Free Online FOOD for MIND & HUNGER - DO GOOD 😊 PURIFY MIND.To live like free birds 🐦 🦢 🦅 grow fruits 🍍 🍊 🥑 🥭 🍇 🍌 🍎 🍉 🍒 🍑 🥝 vegetables 🥦 🥕 🥗 🥬 🥔 🍆 🥜 🎃 🫑 🍅🍜 🧅 🍄 🍝 🥗 🥒 🌽 🍏 🫑 🌳 🍓 🍊 🥥 🌵 🍈 🌰 🇧🇧 🫐 🍅 🍐 🫒Plants 🌱in pots 🪴 along with Meditative Mindful Swimming 🏊‍♂️ to Attain NIBBĀNA the Eternal Bliss.

Kushinara NIBBĀNA Bhumi Pagoda White Home, Puniya Bhumi Bengaluru, Prabuddha Bharat International.

Categories:

Search:

Archives:

Meta:

February 2016

M	T	W	T	F	S	S
« Jan		Mar »
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29

02/02/16

1764 Wed Feb 03 2016 INSIGHT-NET-FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University in Visual Format (FOA1TRPUVF) through http://sarvajan.ambedkar.org email: aonesolarpower@gmail.com aonesolarcooker@gmail.com Please correct this Google Translation in your Mother Tongue. That will be your exercise ! http://www.constitution.org/cons/india/const.html from 26 January 2016 to be Celebrated as UNIVERSAL PEACE YEAR because of Dr BR Ambedkar’s 125th Birth Anniversary LESSONS on Tripitaka and Constitution of Prabuddha Bharath in 93 Languages BSP is not just a Political Party. It is a Movement where the Sarva Samaj (All Societies) have lots of Aspiration- Ms Mayawati THE CONSTITUTION OF INDIA Who are the owners of Insight-net ? All Awakened Ones with Awareness who are loyal and practice it are the owners of Awakened One with Awareness Universe ! For practice visit: http://sarvajan.ambedkar.org History of the Future of Insight-net

Filed under: General
Posted by: site admin @ 6:21 pm

CHAPTER V.-THE HIGH COURTS IN THE STATE

ARTICLE

214. High Courts for States.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

214. High Courts for States.-

_151*** There shall be a High Court
for each State.

_152* * * * *

215. High Courts to be courts of record.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

215. High Courts to be courts of record.-

Every High Court shall be a
court of record and shall have all the powers of such a court
including the power to punish for contempt of itself.

216. Constitution of High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

216. Constitution of High Courts.-

Every High Court shall consist of
a Chief Justice and such other Judges as the President may from time
to time deem it necessary to appoint.

_153* * * * *

217. Appointment and condition of the office of a Judge of a High Court.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

217. Appointment and conditions of the office of a Judge of a High
Court.-

(1) Every Judge of a High Court shall be appointed by the
President by warrant under his hand and seal after consultation with
the Chief Justice of India, the Governor of the State, and, in the
case of appointment of a Judge other than the Chief Justice, the Chief
Justice of the High Court, and _154[shall hold office, in the case of
an additional or acting Judge, as provided in article 224, and in any
other case, until he attains the age of _155[sixty-two years]]:

Provided that-

(a) a Judge may, by writing under his hand addressed to the President,
resign his office;

(b) a Judge may be removed from his office by the President in the
manner provided in clause (4) of article 124 for the removal of a
Judge of the Supreme Court;

(c) the office of a Judge shall be vacated by his being appointed by
the President to be a Judge of the Supreme Court or by his being
transferred by the President to any other High Court within the
territory of India.

(2) A person shall not be qualified for appointment as a Judge of a
High Court unless he is a citizen of India and-

(a) has for at least ten years held a judicial office in the territory
of India; or

(b) has for at least ten years been an advocate of a High Court
_156*** or of two or more such Courts in succession; _157***

_157* * * * *

Explanation.- For the purposes of this clause-

_158[(a) in computing the period during which a person has held
judicial office in the territory of India, there shall be included any
period, after he has held any judicial office, during which the person
has been an advocate of a High Court or has held the office of a
member of a tribunal or any post, under the Union or a State,
requiring special knowledge of law;]

_159[(aa)] in computing the period during which a person has been an
advocate of a High Court, there shall be included any period during
which the person _160[has held judicial office or the office of a
member of a tribunal or any post, under the Union or a State,
requiring special knowledge of law] after he became an advocate;

(b) in computing the period during which a person has held judicial
office in the territory of India or been an advocate of a High Court,
there shall be included any period before the commencement of this
Constitution during which he has held judicial office in any area
which was comprised before the fifteenth day of August, 1947, within
India as defined by the Government of India Act, 1935, or has been an
advocate of any High Court in any such area, as the case may be.

_161[(3) If any question arises as to the age of a Judge of a High
Court, the question shall be decided by the President after
consultation with the Chief Justice of India and the decision of the
President shall be final.]

218. Application of certain provisions relating to Supreme Court to High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

218. Application of certain provisions relating to Supreme Court to
High Courts.-

The provisions of clauses (4) and (5) of article 124
shall apply in relation to a High Court as they apply in relation to
the Supreme Court with the substitution of references to the High
Court for references to the Supreme Court.

219. Oath or affirmation by Judges of High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

219. Oath or affirmation by Judges of High Courts.-

Every person
appointed to be a Judge of a High Court _162*** shall, before he
enters upon his office, make and subscribe before the Governor of the
State, or some person appointed in that behalf by him, an oath or
affirmation according to the form set out for the purpose in the Third
Schedule.

220. Restriction on practice after being a permanent Judge.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_163[220. Restriction on practice after being a permanent Judge.-

No
person who, after the commencement of this Constitution, has held
office as a permanent Judge of a High Court shall plead or act in any
court or before any authority in India except the Supreme Court and
the other High Courts.

Explanation.- In this article, the expression “High Court” does not
include a High Court for a State specified in Part B of the First
Schedule as it existed before the commencement _164[of the
Constitution (Seventh Amendment) Act, 1956.]

221. Salaries, etc., of Judges.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

221. Salaries, etc., of Judges.-

_165[(1) There shall be paid to the
Judges of each High Court such salaries as may be determined by
Parliament by law and, until provision in that behalf is so made, such
salaries as are specified in the Second Schedule.]

(2) Every Judge shall be entitled to such allowances and to such
rights in respect of leave of absence and pension as may from time to
time be determined by or under law made by Parliament and, until so
determined, to such allowances and rights as are specified in the
Second Schedule:

Provided that neither the allowances of a Judge nor his rights in
respect of leave of absence or pension shall be varied to his
disadvantage after his appointment.

222. Transfer of a Judge from one High Court to another.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

222. Transfer of a Judge from one High Court to another.-

(1) The
President may, after consultation with the Chief Justice of India,
transfer a Judge from one High Court to any other High Court _166***.

_167[(2) When a Judge has been or is so transferred, he shall, during
the period he serves, after the commencement of the Constitution
(Fifteenth Amendment) Act, 1963, as a Judge of the other High Court,
be entitled to receive in addition to his salary such compensatory
allowance as may be determined by Parliament by law and, until so
determined, such compensatory allowance as the President may by order
fix.]

223. Appointment of acting Chief Justice.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

223. Appointment of acting Chief Justice.-

When the office of Chief
Justice of a High Court is vacant or when any such Chief Justice is,
by reason of absence or otherwise, unable to perform the duties of his
office, the duties of the office shall be performed by such one of the
other Judges of the Court as the President may appoint for the
purpose.

224. Appointment of additional and acting Judges.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_168[224. Appointment of additional and acting Judges.-

(1) If by
reason of any temporary increase in the business of a High Court or by
reason of arrears of work therein, it appears to the President that
the number of the Judges of that Court should be for the time being
increased, the President may appoint duly qualified persons to be
additional Judges of the Court for such period not exceeding two years
as he may specify.

(2) When any Judge of a High Court other than the Chief Justice is by
reason of absence or for any other reason unable to perform the duties
of his office or is appointed to act temporarily as Chief Justice, the
President may appoint a duly qualified person to act as a Judge of
that Court until the permanent Judge has resumed his duties.

(3) No person appointed as an additional or acting Judge of a High
Court shall hold office after attaining the age of _169[sixty-two
years].]

224A. Appointment of retired Judges at sittings of High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_170[224A. Appointment of retired Judges at sittings of High Courts.-

Notwithstanding anything in this Chapter, the Chief Justice of a High
Court for any State may at any time, with the previous consent of the
President, request any person who has held the office of a Judge of
that Court or of any other High Court to sit and act as a Judge of the
High Court for that State, and every such person so requested shall,
while so sitting and acting, be entitled to such allowances as the
President may by order determine and have all the jurisdiction, powers
and privileges of, but shall not otherwise be deemed to be, a Judge of
that High Court:

Provided that nothing in this article shall be deemed to require any
such person as aforesaid to sit and act as a Judge of that High Court
unless he consents so to do.]

225. Jurisdiction of existing High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

225. Jurisdiction of existing High Courts.-

Subject to the provisions
of this Constitution and to the provisions of any law of the
appropriate Legislature made by virtue of powers conferred on that
Legislature by this Constitution, the jurisdiction of, and the law
administered in, any existing High Court, and the respective powers of
the Judges thereof in relation to the administration of justice in the
Court, including any power to make rules of Court and to regulate the
sittings of the Court and of members thereof sitting alone or in
Division Courts, shall be the same as immediately before the
commencement of this Constitution:

_171[Provided that any restriction to which the exercise of original
jurisdiction by any of the High Courts with respect to any matter
concerning the revenue or concerning any act ordered or done in the
collection thereof was subject immediately before the commencement of
this Constitution shall no longer apply to the exercise of such
jurisdiction.]

226. Power of High Courts to issue certain writs.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_172[226. Power of High Courts to issue certain writs.-

(1)
Notwithstanding anything in article 32 _173*** every High Court shall
have power, throughout the territories in relation to which it
exercises jurisdiction, to issue to any person or authority, including
in appropriate cases, any Government, within those territories
directions, orders or writs, including _174[writs in the nature of
habeas corpus, mandamus, prohibition, quo warranto and certiorari, or
any of them, for the enforcement of any of the rights conferred by
Part III and for any other purpose.]

(2) The power conferred by clause (1) to issue directions, orders or
writs to any Government, authority or person may also be exercised by
any High Court exercising jurisdiction in relation to the territories
within which the cause of action, wholly or in part, arises for the
exercise of such power, notwithstanding that the seat of such
Government or authority or the residence of such person is not within
those territories.

_175[(3) Where any party against whom an interim order, whether by way
of injunction or stay or in any other manner, is made on, or in any
proceedings relating to, a petition under clause (1), without-

(a) furnishing to such party copies of such petition and all documents
in support of the plea for such interim order; and

(b) giving such party an opportunity of being heard,

makes an application to the High Court for the vacation of such order
and furnishes a copy of such application to the party in whose favour
such order has been made or the counsel of such party, the High Court
shall dispose of the application within a period of two weeks from the
date on which it is received or from the date on which the copy of
such application is so furnished, whichever is later, or where the
High Court is closed on the last day of that period, before the expiry
of the next day afterwards on which the High Court is open; and if
the application is not so disposed of, the interim order shall, on the
expiry of that period, or, as the case may be, the expiry of the said
next day, stand vacated.]

_176[(4)] The power conferred on a High Court by this article shall
not be in derogation of the power conferred on the Supreme Court by
clause (2) of article 32.

226A. [Repealed.]

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_177[226A. [Constitutional validity of Central laws not to be
considered in proceedings under article 226.]

Rep. by the
Constitution (Forty-third Amendment) Act, 1977, s. 8 (w.e.f.
13-4-1978).

227. Power of superintendence over all courts by the High Court.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

227. Power of superintendence over all courts by the High Court.-

_178[(1) Every High Court shall have superintendence over all courts
and tribunals throughout the territories in relation to which it
exercises jurisdiction.]

(2) Without prejudice to the generality of the foregoing provision,
the High Court may-

(a) call for returns from such courts;

(b) make and issue general rules and prescribe forms for regulating
the practice and proceedings of such courts; and

(3) The High Court may also settle tables of fees to be allowed to the
sheriff and all clerks and officers of such courts and to attorneys,
advocates and pleaders practising therein:

Provided that any rules made, forms prescribed or tables settled under
clause (2) or clause (3) shall not be inconsistent with the provision
of any law for the time being in force, and shall require the previous
approval of the Governor.

(4) Nothing in this article shall be deemed to confer on a High Court
powers of superintendence over any court or tribunal constituted by or
under any law relating to the Armed Forces.

_179* * * * *

228. Transfer of certain cases to High Court.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

228. Transfer of certain cases to High Court.-

If the High Court is
satisfied that a case pending in a court subordinate to it involves a
substantial question of law as to the interpretation of this
Constitution the determination of which is necessary for the disposal
of the case, _180[it shall withdraw the case and _181*** may-]

(a) either dispose of the case itself, or

(b) determine the said question of law and return the case to the
court from which the case has been so withdrawn together with a copy
of its judgment on such question, and the said court shall on receipt
thereof proceed to dispose of the case in conformity with such
judgment.

228A. [Repealed.]

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_182 228A. [Special provisions as to disposal of questions relating
to constitutional validity of State laws.]

Rep. by the Constitution
(Forty-third Amendment) Act, 1977, s. 10 (w.e.f. 13-4-1978).

229. Officers and servants and the expenses of High Courts.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

229. Officers and servants and the expenses of High Courts.-

(1)
Appointments of officers and servants of a High Court shall be made by
the Chief Justice of the Court or such other Judge or officer of the
Court as he may direct:

Provided that the Governor of the State _183*** may by rule require
that in such cases as may be specified in the rule no person not
already attached to the Court shall be appointed to any office
connected with the Court save after consultation with the State Public
Service Commission.

(2) Subject to the provisions of any law made by the Legislature of
the State, the conditions of service of officers and servants of a
High Court shall be such as may be prescribed by rules made by the
Chief Justice of the Court or by some other Judge or officer of the
Court authorised by the Chief Justice to make rules for the purpose:

Provided that the rules made under this clause shall, so far as they
relate to salaries, allowances, leave or pensions, require the
approval of the Governor of the State _183***.

(3) The administrative expenses of a High Court, including all
salaries, allowances and pensions payable to or in respect of the
officers and servants of the Court, shall be charged upon the
Consolidated Fund of the State, and any fees or other moneys taken by
the Court shall form part of that Fund.

230. Extension jurisdiction of High Courts to Union territories.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

_184[230. Extension of jurisdiction of High Courts to Union
territories.-

(1) Parliament may by law extend the jurisdiction of a
High Court to, or exclude the jurisdiction of a High Court from, any
Union territory.

(2) Where the High Court of a State exercises jurisdiction in relation
to a Union territory,-

(a) nothing in this Constitution shall be construed as empowering the
Legislature of the State to increase, restrict or abolish that
jurisdiction; and

(b) the reference in article 227 to the Governor shall, in relation to
any rules, forms or tables for subordinate courts in that territory,
be construed as a reference to the President.

231. Establishment of a common High Court for two or more States.

PART VI

THE STATES

Chapter V.-The High Courts in the States

231. Establishment of a common High Court for two or more States.-

(1) Notwithstanding anything contained in the preceding provisions of
this Chapter, Parliament may by law establish a common High Court for
two or more States or for two or more States and a Union territory.

(2) In relation to any such High Court,-

(a) the reference in article 217 to the Governor of the State shall be
construed as a reference to the Governors of all the States in
relation to which the High Court exercises jurisdiction;

(b) the reference in article 227 to the Governor shall, in relation to
any rules, forms or tables for subordinate courts, be construed as a
reference to the Governor of the State in which the subordinate courts
are situate; and

(c) the references in articles 219 and 229 to the State shall be
construed as a reference to the State in which the High Court has its
principal seat:

Provided that if such principal seat is in a Union territory, the
references in articles 219 and 229 to the Governor, Public Service
Commission, Legislature and Consolidated Fund of the State shall be
construed respectively as references to the President, Union Public
Service Commission, Parliament and Consolidated Fund of India.]

Tipiṭaka (Kannada)

ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ)

ವಿನಯಪಿಟಕ

ಸುತ್ತಪಿಟಕ

ದೀಘನಿಕಾಯ

ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧವಗ್ಗಪಾಳಿ

೧. ಬ್ರಹ್ಮಜಾಲಸುತ್ತಂ

೨. ಸಾಮಞ್ಞಫಲಸುತ್ತಂ

೩. ಅಮ್ಬಟ್ಠಸುತ್ತಂ

೪. ಸೋಣದಣ್ಡಸುತ್ತಂ

೫. ಕೂಟದನ್ತಸುತ್ತಂ

೬. ಮಹಾಲಿಸುತ್ತಂ

೭. ಜಾಲಿಯಸುತ್ತಂ

೮. ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ

೯. ಪೋಟ್ಠಪಾದಸುತ್ತಂ

೧೦. ಸುಭಸುತ್ತಂ

೧೧. ಕೇವಟ್ಟಸುತ್ತಂ

೧೨. ಲೋಹಿಚ್ಚಸುತ್ತಂ

೧೩. ತೇವಿಜ್ಜಸುತ್ತಂ

ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ

೧. ಮಹಾಪದಾನಸುತ್ತಂ

೨. ಮಹಾನಿದಾನಸುತ್ತಂ

೩. ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸುತ್ತಂ

೪. ಮಹಾಸುದಸ್ಸನಸುತ್ತಂ

೫. ಜನವಸಭಸುತ್ತಂ

೬. ಮಹಾಗೋವಿನ್ದಸುತ್ತಂ

೭. ಮಹಾಸಮಯಸುತ್ತಂ

೮. ಸಕ್ಕಪಞ್ಹಸುತ್ತಂ

೯. ಮಹಾಸತಿಪಟ್ಠಾನಸುತ್ತಂ

೧೦. ಪಾಯಾಸಿಸುತ್ತಂ

ಪಾಥಿಕವಗ್ಗಪಾಳಿ

೧. ಪಾಥಿಕಸುತ್ತಂ

೨. ಉದುಮ್ಬರಿಕಸುತ್ತಂ

೩. ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸುತ್ತಂ

೪. ಅಗ್ಗಞ್ಞಸುತ್ತಂ

೫. ಸಮ್ಪಸಾದನೀಯಸುತ್ತಂ

೬. ಪಾಸಾದಿಕಸುತ್ತಂ

೭. ಲಕ್ಖಣಸುತ್ತಂ

೮. ಸಿಙ್ಗಾಲಸುತ್ತಂ

೯. ಆಟಾನಾಟಿಯಸುತ್ತಂ

೧೦. ಸಙ್ಗೀತಿಸುತ್ತಂ

೧೧. ದಸುತ್ತರಸುತ್ತಂ

ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ

ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಪಾಳಿ

೧. ಮೂಲಪರಿಯಾಯವಗ್ಗೋ

೨. ಸೀಹನಾದವಗ್ಗೋ

೩. ಓಪಮ್ಮವಗ್ಗೋ
೪. ಮಹಾಯಮಕವಗ್ಗೋ

೪. ಮಹಾಯಮಕವಗ್ಗೋ

೧. ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೨೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ನಾತಿಕೇ ವಿಹರತೀತಿ ನಾತಿಕಾ ನಾಮ ಏಕಂ ತಳಾಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ದ್ವಿನ್ನಂ ಚೂಳಪಿತಿಮಹಾಪಿತಿಪುತ್ತಾನಂ ದ್ವೇ ಗಾಮಾ, ತೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ। ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇತಿ
ಇಟ್ಠಕಾಮಯೇ ಆವಸಥೇ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಸಮಯೇ ಭಗವಾ ಮಹಾಜನಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠೇ
ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ನಾತಿಕಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ। ನಾತಿಕವಾಸಿನೋ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಗವತೋ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ
ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಹದಯಾ, ‘‘ಸತ್ಥು ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಮನ್ತೇತ್ವಾ
ಇಟ್ಠಕಾಹೇವ ಭಿತ್ತಿಸೋಪಾನತ್ಥಮ್ಭೇ ವಾಳರೂಪಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಾಸಾದಂ ಕತ್ವಾ ಸುಧಾಯ
ಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಲತಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಭುಮ್ಮತ್ಥರಣಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ
ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ನಿಯ್ಯಾತೇಸುಂ। ಅಪರಾಪರಂ ಪನೇತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ
ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನಮಣ್ಡಪಚಙ್ಕಮಾದೀನಿ ಕಾರಯಿಂಸು। ಇತಿ ಸೋ ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ। ತಂ
ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥೇ’’ತಿ।

ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯೇತಿ ತತ್ಥ ಏಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕರುಕ್ಖಸ್ಸ ಖನ್ಧತೋ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಂ ಹುತ್ವಾ ವಿಟಪಂ ಉಟ್ಠಹಿ, ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ವನಂ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನನ್ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ। ದಾಯೋತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ಅರಞ್ಞಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ। ತಸ್ಮಾ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯೇತಿ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಅರಞ್ಞೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಹರನ್ತೀತಿ
ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಅನುಭವಮಾನಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಇಮೇಸಞ್ಹಿ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಉಪರಿಪಣ್ಣಾಸಕೇ
ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲೋ ಕಥಿತೋ, ಇಧ ಖೀಣಾಸವಕಾಲೋ। ತದಾ ಹಿ ತೇ ಲದ್ಧಸ್ಸಾದಾ ಲದ್ಧಪತಿಟ್ಠಾ
ಅಧಿಗತಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಖೀಣಾಸವಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಅನುಭವಮಾನಾ ತತ್ಥ ವಿಹರಿಂಸು। ತಂ
ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।

ಯೇನ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೇಸು ವಾ ಅಸೀತಿಮಹಾಸಾವಕೇಸು
ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಆನನ್ದತ್ಥೇರಮ್ಪಿ ಕಞ್ಚಿ ಅನಾಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ
ಪತ್ತಚೀವರಂ ಆದಾಯ ಅನೀಕಾ ನಿಸ್ಸಟೋ ಹತ್ಥೀ ವಿಯ, ಯೂಥಾ ನಿಸ್ಸಟೋ ಕಾಳಸೀಹೋ ವಿಯ , ವಾತಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಲಾಹಕೋ ವಿಯ ಏಕಕೋವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಭಗವಾ ಸಯಂ ಅಗಮಾಸೀತಿ? ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತಾ
ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಅನುಭವನ್ತಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನತೋ, ಪಚ್ಛಿಮಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪನತೋ
ಧಮ್ಮಗರುಭಾವತೋ ಚ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಇಮೇ ಕುಲಪುತ್ತೇ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ
ಉಕ್ಕಂಸಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ನೇಸಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಏವಂ ತಾವ
ಪಗ್ಗಣ್ಹನತೋ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಪರಮ್ಪಿಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅನಾಗತೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ
ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸನ್ತಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ
ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತೇ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿ, ಕೋ ನಾಮ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ನ ವಸೇಯ್ಯಾತಿ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ
ಮಞ್ಞಮಾನಾ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ಪಚ್ಛಿಮಜನತಂ
ಅನುಕಮ್ಪನತೋಪಿ ಅಗಮಾಸಿ। ಬುದ್ಧಾ ಚ ನಾಮ ಧಮ್ಮಗರುನೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋ ಚ ನೇಸಂ
ಧಮ್ಮಗರುಭಾವೋ ರಥವಿನೀತೇ ಆವಿಕತೋವ। ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಗರುಭಾವತೋಪಿ ಧಮ್ಮಂ
ಪಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಗಮಾಸಿ।

ದಾಯಪಾಲೋತಿ ಅರಞ್ಞಪಾಲೋ। ಸೋ ತಂ
ಅರಞ್ಞಂ ಯಥಾ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಪ್ಪದೇಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ
ನಿಯ್ಯಾಸಂ ವಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಂ ವಾ ನ ಹರನ್ತಿ, ಏವಂ ವತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ
ಅರಞ್ಞಸ್ಸ ಯೋಜಿತೇ ದ್ವಾರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಂ ಅರಞ್ಞಂ ರಕ್ಖತಿ, ಪಾಲೇತಿ। ತಸ್ಮಾ
‘‘ದಾಯಪಾಲೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಅತ್ತಕಾಮರೂಪಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಹಿತಂ
ಕಾಮಯಮಾನಸಭಾವಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಿ। ಯೋ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾಪಿ
ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮದೂತಕಮ್ಮಪಹಿಣಗಮನಾದೀನಂ ವಸೇನ ಏಕವೀಸತಿಅನೇಸನಾಹಿ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಅಯಂ ನ
ಅತ್ತಕಾಮರೂಪೋ ನಾಮ। ಯೋ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಏಕವೀಸತಿಅನೇಸನಂ ಪಹಾಯ
ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಧುತಙ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ
ಅಟ್ಠತಿಂಸಾಯ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಚಿತ್ತರುಚಿಯಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮನ್ತಂ ಪಹಾಯ ಅರಞ್ಞಂ
ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕುರುಮಾನೋ ವಿಹರತಿ, ಅಯಂ
ಅತ್ತಕಾಮೋ ನಾಮ। ತೇಪಿ ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಏವರೂಪಾ ಅಹೇಸುಂ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಅತ್ತಕಾಮರೂಪಾ ವಿಹರನ್ತೀ’’ತಿ।

ಮಾ ತೇಸಂ ಅಫಾಸುಮಕಾಸೀತಿ ತೇಸಂ ಮಾ ಅಫಾಸುಕಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಭಗವನ್ತಂ ವಾರೇಸಿ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ
ಸಮಗ್ಗಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಚ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಭಣ್ಡನಕಲಹವಿವಾದಾ ವತ್ತನ್ತಿ,
ತಿಖಿಣಸಿಙ್ಗೋ ಚಣ್ಡಗೋಣೋ ವಿಯ ಓವಿಜ್ಝನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಅಥೇಕಮಗ್ಗೇನ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗಮನಂ ನ ಹೋತಿ, ಕದಾಚಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಏವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ
ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ। ಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ಪನೇಸ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸುರಸಗಿದ್ಧೋ ಮಞ್ಞೇ, ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ಪಣೀತದಾಯಕಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಾನಞ್ಚ ವಣ್ಣಕಥನಾದೀಹಿ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ
ಅಪ್ಪಮಾದವಿಹಾರಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ। ವಸನಟ್ಠಾನಾನಿ ಚಾಪಿ ಏತೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ನಿಬದ್ಧಾನಿ
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾನಿ ತಿಸ್ಸೋ ಚ ಪಣ್ಣಸಾಲಾ ತಯೋ ಚಙ್ಕಮಾ ತೀಣಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನಾನಿ ತೀಣಿ
ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಿ। ಅಯಂ ಪನ ಸಮಣೋ ಮಹಾಕಾಯೋ ವುಡ್ಢತರೋ ಮಞ್ಞೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸೋ ಅಕಾಲೇ ಇಮೇ
ಕುಲಪುತ್ತೇ ಸೇನಾಸನಾ ವುಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಏತೇಸಂ ಅಫಾಸು ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
ತಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ, ‘‘ಮಾ ತೇಸಂ ಅಫಾಸುಕಮಕಾಸೀ’’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ವಾರೇಸಿ।

ಕಿಂ ಪನೇಸ ಜಾನನ್ತೋ ವಾರೇಸಿ, ಅಜಾನನ್ತೋತಿ? ಅಜಾನನ್ತೋ।
ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳಕಮ್ಪನಾದೀನಿ
ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ಪವತ್ತಿಂಸು, ಅರಞ್ಞವಾಸಿನೋ ಪನ ದುಬ್ಬಲಮನುಸ್ಸಾ ಸಕಮ್ಮಪ್ಪಸುತಾ ತಾನಿ
ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಚ ನಾಮ ಯದಾ ಅನೇಕಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ
ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಯ ಅಸೀತಿಅನುಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಸಿರಿಯಾ ಚ
ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ತದಾ ಕೋ ಏಸೋತಿ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ।
ತದಾ ಪನ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ಚೀವರಗಬ್ಭೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ
ವಲಾಹಕಗಬ್ಭೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಪುಣ್ಣಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸಯಮೇವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ
ಅಗಮಾಸಿ। ಇತಿ ನಂ ಅಜಾನನ್ತೋವ ದಾಯಪಾಲೋ ನಿವಾರೇಸಿ।

ಏತದವೋಚಾತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಮಾ
ಸಮಣಾತಿ ದಾಯಪಾಲಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾವ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯಂ ತಯೋ ಜನಾ ಇಧ ವಿಹರಾಮ, ಅಞ್ಞೇ
ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಯಞ್ಚ ದಾಯಪಾಲೋ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ವಿಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತಿ, ಕೋ ನು ಖೋ
ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದಿವಾಟ್ಠಾನತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ
ಅದ್ದಸ। ಭಗವಾಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸಹ ದಸ್ಸನೇನೇವ ಸರೀರೋಭಾಸಂ ಮುಞ್ಚಿ,
ಅಸೀತಿಅನುಬ್ಯಞ್ಜನವಿರಾಜಿತಾ ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾ ಪಸಾರಿತಸುವಣ್ಣಪಟೋ ವಿಯ ವಿರೋಚಿತ್ಥ। ಥೇರೋ,
‘‘ಅಯಂ ದಾಯಪಾಲೋ ಫಣಕತಂ ಆಸಿವಿಸಂ ಗೀವಾಯ ಗಹೇತುಂ ಹತ್ಥಂ
ಪಸಾರೇನ್ತೋ ವಿಯ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೋವ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞತರಭಿಕ್ಖುನಾ
ವಿಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ನಿವಾರೇನ್ತೋ ಏತಂ, ‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ ದಾಯಪಾಲಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ
ಅವೋಚ।

ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ? ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ
– ‘‘ಮಯಂ ತಯೋ ಜನಾ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸಾಮ, ಸಚಾಹಂ ಏಕಕೋವ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ,
ಸಮಗ್ಗವಾಸೋ ನಾಮ ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಿಯಮಿತ್ತೇ ಗಹೇತ್ವಾವ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ।
ಯಥಾ ಚ ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯೋ, ಏವಂ ಸಹಾಯಾನಮ್ಪಿ ಮೇ ಪಿಯೋತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ
ಕಾತುಕಾಮೋ ಸಯಂ ಅಕತ್ವಾವ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಕೇಚಿ ಪನ ತೇಸಂ ಥೇರಾನಂ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ
ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಾ ಭಗವತೋ ಆಗಮನಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ತೇಸಂ ಸಞ್ಞಂ ದದಮಾನೋವ ಗತೋತಿ। ಅಭಿಕ್ಕಮಥಾತಿ ಇತೋ ಆಗಚ್ಛಥ। ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸೀತಿ
ವಿಕಸಿತಪದುಮಸನ್ನಿಭೇಹಿ ಜಾಲಹತ್ಥೇಹಿ ಮಣಿವಣ್ಣಂ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೇಸು
ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇಸು ಉದಕಮಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪಾದಂ ಘಂಸನ್ತೋ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ। ಬುದ್ಧಾನಂ
ಕಾಯೇ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ನಾಮ ನ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ, ಕಸ್ಮಾ ಪಕ್ಖಾಲೇಸೀತಿ? ಸರೀರಸ್ಸ ಉತುಗ್ಗಹಣತ್ಥಂ,
ತೇಸಞ್ಚ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪಹಂಸನತ್ಥಂ। ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅಭಿಹಟೇನ ಉದಕೇನ ಭಗವಾ ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ,
ಪರಿಭೋಗಂ ಅಕಾಸೀತಿ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಲವಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಚಿತ್ತಂ ಪೀಣಿತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಪಕ್ಖಾಲೇಸಿ। ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ತೇಸಂ ವುಡ್ಢತರೋ।

೩೨೬. ತಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೇ ಕತೇ ಸೇಸಾನಂ ಕತೋವ ಹೋತೀತಿ ಥೇರಞ್ಞೇವ ಏತಂ ಕಚ್ಚಿ ವೋ ಅನುರುದ್ಧಾತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ತತ್ಥ ಕಚ್ಚೀತಿ ಪುಚ್ಛನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ವೋತಿ
ಸಾಮಿವಚನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕಚ್ಚಿ ಅನುರುದ್ಧಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಖಮನೀಯಂ, ಇರಿಯಾಪಥೋ
ವೋ ಖಮತಿ? ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನೀಯಂ, ಕಚ್ಚಿ ವೋ ಜೀವಿತಂ ಯಾಪೇತಿ ಘಟಿಯತಿ? ಕಚ್ಚಿ ಪಿಣ್ಡಕೇನ ನ
ಕಿಲಮಥ, ಕಚ್ಚಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸುಲಭಪಿಣ್ಡಂ, ಸಮ್ಪತ್ತೇ ವೋ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಉಳುಙ್ಕಯಾಗುಂ
ವಾ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀತಿ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಕಸ್ಮಾ?
ಪಚ್ಚಯೇನ ಅಕಿಲಮನ್ತೇನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಸಮಣಧಮ್ಮೋ ಕಾತುಂ, ವತ್ತಮೇವ ವಾ ಏತಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ।
ಅಥ ತೇನ ಪಟಿವಚನೇ ದಿನ್ನೇ, ‘‘ಅನುರುದ್ಧಾ, ತುಮ್ಹೇ
ರಾಜಪಬ್ಬಜಿತಾ ಮಹಾಪುಞ್ಞಾ, ಮನುಸ್ಸಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅರಞ್ಞೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಅದತ್ವಾ ಕಸ್ಸ
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಏತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಕಿಂ ನು ಖೋ
ಮಿಗಪೋತಕಾ ವಿಯ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತಾ ವಿಹರಥ, ಉದಾಹು ಸಾಮಗ್ಗಿಭಾವೋ ವೋ
ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ, ಕಚ್ಚಿ ಪನ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾ, ಸಮಗ್ಗಾತಿಆದಿಮಾಹ।

ತತ್ಥ ಖೀರೋದಕೀಭೂತಾತಿ ಯಥಾ ಖೀರಞ್ಚ ಉದಕಞ್ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಂಸನ್ದತಿ, ವಿಸುಂ ನ ಹೋತಿ, ಏಕತ್ತಂ ವಿಯ ಉಪೇತಿ, ಕಚ್ಚಿ ಏವಂ ಸಾಮಗ್ಗಿವಸೇನ ಏಕತ್ತೂಪಗತಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ವಿಹರಥಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹೀತಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಓಲೋಕನಚಕ್ಖೂನಿ ಪಿಯಚಕ್ಖೂನಿ ನಾಮ। ಕಚ್ಚಿ ತಥಾರೂಪೇಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತಾ ವಿಹರಥಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ತಗ್ಘಾತಿ ಏಕಂಸತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಏಕಂಸೇನ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಕಥನ್ತಿ ಕಾರಣಪುಚ್ಛಾ। ಕಥಂ ಪನ ತುಮ್ಹೇ ಏವಂ ವಿಹರಥ, ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ವಿಹರಥ, ತಂ ಮೇ ಕಾರಣಂ ಬ್ರೂಥಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ। ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚಾತಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಚೇವ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಚ। ಇತರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

ತತ್ಥ ಸಮ್ಮುಖಾ ಕಾಯವಚೀಕಮ್ಮಾನಿ ಸಹವಾಸೇ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಇತರಾನಿ
ವಿಪ್ಪವಾಸೇ। ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ। ಯಞ್ಹಿ ಸಹವಸನ್ತೇಸು ಏಕೇನ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ವಾ
ದಾರುಭಣ್ಡಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ವಾ ಬಹಿ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೇನಿದಂ
ವಳಞ್ಜಿತನ್ತಿ ಅವಞ್ಞಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಿಯ ಗಹೇತ್ವಾ
ಪಟಿಸಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಯುತ್ತಂ ವಾ ಪನ ಠಾನಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ತೇನ ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಂ
ತಥೇವ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಯುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಪನ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಸ್ಸ ಪರಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತ್ತಂ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸಹವಸನ್ತಸ್ಸ ಪನ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಧುರಂ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ
ಪಟಿಸನ್ಥಾರಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಕಥಂ ಧಮ್ಮೀಕಥಂ ಸರಭಞ್ಞಂ ಸಾಕಚ್ಛಂ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನಂ
ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನನ್ತಿ ಏವಮಾದಿಕರಣೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮೇತ್ತಂ
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಥೇರೇಸು ಪನ ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಸಹಾಯೋ ನನ್ದಿಯತ್ಥೇರೋ
ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರೋ ಏವಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಏವಂ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋತಿಆದಿಗುಣಕಥನಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ
ಮೇತ್ತಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಮಿತ್ತೋ ನನ್ದಿಯತ್ಥೇರೋ ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರೋ ಅವೇರೋ
ಹೋತು, ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜೋ ಸುಖೀ ಹೋತೂತಿ ಏವಂ ಸಮನ್ನಾಹರತೋ ಪನ ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ
ಮೇತ್ತಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿಯೇವ।

ನಾನಾ ಹಿ ಖೋ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಕಾಯಾತಿ ಕಾಯಞ್ಹಿ ಪಿಟ್ಠಂ ವಿಯ ಮತ್ತಿಕಾ ವಿಯ ಚ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಏಕತೋ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ। ಏಕಞ್ಚ ಪನ ಮಞ್ಞೇ ಚಿತ್ತನ್ತಿ
ಚಿತ್ತಂ ಪನ ನೋ ಹಿತಟ್ಠೇನ ನಿರನ್ತರಟ್ಠೇನ ಅವಿಗ್ಗಹಟ್ಠೇನ ಸಮಗ್ಗಟ್ಠೇನ ಏಕಮೇವಾತಿ
ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಥಂ ಪನೇತಂ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಇತರೇಸಂ ಚಿತ್ತವಸೇನ ವತ್ತಿಂಸೂತಿ?
ಏಕಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಮಲಂ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಪರಿಭಣ್ಡಕಮ್ಮಂ
ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಮಲಂ ಉಟ್ಠಿತಂ, ತೇನ ಮಮಾವುಸೋ, ಪತ್ತೇ ಮಲಂ ಉಟ್ಠಿತಂ ಪಚಿತುಂ
ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತೇ ಇತರೇ ಮಯ್ಹಂ ಚೀವರಂ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ
ಧೋವಿತಬ್ಬಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದಾರೂನಿ
ಆಹರಿತ್ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪತ್ತಕಟಾಹೇ ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಚೀವರಂ ವಾ ಧೋವನ್ತಿ,
ಪರಿಭಣ್ಡಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ। ಮಮಾವುಸೋ, ಚೀವರಂ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಧೋವಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮಮ ಪಣ್ಣಸಾಲಾ
ಉಕ್ಲಾಪಾ ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಪಠಮತರಂ ಆರೋಚಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

೩೨೭. ಸಾಧು ಸಾಧು, ಅನುರುದ್ಧಾತಿ
ಭಗವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಚ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಕಿಲಮಿಮ್ಹಾತಿ ವುತ್ತೇ ನ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ।
ಕಸ್ಮಾ? ಅಯಞ್ಹಿ ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ ನಾಮ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಅಪಾಯಲೋಕೇಪಿ
ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಪಿ ಆಚಿಣ್ಣಸಮಾಚಿಣ್ಣೋವ। ಅಯಂ ಪನ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ
ವಿವಾದಪಕ್ಖನ್ದೋ, ಅಪಾಯಲೋಕೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಪಿ ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಪಟಿವಿರುದ್ಧಾ ಏವ, ಏತೇಸಂ
ಸಾಮಗ್ಗಿಕಾಲೋ ದುಲ್ಲಭೋ, ಕದಾಚಿದೇವ ಹೋತೀತಿ ಸಮಗ್ಗವಾಸಸ್ಸ ದುಲ್ಲಭತ್ತಾ ಇಧ ಭಗವಾ
ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ। ಇದಾನಿ ತೇಸಂ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಕಚ್ಚಿ ಪನ ವೋ, ಅನುರುದ್ಧಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ ವಾ, ಕಚ್ಚಿ ತುಮ್ಹೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ಅಮ್ಹೇಸು ತೀಸು ಜನೇಸು। ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಟಿಕ್ಕಮತೀತಿ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛತಿ। ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಠಪನತ್ಥಾಯ ಏಕಂ ಸಮುಗ್ಗಪಾತಿಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಠಪೇತಿ।

ಯೋ ಪಚ್ಛಾತಿ ತೇ ಕಿರ ಥೇರಾ ನ
ಏಕತೋವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿರತಾ ಹೇತೇ। ಪಾತೋವ ಸರೀರಪ್ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ
ಕತ್ವಾ ವತ್ತಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ
ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ತೇಸು ಯೋ ಪಠಮತರಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅತ್ತನೋ
ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ಪಠಮತರಂ ಉಟ್ಠಾತಿ; ಸೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತೋ
ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಜಾನಾತಿ – ‘‘ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಛಾ, ಅಹಂ ಪಠಮತರಂ
ಆಗತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಪತ್ತಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಆಸನಪಞ್ಞಾಪನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಯದಿ ಪತ್ತೇ
ಪಟಿವಿಸಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ। ಯದಿ ಅತಿರೇಕಂ ಹೋತಿ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿಯಂ
ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಾತಿಂ ಪಿಧಾಯ ಭುಞ್ಜತಿ। ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಪತ್ತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ವೋದಕಂ ಕತ್ವಾ
ಥವಿಕಾಯ ಓಸಾಪೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸತಿ। ದುತಿಯೋಪಿ
ಆಗನ್ತ್ವಾವ ಜಾನಾತಿ – ‘‘ಏಕೋ ಪಠಮಂ ಆಗತೋ, ಏಕೋ ಪಚ್ಛತೋ’’ತಿ। ಸೋ ಸಚೇ ಪತ್ತೇ ಭತ್ತಂ
ಪಮಾಣಮೇವ ಹೋತಿ, ಭುಞ್ಜತಿ। ಸಚೇ ಮನ್ದಂ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ। ಸಚೇ
ಅತಿರೇಕಂ ಹೋತಿ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಮಾಣಮೇವ
ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುರಿಮತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸತಿ। ತತಿಯೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾವ ಜಾನಾತಿ –
‘‘ದ್ವೇ ಪಠಮಂ ಆಗತಾ, ಅಹಂ ಪಚ್ಛತೋ’’ತಿ। ಸೋಪಿ ದುತಿಯತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ
ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಪತ್ತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ವೋದಕಂ ಕತ್ವಾ ಥವಿಕಾಯ ಓಸಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ
ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ; ಪಾನೀಯಘಟೇ ವಾ ಪರಿಭೋಜನೀಯಘಟೇ ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಉದಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ
ಘಟೇ ನಿಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿಯಂ ಸಚೇ ಅವಸೇಸಭತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ವುತ್ತನಯೇನ
ಜಹಿತ್ವಾ ಪಾತಿಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ; ಭತ್ತಗ್ಗಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜತಿ। ತತೋ ಕಚವರಂ
ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ಉಪಚಿಕಾಹಿ ಮುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸತಿ। ಇದಂ ಥೇರಾನಂ
ಬಹಿವಿಹಾರೇ ಅರಞ್ಞೇ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಕರಣಟ್ಠಾನೇ ಭೋಜನಸಾಲಾಯಂ ವತ್ತಂ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ, ‘‘ಯೋ
ಪಚ್ಛಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ।

ಯೋ ಪಸ್ಸತೀತಿಆದಿ ಪನ ನೇಸಂ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ವತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ತತ್ಥ ವಚ್ಚಘಟನ್ತಿ ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಂ। ರಿತ್ತನ್ತಿ ರಿತ್ತಕಂ। ತುಚ್ಛನ್ತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಅವಿಸಯ್ಹನ್ತಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ, ಅತಿಭಾರಿಯಂ। ಹತ್ಥವಿಕಾರೇನಾತಿ
ಹತ್ಥಸಞ್ಞಾಯ। ತೇ ಕಿರ ಪಾನೀಯಘಟಾದೀಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ತುಚ್ಛಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ
ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಧೋವಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ
ಭಿಕ್ಖುಂ ಹತ್ಥವಿಕಾರೇನ ಆಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಓದಿಸ್ಸ ವಾ ಅನೋದಿಸ್ಸ ವಾ ಸದ್ದಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ।
ಕಸ್ಮಾ ಓದಿಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ? ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸದ್ದೋ ಬಾಧೇಯ್ಯಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ
ಅನೋದಿಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ? ಅನೋದಿಸ್ಸ ಸದ್ದೇ ದಿನ್ನೇ, ‘‘ಅಹಂ ಪುರೇ, ಅಹಂ
ಪುರೇ’’ತಿ ದ್ವೇಪಿ ನಿಕ್ಖಮೇಯ್ಯುಂ, ತತೋ ದ್ವೀಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮೇ ತತಿಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಚ್ಛೇದೋ
ಭವೇಯ್ಯ। ಸಂಯತಪದಸದ್ದೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಿವಾಟ್ಠಾನಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ತೇನ ದಿಟ್ಠಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಹತ್ಥಸಞ್ಞಂ ಕರೋತಿ, ತಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಇತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತತೋ ದ್ವೇ
ಜನಾ ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥಂ ಸಂಸಿಬ್ಬನ್ತಾ ದ್ವೀಸು ಹತ್ಥೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ। ತಂ
ಸನ್ಧಾಯಾಹ – ‘‘ಹತ್ಥವಿಕಾರೇನ ದುತಿಯಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ ಉಪಟ್ಠಪೇಮಾ’’ತಿ।

ಪಞ್ಚಾಹಿಕಂ ಖೋ ಪನಾತಿ
ಚಾತುದ್ದಸೇ ಪನ್ನರಸೇ ಅಟ್ಠಮಿಯನ್ತಿ ಇದಂ ತಾವ ಪಕತಿಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮೇವ, ತಂ ಅಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ
ಪಞ್ಚಮೇ ಪಞ್ಚಮೇ ದಿವಸೇ ದ್ವೇ ಥೇರಾ ನಾತಿವಿಕಾಲೇ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ
ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತತ್ಥ ತಯೋಪಿ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ಪಿಟಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ , ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಏವಂ ಕರೋನ್ತಾನಂಯೇವ ಅರುಣಂ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ
ವುತ್ತಂ। ಏತ್ತಾವತಾ ಥೇರೇನ ಭಗವತಾ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ಪುಚ್ಛಿತೇನ ಪಮಾದಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವ
ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಂ ಹೋತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ
ಪವಿಸನಕಾಲೋ, ನಿಕ್ಖಮನಕಾಲೋ, ನಿವಾಸನಪರಿವತ್ತನಂ, ಚೀವರಪಾರುಪನಂ, ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಚರಣಂ ಧಮ್ಮಕಥನಂ, ಅನುಮೋದನಂ , ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ
ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಕರಣಂ, ಪತ್ತಧೋವನಂ, ಪತ್ತಓಸಾಪನಂ, ಪತ್ತಚೀವರಪಟಿಸಾಮನನ್ತಿ
ಪಪಞ್ಚಕರಣಟ್ಠಾನಾನಿ ಏತಾನಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ
ಪಮಾದಕಾಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಮಾದಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ।

೩೨೮. ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ದತ್ವಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಪುನ ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾತಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮತೋ ಉತ್ತರಿ। ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋತಿ ಅರಿಯಭಾವಕರಣಸಮತ್ಥೋ ಞಾಣವಿಸೇಸೋ। ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಭನ್ತೇತಿ ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನಾಧಿಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಧಿಗತೋಯೇವಾತಿ। ಯಾವ ದೇವಾತಿ ಯಾವ ಏವ।

೩೨೯. ಏವಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾಧಿಗಮೇ ಬ್ಯಾಕತೇ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದೀನಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಏತಸ್ಸ ಪನ ವೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾಯಾತಿ ಸಮತಿಕ್ಕಮತ್ಥಾಯ। ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾತಿ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧತ್ಥಾಯ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಪಚ್ಛಿಮಪಞ್ಹೇ ಪನ ಲೋಕುತ್ತರಞಾಣದಸ್ಸನವಸೇನ ಅಧಿಗತಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸೋತಿ ಆಹ। ಥೇರೋಪಿ ಪುಚ್ಛಾನುರೂಪೇನೇವ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ವೇದಯಿತಸುಖತೋ ಅವೇದಯಿತಸುಖಂ ಸನ್ತತರಂ ಪಣೀತತರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಉತ್ತರಿತರಂ ವಾ ಪಣೀತತರಂ ವಾ ನ ಸಮನುಪಸ್ಸಾಮಾತಿ ಆಹ।

೩೩೦. ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯಾತಿ
ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾನಿಸಂಸಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ। ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಚತೂಸು ಸಚ್ಚೇಸು
ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಕಿಚ್ಚಾ, ತೇನ ತೇಸಂ ಪಟಿವೇಧತ್ಥಾಯ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ।
ಸಾಮಗ್ಗಿರಸೇನ ಪನ ಅಯಞ್ಚ ಅಯಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸೋತಿ ಸಾಮಗ್ಗಿರಸಾನಿಸಂಸಮೇವ ನೇಸಂ ಭಗವಾ ಕಥೇಸಿ।
ಭಗವನ್ತಂ ಅನುಸಂಯಾಯಿತ್ವಾತಿ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ। ತೇ ಕಿರ ಭಗವತೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಅಗಮಂಸು, ಅಥ ಭಗವಾ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿವೇಣಪರಿಯನ್ತಂ ಗತಕಾಲೇ, ‘‘ಆಹರಥ ಮೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ, ತುಮ್ಹೇ ಇಧೇವ ತಿಟ್ಠಥಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕಾಮಿ। ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾತಿ ತತೋ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ। ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋತಿ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೀನಿ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಕಥಾಯ ಅಟ್ಟಿಯಮಾನಾ ಅಧಿಗಮಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಆಹಂಸು। ಇಮಾಸಞ್ಚ ಇಮಾಸಞ್ಚಾತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀನಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾನಂ। ಚೇತಸಾ ಚೇತೋ ಪರಿಚ್ಚ ವಿದಿತೋತಿ ಅಜ್ಜ ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಲೋಕಿಯಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇಸುಂ, ಅಜ್ಜ ಲೋಕುತ್ತರಾಯಾತಿ ಏವಂ ಚಿತ್ತೇನ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿದಿತಂ। ದೇವತಾಪಿ ಮೇತಿ, ಭನ್ತೇ ಅನುರುದ್ಧ, ಅಜ್ಜ ಅಯ್ಯೋ ನನ್ದಿಯತ್ಥೇರೋ, ಅಜ್ಜ ಅಯ್ಯೋ ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರೋ ಇಮಾಯ ಚ ಇಮಾಯ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇಸೀತಿ ಏವಮಾರೋಚೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಞ್ಹಾಭಿಪುಟ್ಠೇನಾತಿ
ತಮ್ಪಿ ಮಯಾ ಸಯಂ ವಿದಿತನ್ತಿ ವಾ ದೇವತಾಹಿ ಆರೋಚಿತನ್ತಿ ವಾ ಏತ್ತಕೇನೇವ ಮುಖಂ ಮೇ
ಸಜ್ಜನ್ತಿ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅಪುಟ್ಠೇನೇವ ಮೇ ನ ಕಥಿತಂ। ಭಗವತಾ ಪನ
ಪಞ್ಹಾಭಿಪುಟ್ಠೇನ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಪುಚ್ಛಿತೇನ ಸತಾ ಬ್ಯಾಕತಂ, ತತ್ರ ಮೇ ಕಿಂ ನ ರೋಚಥಾತಿ ಆಹ।

೩೩೧. ದೀಘೋತಿ ‘‘ಮಣಿ ಮಾಣಿವರೋ ದೀಘೋ, ಅಥೋ ಸೇರೀಸಕೋ ಸಹಾ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೩.೨೯೩) ಏವಂ ಆಗತೋ ಅಟ್ಠವೀಸತಿಯಾ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತೀನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೋ ಏಕೋ ದೇವರಾಜಾ। ಪರಜನೋತಿ ತಸ್ಸೇವ ಯಕ್ಖಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ
ಸೋ ಕಿರ ವೇಸ್ಸವಣೇನ ಪೇಸಿತೋ ಏತಂ ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಸಯಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಗಿಞ್ಜಕಾವಸಥತೋ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ದಿಸ್ವಾ ಭಗವಾ ಅತ್ತನಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನೇ ತಿಣ್ಣಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛತಿ। ಅಜ್ಜ ಮಹತೀ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಮಯಾಪಿ ತಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ ಭಾಗಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಅದಿಸ್ಸಮಾನೇನ
ಕಾಯೇನ ಸತ್ಥು ಪದಾನುಪದಿಕೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಠತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ
ಗಚ್ಛನ್ತೇಪಿ ನ ಗತೋ, – ‘‘ಇಮೇ ಥೇರಾ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪನ ತತ್ಥೇವ
ಠಿತೋ। ಅಥ ತೇ ದ್ವೇ ಥೇರೇ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಂ ಪಲಿವೇಠೇನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ, – ‘‘ಇಮೇ ಥೇರಾ
ಭಗವನ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದಯೋ ಸಬ್ಬಗುಣೇ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಭಗವತೋವ ಮಚ್ಛರಾಯನ್ತಿ, ನ
ಸಹನ್ತಿ, ಅತಿವಿಯ ನಿಲೀಯನ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಿ, ನ ದಾನಿ ತೇಸಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುಂ
ದಸ್ಸಾಮಿ, ಪಥವಿತೋ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಏತೇಸಂ ಗುಣೇ ಪಕಾಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।

ಲಾಭಾ ವತ, ಭನ್ತೇತಿ ಯೇ, ಭನ್ತೇ,
ವಜ್ಜಿರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಭಗವನ್ತಞ್ಚ ಇಮೇ ಚ ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತೇ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ವನ್ದಿತುಂ
ಲಭನ್ತಿ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಲಾಭಾ, ಭನ್ತೇ,
ವಜ್ಜೀನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾತಿ
ಸೋ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಯಕ್ಖಾನುಭಾವೇನ ಮಹನ್ತಂ ಸದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ಸಕಲಂ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠಂ
ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೋ ತಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ। ತೇನ ಚಸ್ಸ ತೇಸು ರುಕ್ಖಪಬ್ಬತಾದೀಸು ಅಧಿವತ್ಥಾ
ಭುಮ್ಮಾ ದೇವತಾ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸುಂ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿ। ಅನುಸ್ಸಾವೇಸುನ್ತಿ ಮಹನ್ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾವೇಸುಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾತಿ ಯಾವ ಅಕನಿಟ್ಠಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ। ತಞ್ಚೇಪಿ ಕುಲನ್ತಿ,
‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಇಮೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಏವಂ ಸೀಲವನ್ತೋ
ಗುಣವನ್ತೋ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ತಞ್ಚೇಪಿ ಕುಲಂ ಏತೇ ತಯೋ ಕುಲಪುತ್ತೇ
ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಂ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಇತಿ ಭಗವಾ
ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಪೇಸೀತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೨. ಮಹಾಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೩೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯೇತಿ
ಇದಂ ವಸನಟ್ಠಾನದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಞೇಸು ಹಿ ಸುತ್ತೇಸು, ‘‘ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರತಿ
ಜೇತವನೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರಾಮೇ’’ತಿ ಏವಂ ಪಠಮಂ ಗೋಚರಗಾಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ
ವಸನಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಮಹಾಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತೇ ಭಗವತೋ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಅನಿಬನ್ಧೋ,
ಕೋಚಿದೇವ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ತಸ್ಮಾ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಪರಿದೀಪಿತಂ। ಅರಞ್ಞನಿದಾನಕಂ
ನಾಮೇತಂ ಸುತ್ತನ್ತಿ। ಸಮ್ಬಹುಲೇಹೀತಿ ಬಹುಕೇಹಿ। ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಸ್ಸುತೇಹಿ ಪಾಕಟೇಹಿ। ಥೇರೇಹಿ ಸಾವಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಾದೀಹಿ ಥಿರಕಾರಕೇಹೇವ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಥೇರೇಹಿ, ಸವನನ್ತೇ ಜಾತತ್ತಾ ಸಾವಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ। ಇದಾನಿ ತೇ ಥೇರೇ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ಆಯಸ್ಮತಾ ಚ ಸಾರಿಪುತ್ತೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ।
ತತ್ಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ।
ಚಕ್ಖುಮನ್ತಾನಂ ಗಗನಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚನ್ದೋ ವಿಯ, ಸಮುದ್ದತೀರೇ ಠಿತಾನಂ
ಸಾಗರೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟೋ ಪಞ್ಞಾತೋ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣವಸೇನೇವ
ಮಹನ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಇತೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಧಮ್ಮದಾಯಾದಸುತ್ತಂ ಅನಙ್ಗಣಸುತ್ತಂ
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಸುತ್ತಂ ಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ ರಥವಿನೀತಂ ಮಹಾಹತ್ಥಿಪದೋಪಮಂ ಮಹಾವೇದಲ್ಲಂ
ಚಾತುಮಸುತ್ತಂ ದೀಘನಖಂ ಅನುಪದಸುತ್ತಂ ಸೇವಿತಬ್ಬಾಸೇವಿತಬ್ಬಸುತ್ತಂ ಸಚ್ಚವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಸಮ್ಪಸಾದನೀಯಂ ಸಙ್ಗೀತಿಸುತ್ತಂ ದಸುತ್ತರಸುತ್ತಂ ಪವಾರಣಾಸುತ್ತಂ
(ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೨೧೫ ಆದಯೋ) ಸುಸಿಮಸುತ್ತಂ ಥೇರಪಞ್ಹಸುತ್ತಂ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸೋ
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಮಗ್ಗೋ ಥೇರಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ಸುತ್ತಾನಂ
ವಸೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ
ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಹಾಪಞ್ಞಾನಂ ಯದಿದಂ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೮೮-೧೮೯)
ವುತ್ತಂ।

ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋಪಿ
ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಚೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣೇಹಿ ಚ ಥೇರೋ ವಿಯ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ
ಮಹಾ। ಅಪಿಚಸ್ಸ ಅನುಮಾನಸುತ್ತಂ, ಚೂಳತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ ಮಾರತಜ್ಜನಿಯಸುತ್ತಂ
ಪಾಸಾದಕಮ್ಪನಂ ಸಕಲಂ ಇದ್ಧಿಪಾದಸಂಯುತ್ತಂ ನನ್ದೋಪನನ್ದದಮನಂ ಯಮಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಕಾಲೇ
ದೇವಲೋಕಗಮನಂ ವಿಮಾನವತ್ಥು ಪೇತವತ್ಥು ಥೇರಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ
ವಸೇನ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ । ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಇದ್ಧಿಮನ್ತಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೦) ವುತ್ತಂ।

ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋಪಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ
ಚೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣೇಹಿ ಚ ಥೇರೋ ವಿಯ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ ಮಹಾ। ಅಪಿಚಸ್ಸ
ಚೀವರಪರಿವತ್ತನಸುತ್ತಂ ಜಿಣ್ಣಚೀವರಸುತ್ತಂ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೫೪ ಆದಯೋ) ಚನ್ದೋಪಮಂ ಸಕಲಂ
ಕಸ್ಸಪಸಂಯುತ್ತಂ ಮಹಾಅರಿಯವಂಸಸುತ್ತಂ ಥೇರಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ
ವಸೇನ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧುತವಾದಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೧) ವುತ್ತಂ।

ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋಪಿ
ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಚೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣೇಹಿ ಚ ಥೇರೋ ವಿಯ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ
ಮಹಾ। ಅಪಿಚಸ್ಸ ಚೂಳಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತಂ ನಳಕಪಾನಸುತ್ತಂ ಅನುತ್ತರಿಯಸುತ್ತಂ
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ ಅನುರುದ್ಧಸಂಯುತ್ತಂ ಮಹಾಪುರಿಸವಿತಕ್ಕಸುತ್ತಂ ಥೇರಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ
ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ವಸೇನ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ,
‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕಾನಂ ಯದಿದಂ
ಅನುರುದ್ಧೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೧೯೨) ವುತ್ತಂ।

ಆಯಸ್ಮತಾ ಚ ರೇವತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ
ದ್ವೇ ರೇವತಾ ಖದಿರವನಿಯರೇವತೋ ಚ ಕಙ್ಖಾರೇವತೋ ಚ। ತತ್ಥ ಖದಿರವನಿಯರೇವತೋ
ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಿಕೋ, ನ ಸೋ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯೋ ಗುಳೋ,
ಅಕಪ್ಪಿಯಾ ಮುಗ್ಗಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೭೨) ಏವಂ ಕಙ್ಖಾಬಹುಲೋ ಪನ ಥೇರೋ ಇಧ ರೇವತೋತಿ
ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ। ಸೋಪಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ ಚೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣೇಹಿ ಚ ಥೇರೋ ವಿಯ
ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ ಮಹಾ। ಅಪಿಚಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನೇನಪಿ ಏತದಗ್ಗೇನಪಿ ಮಹನ್ತಭಾವೋ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಝಾಯೀನಂ ಯದಿದಂ ಕಙ್ಖಾರೇವತೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೦೪) ವುತ್ತಂ।

ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋಪಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣೇಹಿ
ಚೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಆಗತಗುಣೇಹಿ ಚ ಥೇರೋ ವಿಯ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ ಮಹಾ। ಅಪಿಚಸ್ಸ
ಸೇಕ್ಖಸುತ್ತಂ ಬಾಹಿತಿಕಸುತ್ತಂ ಆನೇಞ್ಜಸಪ್ಪಾಯಂ ಗೋಪಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಬಹುಧಾತುಕಂ
ಚೂಳಸುಞ್ಞತಂ ಮಹಾಸುಞ್ಞತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಸುತ್ತಂ ಭದ್ದೇಕರತ್ತಂ ಮಹಾನಿದಾನಂ
ಮಹಾಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಸುಭಸುತ್ತಂ ಚೂಳನಿಯಲೋಕಧಾತುಸುತ್ತಂ
ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಏತದಗ್ಗನ್ತಿ ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ವಸೇನ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
ಏತದಗ್ಗಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹುಸ್ಸುತಾನಂ
ಯದಿದಂ ಆನನ್ದೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧.೨೧೯-೨೨೩) ವುತ್ತಂ।

ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹೀತಿ ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತೇಹೇವ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಮಹಾಗುಣತಾಯ ಪಾಕಟೇಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಹಿ ಬಹೂಹಿ
ಥೇರೇಹಿ ಸಾವಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವಾ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನದಾಯೇ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಯಸ್ಮಾ ಹಿ
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಸಯಂ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಬಹೂ ಮಹಾಪಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ತದಾ ದಸಬಲಂ
ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಸಯಂ
ಇದ್ಧಿಮಾ, ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಸಯಂ ಧುತವಾದೋ, ಆಯಸ್ಮಾ ಅನುರುದ್ಧೋ ಸಯಂ
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕೋ, ಆಯಸ್ಮಾ ರೇವತೋ ಸಯಂ ಝಾನಾಭಿರತೋ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸಯಂ ಬಹುಸ್ಸುತೋ
ಅಞ್ಞೇಪಿ ಬಹೂ ಬಹುಸ್ಸುತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ತದಾ ದಸಬಲಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ಏವಂ
ತದಾ ಏತೇ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾತಾ ಮಹಾಥೇರಾ ತಿಂಸಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದಸಬಲಂ
ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವಿಹರಿಂಸೂತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋತಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿವಿವೇಕತೋ ವುಟ್ಠಿತೋ। ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ
ಥೇರೋ ಕಿರ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾ ವುಟ್ಠಿತೋ ಪಚ್ಛಿಮಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ವನನ್ತೇ ಕೀಳನ್ತಸ್ಸ
ಮತ್ತಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಕಣ್ಣತೋ ಪತಮಾನಂ ಕುಣ್ಡಲಂ ವಿಯ, ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಸಮುಗ್ಗೇ ಪಕ್ಖಿಪಮಾನಂ
ರತ್ತಕಮ್ಬಲಂ ವಿಯ, ಮಣಿನಾಗದನ್ತತೋ ಪತಮಾನಂ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಂ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಂ ವಿಯ ಚ
ಅತ್ಥಂ ಗಚ್ಛಮಾನಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಪಣ್ಣಾಸಯೋಜನಂ ಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲಂ ಅದ್ದಸ। ತದನನ್ತರಂ
ಪಾಚೀನಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನೇಮಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತಯಮಾನಂ ರಜತಚಕ್ಕಂ ವಿಯ,
ರಜತಕೂಟತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಂ ಖೀರಧಾರಾಮಣ್ಡಂ ವಿಯ, ಸಪಕ್ಖೇ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಗಗನತಲೇ
ಪಕ್ಖನ್ದಮಾನಂ ಸೇತಹಂಸಂ ವಿಯ ಚ ಮೇಘವಣ್ಣಾಯ ಸಮುದ್ದಕುಚ್ಛಿತೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ
ಪಾಚೀನಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಸಸಲಕ್ಖಣಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಏಕೂನಪಣ್ಣಾಸಯೋಜನಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ
ಅದ್ದಸ। ತತೋ ಸಾಲವನಂ ಓಲೋಕೇಸಿ। ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸಮಯೇ ಸಾಲರುಕ್ಖಾ ಮೂಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ
ಅಗ್ಗಾ ಸಬ್ಬಪಾಲಿಫುಲ್ಲಾ ದುಕೂಲಪಾರುತಾ ವಿಯ, ಮುತ್ತಾಕಲಾಪವಿನದ್ಧಾ ವಿಯ ಚ ವಿರೋಚಿಂಸು।
ಭೂಮಿತಲಂ ಪುಪ್ಫಸನ್ಥರಪೂಜಾಯ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ವಿಯ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ನಿಪತನ್ತೇನ ಪುಪ್ಫರೇಣುನಾ
ಲಾಖಾರಸೇನ ಸಿಞ್ಚಮಾನಂ ವಿಯ ಚ ಅಹೋಸಿ। ಭಮರಮಧುಕರಗಣಾ ಕುಸುಮರೇಣುಮದಮತ್ತಾ ಉಪಗಾಯಮಾನಾ
ವಿಯ ವನನ್ತರೇಸು ವಿಚರನ್ತಿ। ತದಾ ಚ ಉಪೋಸಥದಿವಸೋವ ಹೋತಿ। ಅಥ ಥೇರೋ, ‘‘ಕಾಯ ನು ಖೋ
ಅಜ್ಜ ರತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ, ಅರಿಯಸಾವಕಾ ಚ ನಾಮ ಪಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾ
ಹೋನ್ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ –
‘‘ಅಜ್ಜ ಮಯ್ಹಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮರತಿಯಾ
ವೀತಿನಾಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪನ ಏಕಕೋವ ಅಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಸಹಾಯಂ
ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ
ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।

ಏವಮಾವುಸೋತಿ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋತಿ
ಥೇರೋಪಿ ಯಸ್ಮಾ ಪಿಯಧಮ್ಮಸ್ಸವನೋವ ಅರಿಯಸಾವಕೋ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ
ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ತ್ವಂ, ಮಯ್ಹಂ ಸೀಸಂ ವಾ ರುಜ್ಜತಿ ಪಿಟ್ಠಿ ವಾತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೇಸಾಪದೇಸಂ
ಅಕತ್ವಾ ತುಟ್ಠಹದಯೋವ, ‘‘ಏವಮಾವುಸೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಚ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ
ವುಟ್ಠಾಯ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಅನುಬನ್ಧಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದ್ವೇ
ಮಹಾಥೇರಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಿತಾನಿ ದ್ವೇ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಾನಿ ವಿಯ, ದ್ವೇ ಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲಾನಿ ವಿಯ,
ದ್ವೇ ಛದ್ದನ್ತನಾಗರಾಜಾನೋ ವಿಯ, ದ್ವೇ ಸೀಹಾ ವಿಯ, ದ್ವೇ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ವಿಯ ಚ ವಿರೋಚಿಂಸು।
ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ದ್ವೇ ಮಹಾಥೇರೇ
ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ
ಸೂರಿಯಂ ವನನ್ತಂ ಪವಿಸನ್ತಂ ವಿಯ, ಪಾಚೀನಲೋಕಧಾತುಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಚನ್ದಂ ವನನ್ತತೋ
ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಿಯ, ಸಾಲವನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಸಬ್ಬಪಾಲಿಫುಲ್ಲಮೇವ ಸಾಲವನಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಅಜ್ಜ
ಉಪೋಸಥದಿವಸೋ, ಇಮೇ ಚ ಮೇ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ,
ಮಹನ್ತೇನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ
ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಪದಾನುಪದಿಕೋ ಹುತ್ವಾ
ನಿಕ್ಖಮಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಥ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ
ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸೂ’’ತಿ। ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸೂತಿ। ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಿತಾ ತಯೋ ಚನ್ದಾ ವಿಯ, ಸೂರಿಯಾ ವಿಯ, ಸೀಹಾ ವಿಯ ಚ ವಿರೋಚಮಾನಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು।

೩೩೩.
ಏವಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇ ಪನ ತೇ ಮಹಾಥೇರೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಅತ್ತನೋ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ
ನಿಸಿನ್ನೋಯೇವ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಹನ್ತಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಾಪಿ ತಸ್ಸ ಭಾಗಿನಾ
ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಖೋ ಪನ ಏಕಕೋವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಸಹಾಯಮ್ಪಿ ರೇವತತ್ಥೇರಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪಸಙ್ಕಮನೇ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಇತಿ ತೇ ದ್ವೇ ಜನಾ
ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಿತಾ ದ್ವೇ ಚನ್ದಾ ವಿಯ, ಸೂರಿಯಾ ವಿಯ, ಸೀಹಾ ವಿಯ ಚ ವಿರೋಚಮಾನಾ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ’’ತಿಆದಿ । ದಿಸ್ವಾನ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಕಥಾಉಪಚಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಮೇತಂ, ‘‘ಏತು ಖೋ ಆಯಸ್ಮಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ। ರಮಣೀಯಂ, ಆವುಸೋತಿ ಏತ್ಥ ದುವಿಧಂ ರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪುಗ್ಗಲರಾಮಣೇಯ್ಯಕಞ್ಚ। ತತ್ಥ ವನಂ ನಾಮ ನಾಗಸಲಳಸಾಲಚಮ್ಪಕಾದೀಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಂ ಹೋತಿ ಬಹಲಚ್ಛಾಯಂ ಪುಪ್ಫಫಲೂಪಗಂ ವಿವಿಧರುಕ್ಖಂ ಉದಕಸಮ್ಪನ್ನಂ ಗಾಮತೋ ನಿಸ್ಸಟಂ, ಇದಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ನಾಮ। ಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ –

‘‘ರಮಣೀಯಾನಿ ಅರಞ್ಞಾನಿ, ಯತ್ಥ ನ ರಮತೀ ಜನೋ।

ವೀತರಾಗಾ ರಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ತೇ ಕಾಮಗವೇಸಿನೋ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೯೯)।

ವನಂ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಉಜ್ಜಙ್ಗಲೇ ಹೋತಿ ನಿರುದಕಂ ವಿರಲಚ್ಛಾಯಂ
ಕಣ್ಟಕಸಮಾಕಿಣ್ಣಂ, ಬುದ್ಧಾದಯೋಪೇತ್ಥ ಅರಿಯಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಇದಂ ಪುಗ್ಗಲರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ನಾಮ।
ಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಗಾಮೇ ವಾ ಯದಿ ವಾರಞ್ಞೇ, ನಿನ್ನೇ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಥಲೇ।

ಯತ್ಥ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಹರನ್ತಿ, ತಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’ನ್ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೯೮)।

ಇಧ ಪನ ತಂ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಲಬ್ಭತಿ। ತದಾ ಹಿ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಂ
ಸಬ್ಬಪಾಲಿಫುಲ್ಲಂ ಹೋತಿ ಕುಸುಮಗನ್ಧಸುಗನ್ಧಂ, ಸದೇವಕೇ ಚೇತ್ಥ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ತಿಂಸಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾತಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹರತಿ। ತಂ
ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ರಮಣೀಯಂ, ಆವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನ’’ನ್ತಿ।

ದೋಸಿನಾತಿ ದೋಸಾಪಗತಾ, ಅಬ್ಭಂ ಮಹಿಕಾ ಧೂಮೋ ರಜೋ ರಾಹೂತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿರಹಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಸಬ್ಬಪಾಲಿಫುಲ್ಲಾತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಲಿಫುಲ್ಲಾ, ಮೂಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅಗ್ಗಾ ಅಪುಪ್ಫಿತಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದಿಬ್ಬಾ ಮಞ್ಞೇ ಗನ್ಧಾ ಸಮ್ಪವನ್ತೀತಿ
ದಿಬ್ಬಾ ಮನ್ದಾರಪುಪ್ಫಕೋವಿಳಾರಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಚನ್ದನಚುಣ್ಣಗನ್ಧಾ ವಿಯ ಸಮನ್ತಾ
ಪವಾಯನ್ತಿ, ಸಕ್ಕಸುಯಾಸನ್ತುಸಿತನಿಮ್ಮಾನರತಿಪರನಿಮ್ಮಿತಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಓತಿಣ್ಣಟ್ಠಾನಂ
ವಿಯ ವಾಯನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।

ಕಥಂರೂಪೇನ , ಆವುಸೋ ಆನನ್ದಾತಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ತೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಥೇರಾನಂ ಸಙ್ಘನವಕೋವ। ಕಸ್ಮಾ ಥೇರೋ
ತಂಯೇವ ಪಠಮಂ ಪುಚ್ಛತೀತಿ? ಮಮಾಯಿತತ್ತಾ। ತೇ ಹಿ ದ್ವೇ ಥೇರಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮಮಾಯಿಂಸು।
ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ, ‘‘ಮಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ಥು ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಂ
ಮಮಾಯಿ। ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಾನಂ ಅಗ್ಗೋತಿ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಂ ಮಮಾಯಿ, ಕುಲದಾರಕೇ
ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ।
ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ ತಥೇವ ಅಕಾಸಿ। ಏವಂ ಏಕಮೇಕೇನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಾಪಿತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಅಹೇಸುಂ। ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಪಣೀತಾನಿ ಚೀವರಾದೀನಿಪಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸೇವ ದೇತಿ।

ಏಕೋ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಬುದ್ಧರತನಸ್ಸ ಚ
ಸಙ್ಘರತನಸ್ಸ ಚ ಪೂಜಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಕಥಂ ನು ಖೋ ಧಮ್ಮರತನಂ ಪೂಜಿತಂ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ? ಸೋ
ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಭಗವಾ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇಸಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ,
ಧಮ್ಮರತನಂ ಪೂಜಿತುಕಾಮೋ, ಏಕಂ ಬಹುಸ್ಸುತಂ ಪೂಜೇಹೀ’’ತಿ ಬಹುಸ್ಸುತಂ, ಭನ್ತೇ,
ಆಚಿಕ್ಖಥಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಬಹುಸ್ಸುತಂ,
ಭನ್ತೇ, ಆಚಿಕ್ಖಥಾತಿ ಆಹ। ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಥೇರಂ
ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕೇನ ಚೀವರೇನ ಪೂಜೇಸಿ। ಥೇರೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಭಗವಾ
‘‘ಕುತೋ, ಆನನ್ದ, ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ಏಕೇನ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ದಿನ್ನಂ, ಇದಂ ಪನಾಹಂ
ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋತಿ। ದೇಹಿ, ಆನನ್ದಾತಿ। ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕನ್ತೋ,
ಭನ್ತೇತಿ। ಆಗತಕಾಲೇ ದೇಹೀತಿ। ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ। ಕದಾ ಪನ
ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ? ದಸಾಹಮತ್ತೇನ, ಭನ್ತೇತಿ। ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಆನನ್ದ,
ದಸಾಹಪರಮಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೬೧; ಮಹಾವ॰ ೩೪೭) ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
ಪಞ್ಞಪೇಸಿ। ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋಪಿ ತಥೇವ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಮನಾಪಂ ಲಭತಿ, ತಂ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ
ದೇತಿ। ಏವಂ ತೇ ಥೇರಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮಮಾಯಿಂಸು, ಇತಿ ಮಮಾಯಿತತ್ತಾ ಪಠಮಂ ಪುಚ್ಛಿ।

ಅಪಿಚ ಅನುಮತಿಪುಚ್ಛಾ ನಾಮೇಸಾ ಖುದ್ದಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ
ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಪಠಮಂ ಆನನ್ದಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಆನನ್ದೋ
ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಭಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ। ತತೋ ರೇವತಂ, ಅನುರುದ್ಧಂ, ಮಹಾಕಸ್ಸಪಂ,
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ। ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ
ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಭಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ। ತತೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಥೇರಾ ಮಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ
ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಭಾನಂ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಅಯಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಾ
ವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಾ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಮಯಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ದಸಬಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಅಯಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ
ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಾ ವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಜನಪದಮ್ಹಿ
ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಅಟ್ಟೋ ಗಾಮಭೋಜಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ನಿಚ್ಛಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ ಜನಪದಭೋಜಕಂ
ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ ಮಹಾವಿನಿಚ್ಛಯಅಮಚ್ಚಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ
ಸೇನಾಪತಿಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ ಉಪರಾಜಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿನಿಚ್ಛಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇ
ರಾಜಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ರಞ್ಞಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಟ್ಟೋ ಅಪರಾಪರಂ ನ ಸಞ್ಚರತಿ,
ರಾಜವಚನೇನೇವ ಛಿಜ್ಜತಿ। ಏವಮೇವಂ ಅಹಞ್ಹಿ ಪಠಮಂ ಆನನ್ದಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ…ಪೇ॰… ಅಥ ಮಯಂ
ಸಬ್ಬೇಪಿ ದಸಬಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇನ
ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಅಯಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಸಿಖಾಪ್ಪತ್ತಾ ವೇಪುಲ್ಲಪ್ಪತ್ತಾ
ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಅನುಮತಿಪುಚ್ಛಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಥೇರೋ ಪಠಮಂ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಂ ಪುಚ್ಛಿ।

ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಹೋತೀತಿ ಬಹು ಅಸ್ಸ ಸುತಂ ಹೋತಿ, ನವಙ್ಗಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಪಾಳಿಅನುಸನ್ಧಿಪುಬ್ಬಾಪರವಸೇನ ಉಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸುತಧರೋತಿ
ಸುತಸ್ಸ ಆಧಾರಭೂತೋ। ಯಸ್ಸ ಹಿ ಇತೋ ಗಹಿತಂ ಇತೋ ಪಲಾಯತಿ, ಛಿದ್ದಘಟೇ ಉದಕಂ ವಿಯ ನ
ತಿಟ್ಠತಿ, ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಏಕಂ ಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ಕಥೇತುಂ ವಾ ವಾಚೇತುಂ ವಾ ನ
ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಯಂ ನ ಸುತಧರೋ ನಾಮ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಉಗ್ಗಹಿತಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಹಿತಕಾಲಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ, ದಸಪಿ ವೀಸತಿಪಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ನಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಸುತಧರೋ ನಾಮ। ಸುತಸನ್ನಿಚಯೋತಿ ಸುತಸ್ಸ ಸನ್ನಿಚಯಭೂತೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಸುತಂ ಹದಯಮಞ್ಜೂಸಾಯ ಸನ್ನಿಚಿತಂ ಸಿಲಾಯಂ ಲೇಖಾ ವಿಯ, ಸುವಣ್ಣಘಟೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಸೀಹವಸಾ ವಿಯ ಚ ಅಜ್ಝೋಸಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಸುತಸನ್ನಿಚಯೋ ನಾಮ। ಧಾತಾತಿ
ಠಿತಾ ಪಗುಣಾ। ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಹಿ ಉಗ್ಗಹಿತಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಧಾತಂ ಪಗುಣಂ ನಿಚ್ಚಲಿತಂ ನ ಹೋತಿ,
ಅಸುಕಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ಕಥೇಹೀತಿ ವುತ್ತೇ ಸಜ್ಝಾಯಿತ್ವಾ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ
ಸಮನುಗ್ಗಾಹಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವದತಿ। ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಧಾತಂ ಪಗುಣಂ ಭವಙ್ಗಸೋತಸದಿಸಂ ಹೋತಿ, ಅಸುಕಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ಕಥೇಹೀತಿ ವುತ್ತೇ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ತಮೇವ ಕಥೇತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಧಾತಾ’’ತಿ।

ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾತಿ ಸುತ್ತದಸಕ-ವಗ್ಗದಸಕ-ಪಣ್ಣಾಸದಸಕಾನಂ ವಸೇನ ವಾಚಾಯ ಸಜ್ಝಾಯಿತಾ। ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾತಿ
ಚಿತ್ತೇನ ಅನುಪೇಕ್ಖಿತಾ, ಯಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ಸಜ್ಝಾಯಿತಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಮನಸಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ। ಮಹಾದೀಪಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ರೂಪಗತಂ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ತಂ
ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ವಚಸಾ ಪರಿಚಿತಾ ಮನಸಾನುಪೇಕ್ಖಿತಾ’’ತಿ। ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಕಾರಣತೋ ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ। ಪರಿಮಣ್ಡಲೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಪದಮೇವ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ತಂ ಅಕ್ಖರಪಾರಿಪೂರಿಂ ಕತ್ವಾ ದಸವಿಧಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಯೋ ಅಪರಿಹಾಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ
ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಿಚ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು
ಪರಿಸತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉಪಾರಮ್ಭಕರಂ
ಸುತ್ತಂ ಆಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಉಪಮಂ ಕಥೇತಿ, ತದತ್ಥಂ ಓಹಾರೇತಿ, ಏವಮಿದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತ್ಥ
ಖಿಪನ್ತೋ ಏಕಪಸ್ಸೇನೇವ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಕಾಲಂ ಞತ್ವಾ ವುಟ್ಠಹತಿ। ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸುತ್ತಂ ಪನ
ನಿಕ್ಖತ್ತಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಕಥಾ ಅಪರಿಮಣ್ಡಲಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪನ ಸುತ್ತಂ ವಾ
ಜಾತಕಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಏಕಪದಮ್ಪಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಳಿಯಾ ಅನುಸನ್ಧಿಞ್ಚ
ಪುಬ್ಬಾಪರಞ್ಚ ಅಮಕ್ಖೇನ್ತೋ ಆಚರಿಯೇಹಿ ದಿನ್ನನಯೇ ಠತ್ವಾ ತುಲಿಕಾಯ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ
ವಿಯ, ಗಮ್ಭೀರಮಾತಿಕಾಯ ಉದಕಂ ಪೇಸೇನ್ತೋ ವಿಯ, ಪದಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತೋ ಸಿನ್ಧವಾಜಾನೀಯೋ ವಿಯ
ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಕಥಾ ಪರಿಮಣ್ಡಲಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಏವರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಸನ್ಧಾಯ – ‘‘ಪರಿಮಣ್ಡಲೇಹಿ
ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧೇಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಯೋ
ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಸುತ್ತಂ ವಾ ಜಾತಕಂ ವಾ ಆರಭಿತ್ವಾ ಆರದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ
ತುರಿತತುರಿತೋ ಅರಣಿಂ ಮನ್ಥೇನ್ತೋ ವಿಯ, ಉಣ್ಹಖಾದನೀಯಂ ಖಾದನ್ತೋ ವಿಯ, ಪಾಳಿಯಾ
ಅನುಸನ್ಧಿಪುಬ್ಬಾಪರೇಸು ಗಹಿತಂ ಗಹಿತಮೇವ ಅಗ್ಗಹಿತಂ ಅಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಚ ಕತ್ವಾ
ಪುರಾಣಪಣ್ಣನ್ತರೇಸು ಚರಮಾನಂ ಗೋಧಂ ಉಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಹರನ್ತೋ ಓಸಾಪೇನ್ತೋ
ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛತಿ। ಯೋಪಿ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಕಾಲೇನ ಸೀಘಂ ಕಾಲೇನ ದನ್ಧಂ ಕಾಲೇನ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕಾಲೇನ ಖುದ್ದಕಸದ್ದಂ ಕರೋತಿ। ಯಥಾ ಪೇತಗ್ಗಿ ಕಾಲೇನ ಜಲತಿ, ಕಾಲೇನ ನಿಬ್ಬಾಯತಿ, ಏವಮೇವ ಇಧ ಪೇತಗ್ಗಿಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ
ನಾಮ ಹೋತಿ, ಪರಿಸಾಯ ಉಟ್ಠಾತುಕಾಮಾಯ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆರಭತಿ। ಯೋಪಿ ಕಥೇನ್ತೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ
ವಿತ್ಥಾಯತಿ, ನಿತ್ಥುನನ್ತೋ ಕನ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಕಥೇತಿ, ಇಮೇಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಕಥಾ
ಅಪ್ಪಬನ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಯೋ ಪನ ಸುತ್ತಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ಆಚರಿಯೇಹಿ ದಿನ್ನನಯೇ ಠಿತೋ
ಅಚ್ಛಿನ್ನಧಾರಂ ಕತ್ವಾ ನದೀಸೋತಂ ವಿಯ ಪವತ್ತೇತಿ, ಆಕಾಸಗಙ್ಗತೋ ಭಸ್ಸಮಾನಂ ಉದಕಂ ವಿಯ
ನಿರನ್ತರಂ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತಿ, ತಸ್ಸ ಕಥಾ ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧಾ ಹೋತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧೇಹೀ’’ತಿ। ಅನುಸಯಸಮುಗ್ಘಾತಾಯಾತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಅನುಸಯಾನಂ ಸಮುಗ್ಘಾತತ್ಥಾಯ। ಏವರೂಪೇನಾತಿ
ಏವರೂಪೇನ ಬಹುಸ್ಸುತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಥಾರೂಪೇನೇವ ಭಿಕ್ಖುಸತೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸೇನ ವಾ
ಸಙ್ಘಾಟಿಕಣ್ಣೇನ ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಕಣ್ಣಂ, ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಹಚ್ಚ ನಿಸಿನ್ನೇನ
ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಂ ಸೋಭೇಯ್ಯ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೩೩೪. ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಅಸ್ಸ ಆರಾಮೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಾರಾಮೋ। ಪಟಿಸಲ್ಲಾನೇ ರತೋತಿ ಪಟಿಸಲ್ಲಾನರತೋ।

೩೩೫. ಸಹಸ್ಸಂ ಲೋಕಾನನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ಲೋಕಧಾತೂನಂ। ಏತ್ತಕಞ್ಹಿ ಥೇರಸ್ಸ ಧುವಸೇವನಂ ಆವಜ್ಜನಪಟಿಬದ್ಧಂ, ಆಕಙ್ಖಮಾನೋ ಪನ ಥೇರೋ ಅನೇಕಾನಿಪಿ ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸಾನಿ ವೋಲೋಕೇತಿಯೇವ। ಉಪರಿಪಾಸಾದವರಗತೋತಿ ಸತ್ತಭೂಮಕಸ್ಸ ವಾ ನವಭೂಮಕಸ್ಸ ವಾ ಪಾಸಾದವರಸ್ಸ ಉಪರಿ ಗತೋ। ಸಹಸ್ಸಂ ನೇಮಿಮಣ್ಡಲಾನಂ ವೋಲೋಕೇಯ್ಯಾತಿ
ಪಾಸಾದಪರಿವೇಣೇ ನಾಭಿಯಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಂ ನೇಮಿವಟ್ಟಿಯಾ ನೇಮಿವಟ್ಟಿಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಿತಾನಂ
ನೇಮಿಮಣ್ಡಲಾನಂ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾತಪಾನಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ನಾಭಿಯೋಪಿ ಪಾಕಟಾ
ಹೋನ್ತಿ, ಅರಾಪಿ ಅರನ್ತರಾನಿಪಿ ನೇಮಿಯೋಪಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಆವುಸೋತಿ,
ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಅಯಮ್ಪಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ
ಸಹಸ್ಸಂ ಲೋಕಾನಂ ವೋಲೋಕೇತಿ। ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದೇ ಠಿತಪುರಿಸಸ್ಸ ಚಕ್ಕನಾಭಿಯೋ ವಿಯ
ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೇ ಸಿನೇರುಸಹಸ್ಸಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ। ಅರಾ ವಿಯ ದೀಪಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ।
ಅರನ್ತರಾನಿ ವಿಯ ದೀಪಟ್ಠಿತಮನುಸ್ಸಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ। ನೇಮಿಯೋ ವಿಯ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತಾ
ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ।

೩೩೬. ಆರಞ್ಞಿಕೋತಿ ಸಮಾದಿಣ್ಣಅರಞ್ಞಧುತಙ್ಗೋ। ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

೩೩೭. ನೋ ಚ ಸಂಸಾದೇನ್ತೀತಿ ನ ಓಸಾದೇನ್ತಿ। ಸಹೇತುಕಞ್ಹಿ ಸಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಂಸಾದೇತಿ ನಾಮ। ಏವಂ ನ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪವತ್ತಿನೀ ಹೋತೀತಿ ನದೀಸೋತೋದಕಂ ವಿಯ ಪವತ್ತತಿ।

೩೩೮. ಯಾಯ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯಾತಿ ಯಾಯ ಲೋಕಿಯಾಯ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ, ಯಾಯ ಲೋಕುತ್ತರಾಯ ವಿಹಾರಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ।

೩೩೯. ಸಾಧು ಸಾಧು ಸಾರಿಪುತ್ತಾತಿ ಅಯಂ ಸಾಧುಕಾರೋ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ। ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೇನ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವಾ ಆಲಪತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ। ಯಥಾ ತಂ ಆನನ್ದೋವಾತಿ
ಯಥಾ ಆನನ್ದೋವ ಸಮ್ಮಾ ಬ್ಯಾಕರಣಮಾನೋ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಬ್ಯಾಕತಂ ಆನನ್ದೇನ ಅತ್ತನೋ
ಅನುಚ್ಛವಿಕಮೇವ, ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಮೇವ ಬ್ಯಾಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ಹಿ ಅತ್ತನಾಪಿ
ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಅಜ್ಝಾಸಯೋಪಿಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಾಸನೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ
ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಭವೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಬಹುಸ್ಸುತಸ್ಸ ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ
ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಂ, ಗರುಕಲಹುಕಂ ಸತೇಕಿಚ್ಛಾತೇಕಿಚ್ಛಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ। ಬಹುಸ್ಸುತೋ
ಉಗ್ಗಹಿತಬುದ್ಧವಚನಂ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸೀಲಂ ಕಥಿತಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಸಮಾಧಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನೀತಿ ಸೀಲಸ್ಸ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ
ಸೀಲಂ ಪೂರೇತ್ವಾ, ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಸಮಾಧಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ
ವಿಪಸ್ಸನಾಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಫಲಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರಸ್ಸ
ಏವಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಚತ್ತಾರೋ
ವಾ ಪಞ್ಚ ವಾ ನಿಕಾಯೇ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆವಜ್ಜನ್ತಾ ಸೀಲಾದೀನಂ ಆಗತಟ್ಠಾನೇಸು ಸೀಲಾದೀನಿ
ಪರಿಪೂರೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ಸೇಸವಾರೇಸುಪಿ
ಏಸೇವ ನಯೋ।

೩೪೦.
ಆಯಸ್ಮಾ ಹಿ ರೇವತೋ ಝಾನಜ್ಝಾಸಯೋ ಝಾನಾಭಿರತೋ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಏಕಿಕಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ
ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಝಾನಪದಟ್ಠಾನಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ
ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

೩೪೧. ಆಯಸ್ಮಾ
ಅನುರುದ್ಧೋ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕೋ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಆಲೋಕಂ
ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅನೇಕೇಸು ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೇಸು ಚವಮಾನೇ ಚ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಚ
ಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ವಟ್ಟಭಯೇನ ಚಿತ್ತಂ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ
ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

೩೪೨.
ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಧುತವಾದೋ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಧುತವಾದಾ
ಹುತ್ವಾ ಧುತಙ್ಗಾನುಭಾವೇನ ಪಚ್ಚಯತಣ್ಹಂ ಮಿಲಾಪೇತ್ವಾ ಅಪರೇಪಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇ ಕಿಲೇಸೇ
ಧುನಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ
ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

೩೪೩. ಆಯಸ್ಮಾ
ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಸಮಾಧಿಪಾರಮಿಯಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ, ಸುಖುಮಂ ಪನ ಚಿತ್ತನ್ತರಂ
ಖನ್ಧನ್ತರಂ ಧಾತ್ವನ್ತರಂ ಆಯತನನ್ತರಂ ಝಾನೋಕ್ಕನ್ತಿಕಂ ಆರಮ್ಮಣೋಕ್ಕನ್ತಿಕಂ
ಅಙ್ಗವವತ್ಥಾನಂ ಆರಮ್ಮಣವವತ್ಥಾನಂ ಅಙ್ಗಸಙ್ಕನ್ತಿ ಆರಮ್ಮಣಸಙ್ಕನ್ತಿ ಏಕತೋವಡ್ಢನಂ
ಉಭತೋವಡ್ಢನನ್ತಿ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸೇವ ಪಾಕಟಂ। ಅನಾಭಿಧಮ್ಮಿಕೋ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ
ಕಥೇನ್ತೋ – ‘‘ಅಯಂ ಸಕವಾದೋ ಅಯಂ ಪರವಾದೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸಕವಾದಂ ದೀಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ
ಪರವಾದಂ ದೀಪೇತಿ, ಪರವಾದಂ ದೀಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಕವಾದಂ ದೀಪೇತಿ, ಧಮ್ಮನ್ತರಂ ವಿಸಂವಾದೇತಿ।
ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕೋ ಸಕವಾದಂ ಸಕವಾದನಿಯಾಮೇನೇವ , ಪರವಾದಂ
ಪರವಾದನಿಯಾಮೇನೇವ ದೀಪೇತಿ, ಧಮ್ಮನ್ತರಂ ನ ವಿಸಂವಾದೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ –
‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಸುಖುಮೇಸು ಠಾನೇಸು ಞಾಣಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ
ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

೩೪೪.
ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮಿಯಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ, ಪಞ್ಞವಾಯೇವ ಚ ಚಿತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ
ವಸೇ ವತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ। ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇ
ವತ್ತೇತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಪ್ಫನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ವಾ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ
ಪಾಪುಣಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಥೇರಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಅಚಿತ್ತವಸಿಕಾ
ಹುತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನಸ್ಸ ವಿಸೇವಿತವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ
ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಈಸಕಮ್ಪಿ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅದೇನ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಸಚ್ಛಿಕರೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ।

೩೪೫. ಸಬ್ಬೇಸಂ ವೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಸುಭಾಸಿತಂ ಪರಿಯಾಯೇನಾತಿ
ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಯಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘಾರಾಮಸ್ಸ ನಾಮ ಬಹುಸ್ಸುತಭಿಕ್ಖೂಹಿಪಿ ಸೋಭನಕಾರಣಂ ಅತ್ಥಿ,
ಝಾನಾಭಿರತೇಹಿಪಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಕೇಹಿಪಿ, ಧುತವಾದೇಹಿಪಿ, ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕೇಹಿಪಿ,
ಅಚಿತ್ತವಸಿಕೇಹಿಪಿ ಸೋಭನಕಾರಣಂ ಅತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವೋ ಸುಭಾಸಿತಂ ಪರಿಯಾಯೇನ, ತೇನ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸುಭಾಸಿತಮೇವ, ನೋ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ। ಅಪಿಚ ಮಮಪಿ ಸುಣಾಥಾತಿ ಅಪಿಚ ಮಮಪಿ ವಚನಂ ಸುಣಾಥ। ನ ತಾವಾಹಂ ಇಮಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ
ನ ತಾವ ಅಹಂ ಇಮಂ ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಆಭುಜಿತಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ
ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ಕಿರ ಭಗವಾ ಪರಿಪಾಕಗತೇ ಞಾಣೇ ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ಪಹಾಯ
ಕತಾಭಿನಿಕ್ಖಮನೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಆರುಯ್ಹ ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ
ಅಪರಾಜಿತಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ದಳ್ಹಸಮಾದಾನೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾರಾನಂ
ಮತ್ಥಕಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ಉನ್ನಾದೇನ್ತೋ
ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ, ತಂ ಅತ್ತನೋ ಮಹಾಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ಏವಮಾಹ। ಅಪಿಚ
ಪಚ್ಛಿಮಂ ಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋಪಿ ಪಟಿಪತ್ತಿಸಾರಂ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ
ಏವಮಾಹ। ಪಸ್ಸತಿ ಹಿ ಭಗವಾ – ‘‘ಅನಾಗತೇ ಏವಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಇತಿ
ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ, ‘ಭಗವಾ ಮಹಾಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಇಧ, ಸಾರಿಪುತ್ತ,
ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ…ಪೇ॰… ಏವರೂಪೇನ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಂ
ಸೋಭೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹ, ಮಯಂ ಭಗವತೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತಾ ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ದಳ್ಹಸಮಾದಾನಾ ಹುತ್ವಾ ‘ಅರಹತ್ತಂ
ಅಪ್ಪತ್ವಾ ಇಮಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ನ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ತೇ ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನಾ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ, ಇಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಸಾರಂ ಪುಥುಜ್ಜನಕಲ್ಯಾಣಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಏವರೂಪೇನ ಖೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಂ ಸೋಭೇಯ್ಯಾತಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಏವರೂಪೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನೇವ ಗೋಸಿಙ್ಗಸಾಲವನಂ ಸೋಭೇಯ್ಯಾತಿ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಪೇಸೀತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಮಹಾಗೋಸಿಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೩. ಮಹಾಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೪೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ತಿಸ್ಸೋ ಕಥಾ ಏಕನಾಳಿಕಾ, ಚತುರಸ್ಸಾ, ನಿಸಿನ್ನವತ್ತಿಕಾತಿ। ತತ್ಥ ಪಾಳಿಂ ವತ್ವಾ ಏಕೇಕಪದಸ್ಸ ಅತ್ಥಕಥನಂ ಏಕನಾಳಿಕಾ ನಾಮ। ಅಪಣ್ಡಿತಂ ಗೋಪಾಲಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಅಪಣ್ಡಿತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಗೋಪಾಲಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾತಿ ಚತುಕ್ಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಥನಂ ಚತುರಸ್ಸಾ
ನಾಮ। ಅಪಣ್ಡಿತಂ ಗೋಪಾಲಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನಗಮನಂ, ಅಪಣ್ಡಿತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನಗಮನಂ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಗೋಪಾಲಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನಗಮನಂ, ಪಣ್ಡಿತಂ
ಭಿಕ್ಖುಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನಗಮನನ್ತಿ ಅಯಂ ನಿಸಿನ್ನವತ್ತಿಕಾ ನಾಮ। ಅಯಂ ಇಧ ಸಬ್ಬಾಚರಿಯಾನಂ ಆಚಿಣ್ಣಾ।

ಏಕಾದಸಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹೀತಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಅಗುಣಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ। ಗೋಗಣನ್ತಿ ಗೋಮಣ್ಡಲಂ। ಪರಿಹರಿತುನ್ತಿ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರಿತುಂ। ಫಾತಿಂ ಕಾತುನ್ತಿ ವಡ್ಢಿಂ ಆಪಾದೇತುಂ। ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ। ನ ರೂಪಞ್ಞೂ ಹೋತೀತಿ ಗಣನತೋ ವಾ ವಣ್ಣತೋ ವಾ ರೂಪಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಗಣನತೋ
ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಗುನ್ನಂ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸೋ
ಗಾವೀಸು ಹಟಾಸು ವಾ ಪಲಾತಾಸು ವಾ ಗೋಗಣಂ ಗಣೇತ್ವಾ, ಅಜ್ಜ ಏತ್ತಿಕಾ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ
ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಗಾಮನ್ತರಾನಿ ವಾ ಅಟವಿಂ ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ನ ಪರಿಯೇಸತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಗಾವೀಸು
ಅತ್ತನೋ ಗೋಗಣಂ ಪವಿಟ್ಠಾಸುಪಿ ಗೋಗಣಂ ಗಣೇತ್ವಾ, ‘‘ಇಮಾ ಏತ್ತಿಕಾ ಗಾವೋ ನ
ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಯಟ್ಠಿಯಾ ಪೋಥೇತ್ವಾ ನ ನೀಹರತಿ, ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಾ ಗಾವಿಯೋ ನಟ್ಠಾವ ಹೋನ್ತಿ।
ಪರಗಾವಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಂ ಗೋಸಾಮಿಕಾ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಅಯಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಧೇನುಂ ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗಾವಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ। ತಸ್ಸ ಗೋಗಣೋಪಿ
ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ। ವಣ್ಣತೋ
ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ – ‘‘ಏತ್ತಿಕಾ ಗಾವೋ ಸೇತಾ, ಏತ್ತಿಕಾ ರತ್ತಾ, ಏತ್ತಿಕಾ ಕಾಳಾ,
ಏತ್ತಿಕಾ ಕಬರಾ ಏತ್ತಿಕಾ ನೀಲಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ಗಾವೀಸು ಹಟಾಸು ವಾ…ಪೇ॰…
ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಲಕ್ಖಣಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ಗಾವೀನಂ ಸರೀರೇ ಕತಂ ಧನುಸತ್ತಿಸೂಲಾದಿಭೇದಂ ಲಕ್ಖಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ , ಸೋ ಗಾವೀಸು ಹಟಾಸು ವಾ ಪಲಾತಾಸು ವಾ ಅಜ್ಜ ಅಸುಕಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಅಸುಕಲಕ್ಖಣಾ ಚ ಗಾವೋ ನ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಆಸಾಟಿಕಂ ಹಾರೇತಾತಿ ಗುನ್ನಂ
ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಾದೀಹಿ ಪಹಟಟ್ಠಾನೇಸು ವಣೋ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ನೀಲಮಕ್ಖಿಕಾ ಅಣ್ಡಕಾನಿ ಪಾತೇನ್ತಿ,
ತೇಸಂ ಆಸಾಟಿಕಾತಿ ನಾಮ। ತಾನಿ ದಣ್ಡೇನ ಅಪನೇತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ಬಾಲೋ
ಗೋಪಾಲಕೋ ತಥಾ ನ ಕರೋತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ನ ಆಸಾಟಿಕಂ ಹಾರೇತಾ ಹೋತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ
ಗುನ್ನಂ ವಣಾ ವಡ್ಢನ್ತಿ, ಗಮ್ಭೀರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಾಣಕಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಗಾವೋ
ಗೇಲಞ್ಞಾಭಿಭೂತಾ ನೇವ ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ ಖಾದಿತುಂ, ನ ಪಾನೀಯಂ ಪಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ।
ತತ್ಥ ಗುನ್ನಂ ಖೀರಂ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಗೋಣಾನಂ ಜವೋ ಹಾಯತಿ, ಉಭಯೇಸಂ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ।
ಏವಮಸ್ಸ ಗೋಗಣೋಪಿ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪಞ್ಚಗೋರಸತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ವಣಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಾ ಹೋತೀತಿ
ಗುನ್ನಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಞ್ಜಾತೋ ವಣೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದತ್ವಾ ವಾಕೇನ ವಾ ಚೀರಕೇನ ವಾ
ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ। ಬಾಲೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ತಥಾ ನ ಕರೋತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಗುನ್ನಂ
ವಣೇಹಿ ಯೂಸಾ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನಿಘಂಸೇನ್ತಿ, ತೇನ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ವಣಾ
ಜಾಯನ್ತಿ। ಏವಂ ಗಾವೋ ಗೇಲಞ್ಞಾಭಿಭೂತಾ ನೇವ ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ ಖಾದಿತುಂ…ಪೇ॰…
ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಧೂಮಂ ಕತ್ತಾ ಹೋತೀತಿ
ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಡಂಸಮಕಸಾದೀನಂ ಉಸ್ಸನ್ನಕಾಲೇ ಗೋಗಣೇ ವಜಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಧೂಮೋ
ಕಾತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ಅಪಣ್ಡಿತೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ತಂ ನ ಕರೋತಿ। ಗೋಗಣೋ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಡಂಸಾದೀಹಿ
ಉಪದ್ದುತೋ ನಿದ್ದಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅರಞ್ಞೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು
ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯತಿ, ನೇವ ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ ಖಾದಿತುಂ…ಪೇ॰…
ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ತಿತ್ಥಂ ಜಾನಾತೀತಿ ತಿತ್ಥಂ
ಸಮನ್ತಿ ವಾ ವಿಸಮನ್ತಿ ವಾ ಸಗಾಹನ್ತಿ ವಾ ನಿಗ್ಗಾಹನ್ತಿ ವಾ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ಅತಿತ್ಥೇನ
ಗಾವಿಯೋ ಓತಾರೇತಿ। ತಾಸಂ ವಿಸಮತಿತ್ಥೇ ಪಾಸಾಣಾದೀನಿ ಅಕ್ಕಮನ್ತೀನಂ ಪಾದಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ,
ಸಗಾಹಂ ಗಮ್ಭೀರಂ ತಿತ್ಥಂ ಓತಿಣ್ಣಾ ಕುಮ್ಭೀಲಾದಯೋ ಗಾಹಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ। ಅಜ್ಜ ಏತ್ತಿಕಾ
ಗಾವೋ ನಟ್ಠಾ, ಅಜ್ಜ ಏತ್ತಿಕಾತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಗೋಗಣೋಪಿ ಪರಿಹಾಯತಿ,
ಪಞ್ಚಗೋರಸತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಪೀತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಪೀತಮ್ಪಿ ಅಪೀತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಗೋಪಾಲಕೇನ ಹಿ ‘‘ಇಮಾಯ ಗಾವಿಯಾ ಪೀತಂ, ಇಮಾಯ ನ ಪೀತಂ, ಇಮಾಯ ಪಾನೀಯತಿತ್ಥೇ ಓಕಾಸೋ ಲದ್ಧೋ, ಇಮಾಯ ನ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪೀತಾಪೀತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಪನ ದಿವಸಭಾಗಂ ಅರಞ್ಞೇ ಗೋಗಣಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಾಯೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ನದಿಂ ವಾ
ತಳಾಕಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ। ತತ್ಥ ಮಹಾಉಸಭಾ ಚ ಅನುಉಸಭಾ ಚ ಬಲವಗಾವಿಯೋ ಚ ದುಬ್ಬಲಾನಿ
ಚೇವ ಮಹಲ್ಲಕಾನಿ ಚ ಗೋರೂಪಾನಿ ಸಿಙ್ಗೇಹಿ ವಾ ಫಾಸುಕಾಹಿ ವಾ ಪಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಓಕಾಸಂ
ಕತ್ವಾ ಊರುಪ್ಪಮಾಣಂ ಉದಕಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯಥಾಕಾಮಂ ಪಿವನ್ತಿ। ಅವಸೇಸಾ ಓಕಾಸಂ ಅಲಭಮಾನಾ
ತೀರೇ ಠತ್ವಾ ಕಲಲಮಿಸ್ಸಕಂ ಉದಕಂ ಪಿವನ್ತಿ, ಅಪೀತಾ ಏವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥ ನೇ ಗೋಪಾಲಕೋ
ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಪುನ ಅರಞ್ಞಂ ಪವೇಸೇತಿ, ತತ್ಥ ಅಪೀತಗಾವಿಯೋ ಪಿಪಾಸಾಯ ಸುಕ್ಖಮಾನಾ
ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ ಖಾದಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಗುನ್ನಂ ಖೀರಂ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಗೋಣಾನಂ
ಜವೋ ಹಾಯತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ವೀಥಿಂ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಅಯಂ
ಮಗ್ಗೋ ಸಮೋ ಖೇಮೋ, ಅಯಂ ವಿಸಮೋ ಸಾಸಙ್ಕೋ ಸಪ್ಪಟಿಭಯೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಸಮಂ ಖೇಮಂ
ಮಗ್ಗಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಗೋಗಣಂ ಇತರಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಾದೇತಿ, ತತ್ಥ ಗಾವೋ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಾದೀನಂ
ಗನ್ಧೇನ ಚೋರಪರಿಸ್ಸಯೇನ ವಾ ಅಭಿಭೂತಾ ಭನ್ತಮಿಗಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಾ ಗೀವಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ನೇವ ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ ಖಾದನ್ತಿ, ನ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಗುನ್ನಂ
ಖೀರಂ ಛಿಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಗೋಚರಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ಗೋಪಾಲಕೇನ
ಹಿ ಗೋಚರಕುಸಲೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಪಞ್ಚಾಹಿಕವಾರೋ ವಾ ಸತ್ತಾಹಿಕವಾರೋ ವಾ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ,
ಏಕದಿಸಾಯ ಗೋಗಣಂ ಚಾರೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ತತ್ಥ ನ ಚಾರೇತಬ್ಬೋ। ಮಹತಾ ಹಿ ಗೋಗಣೇನ
ಚಿಣ್ಣಟ್ಠಾನಂ ಭೇರಿತಲಂ ವಿಯ ಸುದ್ಧಂ ಹೋತಿ ನಿತ್ತಿಣಂ, ಉದಕಮ್ಪಿ ಆಲುಳೀಯತಿ। ತಸ್ಮಾ
ಪಞ್ಚಮೇ ವಾ ಸತ್ತಮೇ ವಾ ದಿವಸೇ ಪುನ ತತ್ಥ ಚಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಏತ್ತಕೇನ ಹಿ ತಿಣಮ್ಪಿ
ಪಟಿವಿರುಹತಿ, ಉದಕಮ್ಪಿ ಪಸೀದತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಇಮಂ ಪಞ್ಚಾಹಿಕವಾರಂ ವಾ ಸತ್ತಾಹಿಕವಾರಂ ವಾ ನ
ಜಾನಾತಿ, ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ರಕ್ಖಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ರಕ್ಖತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಗೋಗಣೋ ಹರಿತತಿಣಂ ನ
ಲಭತಿ, ಸುಕ್ಖತಿಣಂ ಖಾದನ್ತೋ ಕಲಲಮಿಸ್ಸಕಂ ಉದಕಂ ಪಿವತಿ, ತತ್ಥ ಗುನ್ನಂ ಖೀರಂ
ಛಿಜ್ಜತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ಅನವಸೇಸದೋಹೀ ಚ ಹೋತೀತಿ ಪಣ್ಡಿತಗೋಪಾಲಕೇನ ಯಾವ ವಚ್ಛಕಸ್ಸ ಮಂಸಲೋಹಿತಂ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತಾವ ಏಕಂ ದ್ವೇ ಥನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾವಸೇಸದೋಹಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ವಚ್ಛಕಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನವಸೇಸೇತ್ವಾ ದುಹತಿ, ಖೀರಪಕೋ ವಚ್ಛೋ ಖೀರಪಿಪಾಸಾಯ ಸುಕ್ಖತಿ, ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಕಮ್ಪಮಾನೋ
ಮಾತು ಪುರತೋ ಪತಿತ್ವಾ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ। ಮಾತಾ ಪುತ್ತಕಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಕೋ
ಅತ್ತನೋ ಮಾತುಖೀರಂ ಪಾತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭತೀ’’ತಿ ಪುತ್ತಸೋಕೇನ ನ ಯಾವದತ್ಥಂ ತಿಣಾನಿ
ಖಾದಿತುಂ, ನ ಪಾನೀಯಂ ಪಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಥನೇಸು ಖೀರಂ ಛಿಜ್ಜತಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಗೋಗಣೋಪಿ
ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪಞ್ಚಗೋರಸತೋಪಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ಗುನ್ನಂ ಪಿತುಟ್ಠಾನಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಗೋಪಿತರೋ। ಗಾವೋ ಪರಿಣಯನ್ತಿ ಯಥಾರುಚಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಗೋಪರಿಣಾಯಕಾ। ನ ಅತಿರೇಕಪೂಜಾಯಾತಿ
ಪಣ್ಡಿತೋ ಹಿ ಗೋಪಾಲಕೋ ಏವರೂಪೇ ಉಸಭೇ ಅತಿರೇಕಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇತಿ, ಪಣೀತಂ ಗೋಭತ್ತಂ ದೇತಿ,
ಗನ್ಧಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಕೇಹಿ ಮಣ್ಡೇತಿ, ಮಾಲಂ ಪಿಲನ್ಧೇತಿ, ಸಿಙ್ಗೇ ಸುವಣ್ಣರಜತಕೋಸಕೇ ಚ
ಧಾರೇತಿ, ರತ್ತಿಂ ದೀಪಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ಚೇಲವಿತಾನಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಸಯಾಪೇತಿ। ಅಯಂ ಪನ ತತೋ
ಏಕಸಕ್ಕಾರಮ್ಪಿ ನ ಕರೋತಿ, ಉಸಭಾ ಅತಿರೇಕಪೂಜಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಗೋಗಣಂ ನ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ಪರಿಸ್ಸಯಂ
ನ ವಾರೇನ್ತಿ। ಏವಮಸ್ಸ ಗೋಗಣೋ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪಞ್ಚಗೋರಸತೋ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

೩೪೭. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ। ನ ರೂಪಞ್ಞೂ ಹೋತೀತಿ, ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾಭೂತಾನಿ ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯರೂಪ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತರೂಪಂ ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ ನ ಜಾನಾತಿ ಗಣನತೋ ವಾ ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ ವಾ। ಗಣನತೋ
ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ, ‘‘ಚಕ್ಖಾಯತನಂ, ಸೋತ-ಘಾನ-ಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯಾಯತನಂ,
ರೂಪ-ಸದ್ದ-ಗನ್ಧ-ರಸ-ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನಂ, ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಂ,
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ಆಕಾಸಧಾತು, ಆಪೋಧಾತು, ರೂಪಸ್ಸ
ಲಹುತಾ, ಮುದುತಾ, ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ, ಉಪಚಯೋ, ಸನ್ತತಿ, ಜರತಾ, ರೂಪಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚತಾ, ಕಬಳೀಕಾರೋ
ಆಹಾರೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ರೂಪಕೋಟ್ಠಾಸಾತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ
ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಗಣನತೋ ಗುನ್ನಂ ರೂಪಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು। ಸೋ ಗಣನತೋ ರೂಪಂ
ಅಜಾನನ್ತೋ ರೂಪಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅರೂಪಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ರೂಪಾರೂಪಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಪಚ್ಚಯಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತುಂ ನ
ಸಕ್ಕೋತಿ। ಸೋ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಗೋಪಾಲಕಸ್ಸ ಗೋಗಣೋ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಏವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ
ಸೀಲಸಮಾಧಿವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನೇಹಿ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಯಥಾ ಚ
ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಗೋರಸೇಹಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ,
ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿ, ಪಞ್ಞಾ, ವಿಮುತ್ತಿ, ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನಾತಿ ಪಞ್ಚಹಿ
ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ
ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ, ‘‘ಏತ್ತಕಂ ರೂಪಂ ಏಕಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ ದ್ವಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ
ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ ನ ಕುತೋಚಿಸಮುಟ್ಠಾತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ।
ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ವಣ್ಣತೋ ಗುನ್ನಂ ರೂಪಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಥೂಪಮೋ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು। ಸೋ
ಸಮುಟ್ಠಾನತೋ ರೂಪಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ರೂಪಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅರೂಪಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ…ಪೇ॰…
ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಲಕ್ಖಣಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ
ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣೋ ಬಾಲೋ, ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣೋ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ
ಪಣ್ಡಿತಬಾಲಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಬಾಲೇ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೇ ನ
ಸೇವತಿ, ಬಾಲೇ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೇ ಅಸೇವನ್ತೋ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ
ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಂ ಗರುಕಲಹುಕಂ ಸತೇಕಿಚ್ಛಅತೇಕಿಚ್ಛಂ ಕಾರಣಾಕಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ; ತಂ
ಅಜಾನನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಸೋ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಗೋಪಾಲಕಸ್ಸ
ಗೋಗಣೋ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಏವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಗೋಪಾಲಕೋ
ವಿಯ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ ಗೋರಸೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಆಸಾಟಿಕಂ ಹಾರೇತಾ ಹೋತೀತಿ
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಾಮವಿತಕ್ಕನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿಕೇ ನ ವಿನೋದೇತಿ, ಸೋ ಇಮಂ
ಅಕುಸಲವಿತಕ್ಕಂ ಆಸಾಟಿಕಂ ಅಹಾರೇತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕವಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸೋ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಗೋಪಾಲಕಸ್ಸ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ವಣಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಾ ಹೋತೀತಿ
ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ ಹೋತೀತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಬ್ಬಾರಮ್ಮಣೇಸು
ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಯಥಾ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ವಣಂ ನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ಏವಂ ಸಂವರಂ ನ
ಸಮ್ಪಾದೇತಿ। ಸೋ ವಿವಟದ್ವಾರೋ ವಿಚರನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ
ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಧೂಮಂ ಕತ್ತಾ ಹೋತೀತಿ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಧೂಮಂ ವಿಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಧೂಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸರಭಞ್ಞಂ ವಾ ಉಪನಿಸಿನ್ನಕಥಂ ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವಾ ನ ಕರೋತಿ । ತತೋ ನಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಗುಣವಾತಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗುಣಾಗುಣಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ । ಸೋ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಕಿಲಮಮಾನೋ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕಾತುಂ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪೂರೇತುಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ತಿತ್ಥಂ ಜಾನಾತೀತಿ ತಿತ್ಥಭೂತೇ
ಬಹುಸ್ಸುತಭಿಕ್ಖೂ ನ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೋ, ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕಥಂ
ರೋಪೇತಬ್ಬಂ, ಇಮಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಕೋ ಅತ್ಥೋ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪಾಳಿ ಕಿಂ ವದೇತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ
ಠಾನೇ ಅತ್ಥೋ ಕಿಂ ದೀಪೇತೀ’’ತಿ ಏವಂ ನ ಪರಿಪುಚ್ಛತಿ ನ ಪರಿಪಞ್ಹತಿ, ನ ಜಾನಾಪೇತೀತಿ
ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸ ತೇ ಏವಂ ಅಪರಿಪುಚ್ಛತೋ ಅವಿವಟಞ್ಚೇವ ನ ವಿವರನ್ತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ನ
ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಅನುತ್ತಾನೀಕತಞ್ಚ ನ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತಿ, ಅಪಾಕಟಂ ನ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಅನೇಕವಿಹಿತೇಸು ಚ ಕಙ್ಖಾಠಾನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ
ಅನೇಕವಿಧಾಸು ಕಙ್ಖಾಸು ಏಕಂ ಕಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ ಪಟಿವಿನೋದೇನ್ತಿ। ಕಙ್ಖಾ ಏವ ಹಿ
ಕಙ್ಖಾಠಾನಿಯಾ ಧಮ್ಮಾ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಏಕಂ ಕಙ್ಖಮ್ಪಿ ನ ನೀಹರನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೋ ಏವಂ
ಬಹುಸ್ಸುತತಿತ್ಥಂ ಅನುಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಕಙ್ಖೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ
ಸಕ್ಕೋತಿ। ಯಥಾ ಚ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ತಿತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಏವಂ ಅಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮತಿತ್ಥಂ ನ
ಜಾನಾತಿ, ಅಜಾನನ್ತೋ ಅವಿಸಯೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಅಭಿಧಮ್ಮಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ
ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ವಿನಯಧರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರೂಪಾರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪುಚ್ಛತಿ।
ತೇ ಅವಿಸಯೇ ಪುಟ್ಠಾ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಸೋ ಅತ್ತನಾ ಸಕಙ್ಖೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಪೀತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಯಥಾ ಸೋ
ಗೋಪಾಲಕೋ ಪೀತಾಪೀತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಏವಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಂ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ನ ಜಾನಾತಿ ನ ಲಭತಿ,
ಸವನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯವತ್ಥುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಆನಿಸಂಸಂ ನ ವಿನ್ದತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ನ ಸುಣಾತಿ, ನಿಸಿನ್ನೋ ನಿದ್ದಾಯತಿ, ಕಥಂ ಕಥೇತಿ, ಅಞ್ಞವಿಹಿತಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ
ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಸುಣನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰…
ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ವೀಥಿಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಂ ವಿಯ, – ‘‘ಅಯಂ ಲೋಕಿಯೋ ಅಯಂ ಲೋಕುತ್ತರೋ’’ತಿ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ
ಯಥಾಭೂತಂ ನ ಪಜಾನಾತಿ। ಅಜಾನನ್ತೋ ಲೋಕಿಯಮಗ್ಗೇ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಂ
ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ನ ಗೋಚರಕುಸಲೋ ಹೋತೀತಿ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಪಞ್ಚಾಹಿಕವಾರೇ ಸತ್ತಾಹಿಕವಾರೇ ವಿಯ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ , ‘‘ಇಮೇ ಲೋಕಿಯಾ ಇಮೇ ಲೋಕುತ್ತರಾ’’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ನ ಪಜಾನಾತಿ। ಅಜಾನನ್ತೋ ಸುಖುಮಟ್ಠಾನೇಸು ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಲೋಕಿಯಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ಅನವಸೇಸದೋಹೀ ಚ ಹೋತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಮತ್ತಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅನವಸೇಸಂ ದುಹತಿ। ನಿದ್ದೇಸವಾರೇ ಪನಸ್ಸ ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಪವಾರೇನ್ತೀತಿ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ದ್ವೇ ಅಭಿಹಾರಾ ವಾಚಾಭಿಹಾರೋ ಚ ಪಚ್ಚಯಾಭಿಹಾರೋ ಚ। ವಾಚಾಭಿಹಾರೋ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ವದೇಯ್ಯಾಥ, ಭನ್ತೇ, ಯೇನತ್ಥೋ’’ತಿ ಪವಾರೇನ್ತಿ। ಪಚ್ಚಯಾಭಿಹಾರೋ ನಾಮ ವತ್ಥಾದೀನಿ ವಾ ತೇಲಫಾಣಿತಾದೀನಿ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ, ಯಾವತಕೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತತ್ರ ಭಿಕ್ಖು ಮತ್ತಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ
ಭಿಕ್ಖು ತೇಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಪಮಾಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ, – ‘‘ದಾಯಕಸ್ಸ ವಸೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ,
ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಅತ್ತನೋ ಥಾಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ರಥವಿನೀತೇ ವುತ್ತನಯೇನ
ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಯಂ ಆಹರನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮನುಸ್ಸಾ
ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ನ ಪುನ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ। ಸೋ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಕಿಲಮನ್ತೋ
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಡ್ಢೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ।

ತೇ ನ ಅತಿರೇಕಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇತಾ ಹೋತೀತಿ
ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಮಹಾಉಸಭೇ ವಿಯ ತೇ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಾಯ ಆವಿ ಚೇವ ರಹೋ ಚ ಮೇತ್ತಾಯ
ಕಾಯಕಮ್ಮಾದಿಕಾಯ ಅತಿರೇಕಪೂಜಾಯ ನ ಪೂಜೇತಿ। ತತೋ ಥೇರಾ, – ‘‘ಇಮೇ ಅಮ್ಹೇಸು
ಗರುಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ನ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ನವಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದ್ವೀಹಿ ಸಙ್ಗಹೇಹಿ ನ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ನ
ಆಮಿಸಸಙ್ಗಹೇನ ಚೀವರೇನ ವಾ ಪತ್ತೇನ ವಾ ಪತ್ತಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನೇನ ವಾ।
ಕಿಲಮನ್ತೇ ಮಿಲಾಯನ್ತೇಪಿ ನಪ್ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಿ। ಪಾಳಿಂ ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಂ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಾಬನ್ಧಂ ವಾ
ಗುಯ್ಹಗನ್ಥಂ ವಾ ನ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತಿ। ನವಕಾ ಥೇರಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಇಮೇ ದ್ವೇ
ಸಙ್ಗಹೇ ಅಲಭಮಾನಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಗೋಪಾಲಕಸ್ಸ
ಗೋಗಣೋ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಏವಂ ಸೀಲಾದೀನಿ ನ ವಡ್ಢನ್ತಿ। ಯಥಾ ಚ ಸೋ ಗೋಪಾಲಕೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಗೋರಸೇಹಿ
ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ಪರಿಬಾಹಿರಾ ಹೋನ್ತಿ। ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ
ಕಣ್ಹಪಕ್ಖೇ ವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸವಸೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಮಹಾಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೪. ಚೂಳಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೫೦. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಉಕ್ಕಚೇಲಾಯನ್ತಿ
ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಮಾಪಿಯಮಾನೇ ರತ್ತಿಂ ಗಙ್ಗಾಸೋತತೋ ಮಚ್ಛೋ ಥಲಂ ಪತ್ತೋ।
ಮನುಸ್ಸಾ ಚೇಲಾನಿ ತೇಲಪಾತಿಯಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಉಕ್ಕಾ ಕತ್ವಾ ಮಚ್ಛಂ ಗಣ್ಹಿಂಸು। ನಗರೇ
ನಿಟ್ಠಿತೇ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರೋನ್ತೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನಗರಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಗಹಿತದಿವಸೇ ಚೇಲುಕ್ಕಾಹಿ
ಮಚ್ಛೋ ಗಹಿತೋತಿ ಉಕ್ಕಚೇಲಾ-ತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ
ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಾ ಗಙ್ಗಾ ಪಾಕಟಾ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಾದಿಸೇ
ವಾಲಿಕುಸ್ಸದೇ ಗಙ್ಗಾತಿತ್ಥೇ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ
ಮಹಾಗಙ್ಗಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಸನ್ದಮಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ, – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಗಙ್ಗಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ಕೋಚಿ ಪುಬ್ಬೇ ವಡ್ಢಿಪರಿಹಾನಿಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ, ಪುಬ್ಬೇ ಏಕಂ ಬಾಲಗೋಪಾಲಕಂ
ನಿಸ್ಸಾಯ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಾ ಗೋಗಣಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಙ್ಗಾಯ ಆವಟ್ಟೇ ಪತಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದಮೇವ
ಪವಿಟ್ಠಾ, ಅಪರಂ ಪನ ಪಣ್ಡಿತಗೋಪಾಲಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಗೋಗಣಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿ ಜಾತಾ
ವಡ್ಢಿ ಜಾತಾ ಆರೋಗ್ಯಂ ಜಾತನ್ತಿ ಅದ್ದಸ। ದಿಸ್ವಾ ಇಮಂ ಕಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ।

ಮಾಗಧಕೋತಿ ಮಗಧರಟ್ಠವಾಸೀ। ದುಪ್ಪಞ್ಞಜಾತಿಕೋತಿ ನಿಪ್ಪಞ್ಞಸಭಾವೋ ದನ್ಧೋ ಮಹಾಜಳೋ। ಅಸಮವೇಕ್ಖಿತ್ವಾತಿ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅನುಪಧಾರೇತ್ವಾ। ಪತಾರೇಸೀತಿ ತಾರೇತುಂ ಆರಭಿ। ಉತ್ತರಂ ತೀರಂ ಸುವಿದೇಹಾನನ್ತಿ
ಗಙ್ಗಾಯ ಓರಿಮೇ ತೀರೇ ಮಗಧರಟ್ಠಂ, ಪಾರಿಮೇ ತೀರೇ ವಿದೇಹರಟ್ಠಂ, ಗಾವೋ ಮಗಧರಟ್ಠತೋ
ವಿದೇಹರಟ್ಠಂ ನೇತ್ವಾ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉತ್ತರಂ ತೀರಂ ಪತಾರೇಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಉತ್ತರಂ ತೀರಂ ಸುವಿದೇಹಾನ’’ನ್ತಿ। ಆಮಣ್ಡಲಿಕಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ ಮಣ್ಡಲಿಕಂ ಕತ್ವಾ। ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸೂತಿ ಅವಡ್ಢಿಂ ವಿನಾಸಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು, ಮಹಾಸಮುದ್ದಮೇವ ಪವಿಸಿಂಸು। ತೇನ ಹಿ ಗೋಪಾಲಕೇನ ಗಾವೋ ಓತಾರೇನ್ತೇನ ಗಙ್ಗಾಯ ಓರಿಮತೀರೇ ಸಮತಿತ್ಥಞ್ಚ
ವಿಸಮತಿತ್ಥಞ್ಚ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ ಅಸ್ಸ, ಮಜ್ಝೇ ಗಙ್ಗಾಯ ಗುನ್ನಂ ವಿಸ್ಸಮಟ್ಠಾನತ್ಥಂ ದ್ವೇ
ತೀಣಿ ವಾಲಿಕತ್ಥಲಾನಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಾನಿ ಅಸ್ಸು। ತಥಾ ಪಾರಿಮತೀರೇ ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ
ತಿತ್ಥಾನಿ, ಇಮಸ್ಮಾ ತಿತ್ಥಾ ಭಟ್ಠಾ ಇಮಂ ತಿತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಮಸ್ಮಾ ಭಟ್ಠಾ
ಇಮನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಬಾಲಗೋಪಾಲಕೋ ಓರಿಮತೀರೇ ಗುನ್ನಂ ಓತರಣತಿತ್ಥಂ ಸಮಂ ವಾ ವಿಸಮಂ ವಾ
ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾವ ಮಜ್ಝೇ ಗಙ್ಗಾಯ ಗುನ್ನಂ ವಿಸ್ಸಮಟ್ಠಾನತ್ಥಂ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ವಾಲಿಕತ್ಥಲಾನಿಪಿ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾವ ಪರತೀರೇ ಚತ್ತಾರಿ
ಪಞ್ಚ ಉತ್ತರಣತಿತ್ಥಾನಿ ಅಸಮವೇಕ್ಖಿತ್ವಾವ ಅತಿತ್ಥೇನೇವ ಗಾವೋ ಓತಾರೇಸಿ। ಅಥಸ್ಸ
ಮಹಾಉಸಭೋ ಜವನಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ಚೇವ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ಚ ತಿರಿಯಂ ಗಙ್ಗಾಯ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ
ಪಾರಿಮಂ ತೀರಂ ಪತ್ವಾ ಛಿನ್ನತಟಞ್ಚೇವ ಕಣ್ಟಕಗುಮ್ಬಗಹನಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ,
‘‘ದುಬ್ಬಿನಿವಿಟ್ಠಮೇತ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಧುರಗ್ಗ-ಪತಿಟ್ಠಾನೋಕಾಸಮ್ಪಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ
ಪಟಿನಿವತ್ತಿ। ಗಾವೋ ಮಹಾಉಸಭೋ ನಿವತ್ತೋ ಮಯಮ್ಪಿ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಿವತ್ತಾ। ಮಹತೋ
ಗೋಗಣಸ್ಸ ನಿವತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಗಙ್ಗಾಯ ಆವಟ್ಟಂ ಉಟ್ಠಪೇಸಿ। ಗೋಗಣೋ
ಆವಟ್ಟಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದಮೇವ ಪತ್ತೋ। ಏಕೋಪಿ ಗೋಣೋ ಅರೋಗೋ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ। ತೇನಾಹ –
‘‘ತತ್ಥೇವ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಆಪಜ್ಜಿಂಸೂ’’ತಿ।

ಅಕುಸಲಾ ಇಮಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸಾತಿ ಇಧ ಲೋಕೇ ಖನ್ಧಧಾತಾಯತನೇಸು ಅಕುಸಲಾ ಅಛೇಕಾ, ಪರಲೋಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಮಾರಧೇಯ್ಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮಾ। ಅಮಾರಧೇಯ್ಯಂ ನವ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾ। ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಮ್ಪಿ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮಾವ। ಅಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಂ ನವ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾ। ತತ್ಥ ಅಕುಸಲಾ ಅಛೇಕಾ। ವಚನತ್ಥತೋ ಪನ ಮಾರಸ್ಸ ಧೇಯ್ಯಂ ಮಾರಧೇಯ್ಯಂ। ಧೇಯ್ಯನ್ತಿ ಠಾನಂ ವತ್ಥು ನಿವಾಸೋ ಗೋಚರೋ। ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ತೇಸನ್ತಿ ತೇಸಂ ಏವರೂಪಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ, ಇಮಿನಾ ಛ ಸತ್ಥಾರೋ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

೩೫೧. ಏವಂ ಕಣ್ಹಪಕ್ಖಂ ನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಭೂತಪುಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಬಲವಗಾವೋತಿ ದನ್ತಗೋಣೇ ಚೇವ ಧೇನುಯೋ ಚ। ದಮ್ಮಗಾವೋತಿ ದಮೇತಬ್ಬಗೋಣೇ ಚೇವ ಅವಿಜಾತಗಾವೋ ಚ। ವಚ್ಛತರೇತಿ ವಚ್ಛಭಾವಂ ತರಿತ್ವಾ ಠಿತೇ ಬಲವವಚ್ಛೇ। ವಚ್ಛಕೇತಿ ಧೇನುಪಕೇ ತರುಣವಚ್ಛಕೇ । ಕಿಸಾಬಲಕೇತಿ ಅಪ್ಪಮಂಸಲೋಹಿತೇ ಮನ್ದಥಾಮೇ। ತಾವದೇವ ಜಾತಕೋತಿ ತಂದಿವಸೇ ಜಾತಕೋ। ಮಾತುಗೋರವಕೇನ ವುಯ್ಹಮಾನೋತಿ
ಮಾತಾ ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಹುಂಹುನ್ತಿ ಗೋರವಂ ಕತ್ವಾ ಸಞ್ಞಂ ದದಮಾನಾ ಉರೇನ ಉದಕಂ ಛಿನ್ದಮಾನಾ
ಗಚ್ಛತಿ, ವಚ್ಛಕೋ ತಾಯ ಗೋರವಸಞ್ಞಾಯ ಧೇನುಯಾ ವಾ ಉರೇನ ಛಿನ್ನೋದಕೇನ ಗಚ್ಛಮಾನೋ
‘‘ಮಾತುಗೋರವಕೇನ ವುಯ್ಹಮಾನೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

೩೫೨. ಮಾರಸ್ಸ ಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಮಾರಸ್ಸ ತಣ್ಹಾಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ। ಪಾರಂ ಗತಾತಿ ಮಹಾಉಸಭಾ ನದೀಪಾರಂ ವಿಯ ಸಂಸಾರಪಾರಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗತಾ। ಪಾರಂ ಅಗಮಂಸೂತಿ
ಮಹಾಉಸಭಾನಂ ಪಾರಙ್ಗತಕ್ಖಣೇ ಗಙ್ಗಾಯ ಸೋತಸ್ಸ ತಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಠಿತಾ
ಮಹಾಉಸಭೇ ಪಾರಂ ಪತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ ಗತಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾರಂ ಅಗಮಂಸು। ಪಾರಂ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಚತುಮಗ್ಗವಜ್ಝಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ತಯೋ
ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಇದಾನಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನ ಅವಸೇಸಂ ತಣ್ಹಾಸೋತಂ ಛೇತ್ವಾ
ಬಲವಗಾವೋ ವಿಯ ನದೀಪಾರಂ ಸಂಸಾರಪಾರಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ। ಇಮಿನಾ ನಯೇನ
ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಧಮ್ಮಾನುಸಾರಿನೋ, ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿನೋತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಪಠಮಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ।

ಜಾನತಾತಿ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮೇ ಜಾನನ್ತೇನ ಬುದ್ಧೇನ। ಸುಪ್ಪಕಾಸಿತೋತಿ ಸುಕಥಿತೋ। ವಿವಟನ್ತಿ ವಿವರಿತಂ। ಅಮತದ್ವಾರನ್ತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ। ನಿಬ್ಬಾನಪತ್ತಿಯಾತಿ ತದತ್ಥಾಯ ವಿವಟಂ। ವಿನಳೀಕತನ್ತಿ ವಿಗತಮಾನನಳಂ ಕತಂ। ಖೇಮಂ ಪತ್ಥೇಥಾತಿ
ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಛನ್ದೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ಥೇಥ, ಕತ್ತುಕಾಮಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಕಾಮಾ ಹೋಥಾತಿ
ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಪತ್ತ’ತ್ಥಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಏವರೂಪಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಪತ್ತಾಯೇವ
ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವ। ಭಗವಾ ಪನ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ದೇಸನಂ
ನಿಟ್ಠಪೇಸೀತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಚೂಳಗೋಪಾಲಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೫. ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೫೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯನ್ತಿ ಮಹಾವನಂ ನಾಮ ಸಯಂಜಾತಂ ಅರೋಪಿಮಂ ಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಮಹನ್ತಂ ವನಂ। ಕಪಿಲವತ್ಥುಸಾಮನ್ತಾ ಪನ ಮಹಾವನಂ ಹಿಮವನ್ತೇನ ಸಹ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಅಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಿತಂ। ಇದಂ ತಾದಿಸಂ ನ ಹೋತಿ। ಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಮಹನ್ತಂ ವನನ್ತಿ ಮಹಾವನಂ। ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾ ಪನ ಮಹಾವನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕತೇ ಆರಾಮೇ ಕೂಟಾಗಾರಂ ಅನ್ತೋಕತ್ವಾ ಹಂಸವಟ್ಟಕಚ್ಛನ್ನೇನ ಕತಾ ಸಬ್ಬಾಕಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋತಿ
ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರ ಏಕೋ ನಿಗಣ್ಠೋ ಚ ನಿಗಣ್ಠೀ ಚ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ವಾದಸತಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ವಾದಂ
ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮಾತಿ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ವಿಚರನ್ತಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಸಮಾಗತಾ। ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಾನೋ ದಿಸ್ವಾ, –
‘‘ತ್ವಂ ಕೋ, ತ್ವಂ ಕಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ನಿಗಣ್ಠೋ – ‘‘ಅಹಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ
ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ವಿಚರಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ। ನಿಗಣ್ಠೀಪಿ ತಥಾ ಆಹ। ಲಿಚ್ಛವಿನೋ, ‘‘ಇಧೇವ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ
ವಾದಂ ಆರೋಪೇಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ನಿಗಣ್ಠೀ ಅತ್ತನಾ ಉಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಪಞ್ಚವಾದಸತಾನಿ ಪುಚ್ಛಿ,
ನಿಗಣ್ಠೋ ಕಥೇಸಿ। ನಿಗಣ್ಠೇನ ಪುಚ್ಛಿತೇಪಿ ನಿಗಣ್ಠೀ ಕಥೇಸಿಯೇವ। ಏಕಸ್ಸಪಿ ನ ಜಯೋ, ನ
ಪರಾಜಯೋ, ಉಭೋ ಸಮಸಮಾವ ಅಹೇಸುಂ। ಲಿಚ್ಛವಿನೋ, – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಉಭೋಪಿ ಸಮಸಮಾ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ
ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥ, ಇಧೇವ ವಸಥಾ’’ತಿ ಗೇಹಂ ದತ್ವಾ ಬಲಿಂ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ। ತೇಸಂ ಸಂವಾಸಮನ್ವಾಯ
ಚತಸ್ಸೋ ಧೀತರೋ ಜಾತಾ, – ಏಕಾ ಸಚ್ಚಾ ನಾಮ, ಏಕಾ ಲೋಲಾ ನಾಮ, ಏಕಾ ಪಟಾಚಾರಾ ನಾಮ, ಏಕಾ
ಆಚಾರವತೀ ನಾಮ। ತಾಪಿ ಪಣ್ಡಿತಾವ ಅಹೇಸುಂ, ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಉಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ
ವಾದಸತಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇಸುಂ। ತಾ ವಯಪತ್ತಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅವೋಚುಂ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಮ್ಮಾ ಕುಲೇ
ದಾರಿಕಾ ನಾಮ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಕುಲಘರಂ ಪೇಸಿತಪುಬ್ಬಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯೋ ಪನ
ಅಗಾರಿಕೋ ತಾಸಂ ವಾದಂ ಮದ್ದಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯೋ
ಪಬ್ಬಜಿತೋ ತಾಸಂ ಮದ್ದಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ। ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ
ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ಮಯಮ್ಪಿ ಏವಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ। ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ,
‘‘ಅಯಂ ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ನಾಮ ಜಮ್ಬುಯಾ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’’ತಿ ಜಮ್ಬುಸಾಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಾರಿಕಂ
ಪಕ್ಕಮಿಂಸು। ಯಂ ಗಾಮಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ದ್ವಾರೇ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೇ
ವಾ ವಾಲಿಕಪುಞ್ಜೇ ವಾ ಜಮ್ಬುಧಜಂ ಠಪೇತ್ವಾ, – ‘‘ಯೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸೋ
ಇಮಂ ಮದ್ದತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತಿ। ಏವಂ ಗಾಮೇನ ಗಾಮಂ ವಿಚರನ್ತಿಯೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ
ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ಜಮ್ಬುಧಜಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಗರಂ ಪವಿಟ್ಠಾ।

ತೇನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೇತವನೇ ವಿಹರತಿ।
ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಗಿಲಾನೇ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅಜಗ್ಗಿತಟ್ಠಾನಂ ಜಗ್ಗನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ
ಕಿಚ್ಚಮಹನ್ತತಾಯ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ದಿವಾತರಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಗಾಮದ್ವಾರೇ
ಜಮ್ಬುಧಜಂ ದಿಸ್ವಾ, – ‘‘ಕಿಮಿದ’’ನ್ತಿ ದಾರಕೇ ಪುಚ್ಛಿ। ತೇ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ। ತೇನ
ಹಿ ಮದ್ದಥಾತಿ। ನ ಸಕ್ಕೋಮ, ಭನ್ತೇ, ಭಾಯಾಮಾತಿ। ‘‘ಕುಮಾರಾ
ಮಾ ಭಾಯಥ, ‘ಕೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜಮ್ಬುಧಜೋ ಮದ್ದಾಪಿತೋ’ತಿ ವುತ್ತೇ, ಬುದ್ಧಸಾವಕೇನ
ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೇನ ಮದ್ದಾಪಿತೋ, ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಕಾಮಾ ಜೇತವನೇ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ
ಗಚ್ಛಥಾತಿ ವದೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ। ತೇ ಥೇರಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಜಮ್ಬುಧಜಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ
ಛಡ್ಡೇಸುಂ। ಥೇರೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಪಿ ಗಾಮತೋ
ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಜೋ ಕೇನ ಮದ್ದಾಪಿತೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ದಾರಕಾ ತಮತ್ಥಂ
ಆರೋಚೇಸುಂ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾ ಪುನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕೇಕಂ ವೀಥಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ, –
‘‘ಬುದ್ಧಸಾವಕೋ ಕಿರ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ನಾಮ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಾದಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಸೋತುಕಾಮಾ
ನಿಕ್ಖಮಥಾ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸುಂ। ಮಹಾಜನೋ ನಿಕ್ಖಮಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾ ಜೇತವನಂ
ಅಗಮಿಂಸು।

ಥೇರೋ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ನಾಮ
ಅಫಾಸುಕ’’ನ್ತಿ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿ। ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಯೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು –
‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಜೋ ಮದ್ದಾಪಿತೋ’’ತಿ? ಆಮ, ಮಯಾ ಮದ್ದಾಪಿತೋತಿ। ಮಯಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ
ಸದ್ಧಿಂ ವಾದಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ। ಸಾಧು ಕರೋಥ, ಕಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾ ಕಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ಹೋತೂತಿ?
ಪುಚ್ಛಾ ನಾಮ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಾ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಮಾತುಗಾಮಾ ನಾಮ ಪಠಮಂ ಪುಚ್ಛಥಾತಿ ಆಹ। ತಾ
ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಠತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಹಿತಂ ವಾದಸಹಸ್ಸಂ
ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಥೇರೋ ಖಗ್ಗೇನ ಕುಮುದನಾಳಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಪುಚ್ಛಿತಂ ನಿಜ್ಜಟಂ
ನಿಗ್ಗಣ್ಠಿಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಸಿ, ಕಥೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುಚ್ಛಥಾತಿ ಆಹ। ಏತ್ತಕಮೇವ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಂ
ಜಾನಾಮಾತಿ। ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ವಾದಸಹಸ್ಸಂ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಮಯಾ ಕಥಿತಂ, ಅಹಂ ಪನ ಏಕಂ
ಯೇವ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ತುಮ್ಹೇ ಕಥೇಥಾ’’ತಿ। ತಾ ಥೇರಸ್ಸ ವಿಸಯಂ ದಿಸ್ವಾ,
‘‘ಪುಚ್ಛಥ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು। ‘‘ವದ, ಭನ್ತೇ,
ಜಾನಮಾನಾ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುನ ಆಹಂಸು।

ಥೇರೋ ಅಯಂ ಪನ ಕುಲಪುತ್ತೇ
ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತಬ್ಬಪಞ್ಹೋತಿ ವತ್ವಾ, – ‘‘ಏಕಂ ನಾಮ ಕಿ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ।
ತಾ ನೇವ ಅನ್ತಂ, ನ ಕೋಟಿಂ ಅದ್ದಸಂಸು। ಥೇರೋ ಕಥೇಥಾತಿ ಆಹ। ನ ಪಸ್ಸಾಮ, ಭನ್ತೇತಿ।
ತುಮ್ಹೇಹಿ ವಾದಸಹಸ್ಸಂ ಪುಚ್ಛಿತಂ ಮಯಾ ಕಥಿತಂ, ಮಯ್ಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಏಕಂ ಪಞ್ಹಮ್ಪಿ ಕಥೇತುಂ ನ
ಸಕ್ಕೋಥ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಕಸ್ಸ ಜಯೋ ಕಸ್ಸ ಪರಾಜಯೋತಿ? ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಯೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಪರಾಜಯೋತಿ। ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾತಿ? ತಾ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ವುತ್ತವಚನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ,
‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ತುಮ್ಹೇ ಮಾತುಗಾಮಾ ನಾಮ ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಸಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಭಿಕ್ಖುನಿಉಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಥಾತಿ। ತಾ ಸಾಧೂತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು। ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಚ ಪನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ
ಆತಾಪಿನಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು।

ಅಯಂ ಸಚ್ಚಕೋ ತಾಸಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಿಕೋ। ತಾಹಿ
ಚತೂಹಿಪಿ ಉತ್ತರಿತರಪಞ್ಞೋ, ಮಾತಾಪಿತೂನಮ್ಪಿ ಸನ್ತಿಕಾ ವಾದಸಹಸ್ಸಂ, ತತೋ ಬಹುತರಞ್ಚ
ಬಾಹಿರಸಮಯಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜದಾರಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೋ ತತ್ಥೇವ
ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಸತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಅತಿಪೂರಿತತ್ತಾ ಕುಚ್ಛಿ ಮೇ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಭೀತೋ ಅಯಪಟ್ಟೇನ
ಕುಚ್ಛಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚರತಿ, ಇಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಚ್ಚಕೋ
ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ’’ತಿ।

ಭಸ್ಸಪ್ಪವಾದಕೋತಿ ಭಸ್ಸಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ, ತಂ ಪವದತಿ ಕಥೇತೀತಿ ಭಸ್ಸಪ್ಪವಾದಕೋ। ಪಣ್ಡಿತವಾದೋತಿ ಅಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಏವಂ ವಾದೋ। ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸಾತಿ ಯಂ ಯಂ ನಕ್ಖತ್ತಚಾರೇನ ಆದಿಸತಿ, ತಂ ತಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತಥೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಸಾಧುಲದ್ಧಿಕೋ ಭದ್ದಕೋತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮತೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ। ವಾದೇನ ವಾದಂ ಸಮಾರದ್ಧೋತಿ ಕಥಾಮಗ್ಗೇನ ದೋಸಂ ಆರೋಪಿತೋ। ಆಯಸ್ಮಾ ಅಸ್ಸಜೀತಿ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಆಚರಿಯೋ ಅಸ್ಸಜಿತ್ಥೇರೋ। ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋತಿ ತತೋ ತತೋ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಗೇಹತೋ ತಂ ತಂ ಗೇಹಂ ಗಮನತ್ಥಾಯ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ। ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಅಸ್ಸಜಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ? ಸಮಯಜಾನನತ್ಥಂ।

ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ‘ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಆಹಿಣ್ಡಾಮಿ, ‘ಸಮಯಂ ಪನಸ್ಸ ನ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ ನ ಆರೋಪೇಸಿಂ। ಪರಸ್ಸ ಹಿ ಸಮಯಂ ಞತ್ವಾ ಆರೋಪಿತೋ ವಾದೋ ಸ್ವಾರೋಪಿತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಯಂ ಪನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಅಸ್ಸಜಿತ್ಥೇರೋ ; ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಸತ್ಥು ಸಮಯೇ ಕೋವಿದೋ, ಏತಾಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಕಥಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ವಿನೇತೀತಿ
ಕಥಂ ವಿನೇತಿ, ಕಥಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಥೇರೋ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವುತ್ತೇ
ಉಪಾರಮ್ಭಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ಹೋತಿ, ಮಗ್ಗಫಲಾನಿಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಆಗತಾನಿ, ಅಯಞ್ಚ
ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಥೇರಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ – ‘‘ಭೋ ಅಸ್ಸಜಿ, ಕಿಮತ್ಥಂ ತುಮ್ಹೇ
ಪಬ್ಬಜಿತಾ’’ತಿ। ತತೋ ‘‘ಮಗ್ಗಫಲತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, – ‘‘ನಯಿದಂ, ಭೋ ಅಸ್ಸಜಿ,
ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಂ ನಾಮ, ಮಹಾಆಘಾತನಂ ನಾಮೇತಂ, ನಿರಯುಸ್ಸದೋ ನಾಮೇಸ, ನತ್ಥಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ
ಸುಖಾಸಾ, ಉಟ್ಠಾಯುಟ್ಠಾಯ ದುಕ್ಖಮೇವ ಜಿರಾಪೇನ್ತಾ ಆಹಿಣ್ಡಥಾ’’ತಿ ದೋಸಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ,
ತಸ್ಮಾ ಪರವಾದಿಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯಕಥಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯಥಾ ಏಸ
ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ, ಏವಮಸ್ಸ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ರೂಪಂ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ಇಮಂ ಅನಿಚ್ಚಾನತ್ತವಸೇನೇವ ಕಥಂ ಕಥೇತಿ। ದುಸ್ಸುತನ್ತಿ ಸೋತುಂ ಅಯುತ್ತಂ।

೩೫೪. ಸನ್ಥಾಗಾರೇತಿ ರಾಜಕುಲಾನಂ ಅತ್ಥಾನುಸಾಸನಸನ್ಥಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ಯೇನ ತೇ ಲಿಚ್ಛವೀ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ
ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಯಂ ಅಜಾನನಭಾವೇನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ನ
ಆರೋಪೇಸಿಂ, ಇದಾನಿ ಪನಸ್ಸ ಮಹಾಸಾವಕೇನ ಕಥಿತಂ ಸಮಯಂ ಜಾನಾಮಿ, ಇಮೇ ಚ ಮಮ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ
ಪಞ್ಚಸತಾ ಲಿಚ್ಛವೀ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ। ಏತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ
ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಞಾತಞ್ಞತರೇನಾತಿ ಞಾತೇಸು ಅಭಿಞ್ಞಾತೇಸು ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯತ್ಥೇರೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನ। ಪತಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಯಥಾ ತೇನ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ। ಸಚೇ ಏವಂ ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಪನ ಅಞ್ಞದೇವ ವಕ್ಖತಿ, ತತ್ರ ಮಯಾ ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುನ್ತಿ ಇದಾನೇವ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಆಹ। ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಭಿಮುಖಂ ಕಡ್ಢೇಯ್ಯ। ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ಪುರತೋ ಪಟಿಪಣಾಮೇಯ್ಯ। ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯಾತಿ ಕಾಲೇನ ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯ, ಕಾಲೇನ ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ। ಸೋಣ್ಡಿಕಾಕಿಲಞ್ಜನ್ತಿ ಸುರಾಘರೇ ಪಿಟ್ಠಕಿಲಞ್ಜಂ। ಸೋಣ್ಡಿಕಾಧುತ್ತೋತಿ ಸುರಾಧುತ್ತೋ। ವಾಲಂ ಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಸುರಾಪರಿಸ್ಸಾವನತ್ಥವಿಕಂ ಧೋವಿತುಕಾಮೋ ಕಸಟನಿಧುನನತ್ಥಂ ಉಭೋಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ। ಓಧುನೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧೋಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಧುನೇಯ್ಯ। ನಿದ್ಧುನೇಯ್ಯಾತಿ ಉದ್ಧಂಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಧುನೇಯ್ಯ। ನಿಪ್ಫೋಟೇಯ್ಯಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇಯ್ಯ। ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ನಾಮಾತಿ
ಏತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಾಣಸಾಟಕಕರಣತ್ಥಂ ಸಾಣವಾಕೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಮುಟ್ಠಿಂ ಮುಟ್ಠಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ
ಉದಕೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ತೇ ತತಿಯದಿವಸೇ ಸುಟ್ಠು ಕಿಲಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಅಥ ಮನುಸ್ಸಾ
ಅಮ್ಬಿಲಯಾಗುಸುರಾದೀನಿ ಆದಾಯ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಾಣಮುಟ್ಠಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ, ದಕ್ಖಿಣತೋ ವಾಮತೋ
ಸಮ್ಮುಖಾ ಚಾತಿ ತೀಸು ಫಲಕೇಸು ಸಕಿಂ ದಕ್ಖಿಣಫಲಕೇ, ಸಕಿಂ ವಾಮಫಲಕೇ, ಸಕಿಂ ಸಮ್ಮುಖಫಲಕೇ
ಪಹರನ್ತಾ ಅಮ್ಬಿಲಯಾಗುಸುರಾದೀನಿ ಭುಞ್ಜನ್ತಾ ಪಿವನ್ತಾ ಖಾದನ್ತಾ
ಧೋವನ್ತಿ। ಮಹನ್ತಾ ಕೀಳಾ ಹೋತಿ। ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ತಂ ಕೀಳಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಮ್ಭೀರಂ ಉದಕಂ
ಅನುಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೋಣ್ಡಾಯ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಕಿಂ ಕುಮ್ಭೇ ಸಕಿಂ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಸಕಿಂ ಉಭೋಸು
ಪಸ್ಸೇಸು ಸಕಿಂ ಅನ್ತರಸತ್ಥಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಕೀಳಿತ್ಥ। ತದುಪಾದಾಯ ತಂ ಕೀಳಿತಜಾತಂ
ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ , ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ನಾಮ ಕೀಳಿತಜಾತಂ ಕೀಳತೀ’’ತಿ। ಕಿಂ ಸೋ ಭವಮಾನೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ, ಯೋ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತೀತಿ
ಯೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಕಿಂ ಭವಮಾನೋ ಕಿಂ ಯಕ್ಖೋ
ಭವಮಾನೋ ಉದಾಹು ಇನ್ದೋ, ಉದಾಹು ಬ್ರಹ್ಮಾ ಭವಮಾನೋ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ? ನ ಹಿ
ಸಕ್ಕಾ ಪಕತಿಮನುಸ್ಸೇನ ಭಗವತೋ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।

೩೫೫. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನಾತಿ
ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಚ್ಚಕೋ ಆರಾಮಂ ಪಾವಿಸಿ, ತಸ್ಮಿಂ। ಕಿಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಮಯೇ ಪಾವಿಸೀತಿ?
ಮಹಾಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಮಯೇ। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೀತಿ? ಪಣೀತಭೋಜನಪಚ್ಚಯಸ್ಸ
ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸ ವಿನೋದನತ್ಥಂ। ದಿವಾಪಧಾನಿಕಾ ವಾ ತೇ। ತಾದಿಸಾನಞ್ಹಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ
ಚಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಉತುಂ ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ನಿಸಜ್ಜ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ
ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ಹೋತಿ। ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸೋ ಕಿರ
ಕುಹಿಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋತಿ ಪರಿವೇಣತೋ ಪರಿವೇಣಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ
ವಿಲೋಕೇನ್ತೋ ಅರಞ್ಞೇ ಹತ್ಥೀ ವಿಯ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಮಾನೇ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ
ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ, ‘‘ಯೇನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಕಹಂ ನು ಖೋ, ಭೋತಿ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಗವಾತಿ
ತದಾ ಕಿರ ಭಗವಾ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ಮಹಾಕರುಣಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳೇ
ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಜಾಲಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಬೋಧನೇಯ್ಯಸತ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದ್ದಸ – ‘‘ಸ್ವೇ
ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಂ ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಕಾಮೋ
ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಪಾತೋವ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ
ವೇಸಾಲಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಮಹಾಪರಿಸಾಯ ನಿಸೀದಿತುಂ
ಸುಖಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಅಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಹಾವನೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ
ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿ। ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ವತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಆಗತಾ,
ಸಚ್ಚಕೇನ ಪುಟ್ಠಾ ದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ, ‘‘ಏಸ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ
ಭಗವಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು।

ಮಹತಿಯಾ ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಞ್ಚಮತ್ತೇಹಿ ಲಿಚ್ಛವಿಸತೇಹಿ ಪರಿವುತೋತಿ ವುತ್ತಂ। ತೇ
ಏತಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾಯೇವ, ಅನ್ತೋವೇಸಾಲಿಯಂ ಪನ ಸಚ್ಚಕೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ
ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಸತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ, ‘‘ವಾದತ್ಥಿಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ
ದ್ವಿನ್ನಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ ಸೋಸ್ಸಾಮಾತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ, ಏವಂ ಸಾ ಪರಿಸಾ ಮಹತೀ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಗಣನಾ ಅಹೋಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾತಿ
ಏತೇ ಉಭತೋಪಕ್ಖಿಕಾ, ತೇ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಸಚೇ ನೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ
ಚೋದೇಸ್ಸನ್ತಿ, ‘ಕಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹೇ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವನ್ದಿತ್ಥಾ’ತಿ, ತೇಸಂ, ‘ಕಿಂ
ಅಞ್ಜಲಿಮತ್ತಕರಣೇನಪಿ ವನ್ದಿತಂ ಹೋತೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮ। ಸಚೇ ನೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಾ
ಚೋದೇಸ್ಸನ್ತಿ, ‘ಕಸ್ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ನ ವನ್ದಿತ್ಥಾ’ತಿ, ‘ಕಿಂ ಸೀಸೇನ ಭೂಮಿಂ ಪಹರನ್ತೇನೇವ
ವನ್ದಿತಂ ಹೋತಿ, ನನು ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ವನ್ದನಾ ಏವಾ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಾ’’ತಿ। ನಾಮ ಗೋತ್ತನ್ತಿ,
ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಹಂ ಅಸುಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ದತ್ತೋ ನಾಮ ಮಿತ್ತೋ ನಾಮ ಇಧ ಆಗತೋತಿ ವದನ್ತಾ ನಾಮಂ
ಸಾವೇನ್ತಿ ನಾಮ। ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಹಂ ವಾಸಿಟ್ಠೋ ನಾಮ ಕಚ್ಚಾನೋ ನಾಮ ಇಧ ಆಗತೋತಿ ವದನ್ತಾ
ಗೋತ್ತಂ ಸಾವೇನ್ತಿ ನಾಮ। ಏತೇ ಕಿರ ದಲಿದ್ದಾ ಜಿಣ್ಣಕುಲಪುತ್ತಾ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ
ನಾಮಗೋತ್ತವಸೇನ ಪಾಕಟಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಏವಂ ಅಕಂಸು। ಯೇ ಪನ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ನಿಸೀದಿಂಸು, ತೇ
ಕೇರಾಟಿಕಾ ಚೇವ ಅನ್ಧಬಾಲಾ ಚ। ತತ್ಥ ಕೇರಾಟಿಕಾ, ‘‘ಏಕಂ ದ್ವೇ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೇ ಕರೋನ್ತೋ
ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ವಿಸ್ಸಾಸೇ ಸತಿ ಏಕಂ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖಾ
ಅದಾತುಂ ನ ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ತತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇನ್ತಾ ತುಣ್ಹೀ ನಿಸೀದನ್ತಿ। ಅನ್ಧಬಾಲಾ
ಅಞ್ಞಾಣತಾಯೇವ ಅವಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡೋ ವಿಯ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ।

೩೫೬. ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ದೇಸನ್ತಿ ಕಞ್ಚಿ ಓಕಾಸಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾರಣಂ, ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನೇ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಜನೇನ್ತೋ ಆಹ – ಪುಚ್ಛ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯದಾಕಙ್ಖಸೀತಿ।
ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ‘‘ಪುಚ್ಛ ಯದಿ ಆಕಙ್ಖಸಿ, ನ ಮೇ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಭಾರೋ ಅತ್ಥಿ’’। ಅಥ ವಾ
‘‘ಪುಚ್ಛ ಯಂ ಆಕಙ್ಖಸಿ, ಸಬ್ಬಂ ತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಪವಾರಣಂ ಪವಾರೇಸಿ
ಅಸಾಧಾರಣಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಅಗ್ಗಸಾವಮಹಾಸಾವಕೇಹಿ। ತೇ ಹಿ ಯದಾಕಙ್ಖಸೀತಿ ನ ವದನ್ತಿ,
ಸುತ್ವಾ ವೇದಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವದನ್ತಿ। ಬುದ್ಧಾ ಪನ ‘‘ಪುಚ್ಛಾವುಸೋ, ಯದಾಕಙ್ಖಸೀ’’ತಿ (ಸಂ॰
ನಿ॰ ೧.೨೩೭) ವಾ, ‘‘ಪುಚ್ಛ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಾಕಙ್ಖಸೀ’’ತಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೧.೧೬೨) ವಾ,

‘‘ಪುಚ್ಛ ವಾಸವ ಮಂ ಪಞ್ಹಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನಸಿಚ್ಛಸಿ।

ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಹಸ್ಸ, ಅಹಂ ಅನ್ತಂ ಕರೋಮಿ ತೇ’’ ಇತಿ॥ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೩೫೬) ವಾ,

‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಸಕೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛ ಯದಾಕಙ್ಖಸೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೮೫) ವಾ,

‘‘ಬಾವರಿಸ್ಸ ಚ ತುಯ್ಹಂ ವಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಬ್ಬಸಂಸಯಂ।

ಕತಾವಕಾಸಾ ಪುಚ್ಛವ್ಹೋ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನಸಿಚ್ಛಥಾ’’ತಿ॥ (ಸು॰ ನಿ॰ ೧೦೩೬) ವಾ,

‘‘ಪುಚ್ಛ ಮಂ ಸಭಿಯ ಪಞ್ಹಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನಸಿಚ್ಛಸಿ।

ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಹಸ್ಸ, ಅಹಂ ಅನ್ತಂ ಕರೋಮಿ ತೇ’’ ಇತಿ॥ (ಸು॰ ನಿ॰ ೫೧೭) ವಾ –

ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಯಕ್ಖನರಿನ್ದದೇವಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾನಂ
ಸಬ್ಬಞ್ಞುಪವಾರಣಂ ಪವಾರೇನ್ತಿ। ಅನಚ್ಛರಿಯಞ್ಚೇತಂ, ಯಂ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಭೂಮಿಂ ಪತ್ವಾ ಏತಂ
ಪವಾರಣಂ ಪವಾರೇಯ್ಯ। ಯೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂಮಿಯಂ ಪದೇಸಞಾಣೇಪಿ ಠಿತೋ

‘‘ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಪಞ್ಹಾನಿ ವಿಯಾಕರೋಹಿ,

ಯಾಚನ್ತಿ ತಂ ಇಸಯೋ ಸಾಧುರೂಪಾ।

ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಏಸೋ ಮನುಜೇಸು ಧಮ್ಮೋ,

ಯಂ ವುದ್ಧಮಾಗಚ್ಛತಿ ಏಸ ಭಾರೋ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೨.೧೭.೬೦) –

ಏವಂ ಸಕ್ಕಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಇಸೀಹಿ ಯಾಚಿತೋ

‘‘ಕತಾವಕಾಸಾ ಪುಚ್ಛನ್ತು ಭೋನ್ತೋ,

ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಞ್ಹಂ ಮನಸಾಭಿಪತ್ಥಿತಂ।

ಅಹಞ್ಹಿ ತಂ ತಂ ವೋ ವಿಯಾಕರಿಸ್ಸಂ,

ಞತ್ವಾ ಸಯಂ ಲೋಕಮಿಮಂ ಪರಞ್ಚಾ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೨.೧೭.೬೧)।

ಏವಂ ಸರಭಙ್ಗಕಾಲೇ, ಸಮ್ಭವಜಾತಕೇ ಚ
ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಾನಂ ಅನ್ತಕರಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಸುಚಿರತೇನ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಓಕಾಸೇ ಕಾರಿತೇ, ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋ ರಥಿಕಾಯಂ ಪಂಸುಂ
ಕೀಳನ್ತೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋವ –

‘‘ತಗ್ಘ ತೇ ಅಹಮಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಯಥಾಪಿ ಕುಸಲೋ ತಥಾ।

ರಾಜಾ ಚ ಖೋ ತಂ ಜಾನಾತಿ, ಯದಿ ಕಾಹತಿ ವಾ ನ ವಾ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧೬.೧೭೨) –

ಸಬ್ಬಞ್ಞುಪವಾರಣಂ ಪವಾರೇಸಿ।

ಏವಂ ಭಗವತಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ, ‘‘ಕಥಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ।

ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ, ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ,
ಅಞ್ಞಂ ಸಾವಕೇನ ಕಥಿತಂ, ಅಞ್ಞಂ ಸತ್ಥಾ ಕಥೇತಿ, ನನು ಮಯಾ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ, ‘ಸಚೇ
ತಥಾ ಪತಿಟ್ಠಿಸ್ಸತಿ, ಯಥಾಸ್ಸ ಸಾವಕೇನ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ಏವಾಹಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ।
ಅಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞಮೇವ ಕಥೇತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಮಯಾ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ
ವಚನೋಕಾಸೋ ಮಾ ಹೋತೂತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಸ್ಸಜಿತ್ಥೇರೇನ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ಕಥೇನ್ತೋ, ಏವಂ ಖೋ ಅಹಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಉಪಮಾ ಮಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಪಟಿಭಾತೀತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಮಯ್ಹಂ ಏಕಾ ಉಪಮಾ ಉಪಟ್ಠಾತಿ, ಆಹರಾಮಿ ತಂ ಉಪಮನ್ತಿ ವದತಿ। ಪಟಿಭಾತು ತಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿ ಉಪಟ್ಠಾತು ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆಹರ ತಂ ಉಪಮಂ ವಿಸತ್ಥೋತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ। ಬಲಕರಣೀಯಾತಿ ಬಾಹುಬಲೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಾ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಕಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾ। ರೂಪತ್ತಾಯಂ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋತಿ ರೂಪಂ ಅತ್ತಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ರೂಪತ್ತಾ, ರೂಪಂ ಅತ್ತಾತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಪುಗ್ಗಲಂ ದೀಪೇತಿ। ರೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಾತಿ ಗಹಿತರೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ। ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಅಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಪಸವತೀತಿ ಕುಸಲಂ ವಾ ಅಕುಸಲಂ ವಾ ಪಟಿಲಭತಿ। ವೇದನತ್ತಾದೀಸುಪಿ
ಏಸೇವ ನಯೋ। ಇಮಿನಾ ಕಿಂ ದೀಪೇತಿ? ಇಮೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಪಥವೀ ವಿಯ
ಪತಿಟ್ಠಾ, ತೇ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಖನ್ಧೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಆಯೂಹನ್ತಿ।
ತುಮ್ಹೇ ಏವರೂಪಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಮೇವ ಅತ್ತಾನಂ ಪಟಿಸೇಧೇನ್ತೋ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಅನತ್ತಾತಿ ದೀಪೇಥಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಸಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಮಂ ಆಹರಿ। ಇಮಿನಾ ಚ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಆಹಟಓಪಮ್ಮಂ ನಿಯತಮೇವ ,
ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧತೋ ಅಞ್ಞೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾದೇ ದೋಸಂ ದಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ
ನತ್ಥಿ। ದುವಿಧಾ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ಬುದ್ಧವೇನೇಯ್ಯಾ ಚ ಸಾವಕವೇನೇಯ್ಯಾ ಚ। ಸಾವಕವೇನೇಯ್ಯೇ
ಸಾವಕಾಪಿ ವಿನೇನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾಪಿ। ಬುದ್ಧವೇನೇಯ್ಯೇ ಪನ ಸಾವಕಾ ವಿನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ,
ಬುದ್ಧಾವ ವಿನೇನ್ತಿ। ಅಯಮ್ಪಿ ನಿಗಣ್ಠೋ ಬುದ್ಧವೇನೇಯ್ಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಏತಸ್ಸ ವಾದಂ
ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ದೋಸಂ ದಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ತೇನಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸಯಮೇವ ವಾದೇ
ದೋಸದಸ್ಸನತ್ಥಂ ನನು ತ್ವಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ।

ಅಥ ನಿಗಣ್ಠೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅತಿವಿಯ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಮ ವಾದಂ
ಪತಿಟ್ಠಪೇತಿ, ಸಚೇ ಉಪರಿ ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಮಂ ಏಕಕಂಯೇವ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ।
ಹನ್ದಾಹಂ ಇಮಂ ವಾದಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸಾಪಿ ಮತ್ಥಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಾಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ – ಅಹಮ್ಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ವದಾಮಿ ರೂಪಂ ಮೇ ಅತ್ತಾ…ಪೇ॰… ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಮೇ ಅತ್ತಾತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಮಹತೀ ಜನತಾತಿ। ಭಗವಾ ಪನ ನಿಗಣ್ಠತೋ ಸತಗುಣೇನಪಿ
ಸಹಸ್ಸಗುಣೇನಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸಗುಣೇನಪಿ ವಾದೀವರತರೋ, ತಸ್ಮಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ನಿಗಣ್ಠೋ
ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ವಾದಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ನಾಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇತುಂ
ದಸ್ಸಾಮಿ, ಮಹಾಜನತೋ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಕಂಯೇವ ನಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥ ನಂ ಕಿಞ್ಹಿ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ।
ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ನಾಯಂ ಜನತಾ ಮಮ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಂ ಆಗತಾ, ತ್ವಂಯೇವ ಸಕಲಂ ವೇಸಾಲಿಂ
ಸಂವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಮಮ ವಾದಂ ಆರೋಪೇತುಂ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಸಕಮೇವ ವಾದಂ ನಿವೇಠೇಹಿ, ಮಾ
ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಸೀತಿ। ಸೋ ಪಟಿಜಾನನ್ತೋ ಅಹಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮಾತಿಆದಿಮಾಹ।

೩೫೭. ಇತಿ ಭಗವಾ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ವಾದಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ, ತೇನ ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿ ಪುಚ್ಛಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ತೇನ ಹೀತಿ ಕಾರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಯಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಅತ್ತತೋ ಪಟಿಜಾನಾಸಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಕಸ್ಮಿಂ ವಿಜಿತೇತಿ ಅತ್ತನೋ ರಟ್ಠೇ। ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುನ್ತಿ ಘಾತಾರಹಂ ಘಾತೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಘಾತೇತುಂ । ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುನ್ತಿ ಧನಜಾನಿರಹಂ ಜಾಪೇತಬ್ಬಯುತ್ತಂ ಜಾಪೇತುಂ ಜಿಣ್ಣಧನಂ ಕಾತುಂ। ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುನ್ತಿ ಸಕರಟ್ಠತೋ ಪಬ್ಬಾಜನಾರಹಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ, ನೀಹರಿತುಂ। ವತ್ತಿತುಞ್ಚ ಅರಹತೀತಿ
ವತ್ತತಿ ಚೇವ ವತ್ತಿತುಞ್ಚ ಅರಹತಿ। ವತ್ತಿತುಂ ಯುತ್ತೋತಿ ದೀಪೇತಿ। ಇತಿ ನಿಗಣ್ಠೋ
ಅತ್ತನೋ ವಾದಭೇದನತ್ಥಂ ಆಹಟಕಾರಣಮೇವ ಅತ್ತನೋ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಆವುಧಂ ತಿಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ
ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ದೀಪೇತಿ, ಯಥಾ ತಂ ಬಾಲೋ। ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಹೋತೂತಿ ಮಮ ರೂಪಂ ಏವಂವಿಧಂ ಹೋತು, ಪಾಸಾದಿಕಂ ಅಭಿರೂಪಂ ಅಲಙ್ಕತಪ್ಪಟಿಯತ್ತಂ ಸುವಣ್ಣತೋರಣಂ ವಿಯ ಸುಸಜ್ಜಿತಚಿತ್ತಪಟೋ ವಿಯ ಚ ಮನಾಪದಸ್ಸನನ್ತಿ। ಏವಂ ಮೇ ರೂಪಂ ಮಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಮಮ ರೂಪಂ ಏವಂವಿಧಂ ಮಾ ಹೋತು, ದುಬ್ಬಣ್ಣಂ ದುಸ್ಸಣ್ಠಿತಂ ವಲಿತಪಲಿತಂ ತಿಲಕಸಮಾಕಿಣ್ಣನ್ತಿ।

ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸೀತಿ ನಿಗಣ್ಠೋ
ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವಿರದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ, ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಮ ವಾದಂ ಭಿನ್ದನತ್ಥಾಯ ಕಾರಣಂ
ಆಹರಿ, ಅಹಂ ಬಾಲತಾಯ ತಮೇವ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ದೀಪೇಸಿಂ, ಇದಾನಿ ನಟ್ಠೋಮ್ಹಿ, ಸಚೇ ವತ್ತತೀತಿ
ವಕ್ಖಾಮಿ, ಇಮೇ ರಾಜಾನೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ, ‘ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತ್ವಂ ಮಮ ರೂಪೇ ವಸೋ ವತ್ತತೀತಿ
ವದಸಿ, ಯದಿ ತೇ ರೂಪೇ ವಸೋ ವತ್ತತಿ, ಕಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಯಥಾ ಇಮೇ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಾನೋ
ತಾವತಿಂಸದೇವಸದಿಸೇಹಿ ಅತ್ತಭಾವೇಹಿ ವಿರೋಚನ್ತಿ ಅಭಿರೂಪಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ, ಏವಂ ನ
ವಿರೋಚಸೀ’ತಿ। ಸಚೇ ನ ವತ್ತತೀತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ, ‘ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ,
ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ವತ್ತತಿ ಮೇ ರೂಪಸ್ಮಿಂ ವಸೋತಿ ವತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಸೀ’ತಿ ವಾದಂ
ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ। ಇತಿ ವತ್ತತೀತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಕೋ ದೋಸೋ, ನ ವತ್ತತೀತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಕೋ
ದೋಸೋ’’ತಿ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಪುಚ್ಛಿ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ।
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಯಾವತತಿಯಂ ಭಗವತಾ ಪುಚ್ಛಿತೇ ಅಬ್ಯಾಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತಧಾ ಮುದ್ಧಾ ಫಲತಿ,
ಬುದ್ಧಾ ಚ ನಾಮ ಸತ್ತಾನಂಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾನಿ
ಪಾರಮೀನಂ ಪೂರಿತತ್ತಾ ಸತ್ತೇಸು ಬಲವಅನುದ್ದಯಾ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಯಾವತತಿಯಂ
ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಚ್ಚಕಂ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ಏತಂ ‘‘ಬ್ಯಾಕರೋಹೀ
ದಾನೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ।

ತತ್ಥ ಸಹಧಮ್ಮಿಕನ್ತಿ ಸಹೇತುಕಂ ಸಕಾರಣಂ। ವಜಿರಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಅಸ್ಸಾತಿ ವಜಿರಪಾಣಿ। ಯಕ್ಖೋತಿ ನ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ ಯಕ್ಖೋ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಆದಿತ್ತನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿವಣ್ಣಂ। ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಪಜ್ಜಲಿತಂ। ಸಜೋತಿಭೂತನ್ತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಜೋತಿಭೂತಂ, ಏಕಗ್ಗಿಜಾಲಭೂತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಠಿತೋ ಹೋತೀತಿ
ಮಹನ್ತಂ ಸೀಸಂ, ಕನ್ದಲಮಕುಲಸದಿಸಾ ದಾಠಾ, ಭಯಾನಕಾನಿ ಅಕ್ಖಿನಾಸಾದೀನೀತಿ ಏವಂ
ವಿರೂಪರೂಪಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತೋ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ಆಗತೋತಿ? ದಿಟ್ಠಿವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪನತ್ಥಂ। ಅಪಿಚ,
‘‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ಪರೇ ಚ ಮೇ ನ ಆಜಾನೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಏವಂ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಭಾವಂ ಆಪನ್ನೇ ಭಗವತಿ ಸಕ್ಕೋ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಸದ್ಧಿಂ
ಆಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆಣಾಯ ಅವತ್ತಮಾನೇ ಮಯಂ ವತ್ತಾಪೇಸ್ಸಾಮ,
ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಹೋತು, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಣಾಚಕ್ಕ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಮಕಾಸಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಜ್ಜ
ಸಚ್ಚಕಂ ತಾಸೇತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಗತೋ।

ಭಗವಾ ಚೇವ ಪಸ್ಸತಿ, ಸಚ್ಚಕೋ ಚ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋತಿ
ಯದಿ ಹಿ ತಂ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ। ತಂ ಕಾರಣಂ ಅಗರು ಅಸ್ಸ, ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಸಚ್ಚಕಂ
ಅತ್ತನೋ ವಾದೇ ಅನೋತರನ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಯಕ್ಖಂ ಆವಾಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ, ತತೋ ಸಚ್ಚಕೋ ಭಯೇನ
ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಚೇವ ಪಸ್ಸತಿ ಸಚ್ಚಕೋ ಚ। ತಸ್ಸ ತಂ ದಿಸ್ವಾವ
ಸಕಲಸರೀರತೋ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚಿಂಸು, ಅನ್ತೋಕುಚ್ಛಿ ವಿಪರಿವತ್ತಮಾನಾ ಮಹಾರವಂ ರವಿ। ಸೋ
‘‘ಅಞ್ಞೇಪಿ ನು ಖೋ ಪಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕಸ್ಸಚಿ
ಲೋಮಹಂಸಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಅದ್ದಸ। ತತೋ – ‘‘ಇದಂ ಭಯಂ ಮಮೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ। ಸಚಾಹಂ ಯಕ್ಖೋತಿ
ವಕ್ಖಾಮಿ, ‘ಕಿಂ ತುಯ್ಹಮೇವ ಅಕ್ಖೀನಿ ಅತ್ಥಿ, ತ್ವಮೇವ ಯಕ್ಖಂ ಪಸ್ಸಸಿ, ಪಠಮಂ ಯಕ್ಖಂ
ಅದಿಸ್ವಾ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ವಾದಸಙ್ಘಾಟೇ ಖಿತ್ತೋವ ಯಕ್ಖಂ ಪಸ್ಸಸೀ’ತಿ ವದೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ
ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ – ‘‘ನ ದಾನಿ ಮೇ ಇಧ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಸರಣಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಣಾ ಗೋತಮಾ’’ತಿ
ಮಞ್ಞಮಾನೋ, ಅಥ ಖೋ ಸಚ್ಚಕೋ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತೋ…ಪೇ॰… ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ। ತಾಣಂ ಗವೇಸೀತಿ ತಾಣನ್ತಿ ಗವೇಸಮಾನೋ। ಲೇಣಂ ಗವೇಸೀತಿ ಲೇಣನ್ತಿ ಗವೇಸಮಾನೋ। ಸರಣಂ ಗವೇಸೀತಿ ಸರಣನ್ತಿ ಗವೇಸಮಾನೋ। ಏತ್ಥ ಚ ತಾಯತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ತಾಣಂ। ನಿಲೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಲೇಣಂ। ಸರತೀತಿ ಸರಣಂ, ಭಯಂ ಹಿಂಸತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೩೫೮. ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾತಿ ಮನಮ್ಹಿ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ। ಏವಂ ಮೇ ವೇದನಾ ಹೋತೂತಿ ಕುಸಲಾವ ಹೋತು, ಸುಖಾವ ಹೋತು। ಏವಂ ಮೇ ಸಞ್ಞಾ ಹೋತೂತಿ ಕುಸಲಾವ ಹೋತು, ಸುಖಾವ ಹೋತು, ಸೋಮನಸ್ಸಸಮ್ಪಯುತ್ತಾವ ಹೋತೂತಿ। ಸಙ್ಖಾರವಿಞ್ಞಾಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಮಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಕಲ್ಲಂ ನೂತಿ ಯುತ್ತಂ ನು। ಸಮನುಪಸ್ಸಿತುನ್ತಿ ‘‘ಏತಂ ಮಮ ಏಸೋಹಮಸ್ಮಿ ಏಸೋ ಮೇ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಏವಂ ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಪಸ್ಸಿತುಂ। ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮಾತಿ
ನ ಯುತ್ತಮೇತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಯಥಾ ನಾಮ ಛೇಕೋ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೋ ಸಪ್ಪದಟ್ಠವಿಸಂ
ತೇನೇವ ಸಪ್ಪೇನ ಪುನ ಡಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಬ್ಬಾಹೇಯ್ಯ, ಏವಂ ತಸ್ಸಂಯೇವ ಪರಿಸತಿ ಸಚ್ಚಕಂ
ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಂ ತೇನೇವ ಮುಖೇನ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾ ಅನತ್ತಾತಿ ವದಾಪೇಸಿ। ದುಕ್ಖಂ ಅಲ್ಲೀನೋತಿ ಇಮಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧದುಕ್ಖಂ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಅಲ್ಲೀನೋ। ಉಪಗತೋ ಅಜ್ಝೋಸಿತೋತಿಪಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ದುಕ್ಖಂ ಏತಂ ಮಮಾತಿಆದೀಸು ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧದುಕ್ಖಂ ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಸಮನುಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿಜಾನೇಯ್ಯಾತಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾತಿ ತೀರಣಪರಿಞ್ಞಾಯ ಪರಿತೋ ಜಾನೇಯ್ಯ। ಪರಿಕ್ಖೇಪೇತ್ವಾತಿ ಖಯಂ ವಯಂ ಅನುಪ್ಪಾದಂ ಉಪನೇತ್ವಾ।

೩೫೯. ನವನ್ತಿ ತರುಣಂ। ಅಕುಕ್ಕುಕಜಾತನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ಅನ್ತೋ ಅಙ್ಗುಟ್ಠಪ್ಪಮಾಣೋ ಏಕೋ ಘನದಣ್ಡಕೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತೇನ ವಿರಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ರಿತ್ತೋತಿ ಸುಞ್ಞೋ ಅನ್ತೋಸಾರವಿರಹಿತೋ। ರಿತ್ತತ್ತಾವ ತುಚ್ಛೋ। ಅಪರದ್ಧೋತಿ ಪರಾಜಿತೋ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇತಿ ಇದಂ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಮುಖರಭಾವಂ
ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಹ। ಸೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಪೂರಣಾದಯೋ ಛ ಸತ್ಥಾರೋ
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಅಥ ನೇಸಂ
ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಮಹನ್ತಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಜಯಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಮ್ಪಿ ತಥೇವ ವಿಹೇಠೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ –

‘‘ಅಮ್ಭೋ ಕೋ ನಾಮ ಯಂ ರುಕ್ಖೋ, ಸಿನ್ನಪತ್ತೋ ಸಕಣ್ಟಕೋ।

ಯತ್ಥ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ, ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ ವಿಭಿಜ್ಜಿತ’’ನ್ತಿ॥

ಅಯಂ ಖದಿರಂ ಆಹಚ್ಚ ಅಸಾರಕರುಕ್ಖಪರಿಚಿತೋ ಮುದುತುಣ್ಡಸಕುಣೋ ವಿಯ
ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸಾರಂ ಆಹಚ್ಚ ಞಾಣತುಣ್ಡಭೇದಂ ಪತ್ತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಥದ್ಧಭಾವಂ
ಅಞ್ಞಾಸಿ। ತದಸ್ಸ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ನತ್ಥಿ ಏತರಹೀತಿ ಉಪಾದಿನ್ನಕಸರೀರೇ ಸೇದೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಏತರಹಿ ಪನ ನತ್ಥೀತಿ ವದತಿ। ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಕಾಯಂ ವಿವರೀತಿ
ನ ಸಬ್ಬಂ ಕಾಯಂ ವಿವರಿ। ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಸರೀರಾ
ಪರಿಸತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ ಗಲವಾಟಕಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ
ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತಂ ಓತಾರೇಸಿ। ಓತಾರಿತಮತ್ತೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ರಸ್ಮಿಯೋ
ಪುಞ್ಜಪುಞ್ಜಾ ಹುತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಘಟತೋ ರತ್ತಸುವಣ್ಣರಸಧಾರಾ ವಿಯ, ರತ್ತವಣ್ಣವಲಾಹಕತೋ
ವಿಜ್ಜುಲತಾ ವಿಯ ಚ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಮುರಜಸದಿಸಂ ಮಹಾಖನ್ಧಂ ಉತ್ತಮಸಿರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ
ಕುರುಮಾನಾ ಆಕಾಸೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿಂಸು। ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಭಗವಾ ಏವಮಕಾಸೀತಿ? ಮಹಾಜನಸ್ಸ
ಕಙ್ಖಾವಿನೋದನತ್ಥಂ। ಮಹಾಜನೋ ಹಿ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಯ್ಹಂ ಸೇದೋ ನತ್ಥೀತಿ ವದತಿ, ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ
ತಾವ ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಯನ್ತಾರುಳ್ಹಸ್ಸ ವಿಯ ಸೇದಾ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ। ಸಮಣೋ ಪನ ಗೋತಮೋ
ಘನದುಪಟ್ಟಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ, ಅನ್ತೋ ಸೇದಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾ ವಾ ನತ್ಥಿತಾ ವಾ
ಕಥಂ ಸಕ್ಕಾ ಞಾತುನ್ತಿ ಕಙ್ಖಂ ಕರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾವಿನೋದನತ್ಥಂ ಏವಮಕಾಸಿ। ಮಙ್ಕುಭೂತೋತಿ ನಿತ್ತೇಜಭೂತೋ। ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಪತಿತಕ್ಖನ್ಧೋ। ಅಪ್ಪಟಿಭಾನೋತಿ ಉತ್ತರಿ ಅಪ್ಪಸ್ಸನ್ತೋ। ನಿಸೀದೀತಿ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನ ಭೂಮಿಂ ಕಸಮಾನೋ ನಿಸೀದಿ।

೩೬೦. ದುಮ್ಮುಖೋತಿ ನ ವಿರೂಪಮುಖೋ, ಅಭಿರೂಪೋ ಹಿ ಸೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ। ನಾಮಂ ಪನಸ್ಸ ಏತಂ। ಅಭಬ್ಬೋ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪುನ ಓತರಿತುನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಳಾನಂ ಭಗ್ಗತ್ತಾ ಪಚ್ಛಿನ್ನಗಮನೋ ಓತರಿತುಂ ಅಭಬ್ಬೋ, ತತ್ಥೇವ ಕಾಕಕುಲಲಾದೀನಂ ಭತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ವಿಸೂಕಾಯಿಕಾನೀತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಸೂಕಾನಿ। ವಿಸೇವಿತಾನೀತಿ ದಿಟ್ಠಿಸಞ್ಚರಿತಾನಿ। ವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನೀತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಫನ್ದಿತಾನಿ। ಯದಿದಂ ವಾದಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಏತ್ಥ ಯದಿದನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ; ವಾದಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಅಭಬ್ಬೋ; ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ ಪನ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ದುಮ್ಮುಖಂ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಅವೋಚ ?
ದುಮ್ಮುಖಸ್ಸ ಕಿರಸ್ಸ ಉಪಮಾಹರಣಕಾಲೇ ಸೇಸ ಲಿಚ್ಛವಿಕುಮಾರಾಪಿ ಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಇಮಿನಾ
ನಿಗಣ್ಠೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣಟ್ಠಾನೇ ಚಿರಂ ಅವಮಾನೋ ಕತೋ, ಅಯಂ ದಾನಿ ಅಮಿತ್ತಸ್ಸ
ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಕಾಲೋ। ಮಯಮ್ಪಿ ಏಕೇಕಂ ಉಪಮಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರೇನ ಪತಿತಂ
ಮುಗ್ಗರೇನ ಪೋಥೇನ್ತೋ ವಿಯ ತಥಾ ನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಯಥಾ ನ ಪುನ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಸೀಸಂ
ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ತೇ ಓಪಮ್ಮಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ದುಮ್ಮುಖಸ್ಸ ಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ
ಆಗಮಯಮಾನಾ ನಿಸೀದಿಂಸು। ಸಚ್ಚಕೋ ತೇಸಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಞತ್ವಾ, ಇಮೇ ಸಬ್ಬೇವ ಗೀವಂ
ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಚಲಮಾನೇಹಿ ಠಿತಾ; ಸಚೇ ಪಚ್ಚೇಕಾ ಉಪಮಾ ಹರಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸನ್ತಿ,
ಪುನ ಮಯಾ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದಾಹಂ ದುಮ್ಮುಖಂ
ಅಪಸಾದೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಕಥಾವಾರಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಮಣಂ
ಗೋತಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಸ್ಮಾ ಏತದವೋಚ। ತತ್ಥ ಆಗಮೇಹೀತಿ ತಿಟ್ಠ, ಮಾ ಪುನ ಭಣಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೩೬೧. ತಿಟ್ಠತೇಸಾ, ಭೋ ಗೋತಮಾತಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏಸಾ ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಾಚಾ ತಿಟ್ಠತು। ವಿಲಾಪಂ ವಿಲಪಿತಂ ಮಞ್ಞೇತಿ ಏತಞ್ಹಿ ವಚನಂ ವಿಲಪಿತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ, ವಿಪ್ಪಲಪಿತಮತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ತಿಟ್ಠತೇಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಕಥಾತಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ವಾಚಾವಿಲಾಪಂ ವಿಲಪಿತಂ ಮಞ್ಞೇತಿ ಏತ್ಥ ಪನಿದಂ ವಾಚಾನಿಚ್ಛಾರಣಂ ವಿಲಪಿತಮತ್ತಂ ಮಞ್ಞೇ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

ಇದಾನಿ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಕಿತ್ತಾವತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ವೇಸಾರಜ್ಜಪತ್ತೋತಿ ಞಾಣಪತ್ತೋ। ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಅಪರಪ್ಪತ್ತಿಯೋ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಇಧ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ,
ತಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಸೇಕ್ಖಭೂಮಿ ದಸ್ಸಿತಾ।
ತಸ್ಮಾ ಉತ್ತರಿ ಅಸೇಕ್ಖಭೂಮಿಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ, ತಮ್ಪಿಸ್ಸ ಭಗವಾ
ಬ್ಯಾಕಾಸಿ । ತತ್ಥ ದಸ್ಸನಾನುತ್ತರಿಯೇನಾತಿಆದೀಸು ದಸ್ಸನಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ಪಞ್ಞಾ। ಪಟಿಪದಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ಪಟಿಪದಾ। ವಿಮುತ್ತಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ವಿಮುತ್ತಿ। ಸುದ್ಧಲೋಕುತ್ತರಮೇವ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸನಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ। ಪಟಿಪದಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಸೇಸಾನಿ ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ। ವಿಮುತ್ತಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ಅಗ್ಗಫಲವಿಮುತ್ತಿ। ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನದಸ್ಸನಂ ದಸ್ಸನಾನುತ್ತರಿಯಂ ನಾಮ। ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ಪಟಿಪದಾನುತ್ತರಿಯಂ। ಅಗ್ಗಫಲಂ ವಿಮುತ್ತಾನುತ್ತರಿಯನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಬುದ್ಧೋ ಸೋ ಭಗವಾತಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಬುದ್ಧೋ। ಬೋಧಾಯಾತಿ ಪರೇಸಮ್ಪಿ ಚತುಸಚ್ಚಬೋಧಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ। ದನ್ತೋತಿಆದೀಸು ದನ್ತೋತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೋ। ದಮಥಾಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನತ್ಥಾಯ। ಸನ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸವೂಪಸಮೇನ ಸನ್ತೋ। ಸಮಥಾಯಾತಿ ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮಾಯ। ತಿಣ್ಣೋತಿ ಚತುರೋಘತಿಣ್ಣೋ। ತರಣಾಯಾತಿ ಚತುರೋಘತರಣಾಯ। ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ। ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾಯಾತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ।

೩೬೨. ಧಂಸೀತಿ ಗುಣಧಂಸಕಾ। ಪಗಬ್ಬಾತಿ ವಾಚಾಪಾಗಬ್ಬಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಆಸಾದೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬಂ। ಆಸಜ್ಜಾತಿ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ। ನತ್ವೇವ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮನ್ತಿ
ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಆಸಜ್ಜ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತ್ತನೋ ವಾದಂ ಅನುಪಹತಂ ಸಕಲಂ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮಿತುಂ ಥಾಮೋ
ನತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ನ ಹಿ ಭಗವಾ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ವಿಯ ಕಸ್ಸಚಿ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯಂ ಕರೋತಿ। ಅಯಂ
ಪನ ನಿಗಣ್ಠೋ ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ನ ಭಗವತೋ ಉಕ್ಕಂಸನತ್ಥಂ ಆಹರಿ, ಅತ್ತುಕ್ಕಂಸನತ್ಥಮೇವ
ಆಹರಿ। ಯಥಾ ಹಿ ರಾಜಾ ಕಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಏವಂ ನಾಮ ಸೂರೋ ಏವಂ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನೋ
ಪುರಿಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ ಥೋಮೇನ್ತೋಪಿ ಅತ್ತಾನಮೇವ ಥೋಮೇತಿ। ಏವಮೇವ ಸೋಪಿ ಸಿಯಾ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಹತ್ಥಿಂ ಪಭಿನ್ನನ್ತಿಆದೀಹಿ
ಭಗವನ್ತಂ ಉಕ್ಕಂಸೇನ್ತೋಪಿ ಮಯಮೇವ ಸೂರಾ ಮಯಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಮಯಂ ಬಹುಸ್ಸುತಾಯೇವ ಏವಂ
ಪಭಿನ್ನಹತ್ಥಿಂ ವಿಯ, ಜಲಿತಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ, ಫಣಕತಆಸೀವಿಸಂ ವಿಯ ಚ ವಾದತ್ಥಿಕಾ
ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಮ್ಹಾತಿ ಅತ್ತಾನಂಯೇವ ಉಕ್ಕಂಸೇತಿ। ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ
ಉಕ್ಕಂಸೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತಯಮಾನೋ ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಧಿವಾಸೇತೂತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತು। ಸ್ವಾತನಾಯಾತಿ ಯಂ ಮೇ ತುಮ್ಹೇಸು ಕಾರಂ ಕರೋತೋ ಸ್ವೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಞ್ಚ, ತದತ್ಥಾಯ। ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನಾತಿ ಭಗವಾ
ಕಾಯಙ್ಗಂ ವಾ ವಾಚಙ್ಗಂ ವಾ ಅಚೋಪೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವ ಖನ್ತಿಂ ಧಾರೇನ್ತೋ
ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ। ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಹಕರಣತ್ಥಂ ಮನಸಾವ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛೀತಿ ವುತ್ತಂ
ಹೋತಿ।

೩೬೩. ಯಮಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ತೇ ಕಿರ ಲಿಚ್ಛವೀ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಚಥಾಲಿಪಾಕಸತಾನಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ಆಹರನ್ತಿ ।
ತದೇವ ಸನ್ಧಾಯ ಏಸ ಸ್ವೇ ತುಮ್ಹೇ ಯಂ ಅಸ್ಸ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ
ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಥ, ತಂ ಆಹರೇಯ್ಯಾಥ; ಸಮಣಸ್ಸ ಹಿ ಗೋತಮಸ್ಸ ತುಮ್ಹೇ ಪರಿಚಾರಕಾ
ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಯುತ್ತಾಯುತ್ತಂ ಜಾನಾಥಾತಿ ವದತಿ। ಭತ್ತಾಭಿಹಾರಂ ಅಭಿಹರಿಂಸೂತಿ ಅಭಿಹರಿತಬ್ಬಂ ಭತ್ತಂ ಅಭಿಹರಿಂಸು। ಪಣೀತೇನಾತಿ ಉತ್ತಮೇನ। ಸಹತ್ಥಾತಿ ಸಹತ್ಥೇನ। ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾತಿ ಸುಟ್ಠು ತಪ್ಪೇತ್ವಾ, ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಸುಹಿತಂ ಯಾವದತ್ಥಂ ಕತ್ವಾ। ಸಮ್ಪವಾರೇತ್ವಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಪವಾರೇತ್ವಾ, ಅಲಂ ಅಲನ್ತಿ ಹತ್ಥಸಞ್ಞಾಯ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ। ಭುತ್ತಾವಿನ್ತಿ ಭುತ್ತವನ್ತಂ। ಓನೀತಪತ್ತಪಾಣಿನ್ತಿ
ಪತ್ತತೋ ಓನೀತಪಾಣಿಂ, ಅಪನೀತಹತ್ಥನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ‘‘ಓನಿತ್ತಪತ್ತಪಾಣಿ’’ನ್ತಿಪಿ
ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸತ್ಥೋ, ಓನಿತ್ತಂ ನಾನಾಭೂತಂ ಪತ್ತಂ ಪಾಣಿತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಓನಿತ್ತಪತ್ತಪಾಣೀ। ತಂ
ಓನಿತ್ತಪತ್ತಪಾಣಿಂ, ಹತ್ಥೇ ಚ ಪತ್ತಞ್ಚ ಧೋವಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ನಿಸಿನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದೀತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏವಂಭೂತಂ ಞತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ನಿಸೀದೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಞ್ಞಞ್ಚಾತಿ ಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಾನೇ ಪುಞ್ಞಂ, ಆಯತಿಂ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುಞ್ಞಮಹೀತಿ ವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧಾನಂಯೇವ ಪರಿವಾರೋ। ತಂ ದಾಯಕಾನಂ ಸುಖಾಯ ಹೋತೂತಿ
ತಂ ಇಮೇಸಂ ಲಿಚ್ಛವೀನಂ ಸುಖತ್ಥಾಯ ಹೋತು। ಇದಂ ಕಿರ ಸೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಾಮ,
ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ಚ ನ ಯುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ದಾನಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತುನ್ತಿ ತೇಸಂ ನಿಯ್ಯಾತೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ।
ಅಥ ಭಗವಾ ಯಸ್ಮಾ ಲಿಚ್ಛವೀಹಿ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ನ ಭಗವತೋ। ಸಚ್ಚಕೇನ ಪನ ಭಗವತೋ
ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಯಂ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಇತಿ ಭಗವಾ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ಮತೇನ ವಿನಾಯೇವ ಅತ್ತನೋ ದಿನ್ನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾತೇಸಿ, ಸಾ ಚಸ್ಸ ಅನಾಗತೇ ವಾಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಚೂಳಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೬. ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತವಣ್ಣನಾ

comments (0)

Filed under: General
Posted by: site admin @ 6:18 pm

೩೬೪. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಏಕಂ ಸಮಯನ್ತಿ ಚ ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಚ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯನ್ತಿ ಚ ತೀಹಿ ಪದೇಹಿ ಏಕೋವ ಸಮಯೋ ವುತ್ತೋ। ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಹಿ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ
ಕತ್ವಾ ಮುಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕತರಂ ಗಾಮಂ
ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವಿತಕ್ಕಮಾಳಕೇ ಠಿತಕಾಲೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಭಗವಾ ಏವರೂಪೇ ಸಮಯೇ ರತ್ತದುಪಟ್ಟಂ
ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ ಏಕಂಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ
ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿಪಮುಖೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ, – ‘‘ಏಕಂ
ಸಮಯನ್ತಿ ಚ ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನಾತಿ ಚ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ। ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋತಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಂ ಕತಸನ್ನಿಟ್ಠಾನೋ। ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ
ಕಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮೀತಿ? ವಾದಾರೋಪನಜ್ಝಾಸಯೇನ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಪುಬ್ಬೇಪಾಹಂ
ಅಪಣ್ಡಿತತಾಯ ಸಕಲಂ ವೇಸಾಲಿಪರಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ
ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಮಙ್ಕು ಜಾತೋ। ಇದಾನಿ ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮಿ।
ಯದಿ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಪರಾಜೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧಿಂ ದೀಪೇತ್ವಾ ಜಯಂ
ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಯದಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ನಚ್ಚಂ ವಿಯ ನ ಕೋಚಿ
ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಿದ್ದಾಪಞ್ಹಂ ನಾಮ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ವಾದಜ್ಝಾಸಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ।

ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾತಿ ಸಚ್ಚಕಸ್ಸ
ನಿಗಣ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಪಟಿಚ್ಚ। ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರಸ್ಸ ಏವಂ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಭಗವತಿ
ಮುಹುತ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಞ್ಚ ಲಭಿಸ್ಸತಿ। ತದಸ್ಸ ದೀಘರತ್ತಂ
ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ
ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದತು ಭಗವಾತಿ ಆಹ। ‘‘ಕಾರಣಂ ಆನನ್ದೋ ವದತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ। ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚಾತಿ ಯಂ ಪನ ಪಞ್ಹಂ ಓವಟ್ಟಿಕಸಾರಂ ಕತ್ವಾ ಆದಾಯ ಆಗತೋ ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಸ್ಸೇನ ತಾವ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಏತಂ ಸನ್ತಿ, ಭೋ ಗೋತಮಾತಿಆದಿವಚನಂ ಅವೋಚ।

೩೬೫. ಫುಸನ್ತಿ ಹಿ ತೇ, ಭೋ ಗೋತಮಾತಿ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸರೀರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸಾರೀರಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ವೇದನಂ ಫುಸನ್ತಿ ಲಭನ್ತಿ, ಅನುಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಊರುಕ್ಖಮ್ಭೋತಿ ಖಮ್ಭಕತಊರುಭಾವೋ, ಊರುಥದ್ಧತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಿಮ್ಹಯತ್ಥವಸೇನ ಪನೇತ್ಥ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅನಾಗತವಚನಂ ಕತಂ। ಕಾಯನ್ವಯಂ ಹೋತೀತಿ ಕಾಯಾನುಗತಂ ಹೋತಿ ಕಾಯಸ್ಸ ವಸವತ್ತಿ। ಕಾಯಭಾವನಾತಿ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ತಾಯ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪಂ ಪಾಪುಣನ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಇತಿ ನಿಗಣ್ಠೋ ಅಸನ್ತಂ ಅಭೂತಂ ಯಂ ನತ್ಥಿ, ತದೇವಾಹ। ಚಿತ್ತಭಾವನಾತಿಪಿ
ಸಮಥೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಮಾಧಿಯುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಊರುಕ್ಖಮ್ಭಾದಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಇತಿ
ನಿಗಣ್ಠೋ ಇದಂ ಅಭೂತಮೇವ ಆಹ। ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಯಥೇವ ‘ಭೂತಪುಬ್ಬನ್ತಿ ವತ್ವಾ
ಊರುಕ್ಖಮ್ಭೋಪಿ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿಆದೀನಿ ವದತೋ ಅನಾಗತರೂಪಂ ನ ಸಮೇತಿ, ತಥಾ ಅತ್ಥೋಪಿ ನ
ಸಮೇತಿ, ಅಸನ್ತಂ ಅಭೂತಂ ಯಂ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಕಥೇತೀ’’ತಿ।

ನೋ ಕಾಯಭಾವನನ್ತಿ
ಪಞ್ಚಾತಪತಪ್ಪನಾದಿಂ ಅತ್ತಕಿಲಮಥಾನುಯೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ। ಅಯಞ್ಹಿ ತೇಸಂ ಕಾಯಭಾವನಾ ನಾಮ।
ಕಿಂ ಪನ ಸೋ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹ? ಸೋ ಕಿರ ದಿವಾದಿವಸ್ಸ ವಿಹಾರಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ
ಸಮಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನೇಸು
ಪಟಿಸಲ್ಲಾನಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ। ಸೋ ತೇ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನೇ ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತಭಾವನಾಮತ್ತಂ ಏತೇ
ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತಿ, ಕಾಯಭಾವನಾ ಪನೇತೇಸಂ ನತ್ಥೀತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಏವಮಾಹ।

೩೬೬. ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಿನ್ತಿ ಪನ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಾಯಭಾವನಾ ಸುತಾತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ನನ್ದೋ ವಚ್ಛೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನನ್ದೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ವಚ್ಛೋತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಕಿಸೋತಿ ನಾಮಂ। ಸಂಕಿಚ್ಚೋತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಮಕ್ಖಲಿಗೋಸಾಲೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಆಗತೋವ। ಏತೇತಿ ಏತೇ ತಯೋ ಜನಾ, ತೇ ಕಿರ ಕಿಲಿಟ್ಠತಪಾನಂ ಮತ್ಥಕಪತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ। ಉಳಾರಾನಿ ಉಳಾರಾನೀತಿ ಪಣೀತಾನಿ ಪಣೀತಾನಿ। ಗಾಹೇನ್ತಿ ನಾಮಾತಿ ಬಲಂ ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತಿ ನಾಮ। ಬ್ರೂಹೇನ್ತೀತಿ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಮೇದೇನ್ತೀತಿ ಜಾತಮೇದಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಪುರಿಮಂ ಪಹಾಯಾತಿ ಪುರಿಮಂ ದುಕ್ಕರಕಾರಂ ಪಹಾಯ। ಪಚ್ಛಾ ಉಪಚಿನನ್ತೀತಿ ಪಚ್ಛಾ ಉಳಾರಖಾದನೀಯಾದೀಹಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇನ್ತಿ, ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಆಚಯಾಪಚಯೋ ಹೋತೀತಿ
ವಡ್ಢಿ ಚ ಅವಡ್ಢಿ ಚ ಹೋತಿ, ಇತಿ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಕಾಲೇನ ವಡ್ಢಿ, ಕಾಲೇನ ಪರಿಹಾನೀತಿ
ವಡ್ಢಿಪರಿಹಾನಿಮತ್ತಮೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಕಾಯಭಾವನಾ ಪನ ನ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ದೀಪೇತ್ವಾ
ಚಿತ್ತಭಾವನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ, ‘‘ಕಿನ್ತಿ ಪನ ತೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಸುತಾ’’ತಿ
ಆಹ। ನ ಸಮ್ಪಾಯಾಸೀತಿ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಯಥಾ ತಂ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೋ।

೩೬೭. ಕುತೋ ಪನ ತ್ವನ್ತಿ ಯೋ ತ್ವಂ ಏವಂ ಓಳಾರಿಕಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕಾಯಭಾವನಂ ನ ಜಾನಾಸಿ? ಸೋ
ತ್ವಂ ಕುತೋ ಸಣ್ಹಂ ಸುಖುಮಂ ಚಿತ್ತಭಾವನಂ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀತಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ
ಚೋದನಾಲಯತ್ಥೇರೋ, ‘‘ಅಬುದ್ಧವಚನಂ ನಾಮೇತಂ ಪದ’’ನ್ತಿ ಬೀಜನಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತುಂ
ಆರಭಿ। ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ದಿಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಸ್ಸ ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕಸ್ಸ
ಕಾಯಸ್ಸ ಆಚಯೋಪಿ ಅಪಚಯೋಪಿ ಆದಾನಮ್ಪಿ ನಿಕ್ಖೇಪನಮ್ಪೀ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೬೨)। ತಂ
ಸುತ್ವಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ – ‘‘ಓಳಾರಿಕಂ ಕಾಯಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನವಿಪಸ್ಸನಾ
ಓಳಾರಿಕಾತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ।

೩೬೮. ಸುಖಸಾರಾಗೀತಿ ಸುಖಸಾರಾಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ। ಸುಖಾಯ ವೇದನಾಯ ನಿರೋಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾತಿ
ನ ಅನನ್ತರಾವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸುಖದುಕ್ಖಾನಞ್ಹಿ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯತಾ ಪಟ್ಠಾನೇ (ಪಟ್ಠಾ॰
೧.೨.೪೫-೪೬) ಪಟಿಸಿದ್ಧಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸುಖೇ ಅನಿರುದ್ಧೇ ದುಕ್ಖಂ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಇಧ ಏವಂ ವುತ್ತಂ। ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ। ಉಭತೋಪಕ್ಖನ್ತಿ ಸುಖಂ ಏಕಂ ಪಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಂ ಏಕಂ ಪಕ್ಖನ್ತಿ ಏವಂ ಉಭತೋಪಕ್ಖಂ ಹುತ್ವಾ।

೩೬೯. ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ
ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ। ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ
ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ
ಏತ್ಥ ಕಾಯಭಾವನಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಚಿತ್ತಭಾವನಾ ಸಮಾಧಿ। ವಿಪಸ್ಸನಾ ಚ ಸುಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕಾ,
ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನಾ। ಸಮಾಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕೋ, ಸುಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನೋ। ಕಥಂ? ವಿಪಸ್ಸನಂ
ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ಅದ್ಧಾನೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ
ಅಗ್ಗಿಉಟ್ಠಾನಂ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ಮತ್ಥಕತೋ ಉಸುಮವಟ್ಟಿಉಟ್ಠಾನಂ
ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ ಹಞ್ಞತಿ ವಿಹಞ್ಞತಿ ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ। ಏವಂ ತಾವ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಸುಖಸ್ಸ
ಪಚ್ಚನೀಕಾ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನಾ। ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪನ ಕಾಯಿಕೇ ವಾ ಚೇತಸಿಕೇ ವಾ ದುಕ್ಖೇ ತಂ
ದುಕ್ಖಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ದುಕ್ಖಂ ದೂರಾಪಗತಂ
ಹೋತಿ, ಅನಪ್ಪಕಂ ಸುಖಂ ಓಕ್ಕಮತಿ। ಏವಂ ಸಮಾಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕೋ, ಸುಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನೋ।
ಯಥಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಸುಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕಾ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನಾ, ನ ತಥಾ ಸಮಾಧಿ। ಯಥಾ ಸಮಾಧಿ
ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚನೀಕೋ, ಸುಖಸ್ಸ ಆಸನ್ನೋ, ನ ಚ ತಥಾ ವಿಪಸ್ಸನಾತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಸುಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಭಾವಿತತ್ತಾ ಕಾಯಸ್ಸ। ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ದುಕ್ಖಾ ವೇದನಾ ಚಿತ್ತಂ ನ ಪರಿಯಾದಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಭಾವಿತತ್ತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ।

೩೭೦. ಆಸಜ್ಜ ಉಪನೀಯಾತಿ ಗುಣೇ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಚೇವ ಉಪನೇತ್ವಾ ಚ। ತಂ ವತ ಮೇತಿ ತಂ ವತ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ।

೩೭೧. ಕಿಞ್ಹಿ ನೋ ಸಿಯಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾತಿ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಕಿಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭವಿಸ್ಸತೇವ, ಮಾ ಏವಂ ಸಞ್ಞೀ ಹೋಹಿ, ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಯೇವ
ಮೇ ಸುಖಾಪಿ ದುಕ್ಖಾಪಿ ವೇದನಾ, ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಪನಸ್ಸಾ ಅಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಪರಿಯಾದಾಯ ಠಾತುಂ ನ
ದೇಮಿ। ಇದಾನಿಸ್ಸ ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ಉಪರಿ ಪಸಾದಾವಹಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ದೇಸೇತುಕಾಮೋ ಮೂಲತೋ
ಪಟ್ಠಾಯ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಇಧ ಮೇ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ…ಪೇ॰… ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿಂ, ಅಲಮಿದಂ ಪಧಾನಾಯಾತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಾಸರಾಸಿಸುತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ, ತತ್ಥ ಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಜ್ಜಾ, ಇಧ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾ।

೩೭೪. ಅಲ್ಲಕಟ್ಠನ್ತಿ ಅಲ್ಲಂ ಉದುಮ್ಬರಕಟ್ಠಂ। ಸಸ್ನೇಹನ್ತಿ ಸಖೀರಂ। ಕಾಮೇಹೀತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಹಿ। ಅವೂಪಕಟ್ಠಾತಿ ಅನಪಗತಾ। ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋತಿಆದೀಸು ಕಿಲೇಸಕಾಮೋವ ಛನ್ದಕರಣವಸೇನ ಛನ್ದೋ। ಸಿನೇಹಕರಣವಸೇನ ಸ್ನೇಹೋ। ಮುಚ್ಛಾಕರಣವಸೇನ ಮುಚ್ಛಾ। ಪಿಪಾಸಾಕರಣವಸೇನ ಪಿಪಾಸಾ। ಅನುದಹನವಸೇನ ಪರಿಳಾಹೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾತಿ ಉಪಕ್ಕಮನಿಬ್ಬತ್ತಾ। ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬಂ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗವೇವಚನಮೇವ।

ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ – ಅಲ್ಲಂ ಸಖೀರಂ ಉದುಮ್ಬರಕಟ್ಠಂ
ವಿಯ ಹಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ವತ್ಥುಕಾಮತೋ ಅನಿಸ್ಸಟಪುಗ್ಗಲಾ। ಉದಕೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋ ವಿಯ
ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ತಿನ್ತತಾ; ಮನ್ಥನೇನಾಪಿ ಅಗ್ಗಿನೋ ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಂ ವಿಯ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ
ವತ್ಥುಕಾಮತೋ ಅನಿಸ್ಸಟಾನಂ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾಹಿ ವೇದನಾಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನಧಿಗಮೋ।
ಅಮನ್ಥನೇನಾಪಿ ಅಗ್ಗಿನೋ ಅನಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಂ ವಿಯ ತೇಸಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಿನಾಪಿ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾಹಿ
ವೇದನಾಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನಧಿಗಮೋ। ದುತಿಯಉಪಮಾಪಿ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಯಂ
ಪನ ವಿಸೇಸೋ, ಪುರಿಮಾ ಸಪುತ್ತಭರಿಯಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಉಪಮಾ; ಪಚ್ಛಿಮಾ
ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮಿಕಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ।

೩೭೬. ತತಿಯಉಪಮಾಯ ಕೋಳಾಪನ್ತಿ ಛಿನ್ನಸಿನೇಹಂ ನಿರಾಪಂ। ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ
ಪಬ್ಬತಥಲೇ ವಾ ಭೂಮಿಥಲೇ ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಏತ್ಥಾಪಿ ಇದಂ ಓಪಮ್ಮಸಂಸನ್ದನಂ –
ಸುಕ್ಖಕೋಳಾಪಕಟ್ಠಂ ವಿಯ ಹಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ವತ್ಥುಕಾಮತೋ ನಿಸ್ಸಟಪುಗ್ಗಲಾ, ಆರಕಾ ಉದಕಾ
ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋ ವಿಯ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ಅತಿನ್ತತಾ।
ಮನ್ಥನೇನಾಪಿ ಅಗ್ಗಿನೋ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಂ ವಿಯ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇನ ವತ್ಥುಕಾಮತೋ ನಿಸ್ಸಟಾನಂ
ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕನೇಸಜ್ಜಿಕಾದಿವಸೇನ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾಹಿಪಿ ವೇದನಾಹಿ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಧಿಗಮೋ।
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸುಕ್ಖಸಾಖಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಘಂಸನಮತ್ತೇನೇವ ಅಗ್ಗಿನೋ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತನಂ
ವಿಯ ವಿನಾಪಿ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾಹಿ ವೇದನಾಹಿ ಸುಖಾಯೇವ ಪಟಿಪದಾಯ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅಧಿಗಮೋತಿ।
ಅಯಂ ಉಪಮಾ ಭಗವತಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಆಹಟಾ।

೩೭೭. ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
ಕಿಂ ಪನ ಭಗವಾ ದುಕ್ಕರಂ ಅಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿತುಂ ನ ಸಮತ್ಥೋತಿ? ಕತ್ವಾಪಿ ಅಕತ್ವಾಪಿ
ಸಮತ್ಥೋವ। ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅಕಾಸೀತಿ? ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪರಕ್ಕಮಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ।
ಸೋ ಚ ಮಂ ವೀರಿಯನಿಮ್ಮಥನಗುಣೋ ಹಾಸೇಸ್ಸತೀತಿ। ಪಾಸಾದೇ ನಿಸಿನ್ನೋಯೇವ ಹಿ ಪವೇಣಿಆಗತಂ
ರಜ್ಜಂ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ಖತ್ತಿಯೋ ನ ತಥಾಪಮುದಿತೋ ಹೋತಿ, ಯಥಾ ಬಲಕಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಗಾಮೇ
ದ್ವೇ ತಯೋ ಸಮ್ಪಹಾರೇ ದತ್ವಾ ಅಮಿತ್ತಮಥನಂ ಕತ್ವಾ ಪತ್ತರಜ್ಜೋ। ಏವಂ ಪತ್ತರಜ್ಜಸ್ಸ ಹಿ
ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ಅನುಭವನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಕ್ಕಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ,
‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ಅಸುಕಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಮಿತ್ತಂ ಏವಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಏವಂ
ಪಹರಿತ್ವಾ ಇಮಂ ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ಪತ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತಯತೋ ಬಲವಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ।
ಏವಮೇವಂ ಭಗವಾಪಿ ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಪರಕ್ಕಮಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋ ಹಿ ಮಂ ಪರಕ್ಕಮೋ
ಅತಿವಿಯ ಹಾಸೇಸ್ಸತಿ, ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸತೀತಿ ದುಕ್ಕರಮಕಾಸಿ।

ಅಪಿಚ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋಪಿ ಅಕಾಸಿಯೇವ, ಪಚ್ಛಿಮಾ ಹಿ
ಜನತಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾನಿ ಪಾರಮಿಯೋ
ಪೂರೇತ್ವಾಪಿ ಪಧಾನಂ ಪದಹಿತ್ವಾವ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪತ್ತೋ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯನ್ತಿ
ಪಧಾನವೀರಿಯಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ; ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ
ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಜನತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ ಅಕಾಸಿಯೇವ।

ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯಾತಿ ಹೇಟ್ಠಾದನ್ತೇ ಉಪರಿದನ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ। ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ। ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯನ್ತಿ ನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ। ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯನ್ತಿ ನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯಂ। ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯನ್ತಿ ತಾಪೇತ್ವಾ ವೀರಿಯನಿಮ್ಮಥನಂ ಕರೇಯ್ಯಂ। ಸಾರದ್ಧೋತಿ ಸದರಥೋ। ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಪಧಾನೇನ ಅಭಿತುನ್ನಸ್ಸ, ವಿದ್ಧಸ್ಸ ಸತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।

೩೭೮. ಅಪ್ಪಾಣಕನ್ತಿ ನಿರಸ್ಸಾಸಕಂ। ಕಮ್ಮಾರಗಗ್ಗರಿಯಾತಿ ಕಮ್ಮಾರಸ್ಸ ಗಗ್ಗರನಾಳಿಯಾ। ಸೀಸವೇದನಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಕುತೋಚಿ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅಲಭಮಾನೇಹಿ ವಾತೇಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಾ ಬಲವತಿಯೋ ಸೀಸವೇದನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಸೀಸವೇಠಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಸೀಸವೇಠನಂ ದದೇಯ್ಯ। ದೇವತಾತಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಂ ಪಣ್ಣಸಾಲಪರಿವೇಣಸಾಮನ್ತಾ ಚ ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ।

ತದಾ ಕಿರ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಅಧಿಮತ್ತೇ ಕಾಯದಾಹೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಮುಚ್ಛಾ
ಉದಪಾದಿ। ಸೋ ಚಙ್ಕಮೇವ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಪಪತಿ। ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದೇವತಾ ಏವಮಾಹಂಸು –
‘‘ವಿಹಾರೋತ್ವೇವ ಸೋ ಅರಹತೋ’’ತಿ, ‘‘ಅರಹನ್ತೋ ನಾಮ ಏವರೂಪಾ ಹೋನ್ತಿ ಮತಕಸದಿಸಾ’’ತಿ
ಲದ್ಧಿಯಾ ವದನ್ತಿ। ತತ್ಥ ಯಾ ದೇವತಾ ‘‘ಕಾಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ ಆಹಂಸು, ತಾ ಗನ್ತ್ವಾ
ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ। ಮಮ ಪುತ್ತೋ
ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ನೋ ಅಹುತ್ವಾತಿ? ಬುದ್ಧೋ ಭವಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ,
ಪಧಾನಭೂಮಿಯಂಯೇವ ಪತಿತ್ವಾ ಕಾಲಙ್ಕತೋತಿ। ನಾಹಂ ಸದ್ದಹಾಮಿ, ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಬೋಧಿಂ
ಅಪತ್ವಾ ಕಾಲಙ್ಕಿರಿಯಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ।

ಅಪರಭಾಗೇ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ
ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ಪತ್ತಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಂ ದತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಭತ್ತಸಮಯೇ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ
– ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಪಧಾನಕರಣಕಾಲೇ ದೇವತಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಪುತ್ತೋ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ,
ಕಾಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ ಆಹಂಸೂತಿ। ಕಿಂ ಸದ್ದಹಸಿ ಮಹಾರಾಜಾತಿ? ನ ಭಗವಾ ಸದ್ದಹಿನ್ತಿ। ಇದಾನಿ,
ಮಹಾರಾಜ, ಸುಪಿನಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಚ್ಛರಿಯಾನಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕಿಂ ಸದ್ದಹಿಸ್ಸಸಿ?
ಅಹಮ್ಪಿ ಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಬುದ್ಧಪಿತಾ ಜಾತೋ, ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಮಯ್ಹಂ ಅಪರಿಪಕ್ಕೇ
ಞಾಣೇ ಬೋಧಿಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಪಾಲಕುಮಾರಕಾಲೇಪಿ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ಗತಸ್ಸ,
‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ ಧಮ್ಮಪಾಲಕುಮಾರೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ಇದಮಸ್ಸ ಅಟ್ಠೀ’’ತಿ
ಏಳಕಟ್ಠಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸುಂ, ತದಾಪಿ ತುಮ್ಹೇ, ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಮರಣಂ ನಾಮ
ನತ್ಥಿ, ನಾಹಂ ಸದ್ದಹಾಮೀ’’ತಿ ಅವೋಚುತ್ಥ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಭಗವಾ
ಮಹಾಧಮ್ಮಪಾಲಜಾತಕಂ ಕಥೇಸಿ।

೩೭೯. ಮಾ ಖೋ ತ್ವಂ ಮಾರಿಸಾತಿ ಸಮ್ಪಿಯಾಯಮಾನಾ ಆಹಂಸು। ದೇವತಾನಂ ಕಿರಾಯಂ ಪಿಯಮನಾಪವೋಹಾರೋ, ಯದಿದಂ ಮಾರಿಸಾತಿ। ಅಜಜ್ಜಿತನ್ತಿ ಅಭೋಜನಂ। ಹಲನ್ತಿ ವದಾಮೀತಿ ಅಲನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಅಲಂ ಇಮಿನಾ ಏವಂ ಮಾ ಕರಿತ್ಥ, ಯಾಪೇಸ್ಸಾಮಹನ್ತಿ ಏವಂ ಪಟಿಸೇಧೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

೩೮೦-೧. ಮಙ್ಗುರಚ್ಛವೀತಿ ಮಙ್ಗುರಮಚ್ಛಚ್ಛವಿ। ಏತಾವ ಪರಮನ್ತಿ ತಾಸಮ್ಪಿ ವೇದನಾನಮೇತಂಯೇವ ಪರಮಂ, ಉತ್ತಮಂ ಪಮಾಣಂ। ಪಿತು ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಕಮ್ಮನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿತಾತಿ
ರಞ್ಞೋ ಕಿರ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತದಾ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ
ಪಟಿಯಾದೇನ್ತಿ। ನಗರವೀಥಿಯೋ ಸೋಧಾಪೇತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಘಟೇ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ಧಜಪಟಾಕಾದಯೋ
ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಕಲನಗರಂ ದೇವವಿಮಾನಂ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕರೋನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಾದಯೋ
ಅಹತವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ಗನ್ಧಮಾಲಾದಿಪಟಿಮಣ್ಡಿತಾ ರಾಜಕುಲೇ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ। ರಞ್ಞೋ ಕಮ್ಮನ್ತೇ
ನಙ್ಗಲಸತಸಹಸ್ಸಂ ಯೋಜೀಯತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ದಿವಸೇ ಏಕೇನ ಊನಂ ಅಟ್ಠಸತಂ ಯೋಜೇನ್ತಿ।
ಸಬ್ಬನಙ್ಗಲಾನಿ ಸದ್ಧಿಂ ಬಲಿಬದ್ದರಸ್ಮಿಯೋತ್ತೇಹಿ ಜಾಣುಸ್ಸೋಣಿಸ್ಸ ರಥೋ ವಿಯ
ರಜತಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ರಞ್ಞೋ ಆಲಮ್ಬನನಙ್ಗಲಂ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ।
ಬಲಿಬದ್ದಾನಂ ಸಿಙ್ಗಾನಿಪಿ ರಸ್ಮಿಪತೋದಾಪಿ ಸುವಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ। ರಾಜಾ
ಮಹಾಪರಿವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ಪುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ।

ಕಮ್ಮನ್ತಟ್ಠಾನೇ ಏಕೋ ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖೋ ಬಹಲಪತ್ತಪಲಾಸೋ
ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೋ ಅಹೋಸಿ। ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಸಯನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಉಪರಿ
ಸುವಣ್ಣತಾರಕಖಚಿತಂ ವಿತಾನಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಸಾಣಿಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಆರಕ್ಖಂ
ಠಪೇತ್ವಾ ರಾಜಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ನಙ್ಗಲಕರಣಟ್ಠಾನಂ
ಅಗಮಾಸಿ। ತತ್ಥ ರಾಜಾ ಸುವಣ್ಣನಙ್ಗಲಂ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಮಚ್ಚಾ ಏಕೇನೂನಅಟ್ಠಸತರಜತನಙ್ಗಲಾನಿ
ಗಹೇತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಕಸನ್ತಿ। ರಾಜಾ ಪನ ಓರತೋ ಪಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಾರತೋ ವಾ ಓರಂ
ಗಚ್ಛತಿ। ಏತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ
ಧಾತಿಯೋ ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅನ್ತೋಸಾಣಿತೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ।
ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕಞ್ಚಿ ಅದಿಸ್ವಾ
ವೇಗೇನ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಆನಾಪಾನೇ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ
ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ। ಧಾತಿಯೋ ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜನ್ತರೇ ವಿಚರಮಾನಾ ಥೋಕಂ ಚಿರಾಯಿಂಸು, ಸೇಸರುಕ್ಖಾನಂ
ಛಾಯಾ ನಿವತ್ತಾ, ತಸ್ಸ ಪನ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪರಿಮಣ್ಡಲಾ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಧಾತಿಯೋ
ಅಯ್ಯಪುತ್ತೋ ಏಕಕೋತಿ ವೇಗೇನ ಸಾಣಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಮಾನಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಸಯನೇ
ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನಂ ತಞ್ಚ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು –
‘‘ಕುಮಾರೋ ದೇವ, ಏವಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ರುಕ್ಖಾನಂ ಛಾಯಾ ನಿವತ್ತಾ, ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖಸ್ಸ
ಪರಿಮಣ್ಡಲಾ ಠಿತಾ’’ತಿ। ರಾಜಾ ವೇಗೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಇದಂ ತೇ, ತಾತ,
ದುತಿಯಂ ವನ್ದನ’’ನ್ತಿ ಪುತ್ತಂ ವನ್ದಿ। ಇದಮೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಪಿತು ಸಕ್ಕಸ್ಸ
ಕಮ್ಮನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿತಾ’’ತಿ। ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಏಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾತಿ ಭವೇಯ್ಯ ನು ಖೋ ಏತಂ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಬುಜ್ಝನತ್ಥಾಯ ಮಗ್ಗೋತಿ। ಸತಾನುಸಾರಿವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ
ನಯಿದಂ ಬೋಧಾಯ ಮಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪನ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಏಕಂ
ದ್ವೇ ವಾರೇ ಉಪ್ಪನ್ನಸತಿಯಾ ಅನನ್ತರಂ ಉಪ್ಪನ್ನವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸತಾನುಸಾರಿವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಮ। ಯಂ ತಂ ಸುಖನ್ತಿ ಯಂ ತಂ ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಪಠಮಜ್ಝಾನಸುಖಂ।

೩೮೨. ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಪರಿವೇಣಸಮ್ಮಜ್ಜನಾದಿವತ್ತಕರಣೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ। ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋತಿ ಪಚ್ಚಯಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ। ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯಾತಿ ರಸಗಿದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಪಣೀತಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಆವತ್ತೋ। ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮಿಂಸೂತಿ
ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮನಿಯಾಮೇನೇವ ಪಕ್ಕನ್ತಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ತಕಾಲೇ
ಕಾಯವಿವೇಕಸ್ಸ ಓಕಾಸದಾನತ್ಥಂ ಧಮ್ಮತಾಯ ಗತಾ। ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚ ಅಞ್ಞಟ್ಠಾನಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ
ಬಾರಾಣಸಿಮೇವ ಅಗಮಂಸು। ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತೇಸು ಗತೇಸು ಅದ್ಧಮಾಸಂ ಕಾಯವಿವೇಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ
ಬೋಧಿಮಣ್ಡೇ ಅಪರಾಜಿತಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ।

೩೮೩. ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹೀತಿಆದಿ ಭಯಭೇರವೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೩೮೭. ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹನ್ತಿ
ಅಯಂ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಅನುಸನ್ಧಿ। ನಿಗಣ್ಠೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಏಕಂ
ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಂ। ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ‘ಅಪರಾಪಿ ಮಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅಪರಾಪಿ ಮಂ,
ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಾ’ತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಥೇತಿಯೇವ। ಕುಪಿತೋ ನು ಖೋ’’ತಿ? ಅಥ
ಭಗವಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ , ತಥಾಗತೇ ಅನೇಕಸತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಕುಪಿತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋತಿ ಏಕೋಪಿ ವತ್ತಾ ನತ್ಥಿ, ಪರೇಸಂ ಬೋಧನತ್ಥಾಯ ಪಟಿವಿಜ್ಝನತ್ಥಾಯ ಏವ ತಥಾಗತೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಆರಬ್ಭಾತಿ ಸನ್ಧಾಯ। ಯಾವದೇವಾತಿ
ಪಯೋಜನವಿಧಿ ಪರಿಚ್ಛೇದನಿಯಮನಂ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಪರೇಸಂ ವಿಞ್ಞಾಪನಮೇವ ತಥಾಗತಸ್ಸ
ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಪಯೋಜನಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಏಕಸ್ಸೇವ ದೇಸೇತಿ, ಯತ್ತಕಾ ವಿಞ್ಞಾತಾರೋ ಅತ್ಥಿ,
ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೇಸೇತೀತಿ। ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪುರಿಮಸ್ಮಿನ್ತಿ ಇಮಿನಾ
ಕಿಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ? ಸಚ್ಚಕೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಅಭಿರೂಪೋ ಪಾಸಾದಿಕೋ
ಸುಫುಸಿತಂ ದನ್ತಾವರಣಂ, ಜಿವ್ಹಾ ಮುದುಕಾ, ಮಧುರಂ ವಾಕ್ಕರಣಂ, ಪರಿಸಂ ರಞ್ಜೇನ್ತೋ ಮಞ್ಞೇ
ವಿಚರತಿ, ಅನ್ತೋ ಪನಸ್ಸ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಅಥ ಭಗವಾ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನ
ತಥಾಗತೋ ಪರಿಸಂ ರಞ್ಜೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಚಕ್ಕವಾಳಪರಿಯನ್ತಾಯಪಿ ಪರಿಸಾಯ ತಥಾಗತೋ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತಿ, ಅಸಲ್ಲೀನೋ ಅನುಪಲಿತ್ತೋ ಏತ್ತಕಂ ಏಕವಿಹಾರೀ, ಸುಞ್ಞತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ
ಅನುಯುತ್ತೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಏವಮಾಹ।

ಅಜ್ಝತ್ತಮೇವಾತಿ ಗೋಚರಜ್ಝತ್ತಮೇವ। ಸನ್ನಿಸಾದೇಮೀತಿ
ಸನ್ನಿಸೀದಾಪೇಮಿ, ತಥಾಗತೋ ಹಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪರಿಸಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ
ಪುಬ್ಬಾಭೋಗೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಸಾಧುಕಾರಸದ್ದಸ್ಸ
ನಿಗ್ಘೋಸೇ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನೇಯೇವ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಧಮ್ಮಂ
ದೇಸೇತಿ, ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಭವಙ್ಗಪರಿವಾಸೋ ಲಹುಕೋ ಹೋತೀತಿ ಅಸ್ಸಾಸವಾರೇ ಪಸ್ಸಾಸವಾರೇ
ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಿ। ಯೇನ ಸುದಂ ನಿಚ್ಚಕಪ್ಪನ್ತಿ ಯೇನ ಸುಞ್ಞೇನ ಫಲಸಮಾಧಿನಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ವಿಹರಾಮಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಧಿನಿಮಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಪೇಮಿ ಸಮಾದಹಾಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।

ಓಕಪ್ಪನಿಯಮೇತನ್ತಿ ಸದ್ದಹನಿಯಮೇತಂ। ಏವಂ ಭಗವತೋ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತತಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಓವಟ್ಟಿಕಸಾರಂ ಕತ್ವಾ ಆನೀತಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅಭಿಜಾನಾತಿ ಖೋ ಪನ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ದಿವಾ ಸುಪಿತಾತಿ ಆಹ। ಯಥಾ ಹಿ ಸುನಖೋ ನಾಮ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಖೀರಪಕ್ಕಪಾಯಸಂ ಸಪ್ಪಿನಾ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉದರಪೂರಂ ಭೋಜಿತೋಪಿ ಗೂಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಖಾದಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಖಾದಮಾನೋ
ಘಾಯಿತ್ವಾಪಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಘಾಯಿತ್ವಾವ ಗತಸ್ಸ ಕಿರಸ್ಸ ಸೀಸಂ ರುಜ್ಜತಿ; ಏವಮೇವಂ ಇಮಸ್ಸಪಿ
ಸತ್ಥಾ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಖೀರಪಕ್ಕಪಾಯಸಸದಿಸಂ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಆಸವಕ್ಖಯಾ
ಪಸಾದನೀಯಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ದೇಸೇತಿ। ಏತಸ್ಸ ಪನ ಏವರೂಪಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ
ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತಸ್ಮಾ ಓವಟ್ಟಿಕಸಾರಂ ಕತ್ವಾ
ಆನೀತಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ
ಸಬ್ಬಖೀಣಾಸವಾನಂ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಹೀಯತಿ, ಕಾಯದರಥೋ ಪನ ಉಪಾದಿನ್ನಕೇಪಿ ಹೋತಿ
ಅನುಪಾದಿನ್ನಕೇಪಿ। ತಥಾ ಹಿ ಕಮಲುಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ವಿಕಸನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ
ಮಕುಲಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸಾಯಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ರುಕ್ಖಾನಮ್ಪಿ ಪತ್ತಾನಿ ಪತಿಲೀಯನ್ತಿ, ಪಾತೋ
ವಿಪ್ಫಾರಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಉಪಾದಿನ್ನಕಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ದರಥೋಯೇವ ದರಥವಸೇನ ಭವಙ್ಗಸೋತಞ್ಚ
ಇಧ ನಿದ್ದಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಂ ಖೀಣಾಸವಾನಮ್ಪಿ ಹೋತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ,
‘‘ಅಭಿಜಾನಾಮಹ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ಸಮ್ಮೋಹವಿಹಾರಸ್ಮಿಂ ವದನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮೋಹವಿಹಾರೋತಿ ವದನ್ತಿ।

೩೮೯. ಆಸಜ್ಜ ಆಸಜ್ಜಾತಿ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ। ಉಪನೀತೇಹೀತಿ ಉಪನೇತ್ವಾ ಕಥಿತೇಹಿ। ವಚನಪ್ಪಥೇಹೀತಿ ವಚನೇಹಿ। ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾತಿ
ಅಲನ್ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ವಾಚಾಯಪಿ ಪಸಂಸನ್ತೋ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ।
ಭಗವತಾ ಇಮಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ದ್ವೇ ಸುತ್ತಾನಿ ಕಥಿತಾನಿ। ಪುರಿಮಸುತ್ತಂ ಏಕೋ ಭಾಣವಾರೋ,
ಇದಂ ದಿಯಡ್ಢೋ, ಇತಿ ಅಡ್ಢತಿಯೇ ಭಾಣವಾರೇ ಸುತ್ವಾಪಿ ಅಯಂ ನಿಗಣ್ಠೋ ನೇವ ಅಭಿಸಮಯಂ
ಪತ್ತೋ, ನ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ನ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ। ಕಸ್ಮಾ ಏತಸ್ಸ ಭಗವಾ
ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸೀತಿ? ಅನಾಗತೇ ವಾಸನತ್ಥಾಯ। ಪಸ್ಸತಿ ಹಿ ಭಗವಾ, ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಇದಾನಿ
ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ನತ್ಥಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನತೋ ಸಮಧಿಕಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ
ಅಚ್ಚಯೇನ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪೇ ಸಾಸನಂ ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಕುಲಘರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ
ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಕಾಲೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತೀಣಿ ಪಿಟಕಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಸಹ
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಕಾಳಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ ನಾಮ ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ।
ಇದಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನಾಗತೇ ವಾಸನತ್ಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ।

ಸೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪಮ್ಹಿ ಸಾಸನೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೇ
ದೇವಲೋಕತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಗಿರಿವಿಹಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಗಾಮೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇ
ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಸಮತ್ಥಯೋಬ್ಬನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ
ಗಣಂ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ
ಪಸ್ಸಿತುಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ಚೋದೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ತೇಪಿಟಕಂ
ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೇನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮುಖಂ ದತ್ವಾ ಕಥಾಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಅಕಾಸಿ। ಸೋ
ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ವುಟ್ಠಾಯ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, – ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಿ
ಗನ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೇ ಮುಖಂ ದತ್ವಾ ಕಥಾಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ
ಕರಿತ್ಥ, ಕೋ ಮಯ್ಹಂ ದೋಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತ
ಏತ್ತಕೇನೇವ ‘ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಿಚ್ಚಂ ಮೇ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತ’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಕರೋಸೀ’’ತಿ। ಕಿಂ
ಕರೋಮಿ, ಭನ್ತೇತಿ? ಗಣಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ತ್ವಂ ಪಪಞ್ಚಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಪಬ್ಬತವಿಹಾರಂ
ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋಹೀತಿ। ಸೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ
ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪುಞ್ಞವಾ ರಾಜಪೂಜಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ
ಚೇತಿಯಪಬ್ಬತವಿಹಾರೇ ವಸಿ।

ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಾಲೇ ತಿಸ್ಸಮಹಾರಾಜಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ
ಚೇತಿಯಪಬ್ಬತೇ ರಾಜಲೇಣೇ ವಸತಿ। ಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ – ‘‘ಯದಾ
ಮಯ್ಹಂ ಅಯ್ಯೋ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಕಥೇತಿ, ತದಾ ಮೇ ಸಞ್ಞಂ
ದದೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ। ಥೇರೋಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ
ಕಣ್ಟಕಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಆರುಯ್ಹ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕಾಳತಿಮ್ಬರುರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥ
ನಂ ಏಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕತ್ಥೇರೋ ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತನ್ತೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ। ಥೇರೋ ನನು, ಆವುಸೋ,
ಅಜ್ಜ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನದಿವಸೋತಿ ಆಹ। ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನದಿವಸೋತಿ। ತೇನ ಹಿ ಪೀಠಕಂ
ಆನೇಥ, ಇಧೇವ ನಿಸಿನ್ನಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ। ಅಥಸ್ಸ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಆಸನಂ
ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಅದಂಸು। ಥೇರೋ ಪುಬ್ಬಗಾಥಾ ವತ್ವಾ ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತಂ ಆರಭಿ। ಸೋಪಿಸ್ಸ
ಉಪಟ್ಠಾಕದಹರೋ ರಞ್ಞೋ ಸಞ್ಞಂ ದಾಪೇಸಿ। ರಾಜಾ ಪುಬ್ಬಗಾಥಾಸು
ಅನಿಟ್ಠಿತಾಸುಯೇವ ಪಾಪುಣಿ। ಪತ್ವಾ ಚ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನೇವ ಪರಿಸನ್ತೇ ಠತ್ವಾ ತಿಯಾಮರತ್ತಿಂ
ಠಿತಕೋವ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ, ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾತಿ ವಚನಕಾಲೇ
ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಾಸಿ। ಥೇರೋ ಞತ್ವಾ, ಕದಾ ಆಗತೋಸಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಪುಚ್ಛಿ। ಪುಬ್ಬಗಾಥಾ
ಓಸಾರಣಕಾಲೇಯೇವ, ಭನ್ತೇತಿ। ದುಕ್ಕರಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜ, ಕತನ್ತಿ। ನಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ದುಕ್ಕರಂ,
ಯದಿ ಪನ ಮೇ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಆರದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಪದೇಪಿ ಅಞ್ಞವಿಹಿತಭಾವೋ
ಅಹೋಸಿ, ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪಸ್ಸ ಪತೋದಯಟ್ಠಿನಿತುದನಮತ್ತೇಪಿ ಠಾನೇ ಸಾಮಿಭಾವೋ ನಾಮ ಮೇ ಮಾ
ಹೋತೂತಿ ಸಪಥಮಕಾಸಿ।

ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಬುದ್ಧಗುಣಾ ಪರಿದೀಪಿತಾ, ತಸ್ಮಾ ರಾಜಾ
ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಏತ್ತಕಾವ, ಭನ್ತೇ, ಬುದ್ಧಗುಣಾ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇಪಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ। ಮಯಾ
ಕಥಿತತೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಕಥಿತಮೇವ ಬಹು ಅಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ। ಉಪಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಕರೋಥಾತಿ। ಯಥಾ,
ಮಹಾರಾಜ , ಕರೀಸಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇ ಸಾಲಿಕ್ಖೇತ್ತೇ ಏಕಸಾಲಿಸೀಸತೋ
ಅವಸೇಸಸಾಲೀಯೇವ ಬಹೂ, ಏವಂ ಮಯಾ ಕಥಿತಗುಣಾ ಅಪ್ಪಾ, ಅವಸೇಸಾ ಬಹೂತಿ। ಅಪರಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ,
ಉಪಮಂ ಕರೋಥಾತಿ। ಯಥಾ, ಮಹಾರಾಜ, ಮಹಾಗಙ್ಗಾಯ ಓಘಪುಣ್ಣಾಯ ಸೂಚಿಪಾಸಂ ಸಮ್ಮುಖಂ ಕರೇಯ್ಯ,
ಸೂಚಿಪಾಸೇನ ಗತಉದಕಂ ಅಪ್ಪಂ, ಸೇಸಂ ಬಹು, ಏವಮೇವ ಮಯಾ ಕಥಿತಗುಣಾ ಅಪ್ಪಾ, ಅವಸೇಸಾ
ಬಹೂತಿ। ಅಪರಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಮಂ ಕರೋಥಾತಿ। ಇಧ, ಮಹಾರಾಜ, ಚಾತಕಸಕುಣಾ ನಾಮ ಆಕಾಸೇ
ಕೀಳನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ಖುದ್ದಕಾ ಸಾ ಸಕುಣಜಾತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ತಸ್ಸ ಸಕುಣಸ್ಸ ಆಕಾಸೇ
ಪಕ್ಖಪಸಾರಣಟ್ಠಾನಂ ಬಹು, ಅವಸೇಸೋ ಆಕಾಸೋ ಅಪ್ಪೋತಿ? ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ವದಥ, ಅಪ್ಪೋ ತಸ್ಸ
ಪಕ್ಖಪಸಾರಣೋಕಾಸೋ, ಅವಸೇಸೋವ ಬಹೂತಿ। ಏವಮೇವ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಪ್ಪಕಾ ಮಯಾ ಬುದ್ಧಗುಣಾ
ಕಥಿತಾ, ಅವಸೇಸಾ ಬಹೂ ಅನನ್ತಾ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾತಿ। ಸುಕಥಿತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅನನ್ತಾ ಬುದ್ಧಗುಣಾ
ಅನನ್ತೇನೇವ ಆಕಾಸೇನ ಉಪಮಿತಾ। ಪಸನ್ನಾ ಮಯಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ, ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಪನ ಕಾತುಂ ನ
ಸಕ್ಕೋಮ। ಅಯಂ ಮೇ ದುಗ್ಗತಪಣ್ಣಾಕಾರೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪೇ ಇಮಂ ತಿಯೋಜನಸತಿಕಂ
ರಜ್ಜಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ದೇಮಾತಿ। ತುಮ್ಹೇಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅತ್ತನೋ ಪಸನ್ನಾಕಾರೋ ಕತೋ, ಮಯಂ ಪನ
ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಿನ್ನಂ ರಜ್ಜಂ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ದೇಮ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ
ಮಹಾರಾಜಾತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಮಹಾಸಚ್ಚಕಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೭. ಚೂಳತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೯೦. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇತಿ
ಪುಬ್ಬಾರಾಮಸಙ್ಖಾತೇ ವಿಹಾರೇ ಮಿಗಾರಮಾತುಯಾ ಪಾಸಾದೇ। ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬೀಕಥಾಅತೀತೇ
ಸತಸಹಸ್ಸಕಪ್ಪಮತ್ಥಕೇ ಏಕಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ
ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ
ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ, ‘‘ಅನಾಗತೇ ತುಮ್ಹಾದಿಸಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಾಯಿಕಾ ಹೋಮೀ’’ತಿ
ಪತ್ಥನಮಕಾಸಿ। ಸಾ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ದೇವೇಸು ಚೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ
ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಭದ್ದಿಯನಗರೇ ಮೇಣ್ಡಕಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಧನಞ್ಜಯಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಗಹೇ ಸುಮನದೇವಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ। ಜಾತಕಾಲೇ ಚಸ್ಸಾ ವಿಸಾಖಾತಿ
ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಸಾ ಯದಾ ಭಗವಾ ಭದ್ದಿಯನಗರಂ ಅಗಮಾಸಿ, ತದಾ ಪಞ್ಚಹಿ ದಾರಿಕಾಸತೇಹಿ
ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಪಠಮದಸ್ಸನಮ್ಹಿಯೇವ ಸೋತಾಪನ್ನಾ ಅಹೋಸಿ। ಅಪರಭಾಗೇ
ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಮಿಗಾರಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಪುಣ್ಣವಡ್ಢನಕುಮಾರಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಗತಾ, ತತ್ಥ ನಂ
ಮಿಗಾರಸೇಟ್ಠಿ ಮಾತಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಿಗಾರಮಾತಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ।

ಪತಿಕುಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಚಸ್ಸಾ ಪಿತಾ ಮಹಾಲತಾಪಿಳನ್ಧನಂ
ನಾಮ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪಿಳನ್ಧನೇ ಚತಸ್ಸೋ ವಜಿರನಾಳಿಯೋ ಉಪಯೋಗಂ ಅಗಮಂಸು, ಮುತ್ತಾನಂ
ಏಕಾದಸ ನಾಳಿಯೋ, ಪವಾಳಾನಂ ದ್ವಾವೀಸತಿ ನಾಳಿಯೋ, ಮಣೀನಂ ತೇತ್ತಿಂಸ ನಾಳಿಯೋ, ಇತಿ
ಏತೇಹಿ ಚ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಸತ್ತವಣ್ಣೇಹಿ ರತನೇಹಿ ನಿಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ। ತಂ ಸೀಸೇ ಪಟಿಮುಕ್ಕಂ
ಯಾವ ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಭಸ್ಸತಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಹತ್ಥೀನಂ ಬಲಂ ಧಾರಯಮಾನಾವ ನಂ ಇತ್ಥೀ ಧಾರೇತುಂ
ಸಕ್ಕೋತಿ। ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ದಸಬಲಸ್ಸ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಾಯಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪಸಾಧನಂ
ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ನವಹಿ ಕೋಟೀಹಿ ಭಗವತೋ ವಿಹಾರಂ ಕಾರಯಮಾನಾ ಕರೀಸಮತ್ತೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ
ಪಾಸಾದಂ ಕಾರೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಉಪರಿಭೂಮಿಯಂ ಪಞ್ಚ ಗಬ್ಭಸತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಭೂಮಿಯಂ
ಪಞ್ಚಾತಿ ಗಬ್ಭಸಹಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಅಹೋಸಿ। ಸಾ ‘‘ಸುದ್ಧಪಾಸಾದೋವ ನ ಸೋಭತೀ’’ತಿ ತಂ
ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ದ್ವಿಕೂಟಗೇಹಸತಾನಿ, ಪಞ್ಚ ಚೂಳಪಾಸಾದಸತಾನಿ, ಪಞ್ಚ ದೀಘಸಾಲಸತಾನಿ ಚ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ವಿಹಾರಮಹೋ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ನಿಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ।

ಮಾತುಗಾಮತ್ತಭಾವೇ ಠಿತಾಯ ವಿಸಾಖಾಯ
ವಿಯ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಧನಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಪುರಿಸತ್ತಭಾವೇ ಠಿತಸ್ಸ ಚ
ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ವಿಯ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಧನಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಸೋ ಹಿ
ಚತುಪಞ್ಞಾಸಕೋಟಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ದಕ್ಖಿಣಭಾಗೇ ಅನುರಾಧಪುರಸ್ಸ
ಮಹಾವಿಹಾರಸದಿಸೇ ಠಾನೇ ಜೇತವನಮಹಾವಿಹಾರಂ ನಾಮ ಕಾರೇಸಿ। ವಿಸಾಖಾ, ಸಾವತ್ಥಿಯಾ
ಪಾಚೀನಭಾಗೇ ಉತ್ತಮದೇವೀವಿಹಾರಸದಿಸೇ ಠಾನೇ ಪುಬ್ಬಾರಾಮಂ
ನಾಮ ಕಾರೇಸಿ। ಭಗವಾ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕುಲಾನಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ
ವಿಹರನ್ತೋ ಇಮೇಸು ದ್ವೀಸು ವಿಹಾರೇಸು ನಿಬದ್ಧವಾಸಂ ವಸಿ। ಏಕಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ಜೇತವನೇ
ವಸತಿ, ಏಕಂ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ, ಏತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಮಯೇ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ ವಿಹರತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ
– ‘‘ಪುಬ್ಬಾರಾಮೇ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ’’ತಿ।

ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇತಿ ಕಿತ್ತಕೇನ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ। ಸಂಖಿತ್ತೇನ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಹೋತೀತಿ
ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತತಾಯ
ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಕಿತ್ತಾವತಾ ಹೋತಿ? ಯಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ
ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಮೇ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪ್ಪಟಿಪದಂ
ಸಂಖಿತ್ತೇನ ದೇಸೇಥಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠೋತಿ ಖಯವಯಸಙ್ಖಾತಂ ಅನ್ತಂ ಅತೀತಾತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಾ। ಅಚ್ಚನ್ತಾ ನಿಟ್ಠಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಚ್ಚನ್ತನಿಟ್ಠೋ, ಏಕನ್ತನಿಟ್ಠೋ ಸತತನಿಟ್ಠೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಯೋಗಕ್ಖೇಮೀತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಯೋಗಕ್ಖೇಮೀ, ನಿಚ್ಚಯೋಗಕ್ಖೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ನಿಚ್ಚಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಪರಿಯೋಸಾನಮಸ್ಸಾತಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಯೋಸಾನೋ। ಸೇಟ್ಠೋ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನನ್ತಿ
ದೇವಾನಞ್ಚ ಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠೋ ಉತ್ತಮೋ। ಏವರೂಪೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಿತ್ತಾವತಾ ಹೋತಿ,
ಖಿಪ್ಪಮೇತಸ್ಸ ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಕಥೇಥಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಯಾಚತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ಏವಂ
ವೇಗಾಯತೀತಿ? ಕೀಳಂ ಅನುಭವಿತುಕಾಮತಾಯ।

ಅಯಂ ಕಿರ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಂ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಮಹಾರಾಜೂಹಿ ಚತೂಸು
ದಿಸಾಸು ಆರಕ್ಖಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವೀಸು ದೇವಲೋಕೇಸು ದೇವಸಙ್ಘೇನ ಪರಿವುತೋ ಅಡ್ಢತಿಯಾಹಿ
ನಾಟಕಕೋಟೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏರಾವಣಂ ಆರುಯ್ಹ ಉಯ್ಯಾನದ್ವಾರೇ ಠಿತೋ
ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ – ‘‘ಕಿತ್ತಕೇನ ನು ಖೋ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ
ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಆಗಮನಿಯಪುಬ್ಬಭಾಗಪಟಿಪದಾ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ
ಅತಿವಿಯ ಸಸ್ಸಿರಿಕೋ, ಸಚಾಹಂ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾವ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಿ,
ಛದ್ವಾರಿಕೇಹಿ ಆರಮ್ಮಣೇಹಿ ನಿಮ್ಮಥಿತೋ ನ ಪುನ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸ್ಸಾಮಿ ,
ತಿಟ್ಠತು ತಾವ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಾ, ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ
ಉಗ್ಗಹಿತಪಞ್ಹೋ ಉಯ್ಯಾನೇ ಕೀಳಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಅನ್ತರಹಿತೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ
ಪಾತುರಹೋಸಿ। ತೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಆರಕ್ಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಠಿತಾ,
ಪರಿಚಾರಿಕದೇವಸಙ್ಘಾಪಿ ನಾಟಕಾನಿಪಿ ಏರಾವಣೋಪಿ ನಾಗರಾಜಾ ತತ್ಥೇವ ಉಯ್ಯಾನದ್ವಾರೇ
ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಏವಮೇಸ ಕೀಳಂ ಅನುಭವಿತುಕಾಮತಾಯ ವೇಗಾಯನ್ತೋ ಏವಮಾಹ।

ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾಲಂ ಅಭಿನಿವೇಸಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾ ನಾಮ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಅಭಿನಿವೇಸಾಯ
ನಾಲಂ ನ ಪರಿಯತ್ತಾ ನ ಸಮತ್ಥಾ ನ ಯುತ್ತಾ, ಕಸ್ಮಾ? ಗಹಿತಾಕಾರೇನ ಅತಿಟ್ಠನತೋ। ತೇ ಹಿ
ನಿಚ್ಚಾತಿ ಗಹಿತಾಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾವ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಸುಖಾತಿ ಗಹಿತಾಪಿ ದುಕ್ಖಾವ
ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅತ್ತಾತಿ ಗಹಿತಾಪಿ ಅನತ್ತಾವ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಲಂ ಅಭಿನಿವೇಸಾಯ।
ಅಭಿಜಾನಾತೀತಿ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನತ್ತಾತಿ ಞಾತಪರಿಞ್ಞಾಯ ಅಭಿಜಾನಾತಿ। ಪರಿಜಾನಾತೀತಿ ತಥೇವ ತೀರಣಪರಿಞ್ಞಾಯ ಪರಿಜಾನಾತಿ। ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ವೇದನನ್ತಿ
ಅನ್ತಮಸೋ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಮ್ಪಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ವೇದನಂ ಅನುಭವತಿ।
ಇಮಿನಾ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ವೇದನಾವಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅರೂಪಪರಿಗ್ಗಹಂ
ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಚೇ ಪನ ವೇದನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಕಥಿತಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ
ಕಥೇತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ। ಹೇಟ್ಠಾ ಪನ ಕಥಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ, ತೇ ಹಿ ಉಪ್ಪಾದವಯಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚಾ। ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾತಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ಖಯತೋ ವಯತೋ ದಸ್ಸನಞಾಣಂ। ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ತೇನ ಞಾಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ । ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತೀ’’ತಿ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಅನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಹರತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ।

ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ಏತ್ಥ ದ್ವೇ
ವಿರಾಗಾ ಖಯವಿರಾಗೋ ಚ ಅಚ್ಚನ್ತವಿರಾಗೋ ಚ। ತತ್ಥ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಖಯವಯತೋ ಅನುಪಸ್ಸನಾಪಿ,
ಅಚ್ಚನ್ತವಿರಾಗಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಿರಾಗತೋ ದಸ್ಸನಮಗ್ಗಞಾಣಮ್ಪಿ ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸನಾ। ತದುಭಯಸಮಾಙ್ಗೀಪುಗ್ಗಲೋ ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ ನಾಮ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ’’ತಿ, ವಿರಾಗತೋ ಅನುಪಸ್ಸನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸಿಮ್ಹಿಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ, ನಿರೋಧೋಪಿ ಹಿ ಖಯನಿರೋಧೋ ಚ ಅಚ್ಚನ್ತನಿರೋಧೋ ಚಾತಿ ದುವಿಧೋಯೇವ। ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀತಿ ಏತ್ಥ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ವುಚ್ಚತಿ ವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ, ಸೋ ಚ ಪರಿಚ್ಚಾಗವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ ಪಕ್ಖನ್ದನವೋಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ । ತತ್ಥ ಪರಿಚ್ಚಾಗವೋಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ, ಸಾ ಹಿ ತದಙ್ಗವಸೇನ ಕಿಲೇಸೇ ಚ ಖನ್ಧೇ ಚ ವೋಸ್ಸಜ್ಜತಿ। ಪಕ್ಖನ್ದನವೋಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ
ಮಗ್ಗೋ, ಸೋ ಹಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಆರಮ್ಮಣತೋ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ। ದ್ವೀಹಿಪಿ ವಾ ಕಾರಣೇಹಿ
ವೋಸ್ಸಗ್ಗೋಯೇವ, ಸಮುಚ್ಛೇದವಸೇನ ಖನ್ಧಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಞ್ಚ ವೋಸ್ಸಜ್ಜನತೋ, ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ
ಪಕ್ಖನ್ದನತೋ। ತಸ್ಮಾ ಕಿಲೇಸೇ ಚ ಖನ್ಧೇ ಚ ಪರಿಚ್ಚಜತೀತಿ ಪರಿಚ್ಚಾಗವೋಸ್ಸಗ್ಗೋ, ನಿರೋಧೇ
ನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಪಕ್ಖನ್ದನವೋಸ್ಸಗ್ಗೋತಿ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ಮಗ್ಗೇ
ಸಮೇತಿ। ತದುಭಯಸಮಙ್ಗೀಪುಗ್ಗಲೋ ಇಮಾಯ ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸನಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ
‘‘ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ’’ತಿ। ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ ಉಪಾದಿಯತೀತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಏಕಮ್ಪಿ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ನ ಉಪಾದಿಯತಿ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ಪರಾಮಸತಿ। ಅನುಪಾದಿಯಂ ನ ಪರಿತಸ್ಸತೀತಿ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತಣ್ಹಾಪರಿತಸ್ಸನಾಯ ನ ಪರಿತಸ್ಸತಿ। ಪಚ್ಚತ್ತಞ್ಞೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತೀತಿ ಸಯಮೇವ ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯತಿ। ಖೀಣಾ ಜಾತೀತಿಆದಿನಾ
ಪನಸ್ಸ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾವ ದಸ್ಸಿತಾ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಸಂಖಿತ್ತೇನ
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಭಾಗಪ್ಪಟಿಪದಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಸಲ್ಲಹುಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನೇವ ಖಿಪ್ಪಂ
ಕಥೇಸಿ।

೩೯೧. ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಅನನ್ತರೇ ಕೂಟಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ। ಅಭಿಸಮೇಚ್ಚಾತಿ ಞಾಣೇನ ಅಭಿಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ, ಜಾನಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸ ಜಾನಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿ, ಉದಾಹು
ಅಜಾನಿತ್ವಾ ವಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನಸ್ಸ ಏವಮಹೋಸೀತಿ? ಥೇರೋ ಕಿರ ನ ಭಗವತೋ
ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪನ ದೇವರಞ್ಞೋ, ‘‘ಏವಮೇತಂ ಭಗವಾ ಏವಮೇತಂ
ಸುಗತಾ’’ತಿ ಅನುಮೋದನಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ। ಸಕ್ಕೋ ಕಿರ ದೇವರಾಜಾ ಮಹತಾ ಸದ್ದೇನ ಅನುಮೋದಿ।
ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ನ ಭಗವತೋ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸೀತಿ? ಯಥಾಪರಿಸವಿಞ್ಞಾಪಕತ್ತಾ। ಬುದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಧಮ್ಮಂ
ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಏಕಾಬದ್ಧಾಯ ಚಕ್ಕವಾಳಪರಿಯನ್ತಾಯಪಿ ಪರಿಸಾಯ ಸದ್ದೋ ಸುಯ್ಯತಿ, ಪರಿಯನ್ತಂ
ಪನ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹಿದ್ಧಾ ನ ನಿಚ್ಛರತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಏವರೂಪಾ ಮಧುರಕಥಾ
ಮಾ ನಿರತ್ಥಕಾ ಅಗಮಾಸೀತಿ। ತದಾ ಭಗವಾ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ ಸತ್ತರತನಮಯೇ ಕೂಟಾಗಾರೇ
ಸಿರಿಗಬ್ಭಮ್ಹಿ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ
ವಸನಕೂಟಾಗಾರಂ, ವಾಮಪಸ್ಸೇ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ, ಅನ್ತರೇ ಛಿದ್ದವಿವರೋಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ,
ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ನ ಭಗವತೋ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ, ಸಕ್ಕಸ್ಸೇವ ಅಸ್ಸೋಸೀತಿ।

ಪಞ್ಚಹಿ ತೂರಿಯಸತೇಹೀತಿ
ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಾನಂ ತೂರಿಯಾನಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಸತೇಹಿ। ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ ತೂರಿಯಂ ನಾಮ ಆತತಂ ವಿತತಂ
ಆತತವಿತತಂ ಸುಸಿರಂ ಘನನ್ತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ। ತತ್ಥ ಆತತಂ ನಾಮ ಚಮ್ಮಪರಿಯೋನದ್ಧೇಸು ಭೇರಿಆದೀಸು ಏಕತಲತೂರಿಯಂ। ವಿತತಂ ನಾಮ ಉಭಯತಲಂ। ಆತತವಿತತಂ ನಾಮ ತನ್ತಿಬದ್ಧಪಣವಾದಿ। ಸುಸಿರಂ ವಂಸಾದಿ। ಘನಂ ಸಮ್ಮಾದಿ। ಸಮಪ್ಪಿತೋತಿ ಉಪಗತೋ। ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಪರಿಚಾರೇತೀತಿ
ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ತತೋ ತತೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚಾರೇತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ –
ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವಜ್ಜಮಾನೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ತೂರಿಯಸತೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ
ಅನುಭವತೀ। ಪಟಿಪಣಾಮೇತ್ವಾತಿ
ಅಪನೇತ್ವಾ, ನಿಸ್ಸದ್ದಾನಿ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಥೇವ ಹಿ ಇದಾನಿ ಸದ್ಧಾ ರಾಜಾನೋ
ಗರುಭಾವನಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಅಯ್ಯೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಮಾ, ತಾತಾ, ಗಾಯಥ,
ಮಾ ವಾದೇಥ, ಮಾ ನಚ್ಚಥಾ’’ತಿ ನಾಟಕಾನಿ ಪಟಿವಿನೇನ್ತಿ, ಸಕ್ಕೋಪಿ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ
ಏವಮಕಾಸಿ। ಚಿರಸ್ಸಂ ಖೋ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಇಮಂ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸೀತಿ
ಏವರೂಪಂ ಲೋಕೇ ಪಕತಿಯಾ ಪಿಯಸಮುದಾಹಾರವಚನಂ ಹೋತಿ, ಲೋಕಿಯಾ ಹಿ ಚಿರಸ್ಸಂ ಆಗತಮ್ಪಿ
ಅನಾಗತಪುಬ್ಬಮ್ಪಿ ಮನಾಪಜಾತಿಯಂ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ, – ‘‘ಕುತೋ ಭವಂ ಆಗತೋ, ಚಿರಸ್ಸಂ ಭವಂ
ಆಗತೋ, ಕಥಂ ತೇ ಇಧಾಗಮನಮಗ್ಗೋ ಞಾತೋ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹೋಸೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನ
ಆಗತಪುಬ್ಬತ್ತಾಯೇವ ಏವಮಾಹ। ಥೇರೋ ಹಿ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ದೇವಚಾರಿಕಂ ಗಚ್ಛತಿಯೇವ। ತತ್ಥ ಪರಿಯಾಯಮಕಾಸೀತಿ ವಾರಮಕಾಸಿ। ಯದಿದಂ ಇಧಾಗಮನಾಯಾತಿ ಯೋ ಅಯಂ ಇಧಾಗಮನಾಯ ವಾರೋ, ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿರಸ್ಸಮಕಾಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇದಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ಯೋಜನಿಕಂ ಮಣಿಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಪಞ್ಞಪಾಪೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ।

೩೯೨. ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ ಬಹುಕರಣೀಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಯೇಸಂ ಬಹೂನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ತೇ ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ। ಬಹುಕರಣೀಯಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಅಪ್ಪೇವ ಸಕೇನ ಕರಣೀಯೇನಾತಿ
ಸಕರಣೀಯಮೇವ ಅಪ್ಪಂ ಮನ್ದಂ, ನ ಬಹು, ದೇವಾನಂ ಕರಣೀಯಂ ಪನ ಬಹು, ಪಥವಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ
ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಮಾತುಗಾಮಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಅಟ್ಟಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ
ನಿಯಮೇನ್ತೋ ಆಹ – ಅಪಿಚ ದೇವಾನಂಯೇವ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಕರಣೀಯೇನಾತಿ।
ದೇವಾನಞ್ಹಿ ಧೀತಾ ಚ ಪುತ್ತಾ ಚ ಅಙ್ಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಸಯನೇ
ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ತಾಸಂ ಮಣ್ಡನಪಸಾಧನಕಾರಿಕಾ ದೇವಧೀತಾ ಸಯನಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ
ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ಅನ್ತೋವಿಮಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ
ಅಟ್ಟಕರಣಂ ನತ್ಥಿ। ಯೇ ಪನ ಸೀಮನ್ತರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಾ ತವ
ಸನ್ತಕಾ’’ತಿ ನಿಚ್ಛೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಅಟ್ಟಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಕ್ಕಂ ದೇವರಾಜಾನಂ
ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಸೋ ಯಸ್ಸ ವಿಮಾನಂ ಆಸನ್ನತರಂ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕೋತಿ ವದತಿ। ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ
ಸಮಟ್ಠಾನೇ ಹೋನ್ತಿ, ಯಸ್ಸ ವಿಮಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಠಿತೋ, ತಸ್ಸ
ಸನ್ತಕೋತಿ ವದತಿ। ಸಚೇ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ಓಲೋಕೇತಿ, ತಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಕಲಹುಪಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಅತ್ತನೋ
ಸನ್ತಕಂ ಕರೋತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ, ‘‘ದೇವಾನಂಯೇವ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಕರಣೀಯೇನಾ’’ತಿ ಆಹ। ಅಪಿಚಸ್ಸ
ಏವರೂಪಂ ಕೀಳಾಕಿಚ್ಚಮ್ಪಿ ಕರಣೀಯಮೇವ।

ಯಂ ನೋ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಅನ್ತರಧಾಯತೀತಿ
ಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಘಮೇವ ಅನ್ಧಕಾರೇ ರೂಪಗತಂ ವಿಯ ನ ದಿಸ್ಸತಿ। ಇಮಿನಾ – ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ,
ತಂ ಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಮೀ’’ತಿ ದೀಪೇತಿ। ಥೇರೋ – ‘‘ಕಸ್ಮಾ ನು ಖೋ ಅಯಂ
ಯಕ್ಖೋ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖಣಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ, ಪಸ್ಸೇನ ಪರಿಹರತೀ’’ತಿ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ – ‘‘ದೇವಾ ನಾಮ
ಮಹಾಮೂಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ। ಛದ್ವಾರಿಕೇಹಿ ಆರಮ್ಮಣೇಹಿ ನಿಮ್ಮಥೀಯಮಾನಾ ಅತ್ತನೋ
ಭುತ್ತಾಭುತ್ತಭಾವಮ್ಪಿ ಪೀತಾಪೀತಭಾವಮ್ಪಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಇಧ ಕತಮೇತ್ಥ ಪಮುಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ
ಅಞ್ಞಾಸಿ। ಕೇಚಿ ಪನಾಹು – ‘‘ಥೇರೋ ಏತಸ್ಸ ಗರು ಭಾವನಿಯೋ,
ತಸ್ಮಾ ‘ಇದಾನೇವ ಲೋಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಞ್ಹಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಇದಾನೇವ
ನಾಟಕಾನಂ ಅನ್ತರಂ ಪವಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಮಂ ಥೇರೋ ತಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’ತಿ ಭಯೇನ ಏವಮಾಹಾ’’ತಿ। ಏತಂ
ಪನ ಕೋಹಞ್ಞಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಏವರೂಪಂ ಕೋಹಞ್ಞಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ
ಮೂಳ್ಹಭಾವೇನೇವ ನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಉಪರಿ ಕಸ್ಮಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸೀತಿ? ಥೇರೋ
ತಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸಸಂವೇಗಂ ಜನಯಿತ್ವಾ ತಮಂ ನೀಹರಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸೀತಿ।

ಇದಾನಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಏವಂ ಭೂತಕಾರಣಂ ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇತುಂ ಭೂತಪುಬ್ಬನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತೋ ರಾಸಿಭೂತೋ। ಅಸುರಾ ಪರಾಜಿನಿಂಸೂತಿ ಅಸುರಾ ಪರಾಜಯಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು। ಕದಾ ಪನೇತೇ ಪರಾಜಿತಾತಿ? ಸಕ್ಕಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲೇ। ಸಕ್ಕೋ ಕಿರ ಅನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಮಚಲಗಾಮೇ ಮಘೋ
ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಅಹೋಸಿ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ, ಬೋಧಿಸತ್ತಚರಿಯಾ ವಿಯಸ್ಸ ಚರಿಯಾ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ
ತೇತ್ತಿಂಸ ಪುರಿಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಕಾಸಿ। ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋವ ಪಞ್ಞಾಯ
ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸನ್ನಿಪತಿತಟ್ಠಾನೇ ಕಚವರಂ ಉಭಯತೋ ಅಪಬ್ಬಹಿತ್ವಾ
ತಂ ಠಾನಂ ಅತಿರಮಣೀಯಮಕಾಸಿ, ಪುನ ತತ್ಥೇವ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರೇಸಿ, ಪುನ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಸಾಲಂ
ಕಾರೇಸಿ। ಗಾಮತೋ ಚ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಾವುತಮ್ಪಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಮ್ಪಿ ತಿಗಾವುತಮ್ಪಿ ಯೋಜನಮ್ಪಿ
ವಿಚರಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸಹಾಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸಮಂ ಸಮಂ ಅಕಾಸಿ। ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ ತತ್ಥ
ತತ್ಥ ಸೇತುಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇಸು ಸೇತುಂ, ಮಣ್ಡಪಸಾಲಾಪೋಕ್ಖರಣೀಮಾಲಾಗಚ್ಛರೋಪನಾದೀನಂ
ಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇಸು ಮಣ್ಡಪಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಬಹುಂ ಪುಞ್ಞಮಕಂಸು । ಮಘೋ ಸತ್ತ ವತಪದಾನಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಾಯೇಹಿ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ।

ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಸುರಗಣಾ
ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕೇ ಪಟಿವಸನ್ತಿ। ಸಬ್ಬೇ ತೇ ದೇವಾನಂ ಸಮಾನಾಯುಕಾ ಸಮಾನವಣ್ಣಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ,
ತೇ ಸಕ್ಕಂ ಸಪರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಧುನಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ನವಕದೇವಪುತ್ತಾ ಆಗತಾತಿ ಮಹಾಪಾನಂ
ಸಜ್ಜಯಿಂಸು। ಸಕ್ಕೋ ದೇವಪುತ್ತಾನಂ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ –
‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಕುಸಲಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ನ ಪರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಾಧಾರಣಂ ಕತಂ, ತುಮ್ಹೇ ಗಣ್ಡಪಾನಂ ಮಾ
ಪಿವಿತ್ಥ ಪೀತಮತ್ತಮೇವ ಕರೋಥಾ’’ತಿ। ತೇ ತಥಾ ಅಕಂಸು। ಬಾಲಅಸುರಾ ಗಣ್ಡಪಾನಂ ಪಿವಿತ್ವಾ
ಮತ್ತಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿಂಸು। ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಂ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ತೇ ಪಾದೇಸು ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ
ಸಿನೇರುಪಾದೇ ಖಿಪಾಪೇಸಿ, ಸಿನೇರುಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ಅಸುರಭವನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕಪ್ಪಮಾಣಮೇವ। ತತ್ಥ ಅಸುರಾ ವಸನ್ತಿ। ತೇಸಮ್ಪಿ ಚಿತ್ತಪಾಟಲಿ
ನಾಮ ರುಕ್ಖೋ ಅತ್ಥಿ। ತೇ ತಸ್ಸ ಪುಪ್ಫನಕಾಲೇ ಜಾನನ್ತಿ – ‘‘ನಾಯಂ ತಾವತಿಂಸಾ, ಸಕ್ಕೇನ
ವಞ್ಚಿತಾ ಮಯ’’ನ್ತಿ। ತೇ ಗಣ್ಹಥ ನನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಸಿನೇರುಂ ಪರಿಹರಮಾನಾ ದೇವೇ ವುಟ್ಠೇ
ವಮ್ಮಿಕಪಾದತೋ ವಮ್ಮಿಕಮಕ್ಖಿಕಾ ವಿಯ ಅಭಿರುಹಿಂಸು। ತತ್ಥ ಕಾಲೇನ ದೇವಾ ಜಿನನ್ತಿ, ಕಾಲೇನ
ಅಸುರಾ। ಯದಾ ದೇವಾನಂ ಜಯೋ ಹೋತಿ, ಅಸುರೇ ಯಾವ ಸಮುದ್ದಪಿಟ್ಠಾ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ। ಯದಾ
ಅಸುರಾನಂ ಜಯೋ ಹೋತಿ, ದೇವೇ ಯಾವ ವೇದಿಕಪಾದಾ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಙ್ಗಾಮೇ
ದೇವಾನಂ ಜಯೋ ಅಹೋಸಿ, ದೇವಾ ಅಸುರೇ ಯಾವ ಸಮುದ್ದಪಿಟ್ಠಾ ಅನುಬನ್ಧಿಂಸು। ಸಕ್ಕೋ ಅಸುರೇ
ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ಆರಕ್ಖಂ ಠಪೇಸಿ। ಏವಂ ಆರಕ್ಖಂ ದತ್ವಾ ವೇದಿಕಪಾದೇ
ವಜಿರಹತ್ಥಾ ಇನ್ದಪಟಿಮಾಯೋ ಠಪೇಸಿ। ಅಸುರಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಾ ಪಟಿಮಾಯೋ
ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಸಕ್ಕೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ತಿಟ್ಠತೀ’’ತಿ ತತೋವ ನಿವತ್ತನ್ತಿ। ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾತಿ ವಿಜಿತಟ್ಠಾನತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ। ಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋತಿ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದಿಕಮ್ಮಕಾರಿಕಾಯೋ।

೩೯೩. ವೇಸ್ಸವಣೋ ಚ ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಲ್ಲಭೋ, ಬಲವವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಕ್ಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಪುರಕ್ಖತ್ವಾತಿ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ। ಪವಿಸಿಂಸೂತಿ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪನ ಉಪಡ್ಢಪಿಹಿತಾನಿ ದ್ವಾರಾನಿ ಕತ್ವಾ ಓಲೋಕಯಮಾನಾ ಅಟ್ಠಂಸು। ಇದಮ್ಪಿ, ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಪಸ್ಸ ವೇಜಯನ್ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದಸ್ಸ ರಾಮಣೇಯ್ಯಕನ್ತಿ,
ಮಾರಿಸ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಇದಮ್ಪಿ ವೇಜಯನ್ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದಸ್ಸ ರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪಸ್ಸ,
ಸುವಣ್ಣತ್ಥಮ್ಭೇ ಪಸ್ಸ, ರಜತತ್ಥಮ್ಭೇ ಮಣಿತ್ಥಮ್ಭೇ ಪವಾಳತ್ಥಮ್ಭೇ ಲೋಹಿತಙ್ಗತ್ಥಮ್ಭೇ
ಮಸಾರಗಲ್ಲತ್ಥಮ್ಭೇ ಮುತ್ತತ್ಥಮ್ಭೇ ಸತ್ತರತನತ್ಥಮ್ಭೇ, ತೇಸಂಯೇವ ಸುವಣ್ಣಾದಿಮಯೇ ಘಟಕೇ
ವಾಳರೂಪಕಾನಿ ಚ ಪಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಥಮ್ಭಪನ್ತಿಯೋ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ। ಯಥಾ ತಂ ಪುಬ್ಬೇಕತಪುಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಉಪಭೋಗಟ್ಠಾನೇನ ಸೋಭಿತಬ್ಬಂ, ಏವಮೇವಂ ಸೋಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತಿಬಾಳ್ಹಂ ಖೋ ಅಯಂ ಯಕ್ಖೋ ಪಮತ್ತೋ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಾಸಾದೇ ನಾಟಕಪರಿವಾರೇನ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಸೇನ ಅತಿವಿಯ ಮತ್ತೋ।

ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸೀತಿ
ಇದ್ಧಿಮಕಾಸಿ। ಆಪೋಕಸಿಣಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಪತಿಟ್ಠಿತೋಕಾಸಂ ಉದಕಂ ಹೋತೂತಿ ಇದ್ಧಿಂ
ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪಾಸಾದಕಣ್ಣಿಕೇ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನ ಪಹರಿ। ಸೋ ಪಾಸಾದೋ ಯಥಾ ನಾಮ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ
ಠಪಿತಪತ್ತಂ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಪಹಟಂ ಅಪರಾಪರಂ ಕಮ್ಪತಿ ಚಲತಿ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ।
ಏವಮೇವಂ ಸಂಕಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪವೇಧಿ, ಥಮ್ಭಪಿಟ್ಠಸಙ್ಘಾಟಕಣ್ಣಿಕಗೋಪಾನಸಿಆದೀನಿ
ಕರಕರಾತಿ ಸದ್ದಂ ಮುಞ್ಚನ್ತಾನಿ ಪತಿತುಂ ವಿಯ ಆರದ್ಧಾನಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸಙ್ಕಮ್ಪೇಸಿ
ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇಸಿ ಸಮ್ಪವೇಧೇಸೀ’’ತಿ। ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾತಿ ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ, ಅಹೋ ಅಬ್ಭುತನ್ತಿ ಏವಂ ಸಞ್ಜಾತಅಚ್ಛರಿಯಅಬ್ಭುತಾ ಚೇವ ಸಞ್ಜಾತತುಟ್ಠಿನೋ ಚ ಅಹೇಸುಂ ಉಪ್ಪನ್ನಬಲವಸೋಮನಸ್ಸಾ। ಸಂವಿಗ್ಗನ್ತಿ ಉಬ್ಬಿಗ್ಗಂ। ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತನ್ತಿ
ಜಾತಲೋಮಹಂಸಂ, ಕಞ್ಚನಭಿತ್ತಿಯಂ ಠಪಿತಮಣಿನಾಗದನ್ತೇಹಿ ವಿಯ ಉದ್ಧಗ್ಗೇಹಿ ಲೋಮೇಹಿ
ಆಕಿಣ್ಣಸರೀರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲೋಮಹಂಸೋ ಚ ನಾಮೇಸ ಸೋಮನಸ್ಸೇನಪಿ ಹೋತಿ ದೋಮನಸ್ಸೇನಪಿ, ಇಧ
ಪನ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಜಾತೋ। ಥೇರೋ ಹಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸವೇಗೇನ ಸಂವೇಜೇತುಂ ತಂ
ಪಾಟಿಹಾರಿಯಮಕಾಸಿ। ತಸ್ಮಾ ಸೋಮನಸ್ಸವೇಗೇನ ಸಂವಿಗ್ಗಲೋಮಹಟ್ಠಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

೩೯೪. ಇಧಾಹಂ, ಮಾರಿಸಾತಿ ಇದಾನಿಸ್ಸ ಯಸ್ಮಾ ಥೇರೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಸಂವೇಗಂ ಜನಯಿತ್ವಾ ತಮಂ ವಿನೋದಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ। ಏಸೋ ನು ತೇ, ಮಾರಿಸ, ಸೋ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾತಿ,
ಮಾರಿಸ, ತ್ವಂ ಕುಹಿಂ ಗತೋಸೀತಿ ವುತ್ತೇ ಮಯ್ಹಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕನ್ತಿ ವದೇಸಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ
ದೇವಲೋಕೇ ಏಕಪಾದಕೇನ ವಿಯ ತಿಟ್ಠಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಸಿ, ಏಸೋ ನು ತೇ, ಮಾರಿಸ, ಸೋ
ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಮೇ ಏಸೋತಿ
ಏತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಥೇರೋ ಅನಗಾರಿಯೋ ಅಭಿನೀಹಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ, ಸಕ್ಕೋ ಅಗಾರಿಯೋ,
ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಸೇನ ಪನೇತೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಅಹೋ ನೂನ ತೇ ಸೋ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾತಿ
ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ತಾವ ತೇ ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕೋ, ಸೋ ಪನ ತೇ ಭಗವಾ ಸತ್ಥಾ ಅಹೋ ನೂನ
ಮಹಿದ್ಧಿಕೋತಿ ಸತ್ಥು ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯದಸ್ಸನೇ ಜಾತಾಭಿಲಾಪಾ ಹುತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು।

೩೯೫. ಞಾತಞ್ಞತರಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಞಾತಞ್ಞತರಸ್ಸ, ಸಕ್ಕೋ ಹಿ ಪಞ್ಞಾತಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟಮೇವ, ದೇಸನಂ ಪನ ಭಗವಾ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸೀತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಚೂಳತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೮. ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೩೯೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಿಗತನ್ತಿ
ಅಲಗದ್ದೂಪಮಸುತ್ತೇ ಲದ್ಧಿಮತ್ತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಇಧ ಸಸ್ಸತದಿಟ್ಠಿ। ಸೋ ಚ
ಭಿಕ್ಖು ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಅಯಂ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ, ಜಾತಕಭಾಣಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ಜಾತಕಂ ಕಥೇತ್ವಾ,
‘‘ಅಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇನ ಸಮಯೇನ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಅಹೋಸಿಂ, ಮಹೋಸಧೋ, ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ,
ಸೇನಕಪಣ್ಡಿತೋ, ಮಹಾಜನಕೋ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ ಸಮೋಧಾನೇನ್ತಂ ಸುಣಾತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ –
‘‘ಇಮೇ ರೂಪವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪನ ಇಧಲೋಕತೋ
ಪರಲೋಕಂ, ಪರಲೋಕತೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸನ್ಧಾವತಿ ಸಂಸರತೀ’’ತಿ ಸಸ್ಸತದಸ್ಸನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ।
ತೇನಾಹ – ‘‘ತದೇವಿದಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸನ್ಧಾವತಿ ಸಂಸರತಿ ಅನಞ್ಞ’’ನ್ತಿ।

ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪನ, ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವಂ, ಸತಿ
ಪಚ್ಚಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ವಿನಾ ಪಚ್ಚಯಂ ನತ್ಥಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಮ್ಭವೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ
ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧೇನ ಅಕಥಿತಂ ಕಥೇತಿ, ಜಿನಚಕ್ಕೇ ಪಹಾರಂ ದೇತಿ, ವೇಸಾರಜ್ಜಞಾಣಂ
ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಸೋತುಕಾಮಂ ಜನಂ ವಿಸಂವಾದೇತಿ, ಅರಿಯಪಥೇ ತಿರಿಯಂ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ
ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ। ಯಥಾ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ರಜ್ಜೇ ಮಹಾಚೋರೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೋ
ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವಂ ಜಿನಸಾಸನೇ ಚೋರೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಜನಪದವಾಸಿನೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಭಿಕ್ಖೂ। ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸೂತಿ
ಅಯಂ ಪರಿಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಾಸನಮ್ಪಿ ಅನ್ತರಧಾಪೇಯ್ಯ, ಯಾವ ಪಕ್ಖಂ ನ ಲಭತಿ, ತಾವದೇವ ನಂ
ದಿಟ್ಠಿಗತಾ ವಿವೇಚೇಮಾತಿ ಸುತಸುತಟ್ಠಾನತೋಯೇವ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು।

೩೯೮. ಕತಮಂ ತಂ ಸಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ಸಾತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದೇಸಿ, ಕತಮಂ ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ? ಯ್ವಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ವದೋ ವೇದೇಯ್ಯೋ ತತ್ರ ತತ್ರ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತೀತಿ, ಭನ್ತೇ, ಯೋ ಅಯಂ ವದತಿ ವೇದಯತಿ, ಯೋ ಚಾಯಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತಿ। ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಯಮಹಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದೇಮೀತಿ । ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ನಾಮಾತಿ ಕಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ವೇಸ್ಸಸುದ್ದಗಹಟ್ಠಪಬ್ಬಜಿತದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ।

೩೯೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸೀತಿ
ಕಸ್ಮಾ ಆಮನ್ತೇಸಿ? ಸಾತಿಸ್ಸ ಕಿರ ಏವಂ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮಂ ‘ಮೋಘಪುರಿಸೋ’ತಿ ವದತಿ, ನ
ಚ ಮೋಘಪುರಿಸೋತಿ ವುತ್ತಮತ್ತೇನೇವ ಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಹೋತಿ। ಉಪಸೇನಮ್ಪಿ ಹಿ
ವಙ್ಗನ್ತಪುತ್ತಂ, ‘ಅತಿಲಹುಂ ಖೋ ತ್ವಂ ಮೋಘಪುರಿಸ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಆವತ್ತೋ’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೭೫)
ಭಗವಾ ಮೋಘಪುರಿಸವಾದೇನ ಓವದಿ। ಥೇರೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ
ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ। ಅಹಮ್ಪಿ ತಥಾರೂಪಂ ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ
ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಛಿನ್ನಪಚ್ಚಯೋ ಅಯಂ ಸಾಸನೇ ಅವಿರುಳ್ಹಧಮ್ಮೋತಿ
ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ। ಉಸ್ಮೀಕತೋತಿಆದಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಾಧಿಪ್ಪಾಯಮೇವ। ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾತಿ
ಅಯಮ್ಪಿ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕೋ ಅನುಸನ್ಧಿ। ಸಾತಿಸ್ಸ ಕಿರ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ
ಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ನತ್ಥೀತಿ ವದತಿ, ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯೇ ಅಸತಿ ಕಾತುಂ? ನ ಹಿ
ತಥಾಗತಾ ಸಉಪನಿಸ್ಸಯಸ್ಸೇವ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಿ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ದೇಸೇನ್ತಿಯೇವ। ಅಹಂ
ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಸುಗತೋವಾದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತೂಪಗಂ ಕುಸಲಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ।
ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ, ‘‘ನಾಹಂ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ತುಯ್ಹಂ ಓವಾದಂ ವಾ ಅನುಸಾಸನಿಂ ವಾ ದೇಮೀ’’ತಿ
ಸುಗತೋವಾದಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇನ್ತೋ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇದಾನಿ ಪರಿಸಾಯ ಲದ್ಧಿಂ ಸೋಧೇನ್ತೋ, ‘‘ಇಧಾಹಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೪೦೦. ಇದಾನಿ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಯಂ ಯದೇವ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮನಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚಾತಿ ಸಹಾವಜ್ಜನೇನ ಭವಙ್ಗಮನಞ್ಚ ತೇಭೂಮಕಧಮ್ಮೇ ಚ ಪಟಿಚ್ಚ। ಕಟ್ಠಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿಆದಿ
ಓಪಮ್ಮನಿದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತೇನ ಕಿಂ ದೀಪೇತಿ? ದ್ವಾರಸಙ್ಕನ್ತಿಯಾ ಅಭಾವಂ। ಯಥಾ ಹಿ
ಕಟ್ಠಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಜಲಮಾನೋ ಅಗ್ಗಿ ಉಪಾದಾನಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿಯೇವ ಜಲತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ
ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇನ ತತ್ಥೇವ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ನ ಸಕಲಿಕಾದೀನಿ
ಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಕಲಿಕಗ್ಗೀತಿಆದಿಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇವ ಚಕ್ಖುಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ರೂಪೇ ಚ
ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾರೇ ಚಕ್ಖುರೂಪಆಲೋಕಮನಸಿಕಾರಸಙ್ಖಾತೇ ಪಚ್ಚಯಮ್ಹಿ
ಸತಿಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಪಚ್ಚಯವೇಕಲ್ಲೇನ ತತ್ಥೇವ ನಿರುಜ್ಝತಿ, ನ ಸೋತಾದೀನಿ
ಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿಆದಿಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ । ಏಸ
ನಯೋ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು। ಇತಿ ಭಗವಾ ನಾಹಂ ವಿಞ್ಞಾಣಪ್ಪವತ್ತೇ ದ್ವಾರಸಙ್ಕನ್ತಿಮತ್ತಮ್ಪಿ
ವದಾಮಿ, ಅಯಂ ಪನ ಸಾತಿ ಮೋಘಪುರಿಸೋ ಭವಸಙ್ಕನ್ತಿಂ ವದತೀತಿ ಸಾತಿಂ ನಿಗ್ಗಹೇಸಿ।

೪೦೧. ಏವಂ ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪನ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಖನ್ಧಾನಂ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ಭೂತಮಿದನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಭೂತಮಿದನ್ತಿ ಇದಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ತಂ ಭೂತಮಿದನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಸ್ಸಥಾತಿ। ತದಾಹಾರಸಮ್ಭವನ್ತಿ ತಂ ಪನೇತಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಆಹಾರಸಮ್ಭವಂ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವಂ, ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಏವಂ ಪಸ್ಸಥಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ। ತದಾಹಾರನಿರೋಧಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ। ಭೂತಮಿದಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ಭೂತಂ ನು ಖೋ ಇದಂ, ನ ನು ಖೋ ಭೂತನ್ತಿ। ತದಾಹಾರಸಮ್ಭವಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ತಂ ಭೂತಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವಂ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋತಿ। ತದಾಹಾರನಿರೋಧಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ನಿರೋಧಾ। ನಿರೋಧಧಮ್ಮಂ ನೋಸ್ಸೂತಿ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮಂ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋತಿ। ಸಮ್ಮಪ್ಪಞ್ಞಾಯ ಪಸ್ಸತೋತಿ ಇದಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಜಾತಂ ಭೂತಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ ಯಾಥಾವಸರಸಲಕ್ಖಣತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ। ಪಞ್ಞಾಯ ಸುದಿಟ್ಠನ್ತಿ
ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾಯ ಸುಟ್ಠು ದಿಟ್ಠಂ। ಏವಂ ಯೇ ಯೇ ತಂ ಪುಚ್ಛಂ
ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸುಂ, ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಭಾವಂ
ದಸ್ಸೇತಿ।

ಇದಾನಿ ಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ತೇಹಿ ತಂ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಸನಿರೋಧಂ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಂ ಸುದಿಟ್ಠಂ, ತತ್ಥ ನಿತ್ತಣ್ಹಭಾವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಇಮಂ ಚೇ ತುಮ್ಹೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ । ಸಭಾವದಸ್ಸನೇನ ಪರಿಸುದ್ಧಂ। ಪಚ್ಚಯದಸ್ಸನೇನ ಪರಿಯೋದಾತಂ। ಅಲ್ಲೀಯೇಥಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಅಲ್ಲೀಯಿತ್ವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಥ। ಕೇಲಾಯೇಥಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಕೀಳಮಾನಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಥ । ಧನಾಯೇಥಾತಿ ಧನಂ ವಿಯ ಇಚ್ಛನ್ತಾ ಗೇಧಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ಮಮಾಯೇಥಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹಿ ಮಮತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯಾಥ। ನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ ನೋ ಗಹಣತ್ಥಾಯಾತಿ
ಯೋ ಸೋ ಮಯಾ ಚತುರೋಘನಿತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ ಕುಲ್ಲೂಪಮೋ ಧಮ್ಮೋ ದೇಸಿತೋ, ನೋ ನಿಕನ್ತಿವಸೇನ
ಗಹಣತ್ಥಾಯ। ಅಪಿ ನು ತಂ ತುಮ್ಹೇ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಥಾತಿ। ವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೋ
ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

೪೦೨. ಇದಾನಿ ತೇಸಂ ಖನ್ಧಾನಂ ಪಚ್ಚಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ಚತ್ತಾರೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಹಾರಾತಿಆದಿಮಾಹ,
ತಮ್ಪಿ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ। ಯಥಾ ಪನ ಏಕೋ ಇಮಂ ಜಾನಾಸೀತಿ ವುತ್ತೋ, ‘‘ನ ಕೇವಲಂ ಇಮಂ,
ಮಾತರಮ್ಪಿಸ್ಸ ಜಾನಾಮಿ, ಮಾತು ಮಾತರಮ್ಪೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪವೇಣಿವಸೇನ ಜಾನನ್ತೋ ಸುಟ್ಠು
ಜಾನಾತಿ ನಾಮ। ಏವಮೇವಂ ಭಗವಾ ನ ಕೇವಲಂ ಖನ್ಧಮತ್ತಮೇವ ಜಾನಾತಿ, ಖನ್ಧಾನಂ ಪಚ್ಚಯಮ್ಪಿ
ತೇಸಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚಯಪರಮ್ಪರಂ ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ತಂ, ಬುದ್ಧಬಲಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಇದಾನಿ ಪಚ್ಚಯಪರಮ್ಪರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ, ಇಮೇ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಆಹಾರಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ। ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಖಾರಾ…ಪೇ॰… ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಕಥಾ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಾ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಾ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಾವ।

೪೦೪. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಇದಂ ಹೋತೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅವಿಜ್ಜಾದಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಖಾರಾದಿಕಂ ಫಲಂ ಹೋತಿ। ಇಮಸ್ಸುಪ್ಪಾದಾ ಇದಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ
ಇಮಸ್ಸ ಅವಿಜ್ಜಾದಿಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಾ ಇದಂ ಸಙ್ಖಾರಾದಿಕಂ ಫಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ,
ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಯದಿದಂ ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಖಾರಾ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಏವಂ ವಟ್ಟಂ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ವಿವಟ್ಟಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ಅವಿಜ್ಜಾಯ ತ್ವೇವ ಅಸೇಸವಿರಾಗನಿರೋಧಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ತ್ವೇವಾತಿ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಏವ ತು। ಅಸೇಸವಿರಾಗನಿರೋಧಾತಿ ವಿರಾಗಸಙ್ಖಾತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಅಸೇಸನಿರೋಧಾ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಾ। ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧೋತಿ
ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದನಿರೋಧೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ನಿರುದ್ಧಾನಂ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧಾ
ವಿಞ್ಞಾಣನಿರೋಧೋ ಹೋತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಾದೀನಞ್ಚ ನಿರೋಧಾ ನಾಮರೂಪಾದೀನಿ ನಿರುದ್ಧಾನಿಯೇವ
ಹೋನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಾ ವಿಞ್ಞಾಣನಿರೋಧೋತಿಆದಿಂ ವತ್ವಾ ಏವಮೇತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸ ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ನಿರೋಧೋ ಹೋತೀತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಕೇವಲಸ್ಸಾತಿ ಸಕಲಸ್ಸ, ಸುದ್ಧಸ್ಸ ವಾ, ಸತ್ತವಿರಹಿತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸಾತಿ ದುಕ್ಖರಾಸಿಸ್ಸ। ನಿರೋಧೋ ಹೋತೀತಿ ಅನುಪ್ಪಾದೋ ಹೋತಿ।

೪೦೬. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಸತೀತಿಆದಿ ವುತ್ತಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೪೦೭. ಏವಂ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಇಮಂ ದ್ವಾದಸಙ್ಗಪಚ್ಚಯವಟ್ಟಂ ಸಹ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮಗ್ಗೇನ ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಯಾ ಪಟಿಧಾವನಾ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸಾ ಅಭಾವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅಪಿ ನು ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಾತಿ ಏವಂ ಸಹವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮಗ್ಗೇನ ಜಾನನ್ತಾ। ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ। ಪುಬ್ಬನ್ತನ್ತಿ ಪುರಿಮಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಅತೀತಖನ್ಧಧಾತುಆಯತನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪಟಿಧಾವೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಪಟಿಧಾವೇಯ್ಯಾಥ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಾಸವಸುತ್ತೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಮೇವ।

ಇದಾನಿ ನೇಸಂ ತತ್ಥ ನಿಚ್ಚಲಭಾವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ, ಅಪಿ ನು ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಜಾನನ್ತಾ ಏವಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಥ, ಸತ್ಥಾ ನೋ ಗರೂತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಗರೂತಿ ಭಾರಿಕೋ ಅಕಾಮಾ ಅನುವತ್ತಿತಬ್ಬೋ । ಸಮಣೋತಿ ಬುದ್ಧಸಮಣೋ। ಅಞ್ಞಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಅಯಂ ಸತ್ಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅಪಿ ನು ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬಾಹಿರಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯಾಥ। ಪುಥುಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಪುಥೂನಂ ತಿತ್ಥಿಯಸಮಣಾನಂ ಚೇವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಚ। ವತಕೋತೂಹಲಮಙ್ಗಲಾನೀತಿ ವತಸಮಾದಾನಾನಿ ಚ ದಿಟ್ಠಿಕುತೂಹಲಾನಿ ಚ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತಮಙ್ಗಲಾನಿ ಚ। ತಾನಿ ಸಾರತೋ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಏತಾನಿ ಸಾರನ್ತಿ ಏವಂಸಞ್ಞಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಪಟಿಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ। ಏವಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಾನಿ ಚ ಪುನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಾಮಂ ಞಾತನ್ತಿ ಸಯಂ ಞಾಣೇನ ಞಾತಂ। ಸಾಮಂ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಸಯಂ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ದಿಟ್ಠಂ। ಸಾಮಂ ವಿದಿತನ್ತಿ ಸಯಂ ವಿಭಾವಿತಂ ಪಾಕಟಂ ಕತಂ। ಉಪನೀತಾ ಖೋ ಮೇ ತುಮ್ಹೇತಿ ಮಯಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹೇ ಇಮಿನಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಾದಿಸಭಾವೇನ ಧಮ್ಮೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಉಪನೀತಾ, ಪಾಪಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋತಿಆದೀನಮತ್ಥೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ವಿತ್ಥಾರಿತೋ। ಇದಮೇತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತನ್ತಿ ಏತಂ ವಚನಮಿದಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಾಮಂ ಞಾತಾದಿಭಾವಂ ಪಟಿಚ್ಚ ವುತ್ತಂ।

೪೦೮. ತಿಣ್ಣಂ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಕಸ್ಮಾ ಆರಭಿ? ನನು ಹೇಟ್ಠಾ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟವಸೇನ ದೇಸನಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪಿತಾತಿ? ಆಮ ಪಾಪಿತಾ। ಅಯಂ ಪನ ಪಾಟಿಏಕ್ಕೋ ಅನುಸನ್ಧಿ , ‘‘ಅಯಞ್ಹಿ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೋ ಪಟಿಸನ್ಧಿಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ, ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮೋಹಟ್ಠಾನಂ
ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಪಾಕಟಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ಅಪಿಚ ವಟ್ಟಮೂಲಂ ಅವಿಜ್ಜಾ,
ವಿವಟ್ಟಮೂಲಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೋ, ಇತಿ ವಟ್ಟಮೂಲಂ ಅವಿಜ್ಜಂ ವಿವಟ್ಟಮೂಲಞ್ಚ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ
ದಸ್ಸೇತ್ವಾಪಿ, ‘‘ಪುನ ಏಕವಾರಂ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟವಸೇನ ದೇಸನಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ
ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪಾತಾತಿ ಸಮೋಧಾನೇನ ಪಿಣ್ಡಭಾವೇನ। ಗಬ್ಭಸ್ಸಾತಿ ಗಬ್ಭೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಕಸತ್ತಸ್ಸ। ಅವಕ್ಕನ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಹೋತಿ। ಕತ್ಥಚಿ ಹಿ ಗಬ್ಭೋತಿ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿ ವುತ್ತೋ। ಯಥಾಹ –

‘‘ಯಮೇಕರತ್ತಿಂ ಪಠಮಂ, ಗಬ್ಭೇ ವಸತಿ ಮಾಣವೋ।

ಅಬ್ಭುಟ್ಠಿತೋವ ಸೋ ಯಾತಿ, ಸ ಗಚ್ಛಂ ನ ನಿವತ್ತತೀ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧೫.೩೬೩)।

ಕತ್ಥಚಿ ಗಬ್ಭೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಸತ್ತೋ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಯಥಾ ಖೋ,
ಪನಾನನ್ದ, ಅಞ್ಞಾ ಇತ್ಥಿಕಾ ನವ ವಾ ದಸ ವಾ ಮಾಸೇ ಗಬ್ಭಂ ಕುಚ್ಛಿನಾ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ
ವಿಜಾಯನ್ತೀ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೨೦೫)। ಇಧ ಸತ್ತೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ
‘‘ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಅವಕ್ಕನ್ತಿ ಹೋತೀ’’ತಿ।

ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಲೋಕೇ। ಮಾತಾ ಚ ಉತುನೀ ಹೋತೀತಿ
ಇದಂ ಉತುಸಮಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಕಿರ ಯಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ದಾರಕೋ
ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತತ್ಥ ಮಹತೀ ಲೋಹಿತಪೀಳಕಾ ಸಣ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಗ್ಘರತಿ, ವತ್ಥು
ಸುದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸುದ್ಧೇ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಏಕವಾರಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಯಾವ ಸತ್ತ
ದಿವಸಾನಿ ಖೇತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಹತ್ಥಗ್ಗಾಹವೇಣಿಗ್ಗಾಹಾದಿನಾ
ಅಙ್ಗಪರಾಮಸನೇನಪಿ ದಾರಕೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿಯೇವ। ಗನ್ಧಬ್ಬೋತಿ ತತ್ರೂಪಗಸತ್ತೋ। ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತೀತಿ
ನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸನ್ನಿಪಾತಂ ಓಲೋಕಯಮಾನೋ ಸಮೀಪೇ ಠಿತೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ।
ಕಮ್ಮಯನ್ತಯನ್ತಿತೋ ಪನ ಏಕೋ ಸತ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಕೋ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ
ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಸಂಸಯೇನಾತಿ ‘‘ಅರೋಗೋ ನು ಖೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಹಂ ವಾ, ಪುತ್ತೋ ವಾ ಮೇ’’ತಿ ಏವಂ ಮಹನ್ತೇನ ಜೀವಿತಸಂಸಯೇನ। ಲೋಹಿತಞ್ಹೇತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ತದಾ ಕಿರ ಮಾತುಲೋಹಿತಂ ತಂ ಠಾನಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೇನ ಪಣ್ಡರಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ವಙ್ಕಕನ್ತಿ ಗಾಮದಾರಕಾನಂ ಕೀಳನಕಂ ಖುದ್ದಕನಙ್ಗಲಂ। ಘಟಿಕಾ ವುಚ್ಚತಿ ದೀಘದಣ್ಡೇನ ರಸ್ಸದಣ್ಡಕಂ ಪಹರಣಕೀಳಾ। ಮೋಕ್ಖಚಿಕನ್ತಿ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತಕಕೀಳಾ, ಆಕಾಸೇ ವಾ ದಣ್ಡಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಸೀಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯಭಾವೇನ ಪರಿವತ್ತನಕೀಳನನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಚಿಙ್ಗುಲಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಹಿ ಕತಂ ವಾತಪ್ಪಹಾರೇನ ಪರಿಬ್ಭಮನಚಕ್ಕಂ । ಪತ್ತಾಳ್ಹಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಣ್ಣನಾಳಿಕಾ, ತಾಯ ವಾಲಿಕಾದೀನಿ ಮಿನನ್ತಾ ಕೀಳನ್ತಿ। ರಥಕನ್ತಿ ಖುದ್ದಕರಥಂ। ಧನುಕಮ್ಪಿ ಖುದ್ದಕಧನುಮೇವ।

೪೦೯. ಸಾರಜ್ಜತೀತಿ ರಾಗಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ಬ್ಯಾಪಜ್ಜತೀತಿ ಬ್ಯಾಪಾದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ಅನುಪಟ್ಠಿತಕಾಯಸತೀತಿ ಕಾಯೇ ಸತಿ ಕಾಯಸತಿ, ತಂ ಅನುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪರಿತ್ತಚೇತಸೋತಿ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೋ। ಯತ್ಥಸ್ಸ ತೇ ಪಾಪಕಾತಿ ಯಸ್ಸಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಂ ಏತೇ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ ನಾಧಿಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನುರೋಧವಿರೋಧನ್ತಿ ರಾಗಞ್ಚೇವ ದೋಸಞ್ಚ। ಅಭಿನನ್ದತೀತಿ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಅಭಿನನ್ದತಿ, ತಣ್ಹಾವಸೇನೇವ ಅಹೋ ಸುಖನ್ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಅಭಿವದತಿ। ಅಜ್ಝೋಸಾಯ ತಿಟ್ಠತೀತಿ
ತಣ್ಹಾಅಜ್ಝೋಸಾನಗಹಣೇನ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಸುಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ
ವಾ ಅಭಿನನ್ದತು, ದುಕ್ಖಂ ಕಥಂ ಅಭಿನನ್ದತೀತಿ? ‘‘ಅಹಂ ದುಕ್ಖಿತೋ ಮಮ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ
ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಭಿನನ್ದತಿ ನಾಮ। ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನನ್ದೀತಿ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತದುಪಾದಾನನ್ತಿ
ಸಾವ ತಣ್ಹಾ ಗಹಣಟ್ಠೇನ ಉಪಾದಾನಂ ನಾಮ। ತಸ್ಸ ಉಪಾದಾನಪಚ್ಚಯಾ ಭವೋ…ಪೇ॰… ಸಮುದಯೋ
ಹೋತೀತಿ, ಇದಞ್ಹಿ ಭಗವತಾ ಪುನ ಏಕವಾರಂ ದ್ವಿಸನ್ಧಿ ತಿಸಙ್ಖೇಪಂ ಪಚ್ಚಯಾಕಾರವಟ್ಟಂ
ದಸ್ಸಿತಂ।

೪೧೦-೪. ಇದಾನಿ ವಿವಟ್ಟಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಧ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಅಪ್ಪಮಾಣಚೇತಸೋತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಚೇತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಚೇತಸೋ, ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಸಮಙ್ಗೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಂ ಖೋ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಂಖಿತ್ತೇನ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿಂ ಧಾರೇಥಾತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ದೇಸಿತಂ ಮಯ್ಹಂ, ತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯವಿಮುತ್ತಿದೇಸನಂ ತುಮ್ಹೇ
ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಧಾರೇಯ್ಯಾಥ ಮಾ ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾಥ। ದೇಸನಾ ಹಿ ಏತ್ಥ ವಿಮುತ್ತಿಪಟಿಲಾಭಹೇತುತೋ ವಿಮುತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಾ। ಮಹಾತಣ್ಹಾಜಾಲತಣ್ಹಾಸಙ್ಘಾಟಪಟಿಮುಕ್ಕನ್ತಿ
ತಣ್ಹಾವ ಸಂಸಿಬ್ಬಿತಟ್ಠೇನ ಮಹಾತಣ್ಹಾಜಾಲಂ, ಸಙ್ಘಟಿತಟ್ಠೇನ ಸಙ್ಘಾಟನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಇತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಹಾತಣ್ಹಾಜಾಲೇ ತಣ್ಹಾಸಙ್ಘಾಟೇ ಚ ಇಮಂ ಸಾತಿಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕೇವಟ್ಟಪುತ್ತಂ
ಪಟಿಮುಕ್ಕಂ ಧಾರೇಥ। ಅನುಪವಿಟ್ಠೋ ಅನ್ತೋಗಧೋತಿ ನಂ ಧಾರೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ
ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಮಹಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೯. ಮಹಾಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೪೧೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಮಹಾಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಅಙ್ಗೇಸೂತಿ ಅಙ್ಗಾ ನಾಮ ಜಾನಪದಿನೋ ರಾಜಕುಮಾರಾ, ತೇಸಂ ನಿವಾಸೋ ಏಕೋಪಿ ಜನಪದೋ ರುಳ್ಹೀಸದ್ದೇನ ‘‘ಅಙ್ಗಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಙ್ಗೇಸು ಜನಪದೇ। ಅಸ್ಸಪುರಂ ನಾಮ ಅಙ್ಗಾನಂ ನಿಗಮೋತಿ ಅಸ್ಸಪುರನ್ತಿ ನಗರನಾಮೇನ ಲದ್ಧವೋಹಾರೋ ಅಙ್ಗಾನಂ ಜನಪದಸ್ಸ ಏಕೋ ನಿಗಮೋ, ತಂ ಗೋಚರಗಾಮಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚಾತಿ ಏತಂ ‘‘ಸಮಣಾ ಸಮಣಾತಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜನೋ ಸಞ್ಜಾನಾತೀ’’ತಿಆದಿವಚನಮವೋಚ।

ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಏವಂ ಅವೋಚಾತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ನಿಗಮೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಾ
ಪಸನ್ನಾ ಬುದ್ಧಮಾಮಕಾ ಧಮ್ಮಮಾಮಕಾ ಸಙ್ಘಮಾಮಕಾ, ತದಹುಪಬ್ಬಜಿತಸಾಮಣೇರಮ್ಪಿ
ವಸ್ಸಸತಿಕತ್ಥೇರಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ಪಸಂಸನ್ತಿ; ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ
ಪವಿಸನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಬೀಜನಙ್ಗಲಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಖೇತ್ತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ, ಫರಸುಆದೀನಿ
ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸನ್ತಾಪಿ ತಾನಿ ಉಪಕರಣಾನಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ
ನಿಸೀದನಟ್ಠಾನಂ ಆಸನಸಾಲಂ ವಾ ಮಣ್ಡಪಂ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ
ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಅರಜಪಾನೀಯಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ
ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ತತೋ ತಾನಿ
ಉಪಕರಣಾನಿ ಆದಾಯ ಖೇತ್ತಂ ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ,
ಕಮ್ಮನ್ತಟ್ಠಾನೇಪಿ ನೇಸಂ ಅಞ್ಞಾ ಕಥಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಚತ್ತಾರೋ
ಫಲಟ್ಠಾತಿ ಅಟ್ಠ ಪುಗ್ಗಲಾ ಅರಿಯಸಙ್ಘೋ ನಾಮ; ತೇ ‘‘ಏವರೂಪೇನ ಸೀಲೇನ, ಏವರೂಪೇನ ಆಚಾರೇನ,
ಏವರೂಪಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಲಜ್ಜಿನೋ ಪೇಸಲಾ ಉಳಾರಗುಣಾ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ
ವಣ್ಣಂ ಕಥೇನ್ತಿ। ಕಮ್ಮನ್ತಟ್ಠಾನತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭುತ್ತಸಾಯಮಾಸಾ ಘರದ್ವಾರೇ
ನಿಸಿನ್ನಾಪಿ, ಸಯನಿಘರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇನ್ತಿ।
ಭಗವಾ ತೇಸಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾಪಚಾಯನೇ
ನಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಏತದವೋಚ।

ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಣಕರಣಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕರಣಾ ಚಾತಿ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಾದಾಯ ಪರಿಪೂರಿತಾ ಸಮಿತಪಾಪಸಮಣಞ್ಚ ಬಾಹಿತಪಾಪಬ್ರಾಹ್ಮಣಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ತೀಣಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮಣಸ್ಸ ಸಮಣಿಯಾನಿ ಸಮಣಕರಣೀಯಾನಿ । ಕತಮಾನಿ ತೀಣಿ? ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾಸಮಾದಾನಂ, ಅಧಿಚಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಸಮಾದಾನಂ ,
ಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾಸಮಾದಾನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೮೨) ಏತ್ಥ ಪನ ಸಮಣೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಧಮ್ಮಾ
ವುತ್ತಾ। ತೇಪಿ ಚ ಸಮಣಕರಣಾ ಹೋನ್ತಿಯೇವ। ಇಧ ಪನ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಾದಿವಸೇನ ದೇಸನಾ
ವಿತ್ಥಾರಿತಾ। ಏವಂ ನೋ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ। ಏವಂ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಹಪ್ಫಲಾ ಮಹಾನಿಸಂಸಾತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ। ಅವಞ್ಝಾತಿ ಅಮೋಘಾ। ಸಫಲಾತಿ ಅಯಂ ತಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥೋ। ಯಸ್ಸಾ ಹಿ ಫಲಂ ನತ್ಥಿ, ಸಾ ವಞ್ಝಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಸಉದ್ರಯಾತಿ ಸವಡ್ಢಿ, ಇದಂ ಸಫಲತಾಯ ವೇವಚನಂ। ಏವಞ್ಹಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬನ್ತಿ,
ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಇಮಿನಾ ಏತ್ತಕೇನ ಠಾನೇನ
ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇಸಿ। ಕಸ್ಮಾ? ವಚನಪಥಪಚ್ಛಿನ್ದನತ್ಥಂ। ಸಚೇ ಹಿ
ಕೋಚಿ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತೋ ಬಾಲಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘‘ಭಗವಾ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಾದಿಧಮ್ಮೇ
ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತಥಾತಿ ವದತಿ, ಕೋ ನು ಖೋ ತೇಸಂ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತನೇ ಆನಿಸಂಸೋ’’ತಿ? ತಸ್ಸ
ವಚನಪಥಪಚ್ಛಿನ್ದನತ್ಥಂ। ಅಯಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸೋ, ಇಮೇ ಹಿ ಧಮ್ಮಾ ಸಮಾದಾಯ ಪರಿಪೂರಿತಾ
ಸಮಿತಪಾಪಸಮಣಂ ನಾಮ ಬಾಹಿತಪಾಪಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಮ ಕರೋನ್ತಿ, ಚತುಪಚ್ಚಯಲಾಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ,
ಪಚ್ಚಯದಾಯಕಾನಂ ಮಹಪ್ಫಲತಂ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅವಞ್ಝಂ ಸಫಲಂ ಸಉದ್ರಯಂ
ಕರೋನ್ತೀತಿ ವಣ್ಣಂ ಅಭಾಸಿ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ। ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನ ವಣ್ಣಕಥಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ
(ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೭೩; ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೩೭೩) ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।

೪೧೬. ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೇನಾತಿ
‘‘ಯಂ ಹಿರೀಯತಿ ಹಿರೀಯಿತಬ್ಬೇನ, ಓತ್ತಪ್ಪತಿ ಓತ್ತಪ್ಪಿತಬ್ಬೇನಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಸ॰ ೧೩೩೧)
ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರಿತಾಯ ಹಿರಿಯಾ ಚೇವ ಓತ್ತಪ್ಪೇನ ಚ। ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಅಜ್ಝತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಹಿರೀ, ಬಹಿದ್ಧಾಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಓತ್ತಪ್ಪಂ।
ಅತ್ತಾಧಿಪತೇಯ್ಯಾ ಹಿರೀ, ಲೋಕಾಧಿಪತೇಯ್ಯಂ ಓತ್ತಪ್ಪಂ। ಲಜ್ಜಾಸಭಾವಸಣ್ಠಿತಾ ಹಿರೀ,
ಭಯಸಭಾವಸಣ್ಠಿತಂ ಓತ್ತಪ್ಪಂ, ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ ಪನೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ
ವುತ್ತಾ। ಅಪಿಚ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಂ ಪಾಲನತೋ ಲೋಕಪಾಲಧಮ್ಮಾ ನಾಮಾತಿ ಕಥಿತಾ। ಯಥಾಹ – ‘‘ದ್ವೇಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಕ್ಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಂ ಪಾಲೇನ್ತಿ। ಕತಮೇ ದ್ವೇ? ಹಿರೀ ಚ ಓತ್ತಪ್ಪಞ್ಚ ।
ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇ ಸುಕ್ಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಂ ಪಾಲೇನ್ತಿ। ಇಮೇ ಚ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ದ್ವೇ ಸುಕ್ಕಾ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಂ ನ ಪಾಲೇಯ್ಯುಂ, ನಯಿಧ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ, ‘ಮಾತಾ’ತಿ ವಾ,
‘ಮಾತುಚ್ಛಾ’ತಿ ವಾ, ‘ಮಾತುಲಾನೀ’ತಿ ವಾ, ‘ಆಚರಿಯಭರಿಯಾ’ತಿ ವಾ, ‘ಗರೂನಂ ದಾರಾ’ತಿ ವಾ,
ಸಮ್ಭೇದಂ ಲೋಕೋ ಅಗಮಿಸ್ಸ, ಯಥಾ ಅಜೇಳಕಾ ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರಾ ಸೋಣಸಿಙ್ಗಾಲಾ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೨.೯)। ಇಮೇಯೇವ ಜಾತಕೇ ‘‘ದೇವಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ಕಥಿತಾ। ಯಥಾಹ –

‘‘ಹಿರಿಓತ್ತಪ್ಪಸಮ್ಪನ್ನಾ , ಸುಕ್ಕಧಮ್ಮಸಮಾಹಿತಾ।

ಸನ್ತೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಲೋಕೇ, ದೇವಧಮ್ಮಾತಿ ವುಚ್ಚರೇ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧.೬)।

ಮಹಾಚುನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪನ ಕಿಲೇಸಸಲ್ಲೇಖನಪಟಿಪದಾತಿ ಕತ್ವಾ
ದಸ್ಸಿತಾ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಪರೇ ಅಹಿರಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಹಿರಿಮನಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ
ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕರಣೀಯೋ। ಪರೇ ಅನೋತ್ತಾಪೀ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಓತ್ತಾಪೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ
ಸಲ್ಲೇಖೋ ಕರಣೀಯೋ’’ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೮೩)। ಇಮೇವ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಓವಾದೂಪಸಮ್ಪದಾತಿ
ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಾ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ – ‘‘ತಸ್ಮಾ ತಿಹ ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ,
ತಿಬ್ಬಂ ಮೇ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಥೇರೇಸು ನವೇಸು ಮಜ್ಝಿಮೇಸೂತಿ।
ಏವಞ್ಹಿ ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೨.೧೫೪)। ಇಧ ಪನೇತೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಾ ನಾಮಾತಿ ದಸ್ಸಿತಾ।

ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಏತ್ತಾವತಾ ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಪರೇಪಿ ಸಮಣಕರಣಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಿಯಾ ಖೋ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಹಾಕನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋತಿ
ಸಂಯುತ್ತಕೇ ತಾವ, ‘‘ಕತಮಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಞ್ಞಂ? ಅಯಮೇವ ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ
ಮಗ್ಗೋ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ…ಪೇ॰… ಸಮ್ಮಾಸಮಾಧಿ, ಇದಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ,
ಸಾಮಞ್ಞಂ। ಕತಮೋ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋ? ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ
ಮೋಹಕ್ಖಯೋ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋ’’ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೩೬) ಮಗ್ಗೋ
‘‘ಸಾಮಞ್ಞ’’ನ್ತಿ, ಫಲನಿಬ್ಬಾನಾನಿ ‘‘ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋ’’ತಿ ವುತ್ತಾನಿ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ
ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ಫಲಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥೋ ಕಥಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಆರೋಚಯಾಮೀತಿ ಕಥೇಮಿ। ಪಟಿವೇದಯಾಮೀತಿ ಜಾನಾಪೇಮಿ।

೪೧೭. ಪರಿಸುದ್ಧೋ ನೋ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋತಿ ಏತ್ಥ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ದುವಿಧೋ। ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾಣಂ ಹನತಿ ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯತಿ, ಕಾಮೇಸು ಮಿಚ್ಛಾ ಚರತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ, ಅಯಂ ಪನ ಕಮ್ಮಪಥವಸೇನೇವ ವಾರಿತೋ। ಯೋ ಪನ ಪಾಣಿನಾ ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಪರಂ ಪೋಥೇತಿ ವಿಹೇಠೇತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ
ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ, ಅಯಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಬದ್ಧೇನೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ
ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ಅಕಥೇತ್ವಾ ಪರಮಸಲ್ಲೇಖೋ ನಾಮ ಕಥಿತೋ। ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾನೀಯಘಟೇ ವಾ ಪಾನೀಯಂ
ಪಿವನ್ತಾನಂ, ಪತ್ತೇ ವಾ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಕಾಕಾನಂ ನಿವಾರಣವಸೇನ ಹತ್ಥಂ ವಾ ದಣ್ಡಂ
ವಾ ಲೇಡ್ಡುಂ ವಾ ಉಗ್ಗಿರತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ। ವಿಪರೀತೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ
ನಾಮ। ಉತ್ತಾನೋತಿ ಉಗ್ಗತೋ ಪಾಕಟೋ। ವಿವಟೋತಿ ಅನಾವಟೋ ಅಸಞ್ಛನ್ನೋ। ಉಭಯೇನಾಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧತಂಯೇವ ದೀಪೇತಿ। ನ ಚ ಛಿದ್ದವಾತಿ ಸದಾ ಏಕಸದಿಸೋ ಅನ್ತರನ್ತರೇ ಛಿದ್ದರಹಿತೋ। ಸಂವುತೋತಿ ಕಿಲೇಸಾನಂ ದ್ವಾರ ಪಿದಹನೇನ ಪಿದಹಿತೋ, ನ ವಜ್ಜಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಾಯ।

೪೧೮. ವಚೀಸಮಾಚಾರೇಪಿ
ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಮುಸಾ ವದತಿ, ಪಿಸುಣಂ ಕಥೇತಿ, ಫರುಸಂ ಭಾಸತಿ, ಸಮ್ಫಂ ಪಲಪತಿ, ತಸ್ಸ
ವಚೀಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಕಮ್ಮಪಥವಸೇನ ವಾರಿತೋ। ಯೋ ಪನ ಗಹಪತಿಕಾತಿ ವಾ
ದಾಸಾತಿ ವಾ ಪೇಸ್ಸಾತಿ ವಾ ಆದೀಹಿ ಖುಂಸೇನ್ತೋ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ವಚೀಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ
ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಬದ್ಧೇನೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ
ಅಕಥೇತ್ವಾ ಪರಮಸಲ್ಲೇಖೋ ನಾಮ ಕಥಿತೋ। ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ದಹರೇನ ವಾ ಸಾಮಣೇರೇನ ವಾ,
‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಪಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ, ಆವುಸೋ,
ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ವಿಚದಿಂಸು, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ತೇ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಸಾಕಭಣ್ಡಿಕಂ
ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋಪಿ ಏವರೂಪಂ ಕಥಂ ಕಥೇತಿ,
ತಸ್ಸ ವಚೀಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ। ವಿಪರೀತೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ।

೪೧೯. ಮನೋಸಮಾಚಾರೇ
ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಮನೋಸಮಾಚಾರೋ
ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಕಮ್ಮಪಥವಸೇನೇವ ವಾರಿತೋ। ಯೋ ಪನ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ
ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿಯತಿ, ತಸ್ಸ ಮನೋಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ। ಅಯಮ್ಪಿ
ಸಿಕ್ಖಾಪದಬದ್ಧೇನೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ಅಕಥೇತ್ವಾ
ಪರಮಸಲ್ಲೇಖೋ ನಾಮ ಕಥಿತೋ। ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ವಿತಕ್ಕೇತಿ, ತಸ್ಸ ಮನೋಸಮಾಚಾರೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ। ವಿಪರೀತೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ।

೪೨೦.
ಆಜೀವಸ್ಮಿಂ ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಜೀವಹೇತು ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಪಹಿಣಗಮನಂ ಗಣ್ಡಫಾಲನಂ ಕರೋತಿ,
ಅರುಮಕ್ಖನಂ ದೇತಿ, ತೇಲಂ ಪಚತೀತಿ ಏಕವೀಸತಿಅನೇಸನಾವಸೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ। ಯೋ ವಾ ಪನ
ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಆಜೀವೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಬದ್ಧೇನೇವ
ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುತ್ತೇ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ ಅಕಥೇತ್ವಾ ಪರಮಸಲ್ಲೇಖೋ ನಾಮ ಕಥಿತೋ। ಯೋ
ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಸಪ್ಪಿನವನೀತತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾ, ‘‘ಸ್ವೇ ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ವಾ
ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಯೋ ವಾ ಪನ
ನಿಮ್ಬಙ್ಕುರಾದೀನಿ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೇ ವದತಿ – ‘‘ಅಂಙ್ಕುರೇ ಖಾದಥಾ’’ತಿ, ಸಾಮಣೇರಾ ಥೇರೋ
ಖಾದಿತುಕಾಮೋತಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ದಹರೇ ಪನ ಸಾಮಣೇರೇ ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಥ,
ಆವುಸೋತಿ ವದತಿ, ತೇ ಥೇರೋ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿತುಕಾಮೋತಿ ಪಾನೀಯಸಙ್ಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ,
ತಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಆಜೀವೋ ಅಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ ಹೋತಿ। ವಿಪರೀತೋ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ನಾಮ।

೪೨೨. ಮತ್ತಞ್ಞೂತಿ ಪರಿಯೇಸನಪಟಿಗ್ಗಹಣಪರಿಭೋಗೇಸು ಮತ್ತಞ್ಞೂ, ಯುತ್ತಞ್ಞೂ, ಪಮಾಣಞ್ಞೂ।

೪೨೩. ಜಾಗರಿಯಮನುಯುತ್ತಾತಿ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಛ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ನಿದ್ದಾಯ ಓಕಾಸಂ ದತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಜಾಗರಿಯಮ್ಹಿ ಯುತ್ತಾ ಪಯುತ್ತಾ। ಸೀಹಸೇಯ್ಯನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಕಾಮಭೋಗಿಸೇಯ್ಯಾ, ಪೇತಸೇಯ್ಯಾ, ಸೀಹಸೇಯ್ಯಾ, ತಥಾಗತಸೇಯ್ಯಾತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಸೇಯ್ಯಾ।
ತತ್ಥ ‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಮಭೋಗೀ ಸತ್ತಾ ವಾಮೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೇನ್ತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰
೪.೨೪೬) ಅಯಂ ಕಾಮಭೋಗಿಸೇಯ್ಯಾ, ತೇಸು ಹಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇನ ಸಯಾನೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ।

‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪೇತಾ ಉತ್ತಾನಾ ಸೇನ್ತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೪೬) ಅಯಂ ಪೇತಸೇಯ್ಯಾ, ಪೇತಾ ಹಿ ಅಪ್ಪಮಂಸಲೋಹಿತತ್ತಾ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾತಜಟಿತಾ ಏಕೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸಯಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಉತ್ತಾನಾವ ಸೇನ್ತಿ।

‘‘ಯೇಭುಯ್ಯೇನ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಅನ್ತರಸತ್ಥಿಮ್ಹಿ ಅನುಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಸೇತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೪.೨೪೬) ಅಯಂ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಾ।
ತೇಜುಸ್ಸದತ್ತಾ ಹಿ ಸೀಹೋ ಮಿಗರಾಜಾ ದ್ವೇ ಪುರಿಮಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪಚ್ಛಿಮಪಾದೇ
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಅನ್ತರಸತ್ಥಿಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ
ಪುರಿಮಪಾದಪಚ್ಛಿಮಪಾದನಙ್ಗುಟ್ಠಾನಂ ಠಿತೋಕಾಸಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪುರಿಮಪಾದಾನಂ
ಮತ್ಥಕೇ ಸೀಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಯತಿ । ದಿವಸಮ್ಪಿ ಸಯಿತ್ವಾ
ಪಬುಜ್ಝಮಾನೋ ನ ಉತ್ರಾಸನ್ತೋ ಪಬುಜ್ಝತಿ। ಸೀಸಂ ಪನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರಿಮಪಾದಾನಂ
ಠಿತೋಕಾಸಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ। ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಠಾನಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ‘‘ನಯಿದಂ ತುಯ್ಹಂ
ಜಾತಿಯಾ, ನ ಸೂರಭಾವಸ್ಸ ಚ ಅನುರೂಪ’’ನ್ತಿ ಅನತ್ತಮನೋ ಹುತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸಯತಿ, ನ
ಗೋಚರಾಯ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೇ ಪನ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಜಾತಿಯಾ ಸೂರಭಾವಸ್ಸ ಚ
ಅನುರೂಪಮಿದ’’ನ್ತಿ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಸೀಹವಿಜಮ್ಭಿತಂ ವಿಜಮ್ಭಿತ್ವಾ ಕೇಸರಭಾರಂ
ವಿಧುನಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿತ್ವಾ ಗೋಚರಾಯ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸೇಯ್ಯಾ ಪನ ತಥಾಗತಸೇಯ್ಯಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಾಸು ಇಧ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಾ ಆಗತಾ। ಅಯಞ್ಹಿ ತೇಜುಸ್ಸದಇರಿಯಾಪಥತ್ತಾ ಉತ್ತಮಸೇಯ್ಯಾ ನಾಮ। ಪಾದೇ ಪಾದನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣಪಾದೇ ವಾಮಪಾದಂ। ಅಚ್ಚಾಧಾಯಾತಿ
ಅತಿಆಧಾಯ ಈಸಕಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಠಪೇತ್ವಾ, ಗೋಪ್ಫಕೇನ ಹಿ ಗೋಪ್ಫಕೇ, ಜಾಣುನಾ ವಾ ಜಾಣುಮ್ಹಿ
ಸಙ್ಘಟ್ಟಿಯಮಾನೇ ಅಭಿಣ್ಹಂ ವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ನ ಹೋತಿ, ಸೇಯ್ಯಾ
ಅಫಾಸುಕಾ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಪನ ನ ಸಙ್ಘಟ್ಟೇತಿ, ಏವಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಠಪಿತೇ ವೇದನಾ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ,
ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಸೇಯ್ಯಾ ಫಾಸುಕಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ।

೪೨೫. ಅಭಿಜ್ಝಂ ಲೋಕೇತಿಆದಿ ಚೂಳಹತ್ಥಿಪದೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಂ।

೪೨೬. ಯಾ ಪನಾಯಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇತಿ ಉಪಮಾ ವುತ್ತಾ। ತತ್ಥ ಇಣಂ ಆದಾಯಾತಿ ವಡ್ಢಿಯಾ ಧನಂ ಗಹೇತ್ವಾ। ಬ್ಯನ್ತೀ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಗತನ್ತಾನಿ ಕರೇಯ್ಯ। ಯಥಾ ತೇಸಂ ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತೋಪಿ ಪರಿಯನ್ತೋ ನಾಮ ನಾವಸಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬಸೋ ಪಟಿನಿಯ್ಯಾತೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ
ಆಣಣ್ಯನಿದಾನಂ। ಸೋ ಹಿ ಅಣಣೋಮ್ಹೀತಿ ಆವಜ್ಜನ್ತೋ ಬಲವಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಲಭತಿ,
ಬಲವಸೋಮನಸ್ಸಮಧಿಗಚ್ಛತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಲಭೇಥ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ
ಸೋಮನಸ್ಸ’’ನ್ತಿ।

ವಿಸಭಾಗವೇದನುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಕಚೇನೇವ ಚತುಇರಿಯಾಪಥಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಆಬಾಧತೀತಿ ಆಬಾಧೋ, ಸ್ವಾಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಆಬಾಧಿಕೋ। ತಂಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ದುಕ್ಖೇನ ದುಕ್ಖಿತೋ। ಅಧಿಮತ್ತಗಿಲಾನೋತಿ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ। ನಚ್ಛಾದೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಮತ್ತಬ್ಯಾಧಿಪರೇತತಾಯ ನ ರುಚ್ಚೇಯ್ಯ। ಬಲಮತ್ತಾತಿ ಬಲಮೇವ, ಬಲಞ್ಚಸ್ಸ ಕಾಯೇ ನ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯನಿದಾನಂ, ತಸ್ಸ ಹಿ ಅರೋಗೋಮ್ಹೀತಿ ಆವಜ್ಜಯತೋ ತದುಭಯಂ ಹೋತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಲಭೇಥ ಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸೋಮನಸ್ಸ’’ನ್ತಿ। ನ ಚಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಭೋಗಾನಂ ವಯೋತಿ ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ಭೋಗಾನಂ ವಯೋ ನ ಭವೇಯ್ಯ। ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ ಬನ್ಧನಾಮೋಕ್ಖನಿದಾನಂ, ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಅನತ್ತಾಧೀನೋತಿ ನ ಅತ್ತನಿ ಅಧೀನೋ, ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಪರಾಧೀನೋತಿ ಪರೇಸು ಅಧೀನೋ, ಪರಸ್ಸೇವ ರುಚಿಯಾ ಪವತ್ತತಿ। ನ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗಮೋತಿ ಯೇನ ದಿಸಾಭಾಗೇನಸ್ಸ ಕಾಮೋ ಹೋತಿ। ಇಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಗಮನಾಯ, ತೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ಲಭತಿ। ದಾಸಬ್ಯಾತಿ ದಾಸಭಾವಾ। ಭುಜಿಸ್ಸೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೋ । ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ ಭುಜಿಸ್ಸನಿದಾನಂ। ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಮಗ್ಗನ್ತಿ ಕನ್ತಾರಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಂ, ನಿರುದಕಂ ದೀಘಮಗ್ಗನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತತೋನಿದಾನನ್ತಿ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿನಿದಾನಂ।

ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಅಪ್ಪಹೀನೇತಿ
ಏತ್ಥ ಭಗವಾ ಅಪ್ಪಹೀನಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಇಣಸದಿಸಂ, ಸೇಸಾನಿ ರೋಗಾದಿಸದಿಸಾನಿ ಕತ್ವಾ
ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಸದಿಸತಾ – ಯೋ ಹಿ ಪರೇಸಂ ಇಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿನಾಸೇತಿ। ಸೋ ತೇಹಿ ಇಣಂ
ದೇಹೀತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ಫರುಸಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ಬಜ್ಝಮಾನೋಪಿ ಪಹರಿಯಮಾನೋಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ
ಪಟಿಬಾಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಿತಿಕ್ಖತಿ, ತಿತಿಕ್ಖಕಾರಣಞ್ಹಿಸ್ಸ ತಂ ಇಣಂ ಹೋತಿ।
ಏವಮೇವಂ ಯೋ ಯಮ್ಹಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೇನ ರಜ್ಜತಿ, ತಣ್ಹಾಗಣೇನ ತಂ ವತ್ಥುಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸೋ ತೇನ
ಫರುಸಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ಬಜ್ಝಮಾನೋಪಿ ಪಹರಿಯಮಾನೋಪಿ ಸಬ್ಬಂ ತಿತಿಕ್ಖತಿ।
ತಿತಿಕ್ಖಕಾರಣಞ್ಹಿಸ್ಸ ಸೋ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಹೋತಿ ಘರಸಾಮಿಕೇಹಿ ವಧೀಯಮಾನಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ
ವಿಯಾತಿ। ಏವಂ ಇಣಂ ವಿಯ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

ಯಥಾ ಪನ ಪಿತ್ತರೋಗಾತುರೋ ಮಧುಸಕ್ಕರಾದೀಸುಪಿ ದಿನ್ನೇಸು
ಪಿತ್ತರೋಗಾತುರತಾಯ ತೇಸಂ ರಸಂ ನ ವಿನ್ದತಿ, ತಿತ್ತಕಂ ತಿತ್ತಕನ್ತಿ ಉಗ್ಗಿರತಿಯೇವ।
ಏವಮೇವಂ ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹಿತಕಾಮೇಹಿ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಓವದೀಯಮಾನೋ
ಓವಾದಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ‘‘ಅತಿ ವಿಯ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ ಉಪದ್ದವೇಥಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ।
ಪಿತ್ತರೋಗಾತುರತಾಯ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಮಧುಸಕ್ಕರಾದಿರಸಂ ವಿಯ, ಕೋಧಾತುರತಾಯ ಝಾನಸುಖಾದಿಭೇದಂ ಸಾಸನರಸಂ ನ ವಿನ್ದತೀತಿ। ಏವಂ ರೋಗೋ ವಿಯ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

ಯಥಾ ಪನ ನಕ್ಖತ್ತದಿವಸೇ
ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಬದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ನೇವ ಆದಿಂ, ನ ಮಜ್ಝಂ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ
ಪಸ್ಸತಿ। ಸೋ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಮುತ್ತೋ, ‘‘ಅಹೋ ಹಿಯ್ಯೋ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಮನಾಪಂ, ಅಹೋ ನಚ್ಚಂ,
ಅಹೋ ಗೀತ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ಸುತ್ವಾಪಿ ಪಟಿವಚನಂ ನ ದೇತಿ। ಕಿಂ ಕಾರಣಾ? ನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ
ಅನನುಭೂತತ್ತಾ। ಏವಮೇವಂ ಥಿನಮಿದ್ಧಾಭಿಭೂತೋ ಭಿಕ್ಖು
ವಿಚಿತ್ತನಯೇಪಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಪವತ್ತಮಾನೇ ನೇವ ತಸ್ಸ ಆದಿಂ, ನ ಮಜ್ಝಂ, ನ ಪರಿಯೋಸಾನಂ
ಜಾನಾತಿ। ಸೋ ಉಟ್ಠಿತೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ, ‘‘ಅಹೋ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ, ಅಹೋ ಕಾರಣಂ, ಅಹೋ ಉಪಮಾ’’ತಿ
ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಭಣಮಾನಾನಂ ಸುತ್ವಾಪಿ ಪಟಿವಚನಂ ನ ದೇತಿ। ಕಿಂ ಕಾರಣಾ?
ಥಿನಮಿದ್ಧವಸೇನ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಅನನುಭೂತತ್ತಾತಿ। ಏವಂ ಬನ್ಧನಾಗಾರಂ ವಿಯ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।

ಯಥಾ ಪನ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಕೀಳನ್ತೋಪಿ ದಾಸೋ, ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಅಚ್ಚಾಯಿಕಂ
ಕರಣೀಯಂ ಅತ್ಥಿ, ಸೀಘಂ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛ, ನೋ ಚೇ ಗಚ್ಛಸಿ, ಹತ್ಥಪಾದಂ ವಾ ತೇ ಛಿನ್ದಾಮಿ
ಕಣ್ಣನಾಸಂ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛತಿಯೇವ, ನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ
ಅನುಭವಿತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಪರಾಧೀನತಾಯ। ಏವಮೇವಂ ವಿನಯೇ ಅಪ್ಪಕತಞ್ಞುನಾ ವಿವೇಕತ್ಥಾಯ
ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಟ್ಠೇನಾಪಿ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಅನ್ತಮಸೋ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸಞ್ಞಾಯ
ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ವಿವೇಕಂ ಪಹಾಯ ಸೀಲವಿಸೋಧನತ್ಥಂ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ।
ವಿವೇಕಸುಖಂ ಅನುಭವಿತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಭಿಭೂತತಾಯಾತಿ, ಏವಂ
ದಾಸಬ್ಯಂ ವಿಯ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ದಟ್ಟಬ್ಬಂ।

ಯಥಾ ಪನ ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನೋ ಪುರಿಸೋ ಚೋರೇಹಿ
ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಿಲುತ್ತೋಕಾಸಂ ಪಹತೋಕಾಸಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ದಣ್ಡಕಸದ್ದೇನಪಿ ಸಕುಣಸದ್ದೇನಪಿ ಚೋರಾ
ಆಗತಾತಿ ಉಸ್ಸಙ್ಕಿತಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛತಿಪಿ, ತಿಟ್ಠತಿಪಿ, ನಿವತ್ತತಿಪಿ,
ಗತಟ್ಠಾನತೋ ಆಗತಟ್ಠಾನಮೇವ ಬಹುತರಂ ಹೋತಿ। ಸೋ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ
ಪಾಪುಣಾತಿ ವಾ, ನ ವಾ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಏವಮೇವಂ ಯಸ್ಸ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ
ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಸೋ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ನು ಖೋ, ನ ನು ಖೋ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛನ್ತೋ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಯ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ। ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಗ್ಗಂ
ವಾ ಫಲಂ ವಾ ನ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಯಥಾ ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಮಗ್ಗೇ
‘‘ಚೋರಾ ಅತ್ಥಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಸಪ್ಪನಪರಿಸಪ್ಪನಂ ಅಪರಿಯೋಗಾಹನಂ ಛಮ್ಭಿತತ್ತ
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಖೇಮನ್ತಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೋತಿ, ಏವಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪಿ
‘‘ಬುದ್ಧೋ ನು ಖೋ ನ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಸಪ್ಪನಪರಿಸಪ್ಪನಂ
ಅಪರಿಯೋಗಾಹನಂ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಯಮಾನಾ ಅರಿಯಭೂಮಿಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಯಂ
ಕರೋತೀತಿ ಕನ್ತಾರದ್ಧಾನಮಗ್ಗೋ ವಿಯ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ।

ಇದಾನಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಣಣ್ಯನ್ತಿ
ಏತ್ಥ ಭಗವಾ ಪಹೀನಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಆಣಣ್ಯಸದಿಸಂ, ಸೇಸಾನಿ ಆರೋಗ್ಯಾದಿಸದಿಸಾನಿ ಕತ್ವಾ
ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ರಾಯಂ ಸದಿಸತಾ – ಯಥಾ ಹಿ ಪುರಿಸೋ ಇಣಂ ಆದಾಯ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಪಯೋಜೇತ್ವಾ
ಸಮಿದ್ಧಕಮ್ಮನ್ತೋ, ‘‘ಇದಂ ಇಣಂ ನಾಮ ಪಲಿಬೋಧಮೂಲ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸವಡ್ಢಿಕಂ ಇಣಂ
ನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಂ ಫಾಲಾಪೇಯ್ಯ। ಅಥಸ್ಸ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನೇವ ಕೋಚಿ ದೂತಂ ಪೇಸೇತಿ, ನ
ಪಣ್ಣಂ, ಸೋ ಇಣಸಾಮಿಕೇ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಸಚೇ ಇಚ್ಛತಿ, ಆಸನಾ ಉಟ್ಠಹತಿ, ನೋ ಚೇ, ನ ಉಟ್ಠಹತಿ।
ಕಸ್ಮಾ? ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಲ್ಲೇಪತಾಯ ಅಲಗ್ಗತಾಯ। ಏವಮೇವ ಭಿಕ್ಖು, ‘‘ಅಯಂ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ
ನಾಮ ಪಲಿಬೋಧಮೂಲ’’ನ್ತಿ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಛ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಪಜಹತಿ। ತಸ್ಸೇವಂ ಪಹೀನಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ
ಯಥಾ ಇಣಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಇಣಸಾಮಿಕೇ ದಿಸ್ವಾ ನೇವ ಭಯಂ ನ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಏವಮೇವ
ಪರವತ್ಥುಮ್ಹಿ ನೇವ ಸಙ್ಗೋ ನ ಬನ್ಧೋ ಹೋತಿ। ದಿಬ್ಬಾನಿಪಿ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೋ ಕಿಲೇಸೋ ನ
ಸಮುದಾಚರತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಆಣಣ್ಯಮಿವ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಪ್ಪಹಾನಮಾಹ।

ಯಥಾ ಪನ ಸೋ ಪಿತ್ತರೋಗಾತುರೋ ಪುರಿಸೋ ಭೇಸಜ್ಜಕಿರಿಯಾಯ ತಂ ರೋಗಂ
ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಧುಸಕ್ಕರಾದೀನಂ ರಸಂ ವಿನ್ದತಿ। ಏವಮೇವಂ ಭಿಕ್ಖು, ‘‘ಅಯಂ
ಬ್ಯಾಪಾದೋ ನಾಮ ಅನತ್ಥಕಾರಕೋ’’ತಿ ಛ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಬ್ಯಾಪಾದನೀವರಣಂ ಪಜಹತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಹೀನಬ್ಯಾಪಾದೋ ಯಥಾ ಪಿತ್ತರೋಗವಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಮಧುಸಕ್ಕರಾದೀನಿ ಮಧುರಾನಿ
ಸಮ್ಪಿಯಾಯಮಾನೋ ಪಟಿಸೇವತಿ। ಏವಮೇವಂ ಆಚಾರಪಣ್ಣತ್ತಿಆದೀನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪಿಯಮಾನೋ ಸಿರಸಾ
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಿಯಾಯಮಾನೋ ಸಿಕ್ಖತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಆರೋಗ್ಯಮಿವ
ಬ್ಯಾಪಾದಪ್ಪಹಾನಮಾಹ।

ಯಥಾ ಸೋ ನಕ್ಖತ್ತದಿವಸೇ
ಬನ್ಧನಾಗಾರಂ ಪವೇಸಿತೋ ಪುರಿಸೋ ಅಪರಸ್ಮಿಂ ನಕ್ಖತ್ತದಿವಸೇ, ‘‘ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅಹಂ
ಪಮಾದದೋಸೇನ ಬದ್ಧೋ ತಂ ನಕ್ಖತ್ತಂ ನಾನುಭವಾಮಿ, ಇದಾನಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ
ಯಥಾಸ್ಸ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಓಕಾಸಂ ನ ಲಭನ್ತಿ। ಏವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಕ್ಖತ್ತಂ
ಅನುಭವಿತ್ವಾ – ‘‘ಅಹೋ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಅಹೋ ನಕ್ಖತ್ತ’’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ। ಏವಮೇವ
ಭಿಕ್ಖು, ‘‘ಇದಂ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ನಾಮ ಮಹಾಅನತ್ಥಕರ’’ನ್ತಿ ಛ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ
ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ ಪಜಹತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಹೀನಥಿನಮಿದ್ಧೋ ಯಥಾ ಬನ್ಧನಾ ಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ
ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅನುಭವತಿ।
ಏವಮೇವಂ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮನಕ್ಖತ್ತಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ
ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಕ್ಖಮಿವ ಥಿನಮಿದ್ಧಪ್ಪಹಾನಮಾಹ।

ಯಥಾ ಪನ ದಾಸೋ ಕಞ್ಚಿದೇವ ಮಿತ್ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಧನಂ
ದತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಏವಮೇವ
ಭಿಕ್ಖು, ‘‘ಇದಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ನಾಮ ಮಹಾಅನತ್ಥಕರ’’ನ್ತಿ ಛ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ
ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪಜಹತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಪಹೀನುದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚೋ ಯಥಾ ಭುಜಿಸ್ಸೋ
ಪುರಿಸೋ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಕರೋತಿ। ನ ತಂ ಕೋಚಿ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ತತೋ ನಿವತ್ತೇತಿ। ಏವಮೇವಂ
ಭಿಕ್ಖು ಯಥಾಸುಖಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ನ ನಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ತತೋ ನಿವತ್ತೇತಿ। ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ವಿಯ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪ್ಪಹಾನಮಾಹ।

ಯಥಾ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ಹತ್ಥಸಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಜ್ಜಾವುಧೋ ಸಪರಿವಾರೋ
ಕನ್ತಾರಂ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ತಂ ಚೋರಾ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಪಲಾಯೇಯ್ಯುಂ। ಸೋ ಸೋತ್ಥಿನಾ ತಂ
ಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರಿತ್ವಾ ಖೇಮನ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಅಸ್ಸ। ಏವಮೇವಂ ಭಿಕ್ಖು, ‘‘ಅಯಂ
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ನಾಮ ಅನತ್ಥಕಾರಿಕಾ’’ತಿ ಛ ಧಮ್ಮೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಂ ಪಜಹತಿ। ಸೋ ಏವಂ
ಪಹೀನವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ಯಥಾ ಬಲವಾ ಸಜ್ಜಾವುಧೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಪುರಿಸೋ ನಿಬ್ಭಯೋ ಚೋರೇ ತಿಣಂ ವಿಯ
ಅಗಣೇತ್ವಾ ಸೋತ್ಥಿನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಏವಮೇವಂ
ದುಚ್ಚರಿತಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಮಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಅಮತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ। ತಸ್ಮಾ
ಭಗವಾ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ವಿಯ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಪಹಾನಮಾಹ।

೪೨೭. ಇಮಮೇವ ಕಾಯನ್ತಿ ಇಮಂ ಕರಜಕಾಯಂ। ಅಭಿಸನ್ದೇತೀತಿ ತೇಮೇತಿ ಸ್ನೇಹೇತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪವತ್ತಪೀತಿಸುಖಂ ಕರೋತಿ। ಪರಿಸನ್ದೇತೀತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಸನ್ದೇತಿ। ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ವಾಯುನಾ ಭಸ್ತಂ ವಿಯ ಪೂರೇತಿ। ಪರಿಪ್ಫರತೀತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಫುಸತಿ । ಸಬ್ಬಾವತೋ ಕಾಯಸ್ಸಾತಿ
ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಬ್ಬಕೋಟ್ಠಾಸವತೋ ಕಾಯಸ್ಸ। ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪಾದಿನ್ನಕಸನ್ತತಿಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ
ಛವಿಮಂಸಲೋಹಿತಾನುಗತಂ ಅಣುಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಸುಖೇನ ಅಫುಟ್ಠಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ। ದಕ್ಖೋತಿ ಛೇಕೋ ಪಟಿಬಲೋ ನ್ಹಾನೀಯಚುಣ್ಣಾನಿ ಕಾತುಞ್ಚೇವ ಯೋಜೇತುಞ್ಚ ಸನ್ನೇತುಞ್ಚ। ಕಂಸಥಾಲೇತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಲೋಹೇನ ಕತಭಾಜನೇ। ಮತ್ತಿಕಭಾಜನಂ ಪನ ಥಿರಂ ನ ಹೋತಿ, ಸನ್ನೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ನ ದಸ್ಸೇತಿ। ಪರಿಪ್ಫೋಸಕಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸಕನ್ತಿ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ। ಸನ್ನೇಯ್ಯಾತಿ ವಾಮಹತ್ಥೇನ ಕಂಸಥಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಉದಕಂ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪರಿಮದ್ದನ್ತೋ ಪಿಣ್ಡಂ ಕರೇಯ್ಯ। ಸ್ನೇಹಾನುಗತಾತಿ ಉದಕಸಿನೇಹೇನ ಅನುಗತಾ। ಸ್ನೇಹಪರೇತಾತಿ ಉದಕಸಿನೇಹೇನ ಪರಿಗತಾ। ಸನ್ತರಬಾಹಿರಾತಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತೋಪದೇಸೇನ ಚೇವ ಬಹಿಪದೇಸೇನ ಚ, ಸಬ್ಬತ್ಥಕಮೇವ ಉದಕಸಿನೇಹೇನ ಫುಟಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಚ ಪಗ್ಘರಿಣೀತಿ ನ ಬಿನ್ದು ಬಿನ್ದು ಉದಕಂ ಪಗ್ಘರತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಹತ್ಥೇನಪಿ ದ್ವೀಹಿಪಿ ತೀಹಿಪಿ ಅಙ್ಗುಲೀಹಿ ಗಹೇತುಂ ಓವಟ್ಟಿಕಮ್ಪಿ ಕಾತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।

೪೨೮. ದುತಿಯಜ್ಝಾನಸುಖಉಪಮಾಯಂ ಉಬ್ಭಿತೋದಕೋತಿ ಉಬ್ಭಿನ್ನಉದಕೋ, ನ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಬ್ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಗ್ಗಚ್ಛನಉದಕೋ, ಅನ್ತೋಯೇವ ಪನ ಉಬ್ಭಿಜ್ಜನಉದಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಆಯಮುಖನ್ತಿ ಆಗಮನಮಗ್ಗೋ। ದೇವೋತಿ ಮೇಘೋ। ಕಾಲೇನಕಾಲನ್ತಿ ಕಾಲೇ ಕಾಲೇ, ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ವಾ ಅನುದಸಾಹಂ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಾರನ್ತಿ ವುಟ್ಠಿಂ। ನಾನುಪ್ಪವೇಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ನ ಪವೇಸೇಯ್ಯ, ನ ವಸ್ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೀತಾ ವಾರಿಧಾರಾ ಉಬ್ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ
ಸೀತಂ ವಾರಿ ತಂ ಉದಕರಹದಂ ಪೂರಯಮಾನಂ ಉಬ್ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ। ಹೇಟ್ಠಾ ಉಗ್ಗಚ್ಛನಉದಕಞ್ಹಿ
ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಂ ಉದಕಂ ಖೋಭೇತಿ। ಚತೂಹಿ ದಿಸಾಹಿ ಪವಿಸನಉದಕಂ
ಪುರಾಣಪಣ್ಣತಿಣಕಟ್ಠದಣ್ಡಕಾದೀಹಿ ಉದಕಂ ಖೋಭೇತಿ। ವುಟ್ಠಿಉದಕಂ ಧಾರಾನಿಪಾತಪುಪ್ಫುಳಕೇಹಿ
ಉದಕಂ ಖೋಭೇತಿ। ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಮೇವ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಇದ್ಧಿನಿಮ್ಮಿತಮಿವ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉದಕಂ
ಇಮಂ ಪದೇಸಂ ಫರತಿ, ಇಮಂ ಪದೇಸಂ ನ ಫರತೀತಿ ನತ್ಥಿ। ತೇನ ಅಫುಟೋಕಾಸೋ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ।
ತತ್ಥ ರಹದೋ ವಿಯ ಕರಜಕಾಯೋ, ಉದಕಂ ವಿಯ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಸುಖಂ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ
ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೪೨೯. ತತಿಯಜ್ಝಾನಸುಖಉಪಮಾಯಂ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ಏತ್ಥ ಸನ್ತೀತಿ ಉಪ್ಪಲಿನೀ।
ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಚ ಸೇತರತ್ತನೀಲೇಸು ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಉಪ್ಪಲಂ ಉಪ್ಪಲಮೇವ,
ಊನಕಸತಪತ್ತಂ ಪುಣ್ಡರೀಕಂ, ಸತಪತ್ತಂ ಪದುಮಂ। ಪತ್ತನಿಯಮಂ ವಾ ವಿನಾಪಿ ಸೇತಂ ಪದುಮಂ,
ರತ್ತಂ ಪುಣ್ಡರೀಕನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ। ಉದಕಾನುಗ್ಗತಾನೀತಿ ಉದಕತೋ ನ ಉಗ್ಗತಾನಿ। ಅನ್ತೋನಿಮುಗ್ಗಪೋಸೀನೀತಿ ಉದಕತಲಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ನಿಮುಗ್ಗಾನಿಯೇವ ಹುತ್ವಾ ಪೋಸೀನಿ, ವಡ್ಢೀನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।

೪೩೦. ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸುಖಉಪಮಾಯಂ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಚೇತಸಾ ಪರಿಯೋದಾತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ನಿರುಪಕ್ಕಿಲೇಸಟ್ಠೇನ ಪರಿಸುದ್ಧಂ। ಪಭಸ್ಸರಟ್ಠೇನ ಪರಿಯೋದಾತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಓದಾತೇನ ವತ್ಥೇನಾತಿ
ಇದಂ ಉತುಫರಣತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಕಿಲಿಟ್ಠವತ್ಥೇನ ಹಿ ಉತುಫರಣಂ ನ ಹೋತಿ,
ತಙ್ಖಣಧೋತಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಉತುಫರಣಂ ಬಲವಂ ಹೋತಿ। ಇಮಿಸ್ಸಾ ಹಿ ಉಪಮಾಯ ವತ್ಥಂ ವಿಯ
ಕರಜಕಾಯೋ। ಉತುಫರಣಂ ವಿಯ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸುಖಂ। ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಸುನ್ಹಾತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ
ಪರಿಸುದ್ಧಂ ವತ್ಥಂ ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸರೀರತೋ ಉತು ಸಬ್ಬಮೇವ ವತ್ಥಂ
ಫರತಿ, ನ ಕೋಚಿ ವತ್ಥಸ್ಸ ಅಫುಟೋಕಾಸೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸುಖೇನ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಕರಜಕಾಯಸ್ಸ ನ ಕೋಚಿ ಓಕಾಸೋ ಅಫುಟೋ ಹೋತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।
ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಮೇವ ವಾ ವತ್ಥಂ ವಿಯ, ತಂಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಂ ಉತುಫರಣಂ ವಿಯ। ಯಥಾ ಹಿ
ಕತ್ಥಚಿ ಓದಾತವತ್ಥೇ ಕಾಯಂ ಅಪ್ಫುಸನ್ತೇಪಿ ತಂಸಮುಟ್ಠಾನೇನ ಉತುನಾ ಸಬ್ಬತ್ಥಕಮೇವ ಕಾಯೋ
ಫುಟ್ಠೋ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸಮುಟ್ಠಿತೇನ ಸುಖುಮರೂಪೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥಕಮೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ
ಕರಜಕಾಯೋ ಫುಟೋ ಹೋತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

೪೩೧. ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಉಪಮಾಯಂ ತಂದಿವಸಂ ಕತಕಿರಿಯಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋತೀತಿ
ತಂದಿವಸಂ ಗತಗಾಮತ್ತಯಮೇವ ಗಹಿತಂ। ತತ್ಥ ಗಾಮತ್ತಯಂ ಗತಪುರಿಸೋ ವಿಯ
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಲಾಭೀ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತಯೋ ಗಾಮಾ ವಿಯ ತಯೋ ಭವಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತಸ್ಸ
ಪುರಿಸಸ್ಸ ತೀಸು ಗಾಮೇಸು ತಂದಿವಸಂ ಕತಕಿರಿಯಾಯ ಆವಿಭಾವೋ ವಿಯ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾಯ ಚಿತ್ತಂ
ಅಭಿನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತೀಸು ಭವೇಸು ಕತಕಿರಿಯಾಯ ಆವಿಭಾವೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

೪೩೨. ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಉಪಮಾಯಂ ದ್ವೇ ಅಗಾರಾತಿ ದ್ವೇ ಘರಾ। ಸದ್ವಾರಾತಿ ಸಮ್ಮುಖದ್ವಾರಾ। ಅನುಚಙ್ಕಮನ್ತೇತಿ ಅಪರಾಪರಂ ಸಞ್ಚರನ್ತೇ। ಅನುವಿಚರನ್ತೇತಿ
ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಚರನ್ತೇ, ಇತೋ ಪನ ಗೇಹಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏತಂ ಗೇಹಂ, ಏತಸ್ಮಾ ವಾ
ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಇಮಂ ಗೇಹಂ ಪವಿಸನವಸೇನಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತತ್ಥ ದ್ವೇ ಅಗಾರಾ ಸದ್ವಾರಾ ವಿಯ
ಚುತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ, ಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ವಿಯ
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಲಾಭೀ, ಚಕ್ಖುಮತೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಗೇಹಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಠತ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋ
ದ್ವೇ ಅಗಾರೇ ಪವಿಸನಕನಿಕ್ಖಮನಕಪುರಿಸಾನಂ ಪಾಕಟಕಾಲೋ ವಿಯ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಲಾಭಿನೋ ಆಲೋಕಂ
ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ಚವನಕಉಪಪಜ್ಜನಕಸತ್ತಾನಂ ಪಾಕಟಕಾಲೋ। ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಞಾಣಸ್ಸ
ಪಾಕಟಾ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸಾತಿ? ಞಾಣಸ್ಸ। ತಸ್ಸ ಪಾಕಟತ್ತಾ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪಾಕಟಾಯೇವಾತಿ।

೪೩೩. ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಉಪಮಾಯಂ ಪಬ್ಬತಸಙ್ಖೇಪೇತಿ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ। ಅನಾವಿಲೋತಿ ನಿಕ್ಕದ್ದಮೋ। ಸಿಪ್ಪಿಯೋ ಚ ಸಮ್ಬುಕಾ ಚ ಸಿಪ್ಪಿಸಮ್ಬುಕಂ। ಸಕ್ಖರಾ ಚ ಕಥಲಾ ಚ ಸಕ್ಖರಕಥಲಂ। ಮಚ್ಛಾನಂ ಗುಮ್ಬಾ ಘಟಾತಿ ಮಚ್ಛಗುಮ್ಬಂ। ತಿಟ್ಠನ್ತಮ್ಪಿ ಚರನ್ತಮ್ಪೀತಿ
ಏತ್ಥ ಸಕ್ಖರಕಥಲಂ ತಿಟ್ಠತಿಯೇವ, ಇತರಾನಿ ಚರನ್ತಿಪಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿಪಿ। ಯಥಾ ಪನ
ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಠಿತಾಸುಪಿ ನಿಸಿನ್ನಾಸುಪಿ ವಿಜ್ಜಮಾನಾಸುಪಿ, ‘‘ಏತಾ ಗಾವೋ ಚರನ್ತೀ’’ತಿ
ಚರನ್ತಿಯೋ ಉಪಾದಾಯ ಇತರಾಪಿ ಚರನ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಏವಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಮೇವ ಸಕ್ಖರಕಥಲಂ
ಉಪಾದಾಯ ಇತರಮ್ಪಿ ದ್ವಯಂ ತಿಟ್ಠನ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಇತರಞ್ಚ ದ್ವಯಂ ಚರನ್ತಂ ಉಪಾದಾಯ
ಸಕ್ಖರಕಥಲಮ್ಪಿ ಚರನ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಚಕ್ಖುಮತೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ತೀರೇ ಠತ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋ
ಸಿಪ್ಪಿಸಮ್ಬುಕಾದೀನಂ ವಿಭೂತಕಾಲೋ ವಿಯ ಆಸವಾನಂ ಖಯಾಯ ಚಿತ್ತಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ
ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚತುನ್ನಂ ಸಚ್ಚಾನಂ ವಿಭೂತಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ।

೪೩೪. ಇದಾನಿ ಸತ್ತಹಾಕಾರೇಹಿ ಸಲಿಙ್ಗತೋ ಸಗುಣತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಮಣೋ ಇತಿಪೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಮಣೋ ಹೋತೀತಿಆದೀಸು, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಮಿತಪಾಪತ್ತಾ ಸಮಣೋ ಹೋತಿ। ಬಾಹಿತಪಾಪತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹೋತಿ। ನ್ಹಾತಕಿಲೇಸತ್ತಾ ನ್ಹಾತಕೋ ಹೋತಿ, ಧೋತಕಿಲೇಸತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಚತುಮಗ್ಗಞಾಣಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವೇದೇಹಿ ಅಕುಸಲಧಮ್ಮಾನಂ ಗತತ್ತಾ ವೇದಗೂ ಹೋತಿ, ವಿದಿತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನೇವ ವಿದಿತಾಸ್ಸ ಹೋನ್ತೀತಿಆದಿಮಾಹ। ಕಿಲೇಸಾನಂ ಸುತತ್ತಾ ಸೋತ್ತಿಯೋ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸುತತ್ತಾ ಅಪಹತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಿಲೇಸಾನಂ ಆರಕತ್ತಾ ಅರಿಯೋ ಹೋತಿ, ಹತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇಹಿ ಆರಕತ್ತಾ ಅರಹಂ ಹೋತಿ, ದೂರೀಭೂತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸಬತ್ಥ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಮಹಾಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

೧೦. ಚೂಳಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

೪೩೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ದೇಸನಾಕಾರಣಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ। ಸಮಣಸಾಮೀಚಿಪ್ಪಟಿಪದಾತಿ ಸಮಣಾನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ ಸಮಣಾನಂ ಅನುಲೋಮಪ್ಪಟಿಪದಾ।

೪೩೬. ಸಮಣಮಲಾನನ್ತಿಆದೀಸು
ಏತೇ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಸಮಣೇ ಮಲಿನೇ ಕರೋನ್ತಿ ಮಲಗ್ಗಹಿತೇ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸಮಣಮಲಾ’’ತಿ
ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಏತೇಹಿ ಸಮಣಾ ದುಸ್ಸನ್ತಿ, ಪದುಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಣದೋಸಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಏತೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಮಣೇ ಕಸಟೇ ನಿರೋಜೇ ಕರೋನ್ತಿ ಮಿಲಾಪೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮಣಕಸಟಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಆಪಾಯಿಕಾನಂ ಠಾನಾನನ್ತಿ ಅಪಾಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಪಕಾನಂ ಕಾರಣಾನಂ। ದುಗ್ಗತಿವೇದನಿಯಾನನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಯಂ ವಿಪಾಕವೇದನಾಯ ಪಚ್ಚಯಾನಂ। ಮತಜಂ ನಾಮಾತಿ
ಮನುಸ್ಸಾ ತಿಖಿಣಂ ಅಯಂ ಅಯೇನ ಸುಘಂಸಿತ್ವಾ ತಂ ಅಯಚುಣ್ಣಂ ಮಂಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ
ಕೋಞ್ಚಸಕುಣೇ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ। ತೇ ಉಚ್ಚಾರಂ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಮರನ್ತಿ। ನೋ ಚೇ ಮರನ್ತಿ,
ಪಹರಿತ್ವಾ ಮಾರೇನ್ತಿ। ಅಥ ತೇಸಂ ಕುಚ್ಛಿಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ನಂ ಉದಕೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ಚುಣ್ಣಂ
ಗಹೇತ್ವಾ ಮಂಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪುನ ಖಾದಾಪೇನ್ತೀತಿ ಏವಂ ಸತ್ತ ವಾರೇ ಖಾದಾಪೇತ್ವಾ
ಗಹಿತೇನ ಅಯಚುಣ್ಣೇನ ಆವುಧಂ ಕರೋನ್ತಿ। ಸುಸಿಕ್ಖಿತಾ ಚ ನಂ ಅಯಕಾರಾ ಬಹುಹತ್ಥಕಮ್ಮಮೂಲಂ
ಲಭಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ। ತಂ ಮತಸಕುಣತೋ ಜಾತತ್ತಾ ‘‘ಮತಜ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಅತಿತಿಖಿಣಂ
ಹೋತಿ। ಪೀತನಿಸಿತನ್ತಿ ಉದಕಪೀತಞ್ಚೇವ ಸಿಲಾಯ ಚ ಸುನಿಘಂಸಿತಂ। ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾತಿ ಕೋಸಿಯಾ। ಸಮ್ಪಾರುತನ್ತಿ ಪರಿಯೋನದ್ಧಂ। ಸಮ್ಪಲಿವೇಠಿತನ್ತಿ ಸಮನ್ತತೋ ವೇಠಿತಂ।

೪೩೭. ರಜೋಜಲ್ಲಿಕಸ್ಸಾತಿ ರಜೋಜಲ್ಲಧಾರಿನೋ। ಉದಕೋರೋಹಕಸ್ಸಾತಿ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉದಕಂ ಓರೋಹನ್ತಸ್ಸ। ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಸ್ಸಾತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲವಾಸಿನೋ। ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಸ್ಸಾತಿ ಅಬ್ಭೋಕಾಸವಾಸಿನೋ। ಉಬ್ಭಟ್ಠಕಸ್ಸಾತಿ ಉದ್ಧಂ ಠಿತಕಸ್ಸ। ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಿಕಸ್ಸಾತಿ
ಮಾಸವಾರೇನ ವಾ ಅಡ್ಢಮಾಸವಾರೇನ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ। ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಬಾಹಿರಸಮಯೇನೇವ ಕಥಿತಂ।
ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸಾಸನೇ ಚೀವರಧರೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಾಟಿಕೋತಿ ನ ವುಚ್ಚತಿ।
ರಜೋಜಲ್ಲಧಾರಣಾದಿವತಾನಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ನತ್ಥಿಯೇವ। ಬುದ್ಧವಚನಸ್ಸ ಬುದ್ಧವಚನಮೇವ
ನಾಮಂ, ನ ಮನ್ತಾತಿ। ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋತಿ ಏತ್ತಕಂಯೇವ ಪನ ಲಬ್ಭತಿ। ತಮ್ಪಿ
ಬಾಹಿರಸಮಯೇನೇವ ಕಥಿತಂ। ಜಾತಮೇವ ನನ್ತಿ ತಂದಿವಸೇ ಜಾತಮತ್ತಂಯೇವ ನಂ। ಸಙ್ಘಾಟಿಕಂ ಕರೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಕಂ ವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ಸಙ್ಘಾಟಿಕಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ। ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ।

೪೩೮. ವಿಸುದ್ಧಮತ್ತಾನಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ತಾನಂ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಂ ಪಸ್ಸತಿ। ವಿಸುದ್ಧೋತಿ ಪನ ನ ತಾವ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಜಾಯತೀತಿ ತುಟ್ಠಾಕಾರೋ ಜಾಯತಿ। ಪಮುದಿತಸ್ಸ ಪೀತೀತಿ ತುಟ್ಠಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ಖೋಭಯಮಾನಾ ಪೀತಿ ಜಾಯತಿ। ಪೀತಿಮನಸ್ಸ ಕಾಯೋತಿ ಪೀತಿಸಮ್ಪಯುತ್ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನಾಮಕಾಯೋ। ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ವಿಗತದರಥೋ ಹೋತಿ। ಸುಖಂ ವೇದೇತೀತಿ ಕಾಯಿಕಮ್ಪಿ ಚೇತಸಿಕಮ್ಪಿ ಸುಖಂ ವೇದಿಯತಿ। ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತೀತಿ ಇಮಿನಾ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖೇನ ಸುಖಿತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧಿಯತಿ, ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಸೋ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತೇನ ಚೇತಸಾತಿ
ಹೇಟ್ಠಾ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಆರದ್ಧಾ ದೇಸನಾ ಪಬ್ಬತೇ ವುಟ್ಠವುಟ್ಠಿ ವಿಯ ನದಿಂ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾ
ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಭಾವನಂ ಓತಿಣ್ಣಾ। ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ
ವುತ್ತಮೇವ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಮಹಾಸೀಹನಾದಸುತ್ತೇ ಮಗ್ಗೋ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಉಪಮಿತೋ, ಇಧ ಸಾಸನಂ ಉಪಮಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಆಸವಾನಂ ಖಯಾ ಸಮಣೋ ಹೋತೀತಿ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಸಮಿತತ್ತಾ ಪರಮತ್ಥಸಮಣೋ ಹೋತೀತಿ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।

ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ

ಚೂಳಅಸ್ಸಪುರಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

ಚತುತ್ಥವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

Latest Research Paper on Political Science
by

Sponsors of Vishwa Rathna Manyawar Kanshiramji Gold Medal for SC/ST Toppers

May Navaneetham Chandrasekharan on her Birthday
on 01-02-2016 be ever happy,well and secure for her Declaration of GOLD
MEDAL on behalf of MANYAWAR KANSHIRAM for SC/ST in Department of
Political Science and Public Administration YVU Kadapa.

May all Sentient and Non-Sentient Beings be ever Happy, Well and Secure !
May all Live Long !
May all ever have Calm, Quiet, alert, Attentive and Equanimity Mind
With a Clear Understanding that Everything is Changing !

Wishing Happy Birthday for all born on 01-02-2016

Dr Satish Babu Coordinator -Political Science Department Yogi Vemana University Kadapa

proposed to the Venerable
Prof. B. Syama Sundar

who took over charge as the Vice -Chancellor of Kadapa – 516 003
Phone:08562-225411/400
Telefax:08562-225423 -
arr.vc@yogivemanauniversity.ac.in
on 15th July, 2013 . Before this assignment he held several
academic and administrative positions at Acharya Nagarjuna University,
Guntur

to
introduce Gold Medal to the SC/ST toppers in coming Convocation in the
name of Vishwa Rathna Manyawar Kanshiramji the Techno-Politico-Social
Transformation Reformer of Political Science. The Venerable VC agreed.
Sponsor need to pay Rs.1.25 lakh in DD or cheque to the Registrar.

Jagatheesan Chandrasekharan, Sashikanth Chandrasekharan with Vishwa Rathna Manyawar Kanshiramji

Late
Mr M.Jagatheesan Father of Mr. Jagatheesan Chandrasekharan was
conferred with Honorary Magistrate Post from Kadapa by his in-law. Later
he became the Chairman for Bench Court in Maya Hall, Bangalore.

3) Mr. Pradeep Kumar Railway Guard - Son-in law

4) Mrs Banu Rekha Self-employed -Daughter

5) Mr. Sashikanth Chandrasekharan - Son-IT Manager Parker and Co. USA

6) Mrs Shifalika Sashikanth - Daughter-in-law IT Manager USA

7) Master Tushar Kumar - Grand Son Plus two Student

8) Master Harshith Kumar - Grand Son 6th Standard student

9) Master Pranay -Grand Son - 6th Standard Student

10) Master Vinay - Grand Son - Baby Sitting

This topic of introduction of Gold Medal to the
SC/ST toppers in coming Convocation in the name of Vishwa Rathna
Manyawar Kanshiramji the
Techno-Politico-Social Transformation Reformer
of Political Science is interesting because Manyawar Kanshiram was an
ardent follower of the father of our Constitution Vishwa Rathna Baba
saheb Dr.B.R. Ambedkar who himself was a great Political Scientist. Image result for Ambedkar as Political Scientist picture Gif

Image result for Ambedkar as Political Scientist picture Gif

Ms
Mayawati became CM of UP for four times because of these great
Political Scientists and now she won UP Panchayat elections conducted
through Paper Ballots while she could not win even a single seat in the
last Lok Sabha elections because of these EVMs vulnerable to fraud
though she started distributing the wealth of the state equally among
all sections of the Sarvajan Samaj (All Societies). She distributed surplus land to the
tillers along with healthy seeds and proper irrigation. Loans were
provided to the youth to start trade. The Government employees were
strict in implementing the policies.She created monuments for SC/ST/OBC
icons of the country. While she was about the MASTER KEY the EVMs were
tampered to defeat the move.

This is proved how relevant it is to political science theory when the website: http://www.constitution.org/cons/india/const.html
is visited. Research and it is being practiced by
INSIGHT-NET-FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University

in Visual Format (FOA1TRPUVF) which sets context for the current effort
is the first in whole of the country and the credit goes to all the
above loyal people to their work who are not only become owners of their
work but also to the entire country.

1)
Research Scholars must put all efforts to see that all the EVMs
vulnerable to fraud are replaced by Paper Ballots to save Democracy,
Liberty, Equality and Fraternity as enshrined in our Constitution.

1) Mrs Navaneetham Chandrasekharan

2) W/O Mr.Jagatheesan Chandrasekharan

Retd.Sr.Manager(Design)Aircraft Research and Design Centre

Hindustan Aeronautics Ltd.

Bangalore.

At present

Rector
INSIGHT-NET-FREE Online A1 (Awakened One) Tipiṭaka Research & Practice University

in Visual Format (FOA1TRPUVF)
through http://sarvajan.ambedkar.org

All
the above sponsors on behalf of Vishwa Rathna Manyawar Kanshiram the
Great Techno-Politic-Social Transformation Scientist Reformer with
Kindness and Compassion of the Awakened One with Awareness and all the
Techno-Politico-Social Transformation Movement Members hope that all the
Universities in this Nation and all over the world follow Yogi Vemana
University to award Gold Medals to the Toppers in all the fields in
general and the students who are willing to practice Trade and Business
with the support of the respective governments for Sarvajan Hithaye
Sarvajan Sukhaye i.e., for the Peace, Welfare and Happiness of all Societies.

2) Irrespective of the Course studied by the students study of our Constitution is a must by visiting
website: http://www.constitution.org/cons/india/const.html
run through http://sarvajan.ambedkar.org
to be loyal to their work in order to become owners not only to their work but also for the nation and the whole Universe.

3)

Techno-Politico-Social Transformation includes that the students must be
connected to Internet with websites/blogs by owing computers to
practice trade and business which is 98% of the economy to become job
givers.

4)
2% of the economy is for job seekers which is very important to run the
government. There must be collegiate system where all sections of our
society is represented by the job seekers.

5)

It is important for students to keep their mind and body fit. Insight
Meditation in all postures of the body - sitting, standing, lying,
jogging, cycling, swimming, Kalari Arts, Kung fu, Karate, Judo, Martial
Arts, Boxing, Wrestling, Aerobics etc., must be practiced throughout
ones life to defend from dreaded wild beasts including human beings with
evil mind. Students at various levels may be trained by Cubs, Scouts,
ACC, NCC and all the government trainers for peace, happiness and their
welfare as enshrined in the Constitution. Good Vegan food habits will
lead to long life to attain
Eternal Bliss as Final Goal.
Propagate the Teachings of the Awakened One with Awareness through
websites and blogs in all the languages of the world for peace,
happiness and welfare of all sentient and non-sentient beings of this
Universe.Students must always be alert and attentive to see that they
are not taken for a ride by evil minded politicians and must always
remain part and parcel of Techo-Politico-Social Transformation Movement.

Please visit:
http://www.nbssap.com/test/india-must-choose-to-defend-free-speech/
for
India must choose to defend free speech

Every policy of the Government must be based on ‘Sarvajan Hitay – Sarvajan Sukhay’

MAY YOU BE EVER HAPPY, WELL AND SECURE!

MAY YOU LIVE LONG!

MAY ALL SENTIENT AND NON-SENTIENT BEINGS BE EVER HAPPY!

MAY YOU ALWAYS HAVE CALM, QUIET, ALERT,ATTENTIVE AND

EQUANIMITY MIND WITH A CLEAR UNDERSTANDING THAT

EVERYTHING IS CHANGING!

Free Advertisement

Awakened One with Awareness Traders Corner

Please send your details to

aonesolarcooker@gmail.com

comments (0)