಅಸ್ಸಂ; ಆವಿಭಾವಂ, ತಿರೋಭಾವಂ; ತಿರೋಕುಟ್ಟಂ
ತಿರೋಪಾಕಾರಂ ತಿರೋಪಬ್ಬತಂ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಆಕಾಸೇ; ಪಥವಿಯಾಪಿ
ಉಮ್ಮುಜ್ಜನಿಮುಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಉದಕೇ; ಉದಕೇಪಿ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ,
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪಥವಿಯಂ; ಆಕಾಸೇಪಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ಕಮೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪಕ್ಖೀ ಸಕುಣೋ;
ಇಮೇಪಿ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೇ ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೇ ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮಸೇಯ್ಯಂ,
ಪರಿಮಜ್ಜೇಯ್ಯಂ; ಯಾವಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಪಿ ಕಾಯೇನ ವಸಂ ವತ್ತೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ
ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ ಸತಿಆಯತನೇ।

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ವಿಸುದ್ಧಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಿಕಾಯ ಉಭೋ ಸದ್ದೇ ಸುಣೇಯ್ಯಂ – ದಿಬ್ಬೇ ಚ ಮಾನುಸೇ ಚ, ಯೇ ದೂರೇ ಸನ್ತಿಕೇ ಚಾ’ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ ಸತಿಆಯತನೇ।

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ಪರಸತ್ತಾನಂ ಪರಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ – ಸರಾಗಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸರಾಗಂ
ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ವೀತರಾಗಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತರಾಗಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ;
ಸದೋಸಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸದೋಸಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ವೀತದೋಸಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತದೋಸಂ
ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ಸಮೋಹಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಮೋಹಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ವೀತಮೋಹಂ
ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವೀತಮೋಹಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ಸಂಖಿತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಂಖಿತ್ತಂ
ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ಮಹಗ್ಗತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಮಹಗ್ಗತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಅಮಹಗ್ಗತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಮಹಗ್ಗತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ಸಉತ್ತರಂ ವಾ
ಚಿತ್ತಂ ಸಉತ್ತರಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಅನುತ್ತರಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅನುತ್ತರಂ
ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ಸಮಾಹಿತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ,
ಅಸಮಾಹಿತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಸಮಾಹಿತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ; ವಿಮುತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ
ವಿಮುತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಅವಿಮುತ್ತಂ ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅವಿಮುತ್ತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಜಾನೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ ಸತಿಆಯತನೇ।

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ಅನೇಕವಿಹಿತಂ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯಂ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ
ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಜಾತಿಯೋ ದಸಪಿ ಜಾತಿಯೋ ವೀಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ
ತಿಂಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಜಾತಿಸತಮ್ಪಿ
ಜಾತಿಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಜಾತಿಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ; ಅನೇಕೇಪಿ ಸಂವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ ಅನೇಕೇಪಿ ವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ
ಅನೇಕೇಪಿ ಸಂವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಕಪ್ಪೇ – ಅಮುತ್ರಾಸಿಂ ಏವಂನಾಮೋ
ಏವಂಗೋತ್ತೋ ಏವಂವಣ್ಣೋ ಏವಮಾಹಾರೋ ಏವಂಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಏವಮಾಯುಪರಿಯನ್ತೋ, ಸೋ
ತತೋ ಚುತೋ ಅಮುತ್ರ ಉದಪಾದಿಂ; ತತ್ರಾಪಾಸಿಂ ಏವಂನಾಮೋ ಏವಂಗೋತ್ತೋ ಏವಂವಣ್ಣೋ ಏವಮಾಹಾರೋ
ಏವಂಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಸಂವೇದೀ ಏವಮಾಯುಪರಿಯನ್ತೋ, ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ಇಧೂಪಪನ್ನೋತಿ; ಇತಿ
ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ
ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ ಸತಿಆಯತನೇ।

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ
ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಂ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ
ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನೇಯ್ಯಂ – ಇಮೇ ವತ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತೇನ
ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅರಿಯಾನಂ
ಉಪವಾದಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ
ಅಪಾಯಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪನ್ನಾ; ಇಮೇ ವಾ ಪನ ಭೋನ್ತೋ ಸತ್ತಾ
ಕಾಯಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವಚೀಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮನೋಸುಚರಿತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ
ಅರಿಯಾನಂ ಅನುಪವಾದಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಮ್ಮಸಮಾದಾನಾ, ತೇ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ
ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನಾತಿ; ಇತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಂ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ ಸತಿಆಯತನೇ।

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ, ವಚ್ಛ, ಯಾವದೇವ ಆಕಙ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ‘ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ
ಅನಾಸವಂ ಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ಸಕ್ಖಿಭಬ್ಬತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಸಿ, ಸತಿ
ಸತಿಆಯತನೇ’’ತಿ।

೧೯೯.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ
ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ –
ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ –
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹಾಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ
ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಅರಹತಂ ಅಹೋಸಿ।

೨೦೦.
ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ
ಆಯಸ್ಮಾ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ। ದಿಸ್ವಾನ ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ! ಕಹಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವನ್ತಂ ಖೋ ಮಯಂ, ಆವುಸೋ, ದಸ್ಸನಾಯ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ।
‘‘ತೇನಹಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಥ, ಏವಞ್ಚ ವದೇಥ –
‘ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ –
ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮೇ ಭಗವಾ, ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮೇ ಸುಗತೋ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ
ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಯೇನ ಭಗವಾ
ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು।
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಆಯಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ,
ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದೇತಿ – ‘ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮೇ ಭಗವಾ,
ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮೇ ಸುಗತೋ’’’ತಿ। ‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೇತಸಾ
ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತೋ – ‘ತೇವಿಜ್ಜೋ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ’ತಿ। ದೇವತಾಪಿ ಮೇ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘ತೇವಿಜ್ಜೋ, ಭನ್ತೇ, ವಚ್ಛಗೋತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’’ತಿ।

ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದುನ್ತಿ।

ಮಹಾವಚ್ಛಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ತತಿಯಂ।

೪. ದೀಘನಖಸುತ್ತಂ

೨೦೧. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಸೂಕರಖತಾಯಂ। ಅಥ ಖೋ
ದೀಘನಖೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ
ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ
ಠಿತೋ ಖೋ ದೀಘನಖೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂವಾದೀ
ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಯಾಪಿ ಖೋ ತೇ ಏಸಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ದಿಟ್ಠಿ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ, ಏಸಾಪಿ ತೇ ದಿಟ್ಠಿ ನಕ್ಖಮತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏಸಾ ಚೇ [ಏಸಾಪಿ (ಕ॰)] ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ದಿಟ್ಠಿ ಖಮೇಯ್ಯ, ತಂಪಸ್ಸ ತಾದಿಸಮೇವ, ತಂಪಸ್ಸ
ತಾದಿಸಮೇವಾ’’ತಿ। ‘‘ಅತೋ ಖೋ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಬಹೂ ಹಿ ಬಹುತರಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಯೇ
ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ತಂಪಸ್ಸ ತಾದಿಸಮೇವ, ತಂಪಸ್ಸ ತಾದಿಸಮೇವಾ’ತಿ। ತೇ ತಞ್ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ
ನಪ್ಪಜಹನ್ತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ। ಅತೋ ಖೋ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತನೂ ಹಿ
ತನುತರಾ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಯೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ತಂಪಸ್ಸ ತಾದಿಸಮೇವ, ತಂಪಸ್ಸ ತಾದಿಸಮೇವಾ’ತಿ। ತೇ
ತಞ್ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಜಹನ್ತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ಉಪಾದಿಯನ್ತಿ। ಸನ್ತಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಏಕೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಖಮತೀ’ತಿ; ಸನ್ತಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ;
ಸನ್ತಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ , ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ
ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ಖಮತಿ, ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ। ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ
ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಖಮತೀ’ತಿ ತೇಸಮಯಂ ದಿಟ್ಠಿ
ಸಾರಾಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಸಞ್ಞೋಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅಭಿನನ್ದನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಜ್ಝೋಸಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ
ಉಪಾದಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ; ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ ಯೇ ತೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ ತೇಸಮಯಂ ದಿಟ್ಠಿ
ಅಸಾರಾಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅಸಞ್ಞೋಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅನಭಿನನ್ದನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅನಜ್ಝೋಸಾನಾಯ
ಸನ್ತಿಕೇ, ಅನುಪಾದಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ।

೨೦೨. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ದೀಘನಖೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಕ್ಕಂಸೇತಿ [ಉಕ್ಕಂಸತಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰)] ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ, ಸಮುಕ್ಕಂಸೇತಿ [ಸಮ್ಪಹಂಸತಿ (ಕ॰)]
ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ದಿಟ್ಠಿಗತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ
ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ಖಮತಿ, ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ। ಯಾ
ಹಿ ತೇಸಂ ಖಮತಿ ಸಾಯಂ ದಿಟ್ಠಿ ಸಾರಾಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಸಞ್ಞೋಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅಭಿನನ್ದನಾಯ
ಸನ್ತಿಕೇ, ಅಜ್ಝೋಸಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಉಪಾದಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ; ಯಾ ಹಿ ತೇಸಂ ನಕ್ಖಮತಿ ಸಾಯಂ
ದಿಟ್ಠಿ ಅಸಾರಾಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅಸಞ್ಞೋಗಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅನಭಿನನ್ದನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ,
ಅನಜ್ಝೋಸಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ, ಅನುಪಾದಾನಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ। ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಖಮತೀ’ತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ
ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ –
ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಖಮತೀತಿ, ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರೇಯ್ಯಂ –
ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ; ದ್ವೀಹಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ ವಿಗ್ಗಹೋ – ಯೋ ಚಾಯಂ ಸಮಣೋ ವಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸಬ್ಬಂ ಮೇ
ನಕ್ಖಮತೀತಿ, ಯೋ ಚಾಯಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ
ಖಮತಿ, ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀತಿ – ಇಮೇಹಿ ಅಸ್ಸ ದ್ವೀಹಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಇತಿ ವಿಗ್ಗಹೇ ಸತಿ
ವಿವಾದೋ, ವಿವಾದೇ ಸತಿ ವಿಘಾತೋ, ವಿಘಾತೇ ಸತಿ ವಿಹೇಸಾ’। ಇತಿ ಸೋ ವಿಗ್ಗಹಞ್ಚ ವಿವಾದಞ್ಚ
ವಿಘಾತಞ್ಚ ವಿಹೇಸಞ್ಚ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ತಞ್ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಜಹತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ
ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಏವಮೇತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ, ಏವಮೇತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಹೋತಿ।

೨೦೩.
‘‘ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಸಬ್ಬಂ ಮೇ
ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ –
ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ, ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ
ವೋಹರೇಯ್ಯಂ – ಇದಮೇವ ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ; ದ್ವೀಹಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ ವಿಗ್ಗಹೋ – ಯೋ ಚಾಯಂ
ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸಬ್ಬಂ ಮೇ
ಖಮತೀತಿ, ಯೋ ಚಾಯಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ಖಮತಿ
ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀತಿ – ಇಮೇಹಿ ಅಸ್ಸ ದ್ವೀಹಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಇತಿ ವಿಗ್ಗಹೇ ಸತಿ
ವಿವಾದೋ, ವಿವಾದೇ ಸತಿ ವಿಘಾತೋ, ವಿಘಾತೇ ಸತಿ ವಿಹೇಸಾ’। ಇತಿ ಸೋ ವಿಗ್ಗಹಞ್ಚ ವಿವಾದಞ್ಚ
ವಿಘಾತಞ್ಚ ವಿಹೇಸಞ್ಚ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ತಞ್ಚೇವ
ದಿಟ್ಠಿಂ ಪಜಹತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಏವಮೇತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ,
ಏವಮೇತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಹೋತಿ।

೨೦೪.
‘‘ತತ್ರಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವಂವಾದಿನೋ ಏವಂದಿಟ್ಠಿನೋ – ‘ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ
ಖಮತಿ, ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀ’ತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಯಾ
ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿ – ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ ಖಮತಿ, ಏಕಚ್ಚಂ ಮೇ
ನಕ್ಖಮತೀತಿ, ಇಮಞ್ಚೇ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಥಾಮಸಾ ಪರಾಮಾಸಾ ಅಭಿನಿವಿಸ್ಸ ವೋಹರೇಯ್ಯಂ – ಇದಮೇವ
ಸಚ್ಚಂ ಮೋಘಮಞ್ಞನ್ತಿ; ದ್ವೀಹಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ ವಿಗ್ಗಹೋ – ಯೋ ಚಾಯಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ
ವಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಖಮತೀತಿ, ಯೋ ಚಾಯಂ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ
ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ನಕ್ಖಮತೀತಿ – ಇಮೇಹಿ ಅಸ್ಸ ದ್ವೀಹಿ ವಿಗ್ಗಹೋ। ಇತಿ
ವಿಗ್ಗಹೇ ಸತಿ ವಿವಾದೋ, ವಿವಾದೇ ಸತಿ ವಿಘಾತೋ, ವಿಘಾತೇ ಸತಿ ವಿಹೇಸಾ’। ಇತಿ ಸೋ
ವಿಗ್ಗಹಞ್ಚ ವಿವಾದಞ್ಚ ವಿಘಾತಞ್ಚ ವಿಹೇಸಞ್ಚ ಅತ್ತನಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋ ತಞ್ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಂ
ಪಜಹತಿ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ। ಏವಮೇತಾಸಂ ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಹಾನಂ ಹೋತಿ, ಏವಮೇತಾಸಂ
ದಿಟ್ಠೀನಂ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ಹೋತಿ।

೨೦೫. ‘‘ಅಯಂ ಖೋ ಪನಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಾಯೋ ರೂಪೀ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋ [ಚಾತುಮ್ಮಹಾಭೂತಿಕೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰)]
ಮಾತಾಪೇತ್ತಿಕಸಮ್ಭವೋ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸುಪಚಯೋ
ಅನಿಚ್ಚುಚ್ಛಾದನಪರಿಮದ್ದನಭೇದನವಿದ್ಧಂಸನಧಮ್ಮೋ, ಅನಿಚ್ಚತೋ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ
ಸಲ್ಲತೋ ಅಘತೋ ಆಬಾಧತೋ ಪರತೋ ಪಲೋಕತೋ ಸುಞ್ಞತೋ ಅನತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತಬ್ಬೋ ।
ತಸ್ಸಿಮಂ ಕಾಯಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ ಸಲ್ಲತೋ ಅಘತೋ ಆಬಾಧತೋ ಪರತೋ
ಪಲೋಕತೋ ಸುಞ್ಞತೋ ಅನತ್ತತೋ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ಯೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಯಛನ್ದೋ ಕಾಯಸ್ನೇಹೋ
ಕಾಯನ್ವಯತಾ ಸಾ ಪಹೀಯತಿ।

‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇದನಾ – ಸುಖಾ ವೇದನಾ, ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾ ವೇದನಾ। ಯಸ್ಮಿಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಮಯೇ ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ ,
ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ನ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ;
ಸುಖಂಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಮಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ
ವೇದೇತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ನ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ;
ದುಕ್ಖಂಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸಮಯೇ
ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸುಖಂ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ, ನ ದುಕ್ಖಂ
ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ; ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇದನಂ ವೇದೇತಿ। ಸುಖಾಪಿ ಖೋ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖತಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ ಖಯಧಮ್ಮಾ ವಯಧಮ್ಮಾ
ವಿರಾಗಧಮ್ಮಾ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾ; ದುಕ್ಖಾಪಿ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖತಾ
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ ಖಯಧಮ್ಮಾ ವಯಧಮ್ಮಾ ವಿರಾಗಧಮ್ಮಾ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾ; ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಪಿ
ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ವೇದನಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಸಙ್ಖತಾ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ ಖಯಧಮ್ಮಾ ವಯಧಮ್ಮಾ
ವಿರಾಗಧಮ್ಮಾ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾ। ಏವಂ ಪಸ್ಸಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸುಖಾಯಪಿ
ವೇದನಾಯ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ದುಕ್ಖಾಯಪಿ ವೇದನಾಯ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾಯಪಿ ವೇದನಾಯ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ದಂ ವಿರಜ್ಜತಿ, ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ, ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ
ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ
ಪಜಾನಾತಿ। ಏಂ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ನ ಕೇನಚಿ ಸಂವದತಿ, ನ
ಕೇನಚಿ ವಿವದತಿ, ಯಞ್ಚ ಲೋಕೇ ವುತ್ತಂ ತೇನ ವೋಹರತಿ, ಅಪರಾಮಸ’’ನ್ತಿ।

೨೦೬. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಬೀಜಯಮಾನೋ [ವೀಜಯಮಾನೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಕಿರ ನೋ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಾನಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಪಹಾನಮಾಹ, ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಕಿರ ನೋ ಸುಗತೋ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಮಾಹಾ’’ತಿ। ಇತಿ ಹಿದಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೋ
ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ। ದೀಘನಖಸ್ಸ ಪನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ವಿರಜಂ ವೀತಮಲಂ
ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ। ಅಥ
ಖೋ ದೀಘನಖೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೋ ಪತ್ತಧಮ್ಮೋ ವಿದಿತಧಮ್ಮೋ ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹಧಮ್ಮೋ
ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ
ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ,
ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ
ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ – ಏವಮೇವ ಖೋ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ
ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ।
ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

ದೀಘನಖಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಚತುತ್ಥಂ।

೫. ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತಂ

೨೦೭. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕುರೂಸು ವಿಹರತಿ ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕುರೂನಂ ನಿಗಮೋ, ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ [ತಿಣಸನ್ಥರಕೇ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]।
ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪಾವಿಸಿ। ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ
ಅಞ್ಞತರೋ ವನಸಣ್ಡೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ। ತಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ [ಮಾಗನ್ದಿಯೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ
ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ
ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಸ್ಸ ನ್ವಯಂ ಭೋತೋ ಭಾರದ್ವಾಜಸ್ಸ
ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಸಮಣಸೇಯ್ಯಾನುರೂಪಂ [ಸಮಣಸೇಯ್ಯಾರೂಪಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಕ್ಯಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಯಕುಲಾ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ। ತಂ ಖೋ ಪನ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣೋ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ –
‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ
ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ
ಭಗವಾ’ತಿ। ತಸ್ಸೇಸಾ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾ’’ತಿ। ‘‘ದುದ್ದಿಟ್ಠಂ ವತ, ಭೋ
ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅದ್ದಸಾಮ; ದುದ್ದಿಟ್ಠಂ ವತ, ಭೋ ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅದ್ದಸಾಮ! ಯೇ ಮಯಂ ತಸ್ಸ ಭೋತೋ
ಗೋತಮಸ್ಸ ಭೂನಹುನೋ [ಭೂನಹನಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಸೇಯ್ಯಂ ಅದ್ದಸಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ರಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಾಚಂ; ರಕ್ಖಸ್ಸೇತಂ ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಾಚಂ। ಬಹೂ ಹಿ ತಸ್ಸ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾಪಿ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಗಹಪತಿಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಸಮಣಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ವಿನೀತಾ ಅರಿಯೇ
ಞಾಯೇ ಧಮ್ಮೇ ಕುಸಲೇ’’ತಿ। ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾ ಚೇಪಿ ಮಯಂ, ಭೋ ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾಮ – ‘ಭೂನಹು [ಭೂನಹನೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ತಂ ಭೋತೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸ್ಸ ಅಗರು ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಮಿ ತಂ [ಆರೋಚೇಯ್ಯಮೇತಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮಿ ತಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ ಭವಂ ಭಾರದ್ವಾಜೋ ವುತ್ತೋವ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ।

೨೦೮. ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಭಗವಾ ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ವಿಸುದ್ಧಾಯ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಿಕಾಯ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ
ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಯೇನ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ
ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ। ಅಥ
ಖೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ
ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಭಗವಾ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹು ಪನ ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ
ಇಮಂಯೇವ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ,
ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಂವಿಗ್ಗೋ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತದೇವ
ಖೋ ಪನ ಮಯಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಆರೋಚೇತುಕಾಮಾ। ಅಥ ಚ ಪನ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಅನಕ್ಖಾತಂಯೇವ
ಅಕ್ಖಾಸೀ’’ತಿ। ಅಯಞ್ಚ ಹಿ [ಅಯಞ್ಚ ಹಿದಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಭಗವತೋ ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ ಹೋತಿ। ಅಥ ಖೋ
ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ
ಭಾರದ್ವಾಜಗೋತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ
ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೨೦೯. ‘‘ಚಕ್ಖುಂ
ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರೂಪಾರಾಮಂ ರೂಪರತಂ ರೂಪಸಮ್ಮುದಿತಂ। ತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದನ್ತಂ ಗುತ್ತಂ
ರಕ್ಖಿತಂ ಸಂವುತಂ, ತಸ್ಸ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ,
ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ
ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಸೋತಂ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ದಾರಾಮಂ…ಪೇ॰… ಘಾನಂ .೨೦೨೭೩ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ
ಗನ್ಧಾರಾಮಂ… ಜಿವ್ಹಾ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರಸಾರಾಮಾ ರಸರತಾ ರಸಸಮ್ಮುದಿತಾ। ಸಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ದನ್ತಾ ಗುತ್ತಾ ರಕ್ಖಿತಾ ಸಂವುತಾ, ತಸ್ಸಾ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ
ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ। ‘‘ಕಾಯೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾರಾಮೋ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬರತೋ…ಪೇ॰…
ಮನೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಧಮ್ಮಾರಾಮೋ ಧಮ್ಮರತೋ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುದಿತೋ। ಸೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದನ್ತೋ
ಗುತ್ತೋ ರಕ್ಖಿತೋ ಸಂವುತೋ, ತಸ್ಸ ಚ ಸಂವರಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಇದಂ ನು ತೇ ಏತಂ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’’’ತಿ? ‘‘ಏತದೇವ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸನ್ಧಾಯ ಭಾಸಿತಂ – ‘ಭೂನಹು ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಏವಞ್ಹಿ ನೋ ಸುತ್ತೇ ಓಚರತೀ’’ತಿ।

೨೧೦. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ – ‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ರೂಪೇಹಿ ಪರಿಚಾರಿತಪುಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ
ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ರೂಪಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ
ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ರೂಪತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ರೂಪಪರಿಳಾಹಂ
ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ ತೇ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಿಮಸ್ಸ ವಚನೀಯ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ – ‘ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ
ಪರಿಚಾರಿತಪುಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ
ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ
ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಪರಿಳಾಹಂ
ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರೇಯ್ಯ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ ತೇ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಿಮಸ್ಸ ವಚನೀಯ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ, ಭೋ ಗೋತಮ’’।

೨೧೧. ‘‘ಅಹಂ
ಖೋ ಪನ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ
ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ
ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰…
ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ।
ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಅಹೇಸುಂ – ಏಕೋ ವಸ್ಸಿಕೋ, ಏಕೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ,
ಏಕೋ ಗಿಮ್ಹಿಕೋ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ವಸ್ಸಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ [ವಸ್ಸಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ಚತ್ತಾರೋ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)] ಮಾಸೇ ನಿಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ತೂರಿಯೇಹಿ [ತುರಿಯೇಹಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ [ಪರಿಚಾರಿಯಮಾನೋ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)]
ನ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓರೋಹಾಮಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ
ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ
ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ
ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೇ
ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ। ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ
ಅಭಿರಮಾಮಿ । ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।

೨೧೨.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ
ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ರೂಪೇಹಿ…ಪೇ॰… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ
ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಕಾಯೇನ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಸುಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ ಮನಸಾ ಸುಚರಿತಂ
ಚರಿತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ದೇವಾನಂ
ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ। ಸೋ ತತ್ಥ ನನ್ದನೇ ವನೇ ಅಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ
ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಗಹಪತಿಂ ವಾ
ಗಹಪತಿಪುತ್ತಂ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಂ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ನನ್ದನೇ ವನೇ ಅಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ
ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಅಮುಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಾ
ಪಿಹೇಯ್ಯ, ಮಾನುಸಕಾನಂ ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಗುಣಾನಂ ಮಾನುಸಕೇಹಿ ವಾ ಕಾಮೇಹಿ
ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಮಾನುಸಕೇಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಕಾಮೇಹಿ ದಿಬ್ಬಕಾಮಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರಾ ಚ ಪಣೀತತರಾ ಚಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ
ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ
ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ
ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ
ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ
ಖಜ್ಜಮಾನೇ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ, ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।

೨೧೩. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ
ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ
ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ
ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಕುಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಅರೋಗೋ ಅಸ್ಸ
ಸುಖೀ ಸೇರೀ ಸಯಂವಸೀ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗಮೋ। ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಕುಟ್ಠಿಂ ಪುರಿಸಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅರುಗತ್ತಂ
ಪಕ್ಕಗತ್ತಂ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಂ ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನಂ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ
ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇನ್ತಂ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಸ್ಸ ಕುಟ್ಠಿಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಿಹೇಯ್ಯ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಸೇವನಾಯ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ
ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ರೋಗೇ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸತಿ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯಂ
ಹೋತಿ, ರೋಗೇ ಅಸತಿ ನ ಭೇಸಜ್ಜೇನ ಕರಣೀಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ ಅಹಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ,
ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ ಸಮಾನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿಂ,
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರೂಪೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ
ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ
ಗನ್ಧೇಹಿ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ರಸೇಹಿ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೇಹಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಹಿ ಇಟ್ಠೇಹಿ
ಕನ್ತೇಹಿ ಮನಾಪೇಹಿ ಪಿಯರೂಪೇಹಿ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತೇಹಿ ರಜನೀಯೇಹಿ। ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ
ಕಾಮಾನಂಯೇವ ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ
ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ। ಸೋ ಅಞ್ಞೇ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕಾಮೇಸು
ಅವೀತರಾಗೇ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೇ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೇ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತೇ।
ಸೋ ತೇಸಂ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಯಾಹಯಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ರತಿ,
ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ – ಅಪಿ ದಿಬ್ಬಂ ಸುಖಂ ಸಮಧಿಗಯ್ಹ
ತಿಟ್ಠತಿ – ತಾಯ ರತಿಯಾ ರಮಮಾನೋ ಹೀನಸ್ಸ ನ ಪಿಹೇಮಿ, ನ ತತ್ಥ ಅಭಿರಮಾಮಿ।

೨೧೪. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ
ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ
ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ
ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಕುಟ್ಠೇಹಿ ಪರಿಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ, ಅರೋಗೋ ಅಸ್ಸ
ಸುಖೀ ಸೇರೀ ಸಯಂವಸೀ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗಮೋ। ತಮೇನಂ ದ್ವೇ ಬಲವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ನಾನಾಬಾಹಾಸು
ಗಹೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಂ ಉಪಕಡ್ಢೇಯ್ಯುಂ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ
ಚಿತಿಚೇವ ಕಾಯಂ ಸನ್ನಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅಸು
ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚಾ’’ತಿ।
‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಇದಾನೇವ ನು ಖೋ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ
ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ ಉದಾಹು ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ
ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚಾ’’ತಿ ? ‘‘ಇದಾನಿ ಚೇವ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪೋ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹೋ ಚ। ಅಸು ಚ [ಅಸು ಹಿ ಚ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)],
ಭೋ ಗೋತಮ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ
ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಉಪಹತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೇಯೇವ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ ಸುಖಮಿತಿ
ವಿಪರೀತಸಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಲತ್ಥಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅತೀತಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾನಂ ಕಾಮಾ
ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ, ಅನಾಗತಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾನಂ ಕಾಮಾ
ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ, ಏತರಹಿಪಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅದ್ಧಾನಂ
ಕಾಮಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾ ಚೇವ ಮಹಾಭಿತಾಪಾ ಚ ಮಹಾಪರಿಳಾಹಾ ಚ। ಇಮೇ ಚ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ
ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ
ಉಪಹತಿನ್ದ್ರಿಯಾ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೇಸುಯೇವ ಕಾಮೇಸು ಸುಖಮಿತಿ ವಿಪರೀತಸಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಲತ್ಥುಂ।

೨೧೫.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ
ನಖೇಹಿ ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇತಿ। ಯಥಾ ಯಥಾ ಖೋ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಸು ಕುಟ್ಠೀ ಪುರಿಸೋ ಅರುಗತ್ತೋ ಪಕ್ಕಗತ್ತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ನಖೇಹಿ
ವಣಮುಖಾನಿ ವಿಪ್ಪತಚ್ಛಮಾನೋ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಕಾಯಂ ಪರಿತಾಪೇತಿ ತಥಾ ತಥಾ’ಸ್ಸ [ತಥಾ ತಥಾ ತಸ್ಸೇವ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)] ತಾನಿ ವಣಮುಖಾನಿ ಅಸುಚಿತರಾನಿ ಚೇವ ಹೋನ್ತಿ ದುಗ್ಗನ್ಧತರಾನಿ ಚ ಪೂತಿಕತರಾನಿ ಚ , ಹೋತಿ ಚೇವ ಕಾಚಿ ಸಾತಮತ್ತಾ ಅಸ್ಸಾದಮತ್ತಾ – ಯದಿದಂ ವಣಮುಖಾನಂ ಕಣ್ಡೂವನಹೇತು; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ
ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ। ಯಥಾ ಯಥಾ
ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮೇಸು ಅವೀತರಾಗಾ ಕಾಮತಣ್ಹಾಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ
ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವನ್ತಿ ತಥಾ ತಥಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಚೇವ
ಪವಡ್ಢತಿ, ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಚ ಪರಿಡಯ್ಹನ್ತಿ, ಹೋತಿ ಚೇವ ಸಾತಮತ್ತಾ ಅಸ್ಸಾದಮತ್ತಾ –
ಯದಿದಂ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇ ಪಟಿಚ್ಚ।

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ತೇ ದಿಟ್ಠೋ ವಾ ಸುತೋ
ವಾ ರಾಜಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೋ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ
ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ ವಾ ವಿಹರತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ವಾ’’ತಿ ?
‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಸಾಧು, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ! ಮಯಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ನೇವ
ದಿಟ್ಠಂ ನ ಸುತಂ ರಾಜಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೋ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತೋ
ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಅಪ್ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಅಪ್ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ
ವಿಗತಪಿಪಾಸೋ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ ವಾ ವಿಹರತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸತಿ ವಾ। ಅಥ
ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ವಿಗತಪಿಪಾಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ವಿಹಾಸುಂ ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಾ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಕಾಮಾನಂಯೇವ
ಸಮುದಯಞ್ಚ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಞ್ಚ ಅಸ್ಸಾದಞ್ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ
ನಿಸ್ಸರಣಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಕಾಮತಣ್ಹಂ ಪಹಾಯ ಕಾಮಪರಿಳಾಹಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ
ವಿಗತಪಿಪಾಸಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವೂಪಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ವಿಹಾಸುಂ ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ ವಾ ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ
ವಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ –

‘‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖಂ।

ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಚ ಮಗ್ಗಾನಂ, ಖೇಮಂ ಅಮತಗಾಮಿನ’’ನ್ತಿ॥

೨೧೬.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಯಾವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಚಿದಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ
ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ। ಮಯಾಪಿ ಖೋ ಏತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸುತಂ ಪುಬ್ಬಕಾನಂ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ – ‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ
ಸುಖ’ನ್ತಿ; ತಯಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸಮೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಂ ಪನ ತೇ ಏತಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸುತಂ
ಪುಬ್ಬಕಾನಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ –
‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ, ಕತಮಂ ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಕತಮಂ ತಂ
ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಸಕಾನೇವ ಸುದಂ ಗತ್ತಾನಿ
ಪಾಣಿನಾ ಅನೋಮಜ್ಜತಿ – ‘‘ಇದನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ। ಅಹಞ್ಹಿ,
ಭೋ ಗೋತಮ, ಏತರಹಿ ಅರೋಗೋ ಸುಖೀ, ನ ಮಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಬಾಧತೀ’’ತಿ।

೨೧೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ
ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ
ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ [ಮಞ್ಜೇಟ್ಠಿಕಾನಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಮಞ್ಜೇಟ್ಠಕಾನಿ (ಕ॰)] ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ಸೋ ಸುಣೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ , ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ! ಸೋ ಓದಾತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ [ತೇಲಮಸಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಚೀವರೇನ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ವಞ್ಚೇಯ್ಯ – ‘ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ।
ಸೋ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ
ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ
ಸುಚೀ’ತಿ!

‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ
ಜಾನನ್ತೋ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅಮುಂ ತೇಲಮಲಿಕತಂ ಸಾಹುಳಿಚೀರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ,
ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ ಉದಾಹು ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸದ್ಧಾಯಾ’’ತಿ?
‘‘ಅಜಾನನ್ತೋ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸೋ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ತೇಲಮಲಿಕತಂ
ಸಾಹುಳಿಚೀರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ, ಪಾರುಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ
ಅತ್ತಮನವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಯ್ಯ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ
ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ, ಚಕ್ಖುಮತೋ ಸದ್ಧಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಅನ್ಧಾ ಅಚಕ್ಖುಕಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಆರೋಗ್ಯಂ,
ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ , ಅಥ ಚ ಪನಿಮಂ ಗಾಥಂ ಭಾಸನ್ತಿ –
‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖ’ನ್ತಿ। ಪುಬ್ಬಕೇಹೇಸಾ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ,
ಅರಹನ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇಹಿ ಗಾಥಾ ಭಾಸಿತಾ –

‘ಆರೋಗ್ಯಪರಮಾ ಲಾಭಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪರಮಂ ಸುಖಂ।

ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಚ ಮಗ್ಗಾನಂ, ಖೇಮಂ ಅಮತಗಾಮಿನ’ನ್ತಿ॥

೨೧೮. ‘‘ಸಾ ಏತರಹಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪುಥುಜ್ಜನಗಾಥಾ [ಪುಥುಜ್ಜನಗತಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।
ಅಯಂ ಖೋ ಪನ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಕಾಯೋ ರೋಗಭೂತೋ ಗಣ್ಡಭೂತೋ ಸಲ್ಲಭೂತೋ ಅಘಭೂತೋ ಆಬಾಧಭೂತೋ, ಸೋ
ತ್ವಂ ಇಮಂ ಕಾಯಂ ರೋಗಭೂತಂ ಗಣ್ಡಭೂತಂ ಸಲ್ಲಭೂತಂ ಅಘಭೂತಂ ಆಬಾಧಭೂತಂ – ‘ಇದನ್ತಂ, ಭೋ
ಗೋತಮ, ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ ವದೇಸಿ। ತಞ್ಹಿ ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅರಿಯಂ
ಚಕ್ಖುಂ ನತ್ಥಿ ಯೇನ ತ್ವಂ ಅರಿಯೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ! ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।

೨೧೯. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಲೋಹಿತಕಾನಿ
ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ
ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ
ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ
ಕರೇಯ್ಯ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ನ ಚಕ್ಖೂನಿ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ನ
ಚಕ್ಖೂನಿ ವಿಸೋಧೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ನನು ಸೋ ವೇಜ್ಜೋ ಯಾವದೇವ
ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭೋ ಗೋತಮ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಹಞ್ಚೇ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ – ‘ಇದನ್ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ
ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ, ಸೋ ತ್ವಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ನ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ। ಸೋ
ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ ಮಮಸ್ಸ ವಿಹೇಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ। ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।

೨೨೦.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ; ಸೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಾನಿ
ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ನೀಲಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಪೀತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ
ಲೋಹಿತಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಸಮವಿಸಮಂ, ನ
ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಾರಕರೂಪಾನಿ, ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ। ಸೋ ಸುಣೇಯ್ಯ ಚಕ್ಖುಮತೋ
ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ – ‘ಛೇಕಂ ವತ, ಭೋ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ! ಸೋ
ಓದಾತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ
ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ ವಞ್ಚೇಯ್ಯ – ‘ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ
ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪೇಯ್ಯ।
ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ
ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ – ಉದ್ಧಂವಿರೇಚನಂ ಅಧೋವಿರೇಚನಂ ಅಞ್ಜನಂ
ಪಚ್ಚಞ್ಜನಂ ನತ್ಥುಕಮ್ಮಂ। ಸೋ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಗಮ್ಮ ಚಕ್ಖೂನಿ
ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ಚಕ್ಖೂನಿ ವಿಸೋಧೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಸಹ ಚಕ್ಖುಪ್ಪಾದಾ ಯೋ ಅಮುಸ್ಮಿಂ
ತೇಲಮಲಿಕತೇ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇ ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಪಹೀಯೇಥ। ತಞ್ಚ ನಂ ಪುರಿಸಂ ಅಮಿತ್ತತೋಪಿ
ದಹೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕತೋಪಿ ದಹೇಯ್ಯ, ಅಪಿ ಚ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ –
‘ದೀಘರತ್ತಂ ವತ, ಭೋ, ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಪುರಿಸೇನ ತೇಲಮಲಿಕತೇನ ಸಾಹುಳಿಚೀರೇನ ನಿಕತೋ ವಞ್ಚಿತೋ
ಪಲುದ್ಧೋ – ಇದಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಓದಾತಂ ವತ್ಥಂ
ಅಭಿರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಲಂ ಸುಚೀ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಹಞ್ಚೇ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ –
‘ಇದನ್ತಂ ಆರೋಗ್ಯಂ, ಇದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತ್ವಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ,
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ। ತಸ್ಸ ತೇ ಸಹ ಚಕ್ಖುಪ್ಪಾದಾ ಯೋ ಪಞ್ಚಸುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧೇಸು
ಛನ್ದರಾಗೋ ಸೋ ಪಹೀಯೇಥ; ಅಪಿ ಚ ತೇ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ವತ, ಭೋ, ಅಹಂ ಇಮಿನಾ
ಚಿತ್ತೇನ ನಿಕತೋ ವಞ್ಚಿತೋ ಪಲುದ್ಧೋ [ಪಲದ್ಧೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]।
ಅಹಞ್ಹಿ ರೂಪಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ವೇದನಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ,
ಸಞ್ಞಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ, ಸಙ್ಖಾರೇಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ,
ವಿಞ್ಞಾಣಂಯೇವ ಉಪಾದಿಯಮಾನೋ ಉಪಾದಿಯಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಉಪಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ ಭವೋ, ಭವಪಚ್ಚಯಾ
ಜಾತಿ, ಜಾತಿಪಚ್ಚಯಾ ಜರಾಮರಣಂ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ
ಸಮ್ಭವನ್ತಿ; ಏವಮೇತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ಹೋತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ
ಪಸನ್ನೋ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ! ಪಹೋತಿ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ಯಥಾಹಂ
ಇಮಮ್ಹಾ ಆಸನಾ ಅನನ್ಧೋ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ।

೨೨೧. ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಪ್ಪುರಿಸೇ ಭಜೇಯ್ಯಾಸಿ। ಯತೋ ಖೋ
ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಪ್ಪುರಿಸೇ ಭಜಿಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಂ
ಸೋಸ್ಸಸಿ; ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ,
ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ; ಯತೋ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಂ
ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ ತತೋ ತ್ವಂ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಸಾಮಂಯೇವ ಞಸ್ಸಸಿ, ಸಾಮಂ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ – ಇಮೇ
ರೋಗಾ ಗಣ್ಡಾ ಸಲ್ಲಾ; ಇಧ ರೋಗಾ ಗಣ್ಡಾ ಸಲ್ಲಾ ಅಪರಿಸೇಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಮೇ
ಉಪಾದಾನನಿರೋಧಾ ಭವನಿರೋಧೋ, ಭವನಿರೋಧಾ ಜಾತಿನಿರೋಧೋ, ಜಾತಿನಿರೋಧಾ ಜರಾಮರಣಂ
ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ; ಏವಮೇತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ನಿರೋಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।

೨೨೨. ಏವಂ
ವುತ್ತೇ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ,
ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ,
ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ
ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ
ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ । ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ
ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಮಾಗಣ್ಡಿಯ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬೋ
ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಆಕಙ್ಖತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ಸೋ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ
ಪರಿವಸತಿ; ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ ,
ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ। ಅಪಿ ಚ ಮೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲವೇಮತ್ತತಾ ವಿದಿತಾ’’ತಿ।
‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಪುಬ್ಬಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ,
ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಪರಿವಸನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ
ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯ; ಅಹಂ ಚತ್ತಾರಿ
ವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿವಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಚತುನ್ನಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ
ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತು, ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತು ಭಿಕ್ಖುಭಾವಾಯಾ’’ತಿ ।
ಅಲತ್ಥ ಖೋ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಅಲತ್ಥ ಉಪಸಮ್ಪದಂ।
ಅಚಿರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ ಏಕೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ
ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ – ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಗಾರಸ್ಮಾ
ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ತದನುತ್ತರಂ – ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ
ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿ। ಅಞ್ಞತರೋ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಮಾಗಣ್ಡಿಯೋ
ಅರಹತಂ ಅಹೋಸೀತಿ।

ಮಾಗಣ್ಡಿಯಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।

೬. ಸನ್ದಕಸುತ್ತಂ

೨೨೩. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಘೋಸಿತಾರಾಮೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ
ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಪಿಲಕ್ಖಗುಹಾಯಂ ಪಟಿವಸತಿ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ
ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸತೇಹಿ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ
ವುಟ್ಠಿತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆಯಾಮಾವುಸೋ, ಯೇನ ದೇವಕತಸೋಬ್ಭೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮ
ಗುಹಾದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ
ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ
ದೇವಕತಸೋಬ್ಭೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಮಹತಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉನ್ನಾದಿನಿಯಾ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಮಹಾಸದ್ದಾಯ
ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಿಯಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರಾಜಕಥಂ ಚೋರಕಥಂ ಮಹಾಮತ್ತಕಥಂ
ಸೇನಾಕಥಂ ಭಯಕಥಂ ಯುದ್ಧಕಥಂ ಅನ್ನಕಥಂ ಪಾನಕಥಂ ವತ್ಥಕಥಂ ಸಯನಕಥಂ ಮಾಲಾಕಥಂ ಗನ್ಧಕಥಂ
ಞಾತಿಕಥಂ ಯಾನಕಥಂ ಗಾಮಕಥಂ ನಿಗಮಕಥಂ ನಗರಕಥಂ ಜನಪದಕಥಂ ಇತ್ಥಿಕಥಂ ಸೂರಕಥಂ ವಿಸಿಖಾಕಥಂ
ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಂ ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಂ ನಾನತ್ತಕಥಂ ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಂ ಇತಿ ವಾ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ಸಕಂ ಪರಿಸಂ ಸಣ್ಠಾಪೇಸಿ
– ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಭೋನ್ತೋ ಹೋನ್ತು, ಮಾ ಭೋನ್ತೋ ಸದ್ದಮಕತ್ಥ; ಅಯಂ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಸಾವಕೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ಸಮಣೋ ಆನನ್ದೋ। ಯಾವತಾ ಖೋ ಪನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ
ಪಟಿವಸನ್ತಿ, ಅಯಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಸಮಣೋ ಆನನ್ದೋ। ಅಪ್ಪಸದ್ದಕಾಮಾ ಖೋ ಪನ ತೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ
ಅಪ್ಪಸದ್ದವಿನೀತಾ ಅಪ್ಪಸದ್ದಸ್ಸ ವಣ್ಣವಾದಿನೋ; ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ ಪರಿಸಂ
ವಿದಿತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ।

೨೨೪.
ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಯೇನ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಸನ್ದಕೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತು ಖೋ ಭವಂ ಆನನ್ದೋ, ಸ್ವಾಗತಂ ಭೋತೋ
ಆನನ್ದಸ್ಸ। ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ ಭವಂ ಆನನ್ದೋ ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ। ನಿಸೀದತು
ಭವಂ ಆನನ್ದೋ, ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ। ನಿಸೀದಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಸನ್ದಕೋಪಿ ಖೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ
ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಸನ್ದಕಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಏತದವೋಚ –
‘‘ಕಾಯನುತ್ಥ, ಸನ್ದಕ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ, ಕಾ ಚ ಪನ ವೋ ಅನ್ತರಾಕಥಾ
ವಿಪ್ಪಕತಾ’’ತಿ? ‘‘ತಿಟ್ಠತೇಸಾ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಕಥಾ ಯಾಯ ಮಯಂ ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ।
ನೇಸಾ ಭೋತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಕಥಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪಚ್ಛಾಪಿ ಸವನಾಯ। ಸಾಧು ವತ
ಭವನ್ತಂಯೇವ ಆನನ್ದಂ ಪಟಿಭಾತು ಸಕೇ ಆಚರಿಯಕೇ ಧಮ್ಮೀಕಥಾ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸನ್ದಕ,
ಸುಣಾಹಿ , ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ
ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ , ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ
ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಾ ಅಕ್ಖಾತಾ ಚತ್ತಾರಿ ಚ
ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನಿ ಅಕ್ಖಾತಾನಿ, ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ [ವಸನ್ತೋ ವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ಏವಮುಪರಿಪಿ ಅನಾರಾಧನಪಕ್ಖೇ]
ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಕತಮೇ ಪನ ತೇ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ತೇನ ಭಗವತಾ
ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಾ ಅಕ್ಖಾತಾ, ಯತ್ಥ
ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ?

೨೨೫.
‘‘ಇಧ, ಸನ್ದಕ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಹೋತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ, ನತ್ಥಿ
ಯಿಟ್ಠಂ, ನತ್ಥಿ ಹುತಂ, ನತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ನತ್ಥಿ ಅಯಂ
ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಪರೋಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ನತ್ಥಿ
ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ
ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತಿ। ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋ ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಯದಾ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ,
ಪಥವೀ ಪಥವೀಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ಆಪೋ ಆಪೋಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ತೇಜೋ
ತೇಜೋಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ವಾಯೋ ವಾಯೋಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ ,
ಆಕಾಸಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಆಸನ್ದಿಪಞ್ಚಮಾ ಪುರಿಸಾ ಮತಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ,
ಯಾವಾಳಾಹನಾ ಪದಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ಕಾಪೋತಕಾನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಭವನ್ತಿ। ಭಸ್ಸನ್ತಾ ಆಹುತಿಯೋ;
ದತ್ತುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಯದಿದಂ ದಾನಂ। ತೇಸಂ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ ವಿಲಾಪೋ ಯೇ ಕೇಚಿ ಅತ್ಥಿಕವಾದಂ
ವದನ್ತಿ। ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಹೋನ್ತಿ
ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ।

‘‘ತತ್ರ , ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ
ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ,
ನತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ, ನತ್ಥಿ ಹುತಂ, ನತ್ಥಿ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ನತ್ಥಿ
ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಪರೋಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ,
ನತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ
ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತಿ। ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋ ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಯದಾ
ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ಪಥವೀ ಪಥವೀಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ಆಪೋ ಆಪೋಕಾಯಂ
ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ತೇಜೋ ತೇಜೋಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ವಾಯೋ ವಾಯೋಕಾಯಂ
ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ಆಕಾಸಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಆಸನ್ದಿಪಞ್ಚಮಾ ಪುರಿಸಾ ಮತಂ
ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಾವಾಳಾಹನಾ ಪದಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ। ಕಾಪೋತಕಾನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಭವನ್ತಿ।
ಭಸ್ಸನ್ತಾ ಆಹುತಿಯೋ; ದತ್ತುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಯದಿದಂ ದಾನಂ। ತೇಸಂ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ ವಿಲಾಪೋ ಯೇ
ಕೇಚಿ ಅತ್ಥಿಕವಾದಂ ವದನ್ತಿ। ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ
ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಹೋನ್ತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ। ಸಚೇ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ಸಚ್ಚಂ ವಚನಂ,
ಅಕತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಕತಂ, ಅವುಸಿತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ವುಸಿತಂ। ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಏತ್ಥ ಸಮಸಮಾ ಸಾಮಞ್ಞಂ
ಪತ್ತಾ, ಯೋ ಚಾಹಂ ನ ವದಾಮಿ ‘ಉಭೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮ, ವಿನಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ, ನ
ಭವಿಸ್ಸಾಮ ಪರಂ ಮರಣಾ’ತಿ। ಅತಿರೇಕಂ ಖೋ ಪನಿಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ನಗ್ಗಿಯಂ ಮುಣ್ಡಿಯಂ
ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಂ ಯೋಹಂ ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧಸಯನಂ [ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧವಸನಂ (ಸೀ॰)]
ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತೋ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತೋ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಧಾರೇನ್ತೋ
ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ಭೋತಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಸಮಸಮಗತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ
ಸೋಹಂ ಕಿಂ ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥರಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ? ‘ಸೋ
ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ
ಪಕ್ಕಮತಿ [ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜಾಪಕ್ಕಮತಿ (ಸೀ॰)]। ಅಯಂ ಖೋ,
ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಠಮೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ
ಅಕ್ಖಾತೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೨೬.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಹೋತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಕರೋತೋ
ಕಾರಯತೋ ಛಿನ್ದತೋ ಛೇದಾಪಯತೋ ಪಚತೋ ಪಾಚಾಪಯತೋ ಸೋಚಯತೋ ಸೋಚಾಪಯತೋ ಕಿಲಮತೋ ಕಿಲಮಾಪಯತೋ
ಫನ್ದತೋ ಫನ್ದಾಪಯತೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತಯತೋ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತೋ ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದತೋ ನಿಲ್ಲೋಪಂ
ಹರತೋ ಏಕಾಗಾರಿಕಂ ಕರೋತೋ ಪರಿಪನ್ಥೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಪರದಾರಂ ಗಚ್ಛತೋ ಮುಸಾ ಭಣತೋ ಕರೋತೋ ನ
ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ। ಖುರಪರಿಯನ್ತೇನ ಚೇಪಿ ಚಕ್ಕೇನ ಯೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪಥವಿಯಾ ಪಾಣೇ ಏಕಂ ಮಂಸಖಲಂ
ಏಕಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ, ನತ್ಥಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಪಾಪಂ, ನತ್ಥಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಆಗಮೋ।
ದಕ್ಖಿಣಞ್ಚೇಪಿ ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಹನನ್ತೋ ಘಾತೇನ್ತೋ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಛೇದಾಪೇನ್ತೋ
ಪಚನ್ತೋ ಪಚಾಪೇನ್ತೋ, ನತ್ಥಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಪಾಪಂ, ನತ್ಥಿ
ಪಾಪಸ್ಸ ಆಗಮೋ। ಉತ್ತರಞ್ಚೇಪಿ ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ದದನ್ತೋ ದಾಪೇನ್ತೋ ಯಜನ್ತೋ
ಯಜಾಪೇನ್ತೋ, ನತ್ಥಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಪುಞ್ಞಂ, ನತ್ಥಿ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗಮೋ। ದಾನೇನ ದಮೇನ
ಸಂಯಮೇನ ಸಚ್ಚವಜ್ಜೇನ ನತ್ಥಿ ಪುಞ್ಞಂ, ನತ್ಥಿ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗಮೋ’ತಿ।

‘‘ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ –
‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಕರೋತೋ ಕಾರಯತೋ ಛಿನ್ದತೋ ಛೇದಾಪಯತೋ ಪಚತೋ
ಪಾಚಾಪಯತೋ ಸೋಚತೋ ಸೋಚಾಪಯತೋ ಕಿಲಮತೋ ಕಿಲಮಾಪಯತೋ ಫನ್ದತೋ ಫನ್ದಾಪಯತೋ ಪಾಣಮತಿಪಾತಯತೋ
ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತೋ ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದತೋ ನಿಲ್ಲೋಪಂ ಹರತೋ ಏಕಾಗಾರಿಕಂ ಕರೋತೋ ಪರಿಪನ್ಥೇ
ತಿಟ್ಠತೋ ಪರದಾರಂ ಗಚ್ಛತೋ ಮುಸಾ ಭಣತೋ ಕರೋತೋ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪಂ ಖುರಪರಿಯನ್ತೇನ ಚೇಪಿ
ಚಕ್ಕೇನ ಯೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪಥವಿಯಾ ಪಾಣೇ ಏಕಂ ಮಂಸಖಲಂ ಏಕಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ, ನತ್ಥಿ
ತತೋನಿದಾನಂ ಪಾಪಂ, ನತ್ಥಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಆಗಮೋ। ದಕ್ಖಿಣಞ್ಚೇಪಿ ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ
ಹನನ್ತೋ ಘಾತೇನ್ತೋ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಛೇದಾಪೇನ್ತೋ ಪಚನ್ತೋ ಪಚಾಪೇನ್ತೋ, ನತ್ಥಿ ತತೋನಿದಾನಂ
ಪಾಪಂ, ನತ್ಥಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಆಗಮೋ। ಉತ್ತರಞ್ಚೇಪಿ ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರಂ
ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ದದನ್ತೋ ದಾಪೇನ್ತೋ ಯಜನ್ತೋ ಯಜಾಪೇನ್ತೋ, ನತ್ಥಿ ತತೋನಿದಾನಂ ಪುಞ್ಞಂ, ನತ್ಥಿ
ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗಮೋ। ದಾನೇನ ದಮೇನ ಸಂಯಮೇನ ಸಚ್ಚವಜ್ಜೇನ ನತ್ಥಿ ಪುಞ್ಞಂ, ನತ್ಥಿ
ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗಮೋ’ತಿ। ಸಚೇ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ಸಚ್ಚಂ ವಚನಂ, ಅಕತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಕತಂ,
ಅವುಸಿತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ವುಸಿತಂ। ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಏತ್ಥ ಸಮಸಮಾ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಪತ್ತಾ, ಯೋ ಚಾಹಂ ನ
ವದಾಮಿ ‘ಉಭಿನ್ನಂ ಕುರುತಂ ನ ಕರೀಯತಿ ಪಾಪ’ನ್ತಿ। ಅತಿರೇಕಂ ಖೋ ಪನಿಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ
ನಗ್ಗಿಯಂ ಮುಣ್ಡಿಯಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಂ ಯೋಹಂ ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧಸಯನಂ
ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತೋ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತೋ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಧಾರೇನ್ತೋ ಜಾತರೂಪರಜತಂ
ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ಭೋತಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಸಮಸಮಗತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಸೋಹಂ ಕಿಂ
ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥರಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ? ‘ಸೋ
ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಯ’ನ್ತಿ ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ
ಪಕ್ಕಮತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ
ದುತಿಯೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಕ್ಖಾತೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ
ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೨೭. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಹೋತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ನತ್ಥಿ ಹೇತು, ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ ಸಂಕಿಲೇಸಾಯ; ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ತಾ ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ; ನತ್ಥಿ ಹೇತು, ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ; ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ತಾ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ; ನತ್ಥಿ ಬಲಂ, ನತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಪುರಿಸಥಾಮೋ ,
ನತ್ಥಿ ಪುರಿಸಪರಕ್ಕಮೋ; ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ಪಾಣಾ ಸಬ್ಬೇ ಭೂತಾ ಸಬ್ಬೇ ಜೀವಾ ಅವಸಾ
ಅಬಲಾ ಅವೀರಿಯಾ ನಿಯತಿಸಙ್ಗತಿಭಾವಪರಿಣತಾ ಛಸ್ವೇವಾಭಿಜಾತೀಸು ಸುಖದುಕ್ಖಂ
ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ –
‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ನತ್ಥಿ ಹೇತು, ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ
ಸಂಕಿಲೇಸಾಯ, ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ತಾ ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ। ನತ್ಥಿ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ
ಸತ್ತಾನಂ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ, ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ತಾ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ। ನತ್ಥಿ ಬಲಂ, ನತ್ಥಿ
ವೀರಿಯಂ, ನತ್ಥಿ ಪುರಿಸಥಾಮೋ, ನತ್ಥಿ ಪುರಿಸಪರಕ್ಕಮೋ, ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ಪಾಣಾ
ಸಬ್ಬೇ ಭೂತಾ ಸಬ್ಬೇ ಜೀವಾ ಅವಸಾ ಅಬಲಾ ಅವೀರಿಯಾ ನಿಯತಿಸಙ್ಗತಿಭಾವಪರಿಣತಾ
ಛಸ್ವೇವಾಭಿಜಾತೀಸು ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಇಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ಸಚ್ಚಂ
ವಚನಂ, ಅಕತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಕತಂ, ಅವುಸಿತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ವುಸಿತಂ। ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಏತ್ಥ ಸಮಸಮಾ
ಸಾಮಞ್ಞಂ ಪತ್ತಾ, ಯೋ ಚಾಹಂ ನ ವದಾಮಿ ‘ಉಭೋ ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ವಿಸುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ।
ಅತಿರೇಕಂ ಖೋ ಪನಿಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ನಗ್ಗಿಯಂ ಮುಣ್ಡಿಯಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ
ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಂ ಯೋಹಂ ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧಸಯನಂ ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತೋ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತೋ
ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಧಾರೇನ್ತೋ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ಭೋತಾ ಸತ್ಥಾರಾ
ಸಮಸಮಗತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಸೋಹಂ ಕಿಂ ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಸತ್ಥರಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ? ‘ಸೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ
ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಅಯಂ ಖೋ,
ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ತತಿಯೋ
ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಕ್ಖಾತೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ,
ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೨೮.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಹೋತಿ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ‘ಸತ್ತಿಮೇ
ಕಾಯಾ ಅಕಟಾ ಅಕಟವಿಧಾ ಅನಿಮ್ಮಿತಾ ಅನಿಮ್ಮಾತಾ ವಞ್ಝಾ ಕೂಟಟ್ಠಾ ಏಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾ, ತೇ
ನ ಇಞ್ಜನ್ತಿ ನ ವಿಪರಿಣಮನ್ತಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ ನಾಲಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ
ಸುಖಾಯ ವಾ ದುಕ್ಖಾಯ ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಾಯ ವಾ। ಕತಮೇ ಸತ್ತ? ಪಥವೀಕಾಯೋ ಆಪೋಕಾಯೋ ತೇಜೋಕಾಯೋ
ವಾಯೋಕಾಯೋ ಸುಖೇ ದುಕ್ಖೇ ಜೀವೇ ಸತ್ತಮೇ – ಇಮೇ ಸತ್ತಕಾಯಾ ಅಕಟಾ ಅಕಟವಿಧಾ ಅನಿಮ್ಮಿತಾ ಅನಿಮ್ಮಾತಾ
ವಞ್ಝಾ ಕೂಟಟ್ಠಾ ಏಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾ। ತೇ ನ ಇಞ್ಜನ್ತಿ ನ ವಿಪರಿಣಮನ್ತಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ। ನಾಲಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಖಾಯ ವಾ ದುಕ್ಖಾಯ ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಾಯ ವಾ। ತತ್ಥ
ನತ್ಥಿ ಹನ್ತಾ ವಾ ಘಾತೇತಾ ವಾ ಸೋತಾ ವಾ ಸಾವೇತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞಾತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಾ ವಾ।
ಯೋಪಿ ತಿಣ್ಹೇನ ಸತ್ಥೇನ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಕೋಚಿ ಕಞ್ಚಿ [ಕಿಞ್ಚಿ (ಕ॰)]
ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಿ। ಸತ್ತನ್ನಂತ್ವೇವ ಕಾಯಾನಮನ್ತರೇನ ಸತ್ಥಂ ವಿವರಮನುಪತತಿ। ಚುದ್ದಸ
ಖೋ ಪನಿಮಾನಿ ಯೋನಿಪಮುಖಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಟ್ಠಿ ಚ ಸತಾನಿ ಛ ಚ ಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಚ ಕಮ್ಮುನೋ
ಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ ತೀಣಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಕಮ್ಮೇ ಚ
ಅಡ್ಢಕಮ್ಮೇ ಚ, ದ್ವಟ್ಠಿಪಟಿಪದಾ, ದ್ವಟ್ಠನ್ತರಕಪ್ಪಾ, ಛಳಾಭಿಜಾತಿಯೋ, ಅಟ್ಠ
ಪುರಿಸಭೂಮಿಯೋ, ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಆಜೀವಕಸತೇ, ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸತೇ, ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ
ನಾಗಾವಾಸಸತೇ, ವೀಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಸತೇ, ತಿಂಸೇ ನಿರಯಸತೇ, ಛತ್ತಿಂಸ ರಜೋಧಾತುಯೋ, ಸತ್ತ
ಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ ಅಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ ನಿಗಣ್ಠಿಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ ದೇವಾ, ಸತ್ತ ಮಾನುಸಾ,
ಸತ್ತ ಪೇಸಾಚಾ, ಸತ್ತ ಸರಾ, ಸತ್ತ ಪವುಟಾ, ಸತ್ತ ಪಪಾತಾ, ಸತ್ತ ಪಪಾತಸತಾನಿ, ಸತ್ತ
ಸುಪಿನಾ, ಸತ್ತ ಸುಪಿನಸತಾನಿ, ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿ [ಚೂಳಾಸೀತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ [ಮಹಾಕಪ್ಪುನೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)]
ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಯಾನಿ ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ
ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತತ್ಥ ನತ್ಥಿ ಇಮಿನಾಹಂ ಸೀಲೇನ ವಾ ವತೇನ ವಾ ತಪೇನ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ವಾ
ಅಪರಿಪಕ್ಕಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಪರಿಪಾಚೇಸ್ಸಾಮಿ, ಪರಿಪಕ್ಕಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಫುಸ್ಸ ಫುಸ್ಸ ಬ್ಯನ್ತಿಂ
ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ। ಹೇವಂ ನತ್ಥಿ ದೋಣಮಿತೇ ಸುಖದುಕ್ಖೇ ಪರಿಯನ್ತಕತೇ ಸಂಸಾರೇ, ನತ್ಥಿ
ಹಾಯನವಡ್ಢನೇ, ನತ್ಥಿ ಉಕ್ಕಂಸಾವಕಂಸೇ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸುತ್ತಗುಳೇ ಖಿತ್ತೇ
ನಿಬ್ಬೇಠಿಯಮಾನಮೇವ ಪಲೇತಿ, ಏವಮೇವ ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ।

‘‘ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ –
‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಏವಂವಾದೀ ಏವಂದಿಟ್ಠಿ – ಸತ್ತಿಮೇ ಕಾಯಾ ಅಕಟಾ ಅಕಟವಿಧಾ
ಅನಿಮ್ಮಿತಾ ಅನಿಮ್ಮಾತಾ ವಞ್ಝಾ ಕೂಟಟ್ಠಾ ಏಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾ। ತೇ ನ ಇಞ್ಜನ್ತಿ ನ
ವಿಪರಿಣಮನ್ತಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ। ನಾಲಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಖಾಯ ವಾ ದುಕ್ಖಾಯ
ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಾಯ ವಾ। ಕತಮೇ ಸತ್ತ ? ಪಥವೀಕಾಯೋ ಆಪೋಕಾಯೋ
ತೇಜೋಕಾಯೋ ವಾಯೋಕಾಯೋ ಸುಖೇ ದುಕ್ಖೇ ಜೀವೇ ಸತ್ತಮೇ – ಇಮೇ ಸತ್ತ ಕಾಯಾ ಅಕಟಾ ಅಕಟವಿಧಾ
ಅನಿಮ್ಮಿತಾ ಅನಿಮ್ಮಾತಾ ವಞ್ಝಾ ಕೂಟಟ್ಠಾ ಏಸಿಕಟ್ಠಾಯಿಟ್ಠಿತಾ। ತೇ ನ ಇಞ್ಜನ್ತಿ ನ
ವಿಪರಿಣಮನ್ತಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ। ನಾಲಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಸುಖಾಯ ವಾ ದುಕ್ಖಾಯ
ವಾ ಸುಖದುಕ್ಖಾಯ ವಾ। ತತ್ಥ ನತ್ಥಿ ಹನ್ತಾ ವಾ ಘಾತೇತಾ ವಾ ಸೋತಾ ವಾ ಸಾವೇತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞಾತಾ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಾ ವಾ। ಯೋಪಿ ತಿಣ್ಹೇನ ಸತ್ಥೇನ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಕೋಚಿ ಕಞ್ಚಿ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತಿ ।
ಸತ್ತನ್ನಂತ್ವೇವ ಕಾಯಾನಮನ್ತರೇನ ಸತ್ಥಂ ವಿವರಮನುಪತತಿ। ಚುದ್ದಸ ಖೋ ಪನಿಮಾನಿ
ಯೋನಿಪಮುಖಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಟ್ಠಿ ಚ ಸತಾನಿ ಛ ಚ ಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಚ ಕಮ್ಮುನೋ ಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಚ
ಕಮ್ಮಾನಿ ತೀಣಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಕಮ್ಮೇ ಚ ಅಡ್ಢಕಮ್ಮೇ ಚ, ದ್ವಟ್ಠಿಪಟಿಪದಾ,
ದ್ವಟ್ಠನ್ತರಕಪ್ಪಾ, ಛಳಾಭಿಜಾತಿಯೋ, ಅಟ್ಠ ಪುರಿಸಭೂಮಿಯೋ, ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಆಜೀವಕಸತೇ,
ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸತೇ, ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ ನಾಗಾವಾಸಸತೇ, ವೀಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಸತೇ, ತಿಂಸೇ
ನಿರಯಸತೇ, ಛತ್ತಿಂಸ ರಜೋಧಾತುಯೋ, ಸತ್ತ ಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ ಅಸಞ್ಞೀಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ
ನಿಗಣ್ಠಿಗಬ್ಭಾ, ಸತ್ತ ದೇವಾ, ಸತ್ತ ಮಾನುಸಾ, ಸತ್ತ ಪೇಸಾಚಾ, ಸತ್ತ ಸರಾ, ಸತ್ತ ಪವುಟಾ,
ಸತ್ತ ಪಪಾತಾ, ಸತ್ತ ಪಪಾತಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ಸುಪಿನಾ, ಸತ್ತ ಸುಪಿನಸತಾನಿ, ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿ
ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಯಾನಿ ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತತ್ಥ ನತ್ಥಿ ಇಮಿನಾಹಂ ಸೀಲೇನ ವಾ ವತೇನ ವಾ ತಪೇನ ವಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ವಾ ಅಪರಿಪಕ್ಕಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಪರಿಪಾಚೇಸ್ಸಾಮಿ,
ಪರಿಪಕ್ಕಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಫುಸ್ಸ ಫುಸ್ಸ ಬ್ಯನ್ತಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ, ಹೇವಂ ನತ್ಥಿ ದೋಣಮಿತೇ
ಸುಖದುಕ್ಖೇ ಪರಿಯನ್ತಕತೇ ಸಂಸಾರೇ, ನತ್ಥಿ ಹಾಯನವಡ್ಢನೇ, ನತ್ಥಿ ಉಕ್ಕಂಸಾವಕಂಸೇ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸುತ್ತಗುಳೇ ಖಿತ್ತೇ ನಿಬ್ಬೇಠಿಯಮಾನಮೇವ ಪಲೇತಿ, ಏವಮೇವ ಬಾಲೇ ಚ
ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ। ಸಚೇ ಪನ ಇಮಸ್ಸ
ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ ಸಚ್ಚಂ ವಚನಂ, ಅಕತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಕತಂ, ಅವುಸಿತೇನ ಮೇ ಏತ್ಥ ವುಸಿತಂ।
ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಏತ್ಥ ಸಮಸಮಾ ಸಾಮಞ್ಞಂ ಪತ್ತಾ, ಯೋ ಚಾಹಂ ನ ವದಾಮಿ। ‘ಉಭೋ ಸನ್ಧಾವಿತ್ವಾ
ಸಂಸರಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ। ಅತಿರೇಕಂ ಖೋ ಪನಿಮಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸತ್ಥುನೋ
ನಗ್ಗಿಯಂ ಮುಣ್ಡಿಯಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಲೋಚನಂ ಯೋಹಂ ಪುತ್ತಸಮ್ಬಾಧಸಯನಂ
ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತೋ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಂ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತೋ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಂ ಧಾರೇನ್ತೋ ಜಾತರೂಪರಜತಂ
ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಇಮಿನಾ ಭೋತಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಸಮಸಮಗತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಸೋಹಂ ಕಿಂ
ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥರಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ? ‘ಸೋ
ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ
ಪಕ್ಕಮತಿ। ಅಯಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ
ಚತುತ್ಥೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ಅಕ್ಖಾತೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ
ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಇಮೇ ಖೋ ತೇ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಾ ಅಕ್ಖಾತಾ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ।

‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ , ಭೋ ಆನನ್ದ,
ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ! ಯಾವಞ್ಚಿದಂ ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಾವ ಸಮಾನಾ ‘ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸಾ’ತಿ
ಅಕ್ಖಾತಾ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ
ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲನ್ತಿ। ಕತಮಾನಿ ಪನ ತಾನಿ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ
ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನಿ
ಅಕ್ಖಾತಾನಿ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ
ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ?

೨೨೯.
‘‘ಇಧ, ಸನ್ದಕ, ಏಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ ಅಪರಿಸೇಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ
ಪಟಿಜಾನಾತಿ – ‘ಚರತೋ ಚ ಮೇ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ
ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಸುಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅಗಾರಂ ಪವಿಸತಿ, ಪಿಣ್ಡಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ,
ಕುಕ್ಕುರೋಪಿ ಡಂಸತಿ, ಚಣ್ಡೇನಪಿ ಹತ್ಥಿನಾ ಸಮಾಗಚ್ಛತಿ, ಚಣ್ಡೇನಪಿ ಅಸ್ಸೇನ
ಸಮಾಗಚ್ಛತಿ, ಚಣ್ಡೇನಪಿ ಗೋಣೇನ ಸಮಾಗಚ್ಛತಿ, ಇತ್ಥಿಯಾಪಿ ಪುರಿಸಸ್ಸಪಿ ನಾಮಮ್ಪಿ
ಗೋತ್ತಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ಗಾಮಸ್ಸಪಿ ನಿಗಮಸ್ಸಪಿ ನಾಮಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಸೋ
‘ಕಿಮಿದ’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಸುಞ್ಞಂ ಮೇ ಅಗಾರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ
ಪಾವಿಸಿಂ; ‘ಪಿಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅಲದ್ಧಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ ನಾಲತ್ಥಂ ; ‘ಕುಕ್ಕುರೇನ ಡಂಸಿತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನಮ್ಹಿ [ತೇನ (ಕ॰), ತೇನಾಸಿಂ (?)]
ದಟ್ಠೋ; ‘ಚಣ್ಡೇನ ಹತ್ಥಿನಾ ಸಮಾಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ ಸಮಾಗಮಿಂ; ‘ಚಣ್ಡೇನ ಅಸ್ಸೇನ
ಸಮಾಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ ಸಮಾಗಮಿಂ; ‘ಚಣ್ಡೇನ ಗೋಣೇನ ಸಮಾಗನ್ತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ
ಸಮಾಗಮಿಂ; ‘ಇತ್ಥಿಯಾಪಿ ಪುರಿಸಸ್ಸಪಿ ನಾಮಮ್ಪಿ ಗೋತ್ತಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ
ಪುಚ್ಛಿಂ; ‘ಗಾಮಸ್ಸಪಿ ನಿಗಮಸ್ಸಪಿ ನಾಮಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ’, ತೇನ
ಪುಚ್ಛಿನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ
ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಸಬ್ಬದಸ್ಸಾವೀ ಅಪರಿಸೇಸಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ‘ಗಾಮಸ್ಸಪಿ ನಿಗಮಸ್ಸಪಿ ನಾಮಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಪುಚ್ಛಿ’ನ್ತಿ ।
ಸೋ ‘ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ
ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಠಮಂ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಕ್ಖಾತಂ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೩೦.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಅನುಸ್ಸವಿಕೋ ಹೋತಿ ಅನುಸ್ಸವಸಚ್ಚೋ। ಸೋ
ಅನುಸ್ಸವೇನ ಇತಿಹಿತಿಹಪರಮ್ಪರಾಯ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಅನುಸ್ಸವಿಕಸ್ಸ ಖೋ ಪನ,
ಸನ್ದಕ , ಸತ್ಥುನೋ ಅನುಸ್ಸವಸಚ್ಚಸ್ಸ ಸುಸ್ಸುತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ
ದುಸ್ಸುತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ತಥಾಪಿ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ಹೋತಿ। ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ
ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಅನುಸ್ಸವಿಕೋ ಅನುಸ್ಸವಸಚ್ಚೋ ಸೋ
ಅನುಸ್ಸವೇನ ಇತಿಹಿತಿಹಪರಮ್ಪರಾಯ ಪಿಟಕಸಮ್ಪದಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ಅನುಸ್ಸವಿಕಸ್ಸ ಖೋ ಪನ
ಸತ್ಥುನೋ ಅನುಸ್ಸವಸಚ್ಚಸ್ಸ ಸುಸ್ಸುತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ದುಸ್ಸುತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ತಥಾಪಿ ಹೋತಿ
ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ಹೋತಿ’। ಸೋ ‘ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ
ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ದುತಿಯಂ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಕ್ಖಾತಂ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ
ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೩೧. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ತಕ್ಕೀ ಹೋತಿ ವೀಮಂಸೀ। ಸೋ ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ
ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ತಕ್ಕಿಸ್ಸ ಖೋ ಪನ, ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥುನೋ
ವೀಮಂಸಿಸ್ಸ ಸುತಕ್ಕಿತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ದುತ್ತಕ್ಕಿತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ತಥಾಪಿ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಥಾಪಿ
ಹೋತಿ। ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ
ತಕ್ಕೀ ವೀಮಂಸೀ। ಸೋ ತಕ್ಕಪರಿಯಾಹತಂ ವೀಮಂಸಾನುಚರಿತಂ ಸಯಂಪಟಿಭಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ।
ತಕ್ಕಿಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಸತ್ಥುನೋ ವೀಮಂಸಿಸ್ಸ ಸುತಕ್ಕಿತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ದುತ್ತಕ್ಕಿತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ
ತಥಾಪಿ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಥಾಪಿ ಹೋತಿ’। ಸೋ ‘ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ
ವಿದಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ
ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ತತಿಯಂ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಕ್ಖಾತಂ
ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ
ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

೨೩೨. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಸತ್ಥಾ ಮನ್ದೋ ಹೋತಿ ಮೋಮೂಹೋ। ಸೋ ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ [ತಥಾ ತಥಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ವಾಚಾವಿಕ್ಖೇಪಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಂ – ‘ಏವನ್ತಿಪಿ [ಏವಮ್ಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಮೇ ನೋ, ತಥಾತಿಪಿ [ತಥಾಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಮೇ ನೋ, ಅಞ್ಞಥಾತಿಪಿ [ಅಞ್ಞಥಾಪಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰) ( ) ಸಬ್ಬತ್ಥ ನತ್ಥಿ]
ಮೇ ನೋ, ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ, ನೋ ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’ತಿ। ತತ್ರ, ಸನ್ದಕ, ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಇತಿ
ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಭವಂ ಸತ್ಥಾ ಮನ್ದೋ ಮೋಮೂಹೋ। ಸೋ ಮನ್ದತ್ತಾ ಮೋಮೂಹತ್ತಾ
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ವಾಚಾವಿಕ್ಖೇಪಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಮರಾವಿಕ್ಖೇಪಂ
– ಏವನ್ತಿಪಿ ಮೇ ನೋ, ತಥಾತಿಪಿ ಮೇ ನೋ, ಅಞ್ಞಥಾತಿಪಿ ಮೇ ನೋ, ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ, ನೋ
ನೋತಿಪಿ ಮೇ ನೋ’ತಿ। ಸೋ ‘ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಇದಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ
ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಇದಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ
ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತುತ್ಥಂ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಅಕ್ಖಾತಂ ಯತ್ಥ
ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ
ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಇಮಾನಿ ಖೋ, (ತಾನಿ ಸನ್ದಕ, ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ
ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನಿ ಅಕ್ಖಾತಾನಿ ಯತ್ಥ
ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ
ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ।

‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ! ಯಾವಞ್ಚಿದಂ
ತೇನ ಭಗವತಾ ಜಾನತಾ ಪಸ್ಸತಾ ಅರಹತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನೇವ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನಿ ಅನಸ್ಸಾಸಿಕಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾನೀತಿ ಅಕ್ಖಾತಾನಿ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ
ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ನಾರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ। ಸೋ ಪನ,
ಭೋ ಆನನ್ದ, ಸತ್ಥಾ ಕಿಂ ವಾದೀ ಕಿಂ ಅಕ್ಖಾಯೀ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ।

೨೩೩.
‘‘ಇಧ, ಸನ್ದಕ, ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ
ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ…ಪೇ॰… [ವಿತ್ಥಾರೋ ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೯-೧೦ ಕನ್ದರಕಸುತ್ತೇ] ಸೋ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ [ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)], ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖು ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ
ವೂಪಸಮಾ…ಪೇ॰.. ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ
ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖು
ಪೀತಿಯಾ ಚ ವಿರಾಗಾ ಉಪೇಕ್ಖಕೋ ಚ ವಿಹರತಿ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ।
ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ
ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಸನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖು ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪಹಾನಾ…ಪೇ॰…
ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ
ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ,
ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ
ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ,
ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ
ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ
ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ
ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ
ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ…ಪೇ॰… ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ,
ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲಂ।

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ
ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ
ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ,
‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ; ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ
ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ
ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ
ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ।
ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ
ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ಸತ್ಥರಿ ಸಾವಕೋ
ಏವರೂಪಂ ಉಳಾರವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಸಸಕ್ಕಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ವಸೇಯ್ಯ, ವಸನ್ತೋ ಚ ಆರಾಧೇಯ್ಯ ಞಾಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಕುಸಲ’’ನ್ತಿ।

೨೩೪.
‘‘ಯೋ ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ
ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ
ಸೋ ಕಾಮೇ’’ತಿ? ‘‘ಯೋ ಸೋ, ಸನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ
ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಸೋ
ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಅಜ್ಝಾಚರಿತುಂ। ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಪಾಣಂ ಜೀವಿತಾ
ವೋರೋಪೇತುಂ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತುಂ, ಅಭಬ್ಬೋ
ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವೇತುಂ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು
ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತುಂ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಂ ಕಾಮೇ
ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಯಭೂತೋ। ಯೋ ಸೋ, ಸನ್ದಕ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ
ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ
ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಸೋ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಅಜ್ಝಾಚರಿತು’’ನ್ತಿ।

೨೩೫. ‘‘ಯೋ
ಪನ ಸೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ
ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಚರತೋ ಚೇವ
ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ – ‘ಖೀಣಾ
ಮೇ ಆಸವಾ’’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸನ್ದಕ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ; ಉಪಮಾಯಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ ವಿಞ್ಞೂ
ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸನ್ದಕ, ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದಾ
ಛಿನ್ನಾ; ತಸ್ಸ ಚರತೋ ಚೇವ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ (ಜಾನಾತಿ –
‘ಛಿನ್ನಾ ಮೇ ಹತ್ಥಪಾದಾ’ತಿ, ಉದಾಹು ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಜಾನಾತಿ – ‘ಛಿನ್ನಾ ಮೇ
ಹತ್ಥಪಾದಾ’’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಛಿನ್ನಾ
ಮೇ ಹತ್ಥಪಾದಾ’ ತಿ।) [(ಛಿನ್ನಾವ ಹತ್ಥಪಾದಾ,) (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಪನ ನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಜಾನಾತಿ – ‘ಛಿನ್ನಾ ಮೇ ಹತ್ಥಪಾದಾ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸನ್ದಕ, ಯೋ ಸೋ
ಭಿಕ್ಖು ಅರಹಂ ಖೀಣಾಸವೋ ವುಸಿತವಾ ಕತಕರಣೀಯೋ ಓಹಿತಭಾರೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ
ಪರಿಕ್ಖೀಣಭವಸಂಯೋಜನೋ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾ ವಿಮುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಚರತೋ ಚೇವ ತಿಟ್ಠತೋ ಚ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಚ
ಜಾಗರಸ್ಸ ಚ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ (ಞಾಣದಸ್ಸನಂ ನ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ – ‘ಖೀಣಾ ಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ;) [(ಖೀಣಾವ ಆಸವಾ,) (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅಪಿ ಚ ಖೋ ಪನ ನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ಜಾನಾತಿ – ‘ಖೀಣಾ ಮೇ ಆಸವಾ’’’ತಿ।

೨೩೬.
‘‘ಕೀವಬಹುಕಾ ಪನ, ಭೋ ಆನನ್ದ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ನಿಯ್ಯಾತಾರೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಖೋ,
ಸನ್ದಕ, ಏಕಂಯೇವ ಸತಂ ನ ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ನ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ನ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಾನಿ ನ ಪಞ್ಚ
ಸತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಭಿಯ್ಯೋವ ಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ನಿಯ್ಯಾತಾರೋ’’ತಿ। ‘‘ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಭೋ
ಆನನ್ದ, ಅಬ್ಭುತಂ, ಭೋ ಆನನ್ದ! ನ ಚ ನಾಮ ಸಧಮ್ಮೋಕ್ಕಂಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಪರಧಮ್ಮವಮ್ಭನಾ, ಆಯತನೇ ಚ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ತಾವ ಬಹುಕಾ
ಚ ನಿಯ್ಯಾತಾರೋ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಇಮೇ ಪನಾಜೀವಕಾ ಪುತ್ತಮತಾಯ ಪುತ್ತಾ ಅತ್ತಾನಞ್ಚೇವ
ಉಕ್ಕಂಸೇನ್ತಿ, ಪರೇ ಚ ವಮ್ಭೇನ್ತಿ ತಯೋ ಚೇವ ನಿಯ್ಯಾತಾರೋ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ –
ನನ್ದಂ ವಚ್ಛಂ, ಕಿಸಂ ಸಂಕಿಚ್ಚಂ, ಮಕ್ಖಲಿಂ ಗೋಸಾಲ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸನ್ದಕೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ
ಸಕಂ ಪರಿಸಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಚರನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣೇ ಗೋತಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ। ನ ದಾನಿ
ಸುಕರಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಿಲೋಕೇ ಪರಿಚ್ಚಜಿತು’’ನ್ತಿ। ಇತಿ ಹಿದಂ ಸನ್ದಕೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಸಕಂ ಪರಿಸಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ ಭಗವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇತಿ।

ಸನ್ದಕಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

೭. ಮಹಾಸಕುಲುದಾಯಿಸುತ್ತಂ

೨೩೭. ಏವಂ
ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ
ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಮೋರನಿವಾಪೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೇ
ಪಟಿವಸನ್ತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಅನ್ನಭಾರೋ ವರಧರೋ ಸಕುಲುದಾಯೀ ಚ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಅಞ್ಞೇ ಚ
ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ
ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅತಿಪ್ಪಗೋ ಖೋ
ತಾವ ರಾಜಗಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯೇನ ಮೋರನಿವಾಪೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೋ ಯೇನ
ಸಕುಲುದಾಯೀ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಮೋರನಿವಾಪೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾರಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಕುಲುದಾಯೀ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಮಹತಿಯಾ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಉನ್ನಾದಿನಿಯಾ ಉಚ್ಚಾಸದ್ದಮಹಾಸದ್ದಾಯ
ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಂ ಕಥೇನ್ತಿಯಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರಾಜಕಥಂ ಚೋರಕಥಂ ಮಹಾಮತ್ತಕಥಂ
ಸೇನಾಕಥಂ ಭಯಕಥಂ ಯುದ್ಧಕಥಂ ಅನ್ನಕಥಂ ಪಾನಕಥಂ ವತ್ಥಕಥಂ ಸಯನಕಥಂ ಮಾಲಾಕಥಂ ಗನ್ಧಕಥಂ
ಞಾತಿಕಥಂ ಯಾನಕಥಂ ಗಾಮಕಥಂ ನಿಗಮಕಥಂ ನಗರಕಥಂ ಜನಪದಕಥಂ ಇತ್ಥಿಕಥಂ ಸೂರಕಥಂ ವಿಸಿಖಾಕಥಂ
ಕುಮ್ಭಟ್ಠಾನಕಥಂ ಪುಬ್ಬಪೇತಕಥಂ ನಾನತ್ತಕಥಂ ಲೋಕಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಸಮುದ್ದಕ್ಖಾಯಿಕಂ ಇತಿಭವಾಭವಕಥಂ
ಇತಿ ವಾ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸಕುಲುದಾಯೀ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ।
ದಿಸ್ವಾನ ಸಕಂ ಪರಿಸಂ ಸಣ್ಠಾಪೇತಿ – ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಭೋನ್ತೋ ಹೋನ್ತು; ಮಾ ಭೋನ್ತೋ
ಸದ್ದಮಕತ್ಥ। ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಆಗಚ್ಛತಿ; ಅಪ್ಪಸದ್ದಕಾಮೋ ಖೋ ಪನ ಸೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಅಪ್ಪಸದ್ದಸ್ಸ ವಣ್ಣವಾದೀ। ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ ಪರಿಸಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ
ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ತೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ
ಸಕುಲುದಾಯೀ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಸಕುಲುದಾಯೀ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ। ಸ್ವಾಗತಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ। ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸಿ ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ। ನಿಸೀದತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ;
ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ। ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಸಕುಲುದಾಯೀಪಿ ಖೋ
ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ
ಸಕುಲುದಾಯಿಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –

೨೩೮. ‘‘ಕಾಯನುತ್ಥ ,
ಉದಾಯಿ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ, ಕಾ ಚ ಪನ ವೋ ಅನ್ತರಾಕಥಾ ವಿಪ್ಪಕತಾ’’ತಿ?
‘‘ತಿಟ್ಠತೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಕಥಾ ಯಾಯ ಮಯಂ ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ। ನೇಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಕಥಾ
ಭಗವತೋ ದುಲ್ಲಭಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪಚ್ಛಾಪಿ ಸವನಾಯ। ಪುರಿಮಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ದಿವಸಾನಿ
ಪುರಿಮತರಾನಿ ನಾನಾತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಕುತೂಹಲಸಾಲಾಯಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾನಂ
ಸನ್ನಿಪತಿತಾನಂ ಅಯಮನ್ತರಾಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘ಲಾಭಾ ವತ, ಭೋ, ಅಙ್ಗಮಗಧಾನಂ, ಸುಲದ್ಧಲಾಭಾ ವತ, ಭೋ, ಅಙ್ಗಮಗಧಾನಂ! ತತ್ರಿಮೇ [ಯತ್ಥಿಮೇ (ಸೀ॰)]
ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಙ್ಘಿನೋ ಗಣಿನೋ ಗಣಾಚರಿಯಾ ಞಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ ತಿತ್ಥಕರಾ ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾ
ಬಹುಜನಸ್ಸ ರಾಜಗಹಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಓಸಟಾ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ ಚ
ಗಣಾಚರಿಯೋ ಚ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋಪಿ ರಾಜಗಹಂ
ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಓಸಟೋ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಮಕ್ಖಲಿ ಗೋಸಾಲೋ…ಪೇ॰… ಅಜಿತೋ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ… ಪಕುಧೋ
ಕಚ್ಚಾಯನೋ… ಸಞ್ಜಯೋ ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತೋ… ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ ಚ
ಗಣಾಚರಿಯೋ ಚ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ
ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋಪಿ ರಾಜಗಹಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಓಸಟೋ। ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ
ಚ ಗಣಾಚರಿಯೋ ಚ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋಪಿ ರಾಜಗಹಂ
ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಓಸಟೋ। ಕೋ ನು ಖೋ ಇಮೇಸಂ ಭವತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಙ್ಘೀನಂ ಗಣೀನಂ
ಗಣಾಚರಿಯಾನಂ ಞಾತಾನಂ ಯಸಸ್ಸೀನಂ ತಿತ್ಥಕರಾನಂ ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾನಂ ಬಹುಜನಸ್ಸ ಸಾವಕಾನಂ
ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ, ಕಞ್ಚ ಪನ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ [ಗರುಕತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೀ’’’ತಿ?

೨೩೯.
‘‘ತತ್ರೇಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಯಂ ಖೋ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ ಚ ಗಣಾಚರಿಯೋ ಚ
ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋ ಚ ಖೋ ಸಾವಕಾನಂ ನ ಸಕ್ಕತೋ ನ
ಗರುಕತೋ ನ ಮಾನಿತೋ ನ ಪೂಜಿತೋ, ನ ಚ ಪನ ಪೂರಣಂ ಕಸ್ಸಪಂ
ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ
ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ತತ್ರಞ್ಞತರೋ ಪೂರಣಸ್ಸ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸಾವಕೋ
ಸದ್ದಮಕಾಸಿ – ‘‘ಮಾ ಭೋನ್ತೋ ಪೂರಣಂ ಕಸ್ಸಪಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ; ನೇಸೋ ಏತಂ ಜಾನಾತಿ;
ಮಯಮೇತಂ ಜಾನಾಮ, ಅಮ್ಹೇ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಥ; ಮಯಮೇತಂ ಭವನ್ತಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ।
ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತೋ ನ
ಲಭತಿ – ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಭೋನ್ತೋ ಹೋನ್ತು, ಮಾ ಭೋನ್ತೋ ಸದ್ದಮಕತ್ಥ। ನೇತೇ, ಭವನ್ತೇ,
ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಮ್ಹೇ ಏತೇ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ; ಮಯಮೇತೇಸಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಬಹೂ ಖೋ ಪನ
ಪೂರಣಸ್ಸ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಅಪಕ್ಕನ್ತಾ – ‘‘ನ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ
ಆಜಾನಾಸಿ, ಅಹಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಮಿ , ಕಿಂ ತ್ವಂ ಇಮಂ
ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಸಿ? ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪನ್ನೋ ತ್ವಮಸಿ, ಅಹಮಸ್ಮಿ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನೋ,
ಸಹಿತಂ ಮೇ, ಅಸಹಿತಂ ತೇ, ಪುರೇವಚನೀಯಂ ಪಚ್ಛಾ ಅವಚ, ಪಚ್ಛಾವಚನೀಯಂ ಪುರೇ ಅವಚ,
ಅಧಿಚಿಣ್ಣಂ ತೇ ವಿಪರಾವತ್ತಂ, ಆರೋಪಿತೋ ತೇ ವಾದೋ, ನಿಗ್ಗಹಿತೋಸಿ, ಚರ ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾಯ,
ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ ವಾ ಸಚೇ ಪಹೋಸೀ’’ತಿ। ಇತಿ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಸಾವಕಾನಂ ನ ಸಕ್ಕತೋ ನ ಗರುಕತೋ
ನ ಮಾನಿತೋ ನ ಪೂಜಿತೋ, ನ ಚ ಪನ ಪೂರಣಂ ಕಸ್ಸಪಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಅಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಚ ಪನ ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಧಮ್ಮಕ್ಕೋಸೇನಾ’’’ತಿ।

‘‘ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಮಕ್ಖಲಿ ಗೋಸಾಲೋ…ಪೇ॰… ಅಜಿತೋ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ… ಪಕುಧೋ ಕಚ್ಚಾಯನೋ… ಸಞ್ಜಯೋ
ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತೋ… ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ ಚ ಗಣಾಚರಿಯೋ ಚ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ
ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋ ಚ ಖೋ ಸಾವಕಾನಂ ನ ಸಕ್ಕತೋ ನ ಗರುಕತೋ ನ ಮಾನಿತೋ
ನ ಪೂಜಿತೋ, ನ ಚ ಪನ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ।
ತತ್ರಞ್ಞತರೋ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ – ಮಾ ಭೋನ್ತೋ ನಿಗಣ್ಠಂ
ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ; ನೇಸೋ ಏತಂ ಜಾನಾತಿ; ಮಯಮೇತಂ ಜಾನಾಮ, ಅಮ್ಹೇ
ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಥ; ಮಯಮೇತಂ ಭವನ್ತಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ನಿಗಣ್ಠೋ
ನಾಟಪುತ್ತೋ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತೋ ನ ಲಭತಿ – ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಭೋನ್ತೋ ಹೋನ್ತು, ಮಾ
ಭೋನ್ತೋ ಸದ್ದಮಕತ್ಥ। ನೇತೇ ಭವನ್ತೇ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಮ್ಹೇ ಏತೇ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ; ಮಯಮೇತೇಸಂ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಬಹೂ ಖೋ ಪನ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕಾ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ
ಅಪಕ್ಕನ್ತಾ – ‘‘ನ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಸಿ, ಅಹಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಾಮಿ।
ಕಿಂ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಧಮ್ಮವಿನಯಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಸಿ? ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪನ್ನೋ ತ್ವಮಸಿ। ಅಹಮಸ್ಮಿ
ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನೋ। ಸಹಿತಂ ಮೇ ಅಸಹಿತಂ ತೇ, ಪುರೇವಚನೀಯಂ ಪಚ್ಛಾ ಅವಚ, ಪಚ್ಛಾವಚನೀಯಂ
ಪುರೇ ಅವಚ, ಅಧಿಚಿಣ್ಣಂ ತೇ ವಿಪರಾವತ್ತಂ, ಆರೋಪಿತೋ ತೇ ವಾದೋ, ನಿಗ್ಗಹಿತೋಸಿ, ಚರ
ವಾದಪ್ಪಮೋಕ್ಖಾಯ, ನಿಬ್ಬೇಠೇಹಿ ವಾ ಸಚೇ ಪಹೋಸೀ’’ತಿ। ಇತಿ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಸಾವಕಾನಂ ನ ಸಕ್ಕತೋ ನ ಗರುಕತೋ ನ ಮಾನಿತೋ ನ ಪೂಜಿತೋ, ನ ಚ ಪನ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಅಕ್ಕುಟ್ಠೋ ಚ ಪನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಧಮ್ಮಕ್ಕೋಸೇನಾ’’’ತಿ।

೨೪೦. ‘‘ಏಕಚ್ಚೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಅಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಙ್ಘೀ ಚೇವ ಗಣೀ ಚ ಗಣಾಚರಿಯೋ
ಚ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ತಿತ್ಥಕರೋ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ; ಸೋ ಚ ಖೋ ಸಾವಕಾನಂ ಸಕ್ಕತೋ
ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ, ಸಮಣಞ್ಚ ಪನ ಗೋತಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಭೂತಪುಬ್ಬಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ।
ತತ್ರಞ್ಞತರೋ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಉಕ್ಕಾಸಿ। ತಮೇನಾಞ್ಞತರೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ
ಜಣ್ಣುಕೇನ [ಜಣ್ಣುಕೇ (ಸೀ॰)] ಘಟ್ಟೇಸಿ – ‘‘ಅಪ್ಪಸದ್ದೋ ಆಯಸ್ಮಾ
ಹೋತು, ಮಾಯಸ್ಮಾ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ, ಸತ್ಥಾ ನೋ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸೀ’’ತಿ। ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ
ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಸಾವಕಾನಂ ಖಿಪಿತಸದ್ದೋ ವಾ ಹೋತಿ ಉಕ್ಕಾಸಿತಸದ್ದೋ ವಾ। ತಮೇನಂ ಮಹಾಜನಕಾಯೋ
ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನರೂಪೋ [ಪಚ್ಚಾಸಿಂ ಸಮಾನರೂಪೋ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಯಂ ನೋ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸಿಸ್ಸತಿ ತಂ ನೋ ಸೋಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಪುರಿಸೋ ಚಾತುಮ್ಮಹಾಪಥೇ ಖುದ್ದಮಧುಂ [ಖುದ್ದಂ ಮಧುಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)] ಅನೇಲಕಂ ಪೀಳೇಯ್ಯ [ಉಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯ (ಸೀ॰)]।
ತಮೇನಂ ಮಹಾಜನಕಾಯೋ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನರೂಪೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಅಸ್ಸ। ಏವಮೇವ ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ
ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ
ಸಾವಕಾನಂ ಖಿಪಿತಸದ್ದೋ ವಾ ಹೋತಿ ಉಕ್ಕಾಸಿತಸದ್ದೋ ವಾ। ತಮೇನಂ ಮಹಾಜನಕಾಯೋ
ಪಚ್ಚಾಸೀಸಮಾನರೂಪೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಯಂ ನೋ ಭಗವಾ
ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸಿಸ್ಸತಿ ತಂ ನೋ ಸೋಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ। ಯೇಪಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕಾ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಹಿ ಸಮ್ಪಯೋಜೇತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತನ್ತಿ ತೇಪಿ ಸತ್ಥು
ಚೇವ ವಣ್ಣವಾದಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದಿನೋ
ಹೋನ್ತಿ, ಅತ್ತಗರಹಿನೋಯೇವ ಹೋನ್ತಿ ಅನಞ್ಞಗರಹಿನೋ, ‘‘ಮಯಮೇವಮ್ಹಾ ಅಲಕ್ಖಿಕಾ ಮಯಂ
ಅಪ್ಪಪುಞ್ಞಾ ತೇ ಮಯಂ ಏವಂ ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೇ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಾಸಕ್ಖಿಮ್ಹಾ
ಯಾವಜೀವಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ
ಚರಿತು’’ನ್ತಿ। ತೇ ಆರಾಮಿಕಭೂತಾ ವಾ ಉಪಾಸಕಭೂತಾ ವಾ ಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಸಮಾದಾಯ
ವತ್ತನ್ತಿ। ಇತಿ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಾವಕಾನಂ ಸಕ್ಕತೋ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ, ಸಮಣಞ್ಚ ಪನ
ಗೋತಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೀ’’’ತಿ।

೨೪೧. ‘‘ಕತಿ ಪನ ತ್ವಂ, ಉದಾಯಿ, ಮಯಿ ಧಮ್ಮೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಸಿ, ಯೇಹಿ ಮಮಂ [ಮಮ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ [ಗರುಕರೋನ್ತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]
ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಪಞ್ಚ
ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಧಮ್ಮೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ
ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।
ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಭಗವಾ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಪ್ಪಾಹಾರೋ, ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ। ಯಮ್ಪಿ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಪ್ಪಾಹಾರೋ, ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಇತರೀತರೇನ ಚೀವರೇನ, ಇತರೀತರಚೀವರಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ। ಯಮ್ಪಿ,
ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಇತರೀತರೇನ ಚೀವರೇನ, ಇತರೀತರಚೀವರಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ,
ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ದುತಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಇತರೀತರೇನ
ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ, ಇತರೀತರಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ
ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಇತರೀತರೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ, ಇತರೀತರಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ, ಇಮಂ
ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ತತಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಇತರೀತರೇನ ಸೇನಾಸನೇನ,
ಇತರೀತರಸೇನಾಸನಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ। ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ
ಇತರೀತರೇನ ಸೇನಾಸನೇನ, ಇತರೀತರಸೇನಾಸನಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ, ಇಮಂ
ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಚತುತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಪವಿವಿತ್ತೋ, ಪವಿವೇಕಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ ।
ಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಪವಿವಿತ್ತೋ, ಪವಿವೇಕಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ, ಇಮಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ಭಗವತಿ ಪಞ್ಚಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ
ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಇಮೇ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತಿ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮೇ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಿ ಯೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

೨೪೨.
‘‘‘ಅಪ್ಪಾಹಾರೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ,
ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಕೋಸಕಾಹಾರಾಪಿ
ಅಡ್ಢಕೋಸಕಾಹಾರಾಪಿ ಬೇಲುವಾಹಾರಾಪಿ ಅಡ್ಢಬೇಲುವಾಹಾರಾಪಿ। ಅಹಂ
ಖೋ ಪನ, ಉದಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇಕದಾ ಇಮಿನಾ ಪತ್ತೇನ ಸಮತಿತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ
ಭುಞ್ಜಾಮಿ। ‘ಅಪ್ಪಾಹಾರೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ,
ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ
ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ತೇ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಕೋಸಕಾಹಾರಾಪಿ
ಅಡ್ಢಕೋಸಕಾಹಾರಾಪಿ ಬೇಲುವಾಹಾರಾಪಿ ಅಡ್ಢಬೇಲುವಾಹಾರಾಪಿ ನ ಮಂ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ।

‘‘‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ ಚೀವರೇನ, ಇತರೀತರಚೀವರಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ
ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ
ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಸನ್ತಿ ಖೋ
ಪನ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾ ಲೂಖಚೀವರಧರಾ ತೇ ಸುಸಾನಾ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಾ ವಾ
ಪಾಪಣಿಕಾ ವಾ ನನ್ತಕಾನಿ [ಪಾಪಣಿಕಾನಿ ವಾ ನನ್ತಕಾನಿ ವಾ (ಸೀ॰)] ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾ [ಉಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ (ಕ॰)] ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಕರಿತ್ವಾ ಧಾರೇನ್ತಿ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನುದಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇಕದಾ ಗಹಪತಿಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇಮಿ
ದಳ್ಹಾನಿ ಸತ್ಥಲೂಖಾನಿ ಅಲಾಬುಲೋಮಸಾನಿ। ‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ ಚೀವರೇನ,
ಇತರೀತರಚೀವರಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ತೇ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾ ಲೂಖಚೀವರಧರಾ ತೇ
ಸುಸಾನಾ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಾ ವಾ ಪಾಪಣಿಕಾ ವಾ ನನ್ತಕಾನಿ ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಕರಿತ್ವಾ
ಧಾರೇನ್ತಿ, ನ ಮಂ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ
ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ।

‘‘‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ,
ಇತರೀತರಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ
ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಸಪದಾನಚಾರಿನೋ ಉಞ್ಛಾಸಕೇ ವತೇ ರತಾ, ತೇ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ಸಮಾನಾ
ಆಸನೇನಪಿ ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನಾ ನ ಸಾದಿಯನ್ತಿ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನುದಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇಕದಾ ನಿಮನ್ತನೇಪಿ [ನಿಮನ್ತನಸ್ಸಾಪಿ (ಕ॰)] ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಸಾಲೀನಂ ಓದನಂ ವಿಚಿತಕಾಳಕಂ
ಅನೇಕಸೂಪಂ ಅನೇಕಬ್ಯಞ್ಜನಂ। ‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ,
ಇತರೀತರಪಿಣ್ಡಪಾತಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ತೇ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಸಪದಾನಚಾರಿನೋ
ಉಞ್ಛಾಸಕೇ ವತೇ ರತಾ ತೇ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ಸಮಾನಾ ಆಸನೇನಪಿ ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನಾ ನ
ಸಾದಿಯನ್ತಿ, ನ ಮಂ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ
ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ।

‘‘‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ ಸೇನಾಸನೇನ,
ಇತರೀತರಸೇನಾಸನಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಾ
ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಾ, ತೇ ಅಟ್ಠಮಾಸೇ ಛನ್ನಂ ನ ಉಪೇನ್ತಿ। ಅಹಂ ಖೋ ಪನುದಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇಕದಾ
ಕೂಟಾಗಾರೇಸುಪಿ ವಿಹರಾಮಿ ಉಲ್ಲಿತ್ತಾವಲಿತ್ತೇಸು ನಿವಾತೇಸು ಫುಸಿತಗ್ಗಳೇಸು [ಫುಸ್ಸಿತಗ್ಗಳೇಸು (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಪಿಹಿತವಾತಪಾನೇಸು। ‘ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಇತರೀತರೇನ
ಸೇನಾಸನೇನ, ಇತರೀತರಸೇನಾಸನಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ,
ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ತೇ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಾ ತೇ
ಅಟ್ಠಮಾಸೇ ಛನ್ನಂ ನ ಉಪೇನ್ತಿ, ನ ಮಂ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ
ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ।

‘‘‘ಪವಿವಿತ್ತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಪವಿವೇಕಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ,
ಇತಿ ಚೇ ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ,
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಸನ್ತಿ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ
ಆರಞ್ಞಿಕಾ ಪನ್ತಸೇನಾಸನಾ ಅರಞ್ಞವನಪತ್ಥಾನಿ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ
ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇ ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಓಸರನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾಯ। ಅಹಂ ಖೋ
ಪನುದಾಯಿ, ಅಪ್ಪೇಕದಾ ಆಕಿಣ್ಣೋ ವಿಹರಾಮಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಉಪಾಸಿಕಾಹಿ ರಞ್ಞಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೇಹಿ ತಿತ್ಥಿಯೇಹಿ ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕೇಹಿ। ‘ಪವಿವಿತ್ತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಪವಿವೇಕಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣವಾದೀ’ತಿ, ಇತಿ ಚೇ
ಮಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ,
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ತೇ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಆರಞ್ಞಕಾ
ಪನ್ತಸೇನಾಸನಾ ಅರಞ್ಞವನಪತ್ಥಾನಿ ಪನ್ತಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ ತೇ
ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಓಸರನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾಯ, ನ ಮಂ ತೇ ಇಮಿನಾ ಧಮ್ಮೇನ
ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯುಂ ಗರುಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾನೇಯ್ಯುಂ ಪೂಜೇಯ್ಯುಂ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ
ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ।

‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ನ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ
ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೩. ‘‘ಅತ್ಥಿ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಅಞ್ಞೇ ಚ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಯೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ ,
ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಇಧುದಾಯಿ, ಮಮಂ ಸಾವಕಾ
ಅಧಿಸೀಲೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ – ‘ಸೀಲವಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪರಮೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ।
ಯಮ್ಪುದಾಯಿ [ಯಮುದಾಯಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕ॰)], ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಅಧಿಸೀಲೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ – ‘ಸೀಲವಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪರಮೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’ತಿ, ಅಯಂ ಖೋ, ಉದಾಯಿ , ಪಠಮೋ ಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೪.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇ ಞಾಣದಸ್ಸನೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ –
‘ಜಾನಂಯೇವಾಹ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ – ಜಾನಾಮೀತಿ, ಪಸ್ಸಂಯೇವಾಹ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ – ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ನೋ ಅನಭಿಞ್ಞಾಯ; ಸನಿದಾನಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತಿ ನೋ ಅನಿದಾನಂ; ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ನೋ
ಅಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯ’ನ್ತಿ। ಯಮ್ಪುದಾಯಿ, ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇ ಞಾಣದಸ್ಸನೇ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ
– ‘ಜಾನಂಯೇವಾಹ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ – ಜಾನಾಮೀತಿ, ಪಸ್ಸಂಯೇವಾಹ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ – ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ನೋ ಅನಭಿಞ್ಞಾಯ; ಸನಿದಾನಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತಿ ನೋ ಅನಿದಾನಂ; ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ನೋ
ಅಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯ’ನ್ತಿ, ಅಯಂ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ದುತಿಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೫. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ – ‘ಪಞ್ಞವಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪರಮೇನ
ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ತಂ ವತ ಅನಾಗತಂ ವಾದಪಥಂ ನ ದಕ್ಖತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ
ಪರಪ್ಪವಾದಂ ನ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ’।
ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಉದಾಯಿ, ಅಪಿ ನು ಮೇ ಸಾವಕಾ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಾ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾ
ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕಥಂ ಓಪಾತೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ?

‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’।

‘‘ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ, ಉದಾಯಿ, ಸಾವಕೇಸು ಅನುಸಾಸನಿಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸಾಮಿ [ಪಚ್ಚಾಸಿಂಸಾಮಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)]; ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಮಮಯೇವ ಸಾವಕಾ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ।

‘‘ಯಮ್ಪುದಾಯಿ, ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಅಧಿಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತಿ –
‘ಪಞ್ಞವಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪರಮೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ; ತಂ ವತ ಅನಾಗತಂ ವಾದಪಥಂ ನ
ದಕ್ಖತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಾ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ನ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀತಿ –
ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ’। ಅಯಂ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ತತಿಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ
ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೬. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಯೇನ ದುಕ್ಖೇನ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣಾ ದುಕ್ಖಪರೇತಾ ತೇ ಮಂ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಂ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಟ್ಠೋ
ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ, ತೇಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಮಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ; ತೇ ಮಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯಂ…
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಂ… ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಂ
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ ,
ತೇಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಮಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ। ಯಮ್ಪುದಾಯಿ, ಮಮ ಸಾವಕಾ ಯೇನ
ದುಕ್ಖೇನ ದುಕ್ಖೋತಿಣ್ಣಾ ದುಕ್ಖಪರೇತಾ ತೇ ಮಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ
ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಂ ದುಕ್ಖಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ, ತೇಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ
ಆರಾಧೇಮಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ। ತೇ ಮಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯಂ …
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಂ… ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ತೇಸಾಹಂ
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಂ ಪಟಿಪದಂ ಅರಿಯಸಚ್ಚಂ ಪುಟ್ಠೋ ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ। ತೇಸಾಹಂ ಚಿತ್ತಂ
ಆರಾಧೇಮಿ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ। ಅಯಂ ಖೋ, ಉದಾಯಿ, ಚತುತ್ಥೋ ಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ಮಮಂ ಸಾವಕಾ ಸಕ್ಕರೋನ್ತಿ ಗರುಂ ಕರೋನ್ತಿ ಮಾನೇನ್ತಿ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೭.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ
ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ
ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ; ವೇದನಾಸು ವೇದನಾನುಪಸ್ಸೀ
ವಿಹರತಿ… ಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ
ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಚತ್ತಾರೋ ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನೇ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ ,
ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ,
ವಾಯಮತಿ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪದಹತಿ; ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ
ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪಹಾನಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ, ಚಿತ್ತಂ
ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪದಹತಿ; ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ,
ವಾಯಮತಿ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪದಹತಿ; ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಕುಸಲಾನಂ
ಧಮ್ಮಾನಂ ಠಿತಿಯಾ ಅಸಮ್ಮೋಸಾಯ ಭಿಯ್ಯೋಭಾವಾಯ ವೇಪುಲ್ಲಾಯ ಭಾವನಾಯ ಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಛನ್ದಂ
ಜನೇತಿ, ವಾಯಮತಿ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪದಹತಿ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ
ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ
ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದೇ ಭಾವೇನ್ತಿ।
ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಛನ್ದಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ,
ವೀರಿಯಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ,
ಚಿತ್ತಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ,
ವೀಮಂಸಾಸಮಾಧಿಪಧಾನಸಙ್ಖಾರಸಮನ್ನಾಗತಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಂ ಭಾವೇತಿ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ
ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ ,
ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ ಉಪಸಮಗಾಮಿಂ ಸಮ್ಬೋಧಗಾಮಿಂ; ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ
ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰… ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ
ಭಾವೇತಿ ಉಪಸಮಗಾಮಿಂ ಸಮ್ಬೋಧಗಾಮಿಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ,
ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಸದ್ಧಾಬಲಂ
ಭಾವೇತಿ ಉಪಸಮಗಾಮಿಂ ಸಮ್ಬೋಧಗಾಮಿಂ; ವೀರಿಯಬಲಂ ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰… ಸತಿಬಲಂ ಭಾವೇತಿ…
ಸಮಾಧಿಬಲಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಭಾವೇತಿ ಉಪಸಮಗಾಮಿಂ ಸಮ್ಬೋಧಗಾಮಿಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ
ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ,
ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಸತ್ತಬೋಜ್ಝಙ್ಗೇ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು
ಸತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ
ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ; ಧಮ್ಮವಿಚಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ…ಪೇ॰… ವೀರಿಯಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ
ಭಾವೇತಿ… ಪೀತಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಪಸ್ಸದ್ಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ…
ಸಮಾಧಿಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ… ಉಪೇಕ್ಖಾಸಮ್ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ವಿವೇಕನಿಸ್ಸಿತಂ
ವಿರಾಗನಿಸ್ಸಿತಂ ನಿರೋಧನಿಸ್ಸಿತಂ ವೋಸ್ಸಗ್ಗಪರಿಣಾಮಿಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ
ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ,
ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾವಾಚಂ ಭಾವೇತಿ , ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಆಜೀವಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಸತಿಂ ಭಾವೇತಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇತಿ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೮. ‘‘ಪುನ
ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಅಟ್ಠ
ವಿಮೋಕ್ಖೇ ಭಾವೇನ್ತಿ। ರೂಪೀ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಪಠಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸುಭನ್ತೇವ ಅಧಿಮುತ್ತೋ
ಹೋತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ
ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ‘ಅನನ್ತೋ ಆಕಾಸೋ’ತಿ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸಬ್ಬಸೋ
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ಅನನ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣ’ನ್ತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಪಞ್ಚಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ‘ನತ್ಥಿ
ಕಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಛಟ್ಠೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸಬ್ಬಸೋ
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ
ಸತ್ತಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ; ಸಬ್ಬಸೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಞ್ಞಾವೇದಯಿತನಿರೋಧಂ
ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ ಅಟ್ಠಮೋ ವಿಮೋಕ್ಖೋ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ
ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೪೯. ‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ
ಮೇ ಸಾವಕಾ ಅಟ್ಠ ಅಭಿಭಾಯತನಾನಿ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ
ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪರಿತ್ತಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ,
ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಪಠಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ
ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ದುತಿಯಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಪರಿತ್ತಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ
ಹೋತಿ। ಇದಂ ತತಿಯಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಅಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಸುವಣ್ಣದುಬ್ಬಣ್ಣಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ
ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಚತುತ್ಥಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ
ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ನೀಲಾನಿ ನೀಲವಣ್ಣಾನಿ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಾನಿ
ನೀಲನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ ನೀಲಂ ನೀಲವಣ್ಣಂ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಂ
ನೀಲನಿಭಾಸಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ನೀಲಂ
ನೀಲವಣ್ಣಂ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಂ ನೀಲನಿಭಾಸಂ; ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ
ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ನೀಲಾನಿ ನೀಲವಣ್ಣಾನಿ ನೀಲನಿದಸ್ಸನಾನಿ ನೀಲನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ
ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಪಞ್ಚಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪೀತಾನಿ ಪೀತವಣ್ಣಾನಿ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಪೀತನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಂ
ಪೀತಂ ಪೀತವಣ್ಣಂ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಂ ಪೀತನಿಭಾಸಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ
ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಪೀತಂ ಪೀತವಣ್ಣಂ ಪೀತನಿದಸ್ಸನಂ ಪೀತನಿಭಾಸಂ; ಏವಮೇವ
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಪೀತಾನಿ ಪೀತವಣ್ಣಾನಿ
ಪೀತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಪೀತನಿಭಾಸಾನಿ। ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ
ಹೋತಿ। ಇದಂ ಛಟ್ಠಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಲೋಹಿತಕಾನಿ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ
ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫಂ ಲೋಹಿತಕಂ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಂ ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಂ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಂ,
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಲೋಹಿತಕಂ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಂ
ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಂ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಂ; ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ
ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಲೋಹಿತಕಾನಿ ಲೋಹಿತಕವಣ್ಣಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಲೋಹಿತಕನಿಭಾಸಾನಿ।
‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಸತ್ತಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ।

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ
ಓದಾತಾನಿ ಓದಾತವಣ್ಣಾನಿ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಓದಾತನಿಭಾಸಾನಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಓಸಧಿತಾರಕಾ
ಓದಾತಾ ಓದಾತವಣ್ಣಾ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾ ಓದಾತನಿಭಾಸಾ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ವಾ ಪನ ತಂ ವತ್ಥಂ
ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠಂ ಓದಾತಂ ಓದಾತವಣ್ಣಂ ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಂ ಓದಾತನಿಭಾಸಂ;
ಏವಮೇವ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಅರೂಪಸಞ್ಞೀ ಏಕೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ ಓದಾತಾನಿ ಓದಾತವಣ್ಣಾನಿ
ಓದಾತನಿದಸ್ಸನಾನಿ ಓದಾತನಿಭಾಸಾನಿ । ‘ತಾನಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಜಾನಾಮಿ , ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ। ಇದಂ ಅಟ್ಠಮಂ ಅಭಿಭಾಯತನಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೫೦.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ ದಸ
ಕಸಿಣಾಯತನಾನಿ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಪಥವೀಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಅದ್ವಯಂ
ಅಪ್ಪಮಾಣಂ; ಆಪೋಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ…ಪೇ॰… ತೇಜೋಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ…
ವಾಯೋಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ… ನೀಲಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ… ಪೀತಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ…
ಲೋಹಿತಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ… ಓದಾತಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ… ಆಕಾಸಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ … ವಿಞ್ಞಾಣಕಸಿಣಮೇಕೋ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಉದ್ಧಮಧೋ ತಿರಿಯಂ ಅದ್ವಯಂ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ। ತತ್ರ ಚ ಪನ ಮೇ ಸಾವಕಾ ಬಹೂ ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ।

೨೫೧.
‘‘ಪುನ ಚಪರಂ, ಉದಾಯಿ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಮಯಾ ಸಾವಕಾನಂ ಪಟಿಪದಾ, ಯಥಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಮೇ ಸಾವಕಾ
ಚತ್ತಾರಿ ಝಾನಾನಿ ಭಾವೇನ್ತಿ। ಇಧುದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ
ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ
ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ವಿವೇಕಜೇನ ಪೀತಿಸುಖೇನ ಅಭಿಸನ್ದೇತಿ ಪರಿಸನ್ದೇತಿ ಪರಿಪೂರೇತಿ
ಪರಿಪ್ಫರತಿ, ನಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಬ್ಬಾವತೋ ಕಾಯಸ್ಸ ವಿವೇಕಜೇನ ಪೀತಿಸುಖೇನ ಅಪ್ಫುಟಂ
ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಉದಾಯಿ, ದಕ್ಖೋ ನ್ಹಾಪಕೋ [ನಹಾಪಕೋ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ವಾ ನ್ಹಾಪಕನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ಕಂಸಥಾಲೇ ನ್ಹಾನೀಯಚುಣ್ಣಾನಿ [ನಹಾನೀಯಚುಣ್ಣಾನಿ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)] ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಸನ್ನೇಯ್ಯ, ಸಾಯಂ ನ್ಹಾನೀಯಪಿಣ್ಡಿ [ಸಾಸ್ಸ ನಹಾನೀಯಪಿಣ್ಡೀ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)]
ಸ್ನೇಹಾನುಗತಾ ಸ್ನೇಹಪರೇತೋ ಸನ್ತರಬಾಹಿರಾ ಫುಟಾ ಸ್ನೇಹೇನ ನ ಚ ಪಗ್ಘರಿಣೀ; ಏವಮೇವ ಖೋ,
ಉದಾಯಿ, ಭಿಕ್ಖು ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ವಿವೇಕಜೇನ ಪೀತಿಸುಖೇನ ಅಭಿಸನ್ದೇತಿ ಪರಿಸನ್ದೇತಿ
ಪರಿಪೂರೇತಿ ಪರಿಪ್ಫರತಿ, ನಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಬ್ಬಾವತೋ ಕಾಯಸ್ಸ ವಿವೇಕಜೇನ ಪೀತಿಸುಖೇನ
ಅಪ್ಫುಟಂ ಹೋತಿ।